kalipÇilik sektÖr ÇaliŞmasi

8/3/2019 KALIPILIK SEKTR ALIMASI

1/21

STANBUL TCARET ODASI

KALIPILIKSEKTR ARATIRMASI

HAZIRLAYAN

Serap ALP

Ekim,2005


2/21

1

NDEKLER

1. RN TANIMI VE KAPSAMI

1.1. Kalpln Tarihi1.2. Kalplkla lgili Tanmlar ve Kalp eitleri

2. SEKTRN GELM VE POTANSYEL

2.1. Trkiyede Kalplk Sektrnn Durumu ve Potansiyeli2.2. rnlerin Gmrk Tarife statistik Pozisyon Numaralar

3. DI TCARET

3.1 hracat3.2 thalat

4. SONU VE DEERLENDRME

KAYNAKLAR


3/21

2

1.RN TANIMI ve KAPSAMI

1.1 KALIPILIIN TARH

nsanlk aslnda ilk alardan itibaren kalp ad verilen takmn farkndaolmutur. Tun devri ve Demir devri diye anlan tarih ncesi dnemlerde bile tatanoyma kalplarn ve birtakm basit biimlendirme aralarnn kullanldbilinmektedir.M. 4000 yllarnda ilk olarak dvlen malzemeler bakr, altn ve gmolmutur.M. 1500-700 yllarnda da demir bronzdan silah, alet ve eitli donatmlaryaplmtr.Antik Yunanllar, kalpl, evlerinde grsel bir ilgi yaratmak iin yzeyleridaha kk paralara ayrarak kullandlar. Kalp grnleri genellikle elipslerdenparabollerden ve hiper parabollerden meydana geliyordu. Romallar, Yunanllarnkalplarn basite indirgeyerek kresel ekilleri temel aldlar. Bu iki stil 8 klasik ekle

dald.

Resim 1. Yunanllarn Gelitirmi Olduklar Kalp Formatlar

Kaynak: http://www.sfvictoriana.com/details/pages/1.htm

Ancak kalbn fonksiyonlarnn ve neminin tam olarak anlalabilmesi iin

Endstri Devriminin ortaya kt ve gelitii dnemlerin; yani XVIII. Ve IXXyzyllarn gelmesinin beklenmesi gerekmitir. Bugnk manada apak boluunasahip kalplar, ilk kez XVIII. Yzyln sonlarnda yaplmtr. Bu dnemlerde seri imalatfikri olumu ve yaygnlamaya balamtr. Daha sonra 1945 ylndan itibaren, kalpekillendirmede otomasyon uygulamalarna balanmtr. Seri imalatn gerei,sadece hzl ve belirli zaman biriminde yaplan ok sayda imalat deildir. Aynzamanda paralar arasnda l ve biim taml bata olmak zere tm zelliklerbakmndan eitliin salanmas ve yaplan imalatn ekonomik olmas da en az bununkadar nemlidir. u halde, tr ile biimlendirdii faz (kat veya sv) ne olursa olsun,malzemeyi belirli biim ve boyutlar gsteren bir geometri iinde sktrmak suretiylei parasn oluturmak, mantkl ve pratik bir zm ekli olmaktadr. mal edilen

parann l ve biim tamlnn, en fazla kalp geometrisinin gsterebildiihassasiyet derecesi kadar olabilecei: bunu hibir zaman aamayaca ak bir


4/21

3

gerektir. u halde, anlan geometrinin para iin talep edilecek maksimum l vebiim tamlnda oluturulmasnn yannda; bu zelliklerini gerek ekillendirme sreceve gerekse belirli bir imalat periyodu (says) esnasnda korumas gerekmektedir.te, kalp iin uygulanan tasarm ve imalat evrelerindeki srekli gelitirme veiyiletirme abalarnn tmnn anlam bu son cmlede sakldr. Gelimi lkeler ile

bu alanda son yllarda gelime salayan lkeler bir yana, artk son birka yldrnc Dnya lkeleri ve Eski Dou Bloku lkeleri, ya da bunlarn dnda kalan veadlar bugne kadar sanayileme ile birlikte hi anlmam olan baz lkeler bileKalpl malat Teknolojileri konusunda varlarn yoklarn ortaya koymaktadrlar.

1.2. KALIPILIK LE LGL TANIMLAR VE KALIP ETLER

Kalp ve Kalp genel olarak u ekilde tanmlanabilir:zde paralar istenilenl taml snrlar ierisinde ve en ksa zamanda reten, malzeme sarfiyat veinsan gcnn asgari dzeyde tutulmasna yardmc olan ve takm tezgahlar ilealabilen aygta kalp denir. Bu aygtn tasarmn hazrlayan, yapmn

gerekletiren ve altrabilen kiiye de kalp denir. Bu aklamalardan sonrakalplk meslei genel olarak aadaki ekilde tanmlanabilir:Seri retimigerekletirilecek herhangi bir kalbn tasarmna, yapmna ve altrlmasna olanaksalayan, uygulamal eitim ve retim yntemlerini bir btn olarak kabul edenmeslek dalna kalplkmeslei denir.

Kalplk mesleini konu edinenler, en azndan basit matematik ve tasargeometri kavramlarn, makine teknik resim izimini ve okunuunu, markaclk velme bilgisini, btn takm tezgahlarnn kullann, s ve sertlik lme ilemlerininyapln, ayrca makine elemanlarnn montajn gerektiren bilgileri almakzorundadr. Bu bilgileri alan ve pratik uygulamalar iyi deerlendirebilen bir kalp,aadaki konularda bilgi ve beceri sahibi kiidir.

1) yi bir kalp tasarmcs olarak gze arpar.2) Makine teknik resmini izme ve okuma yeteneine sahiptir.3) Kalp konstrksiyonu hazrlamakta uzmandr.4) Komple kalb oluturan elemanlarn hangi takm tezgahnda ve nasl

ilenebileceini organize etmede ustadr.5) Komple kalb meydana getiren malzemeleri en iyi ekilde seebilen

uzmandr.6) Kalp elemanlarnn sl ilemlerini ve sertlik lme tezgahn kullanarak,

paralarn sertlik deerlerini denetleyen kontrolrdr.7) Kalb oluturan elemanlarn montajn yapandr.8) Kalplanacak parann malzemesini hazrlayan, yapm bitmi olan kalb

imalat tezgahna emniyetle balayan ve doabilecek kazalar tasarlayarakgiderici tedbirleri alabilen kiiler, kendilerini bu meslee adam kiilerdir.

Gelimekte olan teknoloji anda, kalpln kolayca aklanamayaca birgerektir. nk kalplk, gnlk hayatmza girmi pek ok paralarn retiminigerekletiren nemli sektrlerden biridir. Gnlk hayatmza giren bu paralarnretiminde; zaman, kalite ve l taml, malzeme tasarrufu ve zdelik salayan,ayrca iilik giderlerini asgari dzeye indiren kalplktr.


5/21

4

Kalplar ncelikle iiliklerine ve kalitelerine gre snflandrmak gerekmektedir.Bunlar ksaca A tipi, B tipi ve C tipi kalplar olarak tanmlanabilir. Kalplarn hangitipinin nasl bir karakteristik zellik izdiini anlayabilmek iin ksaca bu trlerintanmlanmas gerekmektedir.

A Tipi Kalp

Ardk (Progresif) veya transfer kalb tipinde, otomatik transfer sisteminesahip, ak veya kapal (iklimlendirilmi, haval soutmal) transfer sistemli ve yksekhassasiyetteki kalplardr. Genelde , operasyonlar bir baskda tamamlanamayan okhassas paralar imal etmektedirler.

B Tipi Kalp

Genelde baskda biimlendirilen; nispeten byk boyutlu ve hassasiyetleri birazdaha dk olan sac paralarnn imalatnda kullanlan kalplardr. zerlerinde, kaml,

maal, hidrolik ve pnmatik tahrik sistemleri yer alabilmektedir. Kalp ve makineninbtnlk arz ettii (akple) seri ilem makineleri de bu gruba dahil ediebilir.

C ve D Tipi Kalplar

malat says 100.000in altnda olan, nispeten kaba tolerensl, dkm gvdeli vekilo ile satlabilen dk kalplardr.

Esas amac birbirinden farkl olmayan, ancak alma sistemi ve rettikleriparalar bakmndan farkllklar gsteren kalpl aadaki ekilde snflandrmakmmkndr;

Sac-Metal Kalplar

Sinterleme Kalplar, Presle ekil Verme, Enjeksiyon Kalplar, Kokil Kalplar, Ekstrzyon Kalplar, Haddeler,

Plastik ve Kauuk Kalplar Enjeksiyon Kalplar, Ekstrzyon Kalplar, iirme Kalplar, Vakum kalplar, Piirme Kalplar

Cam Kalplar


6/21

5

1.3 Kalplk Alanlar

Trkiye Kalplk Sektrnde birok firma eitli alanlarda faaliyetlerini devam

ettirmektedir. Bu eitlilik, her alan iin tamamen farkl bir uzmanlk konusuyaratmaktadr. Bu sebeple, kalplk alanlarn tam manasyla kavrayabilmek iin buuzmanlk alanlarn derinlemesine incelemek gerekmektedir.

1.3.1 Sac Metal Kalplar

Trk Kalplk Sektrnde gerek yurtii, gerekse yurtd piyasada katmadeeri yksek olan sac metal kalplar zellikle ithalatmzda youn olarak talepedilmektedir. Bu noktada yksek talep gren sac metal kalplarnn eitliliinivurgulamak faydal olmaktadr.

1.3.1.1Sinterleme Kalplar

Sinterleme, toz halindeki malzemenin erime scakl altndaki bir scaklabelli bir sre maruz braklarak tozlarn birbirlerine dedikleri noktalardan balayarakkaynamasna denir. Molekler ekim kuvvetleriyle parack kabuunda oluanyzey geriliminin, scaklkla azaltlp birbirine kaynamas, bu ynyle eriterekkaynamadan ok farkllk gsterir. Bu safhalarn tamamlanmas da Sinterleme yoluile kalbn olumasna olanak salamaktadr.

1.3.1.2 Presle ekil Verme

Presle ekil verme, metal kalplar iin ihtiyalara uygun olarak edinilmi presmakineleriyle ekillendirme srecidir. Presle yaplan rnler, demirli metallerinzelliklerine sahiptir. elikten ve karmlardan yaplabilirler; baist ekilde hzlcaretilebilirler. Presleme srecinde yaplabilecek ilemlerden bazlar;kesme vedilimleme ileri, ak kesme ve parsiyel kesme, sktrarak delme ve hassas delme,apak alma, delik ama ve zmbalama, krpma, tralama ve kalibre etme, yzeydzlemletirme ve tleme, bkme, grn, dkm, kenar kvrma, ak kalptadvme ve kapal kalpta dvme, serbest ekstrzyon, geriye, ters ekstrzyon veyakalpta ekstrzyon, gerdirerek ekil verme.

1.3.1.3. Enjeksiyon Kalplar (MIM, Metal Injection Moulding)Metal Enjeksiyon Kalplama ya da dier adyla MIM teknolojisi zellikle son

15-20 yl yl ierisinde alternatif bir imalat metodu olarak kendini gstermeyebalamtr. Greceli olarak kk, hassas ve karmak ekilli paralarn ekonomikbiimde retilmesine imkan tanyan MIM teknolojisi bugn itibariyle dnyada 1 milyar$ tutarnda i hacmine ulamtr. El aletleri endstrisi, optik, tp ve medikal endstri,ateli silahlar endstrisi, havaclk endstrisi, elektronik ve otomotiv endstrisignmzn kitlesel imalat sektrlerine hizmet vererek srekli gelime gsteren MIMendstrisinin, 2010 yl itibariyle 2 milyar $a varan bir Pazar byklne erieceitahmin edilmektedir.


7/21

6

MIM teknolojisi, aslnda nceden bilinen toz metalurjisi ve plastik enjeksiyonteknolojilerinin bir arada kombine edilmesi ile gerekletirilmektedir. Ancak MIMin birretim metodu olarak uyarlanmas ve ticari olarak kullanlmaya balanmas 1990laradayanmaktadr. Bylece nispeten kark ekillere sahip paralar kolayca vemilyonlarca retilebilmektedir.

ekil 1. Metal Enjeksiyon Kalplama Sreci

Kaynak: http://www.kalip.net/makale_detail

1.3.1.4 Kokil Kalplar

Madenin dklecei kalplar hazrlamak amac gden kalplama ileminde kokilkalplar dkm kumundan veya madenden olumaktadr. Kokil dkm metaldenyaplan kokil kalpta veya kle kalbnda uygulanr. Kokil kalba dkm genellikledkme demir veya elikten imal edilmi ve birden fazla kullanlabilen kalplar iinkullanlr. Parann boluk ksmlarn ekillendirmek iin metal maalar

kullanlabilecei gibi,kabuk maalarn da kullanm mmkndr. Dkm ilemiyerekimi kuvvetinden yararlanlarak gerekletirilmektedir. Kokil kalb seri haldealminyum, magnezyum, inko ve bakr alamlarn dkmne uygundur.

1.3.1.5 Ekstrzyon Kalplar

Ekstrzyon kalb zor koullar altnda alan bir nesnedir. inden geen metalsanld gibi sv deildir. Metal, ancak ideal 7-8 ton/cm2lik basnlar altnda kalpiinden adeta yrtlarak, zorla akar, bunun yannda scaklk ideal olarak 460-470 oCderecedir. (500 oC ye kar). retim srasnda basn da zaman zaman fazlas ilealr. Bu koullar altnda alan ekstrzyon kalb scak anma, kme, krlma, slyorulma gibi nedenlerden dolay,ekilen profilin gramaj artar ve sipariin bitiminekadar kalbn deitirilmesi gerekebilir. te bu nedenlerle alminyum ekstrzyonkalplar, ekstrzyon fabrikalarnda adeta bir sarf malzemesi gibidir, ok tketilir.Kalplarda tasarm ve retiminde kullanlan dk seviyedeki otomasyonla kombineolarak, kalplardaki sonu, deiken tasarm kalitelerinde ve ekinde, imalattareprodksiyon zellii (yeniden aynen imal edilebilirlii) zayfl olarak karmzakmaktadr. Bu dk imalat reprodksiyon zellii, istenilen grntnnekilebilmesi iin, iyi tasarlanm kalplarn bile niin hala test ve lmlemegerektirdiinin cevabnn ta kendisidir. Bu engellerin ortadan kalkmas iin daha okbilimsel yaklaml alma yaplmaldr. Bunu pratie geirmek iin, yeni kalp

tasarm destek sistemlerinin, son yllarda ok gelitirilmi 3 boyutlu CAD-CAM veFEA (Finite Element Anaysis) modelleme programlarnn yardm ile aratrlmas vegelitirilmesi gerekmektedir.


8/21

7

1.3.1.6. Haddeler

Malzemeleri eksenleri etrafnda ayn hzla ve birbirine zt ynde dnen ikimerdane arasna geirerek yaplan ekil verme ilemine haddeleme

denir.Haddeleme iki ekilde gerekletirmektedir.

Scak Haddeleme, Souk Haddeleme

1.3.2 Plastik ve Kauuk Kalplar

Plastik ve kauuk kalplar sac metal kalplarna oranla daha az katma deeryaratsa da Trkiyenin ihracatnda nemli bir yere sahip olduundan eitliliininvurgulanmas gerekmektedir.

1.3.2.1 Enjeksiyon Kalplar

Enjeksiyon kalb, erimi scak plastik malzemenin basnla enjekte edildii veburada souduu bir kalp sistemidir. Enjeksiyon kalbnn grevleri arasnda ergimiplastie ekil vermek, kalplanan scak malzemenin rijit ve kat hale gelene kadarsoumasn salamak, iyi bir katlama meydana geldikten sonra, iki (veya dahafazla) blme ayrlarak, paray kalp dna itmektir.

Para kalitesi tamamen kalp tasarmna, retimine ve kalpnn iilikkalitesine baldr. Kalbn bykl ve enjeksiyon makinesi kapasitesi arttkaortaya kan maliyetler de artmaktadr. rnek vermek gerekirse p kovas ve kaparetiminde kullanlan kalbn maliyeti 25.000 $a kadar kabilmektedir. Bu maliyetlerdnda orijinal tasarm fikri, pazar aratrmas, parann prototipleri, gelitirme,pazarlama gibi konular ikincil maliyetlerdir.

1.3.2.2. Ekstrzyon Kalplar

Ekstrzyon kalplarnn retimi srecinde ncelikle retim planlamas ilebirlikte kalp tasarm izimleri yaplr. retim resmine gre sertifikalandrlm eliklertesterede kesilir. Tornalama ilemi yaplr. CNC ileme merkezlerinde havuzlar

boaltlr, pim delikleri delinir, zvanalar ekillendirilir. Kalb oluturan tm paralarilgili ileme merkezlerinde ve tezgahlarda talal ekillendirildikten sonra montajyaplr. Kalp kalite kontrolden geirilir ve sl ileme gnderilir.Tm tel erozyon keive tm finish (porthole) ilemleri sl ilemden sonra yaplr. Kalp ve rn Tasarmlar boyutlu (3D) CAD programlaryla yaplmakta ve CNC ilemleri 5 eksenli CAMprogramlar zerinden yaplmaktadr. Son kalite kontrol onayndan geen kalpmteriye teslim iin hazrdr. Kusursuz numune alndktan sonra, nitratlama (teniferilemi) uygulanr. Alminyum profillerin ekstrzyon yntemi ile retimi iin 3 esasgereklidir.


9/21

8

Ktk (billet, biyet) Ekstrzyon presi, Ekstrzyon kalb.

1.3.3.3. iirme Kalplar

iirme kalp sistemleri, hzl bir retim srecine sahip, hafif tama giderleriaz, temiz yzeyler ve monolitik balantlar elde edebilen sistemlerdir. iirmekalplara rnek olarak; bidon, pet ie vb. mamuller gsterilebilir.

1.3.2.4 Vakum Kalplar

Elektronik olarak da kontrol edebilme olana salayan Vakum kalplamasistemleri pahal elik kalplara ihtiya duyulmakszn plastik prototipler retebilmekiin kullanlrlar. Vakum kalplama sistemlerinde kullanlan reineler plastik, kauuk yada cam gibi hemen hemen btn malzemeleri taklit etmeye msaittirler. Vakumdkm ileminin esasn; ABS, naylon ve kauuk paralarn retimini simule edenpoliretan paralar oluturmaktadr.

1.3.2.5 Piirme Kalplar

Piirme, tozlarn yksek scaklklara maruz braklarak bir araya gelip bakurmalar srecidir. Mikro yapsal temelde, bu birleme uygun boyun ekilleriyle(kaynak balar) paracklar arasndaki temas noktalarnda oluur. Boyunbymesine neden olan olaylar genellikle, difzyon ilemleri olan birka olas transfer

mekanizmalarna baldr. Difzyon s ile aktifletirilir. Piirmenin temel sebebi;sertlik, mukavemet, yorulma mr, elektrik iletkenlii, sl genleme, manyetikdoygunluk veya korozyon direnci gibi para zelliklerini iyiletirmektir. Buzelliklerden her birinin piirme derecesine duyarll olduka farkl olabilir Amagenellikle younlama derecesi ile artarlar.

1.3.3 Cam Kalplar

nceden tasarlanm cam mamuln modeline gre belirlenmi retim tekniidorultusunda ,ergimi haldeki scak cam hamuruna bir takm aletler ve makineleryardmyla ve elde ekil vererek cam eya meydana getirilmesi srecidir.

Sreler;

1) Cam hammaddelerinin, istenilen lde karmn yaparak 1475 derecelik cameritme frnlarna verilmesini salar.

2) Cam fleme borusunun ucuna ekillendirilecek eyaya yetecek kadar camfrnndan ald bir top cam madenini fleyerek, ekerek veya direk otomatik veyaotomatik olmayan aralar yardmyla ekil verir.

3) Modele gre hazrlanm metal cam kalplarna veya dier otomatik kalptezgahlarna cam yerletirerek bir mddet bekler ve kalplar frna vererek camnkalbn eklini almasn salar.

4) Kalplardan kard cam mamul, snn kademe kademe dt soutmafrnlarna brakr.


10/21

9

5) Soumas gerekleen cam mamul, zmparalayarak otomatik talamamakinesine brakarak przl yzeylerin dzeltilmesini salar.

1.4 KALIPILIK TEKNOLOJLER

Gnmz teknolojisinin nlenemez geliimi kalplk sektrnde de yeniteknolojiler kullanlmasna olanak salamaktadr. Ksa vadede bakldnda maliyetolarak gzken bu teknolojiler, uzun vadede sektre uzmanlk, kalite, hz, verimlilikve daha dk maliyetler getirmektedir. Gnmz kalplk teknolojilerini u balklaraltnda toplayabiliriz;

Hassas dkm teknolojisi, Silikon kaplama teknolojisi, Sinterleme teknolojisi, Talal imalat teknolojisi, CAD/CAM sistemi, CNC.

1.4.1 Teknolojiler

1.4.1.1 Hassas Dkm Teknolojisi

Hassas dkm teknolojisi iin 2000 yllk bir gemiten sz edilebilmektedir.Buteknik sayesinde elde uygun malzemeden yaplm bir model olduu srece okdetayl metal dkmler yksek hassasiyet ve yzey kalitesi ile yaplabilmektedir. Buzellii ile hassas dkm, birok talal imalat ileminin gereini ortadan

kaldrmaktadr. Hassas dkm teknikleri ikiye ayrlmaktadr;

Hassas Kabuk Dkm: Hassas dkm tekniinde, seramik kalbn, ince cidarl birbiiminde modelin etrafn rmesi sz konusudur.

Hassas Fanus Dkm: Hassas fanus dkm tekniinde ise, bir kabn iindeki kalpboluu dndaki tm hacim seramik/al malzeme ile doludur.

1.4.2.2. Silikon Kaplama Teknolojisi

Bir tr dnm teknolojisi olan silikon/kauuk kalplama sayesinde az

miktardaki retimler iin pahal ve uzun sren metal kalp imalat yerine bir mastermodel kullanlarak daha ucuz ve hzl bir ekilde plastik para imal edilebilir.

Silikon kaplama 4 aamada gereklemektedir.Bunlar;

1) Master bir model etrafna silikon dklerek oda scaklnda veya bir frndadaha yksek scaklklarda silikonun daha hzl katlamas (vulkanize olmas)salanr. Silikonda hava kabarc kalmamas iin bu ilem vakum altnda yaplabilir.Model zerine hava k kanallar be esnada salanr.

2) Silikon kesilerek master model karlr. Modelin karmaklna gre ikiden

fazla silikon kalp paras oluabilir. Yeniden silikon paralar birletirilerek kalpboluu (modelin negatif geometrisi) oluturulur. Sv haldeki silikonun her trl


11/21

10

detaya girmesi sayesinde model zerindeki parmak izleri kadar kk przle bilemkemmel olarak kalba yansr.

3) Sv haldeki hammadde bu bolua dklr. Silikon esnek bir malzemeolmasna ramen dkm ok dk basnlarda gerekletii iin kalpta hassasiyete

zarar verecek lde bir esneme veya deformasyon olmaz. Dkm sonras sertlemekimyasal reaksiyonla veya souma ile gerekleir. kinci durumda, malzemenin erimescaklnn silikona zarar vermeyecek ekilde dk olmas gerekir.

4) Silikon kalp alarak para karlr. Silikonun esneklii sayesinde ters ayasahip bile olsa silikon kalp esnetilerek paradan kolaylkla ayrlabilir. Bylece maalbir metal kalp ile retilecek bir parann prototipi maasz bir silikon kalpla rahatlklaretilebilir.

Silikon Kalp Kullanmna Dair Bir rnek

Kaynak: http://www.turkcadcam.net/rapor/otoinsa/

1.4.2.3 Sinterleme Teknolojisi

Sinterleme toz halindeki malzemenin erime scakl altndaki bir scakla belli

bir sre maruz braklarak tozlarn birbirlerine dedikleri noktalardan balayarakkaynamasna denir. Molekler ekim kuvvetleriyle parack kabuunda oluanyzey geriliminin, scaklkla azaltlp birbirine kaynamas, bu ynyle eriterekkaynamadan ok farkllk gsterir.

Sanayide uzun sreden beri metal ve seramik tozlaryla yaplan bulk(toptan)sinterleme ileminde nce geici bir yaptrc ile kartrlp bir kalpta sktrlarakbirbirine balanan toz malzeme (gren state) sonradan sinterleme frnlarnda yksekscaklklarda bekletilerek sinterlemenin gereklemesi salanr.

Resim 3. Sinterlemenin 4 Safhas

1.4.2.4 Talal malat Teknolojisi


12/21

11

Talal imalat, yeni bir parann veya kalbn retiminde en ok kullanlan, eskibir imalat teknolojisidir. Hammadde olarak gelen paralarn kesilip yontularak veyaandrlarak ekillendirilmesi prensibine dayanr. Her ne kadar talal imalatn baztemel kstlamalar olsa da son yllarda gelien baz teknikler sayesinde artk dahakk detaylar daha hzl ve hassas bir ekilde ilenebilmektedir.

1.4.2.5CAD/CAM Sisteminin FonksiyonlarHassas Kalplama, Silikon Kalplama, Sinterleme, Talal malat teknolojileri

gibi birok teknolojinin merkezinde Cad/Cam teknolojisi yer almaktadr. Bu teknolojikalbn bilgisayar ortamnda olan tasarmn kalp imalat makinelerine elektronik yollaaktarlmasn salayan bir kprdr.

CAD/CAM teknolojisi tasarm ve imalatn daha byk btnlemesi ynndegelimektedir. CAD, bilgisayar sistemlerinin primitifler kullanarak nesneler yaratma,tanmlama, analiz ve tasarmn optimizasyonu gibi ilerde kullanlmasdr. Busistemler yazlm ve donanm ksmlarndan oluur. Yazlm olarak, paralarngerilme-uzama analizinin yaplabildii programlar, mekanizmalarn dinamik cevaplar,s transferi hesaplar ve NC para programlama gibi rnekleri verilebilir. CAM,bilgisayar sistemlerinin planlama, ynetme ve bir imalat ileminin kontrolnn direktveya endirekt bilgisayar ara yzeyi kullanlarak yaplmas gibi ilemlerdekullanlmasdr.

1.4.2.6 CNC

CNC takm tezghlarnn say, harf vb. gibi sembollerden meydana gelen vebelirli bir manta gre kodlanm komutlar yardmyla ilenmesidir. BilgisayarlNmerik Kontrol (Computer Numerical Control, CNC) tezgh kontrol nitesininkompterize edilmesi sonucu programlarn muhafaza edilebilmelerinin yannda pararetiminin her aamasnda program durdurma, programda gerekli olabilecekdeiiklikleri yapabilme, programa kalnan yerden tekrar devam edebilme veprogram son ekliyle hafzada saklama zelliklerine sahiptir. Programn tezghatransferi delikli kt eritler (Punched Tapes), Manyetik transferi delikli kt eritler(Punched Tapes), Manyetik Bantlar (Magnetic Tapes) vb. veri tayclar aracl ilegerekletirilebilir.

1.4.2.7 Trkiye Kalplk Teknolojileri zerine Deerlendirmeler

Kalplk Endstrisi retim odakl bir alan olduundan teknoloji faktr byknem kazanmaktadr. Ayrca her sektr iin Kalplk teknolojilerinin farkllamas dasz konusu olabilmektedir. Kalplk teknolojilerinin ileyiine yneldikten sonra,Trkiyenin de bu teknoloji odakllk ve teknoloji eitlilii ortamnda AR-GE, kalite vehz konularnda nasl bir performans izdiinin tespitinin gerekletirilmesi nemlidir.

Ana sanayilerin ve byk lekli yan sanayilerin sektr ile ilgili okgelimi birtakm uygulamalar mevcuttur. Belirli sanayi kurulularn simlasyon gc


13/21

12

ok artmtr. Yalnzca biimlendirme ile ilgili olarak deil; ayn zamanda bakm vegrup otomasyonu amal programlar da kullanlmaktadr. Yazlm pazarlamas yapanfirmalar da, pazarlamann tesinde ok fonksiyonel bir hale gelmiler ve sektrnksa sre ierisinde byk aamalar kaydetmesinde etkili olmulardr. Bukurulularn, zm ortakl, eitli trde modeller ve prototip kalp retme, kalp ve

fikstr projelendirme, danmanlk, yazlm eitiminin yannda kalp imalat ile ilgilieitim verme, hatta para imalat vb. tahminleri aan etkin faaliyetleri vardr. Anasanayilerde ve byk lekli yan sanayilerde ise, e zamanl mhendislik, tersinemhendislik (reverse engineering), CNC veri retme ve matematik model, enteraktiflme ve kontrol, bilgisayar destekli ynetim ve planlama, just in time imalat vb. gibikavaramlar artk soyut birer kavram olmayp; az veya ok uygulamalar yaplan vegiderek gelien srelerdir. Henz ad konmam ve lanse edilmemi sre vearalar yatrm programlarna alan kurulularmz mevcuttur. Ayrca, kalbn veparann l ve biim tamlnn kontrol iin bilgisayar destekli lmler yapankoordinat lme cihazlar, hzl protatipleme (rapid prototyping) ynteminin eitliuygulamalar ile model ve protatip imalat iin zel kalplarn hazrlanmas, hassas

kesme (fine blanking) basklar, hzl frezeleme tezghlar ve be eksenli lazer kesmetezghlar ile ileme, ileri dzeyde ve byk yazlmlar ile srekli olarak gncellenenbilgisayar sistemleri, lazer kontrol yolu ile eitli lme yrngelerini izleyebilen veiki veya boyutlu olarak erisel veya noktasal amal olarak alabilen lmetezghlar, modellemeyi, imalat, lme ve kontrol ileri seviyelere kartmlardr.Belirli noktalar alp (nokta bulutu) yzey geirme ve yzey gelitirme, CAM verisiretip ileme atlyesine gnderme, teslimat prosedrlerini standardize etme, lmeyazlmlarndan referans alma, balama ve parametrik tasarmlar desteklemesi vb.uygulamalar olaan almalar haline gelmi bulunmaktadr. Fakat btn bunlarnsektr iindeki pilot uygulamalar halinde kalamayarak yaygnlatrlmasgerekmektedir.

Tpk hzl talalama ilemi gibi, hzl talasz biimlendirme de gelimegstermekte; bask hzlar giderek artmaktadr. Bu arada, basklara, alt l noktada1,5 2 saniye bekletme, nc ve drdnc etkiler kullanma vb. ilave fonksiyonlargetirilmektedir. Gnler alabilen kalp deitirme ilemi, artk dakikalara; hattasaniyelere sdrlabilmektedir. Hassas kesme ve ekillendirme yaygnlamaktadr.ten yanmal bask olarak adlandrlan yksek enerjili dvme makinelerinde,mekanik, hidrolik ve pnmatik hareket mekanizmalarnn salayamad enerjiseviyelerine karlarak byk boyutlu paralar hzla dvlebilmektedir. Sanayide dekullanlan, ancak henz ad yerlememi bulunan Seri lem Makineleri byk bir

imalat esnekliine sahiptir. Bu makinelerde, operasyonlar dairesel bir yrngeyeoturtulmu olup; gerektiinde makine zerinde diren kayna nitesi de yeralabilmektedir.

Gelimi makine ve basklarn zerine konacak kalplarn da dierlerinden okfarkl olmamas gerekmektedir. Bu kalplar, son derece hassas ve rijitlii arttrlmelemanlardan olumakta; zerlerinde zel yalama devreleri bulunmakta ve yakullanlmakta; ayrca zel hava soutmal olarak ve klimatize ortamda alacakekilde retilmektedir.

2. SEKTRN GELM ve POTANSYEL


14/21

13

2.1 Trkiye Kalplk Sektrnn Durumu

Sektrn panoramas:Firma says :5 binstihdam gc :20 bin

Pazar bykl :2 milyar dolarhracat deeri :160 milyon dolar civarndathalat deer :1 milyar dolar civarnda2004 yl byme oran :%242005 yl byme beklentisi :%10retimin younlat iller :stanbul, Bursa, Adapazar, zmir, Ankara,Manisa,

Trkiye Kalp malat Sanayiinde, ncelikle, genel bir perspektiftenbakldnda i piyasada 2,5 milyar $ civarnda bir retimin meydana geldii ifadeedilebilir. Bu rakamn lkemizin mevcut kaynaklar ve potansiyeli gz nndebulundurulduunda yeterli olmad yorumu yaplabilir. Bunun nedenleri olarak; firma

yneticilerinin ynetsel becerilerinin belirli seviyeleri aamamas ve bu sebeplesektrde yer alan firmalarn yeterince geliememesi, ksaca irketlerin Kk ve Ortalekli irket (KOB) konumunda kalmalar, sektrde kresel odaklln olmamas,eitim yaklamnn Kalplk alannda vasat amamas gibi konular sralanabilir.htiya duyulan noktalarda gerekli admlar atlabildii takdirde sektrn 2,5 milyar $rakamn ileri noktalara ekmesi zor olamayacaktr.

Sektrde u an iin faaliyet gsteren firma says Trkiye genelinde 5 bincivarndadr. Bu firmalarn yarya yakn stanbulda faaliyetlerini srdrrken,geriyekalan ise arlkl olarak Bursa, zmir, Ankara,Eskiehir, Kocaeli, ve Samsunda yeralmaktadr. zellikle Bursann otomotiv sanayinde ileri bir dzeyde olmas kalpsektrnn burada younlamasna neden olmutur.

Dier taraftan sektrdeki firmalarn kann ihracat yaptnn rakamsal olarakifade edilmesi ve reel rakamlara ulalmas mmkn deildir. Ancak stanbul TicaretOdas Trk Yan Sanayi Borsas tarafndan yan sanayi kurulularna ynelik olarakyaplan bir anket almasna gre, ankete katlan ve asl faaliyet alan kalplkolmayan yan sanayi reticilerinin kalp retiyor musunuz? sorusuna verdiklericevaplar ilgintir. Firmalarn %49,2 sinin ana faaliyetlerinin yannda kalp da rettiiortaya kmtr. Talal imalatlarn %48,7sinin, sac para ilemecilerin %48inin,plastikilerin %24,1inin, dkmclerin %16,4nn elektronik/elektromekanikilerin

%13,8inin kalp retmekte olduklar belirlenmitir.Yine firmalara kalplk asl faaliyet alannz m? sorusu yneltildiinde ise

oranlar byk lde dmektedir.Sac para ilemecilerin %16,7si, dvmecilerin%11,3, elektronikilerin ise %7,2si asl faaliyet alanlarn kalplk olarakbelirtmilerdir. Bu rakamlar sektrdeki kalp reticilerinin net bir biimde realizeedilmesini engeller niteliktedir.

Sektrn nemli bir blmnn KOB statsndeki firmalardan olutuugzlenmektedir.Firmalar bu statnn getirdii artlarla, baka bir deile, azgelimiliklerinin de etkisiyle daha ok B ve C tipi kalp retmektedirler. A tipi

kalplarda meydana gelen ak ise ithalatla karlanmakta ve doal olarak ithalat-ihracat dengesini olumsuz etkilemektedir. Bu yzden KOBlerin gelitirilmesi


15/21

14

ncelikle ynelinmesi gereken olumsuz konulardan biri olarak karmza kmaktadr.Bunun yannda sektrde yer alan gl ve nc firmalardan da bahsedilebilir. KaleKalp ve ALBA Kalp gibi sektrde lider olan kurum ve kurulularn daha yaygn halegelmesi gerekmektedir. Kale Kalp 309 alanyla ok eitli kalp rnleriniretmekle birlikte, Savunma ve Havaclk Blm ile Trk Silahl Kuvvetleri Savunma

Sanayiinin bir alt yapmcs olarak karmza kmaktadr. Kale Kalp ana faaliyetlerinitoplam 19.000 m2lik retim tesislerinde gerekletirirken, Ukrayna ve Hollanday dakapsayan 5 retim tesisine sahiptir. ISO ve six sigma gibi kalite odakl yaklamlarbnyesine adapte eden Kale Kalp tm gncel ynetim fonksiyonlarn yapsylaentegre hale getirmitir ve bu uygulamalaryla sektrde nc kurumlardan biri halinegelmitir. ALBA Kalp ise 1191 ylnda 70 m2 ile balad retimlerini bugn 5000m2lik bir alanda srdrmektedir. Kale Kalpa oranla hassasl daha az olan rnlerretse de rn yelpazesinin genilii ile n plana kmaktadr. Plastik enjeksiyonkalplar, metal enjeksiyon kalplar gibi ok eitli kalplk alanlarn bnyesindeuygulayabiliyor olmas ALBA Kalp rekabette n plana kartmaktadr. Faaliyetleriniyurt iinde yer alan 250 bayisi ile yurtdndaki lkelere odaklayan ALBA Kalp,

sektrn n planda olan kurumlarndan biridir.

Trk Kalp malat Sanayinde gze arpan gelimelerden biri de imalateksikliinin n plana kmasdr. Buna paralel olarak, kalplarn sk-tak ilemleriartm, aylk retim miktarlarnn yerini haftalk programlar almtr. Otomotiv anasanayi,5-6 aylk bir srenin iinde ok miktarda kalp talep edebilmektedir.Ancak,para saylar az olduundan, bunlar zorunlu olarak manuel kalplar eklindetasarlanabilmektedir.

Yan sanayilerde, yakn zamanlara kadar modelcilik yapan kalp; bunlarnyardmclar da modelci olmutur. Halen kurulmu olan model atlyelerinde birtakmzel model uygulamalar yaplmakta ve eitli konularda uzmanlk sahibiolunmaktadr. Ancak, ilk yllarda ana sanayiciler tarafndan yan sanayicilere malzemedestei verilebilirken ve dkmanlarn yan sanayicilerin kullanmlarna alabilirken,bugn bu eit destekler grlememektedir.

Ekonomik kriz dnemleri, birok sektr arasnda belki de en ok kalp imalatsanayini etkilemektedir.Belirli aylk ve yllk sat ortalamalarna gre programlanmolan otomotiv, beyaz eya vb. sanayi dallarnn, ekonomik istikrarszlk nedeniylefaaliyetlerini durdurmas veya ara vermesi hemen kalp sanayine yansmaktadr.nk kalp tasarm ve imalat evreleri, yerine gre, en azndan 5-6 ay veya 10-12 ay

gibi dnemleri kapsayabilmektedir.Sz konusu sre, lkemiz ekonomisi asndanbir istikrarszln yaanma riskini tayabilmek asndan yeterince uzun bir sredir.Arlkl olarak otomotiv sanayine hizmet vermekte olan yan sanayicilerdensiparilerin kesilmesiyle, kalp imalat ile ilgili almalar bir anda atl kapasiteyednebilmektedir. Bu durumda elde kalan kalba alternatif bir kullanm alan yaratmaolasl da ok zayftr.

Sektrdeki yan sanayicilerin en byk sorunlarndan birisi, ana sanayicilerindayatmalardr. Kalpta ekillendirme teknii asndan, kalplarn herhangi bir parazerinde deiiklik gerektiren durumlarda, ana sanayiciden kendilerine son szsyleyebilecek yetkili muhatap bulmalar gtr.


16/21

15

Kamuoyunda, kurulular arasnda kolektif alma anlaynn bir trlyerleemedii; kurulan ortaklarn devam ettirilemedii eklinde yaygn bir kan vardr.Gerek yurt iine ve gerekse yurt dna nemli iler yapabilmek iin her adan gldurmak gerekmektedir.Kk iletmelerin ounun kurulularndan beri ve uzunsrelerce mhendis altrmadklar bir gerektir. Bu seviyelerden CE belgeli

iletmeler haline gelmeleri iin destek beklenmektedir.

Hzl kreselleme ve gelien iletiim olanaklarnn etkileriyle, araylarn hzladeiim gsterdii gnmz dnyasnda, otomotiv, beyaz eya vb. sanayisektrlerimizin bu olayn dnda kalmas mmkn deildir. Rekabet ortamnnetkisiyle sk sk yeni modeller piyasaya srlmekte ve tasarm ortaya ktktan sonrada bunun hzla hayata geirilmesi istenmektedir. Sz konusu durum, gelecekte gereki pazar, gerekse de d pazarda kalplk sektrne i olarak yansyacaktr.lkzamanlarda 5 yllk bir zaman alan tasarm ve imalat sreci daha sonralar 3 yladmtr. Son yllarda ise yaklak olarak bir yllk bir sre ngrlmektedir.Sektrde gzlenen rekabet ortamnn, bu ini trendini devam ettirecei

dnlmektedir. Sonu olarak, iinde bulunduumuz dnemde artk sadece kaliteyive verimlilii yakalamak yeterli olmayp, ayn zamanda ok sayda ve bykboyutlardaki kalplarn ksa bir sre iinde imalatnn salanabilmesi degerekmektedir.

2.2 Kalplk rnlerinin Gmrk Tarife statistik Pozisyon Numaralar

Trkiyede Kalplk Sektrnde ithalat ve ihracat rakamlarnn analizinden ncekalplk alanlarnn snflandrlmas arttr.Tablo 1: Kalplk rnlerinin Gmrk Tarife NumaralarGTIP No Aklamalar82072010 Metallerin ekilmesi, ektrzyonu iin hadde az, elmatan8207209011 Metal haddelerin az, adi metallerden8207209019 Metal haddelerin i gren ksmlar, dier metallerden82073010 Delme, presleme, kesme kalplar82073090 Dier delme, presleme, kesme kalplar84804100 Metaller iin enjeksiyon kalplar84804900 Metaller iin dier kalplar84805000 Cam kalplar84806000 Mineraller iin kalplar84807100 Plastik ve kauuk enjeksiyon kalplar84807900 Plastik ve kauuk iin dier kalplar

Kaynak:DTM

3. DI TCARET

3.1 hracatTablo 2. Trkiyenin Kalplk Sektr hracat, ABD $


17/21

16

G Tip No 2000 2001 2002 2003 2004

82072000 35.801 11.269 404.054 702.476 425.691

82073010 66.325 28.810 345.241 114.184 640.478

82073090 31.229 37.246 35.419 165.138 195.722

84802000 17.360 163.687 127.495 227.013 623.03684804100 361.736 220.223 482.669 682.920 616.684

84804900 1.882.177 3.490.722 7.431.391 24.025.961 34.784.912

84805000 501.932 1.282.020 3.554.484 3.723.173 6.267.364

84806000 422.211 979.663 1.422.547 2.580.542 2.890.131

84807100 4.032.688 3.988.871 2.912.067 5.507.429 7.051.845

84807900 4.500.534 2.513.696 4.156.051 6.592.881 7.947.013

Toplam 11.851.993 12.716.207 20.871.398 44.321.717 61.442.876

Kaynak: TO

Trkiye Kalplk Sektr ihracatnda 2000-2004 yllar arasnda %41,8lik birart grlmtr. n planda olan kalplk alanlar ise; metaller iin dier kalplar,plastik ve kauuk iin enjeksiyon kalplar olarak gze arpmaktadr. En bykmiktarda ihracat rakam ise metaller iin dier kalplarda 34.784.912 $ olarakgereklemitir. Metaller iin dier kalp ithalatnda,2004 ylnda, Cezayir (878.872 $),Bulgaristan (750.051$) Polonya (680.138 $), Rusya (469.124 $) ve Ukrayna (442.314$) lkeleri n plandadr.

hracatmzda lke olarak daha ok gelimekte olan dou bloku Avrupalkelerine kanalize olunmutur. Ayn zamanda Kazakistan, Cezayir gibi lkelerde deihracatmzn gelimi olduu gzlenmektedir. talya, Fransa, Almanya gibi gelimiolan AB yesi lkelerinin ithalatta olduu olduu gibi ihracatmzda da yer aldvurgulanabilir.

Dier lkelerin d ticaretine bakldnda ise; Portekizin kalp, zel aparat veretim hatlarnn ihrac yoluyla elde ettii rakam, 19 milyar dolardr. Bu rakam Tayvaniin 17, Kore iin 16, Hon Kong iin 14 milyar dolardr. En az ihra eden lkelerarasnda Malezya, Endonezya, Pakistan, Hindistan ve Maltann da 3 ile 6 milyardolar dzeylerindedir.Trkiye beyaz eya,elektronik ve kahverengi eya retimine ait

kalplar iin, sadece Portekize 1,7 milyar dolar, otomotiv kalplar iinse talyaya 1,1milyar dolar demektedir.lkemiz, yurtii teminlerde ise, yaklak olarak 2,5 milyardolarlk kalplk endstrisi retimi gerekletirmektedir.

Salanacak gayri maddi tevikler yoluyla, planl ve takip edilir bir programerevesinde Trkiye, kalplk sektrnden 5 ile 7 milyar dolarlk ihracat getirisini ikiyl ierisinde gerekletirebilecek bir altyapya sahiptir.

3.2 thalat

Tablo 3: Trkiyenin Kalplk Sektr thalat, ABD $


18/21

17

GTIP No 2000 2001 2002 2003 200482072010 597.590 541.443 542.298 1.033.065 1.099.1568207209011 219.176 220.798 409.642 409.491 652.0038207209019 480.340 275.693 384.566 556.310 1.041.24582073010 2.547.364 3.946.765 2.697.620 4.888.686 7.474.025

82073090 1.684.386 1.490.173 1.984.490 2.199.976 3.662.71484802000 70.519 53.853 174.210 180.598 136.45984804100 2.712.728 773.649 3.271.624 3.318.713 10.804.66684804900 40.393.125 21.138.559 46.449.141 44.521.612 14.575.05084805000 2.129.449 1.612.789 930.739 2.105.616 1.487.00784806000 2.623.098 2.539.306 10.685.734 3.845.982 3.373.29684807900 30.651.000 23.240.404 55.700.059 46.529.456 49.962.763Toplam 84.078.775 55.833.432 123.230.123 109.589.505 94.268.384Kaynak:TO

Trkiyenin Kalplk Sektr ithalatnda 2000-2004 yllar arasnda %12,1likbir art gzlenmektedir. 2002 ylna kadar gerekleen k trendinden sonra, 2004yl da dahil olmak zere d trendine girilmitir. thalatta n plana kan kalplkalanlar ise; plastik ve kauuk iin dier kalplar, metaller iin dier kalplar, metalleriin enjeksiyon kalplar olarak gze arpmaktadr. En byk miktarda ithalat rakamise plastik ve kauuk iin dier kalplarda 49.962.763 $ olarak gereklemitir.

Plastik ve kauuk iin dier kalp ithalatnda, 2004 ylnda Avusturya(16.591.190$), spanya (5.198.218 $), talya (5.270.755 $), Lksemburg (4.241.094$), Almanya (3.631.609 $) ve in (3.445.731 $) lkeleri dikkati ekmektedir.

Metaller iin dier kalp ithalatnda ise 2004 ylnda, talya (3.979.880 $),

Kocaeli Serbest Blge (3.163.443 $), Gney Kore (2.659.367 $), Almanya (1.676.084$) lkeleri n plana kmaktadr. Metaller iin enjeksiyon kalplar ithalatnda, 2004ylnda, talya (8.680.983 $), Almanya (1.098.134 $) lkeleri n plandadr.

thalatmzda gelimi olan Avrupa Birlii ye lkeleri (zellikle talya) ile UzakDou (zellikle in) etkisini, yukardaki bilgilere ek olarak belirtmekte fayda vardr.

4.SONU VE NERLER


19/21

18

Sektre Trkiye perspektifinden bakldnda, faaliyetlerini devam ettirenimalatlarn nemli bir blmnn i tecrbelerinin 30 yl civarnda olduusylenebilir. Bu da sektrde uzmanlamann mevcut olduu anlamna gelmektedir.Ancak mevcut olan uzmanlamaya oranla, sektrde kurumsallamay beraberindegrememekteyiz.Kurumsallama konusunda, ciddi problemleri olduu gzlenen

sektrn, sz konusu problemleri zmek adna ncelikle eitime nem vermesigerekmektedir. Eitim profesyonel destek yoluyla salanmas ve gerekli olursa eitlimaddi desteklerin salanmas ve projelerin yrtlmesi, sektrn kurumsallamasyolunda nemli admlar atmasn kolaylatracaktr. Ayrca eitim konusunda,sektreynelik olarak hazrlanan her dzeydeki rgn eitim ve meslek ii eitim programlarhakknda sanayi kurulularnn gr ve nerileri alnmaldr.Alnan bilgilere gre,sektrn bugne kadar istenilen seviyelere gelememesinin en byk nedeni; gerekmeslek liselerinde, gerekse niversitelerinde kalplkla ilgili blmlerinoluturulamamasdr. Sektrn bugne kadar gsterdii gelime usta-rak ilikisidahilinde gereklemitir.

Kalp reten bir kurulu, eitli sorunlarn zmleyebilmek ve ayaktakalabilmek iin gl olmak zorundadr. Kk firmalarn byk lekli iletme halinednerek gl hale gelebilmeleri iin birlemeleri ve aralarnda organize olmalar,yani bir bakma yukarda da belirtildii zere kurumsallamalar gerekmektedir.

Trk Kalp malat Sektrnde fark yaratan uygulamalar gerekletirebilmekamacyla, uzmanlam mhendislere ihtiya vardr. Ayn zamanda kalp konusundayksek seviyede tasarm ve analiz gerekletirebilecek mhendislik hizmetlerine deihtiya duyulmaktadr. Yetimi, nitelikli insan gc ok nemli bir lttr. Hattabakm iin sklm olan baz nemli kalplarda, kalp elemanlarn ykamak iin bilekalifiye elemanlara ihtiya vardr.

lkemizde para adetlerinin az olmasndan dolay daha ok manuel kalplkgelimitir. Ardk ve birleik kalplar retilmemektedir. Bu da sektrn gelimesinibal bana etkilemektedir. Ayrca teknoloji ve makine seiminde maliyet kavram nplanda tutulmakta ve uzun vadeli dnlmemektedir.

Kalp imalatlarnn belirli imalat alanlar veya paralar seip bunlar zerindeihtisaslamalar, hem kendileri hem de lke sanayi asndan yararl olacaktr.

Kalp malat Sanayinde gelimelerin gecikmesi bir bakma avantaj olarak da

dnlebilir.nk sektrn riske edilebilecek boyutlarda nemli bir atl kapasitesibulunmamaktadr.

Yurtii piyasann ihtiyacn tam olarak karlayamayan kalp imalat sektrndeyksek miktarda ithalat oranlar dikkat ekmektedir. Arlkl olarak beyaz eya veotomotiv sektrlerine hitap eden kalp sanayinde ithalatn toplam pazarda ald pay1 milyar dolar olarak belirtilmitir. Toplam kalp pazarnn 2 milyar dolar civarnda birbykle sahip olmas, sektrn ithalata baml altngstermektedir.Yurtiindefaaliyet gsteren 5 bin civarndaki kalp reticisinin genellikle kk ve orta lekli

kurululardan olutuu grlrken, yksek miktarda seri retim gerekletirebilecekfirma saysnn 10u gemedii grlmektedir. Ksaca katma deeri dk rnlerin


20/21

19

retildii ve katma deeri yksek rnlerin ithal edilmesi sektrn ithalat-ihracatdengesine olumsuz yansmaktadr. Yukarda belirtilen fark yaratan uygulamalargerekletirilebilir hale getirildiinde bu sorun da alabilir hale gelebilecektir.

Yine lkemiz Avrupa Birliine kalp veya para satlmasn salayabilecekse,

yabanclarla stratejik ibirlii yaplmas ve ortaklk kurulmas en nemli ve geerlizm yolu olarak karmza kmaktadr.

Kalplk Sektrnn gerekletirmi olduu ihracat rakamlar lkepotansiyeline ve benzer gelimekte olan lke rakamlarna gre yeterligzkmemektedir. Trkiye yaklak 3 milyar $ olan Kalp malat Sektr Hacmini ikisene iersinde 7-8 milyar $ seviyelerine ekebilme potansiyeline sahiptir. hracatmzgelitirmek iin sektrde kurumsallamaya nem vermek ve uluslar aras kalitestandartlarn salayabiliyor olmak gerekmektedir.

Gnmz i dnyasnda birok kesim faaliyet alanlarn bir veya daha ok

rgtle desteklemektedir. Bunun en nemli sebebi, rgt oluturan grupla rgtarasnda etkileim kurularak konular ile ilgili deiimi ve geliimi tek at altndanynetme avantaj olarak ifade edilebilir.Kalplk sektrne gelindiinde ise, Trkiyeasndan ok ta olumlu bir resim grlememektedir. nk Trkiyede KalplkSektrn temsil eden tek kurulu Uluslararas Kalp reticileri Birlii (UKB)dr.Ancak sz konusu kurulu sektrn geliimi iin tek bana yeterli olamamaktadr.

Yine lkemizde kalp reticilerinin bir araya gelerek sanayiciyle bulutuu ilkve tek fuarstanbul Kalp Fuardr. lkemiz, kendi bnyesinde Kalplk Sektrntemsil eden kurum veya kurulular kurup, organize edebilir,gerek yurt iinde gereksede yurtdnda sektr daha etkin hale getirip uluslararas alanda sektrnpazarlamasn gl bir ekilde gerekletirebilir.


21/21

KAYNAKLAR

-YURC, Mehmet Emin, TAMER, Muzaffer:Kalp malat Sektrnn Teknik Sorunlarve zm nerileri 2.b., stanbul Ticaret Odas Yaynlar, Yayn No:2002-

24,Temmuz 2002

-ALAR, Mtak, ALP, Serap:Trk Yan Sanayi Borsas ye Profili Aratrmas,stanbul Ticaret Odas Yaynlar, Yayn No: 2004-63,2004

-Dnya Gazetesi Sektr Dosyalar

-Konuyla lgili Makale ve Gazete Haberleri

-Konuyla lgili web siteleri

-DE Yaynlar

kalipÇilik sektÖr ÇaliŞmasi

Documents