1. 1. YAZILAR 15 2014 hramczde Hac smail Hakk ALTUNTA
2. 2. SBN: ismailhakkialtuntas@gmail.com http://ismailhakkialtuntas.com Dizgi : H. smail Hakk Altunta Kapak : Bask- Cilt : 2014
3. 3. Yazlar 3 nternetteki sitemiz http://ismailhakkialtuntas.com/ da 2014 ylarnda okuyucularmzla paylatm yazlardan bir ksmdr. Yazlarda sra gzetilmedi. Deiik konular pe pee yazld. Bu ekilde okuyan asndan fazla sknt oluturmayaca dnld. Tevfik ve inayet Allah Teldandr. hramczde smail Hakk ALTUNTA Esenler /stanbul Balang: 18. 03. 2014 Biti : 24. 04. 2014
4. 4. 4 Yazlar Y eyyuherreslu bellg m unzile ileyke min rabbik ve in lem tefal fem bellagte risleteh vallhu yasmuke minen ns innallhe l yehdl kavmel kfirn Ey anl Resul! Rabbinden sana indirileni tebli et! Eer bunu yapmazsan O'nun peygamberlik grevini yapmam olursun. Allah seni insanlardan korur. Dorusu Allah, kfirler toplumunu doru yola iletmez. Kur'n- Kerim Mide, 67 KA K KALDI? ****************** Biz gamsz sarholarz, aydn karanlklarz Hem kadehle solukda, hem de ayrlklarz. Sevgilinin kalar edi kaderimizi O gnden bugne dek dm yaratklarz. Ey glm, sen daha dn paraladn gsn Ama biz t doutan kzl akayklarz. Lale gibi ortada yalnz kadehi grme, u yaramza da bak, gr nasl klarz. iirdeki renge, hayale bakma Hafz, Sadece bo levhayz, dokunduka nlarz. (Hafz- irazi)
5. 5. Yazlar 5 indekiler COSMOS: A SPACE-TME ODYSSEY/ Cosmos: Bir Uzay Serveni (2014)............................ 19 1. BLM: Samanyolu'na Uyanmak........................................................................................... 20 GORDANO BRUNO .................................................................................................................... 22 EVREN 13,8 MLYAR YAI OLAN KOZMK TAKVM ........................................................... 24 Allah Tel, Kurn- Kerimde aklad. ................................................................................... 26 2. BLM Molekllerin Baz Marifetleri............................................................................... 27 3. BLM: Bilgi Korkuyu Fethettiinde ................................................................................ 33 4.BLM: Gklerin Hayaletleri............................................................................................... 41 5. BLM: In Gizemleri ...................................................................................................... 47 6.BLM: Derine, Daha Derine............................................................................................... 53 MSTK CNAYET ROMANI YAZARI: DOSTOYEVSK ............................................................... 61 THE BANK /Banka: Kelebek Etkisi (2001) ............................................................................ 67 zet ............................................................................................................................................... 67 Filmden.......................................................................................................................................... 67 EYTANDAN DERSLER: SAPIKLIIN VE PHENN TEMEL LKELER ................................. 72 MISIR KLTR-HERMETZM 1-2....................................................................................... 76 THE PAGAN CHRST/Pagan sa (2007) .................................................................................110 zet............................................................................................................................................. 110 Belgesel Metni.......................................................................................................................... 110 Pagan sa ....................................................................................................................................... 110 Beytllahim .............................................................................................................................. 110 Burada, Kuds'te, yalnzca bir kere gerekleen ve dnya zerinde baka hibir yerde gereklememi olan ey neydi?............................................................................... 111 Celile Denizi srail.................................................................................................................... 112 Luxor Tapna......................................................................................................................... 113 Kutsal Doum Kilisesi Beytllahim...................................................................................... 116 rdn Nehri srail ................................................................................................................... 118 Bu sr neydi?................................................................................................................................. 119 Her birimizin iinde ilahi gcn bir zerresi bulunmakta.................................................... 119 Her birimizin iinde kendi kurtuluumuzun tohumlar var............................................... 119 Bu hediyeyi hepimiz paylayoruz. .......................................................................................... 119 Bunu farketmeniz lazm............................................................................................................. 119
6. 6. 6 Yazlar Kendi bakire doumunuzu gerekletirmeniz lazm........................................................... 119 Bakire doum iinizde gerekleen bir ey ve bunlar anladnzda gerekten kim olduunuzu fark edeceksiniz. ................................................................................................... 119 KUZUM DEDE kaddesellh srrahul azz............................................................................120 KUZUM DEDENN EN BELRGN VASFI................................................................................ 125 EMR TMR GRGNIN, YILDIRIM BAYEZD NASIL YENDNN SIRRI.........................126 Yeld giceni emi ebistn itgn, ................................................................................... 126 Bir lhzada lem ni glistn itgn .................................................................................. 126 Bes mkl iim tptr san itgil ............................................................................... 126 Ey bareni mkln san itgn. ................................................................................. 126 MUAVYENN VE YEZDN MEZARLARI................................................................................127 ***********................................................................................................................................... 128 AVUSTURYALILAR'IN MEZAR DEME NDE TMURDAN RENECEKLER OK EY VAR .................................................................................................................................................128 Murat Bardak ............................................................................................................................... 128 TOPRAK YIINI OLACAK ........................................................................................................ 128 SAHABE MEZARLARI............................................................................................................... 128 TMUR'UN MEZARINI AIP KAFATASINI ETKETLENDRDLER..................................... 129 MEZAR KTABESNDEK LNET................................................................................................ 129 YEZD'N MEZARINI ATIRAN TMUR CESED YAKTIRMI VE ORDUSUNU STNE ETMT.................................................................................................................................. 130 40 GN 40 GECE ....................................................................................................................... 130 HAYD KLLER HAVAYA......................................................................................................... 130 FLAVA, LA MONACA MUSULMANA (1974)...........................................................................132 NOTLAR:...................................................................................................................................... 137 OTRANTO SEFER...................................................................................................................... 137 13 AY OSMANLI HAKMYETNDE KALAN TALYAN EHR: OTRANTO......................... 137 OTRANTO ZAFERNN ARDINDAK GEREK!...................................................................... 141 LA HORA DE LOS HORNOS: NOTAS Y TESTMONOS SOBRE EL NEOCOLONALSMO, LA VOLENCA Y LA LBERACN/ KIZGIN FIRINLAR SAAT (1968).........................................143 zet............................................................................................................................................. 143 Belgesel Metni.......................................................................................................................... 144 KIZGIN FIRINLAR SAAT ARJANTN 1966-67 Yeni-kolonyalizm, iddet ve zgrleme zerine notlar ve tanklklar................................................................................................. 144 1. BLM YEN-KOLONYALZM (Smr Dzeni) VE DDET........................................ 144
7. 7. Yazlar 7 BYK LKE LATN AMERKA BYK TAMAMLANMAMI MLLET............................. 144 1. TARH..................................................................................................................................... 145 2. LKE....................................................................................................................................... 145 3. GNLK DDET .................................................................................................................. 146 4. LMAN EHR ........................................................................................................................ 147 5. OLGAR............................................................................................................................... 148 6. SSTEM................................................................................................................................... 149 7. POLTK DDET................................................................................................................... 149 8.YEN-IRKILIK....................................................................................................................... 149 9. BAIMLILIK .......................................................................................................................... 150 10. KLTREL DDET............................................................................................................ 151 11. MODELLER-YABANCILAMA........................................................................................... 152 12. DEOLOJK SAVA HAL.................................................................................................... 154 13. SEENEK.............................................................................................................................. 154 2. BLM KIZGIN FIRINLAR SAAT .......................................................................................... 155 27 TEMMUZ 1819 /GENEL EMRLER.................................................................................... 155 PERONZM GNLKLER........................................................................................................ 156 17 EKM...................................................................................................................................... 156 ENTELEKTELZM, SZDE-SOL VE PERONZM .............................................................. 157 PERONZM KTDARDA........................................................................................................... 158 1945-1955: MLL DEMOKRASNN 10 YILI........................................................................ 158 MLL HAREKETN ELKLER............................................................................................ 159 PERONST DNEMDE KRZLER............................................................................................. 159 16 Haziran 1955 ...................................................................................................................... 159 31 Austos 1955....................................................................................................................... 159 MLL YENLG........................................................................................................................... 160 GORLLER PARTS .................................................................................................................. 160 ZGRLEENN DDET ........................................................................................................ 161 10 YIL SONRA, DI BOR 6,000 MLYON DOLARA IKACAKTI. IMF MLL EKONOMYE MDAHALEYE BALAYACAK........................................................................................................ 161 Ekonomide millletirme kart politikalar izlenecek iilerin, ailenin, yallarn, eitimin ve kltrn haklarn koruyan 1949 anayasas yrrlkten kaldrlacak. iddet a balamak zereydi.............................................................................................. 161 BR DYALOG N YANSIMALAR........................................................................................... 161 DREN...................................................................................................................................... 162
8. 8. 8 Yazlar Bu, nasl olabilirdi? ................................................................................................................. 162 rgtlerden mi kaynaklanyordu? ...................................................................................... 162 Az saydaki mill aydnlar yznden miydi? ...................................................................... 162 KENDLNDEN OLU ............................................................................................................ 162 YER ALTI.................................................................................................................................... 163 1955-1959 GNLKLER........................................................................................................ 163 SENDKALAR............................................................................................................................. 164 GELM AI............................................................................................................................ 164 ORTA SINIF VE ENTELEKTELLER ....................................................................................... 165 ORDU.......................................................................................................................................... 165 RENC HAREKET................................................................................................................ 166 FABRKALARIN GAL............................................................................................................ 166 KENDLNDENLN SINIRLARI......................................................................................... 167 BUGNK SAVA...................................................................................................................... 168 TARTIMAYA GR ................................................................................................................. 169 3. BLM: DDET VE ZGRLEME ....................................................................................... 171 BU ZGRLEME SAVAI SIRASINDA DOACAK OLAN YEN NSANA HAZIRLANDI... 171 BR DDET TARH ................................................................................................................. 171 Patagonya Katliam................................................................................................................. 171 Kyllerin Katliam................................................................................................................. 171 ilerin Ezilmesi ..................................................................................................................... 171 Yurtseverler Savann yks ............................................................................................ 171 SAVAILARIN MEKTUPLARI................................................................................................ 171 YASALLIIN TUZAI................................................................................................................ 172 CEZASIZ KALMA ....................................................................................................................... 172 16 HAZRAN 1956 KATLAMI ................................................................................................ 173 ENTELEKTELN GREV....................................................................................................... 173 KURBANLAR.............................................................................................................................. 174 SMSZ EHTLER.................................................................................................................... 174 EYLEM VE DEVRM................................................................................................................... 175 BARI NDE BR ARADA YAAMAK? ................................................................................. 175 MLTAN ENTERNASYONALZM ............................................................................................ 175 ZGRLEME N HPOTEZ.................................................................................................. 176 GNMZDE ARJANTN ......................................................................................................... 176
9. 9. Yazlar 9 THE SHOCK DOCTRNE (2009) Felaket Vandal Kapitalizm ..............................................177 Yazarn tanm yle: OK DOKTRN: Felaketlerden planl bir ekilde yararlanarak bunlarla kombine edilmi ekonomik frsatlarn kullanmna felaket kapitalizmi diyor........................................................................................................................................... 177 Chicago Okulu ve ngilizce Konuan Dnya ....................................................................... 183 Terre Kar Sava - Blm 2................................................................................................ 187 Toplu kence Benzeri Sava................................................................................................. 188 Irak'taki okun farkl biimi vard.................................................................................. 188 3 eit ok vardr............................................................................................................................ 188 ok Enformasyon..................................................................................................................... 189 Savatan stifade...................................................................................................................... 189 Paul Bremer: Bence tarihiler bizim burada yapm olduumuz byk asil eyleri yazacaklar. ................................................................................................................................ 190 Sri Lanka, Thailand ve Endenozya ....................................................................................... 192 NAOM KLEN, OK DOKTRN ve FELAKET KAPTALZM -(1)- Ahmet Yldrm..... 194 1. Blm: Bask Teorisi;................................................................................................................ 194 2. Blm: Zorlayc Teknikler;....................................................................................................... 194 3. Blm: Duyu Organlarndan Yoksun Brakmak; ..................................................................... 194 4. Blm: Tehdit ve Korku; ........................................................................................................... 195 5. Blm: Ac; ................................................................................................................................. 195 6. Blm: Hipnoz ve Yksek Derecede Telkine Ak Olmak;...................................................... 195 7. Blm: Narkoz;........................................................................................................................... 195 BR PSKOLOJK SAVA ARACI OLARAK AMERKAN SNEMASI'NDA KENCENN MERULATIRILMASI.............................................................................................................197 GR........................................................................................................................................... 197 "Sinema hzla yozlaan dnyaya kar elimizde kalan son silahtr..." .......................... 201 SONU ........................................................................................................................................ 202 AL-GHAZAL: The Alchemist Of Happiness (2004) Kimy-i Sadete Yolculuk ..................207 TURQUE DPLOMATQUE GAZETES ARVNDEN SEME YAZILAR ..................................218 NSANSIZ HAVA TAITLARININ "KATIL" VERSYONLARI YKSELYOR Uzaktan Kontroll ldrme Yntemleri, Sava Biimlerini Deitirdi Say: 40........................ 218 GIDADAK ENERJ: Gdann ine Ticari Olarak Konan Enerji Say: 35 ....................... 218 NSANSIZ HAVA ARALARI VE EKL DETREN ROBOTLAR Savan Uzaktan Kontroll Gelecei Say: 34................................................................................................... 218 TRKYE'NN KLT KONUMU srail Yeni Savunma Stratejileri Gelitiriyor Say: 36218 Kaynak: TURQUE DPLOMATQUE GAZETES ..................................................................... 218
10. 10. 10 Yazlar PROPAGANDA ZERNE.........................................................................................................219 GR........................................................................................................................................... 219 I. Genel Olarak ........................................................................................................................... 220 A. Tanm....................................................................................................................................... 220 B. Tarihe..................................................................................................................................... 221 II. Propagandann Kaide ve Teknikleri........................................................................................ 222 A. Propaganda Karsnda nsan Topluluu................................................................................ 222 a. Kme, Kitle, Topluluk.............................................................................................................. 222 b. Sosyal Psikoloji ve Propaganda .............................................................................................. 223 B. Propaganda Teknikleri............................................................................................................ 223 a. Basitlik Kanunu ....................................................................................................................... 223 b. Tekrar Kanunu......................................................................................................................... 224 c. Birlik Kanunu........................................................................................................................... 224 d. Nakil Kanunu........................................................................................................................... 224 III. Propaganda Hrriyet Hukuk................................................................................................... 225 A. Propaganda ifade Hrriyeti likisi ......................................................................................... 225 a. Dnce ve Dnce Aklamas Kavram.............................................................................. 225 b. Dnce Aklamas ve Propaganda....................................................................................... 225 B. Propaganda Hrriyeti ve Hukuk............................................................................................. 226 a. Propaganda Serbestisi ............................................................................................................ 226 b. Propaganda ve Kamu Dzeni.................................................................................................. 227 IV. Terrizm ve Propaganda..................................................................................................... 228 A. Kavram Olarak Terr............................................................................................................... 228 B. Propaganda Terr likisi ........................................................................................................ 228 SONU ........................................................................................................................................ 229 LONDRADAK TRKYE, YURT DIINDAK TRKLER VE TRKYENN DI POLTKASI..231 Trk Kimliinin Londrada Yeniden inaas.................................................................................... 234 Trkiyeye rnek: AB indeki Mini-Trkiye.................................................................................. 238 Londra Trk Sivil Toplumu.............................................................................................................. 238 Lobicilikte Paradigma Deiiklii.................................................................................................... 239 Kaynaka ......................................................................................................................................... 242 TARHTE VE GNMZDE TRK-YAHUD LKLERNN STRATEJK BOYUTU................243 I- Trk-Yahudi ilikileri: ........................................................................................................ 243 II-Yahudilerin Mslmanlara bak: .................................................................................. 246
11. 11. Yazlar 11 III-Siyas ve Ekonomik Ynden Trk-Yahudi ilikileri: ................................................... 247 Blgede uzun sreli hkimiyetin temel aralar petrol ve sudur. Petrol Araplarda, su ise Trklerdedir................................................................................................................................... 247 CAPRCORN ONE /Hkmedenler (1977)[Capricorn Uzay Uu Merkezi OLAK BR]...................249 FREE TO PLAY (2014) The International (video gaming) ...................................................255 Final Ma...................................................................................................................................... 258 DLLERN DAILIMI............................................................................................................. 259 THE DEPARTED /Kstebek (2006) .......................................................................................263 zet............................................................................................................................................. 263 Filmden...................................................................................................................................... 263 KSTEBEK FLM / TNKER, TALOR, SOLDER, SPY................................................ 264 SNOWPERCER (2013) ...........................................................................................................265 HELAKE SEBEP OLAN MUTLU AZINLIK..........................................................................271 BG BAD WOLVES / Byk Pis Canavarlar (2013) ...............................................................272 PEDAGOJ TARH BZE NE RETEBLYOR? ......................................................................273 Rousseauya gre eitimin etkeni unlardr: TABAT, EYA, NSAN. Eitimin ilkeleri de unlardr: HRLK, ZORUNLUK, AAMALILIK, DENLLK, KARIMAZLIK. ..................................................................................................................................................... 273 imdi ocuu mutlu bir yaratk durumuna getirmenin yolu nedir? ............................. 274 BYK YAZAR NE YAZAR.......................................................................................................280 FARELER KEMRDKLER YERE FLERLER......................................................................... 281 KARDE KAVGASI / Nikos KAZANCAKS ...............................................................................283 zgrlk m istiyor? Vurun, ldrn onu. Nikos KAZANCAKS ........................................ 283 DMANLA KM BRL YAPAR?.......................................................................................287 YAAYAN GDE.......................................................................................................................... 288 BALILIK SANATI LDRR M? ........................................................................................ 288 YAZMAK BR SPAR DR ................................................................................................. 289 BA SORUN : NSAN.................................................................................................................. 289 BAIMLILIK .............................................................................................................................. 289 EDEBYAT ALDATMACA ......................................................................................................... 290 YAZAR VE N ............................................................................................................................ 290 ELETR BANYOSU ................................................................................................................. 290 YAZMAK, NYE YAZMAK.......................................................................................................... 291 YAZMAK BR AYIKLAMADIR.................................................................................................. 291
12. 12. 12 Yazlar Aziz Francesco [Assisili Francesco] O PHTOKHULS TU THEU [Allahn Garibi/ Allahn Fukaras],................................................................................................................................292 TESTY KIRMADAN TANRIYI GREMEZSN...................................................................... 292 EYTANINLA ............................................................................................................................. 292 CENNETTEN MAKSAT NEDR? ............................................................................................... 292 THE LAST TEMPTATON OF CHRST (1988) (Gnaha Son ar)................................... 293 ZORBA........................................................................................................................................ 293 ALLAHIN GARB ..................................................................................................................... 295 YUNUS EMRE M DAHA Y AZZ FRANCESCO MU?............................................................. 295 ESED, HIRSTYAN FRANSSKEN TARKATI YES ........................................................... 296 Beyaz Arif AKBA YAZILARI ..................................................................................................299 YALNIZLIK SALGINI ................................................................................................................299 BYL ANLATILAR: Ulysses..........................................................................................300 SOLUN DN ALERJS ..........................................................................................................301 PARYA LBERALZM............................................................................................................302 NTELKSZ ADAM.................................................................................................................303 PROUST VE ARLO..............................................................................................................304 FREEDOM WRTERS / zgrlk Yazarlar (2007) ...............................................................308 ERN GRUWELL......................................................................................................................... 309 GNLL KULLUK ZERNE: RADKAL POLTKA VE OTO-TAHAKKM PROBLEM ........316 Giri............................................................................................................................................. 316 ktidarn iktidarszl............................................................................................................ 317 Baka bir politika..?................................................................................................................. 318 Anarist zne............................................................................................................................ 319 Psikanaliz ve tutkulu balanmalar ...................................................................................... 320 Ego zdelemesi..................................................................................................................... 321 zgrln bir mikropolitikas............................................................................................ 322 Sonu: Bir reddetme politikas ............................................................................................. 323 eviren: Doacan Dmeci ........................................................................................................ 324 References................................................................................................................................. 324 CEML MERN BR FACANIN HKYES KTABININ ANAR TERR ANOM BLM ..................................................................................................................326 BLGEL BEKLERKEN AFFET, FAKAT UNUTMA ...............................................................327 YAHUDLKTE CNSELLK AHLAKI.................................................................................................330 ulhan Aruhtan cinsellikle ilgili kurallar:................................................................................... 332
13. 13. Yazlar 13 OMAR/ mer (2013)..............................................................................................................334 VAH DLL BR ANALZ ....................................................................................................335 MERUYET NASIL KAZANIR YA DA KAYBEDERZ?.............................................................337 Meruiyet kaynaklarmz nelerdir?..................................................................................... 337 Bir bireyin dierinden edindii eyleri merulatran nedir?....................................... 337 Tanrya suikast dzenleyenlerden ikisi: Marx ve Freud. Marx dini afyon diye niteledi; Freud da nevroz diye. ............................................................................................................................. 337 yleyse, meruiyeti nasl kazanr ya da kaybederiz?....................................................... 338 Bu bahaneler nasl destekleniyor? ...................................................................................... 338 SRAL ADALET ESK BABAKANI SULU BULDU .........................................................................340 VAH DLde YALAN ..............................................................................................................341 Thomas SZASZ ........................................................................................................................342 ZOR ZAMANDA KONUMAK / smet zel...................................................................................343 SALOME'S LAST DANCE (1988)..............................................................................................349 Oscar Wilde ve Salome...........................................................................................................349 Sonu.......................................................................................................................................355 TEHLKEL VE GNAHKR.....................................................................................................356 Felaket kehaneti ...................................................................................................................... 357 Sahnelendiini gremedi....................................................................................................... 357 Kitaptan..................................................................................................................................... 357 BELALAR AI ........................................................................................................................359 Sknt Dnemi: Arnold Toynbeenin 20. Yzyl Time of Troubles: Arnold J Toynbees twentieth century.................................................................................................................... 359 Temeller.................................................................................................................................... 360 BELALAR AI.......................................................................................................................... 363 SONU: ........................................................................................................................................... 366 Dipnotlar................................................................................................................................... 367 Dipnotlar .................................................................................................................................... 367 HAKK BR SYASAL OLAYI NASIL TANIMLARIZ..................................................................375 KENCEYE NEDEN KENCE DYEMYORUZ....................................................................... 375 "BEYAZ YAHUDLER" le "SYAH YAHUDLER" .....................................................................379 ETYOBYA, MALAT MERKEZ OLMA YOLUNDA.....................................................................379 YEN ETYOBYANIN ARKASINDA SRAL VE N OLACAK................................................. 379 Falaalar: srailin teki Yahudileri...................................................................................... 381 Aalanma biimleri.............................................................................................................. 383
14. 14. 14 Yazlar TKETCLER NE YEDKLERN BLMYORLAR ....................................................................384 POLTKA, BLMDEN STN GELD..................................................................................... 384 Bamsz Hayvan Aratrmalar, GDOlarn Zararlarn Gsteriyor .............................. 388 SONU............................................................................................................................................. 391 YAHUDLERN TRKYEYE OLAN BORCU.............................................................................392 TWTTER, YOUTUBE, FACEBOOK, KALDIRILIINDAK GEREK AMA NE?........................393 AVRUPA KEND NTERNETN KURUYOR............................................................................ 393 Akll telefonlarda cretsiz uygulamalara dikkat............................................................. 395 'Topladklar kiisel bilgileri satyorlar'............................................................................. 395 LAST DANCE /Son Dans (2012) .............................................................................................398 NTELKSZ ADAM ...............................................................................................................401 HEP RUHUNU SATANLARI SYLERZ, YA KULLANANLAR.............................................................403 NTELKSZ BR ADAM, ADAMSIZ NTELKLERDEN OLUUR...............................................404 DEALLER VE AHLK, RUH DYE ADLANDIRILAN BYK DEL DOLDURMANIN EN Y ARACIDIR................................................................................................................................406 TN E LKN KLTC VE YCELTC SPEKLASYON ..................................................408 MODERN NSAN TANRIYA MI, YOKSA DNYA FRMASININ EFNE M NANIR? ................411 BANKA ORDUDAN TEHLKELDR.........................................................................................415 Mehmet Ylmaz Bu kitap Derin Dnce Fikir Platformu'nun okurlarna armaandr. www.derindusunce.org.............................................................................................................415 "Faiz yiyen kimseler, kyamet gnnde kabirlerinden eytan arpm kimsenin kalk gibi kalkarlar." Bakara, 275..........................................................................................................415 nsz.......................................................................................................................................... 415 Demokrasinin en byk dman halktr! ......................................................................... 416 Krizin mimarlar kim?............................................................................................................ 416 Demokrasideki tasarm hatalar .......................................................................................... 417 Demokratik zihniyet demokrasiden nce domutur..................................................... 418 Her aacn kurdu znden olur............................................................................................ 419 Liberal(?) bir itiraz.................................................................................................................. 419 Sonu / Neden sadece kriz demiyoruz da "demokrasi bitti" diyoruz? ......................... 420 Bize Demokrasi deil Adalet lzm ...................................................................................... 421 Ortadou'da Demokrasi'ye deil Adalet'e ihtiyacmz var.............................................. 421 Kriz karma zgrl.......................................................................................................... 422 Sonu........................................................................................................................................... 424 Banka ordudan daha tehlikelidir......................................................................................... 426
15. 15. Yazlar 15 Ekonomik kriz: Kaza m soygun mu?................................................................................... 426 Serbest piyasa iyidir, babo piyasa ktdr................................................................... 426 Fakirleri biraz daha sksak su kar m?............................................................................. 428 Kresel Emlk Krizi Nasl Balatlr?................................................................................... 429 zel banka isen krlar senin, zarar halkndr................................................................... 430 Katil ldrd kiinin malna miras olunca................................................................. 432 yi aile bankasndan kpek balna.................................................................................... 432 Yeni kriz ne zaman kacak? Kaa patlayacak? Kim deyecek?..................................... 435 Ekonomik kriz doal bir felaket deildir............................................................................ 435 lk kvlcm ................................................................................................................................ 435 Yarn ne olur?........................................................................................................................... 436 Krizin mimarlar kim?............................................................................................................ 437 Hkmetler gider, Bankalar kalr! ...................................................................................... 437 ocuklar sokaa atma zgrl........................................................................................ 439 Ekonomistler ekonomiden anlasalard yatrmc olurlard ........................................... 439 Yunanistan kumar masasnda tlrken... ........................................................................ 441 Yunanistan Arjantin'e benzer mi?.............................................................................................. 442 Avrupa Muz Cumhuriyetinde darbe mevsimi.................................................................... 443 Avrupa'da demokrasi bitiyor mu? ........................................................................................... 443 Treni raydan kim kard?..................................................................................................... 444 Ekonomi hukukun stnde midir? ...................................................................................... 445 Sonu.......................................................................................................................................... 448 Srdrlebilir erefsizlik: in ve Avrupa........................................................................... 448 Sonu........................................................................................................................................... 449 KaynakdergilervekitaplarDergiler................................................................................................ 449 CAHT KLEB.........................................................................................................................452 HAYATI (d. 1917, Tokat- . 20 Haziran 1997 Ankara), .................................................... 452 OCUKLUU.............................................................................................................................. 455 R HER ZAMAN VAR.............................................................................................................. 461 YETKSZL KARILAMA YETKS M?................................................................................464 FELSEFENN YETKS VE YETKSZL ZERNE .............................................................. 464 TANRININ SONU: NSANIN BR EY YAPARKEN KURDUU BASKI ................................. 470 DER JUNGE TRLE (1966) Gen/renci Trless .......................................................................473 RETC TRLE 'N [TRLESS] KARMAALARI.............................................................473
16. 16. 16 Yazlar Trle, insann yabanclamasn ne olduunu bilmeden yaar:.................................. 474 FLMN ALT YAZISI........................................................................................................................ 475 ROMAN ....................................................................................................................................... 488 THE LAST OF ENGLAND (1988) ngilterenin Sonu ..............................................................490 Belgeselden............................................................................................................................... 490 YENLK AKIMIN DEOLOJS ...............................................................................................492 SEME PARALAR................................................................................................................... 506 THE LAST HURRAH (1958) Son Haykr..............................................................................510 BR KOMPLO SYLEMNDEN PARALAR: Komplo Zihniyeti, Sradan Faizm Ve New Age .................................................................................................................................................514 zet............................................................................................................................................. 514 Fragments from a Discourse of Conspiracy: Conspiracy Mentality, Banal Fascism and New Age ..................................................................................................................................... 514 BR KOMPLO SYLEMNDEN PARALAR: KOMPLO ZHNYET, SIRADAN FAZM VE NEW AGE..........................................................................................................................................514 Komplo Teorileri: Sylem...................................................................................................... 516 Cevab Bilinen Soru: Cui Bonoo ............................................................................................ 519 Komplo Teorileri ve Sradan Faizm ................................................................................... 522 Komplo Literatrne New Age Katks................................................................................ 528 CEPHEYE GDEN YOL Behi ERKN (1876 11 Kasm 1961)....................................... 535 EYH CEMLEDDN- AFGN................................................................................................ 535 Gelecei nceden Grmek..................................................................................................... 536 HALKINA ACIMAYAN YNETC ENVER............................................................................... 537 Behi Bey bu hesab Enver Paaya gsterdii zaman, Enver Paa Behi Beyin yzne bakt: Bunlar nasl olsa bir gn lmeyecekler miydi? diyerek meseleyi halletti. ... 538 ENVER PAANIN ALMAN HAYRANLII................................................................................ 539 MZDEK HANLER.............................................................................................................. 539 MUSTAFA KEMAL, DAMAT FERT UYARIYOR .................................................................. 540 ANADOLU KADINLARI VE ATATRK.................................................................................... 542 GAZETECLERN OYUN HAVALARI........................................................................................ 542 Mays-Haziran 1922 Genel Durum..............................................................................................543 AMERKANIN BEH BEYE TEKLF: DEMRALARDAN VAZGEN!............................ 543 AVRUPAYI ASYAYA BALAYACAK BYK BR TNEL ................................................... 544 CONSPRACY (2001) Komplo.................................................................................................545 zet............................................................................................................................................. 545
17. 17. Yazlar 17 Filmden...................................................................................................................................... 545 LAR LAR / Yalanc Yalanc (1997) ......................................................................................550 THE MOTHMAN PROPHECES/ Gecenin Nefesi (2002) [Gve Adam Kehanetleri].............553 YORUMLAR................................................................................................................................ 553 Filmden...................................................................................................................................... 553 MOTHMAN (Gve Adam)........................................................................................................ 557
18. 18. 18 Yazlar
19. 19. Yazlar 19 COSMOS: A SPACE-TME ODYSSEY/ Cosmos: Bir Uzay Serveni (2014) Ynetmen: Bill Pope, Brannon Braga, Ann Druyan Senaryo: Ann Druyan lke: ABD Sezon: 1.Sezon Tr: Belgesel Rating: imdb 9.5 (11,158 Oy) Vizyon Tarihi: 09 Mart 2014 Sre: 60 dakika Dil: ngilizce Mzik: Alan Silvestri ekim Yeri: Northern California, California, USA Oyuncular. Neil deGrasse Tyson Stoney Emshwiller eviri: ZEUS, Niliven, Garajmdaki Ejder, Aquacat, Felis Agnosticus zet Cosmos: Bir Uzay Serveni; evrenin grkemini ortaya kartmak ve Kozmik Takvim ve Hayal Gc Gemisi de dahil olmak zere orijinal serilerin bilinen ynlerini tekrar kefetmek iin bilimsel hikaye anlatmnn yeni yollarn bulacak. pheci yaklamlarla merak bir araya getirerek ve bilimi grsel, duygusal, spiritel elementlerle dokuyarak daha nce yaamadmz deneyimler yaayacaz. - Gnderen: Fraghera En ok beenilen yorumlar Belgeselin ilk blm, ABD'de yaynlanal daha bir gn bile olmadan FX ve National Geographic'te Haluk Bilginer'in enfes sesiyle bizlerle bulutu. Seslendiren Haluk Bilginer olsa da, orijinal sesiyle izlemeyi tercih ederdim. ** Bilmeyenler iin, herkesin anlayabilecei ekilde basit bir dil kullanlm. Tarihi animasyonlar harikayd. Grsel efektler iyiydi. Belgesel olduka akc. Ne zaman balayp ne zaman bittiini anlamadm. Neil deGrasse Tyson her zamanki gibi sempatikti. Sagan'l sahnelerde duygulandm. ok zgn ** Her hafta pazartesi 22:30'da, NeoGeo ve FX'te Trke dublaj yaynlanacak. Yaadmz evreni, dnyay ve kendimizi tanmak iin karlmayacak bir belgesel serisi olacak. zlemenizi tavsiye ediyorum. ** Belgeselin konsepti ayn Carl Sagan'n cosmosu gibi. Sadece grnt efektleri bu belgeselin olaand gzel ve bilgi birikiminin ilk cosmosa gre daha fazla olmas bize ilk cosmosdan daha iyi bir belgesel izleyeceimiz hissini verdi bana.
20. 20. 20 Yazlar Carl Edward Sagan Belgesel Metni (1. Sezon) Cosmos "Kozmos var olan var olmu veya var olacak her eydir. Benimle gelin." - Carl Sagan Bir nesil nce gkbilimci Carl Sagan burada durdu ve biz yzlerce milyon insan alp mthi bir maceraya bilim ile aa karlan evrenin kefine gtrd. imdi tekrar yola kma zaman. Bizi sonsuzluun ularna ve zamann afandan uzak gelecee gtrecek bir yolculua kmak zereyiz. Galaksiler, gneler ve dnyalar kefedeceiz uzay-zamann ktleekim dalgalarnda srf yapacaz ate ve buz iinde yaayan varlklarla tanacaz lmsz yldzlarn gezegenlerini greceiz gneler kadar byk atomlar ve atomlardan kk evrenler bulacaz. Kozmos ayn zamanda bizim de hikayemiz. Bu gebe avc-toplayc gruplarndan yldzlara giden yolu bulanlarn destan ok kahramanl tek bir macera. Bu yolculuk iin, hayal gcne ihtiyacmz var. Fakat hayal gc yalnz bana yeterli deil nk doann gereklii hayal edebileceimiz her eyden daha harikulade. Bu macera bir takm basit kurala sk skya bal kalarak yaplan nesiller boyu sren aratrmalarla mmkn oldu. Fikirleri deney ve gzlem ile test et testi geen fikirleri gelitir geemeyenleri reddet kantlar gtrdkleri yere kadar takip et ve her eyi sorgula. Bu koullar kabul ettiin srece kozmos senindir. imdi, benimle gelin. 1. BLM: Samanyolu'na Uyanmak Uzay ve zamann zincirlerinden bamsz bu hayal gc gemisinde her yere gidebiliriz. Uzayn neresinde olduumuzu grmek istiyorsanz n camdan dar bakmanz yeterli. Zamann boyutunda, gemi altmzda uzanyor. te Dnya 250 milyon yl nce byle grnyordu. Eer gelecei grmek istiyorsanz, yukar bakn. Bu da bundan 250 milyon yl sonra nasl grnebilecei. Eer kozmosun en cra kelerine gitmeye cret edeceksek kozmik adresimizi bilmemiz gerekir ve bu da o adresin ilk satrdr: DNYA Dnya'dan, imdiye dek bildiimiz tek yuvadan kozmosun en cra kelerine gitmek iin ayrlyoruz. En yakn komumuz, Ay'da, gkyz okyanuslar veya yaam yoktur. Yalnzca kozmik arpmalarn yaralar vardr. Yldzmz rzgara, dalgalara ve dnyamz zerindeki tm yaama g verir. Gne, Gne Sistemi'nin tm gezegenlerini ktleekimiyle kucaklar. Merkr ile balar bulutlarla kapl, kontrolden km sera etkisinin bir nevi cehenneme dndrd Vens'le devam eder. Mars Dnya
21. 21. Yazlar 21 kadar topra olan bir gezegen. Mars ve Jpiter yrngelerinin arasnda Gne'in etrafn evreleyen gkta kua. Drt dev ve dzinelerce daha kk uydusuyla Jpiterin kendine ait bir gne sistemi var gibidir. Ktlesi dier tm gezegenlerin toplamndan fazladr. Jpiter'in Byk Krmz Leke'si tm gezegenimizin boyundan kat daha byk ve yzyllardr kopmakta olan bir kasrgadr. Gne Sistemimizin mcevheri Satrn yrngede ar ar dnen saysz kar topu otobanlaryla evrelenmi ve her bir kar topu, kk bir uydu. Urans ve Neptn atalarmza yabanc d gezegenler. Teleskobun icadndan sonra kefedilebildiler. D gezegenlerin tesinde on binlerce donmu dnya yn mevcut ve Plton onlardan biri. Uzay aralarmzn tm arasnda evimizden en uzaa seyahat etmi olan budur: Voyager 1. Bundan milyar yl sonrasna bir mesaj tayor kim olduumuza nasl hissettiimize ve ne tr mzikler yaptmza dair. # Blind Willie Johnson # # Dark Was the Night # Bu muazzam kozmik okyanusun derin sular ve iindeki saysz dnyalar, nmzde uzanyor. Bu kadar uzaktan, Gne de herhangi bir yldz gibi grnebilir. Ancak ktleekimsel gc hala yaklak be milyar yl nce Gne Sistemi'nin oluumunun kalntlar olan trilyonlarca donmu kuyruklu yldz tutar. Biz buna Oort Bulutu diyoruz. Daha nce kimse onu grmedi, gremez de nk bu kk dnyalarn her birinin en yakn komularna olan uzaklklar Dnya'nn Satrn'e uzakl kadar. Bu devasa kuyruklu yldz bulutu Gne Sistemi'ni evreler bu da kozmik adresimizin ikinci satrn oluturur: GNE SSTEM Dier yldzlarn gezegenlerini sadece birka on yldr tespit edebiliyoruz ancak imdiden biliyoruz ki varolan gezegenlerin saylar yldzlardan bile fazla. Hemen hepsi muhtemelen Dnya'dan olduka farkl ve bildiimiz trden yaama elverili deil. Fakat yaama dair ne biliyoruz ki? imdiye dek yalnzca bir tanesiyle karlatk. Dnya'daki yaam. Bir ey gryor musunuz? Sadece uzay boluu, deil mi? nsan gzleri kozmosta yansyan n yalnzca ince bir parasn grebilir. Ancak bilim bize duyularmzla gremediimiz eyleri grme gc verir. Kzltesi, gece-gr gzlkleriyle grnr hale gelen bir k trdr. Karanl kzltesi bir sensrle tarayn. zbe bir gezegen. Gnesiz bir dnya. Galaksimizde byle milyarlarcas var, ebedi gecede babo srklenen. Onlar yetimler, paras olduklar yldz sistemlerinin kaotik doumlar srasnda anne yldzlarndan koparlmlar. zbe gezegenlerin ekirdekleri eriyik yzeyleri ise donuktur. Bu iki u blge arasnda sv su okyanuslar bulunuyor olabilir. Orada nelerin yzdn kim bilebilir ki? Samanyolu kzltesi kta byle grnyor. Yalnzca parlak olanlar deil, her bir kk nokta bir yldz. Ka yldz var? Ka gezegen var? Canl olmann ka farkl yolu var? Biz bu resmin neresindeyiz? Darda uzanan u kolu gryor musunuz? te biz, orada yayoruz. Merkezden yaklak 30 bin k yl uzakta. Samanyolu Galaksisi kozmik adresimizde bir sonraki satrmz. u anda yuvamzdan 100 bin k yl uzaktayz. In, yani var olan en hzl eyin Dnya'dan bize ulamas 100 bin yl sryor. Bu, komu galaksimiz olan Andromeda'daki Byk Spiral. Bu iki dev galaksiye ve etrafta gezinen birka kk galaksiye "Yerel Grup" diyoruz. YEREL GRUP Kendi galaksimizi bu kadar uzaktan seemiyoruz bile. Samanyolu, Baak Sperkmesi'ndeki binlerce galaksiden yalnzca biri. Bu lekte en kk noktacklar da dahil, grdmz tm nesneler birer galaksi. Her bir galakside milyarlarca gne ve saysz gezegen bulunuyor. Ne var ki Baak Sperkmesi'nin tamam da evrenimizin yalnzca ufack bir ksmn oluturuyor. Bu, bildiimiz en
22. 22. 22 Yazlar geni lekteki haliyle, kozmos: Yz milyarlarca galaksiden oluan bir a. Buras, kozmik adresimizin son satr. Tabii, imdilik. GZLEMLENEBLR EVREN Gzlemlenebilir evren mi?! Ne demek ki bu? Hayal gc gemimizdeki bizler iin bile uzay-zamanda grebileceimiz uzakln bir snr var. Bu snr, kozmik ufuumuz. Bu ufuun tesinde, evrenin ok uzaklarda bulunan paralar yatyor. Evrenin 13.8 milyar yllk tarihinde bu paralarn nn bize ulamas iin yeteri kadar zaman gemi deil. Biroumuz, tm bunlarn, gzlemlenebilir evrenimizdeki tm gezegenlerin, yldzlarn galaksi ve kmelerin baka evrenlerden oluan bir okyanustaki kk baloncuklardan baka bir ey olmadndan phelenmitir: oklu evren. Evren stnde evren. Sonsuz sayda gezegen. Biraz minik hissettiniz, deil mi? Eh, kozmos balamnda dndmzde, gerekten de kk kalyoruz. Sersemletici bir enginlikte yzen bir toz zerreciinin zerinde yaayan kk canllar olabiliriz ama kk dnmyoruz. Bu kozmik perspektif, grece yeni. Yalnzca drt yzyl nce, bizim bu minik dnyamz kozmosun geri kalanna kar kaytszd. Teleskop icat edilmemiti. Evren, yalnzca plak gzle grlenlerden ibaretti. GORDANO BRUNO 1599 ylnda herkes Gne'in, gezegenlerin ve yldzlarn gkyznde, Dnya'nn evresinde dnen klar olduunu ve bizim de bize mahsus yaratlm kk bir evrenin merkezinde bulunduumuzu biliyordu. Tm gezegende, sonsuzlua uzanan genilikte bir kozmosun varln hayal eden tek bir insan vard. Peki bu insan, 1600 ylnn ylba arifesini nasl m geiriyordu? Eh, hapiste, tabii ki. Hepimizin yaamnda, evrenin merkezinde olmadmz, kendimizden. ok daha byk bir eye ait olduumuzu fark ettiimiz bir an gelir. Bu da bymenin bir parasdr. Bu olay nasl her birimizin bana geliyorsa 16. yzylda da uygarlmzn bana gelmiti. Teleskobun icadndan nce evrenin yalnzca plak gzle grdklerinizden ibaret olduu bir dnya hayal edin. Dnya'nn hareketsiz olduu ve gkyzndeki her eyin Gne'in, Ay'n yldzlarn ve gezegenlerin bizim evremizde dnd apak ortadayd. Ama sonra, Kopernik adl Polonyal bir gkbilimci ve rahip radikal bir neri sundu. Dnya, merkezde falan deildi. O da yalnzca bir gezegendi ve dierleri gibi Gne'in etrafnda dnyordu. Protestan reformcu Martin Luther gibi biroklar bu fikri, Kutsal Kitap'a kar rezil bir hakaret olarak grd. Korkmulard. Ama bakasyla kyaslannca, Kopernik'in ok ileri gittii sylenemezdi. Bu adamn ad Giordano Bruno'ydu ve bu adam, doutan bir asiydi. Bu darack, kk evrenden kurtulmak iin yanp tutuuyordu. Napoli'de gen bir Dominikan keiken bile kural d yayordu. O zamanlarda talya'da, dnce zgrl diye bir ey yoktu. Ama Bruno, Tanr'nn yarats hakknda her eye dair bir bilgi al ekiyordu. Kilise tarafndan yasaklanm kitaplar okumaya cret etti ve bu da onun felaketi oldu. Bu kitaplarn birinde 1,500 yldan daha uzun sredir l olan, Antik Romal bir adam ona, ok daha byk, kendisinin Tanr fikri kadar snrsz bir evren hakknda fsldyordu. Lukretius, okuyucudan evrenin kysnda durup dar doru bir ok frlattklarn hayal etmelerini istiyordu. Eer ok ilerlemeye devam ederse, o halde evrenin dnlenden ok daha teye uzand ortada olacakt. Ama ok ilerlemeye devam etmezse rnein bir duvara arparsa, bu durumda da o duvar evrenin sonu olduu dnlen noktann da tesinde duruyor demekti. imdi, eer o duvarn zerinde durup bir baka ok frlatrsanz nnzde ayn iki olas sonu olacaktr: Ok ya uzayn derinliklerinde sonsuza dek uacak ya da zerinde durup bir baka ok frlatabileceiniz engele arpacaktr. Her iki durumda da evren snrszdr. Kozmos, snrsz olmaldr. Bu durum Bruno'ya kusursuz biimde mantkl geldi. Onun tapt Tanr, sonsuzdu. O halde, diye dnd, Yaratl nasl bundan daha eksik olabilir? Bu, sahip olduu dzenli son iti. 30'una bastnda yazgsn belirleyen bir fikir bulmutu. Dnde, yldz kubbesiyle evrelenen bir dnyada uyanmt. Bruno'nun dnemindeki kozmos tahayyl
23. 23. Yazlar 23 byleydi. Bir an ayann altndaki her ey kayyormuasna bir korku hissine kapld. Fakat cesaretini toplad. Kanatlarm bolukta gvenle ap sonsuza doru ykseliyorum dierlerinin uzaktan grmeye zorlandklarn ardmda brakarak. Burada ne yukar var, ne aa, ne kenar, ne de merkez. Dier yldzlardan farksz olan Gne'i ve bizimkine benzeyen baka dnyalarn elik ettii baka gnelere benzeyen yldzlar grdm. Bu usuz bucakszln kefi aka tutulmak gibiydi. Bruno, sonsuzluun hakikatini tm Avrupa'ya yaymaya alan bir evanjelist olmay seti. teki Tanr aklarnn, daha heybetli ve olaanst olan bu Yaratl grn kaytsz artsz kabul edeceklerini dnd. Ne kadar da aptalmm. Kendi anavatanndaki Roma Katolik Kilisesi tarafndan aforoz edildi ve svire'deki Kalvinistler ile Almanya'daki Lterciler tarafndan snr d edildi. Bruno ngiltere'deki Oxford niversitesi'nde ders verme davetini hemen kabul etti. Nihayet, kendi dengi olan dinleyiciler karsnda grlerini paylama ans bulduunu dnmt. Kozmosa dair yeni bir gr sunmak iin geldim. Kopernik kendi dnyamzn evrenin merkezinde olmadn iddia ederken haklyd. Dnya, Gne etrafnda dner. O da dierleri gibi bir gezegen. Fakat Kopernik yalnzca afakt. Ben size gndoumunu getiriyorum. Yldzlar da Dnya ile ayn maddeden yaplm ateten gneler ve onlarn da en az bizimkiler kadar asil bitki ve hayvanlar olan sulak gezegenleri var. (tirazlar) Deli misin yoksa, cahilin teki mi? Herkes yalnzca tek bir dnya olduunu biliyor. Herkes ne biliyorsa hepsi yanl. Ebedi Tanrmz sonsuz sayda dnyas olan snrsz bir kinat yaratt. (tirazlar) Geldiin yerde Aristo'yu okumuyorlar m? Ya da ncil'i? Size yalvaryorum, eski grleri, Kilise geleneini, inancn ve otoritesini reddedin. Her eye yeni batan balayalm kantlandn zannettiimiz her eyden - phe ederek. - Kfir! Kfir! Siz tanry ok kmsyorsunuz! Daha uyank biri bundan dersini alrd. Ama Bruno byle biri deildi. Kozmosa dair giderek artan grlerini kendine saklayamad bunu yapmann karl acmasz ve allmadk bir cezann en ar ekli olmasna ramen. Giordano Bruno din ve devlet ilerinin ayrlmas ya da ifade zgrlnn her bireyin en kutsal hakk olarak grlmesi gibi bir eyin sz konusu olmad bir dnemde yaad. Geleneksel inanla uyumayan bir fikri ifade etmek banza byk bir bela aabilirdi. Bruno kaytszca talya'ya dnd. Belki vatan hasreti ekiyordu. Fakat yine de, anavatannn muhtemelen Avrupa'da gidebilecei en tehlikeli yerlerden biri olduunu bilmesi gerekirdi. Roma Katolik Kilisesi Engizisyon adyla bilinen bir mahkeme sistemini ynetiyordu ve Engizisyon'un yegne amac kendilerininkinden farkl grleri dile getirmeye cret edenleri sorgulamak ve onlara ikence etmekti. Bruno'nun fikir zabtalarnn eline dmesi ok zaman almamt. Sonsuz bir evrene iman eden bu avare sekiz yllk zindan hayat boyunca gten dmt. Acmasz sorgular sresince grlerinden vazgemeyi inatla reddetti. Kilise Bruno'ya ikence etmek iin her eyi yapmaya neden bu kadar hevesliydi? Korktuklar neydi? ayet Bruno haklysa, o zaman kutsal kitaplar ve Kilise'nin otoritesi sorgulanmaya balayacakt. Nihayet, Engizisyon kardinalleri hkmlerini vermiti. Kutsal leme'nin ve sa Mesih'in kutsalln sorgulamak Tanr'nn gazabnn ebedi olmadna ve herkesin yanmaktan kurtulacana inanmak ve baka dnyalarn var olduunu iddia etmekten sulu bulundun. Yazm olduun btn kitaplar Aziz Peter Meydan'nda toplanp yaklacak. Saygdeer Rahip, sekiz yllk zindan hayatm dnmek iin bana ok zaman verdi. Yani Fikrini mi deitireceksin? Yaratc'ya olan sayg ve sevgim sonsuz Yaratl grme ilham veriyor. Tvbe etmeyenlere uygun cezann verilmesi iin Roma Valisi'ne sevk edileceksiniz. Siz bu karar bildirmekten, benim onu duymaktan korktuumdan daha fazla korkuyorsunuzdur belki de.
24. 24. 24 Yazlar Bruno'nun ehit olmasndan on yl sonra Galileo teleskopundan ilk kez baktnda Bruno'nun bandan beri hakl olduunun farkna vard. Samanyolu plak gzle grlemeyen saysz yldzdan oluuyordu ve bu klarn bazlar aslnda baka gezegenlerdi. Bruno bilim insan deildi. Kozmosa dair gr ansl bir tahminden ibaretti nk bunu desteleyecek hibir kant yoktu. ou tahmin gibi yanl kabilirdi. Fakat fikir bir kere ortaya atldnda bakalarna srf bu fikri rtebilmek iin bir frsat domu olurdu. Bruno bir anlna uzayn enginliine bakmt. Bkz: GORDANO BRUNO EVREN 13,8 MLYAR YAI OLAN KOZMK TAKVM Zamann sarsc snrszl hakknda elinde hibir ipucu yoktu. Nadiren bir yzyldan fazla yaayan biz insanlar nasl olur da kozmosun tarihi olan zamann muazzam enginliini kavramay umabiliriz? Evren 13,8 milyar yanda. Tm bu kozmik zaman hayal etmek iin onu tek bir takvim ylna sdralm. Kozmik takvim, 1 Ocak'ta evrenimizin douuyla balar. O zamandan bugne dek gereklemi olan her eyi kapsar ki bu tarih bu takvimde 31 Aralk gece yars olarak gsterilmitir. Bu lekte, her ay yaklak bir milyar yl uzunluunda. Her gn yaklak olarak 40 milyon yl temsil ediyor. imdi gidebildiimiz kadar geriye evrenin ilk dakikalarna gidelim. 1 Ocak, Big Bang yani Byk Patlama. Bu zamanda geri gidebileceimiz en uzak nokta imdilik. Tm evrenimiz, tek bir atomdan bile daha kk bir noktadan dodu. Uzay kozmik bir yangnla patlayarak evrenin genilemesini balatt ve bugn bildiimiz her trl enerji ve maddeyi ortaya kard. Kulaa lgnca geldiini biliyorum ancak Byk Patlama teorisini destekleyen ok gl gzleme dayal kantlar mevcut. Bunlar arasnda evrendeki helyum miktar ve patlamadan geriye kalan radyo dalgalarnn mas da var. Evren geniledike soumaya balad ve yaklak 200 milyon yl boyunca her ey karanlkt. Gaz ynlar ktleekim kuvvetinin etkisiyle bir araya toplanmaya ve snmaya baladlar ta ki 10 Ocak'ta ilk yldzlar ortaya kana kadar. Bu yldzlar 13 Ocak'ta ilk kk galaksileri oluturmak zere bir araya geldiler. Bu kk galaksiler, bizim Samanyolumuz da dahil daha byk galaksileri oluturmak zere yaklak 11 milyar yl nce yani kozmik yln 15 Mart'nda birletiler. Yz milyarlarca gne. Bizimki hangisi? Henz domad. Bizim gneimiz, dier yldzlarn kllerinden doacak. Fla gibi patlayan u klar gryor musunuz? Her biri birer spernova dev bir yldzn parltl lm. Yldzlar bunun gibi yerlerde, bir tr yldz doumevinde doarlar ve lrler. Devasa gaz ve toz bulutlarndan yamur damlalar gibi younlaarak meydana gelirler. O kadar snrlar ki atomlarnn ekirdei ile birlikte kendi iinde yanarak nefes aldmz oksijeni, kaslarmzdaki karbonu kemiklerimizdeki kalsiyumu, kanmzdaki demiri meydana getirirler ve bunlarn hepsi ok uzun zaman nce yok olmu yldzlarn ateli yreklerinden ortaya kar. Siz, ben, hepimiz yldz tozundan meydana geliriz. Bu yldz tozu, yldz nesilleri boyunca defalarca geri dnr ve zenginleir. Gneimizin doumuna daha ne kadar var? Olduka uzun bir sre. Bir alt milyar yl daha parlamaya balamayacak. Kozmik takvimde Gneimizin doum gn 31 Austos drt buuk milyar yl nce. Gne Sistemimizdeki dier gezegenlerle birlikte Dnya da, yeni domu Gne'in yrngesinde dnen bir toz ve gaz bulutundan olutu. Arka arkaya gelen patlamalar byyen bir enkaz topunu meydana getirdi. u gktan gryor musunuz? Hayr, hayr o deil. uradaki. Onun yanndakinin ekim kuvveti onu iki buuk santim kadar sola kaydrd iin bizler varz. Gne Sistemi leinde iki buuk santim nasl bir fark yaratabilir ki? Bekleyin, greceksiniz. lk bir milyar yl boyunca Dnya ciddi anlamda dayak yemi gibiydi. Yrngede dnen moloz paralar srekli arptlar ve birletiler ve sonunda bir gibi byyerek
25. 25. Yazlar 25 Aymz oluturdular. Ay bu iddetli adan geriye kalan bir hatradr. Eer o kadar zaman nce Dnya'nn yzeyinde olsaydnz Ay gznze u ankinden yz kat daha parlak grnrd. O zamanlar ok daha sk bir ktleekimsel kuatmayla Dnya'ya bugn olduundan on kat daha yaknd. Dnya souduka, denizler olumaya balad. O zamanlar denizlerdeki gelgit, bugnknden bin kat daha glyd. alar boyunca, Dnya'daki gelgit kaynakl bu srtnme Ay' uzaklatrd. Kk dnyamzdaki yaam buralarda bir yerde 21 Eyll'de, yaklak olarak buuk milyar yl nce balad. Hayatn nasl baladn hala bilmiyoruz. Bildiimiz kadaryla, Samanyolunun baka bir blgesinden gelmi olabilir. Hayatn kkeni bilimin zlmemi en byk gizemlerinden biridir. te hayat kendi inanlmaz karmaklktaki faaliyetleri iin her trl biyokimyasal reeteyi deitirip, yeniden hazrlyor. 9 Kasm itibaryla artk yaam nefes alabilir, hareket edebilir beslenebilir ve kendi ortamna tepki verebilir haldedir. O nc mikroplara ok fazla ey borluyuz. Oh evet, baka bir ey daha var. Bu organizmalar seksi de kefettiler. 17 Aralk ne gnd ama! Denizdeki yaam gerek anlamda bir sray yakalam byk bitki ve hayvanlarn eitlilii ile adeta patlyordu. Tiktaalik karaya kmaya cesaret eden ilk canllardan biriydi. Muhtemelen baka bir gezegene geldiini dnm olmal. Ormanlar, dinozorlar kular, bcekler hepsi Aralk aynn son haftasnda evrimleti. lk iek 28 Aralk'ta at. Bu kadim ormanlar geliip ldler ve yzeyin altnda kaldlar bylece kalntlar kmre dnt. 300 milyon yl sonra biz insanlar bu kmrn ounu uygarlmz tehlikeye sokmak pahasna, g salamak iin kullandk. Gne sisteminin oluumu esnasnda karlatmz gktan hatrlyor musunuz? Hani hafife sola kayan? te, orada. u anda kozmik takvime gre 30 Aralk saat 06:24. 100 milyon yldan daha uzun bir sre boyunca bizim atalarmz olan kk memeliler rkeke ayak altndan ekilirken, dinozorlar Dnya'nn efendileriydi. O gkta, btn bunlar deitirdi. Hi srklenmediini dnn. Dnya'y tamamen skalam olurdu ve belki de dinozorlar hala hayatta olurdu. Ama biz olmazdk. Bu durum u tesadflere varoluun ans faktrne ilikin gzel bir rnektir. Evren u noktada bile 13,5 milyar yldan daha yal ama hala bizden eser yok. Bu takvimin temsil ettii engin zaman okyanusunda biz insanlar kozmik yln ancak son gnnn son saatinde evrildik. 11:59'un 46. saniyesinde. Kaytl tarihimizin tamam son 14 saniyede gerekleti ve yaadn bildiiniz herkes de o zaman diliminde yaad. Btn o krallar ve savalar, gler ve icatlar savalar ve aklar, tarih kitaplarndaki her ey burada, kozmik takvimin bu son saniyelerinde yaand. Ama kozmik zamann bylesine ksa bir parasn incelemek istiyorsak lei deitirmek zorundayz. Bizler, kozmosa yeni gelenleriz. Hikayemiz ancak kozmik yln son akamnda balyor. Yeni Yl gecesi, saat 9:45. 3,5 milyon yl nce sizin ve benim atalarmz bu izleri brakt. Ayaa kalktk ve onlarla yollarmz ayrdk. ki ayak zerinde durmaya balaynca gzlerimizi artk yere sabitlemek zorunda deildik. imdi artk yukarya merak iinde bakmakta zgrdk. nsan varlnn ok byk bir blmnde aa yukar 40 bin nesil boyunca birer gezgindik. Avc ve toplayc gruplar halinde alet yaparak, atei kullanarak nesnelere isim vererek yaadk. Bunlarn hepsini de kozmik takvimin son saatinde yaptk. Daha sonraki olaylar kozmik yln son gecesinin son dakikasn grebilmek iin lek deitirmemiz gerekecek. 11:59. Evrenin zaman leine gre o kadar genciz ki kozmik yln son 60 saniyesine yani bundan yaklak 30 bin yl ncesine gelene kadar henz ilk resimlerimizi bile yapmamtk. Gkbilimini de bu dnemde icat ettik. Hatta, hepimiz gkbilimcilerin soyundan geliyoruz. Hayatta kalmamz, yldzlardan doru anlamlar karmamza kn geliini ve yabani srlerin g zamanlarn tahmin etmemize balyd. Sonra, yaklak 10 bin yl nce yaam tarzmzda bir devrim meydana geldi. Atalarmz yaadklar evreyi ekillendirmeyi rendi; yabani bitki ve hayvanlar evcilletirerek topra ekip bimeye ve yerleik hayata gemeye balad. Bu, her eyi deitirdi. Tarihimizde ilk kez tayabileceimizden fazlasna sahiptik. Bunlarn kaydn tutacak bir ynteme ihtiyacmz vard.
26. 26. 26 Yazlar Gece yarsna 14 saniye kala veya yaklak 6 bin yl nce yazy icat ettik. Ve tahl kilerlerinden fazlasnn kaydn tutmaya balamamz da fazla uzun srmedi. Yaz yazmak bize, dncelerimizi saklama ve onlar uzay ve zaman iinde ok daha uzaklara gnderme olana sundu. Bir kil tabletin zerindeki ufak izler lmszl yenmek iin kullandmz bir ara haline geldi. Bu, dnyay yerinden oynatt. Musa 7 saniye nce dodu. Buda 6 saniye nce dodu. sa 5 saniye nce dodu. Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) 3 saniye nce dodu. Allah Tel, Kurn- Kerimde aklad. Aralarnda birbirlerine gizli gizli yle derler: Dnyada sadece on gn kaldnz.. Aralarnda konutuklar konuyu biz daha iyi biliriz. Onlarn en olgun ve akll olan o zaman: Bir gnden fazla kalmadnz der. T-h, 103-104 "Orada bir gn kaldk, yahut bir gnden daha az; bunu (zaman) saymasn bilenlere sor..." diye cevap verecekler. Allah: 'Az bir sre kaldnz. Keke siz bunu bilmi olsaydnz.' buyurur. Mu'minn 113-114 ki saniyeden bile az bir sre nce Dnya'nn iki yars birbirini kefetti. Ve kozmik takvimin ancak son saniyesinde doann sr ve kanunlarn ortaya karmak iin bilimi kullanmaya baladk. Bilimsel yntem yle gldr ki bizi sadece drt yzylda Galile'nin ilk kez bir teleskopla baka bir gezegene bakmasndan Ay'a ayak izlerimizi brakmaya kadar gtrmtr. Uzay ve zamana bakarak kozmosta nerede ve hangi zamanda durduumuzu kefetmemizi salamtr. "Biz, kozmosun kendisini bilme yollarndan biriyiz." - Carl Sagan Carl Sagan bir nesil nce Cosmos'un ilk yolculuuna rehberlik etmiti. O, halka bilimi anlatma konusunda 20. yzyln en baarl insanyd. Ama her eyden nce bir bilim insanyd. Carl, gezegenler hakkndaki bilgilerimize muazzam katklar yapt. Satrn'n dev uydusu Titan'da metan gllerinin var olduuna ilikin tahminleri doru kt. Dnya'nn ilk zamanlarndaki atmosferinin kuvvetli sera gazlar iermi olabileceini gsterdi. O, Mars'taki iklimsel deiikliklerin rzgrla tanan tozdan kaynaklandn anlayan ilk kiiydi. Carl, dnya d yaam ve zek aratrmalarnda bir ncyd. Uzay a'nn ilk 40 ylnda Gne Sistemi'nin aratrlmasna ynelik byk uzay arac
27. 27. Yazlar 27 almalarnn hepsinde nemli roller oynad. Ama yaptklar bununla da kalmad. Bu, Carl Sagan'n 1975 ylndan kalma ajandas. Ben o zamanlar kimdim? (Neil deGrasse Tyson) Sadece 17 yanda, bilim adam olma hayalleriyle yanp tutuan Bronx'lu bir ocuktum. Ve nasl olduysa dnyann en nl gkbilimcisi beni New York'un dndaki Ithaca'ya davet edip bir cumartesi gnn bana ayracak vakti bulabilmiti. O karl gn daha dn gibi hatrlyorum. Beni otobs duranda karlam ve bana Cornell niversitesi'ndeki laboratuvarn gezdirmiti. Carl masasnn arkasna uzand ve benim iin bu kitab imzalad. "Gelecein gkbilimcisi Neil'a." - Carl Gnn sonunda beni arabasyla otobs durana gtrd. Kar ya daha da iddetlenmiti. Telefon numarasn, hem de ev telefonunun numarasn bir kat parasna yazd ve dedi ki, "Otobs gelmezse beni ara ve geceyi ailemle birlikte bizim evimizde geir." O zamanlar bir bilim insan olmak istediimi zaten biliyordum ama o leden sonra Carl'dan nasl bir insan olmak istediimi rendim. Bana ve saysz insana yardm elini uzatarak biroumuzu bilim renmeye, retmeye ve icra etmeye tevik etti. Bilim nesillere yaylm bir ekip almasdr. Mealenin retmenden renciye ve ondan da retmene gemesidir. Antik alardan gelip yldzlara uzanan bir ortak akldr. imdi, benimle gelin. Yolculuumuz daha yeni balyor. 2. BLM Molekllerin Baz Marifetleri Mart '14 Bu siz, ben ve kpeiniz hakknda bir hikaye. Kpeklerin ncesinde bir zaman vard. O zaman kpekler yoktu. Bugn ise, byk kpekler, kk kpekler, sevgi dolular korumaclar, avclar var. steyebileceiniz her trl kpek var. Bu nasl oldu? Yalnzca kpeklerden bahsetmiyorum. Bu kadar farkl eit canl nereden geldi? Sorunun cevab, kulaa bir masaldan veya destandan frlam gibi gelen bir ey ama aslnda alakas yok. Gelin bundan 30 bin yl ncesine, kpeklerden nceye atalarmzn son buzul ann sonsuz knda yaad zamana gidelim. Atalarmz kk gruplar halinde yaayan gezginlerdi. Yldzlarn altnda uyudular. Gkyz onlarn hikye kitab, takvimi yaam iin bir kullanma klavuzuydu. Onlara keskin souklarn ne zaman geleceini yabani tahllarn ne zaman olgunlaacan ren geyii ve bizon srlerinin ne zaman harekete geeceini sylyordu. Kafalarndaki yuva Dnya'nn kendisiydi. Fakat dier a canllarn korkusuyla yaadlar. Da aslanlar ve aylar ayn avlar iin onlarla mcadele verdi. Kurtlar ise aralarndaki en savunmaszlar karp yemek ile tehdit ediyorlard. Tm kurtlar kemiklere ulamak istiyordu ancak ou yeterince yaklamaya korkuyordu. Korkular kanlarnda yksek orandaki stres hormonlarndan kaynaklanr. Bu bir lm kalm meselesidir. nk insanlara ok yaklamak lmcl olabilir. Ancak baz kurtlarda, doal eitlilikten dolay bu hormon seviyeleri daha dktr. Bu da onlar insanlara kar daha korkusuz yapar. Bu kurt ve onun atalarnn bir ksm yaklak 15 bin yl nce mthi bir hayatta kalma stratejisi kefetti: nsanlarn evcilletirilmesi. Brak insanlar avlansn, onlar rktme ve artklarn sana braksnlar. Daha dzenli besleneceksin, daha ok yavrulayacaksn ve o yavrular senin bu huyunu devam ettirecekler. Bu dzenli seim her nesilde geliecek ta ki kurtlarn o soyu, kpeklere evrilene kadar. Buna "en arkada canlsnn hayatta kalmas" diyebilirsiniz. Bu imdi olduu gibi, o zaman da insanlar iin iyi bir anlamayd. Artklarla beslenen kpekler sadece bir temizlik ekibi deildi. Gvenlik olarak da altlar. Bu trler aras ortaklk zaman iinde devam ettike kpeklerin grnleri de deiiklie urad. Sevimlilik tercih sebebi haline geldi. Ne kadar irinseniz, yaama ve genlerinizi sonraki nesillere aktarma ansnz artyordu. kar ilikisi olarak balayan bu ey zaman iinde derinleen bir arkadala dnt. Daha sonra olanlar grmek iin yaklak 20 bin yl nceki uzak atalarmz burada brakalm ve daha yakn gemite Buzul a'nn araya girdii dneme gidelim.
28. 28. 28 Yazlar klimdeki bu aralk bir devrim balatr. Gezginlik yerine, insanlar yerleirler. Dnyada yeni bir ey vardr Kyler. nsanlar hala avlanmaya ve toplamaya devam ederler fakat artk yiyecek ve kyafet de retmektedirler. Tarm. Kurtlar zgrlklerini dzenli yemek ile takas ettiler. E seme haklarndan vazgetiler. Artk insanlar onlar iin seiyor. Eitilemeyen, onlar besleyen eli sran kpekleri srekli olarak ldryorlar. Onlar memnun eden kpekleri ise besliyorlar. Onlarn ilerini yapan avlanan, gden, koruyan, eken ve arkadalk yapan kpeklere bakyorlar. Her doumda insanlar en beendikleri yavrular seiyorlar. Nesiller iinde, kpekler evriliyor. Bu tr evrime, "yapay seilim" veya "terbiye" deniyor. Kurtlar kpeklere evirmek biz insanlarn evrimi ilk kez elimize almzdr. O zamandan beri de, bal olduumuz tm bitki ve hayvanlar ekillendirerek, yapmaya devam ediyoruz. Kozmik zamann bir gz ap kapamasnda, yaklak 15-20 bin ylda gri kurtlar, bugn ok sevdiimiz tm kpeklere evirdik. Bunu bir dnn. Grdnz tm kpek cinsleri insan elleriyle ekillendirildi. En iyi arkadalarmzn birou, en popler cinsler yalnzca son birka yzylda yaratld. Evrimin muhteem gc yrtc kurtlar sry gden ve kurtlar karan sadk obanlara evirdi. Yapay seilim kurdu obana yabani otlar da buday ve msra evirdi. Hatta, bugn yediimiz neredeyse tm bitki ve hayvanlar yabani ve daha az yenilebilir bir atasndan terbiye edildi. Eer yapay seilim byle kkten deiiklikleri yalnzca 10-15 bin yl iinde gerekletirebiliyorsa doal seilim milyarlarca ylda neler yapabilir? Cevab yaam tm gzellii ve eitliliidir. Peki nasl alr? Hayal gc gemimiz bizi uzay ve zamanda her yere yaamn bir trnn dierine dnt gizli mikrokozmosa bile gtrebilir. Benimle gelin. yle grnmyor olabilir ancak son iki milyon yldr bir buzul anda yayoruz. u andaki yalnzca bunun uzun aralarndan biri. Bu iki milyon yl boyunca iklim souk ve kurakt. Kuzey Kutbu buz rts bugnknden ok daha gneye uzanyordu. Bu uzun, souk ve buzlu dnemlerden birinde k denizinin buzlar Kuzey Kutbu'ndan ta Los Angeles'a kadar genilediinde dev aylar rlanda'nn buz llerinde dolandlar. Bu sradan bir ay gibi grnebilir ancak iinde olaand bir eyler oluyor. Yeni trleri ortaya karacak eyler. Bunu grebilmek iin ok daha kk bir lee hcre leine inmemiz gerekiyor. Bylece aynn reme sistemini kefedebileceiz. Kalbin iindeki subklavyen arterde ilerleyelim. Neredeyse geldik. Bunlar, aynn yumurtalarndan bazlar. Bir tanesinin iinde neler olduunu grmek iin daha da klmeliyiz. Molekler seviyeye inmemiz gerekecek. Hayal gc gemimiz u anda o kadar kk ki bir kum tanesine bir milyon gemi sabilir. Kirilerde almla volta atan u kk tipleri gryor musunuz? Bunlar, kinesin ad verilen proteinler. Bu kinesinler, hcrelerde oraya buraya kargo tayan nakliye ekibinin birer paras. Nasl da yabanc grnyorlar. Ancak bu minik yaratklar ve onlar gibi daha bakalar sizin iinizdekiler de dahil, tm canl hcrelerin birer paras. Eer yaamn bir tapna varsa burada, genetik kodlarmzn antik yaztlar olan DNA'y barndran ekirdekte yatmaktadr. Bu yazlar ise tm yaamn okuyabilecei bir dilde yazlmtr. DNA, kvrlm bir merdiven veya ift sarmal ekle sahip bir molekldr. Merdivenin basamaklar, daha kk drt farkl tr moleklden oluur. Bunlar, genetik alfabenin harfleridir. Bu harflerin belirli dizilimleri, tm canllara dair bilgileri oluturur ve onlara nasl byyeceklerini, nasl hareket edeceklerini yemeklerini nasl sindireceklerini evrelerini nasl alglayacaklarn, nasl iyileip reyeceklerini syler. ift sarmall DNA, "atom" ad verilen yaklak 100 milyar paral molekler bir makinedir. DNA'nzdaki tek bir molekldeki atomlarn says, tipik bir galaksideki yldzlarn says kadardr. Ayn ey, kpekler aylar ve tm canllar iin de geerlidir. Bizler, her birimiz, minik birer evreniz. Hcreden hcreye ve nesilden nesile aktarlan DNA mesaj olaanst bir dikkatle kopyalanr. Yeni bir DNA moleklnn douu, zlen bir proteinin ift sarmaln tellerini koparp basamaklar ayrmasyla balar. ekirdek svsnn iinde genetik kodun molekler harfleri serbeste gezinir. Sarmaln her bir teli, kaybolmu partnerini kopyalar ve birbirinin ayns iki DNA molekl ortaya kar. Hayat, genleri ite byle retir ve bir nesilden dierine byle
29. 29. Yazlar 29 aktarr. Canl bir hcre ikiye blndnde her biri yannda DNA'nn tam bir kopyasn gtrr. zellemi bir protein gerekli dzeltmeleri yaparak yalnzca doru harflerin kabul edildiine emin olur. Bylelikle DNA doru biimde kopyalanabilecektir. Ama hi kimse kusursuz deildir. Zaman zaman bir dzeltme hatas gzden kaar ve genetik talimatlarda kk, rastgele bir deiiklie sebep olur. Aynn yumurta hcresinde bir mutasyon gereklemitir. Bu kadar minik rastgele bir olayn ok daha byk leklerde sonular olabilir. Bu mutasyon, krk rengini kontrol eden gende deiiklik yaratt. Bu deiim, bu aydan doacak nesillerin krklerindeki koyu renk pigmentinin retimini etkileyecek. ou mutasyon zararszdr. Bazlar lmcldr. Ama tamamen ans eseri, birka tanesi bir organizmaya rekabet srasnda kritik birer avantaj salayabilir. Bir yl geti. Aymz anne oldu. O mutasyonun bir sonucu olarak da iki yavrusundan biri, beyaz bir krkle dodu. Yavrular d dnyaya alacak kadar bydklerinde hangi aynn, habersiz avna gizlice yaklamas daha olasdr? Kahverengi ay, karn zerinde bir kilometre uzaktan bile grlebilir. Beyaz ay ise baarya ular ve kendine mahsus gen dizilerini aktarabilir. Bu olay, tekrar tekrar gerekleir. Takip eden nesiller boyunca beyaz krk geni, kutup ays nfusunun tamamna yaylr. Koyu renk krk geni hayatta kalma yarndan elenir. Mutasyonlar tamamen rastlantsaldr ve her zaman gerekleirler. Ama ortam, hayatta kalma ansn artranlar dllendirir. Hayatta kalmak iin daha iyi uyum salam olan canllar ortam tarafndan doal biimde seilir. Bu seilim ise rastlantsalln tam tersidir. Ay nfuslar birbirlerinden ayrld ve binlerce yl sresince evrim yoluyla, onlar birbirinden ayran baka zellikler gelitirdi. Farkl trler haline geldiler. Charles Darwin'in "trlerin kkeni" derken kastettii ey buydu. Bir ay tek bana evrimlemez. Ay nfuslar nesiller boyunca evrimleir. Eer Kuzey Kutbu'ndaki buzlar, kresel snma yznden klmeye devam ederse, kutup aylarnn nesli tkenebilir. Onlarn yerini, buzlarn zld ortama daha iyi uyum salayan kahverengi aylar alr. Bu, kpeklerinkinden farkl bir hikaye. Bu deiimleri bir retici gerekletirmedi. Onun yerine, seimi ortamn kendisi yapt. Bu, doal seilim yoluyla evrim yani bilim tarihindeki en devrimsel kavram. Darwin, bu fikrinin kantlarn ilk olarak 1859 ylnda sundu. Yaratt grlt patrt ise hi dinmedi. Neden ki? Kuyruksuz maymunlarla ortak bir atay paylayor olduumuz dncesiyle gelen rahatszln sanclarn hepimiz anlyoruz. Akrabalarn verdii utanc kimse yaatamaz. En yakn akrabalarmz olan empanzeler bakalarnn yannda sklkla uygunsuz davranlar sergiler. Onlarla aramza mesafe koymak gibi anlalr bir insani ihtiya vardr. Geleneksel inancn ana nermelerinden biri dier hayvanlardan ayr olarak yaratldmz eklindedir. Bu fikrin neden bu kadar kk saldn anlamak kolaydr. Bu bizi zel hissettirir. Ama peki ya aalarla olan akrabalmz? Bu konuda ne hissediyorsunuz? te, aln size bir mee aacnn DNA'snn bir kesiti. Bunu bir barkod olarak dnn. Hayatn kodlarnda yazl olan talimatlar bu aaca, ekeri nasl metabolize edeceini sylyor. imdi bunu, benim DNA'mdaki ayn parayla karlatralm. DNA yalan sylemez. Bu aa ve ben, uzun sredir grmeyen iki kuzeniz. Mesele sadece aalarla da snrl deil. Yeterince geriye gittiiniz takdirde ortak atalarmz kelebeklerle gri kurtla mantarlarla kpekbalklaryla bakterilerle ve serelerle paylatmz bulacaksnz. Kocaman bir aile! Barkodun dier ksmlar trden tre deiiklik gsterir. Bizi baykutan ve ahtapottan farkl klan budur. Tek yumurta ikizi deilseniz evrende sizinle ayn DNA'y tayan baka hi kimse yoktur. Dier trler arasndaki genetik farkllklar doal seilim iin gereken ham maddeyi salarlar. Hangi genlerin hayatta kalp oalacan evre belirler. Hayatn en temel ilevleri iin gereken genetik talimatlara gelirsek mesela eker sindirmek gibi bizler dier trlerle neredeyse tpatp benzeriz. Bu ilevler yaam iin ok temel olduundan eitli yaam formlar dier trlerden dallanmadan nce evrilmitir. Bu, bizim Hayat Aacmz. Bilim, Yeryzndeki tm trlerden oluan bu aile aacn oluturmamza imkan vermitir. Yakn genetik akrabalarmz ayn aa daln igal ederler daha uzak kuzenlerimiz daha da uzamzdadr. Her dal bir canl trn temsil eder. Aa gvdesi ise Yeryzndeki tm canllarn ortak atalarn