Vcudumuzda SistemlerDestek ve HareketDolamMikroplarla SavaSolunum Sistemi

DESTEK ve HAREKET SSTEMMZ

Destek ve Hareket Sistemi

KEMKLERMZ

Kemiklerimiz ok sert olmalarna ramen esnek bir yapya sahiptir.

Kalsiyum ve Fosfor mineralleri kemie sertlik kazandrr.

Sirke kalsiyumu uzaklatrd iin kemik bklebilir hale gelmitir.

Kemikler kan damarlar,sinirler ve kemik hcresinden oluan canl bir dokudur.

skeletin balca grevleri;

Kas ve eklemler yardmyla hareketi salamak. Vcuda genel eklini vermek. organlar korumak ve onlara dayanak olmak. Kan hcresi retmek (alyuvar - akyuvar). Kaslara tutunma yzeyi salamak.Mineral depolamak

Doduunuzdan itibaren tm kemikler orantl bir ekilde gelimeye devam eder. Bu orantl byme sayesinde yamz ilerledike boyumuz da uzar.

nsan iskeleti ksmdan oluur;

a.Ba iskeleti

b.Gvde iskeleti

c.Kol ve bacaklar-yeler iskeleti

Ba iskeleti:

Kafatas ve yz kemiklerinden oluur. Beyin ve beyincii d etkilerden korur.

ene kemikleriyle inemede rol oynar.

Yapsnda yz, elmack, burun, ene ve akak kemikleri bulunur.

Aln kemiiBurun st ene kemiiAlt ene kemii Yan kafa kemii akak kemii Arka kafa kemii Elmack kemii

b. Gvde iskeleti:

Omurga, kaburga kemikleri, gs kemii, omuz ve kala kemiklerinden oluur.

Gs kafesi i organlar, kalp ve akcieri korur.

kprck kemiikrek kemiikaburgaomurgags kemii

c. yeler iskeleti:

Kol ve bacaklardan oluur.Aktif hareketi salar.

Uyluk, kaval, baldr, pazu, dirsek, parmak kemikleri yeler iskeletinde bulunur

Kemiklerimiz uzun, ksa ve yass olmak zere eittir.

Krmz kemik iliiKan damarlarSar kemik iliiKkrdakSngerimsi kemik dokusu: Dzensiz boluklar olduu iin gzenekli bir yaps vardr.Bu boluklarda krmz kemik ilii bulunur.Krmz kemik iliinde kan hcresi retilir.Sert kemik dokusu: Kemiin gl ve salam olan blmdr. Sert kemiin ortasnda sar kemik ilii bulunur. Asl grevi ya depolamak olan sar kemik ilii,krmz kemik iliinin yetersiz kald durumlarda kan hcreleri retir.Kemik zar: Kemiin en d ksmnda yer alr.Kemiin enine bymesi ve beslenmesinde rol oynar. Ayrca krlan kemiin onarlmasnda grevlidir.

Yass ve ksa kemiklerin ortasnda sar kemik ilii bulunmaz.Kemik zarnn hemen altnda sert kemik dokusu bulunur.

Hangileri ksa, hangileri uzun, hangileri yass kemiklerdir?

Uzun kemik : Boylar uzun, silindire benzeyen kemiklerdir.rnek- Kol ve bacaklardaki kemikler

Ksa kemik : Eni boyuna yakn olan kemiklerdir. rnek- El ve ayaklardaki parmak ve bilek kemikleri

Yass kemikler : Yzeyi geni, levha eklindeki kemiklerdir. rnek- Kafatas, kaburga, kala ve krek kemikleri

kafatas kala krek

Kemiklerimizin grevleriskeletimizi oluturan kemikler vcudumuzun dik durmasn salar.Kaslara ve dier organlara tutunma grevi yaparKan yapmnda grevlidir.Vcudumuz iin gerekli kalsiyum,magnezyum ve fosfor gibi mineraller kemiklerde depo edilir.

KkrdaklarKemiklerin birleme noktalarnda kkrdak ad verilen kemik kadar sert olmayan yaplar bulunur.Kkrdak doku burnumuza ve kulamza ekil verir.Eklem yzeylerinde bulunduklar iin kemiklerin hareketi kolaylatrr.Uzun kemiklerde kemiin bymesini salayarak boyca uzamaya yardmc olurYemek ve Soluk borumuz da kkrdaktan olumutur.

Etkinlik 2: EklemlerBir kat zerine bir eri izelimPipeti izdiimiz eri zerinde hareket ettirelim.Elimizdeki pipeti makasla birka paraya blp,paralar ipe geirelim .Bu ekli ile tekrar ayn eri zerinde hareket ettirelim.Sonuca varalm:Pipet hangi durumda daha kolay hareket etti.Kesilmi pipet arasndaki boluu iskeletimizdeki hangi yaplara benzetebiliriz?Bu yaplarn hareketimizdeki etkisi hakknda ne syleyebiliriz.

EklemlerKemiklerin birletii noktalardrKemiklerimizi o noktalardan hareket ettirmemize yardmc olur.Oynar , yar oynar, oynamaz olmak zere farkl eklemimiz vardr.

EklemlerOynar Eklem: Vcudun hareketini salayan ,kol ve bacaklardaki eklemlerdir.Bu eklemlerde eklemler aras boluk bulunur ve bu boluk eklem svs ile doludur.Eklem svs kkrdak kemiklerin anmasn nler.Yar Oynar Eklem:Bu eklemlerde eklem yapan iki kemik arasnda kkrdak bulunur.Aradaki yapnn esneklii orannda kemikler hareket edebilir.Oynamaz eklem: Bu kemikler birbirine ok sk baland iin aralarnda boluk yoktur.Bu tr eklemler hareket etmezler.Kafatas ve kuyruk omurlar arasnndaki eklemler bu tr eklemlerdir.

Kolumuzu dirseimizi bkerek tekrar eski haline getirdiimizde kaslarmz kaslp geveyerek hareketlerimizi kolaylatrr. Kaslarmzn almasn gsteren bir model oluturabilir miyiz? (http://www.fenokulu.net/deneyler )

Sonuca varalm: Modelimizde kullanlan malzemelerin hangi yaplar temsil ettiini aklayn.Balonda nasl bir deiiklik oldu?Kol Kaslarmz nasl alr?Etkinlik 3: Kaslarmz

Kaslarmzskeletin zerini sararak vcuda ekil veren, kaslp gevemezelliiyle hareketisalayan yapya kasdenir.

Kas dokunun hcreleri demet eklinde bulunur.

Kol ve bacaklardaki kemiklerin almas srasnda n ve arkada birbirine zt alan kaslar bulunur.

Bu kaslarn kaslp gevemesiyle kol ve bacaklardaki bklme ve gerilmeler gerekleir.

1. Krmz kaslar (izgili kaslar) Krmz renkli kaslardrsteimizle alr ve kaslmalar gldr.Hzl alr, abuk yorulur.skelet kaslardr.

2. Beyaz Kaslar (Dz kaslar) Beyaz renkli, isteimiz dnda alan kaslardr.Yava ve dzenli alr, ge yorulur.Mide, barsaklar ve yemek borusu dz kaslardan oluur.

3. Kalp KasKalp, izgili (krmz) kaslardan oluurHcreleri ok ekirdeklidir.Hzl ve gl kaslr.steimiz dnda alr.

steimizle ya da istem d olarak alan kaslarmz vardr:1)izgili kaslar:steimizle alr. skelete bal kaslarn yapsnda bulunur.2)Dz kaslar:steimiz dnda alr. organlarn yapsnda bulunur.3)Kalp kas:steimiz dnda alr.izgili kas grnmnde olmasna ramen dz kas gibi istemsiz alr.

Kolumuzu dirsekten bktmzde;*ndeki kaslar kaslr*Arkadaki kaslar gever

Kolumuzu eski haline getirdiimizde;*ndeki kaslar gever*Arkadaki kaslar kaslr

SKELETMZN GELMN NASIL SALARIZ?skeletimizin geliimi iin dengeli beslenmeli, dzenli egzersiz yapmal,st ve st rnlerini ok tketmeliyiz.

SKELET SALIIMIZA DKKAT EDELM!...skelet yapsn bozacak hareketlerden kanalm.Kemiklerin salkl gelimesi iin oturu ve durua dikkat edelim.Ar eyalar srekli ayn elimizde tamayalm.Okul antalar ok ar olmasn.

************