kurtuluş cephesi, sayı: 138, mayıs-haziran 2014

8/12/2019 Kurtulu Cephesi, Say: 138, Mays-Haziran 2014

1/36

http://www.kurtuluscephesi.com YIL: 25 SAYI: 138 Mays-Haziran 2014

KURTULU CEPHESAnti-Emperyalist ve Anti-Oligarik Mcadelede

Zafer Bizim Olacaktr!

Kapitalizm veKmr Madenleri

... Ve Soma

Zor, iddet veDireni

Polis Terrne KarHalk Direniinin

Siyasal Nitelii ve Snfsal Yaps

Unutulmu ReferandumTayyip-Bonaparten Coup de Tte si

Sar nek veCumhurbakanl Seimi

Dengesiz ToplumunCumhurbakanl Seimi

Hseyin Cevahir

Sinan Cemgil, Kadir Manga, Alpaslan zdoanDeniz Gezmi, Yusuf Aslan, Hseyin nan

brahim KaypakkayaLeyla Doan, Aadede Sarkaya


2/36

KURTULU CEPHES Mays-Haziran 2014

KURTULU CEPHESSORUMLU: Sezai Grr Yazma Adresi:Postfach 1414

55504 Bad Kreuznach / Almanya

http://www.kurtuluscephesi.comhttp://www.kurtuluscephesi.orghttp://www.kurtuluscephesi.nethttp://www.kurtuluscephesi.de

E-Posta Adresi:[email protected]

Bu say LKER Matbaasnda baslmtr. Bask Tarihi:6 Haziran 2014

KAPTALZM VEKMRMADENLER

... VE SOMA

ZOR, DDET VEDREN

POLS TERRNE KARIHALK DRENNN

SYASAL NTEL VE SINIFSAL YAPISI

UNUTULMU REFERANDUMTAYYP-BONAPARTENN COUP DE TTE S

SARI NEK VECUMHURBAKANLII SEM

DENGESZ TOPLUMUNCUMHURBAKANLII SEM

HSEYN CEVAHR

SNAN CEMGL, KADR MANGA, ALPASLAN ZDOAN,DENZ GEZM, YUSUF ASLAN,HSEYN NAN

BRAHM KAYPAKKAYA

LEYLA DOAN AADEDE SARIKAYA

1990 ylnda Amasra Yeni-eltek kmrmadeninde meydana gelen ve 66 iinin

lmne yol aan grizu patlamasndansonra Anti-Emperyalist ve Anti-Oligarik

Cephe dergisinin 1991/1 saysnda yayn-lanm bir deerlendirme.

Soma katliam zerinebir irdeleme.

Meruiyetini yitirmi bir siyasal iktidarnzora ve iddete bavurmas ve buna

kar gelien ya da geliecek olandireni zerine.

Yllarn biriktirdii fkenin da vurumuolan Gezi Direniindeki deiik kesimle-rin siyasal tutumlar ve snfsal kkenleri

zerine yaplm olan bir deerlendirme.

21 Ekim 2007de yaplan Anayasa referandumu zerine.

ilk turu 10 Austosta, ikinci turu ise 24 Austosta yaplacak olan Cumhurba-

kanl seimi zerine bir irdeleme.

Toplumsal dengesini emperyalist metro-pollerde bulan ve srekli bir kriz iinde

bulunan bir lkede cumhurbakanlseiminin yeri ve konumu zerine.

Ve yanndakinin

kanl baomzunadeince,

ona sra gelincesaysn sayd...

Sz istemez Yal gz istemez

elenk melenk lazm deilSusun

Sra Neferi Uyusun...

3

7

10

16

21

23

26

31

32

33

34


3/36

Mays-Haziran 2014 KURTULU CEPHES

3

Kapitalizm veKmr Madenleri

Yl Yer lm3 Aralk 1942 Kandilli 4021 Eyll 1947 Kozlu 4724 Ocak 1955 Gelik 5514 Mart 1960 Kozlu 2219 Mart 1965 Merzifon Yeni eltek 724 Nisan 1967 Kandilli 1723 Ekim 1972 Kozlu 237 Mart 1983 Kandilli 10310 Nisan 1983 Kozlu 1031 Ocak 1990 Amasra 57 ubat 1990 Amasra Yeni-eltek 663 Mart 1992 Kozlu 26326 Mart 1995 Yozgat/Sorgun 3722 Kasm 2003 Karaman/Ermenek 108 Eyll 2004 Kastamonu/Kre 1921 Nisan 2005 Gediz 1523 ubat 2006 Dursunbey 1710 Aralk 2009 Kemalpaa 1923 ubat 2010 Odaky 1717 Mays 2010 Gelik 308 Ocak 2013 Kozlu 8

13 Mays 2014 Soma 301

Trkiyede her yl yzlerce ii, i kaza-lar olarak adlandrlan olaylarda lmekte yada yaralanmaktadr. Binlerce ii sakat ka-lrken, yaamlarn yitiren iiler sadece is-tatistiklerde yer alan basit birer rakam hali-ne gelmektedirler. ubat 1990da Yeni-el-tekte meydana gelen kaza sonucunda ya-amlarn yitiren 66 maden iisinin 58inincesetleri bile kartlamamtr. Gazetelere yansyan i kazalar, her zaman Yeni-el-

tek olay gibi geni lde yer de alama-maktadr. rnein 1983 ylnda Zonguldak-Kandillide meydana gelen grizu patlamassonucunda 103 maden iisi yaamn yitir-mesine ramen, basnda yer almamtr.nk 12 Eyll faist generalleri bu haberingeni lde yazlmasn tehlikeli ve sakn-cal bulmulardr.

lkemizde, 1981-86 yllar arasnda hergn, ortalama 415 i kazas meydana gel-mitir. Yaklak 100 i kazasndan birisilmle sonulanmtr. Kazalarn dal-mnda %18 ile inaat sektr birinci srayalrken, %11 ile metal sanayi ikinci srada ve%9.8 ile kmr madenleri nc sray al-maktadr.

kazalarnda kmr madenleri n-c sray almasna ramen, lmlerde ilksrada yer almaktadr. Kmr madenlerin-de lm olaylar, grizu patlamas, gk yada su baskn gibi olaylar sonucu meydanagelmektedir. (Son elli ylda meydana gelen byk grizu patlamalar sonucu meydanagelen lm olaylarnn dkm yandakitabloda yer almaktadr.)

Bunlar (Soma dnda), byk grizu pat-lamasna ilikin saylardr. Bunlarn yannda,

kk saylan grizu patlamalarnda, yan-gn, su baskn, gk olaylarnda lenlerintam says bilinmemektedir. Zonguldak k-mr madenlerinde son 40 ylda meydanagelen olaylarda 3.912 maden iisi yaam-n yitirmi ve 305.000 yaralanma olay mey -dana gelmitir.

Bunlarn nedenleri vardr. Zaman iindeartarak gelien lm olaylarnn nedenleri-ni grmeden nce, bundan yaklak olarak150 yl nce, ngilterede yaynlanm olanbir raporu aktaralm:

Kmr oca sahipleri ve ilet-


4/36


4

mecileri arasnda rekabet altnda ...en gzle grlr fizik glkleri yen-mek iin, gerekli olann dnda hi-bir harcama yaplmaz; ve genellikle yaplacak i iin gerekli olandan okdaha fazla bulunan kmr iileriarasnda rekabet nedeniyle, evrele-rindeki tarm iilerinden biraz yk-sek bir cret karlnda, bunlar b- yk tehlikelere ve ok zararl etkile-re seve seve katlanrlar ve bu i ayr-ca onlara ocuklarn krl bir ekil-de kullanma olana da verir. Bu if -te rekabet ... ocaklarn byk bir ks-mnn en yetersiz drenaj ve havalan-drma ile iletilmelerini salamaya ta-mamen yetmektedir. ou kez kuyu-lar kt alm, kt donatlm vemhendisler yetersizdir; galeriler ve yollar kt alm ve yaplmtr;bunlar, can kaybna, vcut ve sal-n bozulmasna yol aar; bunlara aitistatistikler korkun bir manzara or-taya koyarlar.*

Karl Marksn, bundan 150 yl nce ya- ynlad nl yapt Kapital de yer verdiibu rapor ile lkemizdeki maden ocaklar-

nn durumu arasnda byk benzerlikler bu-lunmaktadr.Kendilerini geindirecek kadar rn ala-

madklar topraklarndan koparak maden-lerde almaya balayan kyller, zamaniinde alma koullarnn getirdii yenibir dnya ile yz yze gelmektedirler. lkkez gerek anlamda ii olmann getirdiisorunlarla, iverenlerin krlarn artrmakiin, onlarn yaamlarn hie saymasnn ge-tirdii smr koullaryla yz yze kalrlar. Ama tarmdan salanan gelirden az ok yksek gelir salayan cretler karsnda, el- verisiz ocaklarda (ya da baka sanayi ku-rulularnda) almak durumundadrlar. Yaygn isizlikle birleen tarma gre daha yksek gelir salama durumu, yaam paha-sna bir almann srdrlmesinin nede-ni olur kar.

Siyasal zgrlklerin olmad bir lke-de, yani bizim gibi bir lkede, tarmdan ko-pup gelenlerin proleter sosyalist siyasal bi-lince ulatrlmas da g olmaktadr. Ger-ekler anlatlamamakta, anlatmaya abala- yanlar ar hapis ve lm cezalarna arpt-

rlmaktadr. Bylece iiler arasnda bir tak-diri ilahi srp gitmektedir.

Kmr madenlerinde bu durum dahada ktdr. Meydana gelen i kazalar, on-lar iin tevekkl ile karlanmas gerekenolaylardandr. Galeri girilerine yazlan diniszler, sanki onlarn bu kt ve ar almakoullarnda almalar kanlmazmas-na kmr iilerinin her gn karsna -kar:

BSMLLAHRRAHMANRRAHMEVVEL TEDBR-SONRA TEVEKKL

Tmyle maden mhendisliinin uz-manlk alanna giren ve bu uzmanlklarlazmlenebilen sorunlar, dorudan kmriisinin kendisine ve sonra allaha bra-klmtr. Ve iverenler (isterse kolektif kapi-talist olan devlet olsun) bir kez daha iile-ri smrebilmek iin bakalarndan yar-dm almaktadrlar. Oysa hepsinin arkasnda kr, daha fazla kr salama istei yatmak-tadr.

Kapitalizm koullarnda iilerin nasl s-mrldklerini ayrntl bir biimde tahlileden Marks, kapitalistin ya da kapitalist dev-

letin var olduu retim biiminin bir zelli-ini yle belirtir:Kapitalist retim biimi, genellik-

le btn pintiliine karn, kendi in-san malzemesi konusunda ok ho- vardadr.**

Kapitalistler ya da iletme yneticilerikrlarn artrmak iin pek ok konuda ta-sarruf peinde koarlar. Son on ylda lke-mizde de sk sk duyulan enerji tasarrufubunlardan birisidir. Dier bir tasarruf konu-su da, retim artklarndan yararlanmaktr. Ama hepsinden nemlisi, alma koulla-rnda, iinin srtndan yaplan tasarruflardr.Bunlarn en yaygn olarak gerekletirildii yerler kmr madenleridir.

Nasl ki, emein birleik hale gel-mesi ve elbirlii, makinelerin genilde kullanlmalarna, retim ara-larnn younlamasna ve ekonomikolarak kullanlmalarna yol ayorsa,ayn ekilde, kitleler halinde, kapal yerlerde ve salk gereksinmelerin-den ok, retimin iine gelen koul-lar altnda bu birarada almadr ki;

* Akt. K. Marks, Kapital , Cilt III, s. 82. ** K. Marks, Kapital , Cilt III, s. 81.


5/36


5

ite bu kitle halinde bir ve ayn iye-rinde younlamadr ki, bir yandankapitalist iin byk bir kr kayna-nn, te yandan da daha ksa al-ma saatleri ve zel nlemlerle kar-lanmad takdirde, iilerin yaam ve salklarnn hovardaca harcanma-snn nedenini oluturur.*

Bu konu ylesine basittir ki, yeni bir iibile, bu durumu, ksa srede grebilmekte-dir.

Bilindii gibi, kapitalistler, iverenler a-sndan, asl olan krdr. Ancak onlarn ze-rinde durduklar nokta, krlarnn miktardeil, yatrdklar sermayelerine orandr. Kroran, yatrlan sermaye zerinden elde edi-len bir eit sermayenin verimliliidir. iyidaha ok altrarak, daha verimli hale ge-tirmek peinde koan sermaye sahibi, buamala dzenledii hizmet ii eitim a-lmalaryla verimlilii artrmak peindedir. Ayn ekilde, kapitalist asndan sermaye-nin de verimlilii nemlidir. Her zaman ka-pitalistler, yatrdklar sermayelerininen yk - sek kr getirmesi peindedirler. Bir bakadeyile, onlar, sermayelerini en yksek kroran olan ilere yatrmak durumundadrlar.

Sermaye ise, kendi dillerinde, sabit ve d-ner sermaye blmlerinden oluur. Ve bun-larn miktarndaki her azal, iilerin sm-r oran sabit kald srece kr orannn ykselmesine neden olur.

te, kapitalistin dilinde sabit sermay e ,binalardr, donanmdr, alet-edevattr. Kmrmadenlerinde, gerek gelimi teknolojikaralarla, gerekse maden mhendislii ve-rileriyle, madenlerin gvenlikli hale getiril-mesi iin yaplacak harcamalar, kapitalist-ler iin, sabit sermaye yatrmlardr. Ve bu yatrmlar, dorudan retken yatrmlar ola-rak kabul edilmedii iin, kapitalistlere g-re, kr orann dren gereksiz harcama-lar olarak deerlendirilir. Kmr madenle-rinde galerilerin daha gvenlikli olarak al-mas, yollarn mhendisliin son bulgular-na gre yeniden ina edilmesi gibi, grizu-nun gelimi aygtlarla tespit edilmesi gibi,dorudan iilerin daha gvenlikli ve salk-l koullarda almalarn belirleyen yatrm-lar, masraf ya da maliyet olarak kapita-listlerin kr oranlarn dren yatrmlarolarak kabul edilir. Bu alanlarda ne kadar

az harcama yaplrsa, yani ne kadar az ser-maye bu ie ayrlrsa, kr oran, o oranda ykselecektir.

Yeni-eltekte meydana gelen lmler-den sonra gnlk basnda bir uzman yledemektedir: ...ii gvenlii, kazaya karnlem almak zere yaplacak yatrmlar iin, maliyet kaygsndan sz alamaz. Po - litik byklerimiz srekli Trkiyenin a at - ladndan sz ediyorlar. ada dnyada, iinin can gvenlii, kazaya kar alnacaknlemler iin maliyet hesaba katlmaz. Uzman, bir yandan kapitalist dnyada ii-nin can gvenliinin nasl bir maliyet he-sab iinde ele alndn vurgularken, te yandan onun ada dnyasnn kapita - list dnya olduunu syleyememitir. Vetm arpklklar da, ite bu dnyadan kay -naklanmaktadr.

lkemiz, emperyalist-kapitalizmin sm-rs altnda olan geri-braktrlm bir lke-dir. Bu yzden, pek ok durumda, ucuzemek gc hereyin nne gemektedir.Emperyalist smrnn gerei olduu ka-dar, ibirliki-tekelci burjuvazinin yaayabil-mesi iin de ii cretlerinin dk tutulma-s ve iilerin kapitalistlere maliyetinin en

aza indirilmesi gerekmektedir.Tm bunlar arasnda kmr madenleri-nin zel bir yeri vardr. Sanayi devrimindengnmze kadar en ucuz enerji kayna k-mr olagelmitir. Bugn kmrle alanelektrik santrallerinden, buhar kazanlarnakadar pek ok alanda kullanm srdrlenbu enerji kayna, teknolojik gelimelerebal olarak yeni ve ucuz enerji kaynaklar-nn ortaya kmasna ramen, nemini yitir-memitir. zellikle demir-elik sanayisinesrekli bir girdi olan kmr cevheri, lke-mizde asl olarak devlet eliyle iletilmekte-dir (TK yannda, baz blgelerde zel kii ve irketlerin ilettii kmr ocaklar da bu-lunmaktadr. Ama retimin asl arl dev-let kurulularndadr). Yllardr devlet tara-fndan iletilen kmr ocaklar sanayicileriin ucuz girdi salamaktadr. zellikle de-mir-elik fabrikalarnda kullanlan kmr, i-birliki-burjuvazi iin yaamsal neme sa-hiptir. rnein bir buzdolab ya da yerlioto, kmr sayesinde daha dk maliyetesahip olabilmektedir.

Gerek demir-elik retimini, gerekse k-mr madenlerini denetiminde tutan devletkurulular olunca, siyasal iktidar bal ba-* K. Marks, Kapital , Cilt III, s. 85.


6/36


7/36


7

nceki yaz ( Kapitalizm ve Kmr Ma- denleri ) 1990 ylnda Amasra Yeni-eltekkmr madeninde meydana gelen ve 66 i-inin lmne yol aan grizu patlamasn-dan sonra yazlmtr.

Aradan yaklak 25 yl geti, ama madeniilerinin kaderi, Recep Tayyip Erdoannifadesiyle ftrat deimeden olduu gibikald.

Yine de bu yllar boyunca pek ok ey

deiti. Her eyden nce, 1980lerde ngilte-re ve ABDde uygulamaya konulan neo-li-beralizmin en tipik zellii olarak kmrmadenlerinin bir blm kapatlrken, ka-lanlar zelletirildi. Kamu kurumlarnnzelletirilmesi dalgas 90larda Trkiyede yaygn biimde uygulamaya konulurken k-mr madenleri de byk lde zelleti-rildi.

Kmr madenlerinin zelletirilmesin-deki tek ama, maliyetleri aaya ekmek-ti. Bu da kmr madenlerindeki i gvenli-inin bir maliyet unsuru olmaktan kartl-mas ve cretlerin drlmesinden bakabir ey deildi. yle de oldu.

2000li yllarda, AKP iktidar dnemindekmr madenlerindeki zelletirme doruknoktasna ularken, yeni zelletirme yolla-r ve yntemleri gelitirildi. Bunlardan ennemlisi, Rdovans ad verilen kiralama yoluyla madenlerin iletmesinin zel irket-lere devredilmesidir. Bylece mlkiyeti ka-muya/devlete ait olan kmr madenlerizel irketlere kiraland. Burada hedef, endk maliyetle kmr kartmak ve krla-r maksimize etmektir. Bunun sonucu ola-rak da, i gvenliine ilikin yatrmlar en

aza indirilmitir.Burada yeni ve artc elbette bir ey

yoktur. Ancak Amasra Yeni-eltekte mey -dana gelen grizu patlamasndan bugne ka-dar geen 25 yllk srete ortaya kan ide-olojik arptmalar, daha tam deyile, ideo-lojisizletirmedir. Bunun sonucunda genelolarak i kazalaryla, zel olarak maden ka-zalaryla kapitalizmin ilikisinin gzlerdenuzaklatrlmas ve her olayn zel irketle-

rin ar kr hrsna indirgenmesidir.Soma katliamnda ak biimde grl-d gibi, bir taraftan maden facialarnnmaden iilerinin ftratnda olduu syle-nerek dinsel bir klf bulunmaya allrken,dier taraftan deiik emperyalist-kapitalistlkelerdeki maden kazalarnn snrllndan yola karak bunun ftrat konusu olmad-, i gvenliine ilikin gerekli nlemleralnmamasnn bir sonucu olduu kantlan-maya allmtr. Dier bir ifadeyle, bizimgibi geri-braktrlm lkelerde iktidarn i- verenlerinin aar kr hrsndan ve perva-szlndan kaynaklanan i kazalar, em-peryalist-kapitalist lkelerde olmad, ora-larda i gvenliine byk nem verildi-i, dolaysyla i kazalarnn byk ldeazaltld yazlp izilmitir.

Genellikle liberal, liberal-solcu ve sol ay -dnlar tarafndan Soma katliamnn ftratn-dan kaynaklanmadn gstermek iin kul-lanlan bu kantlama yntemi, gerekte ka-pitalizm ile kmr madenlerindeki i kaza-lar arasndaki dorusal ilikiyi grmezlik-ten gelmektedir.

Bu konuda, Almanyadaki kmr ma-denlerinde son otuz ylda lmle sonula-

... Ve Soma


8/36


8

nan bir i kazasnn olmad bu konuda verilen en nemli kant olarak kullanlm-tr. Buradan yola kldnda, kmr ma-denlerindeki i kazalar ile kapitalizm ara-snda dorudan ba kurmak yanllanmak-tadr! Doal olarak buradan kartlan so-nu da, kmr madenlerinin kapatlmasn-dan baka bir ey olmamaktadr.

Bugn pek ok eyler tmyle unuttu-rulmutur.

ngiltere ve ABDde 1980lerdeki neo-li-beralizm ve monetarizm uygulamalar so-nucunda, zellikle ngilterede Thatchernkmr madenlerini kapatmasyla birlikteTrkiyede de T. zal dneminde (1984 son-ras) kmr madenlerinin kapatlmas pro-pagandas balatlmtr. Bu propagandanntemel sylemi de, Trkiyede kartlan k-mrn birim maliyetinin dnya ortalama-sna gre ok yksek olduu ve bunun dadevlet btesine yk getirdii iddiasdr. Buiddiadan yola karak, ban sak Alatonunektii akil insanlar, Zonguldak kmrmadenlerinin kapatlarak buralarda somonbal iftlikleri kurulmasn nerdiler. Buneri, kamuoyunda, zellikle sol cenah-ta hararetli bir tartmann balamasna yol

at. Sonuta Zonguldak maden iilerinin1991 ylnn Ocak aynda gerekletirdikleribyk madenci yryye birlikte bu tar-tmalar sona erdi.*

Kmr madenlerinin kapatlmas propa-gandasnn ardndan zelletirme furyasbalad ve Soma olaynda grld gibi,bu furya rdevans (kiralama) sistemi ilezirve yapt.

Kmr madenlerinin kapatlmasndanzelletirilmesine kadar her yolun denendi-i btn bu srete, asl nemli olan kapi-talist sanayi iin olabilecek en ucuz maliyet-le enerji retilmesi olduu ve bunun da ka-pitalist sistemin en temel unsuru olduuunutturuldu.

1980lerde ngilterede Thatcher yneti-minin kmr madenlerini kapatma kararalmasnda belirleyici olan, kmre dayalenerji retiminin (termik santraller) giderekdaha pahal hale gelmesi olmutur. zellik-le kmr madeni iilerinin uzun ve zorlumcadelesi sonucunda, gerek cret artelde etmeleri, gerekse i gvenliine ilikin yeni yatrmlar yaplmasn salamalar, k-mre dayal termik santralleri eskisi kadarucuz enerji kayna olmaktan karmtr.Bunun sonucu olarak da, termik santrallergiderek kmrden petrole ve doal gazadntrlmeye balanmtr. 1980ler dn- yasnda kmr maliyeti artarken, petrol fi- yatnn greli olarak daha dk bir fiyatasahip olmas bu dnmn gerekleme-sinin nn amtr.

Kapitalizmin temel zellii olan maliye-tin alabildiine drlmesi ve kr orannnalabildiine ykseltilmesi kural burada ala-bildiine btn plakl ile karmza k-maktadr.

te yandan 1980lerden gnmze ka-dar geen srete ortaya kan ideolojikarptmalar ve saptrmalar sonucunda, pekok eyin kapitalist retim ilikileriyle olan

balants kopartlm ve neredeyse her eykapitalizmin dnda gelien tekil olaylar ola-rak sunulmutur. Soma katliam sonrasndaRecep Tayyip Erdoann ftrat aklama-sna kar gelitirilen ama baka lkelerdebylesine byk maden kazalar olmuyor,rnein Almanya biimindeki kar tez-ler, kapitalizmin gelitii lkelerde lm-cl maden kazalarnn azald algs ya-ratmaya hizmet etmektedir. Bu da, madenkazalarnn kapitalizmin bir rn olduugereinin gizlenmesine yol amaktadr.

Oysa kmr madenlerindeki kazalar/kat-liamlar, dorudan kapitalizmin azami krhrsnn bir sonucudur. Gelimi kapitalistlkelerde, yani emperyalist-kapitalist lke-lerde, ii snfnn, zellikle maden iileri-nin mcadelesi sonucunda kazanlan hak-lar (i gvenliine ilikin haklar ve cret ar-tlar) maliyetlerin ykselmesine yol am-tr. Bu da kapitalistleri daha dk maliyet-li enerji kaynaklar arayna yneltmitir.Kmr madenlerinin kapatlmas da, petrol,doal gaz ya da nkleer enerji kaynaklarna ynelinmesi de bu dk maliyet araynnrndr. Madenlerin zelletirilmesi ya da rdevans sistemi bu arayn ortaya kar-

* Yllar sonra, 2010 ylnda sak Alaton yle de-mektedir: 30 yl nce Zonguldaka gittim. Oradaki in-sanlara, madenlerin kapatlmas gerektiini syledim.Beni yuhaladlar. Sonra susun dinleyin. Aptalsnz siz.Bu kadar az parayla nasl yeraltna inip lrsnz? Sizdeli misiniz? dedim. Ve Zonguldaktaki madenlerinkapatlmas gerektiini, buraya balk iftlikleri kurula-bileceini syledim. Sonrasnda Bartn, Ayanck ve

Sinopta deniz kenarnda araziler kiraladm. Orada ba-lk iftlikleri kurdum. iftliklerde somon yetitirecek-tim. Baarsz oldum. Karadeniz sularnda somon ye - timiyormu. (Taraf , 22 Mays 2010)


9/36


9

d uygulamalardr.Son dnemde (2000li yllar) Trkiyede

kmr madenlerinin yeniden nem kazan-masnn arka plannda petrol ve doal gazfiyatlarndaki artlar yer almaktadr. zellik-le da baml olan bu enerji kaynaklar-nn yksek fiyatlar karsnda daha dkmaliyetle kmr kartlmaya ynelinmitir.Bu da dk cretle ii altrlmasnn ya-nnda i gvenliine ilikin nlemlerin ola-bildiince dk maliyetle salanmasna yolamtr.

Almanya rneinde ise, maden iileri-nin cretleri yksek ve i gvenlii nlem-leri ok gelimitir. Btn bunlar maden i-

ilerinin onlarca yllk mcadelesinin rn-dr. te yandan petrol fiyatlarndaki art,Rusyadan alnan doal gazn siyasal maliyeti ve zellikle de nkleer enerjinin top-lumsal maliyeti karsnda, maden iileri-nin mcadelesiyle ortaya kan maliyet ar-t ok daha azdr. Doal olarak Almanyadaii cretleri ne kadar yksek, i gvenliinlemleri ne kadar pahal olursa olsun,(rzgar enerjisi dahil) alternatif enerji kay -naklar ok daha maliyetli hale gelmitir.Bu nedenle de, madenlerdeki yksek cret

ve yksek maliyetli i gvenlii nlemleri,kapitalist asndan daha dk bir maliyet anlamna gelmektedir. Almanyada ma-den kazalarnn azl ve lmcl maden ka-zalarnn neredeyse yok denilebilecek d-zeye inmesinin arkasnda yatan gereklerbunlardr. Sonuta, her eyde olduu gibi,kmr madeninde de kapitalizmin maliyet/kr oran ilikisi tm gerekliiyle var-ln srdrmektedir.

Ek olarak Almanya, bizim gibi geri-brak-trlm lkeler iin emsal tekil edebile-cek bir rnek deildir. Hi unutulmamaldrki, Almanya, dnyann belli bal emperya-list-kapitalist lkelerinden birisidir. Emper- yalist-kapitalist lkelerde ii snfnn cret-lerinin yksekliini telafi eden temel unsurgeri-braktrlm lkelerden elde edilen kr-lardr.

Bir kez daha yinelersek, kapitalist sis-temde asl olan kapitalistin en dk maliyetle art-deer retmesi ve bu yolla azamikr salamasdr. Bu saland srece, ii-nin creti de, yaam da nemli deildir.

Quarterly Reviewer , sermayenin,

kargaalktan, kavgadan katn verkek olduunu sylyor ki, bu, okdorudur, ama sorunu pek eksik ola-rak ortaya koymaktadr. Sermaye, krolmad zaman ya da az kr edildi-i zaman hi honut olmaz, tpk es-kiden doann boluktan holanma-dnn sylenmesi gibi. Yeterli krolunca sermayeye bir cesaret gelir.Gvenli bir %10 kr ile her yerde a-lmaya razdr; kesin %20, itahnkabartr; %50, kstahlatrr; %100,

btn insanal yasalar ayaklar altnaaldrr; %300 kr ile, sahibini astrmaolasl bile olsa, ilemeyecei cina- yet, atlmayaca tehlike yoktur. Eerkargaalk ile kavga kr getirecek ol-sa, bunlar rahata drtkler. Kaak-lk ile kle ticareti btn buradasylenenleri dorular. (T. J. Dun-ning) (Akt. Marks, Kapital , Cilt: I, s.779.)


10/36


10

Hibir teorik aklamaya ve n giriebavurmadan dorudan ifade edersek, birlkede siyasal iktidar artan oranda zora, id-dete bavuruyorsa, o siyasal iktidar, kendi-sini iktidara getiren yasalarn verdii meru-iyetini kaybetmi demektir. Meruiyetini yi-tiren siyasal iktidar, yitirdii meruiyetini ye-niden kurmak amacyla, bir yandan zor veiddetini artrrken, dier yandan varolan ya-salar srekli deitirmeye ynelir. Kendisitarafndan yaplan yeni yasalarla kendisinemeruiyet salamaya abalarken, artan zor ve iddetle meruiyetini kabul ettirmeye a-lr. Ancak bu aamaya gelindikten sonra,

Zor, iddet veDireni

mevcut siyasal iktidar, meruiyetini yitirmiolduundan, kendisi tarafndan yaplan ya-salarla yeniden meruiyet kazanmas artkolanakszdr. Bu siyasal iktidar, er ya da ge,kendi meruiyetini kendi tarihsel koullarn-dan alan yeni bir iktidara yerini brakmakzorundadr.

Bu durumu ters ynden ele alrsak, eerbir siyasal iktidar meruiyetini kaybetmise,iktidarn srdrebilmek iin zordan, iddet-ten baka bir seenei kalmam demektir.Onun zor ve iddeti, gayr meruluunu rt-meyi ve kendi iktidarn gayr meru grenkesimleri sindirmeyi amalar.

Siyasal zor, oligarinin elinde ilk art olarak, oligarinin siyasal hakimiyetini ko-rumas eklinde grevini somutlatrr. Kukusuz en nemli ara, devlet aygtdr.Devlet, bu dnemde, hakim sn arn karakterine brnerek, oligarik devlet nitelii-ni almtr. Siyasal zorun bu biimdeki grevi ona, retim ilikileri tarafndan verilmi-tir. Ve temel grevi, mevcut retim ilikilerinin devamn salamay yerine getirmek-tir. Bu grevin yerine getiriliinde zorun askeri bir biimde maddelemesi ve gr-nr olmas, a) Hakim sn arn kendi i elikileri yznden idare edememeleri, b)Gelien snfsal muhalefetlerin mevcut retim ilikilerini tehdit eder bir nitelik almala-r, c) Dorudan doruya iktidara ynelik bir siyasal alternati n ortaya kmas durum-larnda olur. lkemizde zellikle 12 Mart ertesi uygulamalardan sonra, hakim snf-larn kendi i elikilerinden dolay ynetimin askerilemesi beklenemez. Bu neden-le, siyasal zorun askeri bir biimde kendini gstermesi, mevcut retim ilikilerine y-nelik muhalefetin grld yerlerde ve oligariye alternatif bir gcn ortaya kma-s zamanlarnda olacaktr. Bir baka deyile, oligari emeki ynlarn muhalefetinintopyekn muhalefete dnmesine hibir zaman izin vermek istemeyecek ve dahamevzi durumlarda iken uygulayaca zor ile onu sindirerek, kitleleri pasi ze etmeyealacaktr. lkedeki ekli demokratik ortam iinde gndemde olan bu uygulamadaoligari, gerek nispi demokratik ortamn maddi koullarn kullanarak yapaca ideo-lojik ve politik saptrmalarla, gerekse de gelien muhalefeti icazetli sosyalistler ve k-k-burjuva demokratlarna kanalize ederek, mevcut retim ilikilerine ve iktidara y-nelik siyasal bir nitelik almasn engellemeye alacaktr. Ne var ki, bu nispi demok-ratik ortam iinde, ilk bakta demokratik mevzi ve haklar mcadelesi eklinde gr-len bu demokratik muhalefet dahi, bir sre sonra oligarinin kanlmaz bunalmlargerei, varl devam ettirilmemesi gereken bir unsur haline dnmektedir. Bu hal-de oligarinin siyasal zorunu askeri bir biimde grntlemesi, artc olmayacak-tr. Byle bir durumda aranlar ise, yalnzca btn bu uygulamalar provokasyonolarak gren kk-burjuva demokratlar olacaktr. (lker Akman)


11/36


11

Zor, siyasal zor, znel bir tercih ya da birkeyfiyet durumu deildir. Hibir siyasal y-netim zor kullanarak iktidarda kalmay ter-cih etmez. nk zor kullanm, her durum-da zora kar bir direnmeye, zor aralarnkullanarak bir kar durua yol aar. Dolay-syla, bu zor, siyasal iktidarn yasal dzen-den gelen komuta etme, ynetme gcnbozar. Bu nedenle, Makyavellinin Prens ide olabildiince kendi muhaliflerinin zorabavurmayan uysal muhalifler olarak kal-masn yeler. Bunun iin mevcut yasal d-zenin kendisine verdii gc, kendi yasall- iinde kullanmaya zen gsterir. Ne za-man ki iktidar yitirme olaslyla yzyze

geldiinde, mevcut yasallk iinde kalarakkendi iktidarn srdremeyeceini grd-nde, hem yasal dzeni deitirmeye hemde muhaliflerini zor yoluyla bertaraf etmeye ynelir; dne kadar uysal olan muha-lefetin hareketini snrlandrmaya balar. Ama bu da mevcut yasalln dna kmak-tr. te bu andan itibaren, o siyasal iktidarmevcut yasalarn kendisine vermi olduumeruiyetini yitirmi ya da yitirmeye bala-m demektir.

Meruiyetini yitirmi ve bu nedenle, ken-

disini iktidara getiren mevcut yasallk iin-de meruiyet kazanm bir baka siyasal g-ce yerini brakmak durumunda olan, amaiktidar brakmay kabul etmeyen bir iktidariin iktidarn srdrebilmesinin tek yolu,muhalifler zerinde zor ve iddete bavur-maktr. Bu da onun gayr meru bir iktidarolmas anlamna gelir.

Bir siyasal iktidar, geni halk kitleleriningznde meruiyetini yitirmi ve zor ileayakta kalmaya alyorsa, bu siyasal ikti-dara ve onun siyasal zoruna kar direnme ,zora maruz kalan herkesin hakk ve grevihaline gelir. Mevcut siyasal sistem ne kadardeitirilirse deitirilsin, bu direnme hakktarihsel bir meruiyete sahip olur. Siyasal ik-tidarn zoruna kar direnmenin ne kadar yasal ve barl bir direni (popler sylem-le sivil itaatsizlik) olacan ve bunun nekadar srdrlebileceini sadece ve sade-ce siyasal iktidarn zorunun kapsam ve id-deti belirler. Siyasal zorun kapsam genile-dike, direnie katlanlarn says o ldeartar. Direniin glenmesi siyasal zorun da-ha pervaszca ve daha iddetli olarak kulla-nlmasna yol aar, her trl yasal ve bar-l direniin olanaksz hale geldii bir aa-

maya doru evrilir. te bu andan itibaren,direni, ak ve belirgin biimde silahl dire-nie dnmek zorundadr. Aksi halde, ya-ni zorun alabildiine younlatrld ve yay -gnlatrld koullarda yasal ve barl di-renite srar etmek, siyasal iktidarn youniddeti karsnda direniin krlmasna ve si-lahl direni dnda kalan her trl direniaralarnn ie yaramaz hale gelmesine ne-den olur. Bu da, yasal ve barl direnitesrar eden hareketin kendi meruiyetini yi-tirmesiyle sonulanr.

te bu andan itibaren, meruiyetini yi-tirmi iktidara kar, onun zoruna kar yenibir direni hareketi ortaya kar. Bu yeni di-

reni hareketi, her durumda, siyasal iktida-rn zoruna kar zor aralarn kullanarak ya-plan bir direni olur ve bu silahl direnikendi tarihsel srecinden gelen bir meru-iyete sahiptir.

Bu silahl direni, belki ilk dnemlerdesadece siyasal iktidarn zoruna kar kendi-ni koruma ve zoru etkisizletirme gibi snr-l bir amala ortaya kabilir. Siyasal zoru-nun etkisizletiini ya da yeterince etkin ol-madn gren siyasal iktidar, zor ve idde-ti artrr. Bu da silahl direni hareketi daha

rgtl olmaya ve daha belirgin amalar ka-zanmaya yneltir. Bylece silahl direni ha-reketi, er ya da ge, mevcut, ama meruiyetini yitirmi siyasal iktidarn devrilmesiamacna ular.

Meruiyetini yitirmi ve kendi muhalifle-rine kar zor ve iddetten baka bir yol bu-lamayan siyasal harekete kar silahl bir di-reni hareketinin ortaya kmas ne kadarmeru olursa olsun, onun meruiyeti bu si-lahl direni hareketinin mutlak olarak ba-arya ulaaca, gayr meru iktidar alaa- edecei demek deildir. Silahl direni, yani gayr meru iktidara kar yrtlen sava, her durumda savan kurallarna uymakzorundadr. Savan gereklerini yapmayan ya da yapamayan, sava sanatnn gereini yerine getiremeyen silahl direni, aktr ki,zafere ulamaktan daha ok yenilgiye ura-ma olasl ile yzyze kalr.

Bu nedenle gayr meru iktidara kar si-lahl direni, kendiliindencilikle ya da r-gtsz biimde srdrlemez. Siyasal mu-halefet hareketi, silahl direniin koullarolutuu andan itibaren, silahl savaa uy -gun bir rgtlle ve yaplanmaya sahipolmak zorundadr. Bu da, bir gnde ya da


12/36


12

ksa bir srede gerekletirilebilecek birey deildir. Silahl direnie, direniin nes-nel koullar ortaya kt andan itibarenhazr olunmal, hazrlk yaplmaldr. Bu ha-zrl yapmayanlar ya da silahl direniin ko-ullarna hazr olmayanlar, daha direniin ilkanndan itibaren yenilgiye uratlmakla yzyze kalrlar.

nsanlk tarihi, meruiyetini (krallklar gi-bi, isterse bu meruiyeti tanrdan aldkla-rn iddia etsinler) yitirmi iktidarlarn zoru-nun, iddetinin nasl bir kar zora yol at-nn saysz rneklerine tanktr. Hibir di-reniin grlmedii, teslimiyetin egemen ol-duu, deyim yerindeyse yapran bile k-mldamad koullarda bile, gayr meruiktidarlarn zor ve iddetine kar bir direni, yavata olsa olumaya ve gelimeye balar.Belki ilk dnemde siyasal iktidarn zoru veiddetinin yaratm olduu korkuyla insan-lar kendi kelerine, evlerine ekilseler bi-le, her durumda, bir avuta olsalar direni-i balatacak ve srdrecek direniiler or-taya kar. Bu tarihin bir gerei olduu ka-dar, gayr meru iddetin doal bir sonucu-dur.

Siyasal iktidarn zoru karsnda insanlar

sinmi olsalar bile, direnii balatan biravu direnii, sindirilmi ve pasifize edil-mi kitlelerin sesi, soluu ve yrei olur -kar. Kimi durumda bu bir avu direnii-lerin says giderek artar ve glenir. Kimidurumlarda ise, bir avu direniinin m-cadelesi, sindirilmi ve pasifize edilmi kit-lelerin harekete gemelerinden nce yokedilmi olabilir. Ama ilk direni, bir avuinsann direnii ne kadar yok edilmi olur-sa olsun, onlarn direniinin gereklilii ve zo-runluluu ortadan kalmaz. Bu da onlarn yok edildii yerden yeni bir direniin, yenibir avu direniinin ortaya kmasna yolaar.

Bu tarihsel gerekler, eitici, retici ve yol gstericidir. Bu gereklerin bilincindeolanlar, gayr meru bir iktidara kar, bu ik-tidarn siyasal zoruna kar direniin kanl-maz olduunu bilirler ve buna uygun olarakrgtlenirler. Burada nemli olan, egemensnflarn siyasal temsilcilerinin, sadece ege-men snflarn egemenliini srdrebilmekiin, belli bir sreten sonra zora ve idde-te bavurmasnn kanlmaz olduudur.

Belli bir lkede ve belli bir tarihsel-top-lumsal srete, hileli ya da hilesiz yoldan

seimle ibana gelmi egemen-smrcsnflarn karlarnn z temsilcisi olan birsiyasal iktidar, ne kadar meru grnrsegrnsn, belli bir zaman sonrasnda me-ruiyetini yitirecektir. Bu kanlmazdr. Bunedenle de, silahl direni, egemen snfla-rn siyasal zoruna kar direni, tarihin bellibir evresinden sonra kanlmaz hale gelir.Bu nedenle de, bu tarihsel bilince sahipolanlar, silahl direniin kanlmazlndan yola karak rgtlenirler.

Burada devrim, yani siyasal iktidarn vetoplumsal sistemin iddet aralar kullanla-rak devrilmesi ve yerine yeni bir toplumsal-siyasal sistemin geirilmesi eylemi ile gayrmeru iktidara kar silahl direni arasndazsel olarak bir farkllk yoktur.

Devrim, siyasal ve toplumsal devrim, ta-rihsel olarak kendisini var eden maddi var-lk koullarn yitirmi ve buna ramen ikti-darda kalmay srdren egemen snflara, yani meruiyetini yitirmi bir sisteme kar yrtlen ve meruiyetini buradan alan birtoplumsal/kitlesel harekettir. Devrimin, me-ruiyetini yitirmi bir iktidarn artan zor veiddetine kar yrtlen silahl direnitentek fark, sadece siyasal iktidara kar deil,

mevcut sosyo-ekonomik sisteme kar birmcadele oluudur. Devrimciler, egemensnflarn egemenlikleri sona erdirilmediisrece, siyasal iktidarlarn deiiminin bas-ky, smry, hakszl ve giderek de zor ve iddeti ortadan kaldrmayacan bilirler.Bu nedenle, sadece bir siyasal iktidarnmeruiyetini yitirdii koullar deil, mevcutsistemin tarihsel meruiyetini yitirdii koul-lar hesaba katarlar. Bu nedenle, devrimmcadelesi, mevcut sistemin topyekn or-tadan kaldrlmasn (olumsuz eylem) ve ye-rine yeni bir toplumsal sistemin kurulama-sn (olumlu eylem) hedeflerken, ayn za-manda meruiyetini yitirmi bir siyasal ikti-dara kar direnii de kapsar.

Bu ikisi, kimi durumlarda bir celsede g-rlecek bir hesap olarak ortaya karken, ki-mi durumlarda birbirini izleyen aamalarolarak ortaya kar. Her durumda devrimmcadelesi, birleen ve zorunu giderek ar-tran gl bir kar-devrimle birlikte geliir.Egemen snflarn kendi egemenliklerini sr-drmek iin kullandklar zor ve iddet, herdurumda onlarn siyasal temsilcilerindenoluan siyasal iktidar (devlet) araclyla y-rtlr. Egemen snflarn siyasal iktidar, zor


13/36


13

ve iddete bavurduu oranda siyasal me-ruiyetini yitirir, giderek o gne kadar ege-menliini merulatran yasallktan uzakla-r ve kitlesel destekten yoksun kalr. Dierbir ifadeyle, bu evrede, egemen snflar veonlarn siyasal temsilcileri kitlelerden tecritolmaya balar (siyasal tecrit).

Egemen snflar ne denli kitlelerden tec-rit olursa, onlarn yasal consensusunu nelde yitirirse, zor ve iddeti o lde ar-tar ve yaygnlar. Bylece daha dne kadaregemen snflarn siyasal temsilcilerinin ar-kasndan giden, onlarn szlerini kutsal birayetmiesine kabul eden kitleler de bu zo-run ve iddetin hedefi haline gelir. Artk ege-

men snflar ve onlarn siyasal temsilcileriiin herkes ya dmandr ya da potansi- yel dmandr. Bu da siyasal tecridi dahada artrr.

Siyasal tecrit, geni halk kitlelerinin ege-men snflarn ve onlarn siyasal temsilcile-rinin vaatlerine, szlerine inanmaz oldukla-r bir durumdur. Ypranm ve meruiyetinitmyle yitirmi siyasal iktidarn deitiril-mesi dahil olmak zere yapacaklar hibirsiyasal manevra kitleler tarafndan kabuledilmedii bir aamaya ulalr.

te bu aamadan itibaren, devrim hare-ketinin (ya da silahl direniin) znel koul-larnn zafer ya da yenilgiyi belirledii birnoktaya gelinir. Bu, artk egemen snflarn ve onlarn her trl siyasal temsilcisinin,amiyane deyimle, azyla ku tutsa bilekimseyi inandramad bir yerdir. Buras,mcadelenin yaln biimde zor aralarylasrdrld aamadr. Bu aama, siyasal ynelimler ve sylemlerin, bir bakma ele-tiri silahnn terk edildii, silahl eletirinintek karar verici unsur haline geldii aama-dr. Artk herey silahlara ve silahl savaabaldr. Bu yaln bir askeri sava demektir. Politik mcadele, bu aamada askeri sava - a yerini brakr. Politik gler, bu andan iti-baren askeri gler haline dnr.

Bu nedenden dolay, devrimciler, ortayaktklar ilk andan itibaren, iinde yaadk-lar dnyann ve lkenin nesnel bir tahlilini yaparak, deiimin ve dnmn nedenkanlmaz olduunu, politik mcadeleninkanlmaz olarak askeri bir mcadeleye d-neceini saptayarak, ilk batan itibarenpolitiklemi bir askeri sava koullarna g-re rgtlenirler.

Devrimciler asndan, belli bir somut ta-

rihsel evrede siyasal iktidarn meruiyetini yitirip yitirmedii deil, mevcut sistemin ta-rihsel olarak meruiyetini yitirip yitirmediinemlidir. Bu da, mevcut retim ilikileri ileretici gler arasndaki elikinin gelikin-lik dzeyi tarafndan belirlenir.

Devrimciler bilirler ki, tarihsel olarak m-rn tamamlam bir ekonomik-toplumsal-siyasal sistem, ayakta kalabilmek iin zora ve iddete bavurmaktan baka seeneesahip deildir. Doal olarak egemen snfla-rn zoruna ve iddetine kar mcadele et-mek herkesin hakk ve grevidir. Devrimci-lerin yapt da, nesnel koullarn mevcut ol-duu koullarda bu hakk ve grevi yerine

getirmekten ibarettir. Yllarca syledik ve sylemeyi srdr- yoruz: Trkiye, emperyalizme baml ar-pk bir kapitalizmin egemen olduu bir l-kedir. lkenin tm i dengeleri dta, yaniemperyalist ilikiler a iinde belirlenmek-tedir. Burada esas olan Trkiye toplumununkarlar deil, emperyalist lkelerin (veonun yerli ortaklarnn ve ibirlikilerinin) -karlardr. Alnan her trl ekonomik, top-lumsal ve siyasal kararlar bu karlarn ger-ekletirilmesi ve srdrlmesini amalar.

Siyasal iktidarlar, emperyalizmin karlarngerekletirebildikleri srece iktidarda ka-lrlar. Emperyalizmin ve onun yerli ibirlik-ilerinin karlarn gerekletiremedikleri ya da yeterince gerekletiremedikleri du-rumlarda kolayca tasfiye edilirler.

O gne kadar emperyalizmin yerli ortak ve ibirlikilerinin belli kesiminin karlarnsavunan bir siyasal iktidarn yerine geirilenbir baka siyasal iktidar, bir baka kesiminkarlarnn savunucusu olarak hizmet ede-bilir. bana getirilen yeni siyasal iktidar, ik-tidar olmann gcn kullanarak servetin yeniden datmn da gerekletirebilir. Bu,egemen ve smrc snflar arasnda bel-li atklara yol ayor olsa da, emperyaliz-min karlar her eyin stnde yer alr.

Her durumda emperyalizm, kendine ba-ml lkelerde tm karlarn tek bir kesi-me ya da tek bir siyasal iktidara balamaz.Her zaman elinin altnda bir alternatif bu-lundurur. Bu alternatif sivil olabileceigibi, askeri de olabilir. Bunun hangisiningndeme geleceini ise, belli bir evredekidnya koullar ve lke iindeki gler den-gesi belirler.

Bugn Recep Tayyip Erdoann ahsn-


14/36


14

da temsil edilen AKP iktidar, bugne ka-dar emperyalizmin karlarn azami ldegerekletirmeye alm ve bunun iinzel aba gstermitir. Bu sayede (kimileri-nin konjonktr dedikleri koullar) emperyalizmin alternatifsiz iktidar olarak ortayakmtr. Artk Recep Tayyip Erdoann ki-isel mlk olan AKP iktidarn alternatif -siz hale getiren de, bizatihi emperyalizmolmutur. Kimi durumda muhalefet partile-rinden adam satn alarak, kimi durumdamuhalefet partilerini blp paralayarak, ki-mi durumda olas alternatiflere karoperasyonlar yaparak ya da yaplacatehdidiyle ortadan kaldrarak emperyaliz-

min yapt mdahalelerdir. Ancak halk kitleleri arasnda giderek ar-tan bir fkeye yol aan uygulamalar ve sy -lemler iten ie gelien bir huzursuzlua,toplumsal muhalefete yol amtr. RecepTayyip Erdoann tam hereyin egemeni ol-duunu dnd bir anda ortaya kan(stelik henz rgtl olmayan) toplumsalmuhalefet tm dengeleri (ekonomist diliy -le istikrar) altst etmitir. Ergenekon, Bal- yoz vb. operasyonlarda ortaya kan her tr-l hukuksuzlua bile sesini karmayan, se-

imden seime (o da belli llerde) san-da giderek AKPden kurtulacan umangeni kitlelerin giderek fkeye dnen hu-zursuzluunun (endie) Gezi Direniiylebirlikte grnr hale gelmesi, tm i den-geleri bozduu gibi, AKPnin tm hesaplar-n da altst etmitir.

Toplumsal huzursuzluu azaltmann herzaman kullanl bir arac olarak grlen se-imler bile bu durumu deitirmemitir. Bu-na kar AKPnin ve sahibinin yant ise, po-lis iddetini alabildiine younlatrmak ve yaygnlatrmak olmutur. Kimilerinin y-celttii ve Recep Tayyip Erdoann ustaca ve akllca yrtt kutuplatrma poli-tikas, giderek resmi ve gayr resmi zor g-lerinin daha fazla kullanlmasndan bakabir ey olmamtr. Toplumsal muhalefet vehalk kitlelerinin huzursuzluu ve fkesi nekadar marjinalize edilmeye allrsa a-llsn, AKP iktidar bu kitlelerin gznde meruiyetini yitirmitir ve szcn tam an-lamyla siyasal olarak tecrit olmu durum-dadr.

Bu ortamda AKPnin ve onun mlkiyeti-ne sahip Recep Tayyip Erdoann neneynetememe sorunu kmtr. Syledii

hibir sz ve vaatler artk toplumun nem-li bir kesimince ciddiye alnmamaktadr. Re-cep Tayyip Erdoann ynetememe krizikarsnda siyasal zoru ne kadar younlat-rrsa younlatrsn, bar sreci gibi han-gi siyasal sylemin arkasna gizlenirse giz-lensin, toplumsal huzursuzluu ve fkeyi or-tadan kaldrabilmesi olanakszdr.

Bu durumda Recep Tayyip Erdoann veonun mlk olan AKPnin iktidarda bir s-re daha kalabilmesinin tek yolu, resmi zorglerini daha fazla kullanmak ve gayr res-mi gleri sahaya srmekten gemekte-dir. Bugn iin Recep Tayyip Erdoann ya-paca ey, toplumsal muhalefet zerinde

lke apnda terr estirmektir. Artan ve yay -gnlaan zor, kanlmaz olarak belli ller-de kitlelerin bir blmnn pasifize olma-sna yol aacak olsa da, zora kar direnidaha fazla keskinlemektedir. Henz rgt-sz olan, ama legalize olmu sol rgtlerinkendiliindenliini bile nemseyen ve des-tekleyen bir toplumsal muhalefet sz konu-sudur.

Bu toplumsal muhalefet, giderek de-mokratik bat lkeleri ve kamuoyununsempati ve desteini kazanmtr.

Bugn iin AKPnin ve Recep TayyipErdoann gelecei, rgtl bir toplumsaldireni hareketine bal olduu kadar, bu-gne kadar canla bala hizmet ettii emperyalizme de baldr.

Toplumsal muhalefet rgtl hale gel-medii ve barl gsteriler dzeyini aa-mad srece bir sonuca ulamas neredey -se olanakszdr. Bu durumda Recep TayyipErdoann kaderi, tmyle emperyalizmekalm grnmektedir. Bu durum toplum-sal muhalefet hareketi iinde de oldukanemsenen bir seenek olarak kabul edi-lebilmektedir. Bunun en tipik ifadesi, eko-nomik krizle gelen ekonomik krizle gidersylemidir.

Daha dne kadar merak etmeyin ordu var sylemleriyle pasifize edilmi toplum-sal muhalefet, bugn, emperyalizmin Re-cep Tayyip Erdoan defterden silmesineumut balayabilmektedir. Bu da, toplumsalmuhalefet saflarnda anti-emperyalist bilin-cin ne denli zayf olduunun bir gstergesi-dir.

phesiz emperyalizm hereye kadir de-ildir. Tm toplumsal dinamiklere yn ve-ren, onlar istedii gibi ynlendiren ve bu


15/36


15

amala her trl tertibi dzenleyebilen birg sz konusu deildir. Mao Zedungun(ne yazk ki, Sovyetler Birliinin datlma-syla birlikte alay konusu haline getirilen)nl deyiiyle, emperyalizm kattan birkaplandr. Kadir-i mutlak deildir. Kendi -karlar nemli bir tehdit altna girmedii s-rece, varolan ve kendi karlar iin hereyi yapan bir siyasal iktidardan vazgemesibeklenemez. Bizim gibi lkelerde toplum-sal muhalefetin kolayca radikalleebilme-si karsnda varolan iktidar belli bir srekoruyup kollamas ok daha byk bir ola-slktr.

Ne denli barl olursa olsun, ne ka-dar rgtsz olursa olsun, toplumsal muha-lefet, sistemin olaan ileyiinin mevcut siyasal iktidarla srdrlemeyeceini gster-dii lde emperyalizmin belli bir mda-

halede bulunma olasl elbette vardr. Amabu mdahalenin, sadece makyajdan ve gz-boyamadan ibaret kalaca da kesindir. Birsre iin toplumsal muhalefet pasifize edi-lebilse de, sistemden kaynaklanan eliki-ler ve sorunlar zlmeyecei iin, gelecek-te ok daha gl bir toplumsal muhalefe-tin ortaya kmas kanlmazdr. stelik butoplumsal muhalefet, Trkiye devrimci m-cadelesinin tarihinden gelen dinamiklerle ve son yllardaki direnilerle daha donanm-l, daha rgtl ve daha gl olarak tarihsahnesinde yerini alacaktr. Ama bu sre-te belirleyici olan, bu tarihsel gereklerin bi-lincine sahip, belli ve belirgin bir bak a-s, stratejisi ve program bulunan ve toplum-sal muhalefeti rgtl hale getirmeyi hedef -leyen devrimci ncnn tarih sahnesinde yerini alabilmesidir.


16/36


16

Polis Terrne KarHalk Direniinin

Siyasal Nitelii ve Snfsal Yaps[ Kurtulu Cephesi, Say: 133, Temmuz-Austos 2013]

Austos ayna girdiimiz bugnlerde,Gezi Direnii ya da tam tanmyla Gezi Par-kna ynelik polis terrne kar ykselenhalk direnii dalgas byk lde geri e-kilmitir. phesiz geri ekili, birden ve ani-den ortaya kmamtr. 15 Haziran gnGezi Parkndaki zgr alann polis sald-rsyla sona ermesiyle balayan geri ekilmesreci Temmuz ortalarna doru byk l-de tamamlanmtr. Halk direnii, Anka-rada (Dikmen) ve Antakyada belli ller-de srdrlmeye allmsa da, her kesi-min elbirliiyle forumlara dntrlm ve bylece geri ekili belirgin hale gelmi-tir.

rgtsz, ncsz ve kendiliinden ge-lien bir kitle hareketinin belli bir sredensonra geri ekilmesi, snmlenmeye bala-masnda artc olan bir yan yoktur. Ancakhalk direniinin geri ekilii, snmlenme-si, dorudan Gezi Direniine, yani halk di-reniinin Gezi Park blmne egemen k-lnlan barl ve iddet iermeyen kitle ey -lemi anlayna ve sylemine paralel git-mitir.

u gerek tartmaszdr: Halk direnii,evre duyarllna sahip, ancak stiklalCaddesi-Harbiye-Nianta evresinde otu-ran ve kamuoyunu belli lde harekete ge-irme olanana sahip kk bir bireylertopluluuna ynelik polis terrnn bir r-ndr. phesiz Gezi Parkna ynelik polisterrne kar ilk harekete geenler, hemenher zaman Galatasaray Lisesi ile TaksimTramvay Dura arasnda protesto eylem-leri dzenleyebilen bir kitle olmutur. Bukitle yeni ortaya km deildir. Hrant

Gezi Direniinin Birinci Yl Anmsatmas

Dinkin ldrlmesi zerine yaplan protes-to eylemi, on binleri kapsayan bir kitlenin varln ak biimde ortaya koymutur.evre duyarllna sahip Gezi Park ey -lemcilerine ynelik polis terr karsndailk harekete geen ve Taksim meydanndolduran da bu kitle olmutur.

Bu kitle, byk lde kimilerinin ye-ni orta snf adn verdii profesyonellerden ve stiklal Caddesi evresinde toplam le-galist sol yaplarn kadrolarndan olumak-tadr. Yllar boyu Galatasaray Lisesi nn-den Taksim Tramvay Durana kadar yr- yen ve burada yaplan basn aklamasile protesto eylemlerini sonlandran bukitle, yz metrekaralik bir alandaGreen- peaceletirilmi eylemlerine polisin fazlacamdahele etmediinin, Taksim TramvayDuranda basn aklamas yapmalarnaicazet verildiinin bilincindedir. DolaysylaGezi Parkna ynelik polisin afak operas- yonuna kar tepki verirken, bu bilinle ha-reket etmilerdir. Burada herhangi bir he-sap, kitap ya da ngr mevcut deil-dir. Her zaman olduu gibi Taksime k-mlardr. Kendilerine gre, ok masumbir evreci eylemine ynelik polis ope-rasyonunu protesto etmek de masumbir hareketten baka bir ey deildir.

phesiz legalist sol, yllarn deneyi-miyle protesto eylemlerini Taksim Tram- vay Durann (ya da Ankarada Yksel Cad-desinin) snrlarnn tesine tadklar an-dan itibaren byk bir kitle bulamayacak-larn, icazet alamayacaklarn, dolaysylada polisin sert mdahalesiyle karlaa-caklarn da ok iyi bilmektedirler. Bu ne-


17/36


17

denle Gezi Park eylemcilerine polis mda-halesinin olacann da farkndaydlar. An-cak Gezi Parkdaki eylemcilerin ok ma-sum bir evreci eylem yaptklar iin, on-lara ynelik polis saldrsn protesto et-mek iin Taksim Tramvay Durann snr-larn amann da masum grleceiniumut etmilerdir. Ama polis, beklenileninaksine, byk bir kinle bu kitleye saldr-mtr.

Buraya kadar Gezi Direnii, allage-len bir protesto eylemliliinin bir devamniteliindedir. Farkl olan, Gezi Parkndakieylemcilere ve onlar desteklemeye gelen-lere ynelik polis terrnn ok iddetli ol-mas ve bu iddete karlke apnda ge-ni halk kitlelerinin sokaa kmasdr.

te lke apnda halk kitlelerinin soka-a k, Gezi Direniinin kendiliindenli-inin ifadesidir. Bu andan itibaren, stan-bulun pek ok semtinden (zellikle Beik-ta ve Kadky) zmire, Ankaradan Sam-suna, Adanadan Antakyaya kadar yaylanhalk direnii ortaya kmtr. Beklenmeyenolay da budur.

Bir dier beklenmedik olay ise, Tak-sim Tramvay Dura protestocularna s-

tiklal Caddesi-Nianta blgesinde oturanyeni orta snf (reklamclar, pazarlamac-lar, ofis alanlar, sanatlar vb.) men-suplarnn kitlesel lekte katlmas ve poli-sin biber gazl, Tomal saldrs karsndadalmamalardr.

Ancak polisin saldrs karsnda dal-mamak sadece bu kitleye zg bir durumdeildir. lkenin her yerinde sokaa kanhalk kitleleri polis saldrlar karsnda geriekilmemi, bulunduklar yerleri terk etme-mitir.

Yine de bu yeni bir durum deildir. 1Mayslarda sol rgtlerin sokak atma-larna hibir biimde benzemeyen bu du-rum, 29 Ekim olaylarnda Ankara/Ulus Mey-dannda belirgin biimde grlmtr.Tomalarn karsnda duran, biber gaznaaldrmayan ve her trl saldrya karn da-lmayan bir kitle ortaya kmtr. Bu kitle,korku duvarn am bir kitle deildir. On-lar bir arada tutan, geriletmeyen g, yap-tklar eylemin hakllna olan inanlardr.

29 Ekim olaylar ulusalclarn eylemiolarak grldnden yeterince deerlen-dirilmemi ve ounlukla grmezlikten ge-linmitir.

Polis terrne kar halk direniininnc olay ise, halk kitlelerinde AKP ikti-darnn uygulamalarna ynelik tepkinin,zelliklefkenin patlama noktasna gelmiolmasdr.

stanbulda balayan ve 77 ile yaylanhalk direnii, phesiz tm motivasyonunuTaksim eylemlerinden ve direniinden al-mtr. Halk direnii, Taksim direniindeng alm ve bu gle lke apnda halknbiriken fkesinin da vurulmasna yol a-mtr.

Bylece Trknden Krtne, BDPlisin-den ulusalcsna, legalist solculardan sosyal-demokratlara kadar her cinsten ve herkesimden insanlar halk direniinin yapcla-r olarak meydanlarda toplanmtr. Halk di-reniinin en zgn taraf ise, tm bu kesim-lerin kendi bayraklaryla, kendi sloganlary -la meydanlara kmasdr. Bu da pek oknyargnn meydanlarda yklmasna yol a-mtr.

Burada legalist ve legalize olmu sol herzamanki tutumunu sergilemekte hi durak-samamtr. stiklal Caddesi evresinde k-melenmi bu sol kesimler Taksim direni-ine kendi renklerini vermek iin hemen

harekete gemilerdir. 2012 1 Maysnda ol-duu gibi, Taksim Meydan bu sol kesim-lerin pankartlaryla donatlmtr. Ve yine2012 1 Maysnda olduu gibi, Taksim Mey-dannn bir festival alanna evrilmesinenclk etmitir. Yapabildikleri tek nc-lk de bu olmutur.

Krt ulusal hareketi ise, bu gelien ve ya- ylan halk direnii karsnda tam anlamylamillici bir izgi izlemitir. BDPnin eba-kan Demirtan szleriyle, milliyetiler vekafataslarla ayn karede grnmemekadna, bar sreci zarar grmesin diye(ya da Ahmet Trkn szleriyle, bu frsatkarmamak iin) halk direniinden uzakdurmutur. lerleyen gnlerde mraldan verilen mesaja ramen bu uzak duru s-rp gitmitir.

te yandan, lkenin her yerinde Trkbayran alp sokaa kan ve CHPnin ol-duu kadar devrimci solun da tabann olu-turan halk, ulusalclar olarak damgalan-mtr. Gerekte ise, Taksim Meydanndanpolisin ekilmesi ve Gezi Parknn zgr-letirilmesi, bu ulusalc olarak damgala-nan halk kitlesinin lke apndaki eylemli-liinin bir sonucu olmutur.


18/36


18

rgtl kesimlerin, yani legalist ve le-galize olmu sol ile Krt ulusal hareketininbilinen ve allagelen siyaseti karsnda,Taksim Dayanmas etrafnda toplananyeni orta snfn barlsiyaseti TaksimDireniine damgasn vurmutur. Bu bar-l siyasetle, polise kar ta atmak dahilher trden aktif savunma abalar iddeteylemi olarak damgalanm ve direniinkitleselliine zarar verdii gerekesiyle hertrden bayrak ve pankart Taksim Meydann-dan uzaklatrlmtr.

Bu barl siyaset, zgrletirilmiGezi Parkndaki 14 gnlk kolektif ve ko-mnal yaamn belirleyicisi olurken, ger-

ekte ounluu oluturan, kimi zamantencere-tava alarak halk direniine des-tek veren ulusalc kitle giderek uzakla-maya balamtr.

Ulusalc olarak damgalanan geni halkkitlelerinin siyasal tutumu ise, hi phesiz, laik cumhuriyet temeline dayanmaktadr.Laik cumhuriyet Mustafa Kemalle zde-letirildii lde kendilerini kemalist ola-rak grmektedirler. Bu siyasal tutumun entipik zellii, Trkiyenin blnmez btn-lne kar gsterdikleri duyarllktr. Bu

da, Krt ulusal hareketine kar durularnnnedeni olmaktadr.Onlar, yani ulusalc kitle, demokratik

ve laik, bamsz bir lke istemine ve zle-mine sahiptirler. Tam bamsz ve gerek - ten demokratik bir Trkiye bu ulusalckitlenin istem ve zlemlerine karlk gelenbir slogandr. Bu yanlaryla Trkiyedeki dev-rimci mcadelenin temel kitlesini oluturur-lar. Ancak Krt ulusunun kendi kaderini be-lirleme hakknn tannmasn lkenin par-alanmas ve cumhuriyetin dalmasna yolaacan dndklerinden, bu hakkn ta-nnmasna kardrlar. Bu da onlarn ulusal-clk (millicilik anlamnda) ile milliyeti-lik arasndaki farkll kavramamalarna yolamaktadr. Onlar iin en byk tehlike,emperyalizm ve eriatlktr. Bildikleri eyise, emperyalizme ve eriatla kar tmTrkiyenin bir btn olarak birlikte mca -

dele etmesidir. Bu ynyle Krt ulusal ha-reketi, bu btnl ve birlii bozan, ortakmcadeleyi dlayan bir hareket olarak g-rlmektedir. Dier yandan, PKKnin mra-l araclyla AKP iktidaryla ittifak kurma-s ve bu ittifakn en byk dman ola-rak ulusalc-darbecileri grmesi de (Ge-

zi Direniinde bu aka ortaya kmtr)birbiriyle uzlamaz bir kartlk yaratm-tr.

Ulusalc olarak yarglanan ve damga-lanan kitle, geleneksel olarak CHPnin se-men kitlesini oluturmaktadr. Bu kitle, ay -n zamanda 1980 ncesindeki devrimci kit-ledir ve Anadoludaki Gezi Direniinin kit-lesidir. Her ne kadar Krt sorununda mil-liyeti bir izgiye savrulmularsa da, de-mokratik, bamsz ve laik bir toplumsal sis-tem istemleri belirleyici niteliktedir. Onlarnulusalcln belirleyen anti-emperyalistsiyasal tutumdur.

Gezi Direniinin snmlenmeye ynel-

mesinde ulusalc kitlenin deiik neden-lerle geri ekilmesi belirleyici olmutur. Bunedenlerin banda, kendilerinin siyasaltemsilcisi olarak grdkleri CHPnin pasifdavranmas ve kendisini geri planda tutma-s gelmitir. Bu geri ekilite, Taksim Daya-nmasnn siyaset st tutumu sonucuher trden bayrakn direni meydanlarn-dan dlanmas da etken bir unsur olmu-tur. Direnie, laik, demokratik ve bamszbir Trkiye istem ve zlemiyle katlan ve bu-nun doal sonucu olarak AKPnin iktidar-

dan drlmesini bekleyen bu kitle, bek-lentilerinin gereklemeyeceini grdlde geri ekilmitir. Gezi Direniineg veren ve lke apna yaylmasn salayan byk bir kitlenin bu geri ekilii, Ge-zi Direniinin geri ekilme srecini balat-mtr. Polisin 15 Hazirandaki Gezi Parkn ve Taksim Meydann boaltmaya yneliknihai saldrs, bu kitlesel geri ekilmeyeparalel gelimitir.

Adna ulusalclar denilse de, polis te-rrne kar halk direniinin temel kitlesi,direniin AKPnin iktidardan drelene ka-dar srdrlmesinden yana olmutur. Tay - yip stifa, Hkmet stifa sloganlar buhalk kitlesinin direniten beklentisinin ifa-desi olmutur. Kendilerinin siyasal temsil-cisi olarak grdkleri CHPnin bylesi biramaca sahip olmadn grm olmalarnaramen, direnie devam etmilerdir. Onlaruzaklatran, geri ekilmelerine yol aan,asl olarak Gezi Direniine damgasn vu-ran yeni orta snf siyasetinin de bylesibir amatan uzaklatn dnmeleri ol-mutur.

Bu kitle, 29 Ekimde grld gibi, AKPiktidaryla ve onun polis gcyle cephesel


19/36


20/36


20

kar. Yeni orta snf mensubu bir doktor,salk hizmetlerinin zelletirilmesinden ya-nadr ve okluk zel hastanelerde para ba- cretli olarak alr. Dier doktorlar ise,devlet hastanelerinde istihdam edilir. Ka-nlmaz olarak, sosyal gvenlik yasasndakidzenlemelerden bir taraf dorudan etki-lenirken, dier taraf neredeyse hi etkilen-mez.

Yeni orta snf olarak tanmlanan kentkk-burjuva kesimleri, ulusalclardanfarkl olarak, globalizmden yanadr vekendisini ulus-aan kozmopolitik bir dnya vatanda olarak grr.

te bu farkllklar nedeniyle kent kk-burjuvazisi homojen deil, heterojen bir ya-pya sahiptir. Bu heterojenlik iinde yeniorta snf mensuplar bireysel hak ve z-grlkleri, yani bireysel haklar ne kar-trken, klasik kent kk-burjuvazisi top-lumsall ve kamu karn ne karr.Yeni orta snf, Radikal ve Taraf gazetesi-nin izgisini kendisine yakn grrken, di-erleriCumhuriyet (ve giderek Szc) oku-ru ya da dncesine yakndrlar. Bu neden-le de, birincileri neo-liberal solda yer alr-ken, ikinciler klasik solda yer alrlar.

te bu farkllklar, arlkl olarak kentkk-burjuvazisini kapsayan Gezi Park

Direniinde somut olarak grnr hale gel-mitir. Bu direniin birinci aamasnda, ya-ni daha balangnda kent kk-burjuvazisinin yeni orta snf kesimi arlnkoymu ve direnie kendi damgasn vur-mutur. Ancak bundan sonraki srete, ya-ni mcadeleye devam srecinde, klasikkent kk-burjuvazisinin mcadele gc ve katlm belirleyici niteliktedir.

phesiz bu snf ilikileri iinde belirleyici olan kent kk-burjuvazisidir. Bu s-rete ii snf ve kyllk kendisine yer bu-lamamtr. Demokratik halk devriminin buiki temel gcnn Gezi Direniinde nem-senebilir bir yere sahip olmamas, kanl-maz olarak Gezi Direniinin tipik bir k-k-burjuva kitlesel hareketi olmasna yolamtr. Tipik bir kk-burjuva hareketiolarak da, direniin bir saman alevi gibi par-layp snmesine neden olmutur. Gezi Par-k Direniine damgasn vuran kesimler, busaman alevini tm bozkr tututuracak birkvlcm olarak alglama eilimindeyselerde, bozkr denilen ey, ii ve kyl kitle-sinden baka bir ey deildir.

Ve tm marksist-leninistlerin ok iyi bil-dii gibi, bu bozkr tututuracak olan k-

vlcm, proletaryann ideolojisini benimse-mi bir devrimci ncden bakas deildir.


21/36


21

Unutulmu ReferandumTayyip-Bonaparten Coup de Ttesi

Her an, her eyin olabilecei; neyin, ne-den olduunun nemsenmedii; ilerici, de-mokrat, yurtsever ve devrimci insanlarnbozgun havas iinde bu lke benim iinbitti artklarla kendilerini teselli etmeye a-ltklar bir lkede, sanal muhtra glge-sinde, Erkan Mumcu operasyonuyla yaplananayasa deiiklii iin halk oylamas (re-ferandum) sessiz sedasz 21 Ekim gnnbekliyor.

Mays aynda cumhurbakann seeme-

dii iin anayasa gerei fesh olmas gere-ken meclisin ounluunun, cumhurba-kann halk sesin demagojisiyle son da-kika gol atarak gerekletirdii anayasadeiiklii iin referanduma (halk oylama-s) birka hafta kalmasna karn, neyin re-ferandumu yaplaca dahi bilinmemekte-dir.

Ne denli unutulmu, ne denli bilinmez,ne denli nemsenmez olursa olsun, 21Ekim gn Cumhurbakannn halk tara-fndan seilmesini de ngren Anayasa de-

iiklii paketi iin halk oylamas yapla-caktr.Bu unutulmuluk havas iinde referan-

duma gnler kalmken, anayasa deiik-liinin nasl yapld, kimin kime gol att-nn da anlam kalmamtr. Kuvvetler ay -rl erevesinde elindeki gc para par-a kaybeden ve her kaybediinde sevinlklar atan bir yasama organnn (parla-mento) var olduu bir lkede bunlarla dakimsenin ilgilenmeyecei aktr.

Referanduma konu olan alt maddelik5678 sayl kanunda unlar yazldr:

Madde 1 7/11/1982 tarihli ve2709 sayl Trkiye Cumhuriyeti Ana-

yasasnn 77nci maddesinin birincifkrasnda geen be ibaresi drtolarak deitirilmitir.

Madde 2 Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn 79 uncu maddesininikinci fkrasnda geen seim tuta-naklarn ibaresinden sonra gelmekzere ve Cumhurbakanl seimitutanaklarn ibaresi; son fkrasndageen halkoyuna sunulmas ibare-sinden sonra gelmek zere, Cum-

hurbakannn halk tarafndan seil-mesi ibaresi eklenmitir.Bylece Tayyip Erdoan ve mehteran ta-

km, Erkan Mumcunun takviye ve takiy- yesiyle muradna ermi, ounluunuelinde bulundurduklar meclise setireme-dikleri cumhurbakann halka setirme- yi salayacak anayasa deiikliini gerek-letirmilerdir.

Buna ramen 22 Temmuz seimleriyleoluan yeniparlamento 11. cumhurba-kan seimi yapm, A. Gl, gl gibi se-

ilmitir.Bylece sanal muhtra ortamnda ger-ekletirilen anayasa deiiklii, szcnhukuki ve sradan anlamyla kadk olmu-tur.

Kadk olmutur, nk anayasa dei-iklii paketinin altnc maddesinde u h-km yer almaktadr:

Geici Madde 19 Onbirinci Cum-hurbakan seiminin ilk tur oylama-s, bu Kanunun Resmi Gazetede ya- ymn takip eden krknc gndensonraki ilk Pazar gn, ikinci tur oy -lamas ise ilk tur oylamay takip edenikinci Pazar gn yaplr.

[Aadaki yaz, Kurtulu CephesininEyll-Ekim 2007 tarihli 99. saysnda yaynlanmtr.]


22/36


23/36


23

Recep Tayyip Erdoan cumhurbakanolmak istiyor. Ama bugne kadar olduu gi-bi bir cumhurbakan deil, tek seici, tekatayc, tek karar verici, koan, terleyen velkeyi mutlak hkmranlkla ynetecek bircumhurbakan olmak istiyor. stelik bu is-teini hi gizlemiyor. Bulduu her frsattaaka dile getiriyor. AKPnin kurmaylar ya da bizim deyiimizle, mehteran takmda Recep Tayyip Erdoann arzusuna grebir cumhurbakan olmas iin gerekli ya-sal hazrlklar yapyorlar.

Recep Tayyip Erdoann hedefinin, dnyann demokratik hibir lkesinde olma-

Vaktiyle ayn ormanda yaayan bir aslan ve bir inek srs varm. Aslan srsnngz inek srsnde, ama inek srs kendini savunacak kadar kalabalk ve gl.

Aslanlar alktan yorgun, halsiz, gsz kalmlar. Dnp tanyorlar; sr kalaba-lk ve gl saldrrlarsa karlk bulacaklar kesin. aba sarf etmeden, enerji harcama-dan nasl karnlarn doyurabilirler, bunun yollarn aryorlar

Ve aralarnda konuup anlayorlar, ilerinden ineklerin srsne bir eli gnderiyor-lar. Eli diyor ki:

Size saldrrsak ne olacan biliyorsunuz. Mutlaka aranzdan birini alp yiyeceiz,buna engel olamazsnz. Gelin, ne kendinizi ne bizi uratrmayn, aranzdan birinin ren-gi ok sar, sizden de farkl, bizim de gzlerimizi alyor. Onu bize verirseniz size saldr-madan onu alp gideriz ve bir daha gelmeyiz. Bundan sonra da gzel gzel geiniriz.

nekler dnmler, tanmlar, bilge inee sormular. Olmaz demi bilge inek,Aramzdan hibirini vermeyin Ama aslanlar srarl. En sonunda raz olmu inekler, naslolsa saldrrlarsa birimiz gidecek, hem biz de ok yorulacaz. En sonunda peki demiinekler, bir inekten ne kar? Biz byk bir sryz, bize bir ey olmaz... Vermiler sarinei, aslanlar da sar inei bir gzel yemiler, karnlarn doyurup kendilerine gelmiler.

Bir ka gn sonra aslanlar gene ackmlar, yine gelmi aslanlarn elisi ineklerin ya-nna,

Aranzda boynuzu krk bir inek var, sinirimizi bozuyor, verin onu, ne kendinizi nebizi uratrmayn demi

Bar yanls inekler, ikinci tavizi vermiler, o inek de verilmi. Artk ii renen aslan-lar, benekli inek, kuyruu ksa inek, yle inek, byle inek deyip inekleri bir bir almlarsrden. Sr de gnden gne iyice azalm. Artk aslanlar eliye gerek kalmadan akak saldrmaya, istedikleri inei srden gtrp yemeye balamlar.

Srnn ileri gelen inekleri, panik iinde tekrar bilge inee komular. Biz nerede ha-ta yapyoruz, srmz yok olacak! demiler.

Bilge inek yant vermi, Siz hatay sar inei verirken yaptnz

d kadar geni, hatta sonsuz denilebilecek yetkilere sahip bir ulu bakan olmak ol-duunda hemen herkes hem fikir. Bunundemokratik bir lkede tek adam diktaskurmak anlamna geldiini de bilmeyen yokgibi.

Recep Tayyip Erdoann hayalini kurdu-u ve hedefine oturttuu cumhurbakanl-, her ne denli tek adam diktas, alenendiktatrlk olarak tanmlansa da, znde yasama ve yrtme gcnn tek elde vetek kiide toplanmasndan baka bir ey de-ildir. Olaylar izleyen ve izledii orandaolaylar anmsayan herkesin bildii gibi, Re-

Sar nek veCumhurbakanl Seimi


24/36


24

cep Tayyip Erdoan, gler ayrmna kar-dr. Yine herkesin bilebilecei gibi, kapita-lizmin tekelci kapitalizme dnmesiyle bir-likte, bata emperyalist lkelerde olmakzere, yrtmenin glendirilmesi ynn-deki abalar ve giriimler alabildiine yo-unlamtr.

Gemi dnemlerde feodal egemen s-nflarla (aristokrasi) burjuvazi arasndakidengenin bir ifadesi ve kabul olan glerayrm, yrtme karsnda bir g ve den-ge unsuru olarak yasamann (parlamento-nun) ve szde bamsz, zde ise yasamagcnn kard yasalar uygulamakla g-revli yarg kurumunun ortaya kartlmasy -la siyasal sistemin temel unsuru olmutur.Gler ayrm doktrini, 1789 Fransz Dev-riminin eitlik-zgrlk-kardelik iar gi-bi, o gne dek olumu burjuva ilikilerin,burjuva kurumlarn meruluunu salayan,nndeki engelleri kaldran, ama burjuvazi-nin karlarn toplumun ortak kar gibisunan bir burjuva ideolojisinin ifadesidir. Ama tekelci kapitalizmle (emperyalizm) bir-likte gler ayrm doktrini de bir yana itil-meye balanmtr.

Devlet gcnn ve ekonomik

grevlerinin alannn geniletilmesi-nin yan sra parlamenter kurumlarnetkinliinin azalmas da grlr. OttoBauer yle diyordu: Emperyalizm, yasama gcnn yetkilerini yrtmegcnn lehine olarak azaltr.... Par-lamento merkezilemi monarilerinellerindeki gc istedikleri gibi kul-lanmalarn nlemek iin kapitalist s-nfn verdii mcadeleden dodu. Budurum ada dnemin ilk zamanla-rnn zelliiydi. Parlamentonun g-revi daima hkmet gcnn kulla-nmnn denetlenmesi ve kontrol edil-mesi olmutur. Bunun sonucu olarakparlamenter kurumlar, devletin zel-likle ekonomik alandaki grevlerininasgariye indirildii rekabeti kapita-lizm dnemlerinde glendiler veprestijlerinin en yksek noktasna vardlar... Emperyalizm dnemindekesin bir deiiklik olur... Parlamen-to gittike artan bir lde birbirin-den farkl snf ve gruplarn karlar-n temsil eden partilerin sava alanolur. Bir taraftan parlamentonunolumlu eylem gerekletirme kapa-

sitesi azalrken, dier taraftan, uzak-taki topraklar ynetmeye, donanma ve ordularn faaliyetlerini dzenleme- ye ve karmak ve zor ekonomik so-runlar zmeye hazr ve yetenekliolan merkezi bir devlete olan gerek-sinme artar. Parlamento bu artlar al-tnda elinde bulundurduu ayrcalk-lar birbiri ardndan brakmak ve gz-leri nnde, genliinde iyi ve etkinbiimde mcadele verdii trde,merkezi ve denetlenmeyen bir gcnortaya kn seyretmek zorunda-dr. (Sweezy, Emperyalizm , adaKapitalizmin Bunalm, s. 90.)

Emperyalizm, kendine baml lkeler-de kendi ilerini kolayca ve her trl b-rokratik engelden (ki bu parlamentodatemsil edilen deiik snf ve tabakalarn -karlaryla uzlamak zorunda kalmamak an-lamna gelir) arndrlm olarak yapmak is-ter. Dolaysyla bu lkelerde de yrtmeninglendirilmesini talep eder.

Emperyalizmin bu talebi ile Recep Tay - yip Erdoann mutlak bir yrtme gcnelinde bulunduran bir cumhurbakan ya dadevlet bakan arzusu birbiriyle tam ola-

rak rtmektedir. Burada gizli-sakl hibirey yoktur. Yrtmenin glendirilmesi, ok aktr

ki, deiik snf ve tabakalarnn temsilcile-rinden oluan ve bu snf ve tabakalarnnkarlarn ortak kar paydasnda birle-tirmekle ykml olan yasamann aleyhi-nedir. Dier deyile, yasama organnn (par-lamento) g ve yetkilerinin yrtmeye ak-tarlmasdr. Gl bir yrtme koullarnda,deiik snf ve tabakalarn karlarnn or-tak kar olarak birletirilmesi, yani bu ke-simler arasnda belli bir uzlamann ve con-sensusun oluturulmasna ihtiya duyulma- yacaktr. Egemen snfn iktidar mutlak ha-le getirilecek ve dier snf ve tabakalaronun mutlak iktidarna tabi olacaktr.

Yasama organnn gcn kendisinde ci-simletiren ve kullanan yrtmenin gcntek adamn ya da bir adamlar grubunun(oligari) kullanp kullanmamasnn buradahibir nemi yoktur. Emperyalist demok-rasi anlay balamnda, nemli olan y-rtme organnn u ya da bu biimde ve u ya da bu aralklarla yaplan (Che Guevarannszyle, hileli ya da hilesiz) bir seimleibana gelmesidir. Gerisi teferruattr!


25/36


25

Btn bunlar ak-seik ortadayken, te-kelci kapitalizmin tarihsel eiliminin bu yn-de olduu bilimsel olarak pek ok sefer or-taya konulmuken, Recep Tayyip Erdoanngl yrtme sylemiyle stn yetkiler-le donatlm cumhurbakan istemi kar-snda kayg ve endie duyulmas artc-dr.

Bugn toplumsal muhalefetin dzen iipartileri, Recep Tayyip Erdoann cumhur-bakan seilmesiyle birlikte, parlamentoda-ki AKPnin mutlak ounluuyla (ve elbet-te HDP ya da MHPnin desteiyle) tekadam diktas kurulacan sylemektedir. Austos ayndaki Cumhurbakanl sei-

minde muhalefetin ortak bir aday kara-rak bu srecin nn kesmeye almakta-drlar. Oysa at alan skdar gemitir!

Bugn hemen hemen hi kimseninanmsamad 21 Ekim 2007 Anayasa Refe-randumu bu srecin ilk ve temel halkas-dr.

Unutulmu Referandum - Tayyip-Bona-parten Coup de Tte si yazmzda ifadeettiimiz gibi, 21 Ekim 2007 referandumuy -la kabul edilen cumhurbakannn halk ta-rafndan seilmesi hkm, ak biimde

yasama organnn yetkilerini seilmicumhurbakanna devretmesinin balang-cdr. Bu da anayasa hukukunun sonu de-mektir. Sz konusu olan yazmzda ifade et-tiimiz gibi, bu referandumla birlikte, anayasa deiiklikleri ve hatta tm anayasa,meclisten kartlan herhangi bir kanun gi-bi kanun olacak, kanunlar anayasaya ayk-r olamaz ilkesi anayasa kanunlara aykrolamaz zrvalna dnecektir. Ve dn-mtr de.

21 Ekim 2007 Anayasa Referandumunda,42.690.252 kaytl semenin %67,5i sandagitmi ve 19.422.714 evet oyuyla (%68,95)kabul edilmitir.*

Oysa bu referandumdan aynce ya-plan ve AKPnin ak ara kazand 22Temmuz 2007 genel seimlerinde 36.056.293

semen (%84,2) oy kullanmtr. AKPnin oytoplam 16.327.291dir (%46,58). Bu sonukarsnda referandumda hibir ey yapla-mayacan dnen muhalefet partileriolaylar kendi haline brakarak, bugnk so-runlarn ortaya kmasna yol amlardr.

Bu anayasa deiikliiyle halk tarafn-dan dorudan seilmi cumhurbakan ilehalk tarafndan dorudan seilmi parla-mento kar karya getirilmi ve cumhur-bakan parlamentoya deil, halka karsorumlu hale gelmitir.

Bugn Recep Tayyip Erdoan, Kenan Ev-ren iin biilmi 1982 Anayasasnn cum-hurbakanna verdii yetkileri sonuna kadar

kullanacan ilan ederken, parlamento se-imlerinin yerine plebisitlerle lkeyi y-netmeye aday olmutur.

Mecliste temsil edilen muhalefet par-tileri, A. Gln parlamento tarafndan na-sl olsa seilmi olduundan yola karak21 Ekim 2007 referandumunda hibir ey yapmayarak bu durumun ortaya kmasnaneden olmulardr. imdi de Recep TayyipErdoana kar ortak aday kartmaktan ve bu yolla Recep Tayyip Erdoann tekadam diktasnn nn kesmeye almak-

tadrlar.Evet, bugn iin cumhurbakanl sei-minin sonucu ortadadr. Muhalefet bir b-tn olarak hareket ettiinde Recep TayyipErdoann hayali sanda gmlebilecek-tir. Ama 2007 referandumuyla ortaya kansorun/eliki varln srdrecektir. Bugnolmazsa yarn, parlamentoda mutlak oun-luu elde eden bir baka partinin ihtirasl veharis bir lideri, ayn yoldan giderek cumhur-bakannda cisimleen gl bir yrtme-nin ortaya kmasn salayabilecektir.

Yasama organ (TBMM), kendisinde olancumhurbakann seme yetkisini halkadevrederek tek adam diktasnn nnamtr. Muhalefet partileri ise asl hata- y, bilge inein dedii gibi, sar inei verir-ken, yani 2007 referandumunu nemseme- yerek yapmlardr.

imdi artk deiik snf ve tabakalarnkarlarnn ortaklatrld ve aralarndabelli bir consensusun yaratld varsaylanparlamenter sisteme elveda demeninzaman gelmitir. Grntsel bir demokra-sinin olduu bir lkede bu da hi artcdeildir.

* Burada gzden karlmamas gereken bir olguda, 21 Ekim 2007 referandumunda Krt semenlerinTrkiye ortalamasndan daha yksek bir katlmda bu-lunduklar ve yine Trkiye ortalamasnn ok stndeevet oyu verdikleridir. rnein Hakkaride referan-duma katlm oran %74,5 ve evet oylarnn oran%91,8 olurken, Mardinde katlm oran %75,1 veevet oylarnn oran %94,8; rnakta katlm oran%72,2 ve evet oylarnn oran %91,3tr.


26/36


26

Dengesiz ToplumunCumhurbakanl Seimi

Da, yani emperyalizme baml geri-b-raktrlm bir lke olan Trkiye, ok bilinenszle, her an her eyin olabildii bir lkedir.Mahir ayan yoldan szleriyle, emperya-list hegemonya toplumun kendi i dinami-i ile gelimesine engel olduu iin lke alt- yap ilikilerinden styapsna kadarmillibir kriz iindedir. Bu milli kriz tam anlamile olgun deildir. Ancak u veya bu lde vardr. Dier bir ifadeyle, Trkiye, ekono-

mik, toplumsal ve siyasal olarak dengesizbir toplumdur. Her an her eyin olabilmesi-ni salayan da bu dengesizliktir. Bugn, okfazla bilinen, ama unutturulmaya allanbu belirleme, Trkiyedeki her trl ekono-mik, toplumsal ve siyasal gelimenin deer-lendirilmesinde belirleyici bir yere sahiptir.

Her an her eyin olduu, bir gn iindebirden ok olayn birbiri ardna ortaya kt- ve her birinin bir nceki olayn ya da ge-limenin nne getii ya da stn rtt- bir sre yaanmaktadr. Ke yazarla-rnn, artk eskisi gibi bir sonraki gnn ga-zeteleri iin yorum ya da deerlendirme yazmaya bile zamanlar kalmamaktadr. Birgn iinde gelien olaylar dizisi, kanlmazolarak, 24 saat yazarlk trnden yeni birke yazarl tipi ortaya karmtr.

ster gnlk, ister 24 saatlik ke ya-zarl yaplsn, her durumda gelien olay -lara yetiebilmek ve bu olaylar kendi b-tnl iinde ve sre olarak deerlendir-mek neredeyse olanaksz hale gelmitir. n-sanlar (ya da okurlar), henz var olan birolayn ne olduunu bile anlayamadan yenibir olay ortaya kmaktadr. Her hangi birgn, olaan bir gndemle (rnein Cum-

hurbakanl seimi gibi aylar kapsayan birgndem) gne balayan insanlar, gn orta-snda bambaka bir olayla, akam daha ba-ka bir olayla yzyze gelmektedirler. Gnboyu gelien olaylar (yaln dille sylersek,haberleri) izlemeyen bir kii, akam iin-den evine dndnde apayr bir lkede ya-yormu duygusuna kaplabilmektedir. Neoldu sorusu, hemen her durumda ne ola-cak sorusuyla birlikte insanlarn gnlk ya-

amnda srekli ve kalc bir yere sahip ol-maktadr. Hi kimse, ne olduunu anla-madklar bir ortamda ne olacan da ko-nuacak/dnecek bir zamana sahip de-ildir.

rnein, neden olduunu bilmeden iz-lenen borsa ya da dviz kuru, birden yk-selebilmekte ve ardndan yine neden oldu-u bilinmeksizin birden debilmektedir.Dviz kuru ykselirken borsann dmesibir kural olarak bellenmiken, birden bor-sann ykselii ile dviz kurunun ykseliibirbirine paralel bir seyir izleyebilmektedir.

Tm gzler bir konuya (rnein Cum-hurbakanl seimine) odaklanmken,birden bire bir tape ortaya kabilmekte ve gndemi belirleyebilmektedir. Hemenherkes Krt sorununun zmne ilikinbar srecinden sz ederken, birden bi-re bir baka toplumsal atma patlak vere-bilmektedir. yle ki, bu yeni toplumsal a-tma, lkenin en nemli sorunu olarakgrlen Krt sorununu (ve elbette barsrecini) birden gndemin en alt sralar-na itebilmektedir. Szcn tam anlamyla,ulusal bir sorun, snfsal bir baka sorun ta-rafndan nemsizletirilebilmektedir.


27/36


27

Byle bir lkede, byle bir ortamda, ken-di karlarn realize edebilmek iin gn-dem yaratmaya alan siyasal iktidarnsylem ve demagojileri de bu deikenliidaha da artrmaktadr.

Byle bir lkede ve byle bir ortamda,herhangi bir olay ya da konuyu enine-bo- yuna ele almak ve deerlendirmek, lkeninfiili gndeminden kopmaktan baka bir an-lama gelmemektedir. Byle olunca da, olay -larn sre olarak ele alnmas neredeyseolanaksz hale gelmektedir.

Bugn Trkiyenin ana gndem madde-si, hi tartmasz Cumhurbakanl seimi-dir. Bir an iin Cumhurbakan kim ola-cak? sorusu gndemin ilk srasnda yer alr-ken, Recep Tayyip Erdoann aday olup ol-mayaca, muhalefet partilerinin kimi adaygsterecei tartlrken, birden bire bir ba-ka olay, rnein Soma katliam her eyinnne geebilmekte ve her trl toplumsaltepki bu olay erevesinde kendisini da vurabilmektedir.

Bir sonraki olay tarafndan gndemin altsralarna itilen her gelien olay, ayn zaman-da yeni beklentilerin de ortaya kmasna ve bir sonraki olay tarafndan bir kenara itil-

mesine yol amaktadr. Bir olayn yarattumut, bir sonraki olay tarafndan umut-suzlua dntrlebilmektedir.

Birbiri ardna gelen ve srekli bir dieri-ni nemsizletiren olaylar dizisi, giderektoplumsal bellekte tahribatlara ve bugnde yaarken, dnn unutulmasna yol a-maktadr. Yarn ise, bu deikenlik iindekendine bir yer bulamamaktadr. Bylesi birdurumda da, medyatik sylemler, gazetemanetleri, olaylarn tanmlanmasnda etkinhale gelebilmektedir.

rnein, Gezi Direnii, Trkiye toplum-sal muhalefet hareketinin tarihsel bir olay/ olgusu haline gelirken, neyin ne olduu,bylesi bir direniin nasl ortaya kt vegelitii anlalmamken, Artk hibir eyeskisi gibi olmayacak sylemleri kolayca yaygnlaabilmektedir. Bu ylesine bir ko-layclktr ki, Gezi Direnii, neredeyse Tak-sim-Gezi Park evresinde toplam, siya-sal iktidarn polis glerini ekilmesiyle 15gn boyunca kendiliinden kendi iktidar-n kurmu bir olay/olgu haline getirilirken,Gezi Park dndaki yerlerdeki direniler, a-tmalar ve daha da nemlisi bu atma vedirenilerde yer alan milyonlarca insan gr-

mezlikten gelinebilmitir.Toplumun kutuplatrlmasndan, alevi-

snni olarak ayrtrlmasndan yaknanlar,Recep Tayyip Erdoann konumalaryla in-sanlar tekiletirdiinden sz edenler okkolaylkla toplumsal olaylarda yer alan kit-lenin mezhebini ne kartabilmektedir-ler. Gezi Direniinin birinci ylna girildiin-de, birden bire bu direnite yaamn yiti-renlerin mezhebinin alevi olduklar ke-fedilebilmekte ve bylece Gezi Direnii s - nfsal temelinden kopartlarak mezhepselbir temele oturtulabilmektedir.

17 Aralk sonrasnda cemaatin yayn-lad tapelerle umutlanan ve bu umutla30 Mart yerel seimlerinde AKPnin nemlilde oy kaybedecei beklentisine giren-ler (ya da byle bir beklenti oluturanlar),seim sonrasnda Recep Tayyip Erdoannailecek yapt zafer konumasyla kolay -ca umutsuzlua kaplabilmektedirler. Buumutsuzluk iinde de, Recep Tayyip Erdo-ann cumhurbakan olma planlarnngerekleecei dncesine savrulabilmek-tedirler.

Oysa 30 Mart yerel seimleri, daha n-ceki seimlerin bir fotokopisi olurken,

AKP, bu seimlerde 2,5 milyon oy kaybet-mitir. Oylar alt alta yazlp, toplanp-kartl-dnda, AKPnin, dolaysyla muhtemelcumhurbakan Recep Tayyip Erdoannoy potansiyelinin %43,5 olduu, buna kar-lk dzen ii iki muhalefet partisinin (CHP ve MHPnin) oy potansiyelinin de ayn d-zeyde olduu, yani anslarnn eit oldu-u ok aktr.*

Yine 30 Mart yerel seimleri sonularn-dan yola kldnda, Recep Tayyip Erdo-ann muradna erebilmesi iin yaklak%6,5 orannda bir ek oya ihtiyac vardr. BDP(HDP) ile BBPnin ald oylar dnda kalanmuhalefet partilerinin toplam oy oran,%49,26dr. BBP ile AKPnin ald oy oran%44,55, BDP+HDP ile AKPnin ald oy ora-n %49,32dir. Bu durumda (AKP+BBP+BDP=%50,74), oylar baa ba grnmekte-dir.

* YSKnn aklad kesin sonulara gre, belediye meclisi seimlerinde, AKPnin ald oy oran%42,87dir. CHP %26,34, MHP ise %17,82 orannda oyalmtr. Burada dzen ii iki muhalefet partisinin oyoran AKPden %1,29 daha fazladr. Benzer bir durumbelediye bakanl seimlerinde de ortaya km-tr.


28/36


28

Tm bunlar, Recep Tayyip Erdoannmuradna erebilmesi iin BBP ile BDPnin(+HDP) oylarn almas gerektiini gster-mektedir.

Grlecei gibi, lkenin bu dnem iinana gndem maddesi olan Cumhurbakan-l seimi, dzen ii siyasal ilikiler alann-da bir dizi ittifaklara, kapal kaplar arkasn-da yaplacak pazarlklara vb. baldr. Bu pa-zarlklar ya da ittifaklar kombinasyonunda,doal olarak taraflar kendi karlarnmaksimilize etmeye alacaklardr. Bura-da siyasal etik, siyasal ilke vb. gibi ulvi ey -lerin hibir deeri yoktur.

Aktr ki, Cumhurbakanl seiminde

anahtar parti, kesinkes HDP (BDP) olmak-tadr. %6,5luk oy potansiyeli ile HDPninanahtar parti haline gelmesi, dorudanmralnn kilit konumda olmasn getir-mektedir. Bu da, Cumhurbakanl sei-minde bar sreci sylemlerinin ne -kartlmasn, gndemin ilk srasna yksel-tilmesini kanlmaz klmaktadr. A. calan,son grmede (1 Haziran 2014) demok-rasi ve bar projesi olan aday destekleye-ceklerini sylerken bu durumu ak biim-de ifade etmitir.

HDP dnda kalan dzen ii muhalefetpartileri, at aday kartsalar da, kart-masalar da, her durumda Cumhurbakan-l seiminin iki turlu yaplmas nedeniyle,ikinci turda iki aday yaracaktr. Bugniin (her an her eyin olduu bir lkede ka-nlmaz bir rezervdir bu), ilk turda tmpartilerin kendi adaylaryla seime katla-caklar neredeyse kesindir. Bu durumda Re-cep Tayyip Erdoann oylarn %50sini ala-rak ilk turda seilme olasl olduka d-ktr. Bu nedenle, ikinci tur, byk olas-lkla AKP aday (yani Recep Tayyip Erdoan)ile CHPnin aday arasnda yaplacaktr.MHPnin blok halinde CHP adayn des-tekledii koullarda seim sonucunun baaba olaca grnmektedir. BBPnin oylar-nn AKPye kayaca varsayldnda, HDP-nin anahtar rol oynayaca grlmekte-dir.

Seim toto ya da seim olaslklarkonuulduunda, HDPnin ikinci turda mu-halefet partilerinin oylarnn birleeceiaday desteklediinde Recep Tayyip Erdo-ann seimleri kazanmas neredeyse ola-nakszdr. Ama her an her eyin olduu birlkede, her kesimin kendi karlarn mak-

similize etme peinde komalar kadardoal bir ey yoktur. HDPnin de, mra-lda MT zerinden AKP ile yaplan pazar-lklara bal olarak hareket edecei de ke-sindir. Ancak HDPnin sol ve Trkiye par-tisi olma iddias nedeniyle, bylesine MT-i bir pazarla bal olarak AKPyi alenendesteklemesi ve AKP adayna oy verilmesi-ni istemesi de fazlaca olanakl deildir.

Bu durumda sol grnml HDPnin yapabilecei ey, 2010 Anayasa Referan-dumunda mralnn talimatyla yaptn-dan farkl olmayacaktr: kinci tur oylamaya katlmamak.

Bugn iin mralnn ikinci tur oylama-

ya ilikin bir politikas aklanmamtr. Yepyeni bir olay ortaya kmad srece, bi-rinci turun sonularna baklacaktr. Amagrnen ky, hi phesiz klavuz iste-mez. HDP, ikinci turda AKP adayn (RecepTayyip Erdoan) kendi karlarn maksimi-lize etmeye hizmet edecek olsa da, alenendestekleyebilecek siyasal cesarete sahip de-ildir. Bu durumda, 2010 Anayasa Referan-dumunda olduu gibi, seime katlmaya-rak, dolayl yoldan AKPyi desteklemektenbaka bir seenei bulunmamaktadr.

Diyarbakr eski Bykehir Belediye Ba-kan Osman Baydemir, mraldan geleceksinyalleri beklemeden bu durumu yle ifa-de etmitir: Benim inancm o ki, birinci tur-da bitmeyecektir bu i. Mutlaka ikinci turakalacaktr. kinci turda, bana gre adaylarabakacaktr Krt siyaseti Bunlarn hibiriKrtlerin derdine derman olmayacaksa,eer demokrasi derdine derman olmaya-caksa, bar derdine derman olmayacaksahibirisine oy vermek zorunda deildir diyednyorum.

Gezi Direniinin kahraman ilan edi-len Srr Sreyya nderin son mral g-rmesinden sonra yapt aklamada, A.calann kapsayclk, demokratik siya-sete olan inan ve bar gelitirme il-kelerini sraladn ve bu ilkelere sahipolan aday destekleyeceklerini aklamas,Osman Baydemirin syledikleri ile ak-maktadr.

Genel kabule gre, Recep Tayyip Erdo-an, A. calann ilkelerinden kapsayc-lk ve demokratik siyasete olan inan y-nnden ekside olduu phesizdir. Amate yandan Recep Tayyip Erdoan, bargelitirme konusunda mral ile MT ze-


29/36


29

rinden grmeleri srdren tek taraftr.Muhalefet asndan ise, ilk iki mral il-kesi arty gsterse de, nc ilke ke-sinkes muhalefet adaynn eksisi duru-mundadr.

Bu durumda mralnn elindeki pazar-lk kozu olduka gldr. Ancak yukardada ifade ettiimiz gibi, HDPnin iddialar,Recep Tayyip Erdoan gibi sol toplumsalmuhalefet tarafndan iplii pazara km biraday desteklemesini olanaksz klmaktadr.HDPnin iddialarna ramen mralnnbyle bir irade beyan etmesi, HDPninsol grnmn de, sylemlerini de yer-le bir edecektir. Bu durumda HDPnin ikin-ci tur oylamada bitaraf kalmas kanl-maz grnmektedir.

Ama bu bitaraf tutum, yani ikinci turoylamaya katlmayarak, seime katlan se-men saysnn azalmasyla AKPnin oy ora-nn artrmasn salanmas akln yolu ol-maktan ok, mralda yaplan pazarlkla-rn bir sonucu olacaktr. Bu da 2010 Ana- yasa Referandumunun ikinci basksndanbaka bir ey deildir.* Aradaki tek fark, AKPnin 30 Mart yerel seimlerinde 2,5 milyon oy kaybetmi olmasdr. Bu oylar telefi

edebilmesi iin, ya mralyla anlamak yada yurtdndaki Trkiyeli semenlerin (kisays 2,6 milyondur) oylarnn byk bir b-lmn almas gerekmektedir. Bu adanmral pazarlklar, 2010 referandumundaolduu gibi tek seenek olmaktan km-tr. Ama HDP semen kitlesi blok halindehareket ettiinden, yurtd semenlerininparal yaps karsnda yine de sonularbelirleyici etkin bir g durumundadr.

Btn bunlar Austos ayna kadar lke-nin gndemini belirleyen ana eksenin cum-hurbakanl seimi olacan gstermek-tedir.

2009 yerel seimlerinden 2010 referan-dumuna ve ardndan 2011 genel seimle-rinden 30 Mart 2014 yerel seimlerine kadar yaplan seimlerde oylarn dalmna, d-zen ii siyasal partilerin politikalarna ve tu-tumlarna bakldnda Trkiyedeki denge-sizlik ok ak biimde grlebilmektedir.

Bugn iin bu dengesizlik ortamndaHDP kitlesi blok halinde bar srecineendekslenmiken, AKPnin denetimindeolan semen kitlesinin nemli bir blmiktidar ve iktidar nimetlerini kaybetmemekaygs ve endiesiyle bloklamtr. Bun-larn dnda kalan (BBP hari) muhalefetpartileri ise danktr. CHP semen kitlesikutuplam ortamda MHPyi desteklemeeilimi gsterebilse de, MHP semenlerin-de byle bir eilim fazlaca yoktur. Ankara-daki bykehir belediye bakanl sei-minde grld gibi, eski MHPli Mansur Yava bile MHPli semen kitlesinin ok az-nn oyunu alabilmitir.

Bilinmelidir ki, dengesiz bir toplumda

sandksal demokrasi, toplumsal dengesiz-lii belli llerde seim sonularna yans-masn salasa da, toplumsal muhalefetingcn ve deitirici zelliini yanstmaz.Dier yandan, dengesizliin getirmi oldu-u hareketlilik ve olaylarn hzl geliimi vedeiimi, dorudan sanda yansmasada, her durumda lkede bir ynetme so-runu ortaya karma potansiyeline sahiptir.Gezi Direnii, bu ynetme sorununu nasl yarattn ve siyasal ortam nasl etkiledii-ni aka gstermitir. Bu adan, toplumsalmuhalefetin niceliksel (saysal) gcn de-il, dengesiz bir toplumda ortaya kardgelimelerin ne kartlmas ve hesaba ka-tlmas ok daha nemlidir.

Bylesi dengesiz toplumda, nemli biretmen de (ki ayn zamanda dengesizliintemel nedenidir) emperyalizmin karlar-dr. Trkiye ekonomisi, gemi dnemlerlekyaslanmayacak lde da bamldr ved gelimelerden dorudan ve ar biim-de etkilenmektedir. Bugn emperyalist l-keler, zel olarak Amerikan emperyalizmi,Trkiyenin scak paraya olan ar bam-ll nedeniyle ekonomik bir kriz yaratmagcne fazlasyla sahiptirler. Ksa bir zaman

* 12 Eyll 2010da yaplan, liberal ve sol libe-rallerin yetmez, ama evet diyerek AKPnin (ve el-bette cemaatin) anayasa deiikliini destekledik-leri referandumda, o zamanki adyla DTP (Demokra-tik Toplum Partisi) boykot karar almtr. Referan-dumda evet oylar, %57,8 (21.787.244) olurken, hayr oylar %42,1 (15.856.793) olmutur. 2009 yerel se-imlerine gre, katlm oran %85,2den %73,7ye d-mtr. 2010 referandumunda kaytl semen says 4milyon artmken, oy verenlerin says 2.563.161 d-mtr. 2009 yerel seimlerinde DTPnin ald oy,2.277.777dir. Dier bir ifadeyle, DTPnin semen kit-lesi boykot karar nedeniyle referandumda oy kul-lanmamtr. DTPnin boykot karar almayp anaya-sa deiikliine hayr oyu vermesi halinde referan-

dum sonular %54 evet oyuna karlk %46 hayroyu olarak, yine de AKPnin lehine sonulanacakt.Burada asl belirleyici olan MHP semenlerinin byklde evet oyu kullanmas olmutur.


30/36


30

diliminde ekonomiyi ar bir kriz ortamnasrkleyebilme gcn elinde tutan emperyalist lkeler, bu g yoluyla AKP iktidarnnkendi karlar dorultusunda hareket etme-sini salayabilmektedirler. AKP ve mehte-ran takm, iktidar olular kadar iktidardakallarnn da emperyalizmin himmetinebal olduunu bilmektedirler. Bu nedenle,sylemsel olarak ne kadar millici grnr-lerse grnsnler, her durumda emperya-lizmin karlar dorultusunda hareket et-mektedirler. Son Almanya krizinde oldu-u gibi, Recep Tayyip Erdoan, AlmanyaCumhurbakan Joachim Gauck zerindenatp-tutarken, dier yandan Almanya ile Air-

bus 400M askeri kargo ua alm trenleridzenlenebilmektedir.Bu durum, iktidar oluu kadar iktidard

kal da da, yani emperyalizme bal olan AKP hkmetinin, varolan dengesizlik iin-de, kendisine ve mevcut dzene kar olantepkileri ekonomik aralarla pasifize edebil-mesinin yolunu amaktadr. Dier bir ifadey -le, emperyalizmin her dediini yerine geti-rirken, ayn zamanda da baml ekono-minin srdrebilirliini de salayabilmekte-dir. Bu yolla salanan kaynaklar da halkn

halkn belli kesiminin refah dzeyini artr-mak iin kullanlmaktadr. zellikle geni ve

yoksul kesimlere ynelik nakti yardmlar yoluyla bu kesimlerin tepkileri ntralize edil-mektedir.

Yine de toplumun dengesini emperya-list lkelerde bulmas (ki son dnemde ABDMerkez Bankas FEDin 3. parasal genile-meyi sona erdirme kararyla geri-braktrl-m lke ekonomilerinin nasl bir trblan-sa girdii aktr) lke iindeki dengesizli-in dzenlenmesinde, yani suni bir den-genin kurulmasnda ve srdrlmesinde i yapnn snrl bir etkisi bulunmaktadr. Em-peryalist lkelerdeki krizlerin yansmasylabirlikte nispi refah arac kolayca etkisizle-ebilmektedir. Bu durumda elde kalan tek

ey, siyasal zor olmaktadr. Gezi Direniindenbugne gelindiinde, toplumsal muhalefe-tin ekonomik aralarla pasifize edilebilme-sinin olana kalmamtr. Doal olarak AKPiktidarnn elinde daha youn ve yaygn zor ve iddete bavurmasndan baka bir yol vear

kurtuluş cephesi, sayı: 138, mayıs-haziran 2014

Documents