kurtuluş cephesi, sayı: 133, temmuz-ağustos 2013

7/29/2019 Kurtulu Cephesi, Say: 133, Temmuz-Austos 2013

1/48

http://www.kurtuluscephesi.com YIL: 24 SAYI: 133 Temmuz-Austos 2013

KURTULU CEPHESAnti-Emperyalist ve Anti-Oligarik Mcadelede

Zafer Bizim Olacaktr!

Ne Oldu?

Ne Oluyor?

Ne Yapmal?

Halk DireniindeMed-Cezir

Polis Terrne KarHalk Direniinin

Siyasal Nitelii ve Snfsal Yaps

Bir Direnme Arac: Ta

Kitlelerin Kendiliinden Bakaldrsve Suni Denge

Bir Kez Daha

Yeni Orta Snf

Eski Orta Snf:Esnaflar

Savan Kazanan, Barn KaybedeniOlmazm!?

Kapal Kaplar ArkasndakiGrmelerin Kazanmlar

Hafza-i beernisyan ile malldr


2/48

KURTULU CEPHES Temmuz-Austos 2013

KURTULU CEPHESSORUMLU: Sezai GrrYazma Adresi:Postfach 1414

55504 Bad Kreuznach / Deutschland

http://www.kurtuluscephesi.com

http://www.kurtuluscephesi.org

http://www.kurtuluscephesi.net

http://www.kurtuluscephesi.de

E-Posta Adresi:[email protected]

Bu say LKER Matbaasnda baslmtr. Bask Tarihi: 2 Austos 2013

NE OLDU?

NE OLUYOR?

NE YAPMALI?

HALK DRENNDEMED-CEZR

POLS TERRNE KARIHALK DRENNNSYASAL NTEL

VE SINIFSAL YAPISI

BR DRENME ARACI:

TA

KTLELERNKENDLNDENBAKALDIRISI

VE SUN DENGE

BR KEZ DAHAYEN ORTA SINIF

ESK ORTA SINIF:ESNAFLAR

SAVAIN KAZANANI,BARIIN KAYBEDENOLMAZMI!?

KAPALI KAPILAR

ARKASINDAKGRMELERNKAZANIMLARI

HAFIZA- BEERNSYAN LEMALLDR

Gezi Direniine ilikin olarak yaynlananKurtulu Cephesinin 7 Haziran 2013

tarihli zel saysndan.

Gezi Direniinin durgunlua girmesineilikin olarak yaynlanan

Kurtulu Cephesinin 17 Haziran 2013tarihli zel saysndan.

Yllarn biriktirdii fkenin da vurumuolan Gezi Direniindeki deiik kesimle-rin siyasal tutumlar ve snfsal kkenleri

zerine bir deerlendirme.

Halk kitlelerinin meru bir direnmearac olan tan Gezi Direniinden

dlanmasna ilikin bir deerlendirme.

Gezi Direniiyle birlikte, halkn mevcutdzene kar memnuniyetsizlik ve tep-

kileri ile oligari arasnda kurulmu olansuni dengenin bozulmaya ynelmesi

zerine bir irdeleme.

Gezi Direniiyle birlikte bir kez dahagndeme gelen yeni orta snf zerine

bir irdeleme.

Gezi Direniine kar sokaa salnaneli palal esnafn tarihsel ve snfsal

konumu zerine bir irdeleme.

AKP iktidarnn bar sreci ad altndamralda A. calanla balatt mza-

kere srecinin slogan haline getirilendemagojik sylem zerine.

AKPnin MT araclyla srdrdbar srecinin perde arkasndaki ge-

limeler zerine bir deerlendirme.

Trkiye solundaki oportnizmin vepasifizmin dnden bugne srp giden

serveni zerine.

3

9

11

16

18

24

28

33

39

43


3/48

Temmuz-Austos 2013 KURTULU CEPHES

Bir hafta ncesine kadar Trkiyedekiher ey olaan ak iinde gidiyordu.

Borsa rekor zerine rekor kryor, zel-letirme ya da yeni projeler ad altndakamu arazilerinin yamalanmasna dayananbyk ihaleler yaplyordu. Satan memnun-du, alan memnundu. Milyar dolarlar telaf-fuz ediliyor, milyarlar ortalkta uuuyordu.

Medya, Recep Tayyip Erdoandan birAbraham Lincoln kartmaya alrken,

mral grmelerine dayanan bar ha-valar alnyordu.2014 ylnda yaplacak olan yerel seim-

ler ve cumhurbakanl seimleri zerineanketler yaynlanyor, AKPnin yeni seimzaferinden sz ediliyordu. mral sreci vebuna bal olarak PKKnin silahl glerinilke dna karma karar AKPnin seimzaferinin garantisi olarak grlyordu.

mral sreciyle BDP hzla AKPye ya-knlarken, Recep Tayyip Erdoann ba-kanlk arzusunun Krt sorununun z-

m iin bulunmaz bir frsat olduu ileri s-rlyordu.

Medyann, daha tam ifadeyle yandamedyann, olmadn syledii muhale-fet, her zamanki sylemleriyle, i elikile-riyle ve Recep Tayyip Erdoann belirlediipolemiklerle oyalanyordu.

Sendikalar, sendika federasyonlar, ken-di dnyalarnda ve kendilerince nemlisaydklar rutin ilerin peinden giderken,ynetimler kimlerle ittifak kuracaklarnnhesaplarn yapyordu.

lke yava yava tatil havasna girerken,kk-burjuva aydnlar, her zamanki ka-ramsarlklaryla, ikircikli tutumlaryla, karar-

szlklaryla rutin yaamlarn srdryor-du.

Kadn haklar savunucular, feministlerve evreciler, bulabildikleri birka sorunetrafnda, alglaryla, halaylaryla ve yeil-mor sloganlaryla zaman geirirken, en b-yk duyarll bar srecine veriyorlar-d.

Medyada Krt sorunundan, barsrecinden baka bir ey konuulmuyor-

du. Kalemi ya da mikrofonu eline alan her-kes bar srecinin lkeye huzur getirece-inden, Trkiyenin uacandan sz edi-yordu.

Ve birden ortalk kart.Herkesin bildii ve yaayp grd gibi,

ok masum bir evreci duyarllktan mil-yonlarca insann sokaklara dkld birbakaldr, bir direni ortaya kt. Yllardrbiriken fke, Gezi Parkndaki bir avu ortasnfn st gelir grubundan bireylerin okmasum evreci eylemine ynelik polis te-

rryle sokaklara yansd.Herkesin ok iyi bildii gibi, her cinsten,

her yatan, her inantan ve her siyasal d-nceden insanlar, milyonlar sokaa k-t.

Orta snfn st gelir grubuna mensup biravu bireyin evreci eylemine kar gs-terilen iddet karsnda biriken fke, sz-cn tam anlamyla, devletin resmi zorglerine kar bir sokak direniine yol a-t. Hzla lkenin tm kentlerine yayld.

Sosyolojik tanmla yeni orta snf birey-leri, kendilerinin ve ocuklarnn evreduyarllna kar AKP iktidarnn gsterdi-i tepki karsnda halkn sokaklara dkl-

Ne Oldu?Ne Oluyor?

Ne Yapmal?

[Aadaki metin,Kurtulu Cephesinin7 Haziran 2013 tarihliHalk Direnii zel Saysnda yaynlanmtr.]


4/48


mesi ve polis terrne kar direnie ge-mesi karsnda, nce sevindi, ardndan a-knla dt. Sevin ve aknlk arasndasokak direnilerinin devam etmesi onlar

umutlandrd. Bugn tm medyadakorku duvarnn almas olarak tanmla-nan halk kitlelerinin creti onlar da korku-suzlatrd, pervaszlatrd.

AKPnin yasal ve yasalara dayal bask-s ile rkm, korkmu ve kendi kesineekilmi kk-burjuva aydnlar, sanatlarvb. toplumsal katmanlar korku duvarnatlar. Ellerinde cep telefonlaryla, tweetle-riyle Taksime kotular. Ve Taksim Meydanbirden halk direniinin simgesi olurken, ye-ni orta snf bireylerinin kurtarlm blge-si haline geldi.

Aydnlarn, sanatlarn, muhalif gaze-tecilerin, ofis kadn ve erkeklerinin polisterrnden azade edilmi bir alanda kendi-lerini bulmalar, kendilerini zgr hissetme-leri, yllarca iinde yaadklar yaltlmlk-tan ve depresif konumlarndan kmalarnsalad.

Kurtarlm Taksim tam bir karnaval,festival havasna brnrken, aadaki-ler, Beiktata, Dolmabahede polis ter-

rne kar direniyordu. lkenin tm kentle-rinde Her yer Taksim, her yer direni slo-ganlaryla sokaklara dklen milyonlarca in-sann polis terrne kar direnii ile Kur-tarlm Taksim tam bir ztlk oluturdu.

stanbul Taksim Meydannda steril birortamda zgrlk rzgarlar estirilirken,aadakiler Beiktata, Dolmabahedepolis terryle savarken, Ankara ve zmirdireniin en geni ve en scak olduu kent-ler olarak ne kt.

Nerede, hangi kentte, hangi semtte ne-

ler olduunu herkes grd ve biliyor. Hare-ketin kendiliinden nitelii, kitlelerin rgt-szl, AKP iktidarna kar duyulan fke-nin boyutlar her gn ve her saat konuul-du, yazld-izildi.

Birka televizyon ekrannda konuabilenkk-burjuva aydnlar, akademisyenlerihareketin rgtszl, kendiliindenlii veAKP iktidarna kar birikmi tepkinin davurumu olduuna ilikin tespitler yapar-ken, CHPye vurmay marifet sayanlar dabo durmadlar. Kendi dndaki herkesi

akgz ilan eden, frsatlkla sulayanSrr Sreyya nder gibi ortayolcu ve eyyam-clarn dnda, Krt sorununu hereyin

zerinde tutan kiiler ve hi phesiz BDP,ykselen halk direniini ulusalc lar n,kafataslarn bar srecini sabote etmegiriimi olarak ilan ettiler ve AKPnin safn-

da yer alarak bir kenara ekildiler.Evet, ama yetmezciler, neo-liberal sol-

cular, kendilerini dlayan ve aalayan Re-cep Tayyip Erdoana haddini bildirenhalk direniinden honut oldular. AKPninbir kez daha kendilerine ihtiyac olabilece-i bir ortamn olutuunu dndler. Buduygu ve dncelerle Gezi Park Direni-ine kotular ve yeni orta snfn duygu-larn okayan szler etmeye koyuldular.

Taksim Meydan, yeni orta snfn veson yllarda aalanan, kmsenen, adamyerine konulmayan neo-liberal solcularnMekkesi haline geldi. ABD dahil olmak ze-re her lkeden destek mesajlar aldlar, gn-derilen yiyecek paketleriyle duvar ina et-tiler, alan Devrim Markette gzide bay-lara ve bayanlara hi ie yaramayan gazmaskeleri, aksesuarlar satlmaya baland.

Ama te yandan tm Anadolu illerindepolis terrne kar direnen milyonlar so-kaklardayd. Polisle atyorlar ve direniyor-lard. Taksim Meydan, arklar ve trkler-

le, halaylarla festival havasna brnm-ken, Ankara ve zmir bata olmak zereAnadolu kentlerinin sokaklarnda kan ak-yordu.

Kendiliinden sokaa km, polis ter-rn protesto ederken polis terryle ilk keztanm halk kitleleri yava yava sokak a-tmalarn renmeye ynelirken, Kurtarl-m Taksimin aslanlar, her trl iddet-ten uzak durulmasndan, kamu mallarnazarar verilmemesinden, hareketin bar-l kalmasndan sz etmeye baladlar. Po-

lis saldrsna kar en nemli direni aracolan ta atmay, hareketin meruiyetineglge dren eylem olarak ilan ettiler.

Yerini ve ortamn bulduklarnda kendi-lerini 68liler diye allayp-pullayp ortayaatanlar, 1968 Maysnda Paris kaldrm ta-larnn nasl bir direni simgesi olduunu bi-le unutuverdiler.

3 Haziran Pazartesi gnne gelindiinde,borsa kt. Recep Tayyip Erdoann Ku-zey Afrika gezisi ncesinde halk direnii-nin ekonomik sonular ne kadar nemsiz

grnm olursa olsun, borsann kyeni orta snf huzursuzlatrd.

lke apnda yaylan halk direniinin ne


5/48


yne gidecei ve nasl sonulanaca (kay-g ve korkuyla kark) sorulmaya baland.Bylece halk direniinin sokak atmalar-na dnmesini engelleme abalar, birden

grme giriimlerine yol at.1 Haziran gn CHPyi ambulans arka-

sndan giden uyank taksi ofrne benze-terek halk direniini sahiplenmeye kalk-makla sulayan Srr Sreyya nder, birdengrmeci olarak yeniden piyasaya kt.nce itfayeci babakan vekili BlentArnla, ardndan Abdullah Glle grt.Ama, Gezi Park Direniiyle balayan l-ke apnda polis terrne kar eyleme d-nen halk hareketini barl biimde bi-tirmek ve insanlar evlerine gndermektenibaretti. Ama Srr Sreyya nder, BDPyleters dmesine ramen, sokaklarda at-an ve direnen halka evinize dnn de-meye cesaret edemedi.

Yzlerce yaral haberlerini lm haber-leri izledi. Ama bu haberler bile TaksimMeydanndaki festival havasn deitir-meye yetmedi. aa iin duyarllk gs-terenler, bu duyarll paylamak iinTaksime akn edenler, lke apndaki dire-nileri ve atmalar grmezlikten gelmeye

baladlar. Yapacak bir ey yokmucasna,ellerine mor boyalar alanlar sapk duvaryazlarn silmeye koyuldular ve yaptklareylemle manetlere ktlar.

Kurtarlm Taksimde, sabahlar ptoplayarak ne kadar evreci olduklarn gs-teren yeni orta snf genlerinin eylemibolca vlrken, dorudan hedef gzetile-rek atlan binlerce gaz bombas fiekleriyledolu sokaklardaki pler grmezlikten ge-lindi.

Tasz, sopasz, kendi pn kendisi

toplayan, kamu mallarna zarar verme-yen, erkek egemen syleme bakaldranbarl eylemcilere vgler dzld. AmaAnkarada, zmirde, stanbulda, Adanada,Mersinde, Antakyada, Samsunda, bilcm-le Anadoluda atan, yaralanan, len in-sanlar zc ve huzur bozucu olay olaraksunuldu.

Durumdan vazife karan, duyarl ve so-rumlu bir milletvekili olarak kendisini or-taya atan Srr Sreyya nderin halk dire-niini (Recep Tayyip Erdoann geziden

dnmesinden nce) sona erdirmek ama-cyla balatt grme srecine, kendinfuzu altnda olduu varsaylan Taksim

Bileenleri ortak edilmeye alld. Amaonlar, kendilerine ne misyon biilmi olur-sa olsun, kendiliinden gelien kitle hareke-tini durdurabilecek gc kendilerinde gr-mediler.

Legal Krt hareketinin szcs olanBDP ise, tm bu srete milliyetiler vekafataslardan ayr olmak adna, bar s-reci zarar grr sylemleriyle kendisini d-lad. Bu dta kalmay da, gelien halk dire-niini, baz ulusalc, rk ve milliyeti ke-simlerin Krt sorununu nasl baltalayabili-riz arayna dayandrarak hakl ve mazurgstermeye alt.

Aktr ki, ulusal sorunlarn ne kmas,her zaman ve her yerde snf mcadelesi-nin ikincil plana itilmesine yol aar. Doal-dr ki, ykselen bir snf mcadelesi de ulu-sal sorunlar ikincil hale getirir. Saf milliyet-iler ve ovenistler dnda hi kimse snfmcadelesinin gelimesinin ve ykselmesi-nin ulusal sorunu ikincil hale getirmesindenkayg duymazlar. Tarihte her zaman grl-d gibi, bu kaygy duyan milliyetiler veovenistler, her durumda ezen ulusla itti-fak kurmaya alrlar. ttifakn temeli, geli-en ve ykselen snf mcadelesini durdur-

maktr. te yandan gelien ve ykselen s-nf mcadelesi egemen ulusun burjuvazisi-nin (egemen snflarnn) yeni ittifaklar ara-yna yol aar. Bu da, milliyeti ve ovenistkesimler iin bulunmaz bir frsat olarakgrlr.

Daha da nemlisi, ezilen ulusun milli-yetileri, gelien ve ykselen snf mcade-lesinin kendi ulusal topluluuna yansmas-n engellemeye alr. Onlar, snfsz, kay-nam bir ulusal btn isterler. Snf m-cadelesi ve snf bilinci onlarn emellerine

ulamalarn nleyen en nemli gtr. Buyzden, gelien snf mcadelesine karezen ulusun burjuvazisiyle ittifak kurar-lar.

Bugn BDP bylesine bir yol ayrmnagelmitir.

Ya Krt halknn gelien ve ykselen halkdireniine katlmasnn nnde engel ol-maktan uzak duracak ve bylece Krt top-lumundaki snf elikilerinin grnr halegelmesine neden olacak; ya da T.C.yle,onun en gerici kesimini oluturan AKPyle

uzlaacak ve halk hareketine kar konum-lanacaktr. Bu da, onlarn her trl sol g-rnmlerinin ve sylemlerinin sonu olacak-


6/48


tr.Tarih, snf mcadelelerinin tarihidir.

Toplumlar, ne kadar grmezlikten gelinirsegelinsin, ne kadar nemsizletirilmeye al-

lrsa allsn, snflardan oluur. Gelienolaylar karsnda her snf kendi konumu-na ve karlarna gre tutum belirler ve ta-vr alr. Tekil bireylerin bireysel dnceleri-ni mensup olduu snfn zellikleri ve d-nceleri belirler.

sttekiler ya da orta snf ne dersedesin, aadakiler, ii snf, genel ola-rak emeki halk er ya da ge kendi snf bi-lincine ular.

Bugn kendiliinden, daha ak ifadey-le, Gezi Parkndaki kk bir evreci ey-leme kar gsterilen tahammlszlk vepolis terr halk kitlelerini sokaa dkm-tr. Hareket ne denli kendiliinden olursaolsun, sokaa kanlar belli bir bilince sahipkitlelerdir. phesiz bu sosyalist siyasal bi-lin deil, ama demokratik bilintir.

rgtsz olduklar, merkezi bir yneti-me sahip olmadklar, belli ve belirgin birprogramlar olmad bir gerektir. Ama bel-li bir bilinleri olmad asla sylenemez.

Kk ve masum bir evreci eyleme

kar uygulanan polis terrn protesto et-mek iin sokaa kanlar, ok ak biimdeeskisi gibi ynetilmek istememektedir-ler.

sttekiler, AKP iktidar ise, alttakilerieskisi gibi ynetmek iin polis terrnalabildiine kullanmakta ve yaygnlatrmak-tadr.

Bunlar soyut saptamalar deil, somutgereklerdir. Bu gereklerin politikadaki kar-l milli kriz ve devrimci durumdur.

rgtl solun tm keskinliine ramen

kolayca telaffuz edemedii gereklik de bu-dur.

Burada ikirciklenmeye gerek yoktur.Kendiliinden gelien ve rgtsz olan halkkitlelerinin polis terrne kar balattklardireni, szcn tam anlamyla alttakiler-in eskisi gibi ynetilmek istemediklerininda vurumudur. Younlaan polis terr debu halk kitlesinin eskisi gibi ynetilemeye-ceini gstermektedir.

Bu bir devrim durumudur. Ama Lenininok net biimde ifade ettii gibi, her dev-rim durumu devrime yol amaz.

Rusyada 1905te ve Batdaki b-tn devrimler anda bu durum g-

rld; ama bu durum, o sralardadevrimler olmamasna karn, geenyzyln 60 yllarnda Almanyada, ve1859-1861 ile 1879-1880de Rusyada

da vard. Neden o sralarda devrimolmad? nk devrim her devrimcidurumdan deil, ama yalnz yukar-da saylan nesnel deiikliklere znelbir deiikliin, yani: devrimci snfailikin olarak, hatta bunalmlar an-da bile, eer drlmezse, hibirzaman dmeyecek olan eski hk-meti tamamen (ya da ksmen) yka-cak denli gl kitlesel devrimci ey-lemler yrtme yeteneinin de gelipeklendii durumdan doar.

Gl kitlesel eylemler yrtme yete-nei ise, dorudan halk kitlelerinin bilinlive rgtl olmasna ve de devrimci nc-nn varlna baldr. Halk kitlelerinde bel-li bir bilin varolsa bile, mcadeleyi ynete-cek ve belli hedeflere yneltebilecek dev-rimci nc olmad srece, ortaya kandevrimci durum bir devrimle sonulan-maz.

Eer bugn gelien halk hareketi, d-rlmezse, hibir zaman dmeyecek

olan hkmeti ykamazsa, bunun tek ne-deni devrimci ncnn etkisizliidir. Dev-rimci ncnn etkisizlii, ayn zamanda ge-lien kitle hareketinin rgtszlnn debir ifadesidir.

Gelien ve yaylan halk hareketinin enbyk zaaf, devrimci ncden yoksun olu-u ve buna bal rgtszldr. Bu du-rum her trl saptrmaya ve farkl kanalla-ra yneltilmeye uygun bir ortam olutur-maktadr.

Dier yandan halk hareketinin rgtsz-

l ve devrimci ncden yoksunluu, ye-ni orta snf denilen kk-burjuvazinindemokrat (modern ve laik) kesimleri-nin snf zelliklerinin harekete damgasnvurmasnn nn amaktadr.

Buradaki en byk tehlike, bu kk-burjuva demokratlarnn, ilk ve yakn ta-leplere ulalr ulalmaz hareketi durdurma-ya ynelecek olmasdr.

Tm toplumu devrimci proleter-ler iin devrimciletirmeyi arzula-maktan ok uzak bulunan demokra-

tik kk-burjuvazi, toplumsal koul-larn mevcut toplumu kendisi iinolabildiince katlanlabilir ve rahat


7/48


hale getirecek bir deiiklik iin a-balar. (Marks)

Bu kk-burjuva demokratlar karsn-da alnacak tutumu Marks yle zetler:

Devrimci ii partisinin kk-burjuva demokratlar karsndaki tu-tumu yledir: Devirmeyi amalad- kesime kar, onlarla birlikte iler-ler; kendi karlar uruna konumla-rn pekitirmeye altklar her ey-de onlara kar kar.

Elbette Marksn bu saptamas devrimcincle ilikin tarihsel deneyimlerin r-ndr. rgtsz ve devrimci nclktenyoksun halk kitleleri asndan bu saptamadevrimci bilinlerinin gelimesi ve pekime-si asndan nemlidir.

Kk-burjuva ya da yeni orta snf de-mokratlarnn bu zellii kavranlmazsa, or-taya kacak baarszlk halk kitlelerinde birsatlmlk duygusu uyandrarak kk-burjuva demokratlara kar dmanlk duy-gusuna dnebilir. Bu da gelecekteki halkhareketinin zaferini engelleyen bir ayrma-ya yol aacaktr.

Bugn gelien halk direniinin nasl ev-rilecei ve nasl sonlanaca tam olarak sap-

tanamaz. Direniin boyutlarn ve kk-bur-juva aydnlarnn ya da yeni orta snf mensuplarnn tutumunu belirleyecek olankar tarafn, devletin bask gcn kulla-narak iddeti ne kadar trmandracanabaldr.

AKP iktidar, snfsal olarak rkek ve kay-pak yapya sahip olan kk-burjuva aydn-larnn iddetin dozunun artmasna paralelolarak hareketten uzaklaacaklarn dn-mektedir. Ancak Gezi Park eylemine kar- uygulanan polis terryle halk kitlelerinin

sokaklara dklm olmas bu aydn kesi-mi cesaretlendirmitir. Dillerinden drme-dikleri szlerle, korku duvarn amlar-dr. Bu nedenle yaln bir polis terryle, kla-sik toplumsal olaylar nleme aralarylabu kesimi korkutabilmeleri ve geri ekilme-ye zorlamalar olanakszdr.

Recep Tayyip Erdoan bu kesimleri biri savala tehdit etmektedir. Evlerindezor zaptettii %50yi sokaa karmakla teh-dit etmektedir.

Bu ak bir i sava tehdidi ve ilandr.

Bunun tek amac, kk-burjuva aydnlar-n, zellikle yeni orta snf birka kktaviz karlnda evlerine dnmeye zorla-

maktr. Medya alannda belli bir etkiye sa-hip olan ve sesi ok kan bu kesimlerinhalk hareketinden ayrlmas, hareketini sr-drme kararll gsteren kitlelerin devletin

ak zoruyla katledilerek sindirilmesininnn aacaktr.

Geliebilecek bir i sava, phesiz r-gtsz ve ncsz halk kitlelerinin uzun s-re srdrebilecekleri bir durum deildir. Kit-leler mcadele iinde, sava iinde hzla -renirler. Ancak i sava, tm savalar gibi,askeri bir savatr ve askeri savan yasala-rna tabidir.

rgtsz ve ncsz bir halk hareketi-nin kar-devrimci bir i sava karsnda ya-pabilecei tek ey, sava iin hazrlanmakve savaarak renmektir. Bu koullarda, et-kin ve fiili bir g olmasa da, devrimci n-cnn zengin gerilla sava deneyimi okdaha hzl aktarlabilecektir.

Yine de, bugnden yarna, artan ve tr-manan AKP iktidarnn terrne kar zsa-

vunma gruplar oluturmak direniilerinen temel grevlerinden birisi olmaktadr.

Bu zsavunma gruplar, bir yandan kit-leleri trmandrlan polis terrne kar ko-rurken, dier yandan hareketin iine szan

ajanlar, muhbirleri tespit etmelidir.Kk-burjuva saf demokratlarnn sy-ledii gibi, onlarn grevi provakasyona en-gel olmak, ta atlmasn engellemek de-ildir. Polis terrnn bylesine pervaszcakullanld koullarda, zorba ve terrist biriktidarn provakasyona ihtiyac yoktur.Ama hareketin iine szmaya ve iten bilgitoplamaya her zamankinden ok daha faz-la ihtiyac vardr.

Sokak arpma teknikleri ve barikatyntemleri devlet terrnn gelimesine uy-

gun olarak kullanlmaldr. Ama her durum-da dayanakl barkat kurma yollar ve bari-katlar koruma teknikleri gelitirilmelidir.

Dier yandan, i savan dayatlmasnngrerek, bata zsavunma gruplar olmakzere en geni kesimlerin silahlandrlmasiin gerekli planlar ve hazrlklar yaplmal-dr.

Kk-burjuva demokratlarn ya da ye-ni orta snf mensubu kiilerin barllkarlarna, her trl iddete hayr slogan-larna kaplnmamaldr. Halk direniinin

AKPnin balataca bir i savaa dnpdnmeyecei belirsizdir. Bugn iin Ab-dullah Gl araclyla yumuak ve uzla-


8/48


c sylemlerle halk direnii pasifize edil-meye allmaktadr. Ama yarn bunlarnetkisiz ve yararsz olduu grldnde,kendi islamc iktidarlarn korumak ve sr-

drmek iin sivil-faist eriat eteleri halkkitlelerinin zerine srmekte tereddt etme-yecektir. Bu amala, Suriyede savaa sok-tuu eriat gruplar meydanlara srebilir.

Bu durumda silahlanmak ve sokak dire-nilerini silahl direnie dntrmek tmdireniilerin hakk ve grevidir.

Silahlanmak iin ok uzaklara ve farklynlere bakmak gereksizdir. Trkiyedekibireysel silahlarn says 4-5 milyondur.Pek ok evde, iyerinde ve zel otomobil-lerde bireysel silahlar bolca mevcuttur.Kk apl bu silahlar belli bir barikatn yada kitlenin korunmas iin fazla elverili veyeterli olmasa da, silahl saldry nleyicizellii ile direnie zaman kazandracaktr.Bu zaman, daha etkin silahlarn salanma-s iin kullanlr.

Tm bunlar, ncsz, rgtsz ve dene-yimsiz kitleler iin hemen, bugnden yar-na gerekletirilebilir eyler deildir. Amabugnden yarna, dnlmesi ve en azn-dan bunlarn gerekli olabileceinin bilinci-

nin yaratlmas mmkndr.Bir kez daha yineleyelim: Recep TayyipErdoan halk direniini bir i savala tehditetmektedir. Bir iktidarn lm-kalm soru-nuyla yzyze olduu koullarda bu tehditbir blf olarak deerlendirilemez. sa-va olasl ne kadar uzak grnrse grn-sn, her durumda ciddiye alnmal ve olasbir kar-devrimci ve eriat i savaa ha-zrlanlmaldr.

sava tehdidi karsnda yaplacak hertrl (maddi ve manevi) hazrlk, hereyden

nce i sava tehdidinin etkisizletirilmesi-ni salayacaktr.

Savatan kanmann tek yolu, savaahazrlanmaktan geer.

Recep Tayip Erdoann i sava tehdi-dinden rken ve korkan kk-burjuva ay-dnlar, yeni orta snf mensuplarnn k-k tavizler karlnda direnii durdurma-ya ve bitirmeye ynelmeleri ok daha b-yk olaslktr. Onlar, uluslararas kamuoyu-nun desteiyle elde ettikleri kazanmlarkoruyabileceklerine inanacaklardr. Bylebir durumda halk direniinin saflarnda par-alanma ortaya kacak ve ardndan lega-list sol onlar izleyecektir. Bu da halk direni-inin sonunu getirecektir.

Bu kadere boyun ememenin tek yo-lu, rgtl ve i savaa hazrlanm bir kit-lenin yaratlmasdr. Ama bunun bugndenyarna gerekletirilemeyecei de aktr.

Bu halk direnii, u ya da bu biimde so-na erdiinde umutsuzlua kaplmamak ge-rekir. Bu bir deneyimdir. Kitlelerin zihnindeyer eden ve kalclaan bir deneyimdir. Ge-lecekteki kitle arpmalarnda bu deneyi-min dersleri yol gsterici olacaktr.

kinci olarak, kitleler, rgtsz bile olsa-

lar sokaklara kabileceklerini ve direnecek-lerini gstermilerdir. Bu direni kk ta-vizlerle sona erdirilmi olsa bile, her zamanegemen snflarn ve siyasal iktidarlarn ka-busu olmaya devam edecektir.

Onlar, daha bilinli, daha rgtl ve dev-rimci ncye sahip bir halk hareketinin kor-kusuyla yaamak zorunda kalacaklardr.

te bu, kk-burjuvazinin uzlamacl-yla ya da i sava korkusuyla sona erdire-bilecei bu halk direniinin en byk kaza-nm olacaktr.


9/48


Halk DireniindeMed-Cezir

Bugn, 17 Haziran 2013 tarihinde GeziDirenii 18. gnne girdi.

18 gnlk halk direnii, zellikle GeziPark ve Taksim dndaki kentlerde vesemtlerdeki direni pek ok derslerle dolu-dur. Direniin kendiliinden nitelii ve rgt-sz oluu, 18 gnlk direni sresindenemsenebilecek bir nderliin ortaya k-mamas, kanlmaz olarak direni hareke-tinde ykselen dalgann (med) geri ekil-mesi (cezir) karsnda ellerin-kollarn ba-lanmasna neden oldu.

DSK ve KESKin grntsel rgtll-, grntsel hiyerarik yaps, gster-

melik, szde destek grevlerinden teye gi-demedi. Hatta bu gstermelik destek grev-leriyle direni hareketini pasifize etmeye,direniilerin morallerini bozmaya katkdabulundu.

1 Maysta olduu gibi, 17 Haziran gn,DSK ve KESK, szde direngen ve kes-kin sylemlerle ortaya km, ancak polisengeli karsnda kitleyi datma karar al-mtr.

Daha ileri ve daha st dzey mcadele-yi gze alamayan, dahas byle bir mca-

deleden korkan konfederasyon yneticileri-nin 17 Haziran grevinin ardndan Taksimeyry kararndan vazgemesi ve ardndankitlenin dalmas, yenmeye cret ve cesa-ret edilememesinin ak ifadesi olmutur.

Yenmeye ve sonuna kadar gitmeye c-ret ve cesaret edemeyen konfederasyon y-neticilerinin siyasal aidiyetleri gz nnealndnda, bu korkakln ve pasifizmin le-galist sol hareketin korkakl ve pasifizmiolduu aktr.

Bir kez daha yineleyelim, bugn, 17 Ha-

ziran gn, polis terrne kar lke apn-da gelien halk direnii geri ekilme nok-tasna gelmitir.

18 gndr rgtsz ve ndersiz olarakdireniini srdren halk kitleleri, bu nere-ye kadar gidecek? ya da bu direni naslsonlanacak? sorularyla birlikte belirsizliknoktasna gelmitir.

Polis saldrganl karsnda ta atma-nn bile barl harekete zarar verdii ilanedildii ve bunun byk lde direnenhalk kitleleri tarafndan kabul edildii gznne alnrsa, Gezi Parkna ynelik son po-lis saldrsnn neredeyse hibir direnle kar-lamamasna armamak gerekir.

Direnite yer alan herkesin ok iyi bildi-i ve grd gibi, polis saldrganl, en

azndan bugnk aamada, basit ve sradanaralarla (ta vb.) durdurulabilirdi. Ama taatmaya kar gelitirilen tutum bu olana- halk kitlelerinin elinden almtr.

Halk kitlelerinin polis saldrganln dur-durmak iin kullanabilecei hibir ara kal-maynca, sokaklarda derme atma kurulanve hibir biimde savunulamayan barikat-lar da kolayca yklmtr.

Sorun daha salam barikatlar kurulma-s deil, barikatlarn polis saldrsna karkorunmas sorunudur.

Sorun, polis saldrs karsnda eskimikorsan gsteri taktiklerinin kullanlmasdeil, yeni sokak taktiklerinin gelitirilmesisorunudur.

Halk direniilerinin tek savunma ve sal-dry pskrtme arac olan ta gayr-me-ru ilan edilerek, direni hareketi belirsizli-e sokulmutur. Polisin sokaklar temizle-meye ynelik saldrs karsnda silahszve savunmasz kalnmas da ykselen dal-gann geri ekilmesine yol amtr.

phesiz ykselen dalgann geri ekil-

mesinde pek ok neden mevcuttur. Ancakdireni hareketinin silahsz kalmas ennemli ve en temel sorundur.

[Aadaki metin,Kurtulu Cephesinin17 Haziran 2013 tarihliHalk Direnii zel Says IIde yaynlanmtr.]


10/48


10

Legalist sol ve bunlarn uzants olankonfederasyon yneticileri halk direniininbir isyana ve ayaklanmaya dnmesindenkorkmaktadrlar. Talarla, havai fieklerle,

molotof kokteylleriyle polis saldrganlnadireniin karsnda AKP iktidarnn i sa-va tehdidi ve orduyu kullanma sylem-leri bu korkuyu daha da bytmtr.

Siyasal iktidarn, olaan ToplumsalOlaylara Mdahale Aralaryla direnii dur-duramamas karsnda silaha, silahl gle-re ve hatta eriat-milis glere ynelmesiok doaldr. nemli olan, halk direniiniolaan aralarla durduramayan siyasal ik-tidarn silaha, silahl glere ve eriat mi-lislere bavurmas deil, halk kitlelerinin bugelime karsnda direnii bir silahl ayak-lanmaya, bir iktidar mcadelesine dn-trmeye ynelip ynelmemesidir.

Bugn halk kitlelerini devletin zor g-lerine kar koruyabilecek bir gerilla gc,silahl bir devrimci g elbette mevcut de-ildir. Ama halk direnii, devletin zor gle-rine kar nasl duracan ve nasl ilerleye-ceini kolayca ve ksa srede renecektirve renmektedir.

Bugn, 17 Haziran gn, halk direnii

konfederasyonlarn korkak tutumlaryla ge-ri ekilmeye balamtr. Bu geri ekilii, ge-ici bir soluklanma, g tazeleme olarak dadeerlendirmek olanakldr.

AKPnin emir ve komutas altndaki dev-letin polis ve jandarma gleri halk direni-inin geri ekiliinden yararlanarak geniapl gzaltlara, insan avna balamtr. Bu-gn en basit bir twitter mesaj yazanlar bilegzaltna alnma tehdidi altndadr. Binler-ce, on binlerce kii gzaltna alnma ve yar-glanma tehdidi altndadr. Direni durakla-

dka, bu tehdit olmaktan kacak, fiili biruygulamaya dnecektir.

Bu tehdidi boa karmann ve fiili halegelmesini engellemenin tek yolu direniisrdrmekten geer. Ama yorulmu, dahadoru ifadeyle, enerjisi amasz biimde t-ketilmi halk kitlelerinin yeniden sokak sa-vana balayabilmesi ancak yeni ve somutamalar ortaya kmasyla olanakldr.

Halk direniinin kayplar, ehitleri, sade-ce belli bir yerde yaplan bir trenle deil,lke apnda yaplan protestolarla sonsuz-

lua uurlanmaldr.Gzaltlar ve tutuklamalar, lkenin her

yerinde adliye nlerinde protesto edilmeli-dir.

Bu protestolarda polisin orantsz gkullanm her trl basit aralarla pskr-

tlmelidir. Bunun daha byk iddete yolaaca endiesi yaratlmamaldr.

Bilinmelidir ki, kar taraf silaha ba-vurduunda, halk direniileri barl ey-lemlerini silahl bir ayaklanmaya dntr-mekte bir an bile duraksamayacaklardr. Ki-isel belleklerde olmasa da, lkenin tarih-sel belleinde bylesi durumlarda neler ya-plabilecei yeterince mevcuttur.

Bugn, 17 Haziran itibariyle, halk dire-niileri, ta vb. aralarla yeni bir sokak sa-va taktiklerine gemelidirler. Bir eit tavb. aralarla gerilla taktikleri uygulanmal-dr. 1 Mayslardan ve korsan gsterilerdenedinilen deneyimler bu taktiklerin uygulan-mas iin yol gsterici olacaktr.

Bu yeni taktikler, direni dalgasndaki ge-ri ekilmeyi, geici bir soluklanmaya ve g-lerini tazelemeye dntrmeye yardmcolacaktr.

Eer AKPnin emir ve komutas altnda-ki devletin zor gleri halk direniine karsilah kullanmaya ve silahla halk direniini

ezmeye kalkrsa, direniin hemen silahlbir ayaklanmaya dntrleceini ve bari-katlarn silahla korunacan bilmelidir.

Hi kimsenin, ii konfederasyonlarunvanna sahip olan szde kitle rgtlerininhalk direniini pasifize etmeye, direnilerinibelirsizletirmeye ve direniileri amaszbir gruh haline dntrmeye hakk yok-tur. Bunu yapanlar ya da bunu yapmaya te-vessl edenler, hibir biimde halkn yar-gsndan kurtulamayacaklardr.

Son olarak, halk direniinin ykselen

dalgasnn geri ekiliinden kayglanmayada hi gerek yoktur. Bu konuda dnya dev-rimci mcadelelerinin tarihi ok bykderslerle doludur. Sadece 1905 MoskovaAyaklanmas bile bu konuda yeterince -reticidir. phesiz tarih tekerrr etmez. Za-man ve mekan farkllklar her koulda et-kin bir unsurdur. Ama nemli olan tarihtenders kartmaktr.

Her Yer Taksim, Her Yer Direni sloga-n kitlelerde yanssn bulmu ve kitleler ge-reini yapmtr. imdi sra Bu Daha Ba-

lang, Mcadeleye Devam slogannn ge-reinin yapld koullara hazr olmaktr.


11/48


11

Austos ayna girdiimiz bugnlerde,Gezi Direnii ya da tam tanmyla Gezi Par-kna ynelik polis terrne kar ykselenhalk direnii dalgas byk lde geri e-kilmitir. phesiz geri ekili, birden ve ani-den ortaya kmamtr. 15 Haziran gnGezi Parkndaki zgr alann polis sald-rsyla sona ermesiyle balayan geri ekilmesreci Temmuz ortalarna doru byk l-de tamamlanmtr. Halk direnii, Anka-

rada (Dikmen) ve Antakyada belli ller-de srdrlmeye allmsa da, her kesi-min elbirliiyle forumlara dntrlmve bylece geri ekili belirgin hale gelmi-tir.

rgtsz, ncsz ve kendiliinden ge-lien bir kitle hareketinin belli bir sredensonra geri ekilmesi, snmlenmeye bala-masnda artc olan bir yan yoktur. Ancakhalk direniinin geri ekilii, snmlenme-si, dorudan Gezi Direniine, yani halk di-reniinin Gezi Park blmne egemen k-

lnlan barl ve iddet iermeyen kitle ey-lemi anlayna ve sylemine paralel git-mitir.

u gerek tartmaszdr: Halk direnii,evre duyarllna sahip, ancak stiklalCaddesi-Harbiye-Nianta evresinde otu-ran ve kamuoyunu belli lde harekete ge-irme olanana sahip kk bir bireylertopluluuna ynelik polis terrnn bir r-ndr. phesiz Gezi Parkna ynelik polisterrne kar ilk harekete geenler, hemenher zaman Galatasaray Lisesi ile Taksim

Tramvay Dura arasnda protesto eylem-leri dzenleyebilen bir kitle olmutur. Bukitle yeni ortaya km deildir. Hrant

Polis Terrne KarHalk Direniinin

Siyasal Nitelii ve Snfsal Yaps

Dinkin ldrlmesi zerine yaplan protes-to eylemi, on binleri kapsayan bir kitleninvarln ak biimde ortaya koymutur.evre duyarllna sahip Gezi Park ey-lemcilerine ynelik polis terr karsndailk harekete geen ve Taksim meydanndolduran da bu kitle olmutur.

Bu kitle, byk lde kimilerinin ye-ni orta snf adn verdii profesyonellerdenve stiklal Caddesi evresinde toplam le-

galist sol yaplarn kadrolarndan olumak-tadr. Yllar boyu Galatasaray Lisesi nn-den Taksim Tramvay Durana kadar yr-yen ve burada yaplan basn aklamasile protesto eylemlerini sonlandran bukitle, yz metrekaralik bir alanda Green-peaceletirilmi eylemlerine polisin fazlacamdahele etmediinin, Taksim TramvayDuranda basn aklamas yapmalarnaicazet verildiinin bilincindedir. DolaysylaGezi Parkna ynelik polisin afak operas-yonuna kar tepki verirken, bu bilinle ha-reket etmilerdir. Burada herhangi bir he-sap, kitap ya da ngr mevcut deil-dir. Her zaman olduu gibi Taksime k-mlardr. Kendilerine gre, ok masumbir evreci eylemine ynelik polis ope-rasyonunu protesto etmek de masumbir hareketten baka bir ey deildir.

phesiz legalist sol, yllarn deneyi-miyle protesto eylemlerini Taksim Tram-vay Durann (ya da Ankarada Yksel Cad-desinin) snrlarnn tesine tadklar an-

dan itibaren byk bir kitle bulamayacak-larn, icazet alamayacaklarn, dolaysylada polisin sert mdahalesiyle karlaa-caklarn da ok iyi bilmektedirler. Bu ne-


12/48


12

denle Gezi Park eylemcilerine polis mda-halesinin olacann da farkndaydlar. An-cak Gezi Parkdaki eylemcilerin ok ma-sum bir evreci eylem yaptklar iin, on-

lara ynelik polis saldrsn protesto et-mek iin Taksim Tramvay Durann snr-larn amann da masum grleceiniumut etmilerdir. Ama polis, beklenileninaksine, byk bir kinle bu kitleye saldr-mtr.

Buraya kadar Gezi Direnii, allage-len bir protesto eylemliliinin bir devamniteliindedir. Farkl olan, Gezi Parkndakieylemcilere ve onlar desteklemeye gelen-lere ynelik polis terrnn ok iddetli ol-mas ve bu iddete kar lke apnda ge-ni halk kitlelerinin sokaa kmasdr.

te lke apnda halk kitlelerinin soka-a k, Gezi Direniinin kendiliindenli-inin ifadesidir. Bu andan itibaren, stan-bulun pek ok semtinden (zellikle Beik-ta ve Kadky) zmire, Ankaradan Sam-suna, Adanadan Antakyaya kadar yaylanhalk direnii ortaya kmtr.Beklenmeyenolay da budur.

Bir dier beklenmedik olay ise, Tak-sim Tramvay Dura protestocularna s-

tiklal Caddesi-Nianta blgesinde oturanyeni orta snf (reklamclar, pazarlamac-lar, ofis alanlar, sanatlar vb.) men-suplarnn kitlesel lekte katlmas ve poli-sin biber gazl, Tomal saldrs karsndadalmamalardr.

Ancak polisin saldrs karsnda dal-mamak sadece bu kitleye zg bir durumdeildir. lkenin her yerinde sokaa kanhalk kitleleri polis saldrlar karsnda geriekilmemi, bulunduklar yerleri terk etme-mitir.

Yine de bu yeni bir durum deildir. 1Mayslarda sol rgtlerin sokak atma-larna hibir biimde benzemeyen bu du-rum,29 Ekim olaylarnda Ankara/Ulus Mey-dannda belirgin biimde grlmtr.Tomalarn karsnda duran, biber gaznaaldrmayan ve her trl saldrya karn da-lmayan bir kitle ortaya kmtr. Bu kitle,korku duvarn am bir kitle deildir. On-lar bir arada tutan, geriletmeyen g, yap-tklar eyleminhakllna olan inanlardr.

29 Ekim olaylar ulusalclarn eylemi

olarak grldnden yeterince deerlen-dirilmemi ve ounlukla grmezlikten ge-linmitir.

Polis terrne kar halk direniininnc olay ise, halk kitlelerinde AKP ikti-darnn uygulamalarna ynelik tepkinin,zellikle fkenin patlama noktasna gelmi

olmasdr.stanbulda balayan ve 77 ile yaylan

halk direnii, phesiz tm motivasyonunuTaksim eylemlerinden ve direniinden al-mtr. Halk direnii, Taksim direniindeng alm ve bu gle lke apnda halknbiriken fkesinin da vurulmasna yol a-mtr.

Bylece Trknden Krtne, BDPlisin-den ulusalcsna, legalist solculardan sos-yal-demokratlara kadar her cinsten ve herkesimden insanlar halk direniinin yapcla-r olarak meydanlarda toplanmtr. Halk di-reniininen zgn taraf ise, tm bu kesim-lerin kendi bayraklaryla, kendi sloganlary-la meydanlara kmasdr. Bu da pek oknyargnn meydanlarda yklmasna yol a-mtr.

Burada legalist ve legalize olmu sol herzamanki tutumunu sergilemekte hi durak-samamtr. stiklal Caddesi evresinde k-melenmi bu sol kesimler Taksim direni-ine kendi renklerini vermek iin hemen

harekete gemilerdir. 2012 1 Maysnda ol-duu gibi, Taksim Meydan bu sol kesim-lerin pankartlaryla donatlmtr. Ve yine2012 1 Maysnda olduu gibi, Taksim Mey-dannn bir festival alanna evrilmesinenclk etmitir. Yapabildikleri tek nc-lk de bu olmutur.

Krt ulusal hareketi ise, bu gelien ve ya-ylan halk direnii karsnda tam anlamylamillici bir izgi izlemitir. BDPnin eba-kan Demirtan szleriyle, milliyetiler vekafataslarla ayn karede grnmemek

adna, bar sreci zarar grmesin diye(ya da Ahmet Trkn szleriyle, bu frsatkarmamak iin) halk direniinden uzakdurmutur. lerleyen gnlerde mraldanverilen mesaja ramen bu uzak duru s-rp gitmitir.

te yandan, lkenin her yerinde Trkbayran alp sokaa kan ve CHPnin ol-duu kadar devrimci solun da tabann olu-turan halk, ulusalclar olarak damgalan-mtr. Gerekte ise, Taksim Meydanndanpolisin ekilmesi ve Gezi Parknn zgr-

letirilmesi, bu ulusalc olarak damgala-nan halk kitlesinin lke apndaki eylemli-liinin bir sonucu olmutur.


13/48


1

rgtl kesimlerin, yani legalist ve le-galize olmu sol ile Krt ulusal hareketininbilinen ve allagelen siyaseti karsnda,Taksim Dayanmas etrafnda toplanan

yeni orta snfn barl siyaseti TaksimDireniine damgasn vurmutur. Bu bar-l siyasetle, polise kar ta atmak dahilher trden aktif savunma abalar iddeteylemi olarak damgalanm ve direniinkitleselliine zarar verdii gerekesiyle hertrden bayrak ve pankart Taksim Meydann-dan uzaklatrlmtr.

Bu barl siyaset, zgrletirilmiGezi Parkndaki 14 gnlk kolektif ve ko-mnal yaamn belirleyicisi olurken, ger-ekte ounluu oluturan, kimi zamantencere-tava alarak halk direniine des-tek veren ulusalc kitle giderek uzakla-maya balamtr.

Ulusalc olarak damgalanan geni halkkitlelerinin siyasal tutumu ise, hi phesiz,laik cumhuriyet temeline dayanmaktadr.Laik cumhuriyet Mustafa Kemalle zde-letirildii lde kendilerini kemalist ola-rak grmektedirler. Bu siyasal tutumun entipik zellii, Trkiyenin blnmez btn-lne kar gsterdikleri duyarllktr. Bu

da, Krt ulusal hareketine kar durularnnnedeni olmaktadr.Onlar, yani ulusalc kitle, demokratik

ve laik, bamsz bir lke istemine ve zle-mine sahiptirler. Tam bamsz ve gerek-ten demokratik bir Trkiye bu ulusalckitlenin istem ve zlemlerine karlk gelenbir slogandr. Bu yanlaryla Trkiyedeki dev-rimci mcadelenin temel kitlesini oluturur-lar. Ancak Krt ulusunun kendi kaderini be-lirleme hakknn tannmasn lkenin par-alanmas ve cumhuriyetin dalmasna yol

aacan dndklerinden, bu hakkn ta-nnmasna kardrlar. Bu da onlarn ulusal-clk (millicilik anlamnda) ile milliyeti-lik arasndaki farkll kavramamalarna yolamaktadr. Onlar iin en byk tehlike,emperyalizm ve eriatlktr. Bildikleri eyise, emperyalizme ve eriatla kar tmTrkiyeninbir btn olarak birlikte mca-dele etmesidir. Bu ynyle Krt ulusal ha-reketi, bu btnl ve birlii bozan, ortakmcadeleyi dlayan bir hareket olarak g-rlmektedir. Dier yandan, PKKnin mra-

l araclyla AKP iktidaryla ittifak kurma-s ve bu ittifakn en byk dman ola-rak ulusalc-darbecileri grmesi de (Ge-

zi Direniinde bu aka ortaya kmtr)birbiriyle uzlamaz bir kartlk yaratm-tr.

Ulusalc olarak yarglanan ve damga-

lanan kitle, geleneksel olarak CHPnin se-men kitlesini oluturmaktadr. Bu kitle, ay-n zamanda 1980 ncesindeki devrimci kit-ledir ve Anadoludaki Gezi Direniinin kit-lesidir. Her ne kadar Krt sorununda mil-liyeti bir izgiye savrulmularsa da, de-mokratik, bamsz ve laik bir toplumsal sis-tem istemleri belirleyici niteliktedir. Onlarnulusalcln belirleyen anti-emperyalistsiyasal tutumdur.

Gezi Direniinin snmlenmeye ynel-mesinde ulusalc kitlenin deiik neden-lerle geri ekilmesi belirleyici olmutur. Bunedenlerin banda, kendilerinin siyasaltemsilcisi olarak grdkleri CHPnin pasifdavranmas ve kendisini geri planda tutma-s gelmitir. Bu geri ekilite, Taksim Daya-nmasnn siyaset st tutumu sonucuher trden bayrakn direni meydanlarn-dan dlanmas da etken bir unsur olmu-tur. Direnie, laik, demokratik ve bamszbir Trkiye istem ve zlemiyle katlan ve bu-nun doal sonucu olarak AKPnin iktidar-

dan drlmesini bekleyen bu kitle, bek-lentilerinin gereklemeyeceini grdlde geri ekilmitir. Gezi Direniineg veren ve lke apna yaylmasn sala-yan byk bir kitlenin bu geri ekilii, Ge-zi Direniinin geri ekilme srecini balat-mtr. Polisin 15 Hazirandaki Gezi Parknve Taksim Meydann boaltmaya yneliknihai saldrs, bu kitlesel geri ekilmeyeparalel gelimitir.

Adna ulusalclar denilse de, polis te-rrne kar halk direniinin temel kitlesi,

direniin AKPnin iktidardan drelene ka-dar srdrlmesinden yana olmutur. Tay-yip stifa, Hkmet stifa sloganlar buhalk kitlesinin direniten beklentisinin ifa-desi olmutur. Kendilerinin siyasal temsil-cisi olarak grdkleri CHPnin bylesi biramaca sahip olmadn grm olmalarnaramen, direnie devam etmilerdir. Onlaruzaklatran, geri ekilmelerine yol aan,asl olarak Gezi Direniine damgasn vu-ran yeni orta snf siyasetinin de bylesibir amatan uzaklatn dnmeleri ol-

mutur.Bu kitle, 29 Ekimde grld gibi, AKP

iktidaryla ve onun polis gcyle cephesel


14/48


1

atmaya girme ve sonuna kadar gitmeiradesine sahiptir. Bu iradenin tarihsel teme-li, 1965-1980 dnemindeki devrimci mca-deledir. Bu ynyle devrimci mcadeleye

ak bir kitle sz konusudur. Ancak devrim-ci mcadelenin gelimedii, devrimci nc-nn bulunmad koullarda, bu kitle kolay-ca devrimci-milliyeti bir yne kanalizeedilebilmektedir. Mustafa Kemalin Asker-leriyiz slogannda ifadesini bulan bu dev-rimci-milliyeti izgi, Pin genlik rgtlen-mesi olan TGBnin bu kitle zerindeki etki-sinde kendi gerekliini bulmaktadr. B.Ecevit dneminde demokratik sol izgiyekanalize olan, devrimci mcadelenin geli-mesine paralel olarak devrimci mcadele-nin kitlesini oluturan bu halk kitlesinin bu-gn devrimci-milliyeti izgiye yaknla-mas ve bu izginin sloganlarn atmas ge-ici bir olgudur. Asl olan bu kitlenin dev-rimciliidir.

Legalist ve legalize olmu solun Krt ulu-sal hareketine bal ve paralel hareket et-mesi, bu halk kitlesinin ulusalclar olarakbir yana braklmasn getirmitir. Bu kitle-nin devrimci nitelii bir yana itilmi, milli-yeti yan ne kartlmtr.

Gereklikte, Krt ulusunun kendi kade-rini belirleme hakkn tam ve doru biim-de ortaya koyan bir devrimci hareket, butekiletirilmi halk kitlesini kendi saflar-na kolayca ekebilecektir.

phesiz her siyasal tutum bir snfsal te-mele sahiptir. Dolaysyla Gezi Direniindeortaya kan farkl siyasal tutumlar da fark-l snfsal nitelie sahiptir.

Barl ve iddet iermeyen gsterile-rin ve protestolarn ve partiler st siya-setin savunucular, mevcut dzenin yklma-

sndan daha ok restorasyonundan, re-forme edilmesinden yana olan toplumsalkesimlerin karlarna uygun siyaset yap-maktadrlar. Bu kesimler, globalleendnyadan yanadrlar ve bu nedenle glo-balizme kar olan anti-emperyalist mca-deleden uzak dururlar. Karlkl-bamllktezlerini destekleyen bu kesimlerin anti-em-peryalist mcadeleyi, yerellik, ie kapa-nklk ve globalleen dnyada adkald ilan edilen ulus-devlet istemi ola-rak grr. Sosyolojik anlamda yeni orta s-

nf, bu tutumun snfsal temelini oluturur.Onlarn varoluunu salayan globalleendnya ve neo-liberal ekonomidir. Onla-

rn kar ktklar, lkenin her yann rantalanna eviren, HESler ina eden, AVMlerkuran, kentsel dnm ad altnda kent-lerin rant alan haline gelmesine yol aan

vahi kapitalizmdir. Sweezynin tanmla-masyla, bireyin temel toplumsal birim ol-duu bir topyaya balanma eilimindedir-ler. Gezi Direniinde bireysel zgrlklereyaplan vurgular da bu snfn niteliine uy-gundur.

Bu kesimler, kendi varlk koullarn sa-layan globalizmin, yani para-sermayeninve metalarn uluslararaslamasnn krizegirdii, kendi varlk koullarn ortadan kal-drd koullarda, klasik terimlerle syler-sek, ilerini kaybettikleri, eski yaam stan-dartlarn yitirdikleri koullarda hzla yerel-leirler. Yerel koullarn (ki bu ulusal dev-letin egemen olduu koullardr) modern-letirilmesiyle globallemeyle elde ettik-leri koullara ulamay umarlar. Onlarnkriz koullarnda yerellemesi, kanl-maz olarak yerel olan ulusalclara yak-lamalarna yol aar

Ulusalclk ise, en genel anlamylakentkk-burjuvazisinin siyasal tutumudur. K-k-burjuvazinin bir blmn oluturan

yeni orta snftan farkl olarak, sadecegloballeen dnyann getirdii tketimolanaklarndan yararlanr. Geleneksel ser-best meslek sahipleri ile brokratlarn (ka-mu emekileri) arln oluturduu bukent kk-burjuvazisi, globalizm yanlsyeni orta snfn tersine, yerel ve ulu-sal niteliklere sahiptir. Yeni orta snflatoplumsal ilikileri olduka snrldr. Kentkk-burjuvazisinin bu iki kesimi, elencemekanlarndan tatil yerlerine kadar birbirin-den ayrlmlardr. Her iki kesimin serbest

alanlar, avukatlar ve doktorlarda ak-a grld gibi, birbirinden farkl hukukve salk anlayna sahiptirler. rnein, ye-ni orta snfa mensup avukat irket avu-kat olurken, dierleri klasik avukatlklageimlerini salarlar. Birincileri uluslarara-s hukuktan, ikincileri ise ulusal hukuktanyanadr. Kanlmaz olarak bu iki farkl hu-kuk yaklam anayasa hukukunda da ken-disini da vurur. Birinci kesim, ulusal ana-yasada geni ve belirsiz bir yurttalk ta-nmndan yanayken, ikinci kesim belirgin ve

ulusu esas alan bir yurttalk tanmndanyanadr.

Benzer durum tp alannda da ortaya -


15/48


1

kar. Yeni orta snf mensubu bir doktor,salk hizmetlerinin zelletirilmesinden ya-nadr ve okluk zel hastanelerde para ba- cretli olarak alr. Dier doktorlar ise,

devlet hastanelerinde istihdam edilir. Ka-nlmaz olarak, sosyal gvenlik yasasndakidzenlemelerden bir taraf dorudan etki-lenirken, dier taraf neredeyse hi etkilen-mez.

Yeni orta snf olarak tanmlanan kentkk-burjuva kesimleri, ulusalclardanfarkl olarak, globalizmden yanadr vekendisini ulus-aan kozmopolitik bir dn-ya vatanda olarak grr.

te bu farkllklar nedeniyle kent kk-burjuvazisi homojen deil, heterojen bir ya-pya sahiptir. Bu heterojenlik iinde yeniorta snf mensuplar bireysel hak ve z-grlkleri, yani bireysel haklar ne kar-trken, klasik kent kk-burjuvazisi top-lumsall ve kamu karn ne karr.Yeni orta snf,Radikal ve Tarafgazetesi-nin izgisini kendisine yakn grrken, di-erleri Cumhuriyet (ve giderekSzc) oku-ru ya da dncesine yakndrlar. Bu neden-le de, birincileri neo-liberal solda yer alr-ken, ikinciler klasik solda yer alrlar.

te bu farkllklar, arlkl olarak kentkk-burjuvazisini kapsayan Gezi Park

Direniinde somut olarak grnr hale gel-mitir. Bu direniin birinci aamasnda, ya-ni daha balangnda kent kk-burju-vazisinin yeni orta snf kesimi arln

koymu ve direnie kendi damgasn vur-mutur. Ancak bundan sonraki srete, ya-ni mcadeleye devam srecinde, klasikkent kk-burjuvazisinin mcadele gcve katlm belirleyici niteliktedir.

phesiz bu snf ilikileri iinde belirle-yici olan kent kk-burjuvazisidir. Bu s-reteii snf ve kyllk kendisine yer bu-lamamtr. Demokratik halk devriminin buiki temel gcnn Gezi Direniinde nem-senebilir bir yere sahip olmamas, kanl-maz olarak Gezi Direniinin tipik bir k-k-burjuva kitlesel hareketi olmasna yolamtr. Tipik bir kk-burjuva hareketiolarak da, direniin bir saman alevi gibi par-layp snmesine neden olmutur. Gezi Par-k Direniine damgasn vuran kesimler, busaman alevini tm bozkr tututuracak birkvlcm olarak alglama eilimindeyselerde, bozkr denilen ey, ii ve kyl kitle-sinden baka bir ey deildir.

Ve tm marksist-leninistlerin ok iyi bil-dii gibi, bu bozkr tututuracak olan k-

vlcm, proletaryann ideolojisini benimse-mi bir devrimci ncden bakas deildir.


16/48


1

Gezi Direniinin ilk g-nnde girilen iddetli atmala-rn ardndan polisin ekilmesiy-le birlikte Taksim Meydanndave Gezi Parknda bir zafer hava-s esmeye balad. Zafer havasenlie dnt. Komnlerkuruldu, halaylar ekildi. TaksimMeydanndaki kitle zafer veenlik havas iindeyken, lke-nin her yanndaki, zellikle Ankaradaki a-tmalar olanca iddetiyle devam ediyor-du.

Gerek direniin ilk gnnde TaksimMeydannda, gerekse Ankaradan Antak-yaya kadar lke apnda sregiden at-malarda halk kitlesi talarla, sopalarla ve yeryer molotof kokteyllilerle polis saldrganl-na kar direnilerini srdrdler. Bu at-malarda halk kitlesinin tek meru direnmearac talar oldu.

Ancak Taksim Meydanndan polisin e-kilmesiyle birlikte balayan zafer ve enlikhavas, birden iddete bavurmayalm,kamu mallarna zarar vermeyelim, taatarak hakl davamza zarar vermeyelim t-rnden sylemlere dnt.

Bu barl gsterilerde iddetin d-lanmasna ynelik bu sylemlerde en belir-

Bir Direnme Arac: Ta

gin unsur, direniin en temelarac olan ta atmann, deyimyerindeyse, lanetlenmesi, taatmann gayr meru ilanedilmesi oldu.

Ta atmaya ynelik bukampanya sadece Gezi ParkDireniileri ve Taksim Daya-nmas iinden yrtlmedi.stisnasz tm medya (bir

avu muhalif medya da dahil) ta atma-ya kar yrtlen bu kampanyaya katld.Kerameti kendinden menkul Adnan Oktar(Adnan Hoca), polise ta atmak cinaye-te teebbstr fetvasn bile verdi.

zgrletirilmi Taksim Meydanna veGezi Parkna ynelik polisin nihai saldrs-nn arifesine gelindiinde ta atanlara kar- srdrlen kampanya byk lde etki-li olmaya balad. Hatta nihai saldrnn ikign ncesinde CHPli etin Soysal, ta atangruba tekme tokat giriti.

Ta atma, daha dorusu polis saldr-ganlna kar tala direnie kar yrt-len kampanyann belirgin biimde baaryaulat gn, yani 15 Haziran gn polis Ge-zi Parkda girdi ve hibir direnmeyle kar-lamakszn Park boaltt.

Bylece ta atmaya kar yrtlenkampanyann direni kart nitelii somutve grnr oldu. Bu da, zgr Gezi Parkn-da yeni orta snf bireylerinin ideolojik he-gemonyasnn ak ifadesi oldu.

Gezi Parknda taa kar ne denli et-kin bir kampanya yrtlm olursa olsun,

ayn kampanya lke apndaki direni ha-reketinde etkili olmad. Halk direniinin ensavakan, en direngen ve en militan kesimi-ni oluturan Ankaradaki halk kitleleri yine


17/48


1

bildiklerini okumay srdrdler. Ta on-larn polis terrne kar tek meru diren-me aracyd ve yle de kald.

Barlln savunucular, her trl

iddete kar olmay yceltenler, halk dire-niinden iddeti dlayarak kendi meru-iyetlerini ve hakllklarn kantlama pe-inde olanlar, sivil halk kitlelerinin tekmeru direnme aracn etkisizletirirken, ay-n zamanda halk direniinin giderek snm-lenmesine ve pasifize edilmesine hizmet et-tiler.

Kendilerini 68liler olarak sunanlarn,68 ruhunu tadklarn iddia edenlerin buta dmanlklar, 68in Paris bakaldrsn-daki talar da, 15-16 Haziran 1970destanbuldaki byk ii direniindeki tanilevini de tmyle unutup gittiler.

lke apnda gelien Gezi Direniindeiddete (kendi tanmlamalaryla orantszgce) ilk bavurann polis olduunu ve di-reniin bu polis iddetine kar gelitiini biryana braktlar. Yakn tarihin kaydettii tmkitle eylemlerinde tala, sopayla ve hattaateli silahlarla silahlanm halk kitlelerininsilahszlandrlmasna benzer bir gelime or-taya kt.

1905 Rus Devriminde ii kitleleri iinsilahlanmamalydlar diyen Plehanov gibi,1965-1980 dneminde sol silaha sarlma-malyd diyenler gibi, Gezi Direniinde deyeni orta snf bireyleri koro halinde id-dete ve iddetin bir arac olarak grdkle-ri taa kar karken, kendi bindikleri da-l kestiklerine bile aldrmadlar.

Bugn hi tartmasz herkes, GeziDireniinin ilk gnnde stanbulda,Dolmabahede, Ankarada, Eskiehirde,Antakyada halk direniinin polis saldrlar-

n tala nasl geri pskrttn grecekdurumdadr. Ne zamanki ta, halk direni-inin elindeki tek meru direnme arac ol-maktan kartlmtr, o andan itibaren po-lis, byk halk kitlelerini kolayca databil-mi ve direniin geri ekilmesine yol am-tr.

Gezi Direnii, sadece ta ve sopalarlasilahlyd. Her trden polis saldrsna karkendilerini ta ve sopalarla korudular. Tave sopalarn olmad yerlerde, zellikle so-kak aralarnda eli sopal sivil polislerin es-

tirdii terr sonucunda lmler ve ar ya-ralanmalar meydana geldi. En basit ve sra-dan bir silaha bile sahip olmayan, ta ve

sopadan arndrlm halk glerinin naslkolayca polisin zulmne maruz kald buolaylarda grlmtr.

Elbette AKP iktidarnn istifasn talepeden, ama iktidar perspektifine sahip olma-yan Gezi Direniinin, polis terrne karsradan bir protesto hareketi dzeyindetutulmaya allmas en belirgin zelliktir.Halk direnii, ne denli sradan bir protes-to dzeyinde tutulmaya allmsa, o den-li halk kitlelerinin polis terrne kar diren-me aralar ellerinden alnmaya allm-tr.

Diyebiliriz ki, Gezi Direnii, ta gibimeru direnme aracn yitirdii oranda sra-

dan bir protestoya, iktidarla uzlamaarayna yol amtr. Bu da Gezi Direnii-nin geri ekilmesine yol aarken, ayn za-manda her trl iddeti dlayan dzen ii(legalite) ve yaltk forumlarn ortaya k-masna yol amtr.

Oysa halk kitleleri, kendilerini savunma-nn tek meru arac olan ta bir yana b-rakmaktan te, ok daha baka aralarla si-lahlanmalydlar. zellikle haftalar sonra ka-muoyuna yansyan eli sopallarn arka so-kaklarda estirdikleri terr karsnda bu ok

daha zorunlu ve kanlmazd. Ellerindenta alnan kitleler, eski 1 Mays korsaneylem taktikleriyle ara sokaklara dald-nda, ilk kez sivil polislerden oluturulmucezalandrma timleri karsnda silahsz,korunmasz ve aresiz braklmlardr. (p-hesiz bunda, polis terrne kar, zellikleAKPnin i sava tehdidine kar halk kit-lelerini koruyacak z savunma gruplarnnoluturulmam olmasnn da nemli bir ye-ri vardr.)

Bugn herey ak ve nettir. Gezi Dire-

niinde halk kitlelerinin tek meru savun-ma arac olan ta dland lde, dire-ni gten dm ve sradan bir protes-to eylemine dntrlmtr. Bu da dire-niin geri ekilmesine yol amtr.

Bugnn en ak gerei, direni safla-rnda ta atmaya kar kanlar, mevcutdzenin ve onun AKP iktidarnn yasallnkabul eden ve bu yasall amay isteme-yen kesimler olmutur.

Bilinmelidir ki, her trl kar kampan-yalara ramen, ta, sivil halk kitlelerininbarl gsterilerinde kullanabileceklerive kullanmalar gereken tek meru diren-me aracdr ve arac olmay srdrecektir.


18/48


1

Gezi Direnii, daha tam ifadeyle, GeziParknn bulunduu alanda Recep TayyipErdoann yapmaya kalkt Topu Kla-s projesine kar evre duyarllna sahipbir avu protestocuya kar uygulanan polisterrne kar lke apnda gelien ve yay-lan halk direnii, hi kimsenin yadsyama-yaca biimde kendiliinden ortaya km-tr.

Bu halk direniinin ne kadar spontan,

rgtsz olduuna, eylemcilerin ne kadarapolitik ve idelojisiz olduuna ilikin ya-plan vurgular, szcn tam anlamyla di-reniin kendiliindenliini tartmasz biim-de gzler nne sermitir.

Bir hareketin kendiliindenlii, o hare-ketin rgtszlnn, plan ve programyoksunluunun bir ifadesidir. Bu nedenle,kendiliinden kitle hareketi, bilinli kitle ha-reketinden rgtlenme, plan ve programyoksunluu olarak ayrlr. Kendiliinden ha-reket, iinde yaanlan toplumsal koullarn

gnlk ileyii iinde ortaya kan, ancak bi-lincinde olunmayan elikilerinin birikme-sinin davurumudur. Bu nedenle de, ken-diliinden ortaya kan her kitle hareketi,ekonomik, toplumsal ve siyasal elikilerinyaratm olduu sorunlarn ve gerilimlerinbelli bir zaman srecinde birikmesinin r-n olmutur.

fade ettiimiz gibi, kendiliinden hare-kette bilin unsuru ve rgtllk mevcut de-ildir. Bu iki enin eksiklii, kendiliindenbalayan hareketin bilinli ve rgtl bir ha-rekete ait olan zelliklere sahip olmamas-n getirir. Ancak bu mutlak bir bilinsizlik ol-mad gibi, kendiliinden hareketin kendi

Kitlelerin Kendiliinden Bakaldrsve Suni Denge

iinde rgtlenebilme dinamiklerine sahipolmad anlamna gelmez.

Kendiliinden gelien, belli bir birikimindavurumu olan kitlesel hareketler, bizzatharekete katlanlarn etkin katksyla bellidzeyde rgtlenmeye ynelir. Ama bu r-gtlenme, sadece kendiliinden hareketingerektirdii pratik gerekliliklerden teyegemez. Doal olarak, kendiliinden hare-ketin bilinli bir harekete, belli bir amac

gerekletirmeyi hedefleyen rgtl bir ha-rekete dnmesini de salamaz.phesiz, Leninin de ifade ettii gibi, ta-

rihsel olarak, bir toplumsal dzenin ya dasiyasal ynetimin dzenli kuatmayla ya dargtl bir saldryla yklma olasl ok da-ha azdr. Tersine, bir toplumsal dzen ya dasiyasal ynetim, kendisini her ynden s-rekli olarak tehdit eden kendiliinden pat-lamalarn ya da ngrlemeyen siyasal ka-rklarn etkisi sonucu yklmas tarihsel ola-rak ok daha byk olaslktr.

1789 Fransz Devriminde olduu gibi,1871 Paris Komn, Rusyada 1905 ve 1917ubat Devrimleri kitlelerin kendiliindenayaklanmasnn sonucu olmulardr. Ancakbu byk tarihsel olaylarn en nemli zel-lii, kendiliinden ayaklanan halk kitleleri-nin ncln kabul edebilecekleri ve ka-bul etmeye hazr olduklar bilinli ve rgt-l unsurlarn varldr. 1789da Jakobenlerve Jirondenler, 1871de Blanquistler ve Ulus-lararas i Birlii ve 1905 ve 1917 ubatn-da Rusyada RSDP (Menevikler ve Bole-vikler) ve sosyalist-devrimciler bu bilinli vergtl unsurlar temsil etmilerdir.

Paris Komn, tarihin kaydettii ilk pro-


19/48


1

letarya iktidar, Fransa-Prusya savann birsonucu olarak ortaya kmtr. Prusya ordu-lar tarafndan kuatlm Pariste Ulusal Mu-hafzlara ait olan toplara hkmet tarafn-

dan el konulmasna kar gsterilen bir tep-kinin rn olmutur.

Marks, Paris Komnne ilikin yaptn-da yle yazar: 18 Mart sabah, Paris ugkgrlts ile uyand: Vive la Commu-ne!

1917 ubat Devrimi, sava koullarndaalkla bouan Petrogradda gda datm-nn dzenlenmesi talebiyle yaplan bir gs-teriyle balamtr. Gsteriye katlm hzlaartmtr. ar II. Nikola gsterilerin bastrl-masn emretmi ve gstericilere ate al-mtr. Bu da barl gsterinin birden si-lahl bir ayaklanmaya dnmesine yol a-mtr. Devrimin rgtl ve bilinli unsuruise, Petrograd Sovyeti olmutur. Gstericilerve isyanclar Petrograd Sovyetinin ncl-n ve otoritesini kabul etmiler ve devri-min gereklemesini salamlardr.

Leninin tanmyla, halk kitlelerinin, es-kisi gibi ynetilmek istemedikleri koullar-da, ister sttekilerin bir eylemiyle, istertoplumsal birikimin bir sonucu olarak ken-

diliinden sokaa kmalar byk toplum-sal olaylarn ve devrimlerin balangcnoluturmutur. Kendiliinden gsteriler veisyanlar, geni halk kitlelerinin honutsuz-luk ve fkelerinin da vurumundan bakabir ey deildir.

Byk toplumsal olaylar, halk kitlelerininhonutsuzluk ve fkesinin had safhayakt, dayanma snrn at koullarda or-taya kan kendiliinden patlamalarn ve is-yanlarn bagsterdii olaylardr.

Bu tarihsel gerei gzlemleyen ve tah-

lil eden Lenin, bylesi bir duruma kar Ne-reden Balamal? sorusunun yantn yleverir:

Biz, durmadan sistemli ve planlhazrlktan sz ettik; buna ramenotokrasinin sadece dzenli bir kuat-mayla ya da rgtl saldryla ykla-bileceini sylemek istemiyoruz.Byle bir gr, sama ve retisel(doktriner) bir grtr. Tersine,otokrasinin, her ynden kendisini s-rekli olarak tehdit eden kendiliinden

patlamalarn ya da ngrlemeyensiyasal karklklarn etkisi sonucukmesi gerekten olanakldr ve ta-

rihsel olarak ok daha byk olas-lktr. Ama macerac kumardan sa-knmak isteyen siyasal bir parti ken-di faaliyetlerini bylesi patlamalar ve

karklklar beklemeye dayandra-maz. Biz kendi yolumuzda ilerleme-liyiz ve dzenli almalarmz karar-llkla srdrmeliyiz ve beklenmedikolaylara ne kadar az bel balarsak,herhangi tarihsel dnemete hazr-lksz yakalanma ansmz o kadar azolur.*

Bir toplumsal hareketin kendiliinden ni-telii ne kadar byk olursa, bir rgtnplanl ve programl faaliyetinin varl o ka-dar nemlidir. Tarihsel dnemete, kitle-lerin kendiliinden sokaa dkld ko-ullarda, devrimci ncnn bilinli ve rgt-l faaliyeti belirleyicidir. Kendi faaliyetini kit-lelerin kendiliinden hareketine ve ayaklan-masna deil, kendisinin saptad (elbettebilimsel temelde) kendi izgisini izleyen vebu izgiye bal kalan, bu balamda dzen-li ve rgtl bir saldryla toplumsal dzeniya da siyasal iktidar ykmay hedefleyen r-gtn varl ve onun nclnn halk kit-leleri tarafndan kabul edilmesi, tarihsel bir

dnemete belirleyici niteliktedir.te tam burada Mahir ayan yoldannc sava ve suni denge saptamalarzel bir nem kazanmaktadr.

Mahir ayan yolda,Kesintisiz Devrim II-IIIde yle yazar:

... yeni-smrgecilik metodu, biryandan emperyalizmin lkeye iyiceyerlemesi (yani emperyalizmin sa-dece dsal bir olgu deil ayn za-manda isel bir olgu haline gelmesi)sonucunu doururken, te yandan

geri-braktrlm lkelerde, gemidnemlere kyasla, izafi olarak -feo-dalizmin etkin olduu, eski smrge-cilik dnemine kyasla- belli ller-de pazarn genilemesine paralel ola-rak toplumsal retim ve nispi refahartrmtr.

Bunun sonucu olarak, geri-brak-trlm lke iindeki elikiler gr-nte yumuam (feodal dneme k-yasla) halk kitlelerinin dzene kartepkisi ile oligari arasnda suni bir

* V. . Lenin, Nereden Balamal?, Seme Yaz-lar I, lkeri Yay., s. 18-19.


20/48


20

denge kurulmutur. Emperyalist igalgizlendii iin emperyalizm ayn za-manda isel bir olgu haline geldiiiin halk kitlelerinin milliyeti tepki-

leri, gavura alerjisi ntralize olmutur.Merkezi devlet aygt, gemi dne-me kyasla ok glenmi ve ittifakprojeleri, ikili anlamalar, askeri paktilikileri ile oligarik devlet cihaz,devrimci i sava dikkate alnarakmilitarize edilmitir. (Emperyalist yar-dmlarn 3/4 askeri yardmlardanolumaktadr). (ab)

Ve yineKesintisiz Devrim II-IIIde u sap-tama yaplr:

Oligari ile halkn dzene karmemnuniyetsizlik ve genellikle bi-linsiz tepkileri arasnda kurulmuolansuni dengeyi bozmann, kitlele-ri devrim saflarna ekmenin temelmcadele metodu silahl propagan-dadr. (ab)

Bu saptamalardan yola ktmzda, oli-gari ile geni halk kitlelerinin memnuniyet-sizlik ve bilinsiz tepkileri arasnda kurul-mu olan suni dengenin iki dayana akbiimde ortaya kar.

Bunlardan birincisi, ekonomik gelime-ye ve zellikle de retimdeki arta paralelolarak ortaya kan nispi refah ortamdr.Nispi refah, belli llerde isizliin azalma-sna ve hane halk gelirlerinin belli l-de artmasna yol aar. Bu da halk kitleleri-nin alm gcnn artmas demektir. Ancakbu nispi refah, gerek ve kalc bir ekono-mik gelimeye dayanan bir mutlak retimve tketim artndan kaynaklanmaz.Bir n-ceki dneme gre, halkn geim koullarn-da belli lde meydana gelen iyilemeye,

greli dzelmeye ve greli gelir artnadenk der. 2001 ubat Krizinn ardndaniktidara gelen AKPnin geni bir kesimi et-rafnda toplamasnn temelinde de, kriz son-rasnda ortaya kan nispi refah ortam-dr.

Suni dengenin ikinci ve uzun dnemlitemel dayanasiyasal zordur. Nispi refahnetkisi belli bir dnem sonrasnda ortadankalkt lde siyasal zor, suni dengeyi ko-ruma ve srdrmenin temel arac haline ge-lir. Halk kitlelerinin mevcut dzene kar

tepkilerinin pasifize edilmesinde temel ola-rak siyasal zor kullanlr. Dzenin yasal kol-luk glerinin uygulad zorun yetersiz kal-

d koullarda, siyasal zorun askeri biim-de maddeletirilmesi gndeme gelir. Yanisiyasal ynetim askeriletirilir, askeri bir y-netim kurulur (ak faizm).

Bugn askeri vesayetin, askeri darbednemlerinin bittiini ilan edenler, halk kit-lelerinin mevcut dzene kar memnuniyet-sizlik ve tepkilerinin nispi refah aracly-la pasifize edildiini sylemi olmaktan te-ye gememektedirler. Refahn nispi ve ge-icilii, her eyden nce ynetimin askeri-letirilmesinin (askeri darbe) her zaman oli-garinin bir seenei olarak el altnda tutul-duunu gsterir.

lker yolda bu durumu Mevcut Durumve Devrimci Taktiimiz yazsnda yle or-taya koyar:

Siyasal zor, oligarinin elinde ilkart olarak, oligarinin siyasal hakimi-yetini korumas eklinde grevini so-mutlatrr. Kukusuz en nemli ara,devlet aygtdr. Devlet, bu dnemde,hakim snflarn karakterine brne-rek, oligarik devlet niteliini alm-tr. Siyasal zorun bu biimdeki gre-vi ona, retim ilikileri tarafndan ve-rilmitir. Ve temel grevi, mevcut re-

tim ilikilerinin devamn salamayyerine getirmektir. Bu grevin yerinegetiriliinde zorun askeri bir biim-de maddelemesi ve grnr olma-s, a) Hakim snflarn kendi i eli-kileri yznden idare edememeleri,b) Gelien snfsal muhalefetlerinmevcut retim ilikilerini tehdit ederbir nitelik almalar, c) Dorudan do-ruya iktidara ynelik bir siyasal alter-natifin ortaya kmas durumlarndaolur. lkemizde zellikle 12 Mart er-

tesi uygulamalardan sonra, hakim s-nflarn kendi i elikilerinden dola-y ynetimin askerilemesi beklene-mez. Bu nedenle, siyasal zorun aske-ri bir biimde kendini gstermesi,mevcut retim ilikilerine ynelikmuhalefetin grld yerlerde veoligariye alternatif bir gcn ortayakmas zamanlarnda olacaktr. Birbaka deyile, oligari emeki yn-larn muhalefetinin topyekn muha-lefete dnmesine hibir zaman izin

vermek istemeyecek ve daha mevzidurumlarda iken uygulayaca zor ileonu sindirerek, kitleleri pasifize et-


21/48


21

meye alacaktr. lkedeki ekli de-mokratik ortam iinde gndemdeolan bu uygulamada oligari, gereknispi demokratik ortamn maddi ko-

ullarn kullanarak yapaca ideolo-jik ve politik saptrmalarla, gereksede gelien muhalefeti icazetli sosya-listler ve kk-burjuva demokratla-rna kanalize ederek, mevcut retimilikilerine ve iktidara ynelik siyasalbir nitelik almasn engellemeye a-lacaktr. Ne var ki, bu nispi demok-ratik ortam iinde, ilk bakta demok-ratik mevzi ve haklar mcadelesieklinde grlen bu demokratik mu-halefet dahi, bir sre sonra oligari-nin kanlmaz bunalmlar gerei,varl devam ettirilmemesi gerekenbir unsur haline dnmektedir. Buhalde oligarinin siyasal zorunu aske-ri bir biimde grntlemesi, art-c olmayacaktr.

Askeri darbe, yani ynetimin askerileti-rilmesi, oligarinin suni dengeyi korumak vesrdrmek iin kullanabilecei en son se-enektir.

Suni denge, halk kitlelerinin mevcut oli-

garik dzene kar memnuniyetsizlik vetepkilerinin pasifize edilmesiyle salanan biristikrar ve huzur ortam oluturur. stik-rar ve huzur, halkn dzene kar memnu-niyetsizlik ve tepkilerini ortadan kaldrmaz,sadece bunlarpasifize eder, teler. Dolay-syla suni dengenin bozulmas, halk kitlele-rinin mevcut dzene kar memnuniyetsiz-lik ve tepkilerinin da vurulmasna yol aar.Bu da, kitlelerin kendiliinden hareketindebelirgin bir arta neden olur. Bu nedenle,kitlelerin kendiliinden hareketlerindeki ar-

t, suni dengenin eskisi gibi srdrleme-diinin, belli llerde bozulmaya yneldi-inin ifadesidir. Leninin ifadesiyle, alttaki-ler, artk eskisi gibi ynetilmek istemedik-lerini eylemleriyle aa vururlar. Bu da,si-yasal zorun artan oranda gndeme gelme-sinin maddi koullarn oluturur.

lkemizde 12 Eyll askeri darbesi, geli-en ve yaylan devrimci mcadeleyle sunidengenin bozulmasnn rn olmutur. Si-yasal zorun askeri biimde maddeletirilme-siyle, yani askeri darbeyle suni denge yeni-

den oluturulmutur. Kitlesel lekte ve l-ke apnda uygulanan devlet terryle me-zar bar kurulmutur.

zall yllar, nispi refahn artt yllar ol-mutur. Geni halk kitlelerinin askeri yne-tim altnda olaanst zorlayan yaam ko-ullarna kar duyduklar tepki, bu nispi re-

fah yoluyla zala ve ANAPa kanalize edil-mitir.

zall yllardaki nispi refah 1990lara gi-rilirken sona ermitir. 1991 seimlerinde ik-tidara gelen S. Demirel, kamu kaynaklarnkullanarak (zellikle erken emeklilik arac-lyla) yapay bir refah ortam yaratmtr.Bunun sonucu olarak da, zaln iktidarnakar gelien ve yaylan halk kitlelerinin tep-kisi pasifize edilmitir. Tepkileri nispi refahyoluyla pasifize edilemeyen Krt halk ise,dorudan siyasal zorun hedefi haline gel-mitir.

Ancak kamu kaynaklarna dayanan burefah dnemi de uzun srmemi ve Trki-ye giderek arlaan bir ekonomik krizlekar karya kalmtr. 2001 krizi, 1990lar-daki yapay nispi refah dneminin sonu ol-mutur. Bu da, nispi refaha dayanan sunidengenin, nesnel olarak, bozulma koulla-rn yaratmtr. Nesnel olarak halk kitleleri-nin mevcut dzene kar tepkilerinin aakmasnn koullar ortaya kmasna kar-

n, kitlelerin hareketinde nemsenebilir birgelime ortaya kmamtr. Nesnel koullarile znel koullar arasndaki bu ayrmanntemel belirleyicisi ise, 12 Eyll dnemindeyrtlen devlet terr ile muhalefetin ev-cilletirilmesi ve soldaki ideolojik ve politiksaptrmalar olmutur. Medya araclylamevcut dzene ilikin beklentiler yaratl-mtr.

2001 krizi koullarnda MF ve ABDninverdii (GSMHnn %25i byklnde) 50milyar dolarlk kredi bu beklentileri kar-

lamak iin kullanlmtr. AKP iktidarn ya-ratan 2001 krizi olmakla birlikte (ki 2002 ge-nel seimlerinde Refah Partisi ve MHPninoylaryla %34,2 oy almtr), iktidarn g-lendirmesini salayan bu 50 milyar dolarlkkredi olmutur.

MF ve ABDnin 50 milyar dolarlk kredi-siyle ie balayan AKP, MFnin dk kur,yksek faiz politikasn izleyerek scakparaya dayal bir refah ortam yaratm-tr.

Bylece, ajitatif sylemle, Amerikan do-

larlaryla yaratlm olan nispi refah, birkez daha suni dengenin srdrlmesini sa-lamtr.


22/48


22

2007 Mortgage krizine kadar scak pa-ra giriine dayal nispi refah srdrlebil-mitir. Bu nispi refah da,kredi kartlar yo-luyla halk kitlelerinin gnlk yaamnda g-

rnr bir iyilemeye yol amtr. AmaMortgage krizi, scak paraya dayal nis-pi refah ortamnn bozulmasna yol am-tr. AKP iktidar scak paray tutabilmekiin daha byk lekte zelletirmeyegirmek zorunda kalm, lkenin her toprakparas inaat alan haline getirilmitir.zelletirmelerle nispi refah srdrebi-lecek yeni kaynaklar bulan AKP, ithal mal-lara dayal tketim koullarnda ortaya -kan cari a finanse etmekte zorlanma-ya balam ve bte aklarn dolayl ver-gilerle kapatmaya almtr. Scak parayave zelletirmeye dayal nispi refah or-tamnda istihdamda nemsenebilecek birgelime ortaya kmamtr. Buna karlkdevlet, temel istihdam kaps haline gelmi-tir. Yine de bu istihdam halkn gelirlerindearta yol amam, halkn geim koullargiderek arlamtr.

Ancak Dnya Bankas tarafndan finan-se edilen kyllere dorudan gelir yard-m ve yine Dnya Bankas tarafndan finan-

se edilen sosyal yardmlar (okula gidenocuk bana kadnlara denen ocuk pa-ras vb.) yoluyla dar gelirli, isiz, dolay-syla dzene tepkisi olan kesimlerin kar-lksz gelir sahibi olmalar salanmtr. Ki-mi evrelerin sadaka kltr adn verdik-leri bu durum, suni dengenin srdrlebil-mesini salamtr.

TOK konutlar, AVMler ve ithal rnlerkent kk-burjuvazisinin tepkilerinin pasi-fize edilmesinde etkin bir unsur olmutur.Gelien, byyen ve modernleen lke

algs, bu kesimlerin dzenden beklenti-lerini artrmtr. Kredi kartlaryla salanantketim dzeyi de, bu algy pekitirmi-tir.

te bu ekonomik ve ideolojik aralarlasuni denge srdrlebilmitir. Ancak AKP-nin islami ideolojisi, giderek ekonomininnne gemeye balamtr. AKPnin, gide-rek artan ve yaygnlaan toplumsal yaamislami temelde dizayn etme giriimleri,zellikle kent kk-burjuvazisini huzursuz-latrm ve AKPnin islami uygulamalar-

na duyduklar tepkiyi bytmtr. 12 Martdneminin nl szyle, sosyal uyanekonomik gelimeyi amtr.

AKP, islami yaam dayatmasyla, kentkk-burjuvazisini, Leninin deyiiyle, ba-msz bir tarihsel eyleme doru itmi vebu, Gezi Direniiyle grnr olmutur.

Gezi Direnii,AKP araclyla srdrlensuni dengenin bozulmasnn rndr.

Ancak suni dengenin bu bozulmas,mevcut dzene kar duyulan memnuniyet-sizliklerin ve tepkilerin aa kmasnnrn deildir. Bozulan suni denge, AKParaclyla korunan ve srdrlen suni den-gedir. Gezi olaylarnda aka grldgibi, kendiliinden sokaa kan kitlenin d-zenin deimesine ilikin bir istemi yoktur.Onlarn tepkisi dorudan AKP iktidarna y-nelik olmutur. Bu da, AKP iktidarnn yp-randnn ve suni dengeyi srdrebilmek-ten uzaklatnn grngsdr. Doal ola-rak her ypranm ynetim gibi, AKP yne-timi de, u ya da bu biimde deitirilmekdurumundadr. Bugn herkesin grd gi-bi, AKP iktidarda kald srece, suni den-ge daha fazla bozulmaya ynelecek ve AKPiktidarnn destekisi olan emperyalizme veoligariye kar tepkilerin ortaya kmasnayol aacaktr.

Emperyalizm ve oligari kendi egemen-

liini koruyabilmek iin, suni dengeyi sr-drebilmek iin AKPyi gzden karmakzorundadr. Emperyalizmin dnya kitle m-cadelelerinden kard en nemli ders,ypranm ynetimler iin sonuna kadar s-rar etmemek olmutur. Kent kk-burju-vazisinin daha fazla radikallemesini n-lemenin tek yolu AKP iktidarn gzden -karmaktan gemektedir.

Emperyalizm tarafndan AKP yerine ika-me edilecek yeni ynetim, hi phesizkent kk-burjuvazisinin tepkisini pasifize

edecek, onlar kendisine yeniden kanalizeedecek nitelikte olacaktr.

Bugn AKP araclyla korunan ve sr-drlen suni denge nemli lde bozul-maya ynelmitir. Bu da devrimci mcade-lenin gelitirilebilmesi iin gerekli znel ko-ullar giderek olgunlatrmaktadr. Ama sol-daki legalizm, kendilerini yeni orta snfnkonumuna uyarlayan neo-liberal sol by-lesi bir gelimeyi salayabilmek bir yana,bylesi bir gelimenin en nemli engeli du-rumundadr.

Evet, apolitik ve ideolojisizletirilmi birgenlik kitlesi kendiliinden sokaa km-tr. Artk bu kitle AKP araclyla sistem


23/48


2

iinde tutulabilecek eii amtr. Ama bukendiliinden hareketin en temel kmazda, yine kendisini nitelemekte kullandapolitiklik ve ideolojisizliktir. Devrimcilerin

en temel grevi, AKP araclyla srdrlensuni dengenin bozulduu koullarda ortayakacak olan kendiliinden kitle hareketinenclk etmektir. Bu grev, ayn zamandasuni dengeyi yeniden tesis etmek amacy-la emperyalizmin yapaca politik manev-ralarn ve giriimlerin gerek yzn aakarma grevini de ierir.

Bugn kendiliinden sokaa kan kitle-ler, hala barl eylemlerle belli kazanm-lar elde edebileceklerini ummaktadrlar. Bunedenle de, suni dengeyi bozmann temelarac olan silahl aksiyon yntemleri ko-

layca ve hzla dlanabilmektedir. Bu bar-l ve uzlac eylemlerle gerek ve kal-c kazanmlar elde edilemeyeceini kitlele-re gstermek de devrimcilerin grevidir.

Unutulmamaldr ki, dzenin snrlarn aanher barl kitle eylemi, ne kadar kendi-liinden olursa olsun, kanlmaz olarak oli-garinin siyasal zoruyla yz yze gelecektir.Bu ortamda, Leninin szleri hereyden okdaha reticidir:

Biz kendi yolumuzda ilerlemeliyiz vedzenli almalarmz kararllkla srdr-meliyiz ve beklenmedik olaylara ne kadaraz bel balarsak, herhangi tarihsel dne-mete hazrlksz yakalanma ansmz o ka-dar az olur.


24/48


2

Gezi Direniiyle birlikte sosyoloji veyeni orta snf kavram egemen syleminen temel kavramlar haline getirildi.

Penguen medyasndan Necati a-maza* (nam- dier Polat Alemdar) Tak-sim Dayanmas szclerinden** sol ay-dnlara kadar hemen herekes Gezi ParkDireniini sosyolojik bir olay olarak ta-nmlamakta ortak bir paydaya sahip oldu-lar.

Kanlmaz olarak, sosyolojik bir olay

Bir Kez DahaYeni Orta Snf

sz konusu olunca da sosyologlar devre-ye girdiler. Alelacele yaplan anketler vealan aratrmalaryla Gezi direniileri-nin sosyolojik profili kartlmaya all-d.

lk sosyolojik aratrma, stanbul Bilginiversitesinden Esra Ercan Bilgi ve Zeh-ra Kafkasl tarafndan yapld. Online or-tamda toplam 20 saatte bin direnii ta-rafndan yantlanan ankete gre, Direni-

ilerin %39.6s 19-25; %24

26-30 yalararasnda; %53.7si daha nce hi bir kitlesel

eyleme katlmayanlardan oluurken, %70ikendini hi bir siyasi partiye yakn hissetmi-yor. %92,4 eylemlere katlmalarnn nede-ni olarak Babakann otoriter tavr oldu-unu sylerken, %91,3 polisin protesto-culara uygulad orantsz gcn etkili ol-duunu, %91,1i demokratik haklarn ihlaledilmesinin etkili olduunu ve %84,2simedyann suskunluunun etkili olduunusylemilerdir.

Ardndan profesyonel anket irketleripiyasaya kt. Bunlarn en nllerindenKondann yapt aratrmaya gre, ey-lemcilerin yarsndan ou polis iddetinetepki iin Taksime geldiklerini sylerken,%79u hibir parti, kulp ya da dernek ye-si olmadn sylemitir. Sonuta sosyo-lojik bir olay olarak Gezi Direniinin sos-yolojik profili anketlerle ortaya kartlmoldu.

Bu anketlere dayanlsn dayanlmasn,yazl ve grsel medyada yaplan bam-sz ve kiisel sosyolojik deerlendirmelerde,Gezi Direnii, apolitik 90 kuann isya-n, haysiyet ayaklanmas (Ahmet nsel),

* Necati amaz, nam- dier Polat Alemdar, 13Haziran akam Recep Tayyip Erdoanla grtktensonra basn mensuplarna u aklamay yapt:

Bizim akademisyenlere, sosyologlara, bilimadamlarna, dnce adamlarna ihtiyacmz var ki bi-ze bugn anlatabilsinler. Bugn ne oldu? ... Bizleresunulmas gerekiyor nk onlar bizim bir tabirle bizbu gece karanlndaki kedi gzleri gibi, onlar izle-memiz gerekiyor. Ama o gzler de ancak bizim -mzla grnebilen bir ey... Yani bizim bu sosyologla-rmz, toplumsal aratrma yapan insanlar bize bu yo-lu gsterirlerse bizim doru anlaymz olsa gerek.

Yalnz sosyal ve akademisyen byklerimizden yolgstericilerimizden tek isteim tarafsz olmalar... na-nyorum ki biz de doru anlamaya, doru dinlemeyebalayacaz ve hibir zaman bize gsterilen o doruyoldan aydnlanm olan yoldan o btn tarafsz sos-yologlarmzn bize gstermi olduu bu yolda ilerle-meye devam edeceiz.

** Necati amazdan bir gn sonra Taksim Da-yanmas temsilcileriyle Recep Tayyip Erdoan ara-sndaki grmede DSK Genel Sekreteri Arzu er-kezolunun (Recep Tayyip Erdoann dilinde arsendikac), Bu kadar insan sokaklarda gece gndzsize bir eyler sylyor. Bunlar konumamz gerek-mez mi? Bu artk bir sosyolojik, toplumsal olaydr. Bu

sadece bir mimari mesele deildir szlerine ok k-zan Recep Tayyip Erdoan, Haddinizi bilin, sizinhaddinize mi bize sosyoloji retmek diyerek top-lanty terk etmitir.


25/48


2

yeni orta snfn byk bir demokrasi hare-keti (Sencer Ayata) olarak sunuldu. Bunla-rn iinde zellikle Sencer Ayatann yeniorta snf teorisi ok daha bilimsel ve sos-

yolojik bir saptama olarak dikkati ekti.Bylece bir kez daha yeni orta snf

teorisi ve buna dayanan siyaset anlaygndeme geldi.

Prof. Dr. Sencer Ayataya gre, gelenek-sel orta snf, yani yeni orta snftan n-ceki orta snf, daha ok iftiler, esnaf,sanatkr, mahalli tccarlardan oluur veok yakn zamana kadar Trkiyede nfu-sun %90lara varan kesimidir. Yeni ortasnf ise, sanayileme ve zellikle son d-nemde bilgi ekonomisi dediimiz srecinilerlemesiyle ortaya kan birok yeni eko-nomik faaliyet alan ve saysz yeni meslek-lerden oluur. Kendi hesabna alan dok-torlar, mimarlar, diiler, avukatlar, bunlarda yine yeni orta snftr. Profesyoneller di-yoruz. En ciddi gelitii alanlardan biri de fi-nans sektr, bankaclk, sigortaclk... re-tim hizmetleri, sosyal hizmetler alanlarndaalanlar. Tabii kamu ynetimi alan da...retmenler, maazalarda alan k giyim-li tezghtarlar, otellerde, brolarda alan-

lar, sekreterler, hemireler... yeni orta s-nf oluturur.Sosyolog Prof. Dr. Sencer Ayataya gre,

yeni orta snfn en pratik tanm beyazyakallardr. Yani bulunduklar mesleki ko-numa, eitimleri vastasyla gelmi olanlar.Gelirlerinin esas kayna cret ve maa olankimseler. Yeni orta snf, btn toplumlardaen hzl byyen kesim. Ksacas Trkiyeninvasfl igcdr.

Bu tanmlamaya gre, yeni orta snf,szcn bilimsel ve marksist anlamnda

gerek bir snfdeildir ve sosyolojik an-lamda, insan toplumunun alt bileenlerin-den, katmanlarndan birisini oluturur. By-le olunca da, orta snf, herhangi bir za-man dilimindeki herhangi bir toplumun birkategorisidir; sosyolojik toplumsal pirami-din st ile alt arasnda kalan (orta) ke-simlerden oluur. Bu ynyle Antik Yunan-dan balayarak feodal ve kapitalist toplum-larda da orta snftan sz etmek olanakl-dr. rnein devrim ncesi feodal Fransadagelien burjuvaziyi tanmlayan orta snf

terimi, aristokrasi ve ruhban snf/tabakasarasnda kalan orta tabakadr ve bu yz-den tiers etat, yani nc tabaka ola-

rak adlandrlr. 1789 Fransz Devrimiylenc tabaka, yani burjuvazinin iktidarele geirmesiyle birlikte orta tabaka ya daorta snf terimi kapitalist toplumdaki k-

k-burjuva snf tanmlamak iin kullanl-maya balanmtr.

te bu tarihsel geliime ramen ideo-lojiden ve snflardan yaltlm sosyoloji, or-ta snf terimini kullanmay srdrmtr.Bunlara gre insan toplumu bir btndr(tek bir snf) ve bu snflar kendi ilerin-de st, orta ve alt blmlere ayrlr. Bu kategori iinde orta kesim ya da ortasnf en akkan ve geiken toplumdur.Alttan ortaya, ortadan alt ve ste,stten ortaya ve daha ste (tekel)doru bir akkanlk vardr. Dolaysyla ortasnf, 0 kan grubu gibidir, alt ve st s-nflara geii salayan genel ve ortak vericiolarak kabul edilir. Dolaysyla da, bu 0 kangrubu sosyolojinin ana ilgi alann olutu-rur.

Tarih iinde serbest rekabeti kapitaliz-min tekelci kapitalizme dnmesiyle bir-likte yeni bir iliki biimi ortaya kmtr. Ar-tk alt-orta-st snflarn tesinde tekelcikesimler, finans oligarisi ortaya kmtr.

Doal olarak bu yeni iliki iinde ortasnflar da yeni bir biim almaya balam-tr. te kapitalizmin emperyalist aamadakigeliiminin kk-burjuvazide meydana ge-tirdii deiim, sosyologlar ve ekonomistlertarafndan yeni orta snf olarak tanmlan-mtr.

Bu tanmlamann ncs Paul Sweezyolmutur.

Paul Sweezy (ki Harvard niversitesiprofesrlerindendir), 1942 ylnda kaleme al-d ve ilk kez 1946 ylnda yaynlanan The

Teory of Capitalist Development. Principlesof Marxian Political Economy (KapitalistGeliim Teorisi. Marksist Ekonomi Politiinlkeleri) balkl kitabnda unlar yazar:

Emek retkenliinin art ve te-kelci kapitalizmde datm alanndabunun ortaya kartt oransz by-me ok nemli toplumsal ve politiksonular olan bir gelimedir. Sanayibrokratlarnn, profesyonellerin[doktor, avukat vb. serbest mesleksahipleri], retmenlerin, devlet me-

murlarnn ve benzerlerinin olutur-duu ve merkezileme ve ykselenhayat standardlar srecinde kanl-


26/48


2

maz olarak ortaya kan yeni orta s-nf, datm faaliyetleri ile megulolanlarn byk bir blmn olu-turan satclar, reklam ajanlar, gaze-

teciler ve cretliler ordusuyla dahada artmtr. Nfusun bu eleri g-reli olarak daha iyi cret alrlar ve z-nel bir adan onlar az veya ok ka-pitalist ve toprak aas snflarna ba-layan bir yaam standardndan yarar-lanrlar. Dier taraftan, kapitalizm al-tnda bunlarn bir blm gelirlerinidolayl veya dolaysz olarak art-de-erden saladklar iin, art-deerinazalmas bunlara zarar verir ve bunedenle karlarn hakim snflarnkarlaryla balayan nesnel bir bada vardr. Her iki nedenden dolay,yeni orta snf, iilerden ziyade kapi-talistler iin toplumsal ve politik birdestek salama eilimindedir. Dierbir deyile, bu snfn yeleri, kapita-list generallerin liderliini derhal ka-bul eden bir ordu oluturmakta-dr.*

Grld gibi, Sweezy yeni orta sn-f, kapitalizmin ar-retim sorunu karsn-

da giderek byyen datm faaliyetlerininbir rn olarak ortaya koyar. Ar-retiminortaya kard pazar sorunu, metalarnsatlmas sorunu sat maliyetlerini, yani pa-zarlama maliyetlerini artrmtr. Bu alandaalanlarn says da ayn oranda artmtr.

Sweezyye gre, datm alannda yeralan bu yeni orta snf, baz istisnalar d-nda hibir biimde retken deildir, art-deer retmez. Dolaysyla yeni orta snfyeni bir tketici kitlesini oluturarak, bir yan-dan metalarn pazarlanmasn salarken, di-

er yandan bu metalar iin ek ve yeni birtalep oluturur.

Eitim grm, yksek yaam standart-larna sahip ve tketici bir kitle oluturanyeni orta snf, Sweezyye gre, ii sn-fndan daha ok kapitalist snfa yakndr vekarlar kapitalist snfn karlarna baldr.Bu ynyle ii snfnn mcadelesinin kar-snda yer alan gerici bir kesimi olutu-rurlar.

Sweezynin yeni orta snf tahlili, Sen-cer Ayatann deerlendirmesinin aksine,

olumsuzdur. Klasik ya da eski orta snfgibi, elikili ve ikircikli zelliklere sahiptir.Eski orta snfn proleterleme korkusuylakapitalist snfa yaklamas ile gereklikte gi-

derek yoksullamas ve proleterlemeye y-nelmesi arasndaki elikinin yaratt ikir-ciklik yeni orta snf iin de geerlidir.

... ykselen yaam standardlar,sermayenin merkezilemesi ve tekel-lerin bymesi sonucu ortaya kanyeni orta snflar ... sanayi ve hk-met brokratlar, satclar, reklamc-lar, grnte olmasa bile gerektebyk sermayenin cretli adamlarolan tccarlar, eitli meslek sahiple-ri, retmenler ve benzerleri gibi okfarkl gruplar iermektedir. Emper-yalizm dneminde, zellikle tekelle-rin datm mekanizmasn yaygnla-trma etkisi nedeniyle, bu gruplar sa-dece mutlak olarak bymekle kal-mazlar, fakat ayn zamanda toplamnfusa olan oranlar da artar. Fakateski ve yeni orta snflarn sayca olannemi, bizi bunlarn nemlerini ka-pitalistler ve iiler gibi deerlendir-meye itmemelidir. Orta snflar ara-

snda daha salam rgtsel birlik vedaha bilinli ve etkili politik eylem ileaa vurulan kar dayanmasnnartmas yerine kar ve amalardabyk karklk ve farkllk grrz,rgtsel birlik ve bilinli olarak karar-latrlm bir politikann nesnel te-meli olduka kk gruplar dnda-kiler iin mevcut deildir. Bu gruplarise etkin olamayacak kadar zayftr-lar ve genellikle iren amalarla pa-zarla otururlar. Bu nedenle olgun-

lamakta olan kapitalist elikiler d-neminde orta snflarn kaderi bir ta-raftan tekelci sermayenin zorbalkla-r, dier taraftan ii snfnn daha iyiyaam artlar ve gvenlik talepleriarasnda skmaktr. Hi olmazsa bukadar bir ortak noktalar vardr ve or-ta snflarn hemen hemen tm ke-simlerinin kendilerine zg temeltavrn belirleyen de budur. Bu tavrhem rgtlenmi sermayeye, hem dergtlenmi emee kar dmanlk-

tr ve grnte elikili ekillerdekendini aa vurur. Orta snflar, birtaraftanproletarya-d anti-kapitaliz-

* P. Sweezy, The Teory of Capitalist Development,Londra 1949, s. 284.


27/48


2

min belli derecelerde kaynadr; di-er taraftan da tm rgtl snf g-cnn ortadan kaldrld ve bireyin(yani hi bir yere bal olmayan bir

orta snf grubu yesinin) artk var ol-mayan eski basit meta retiminde ol-duu gibi temel toplumsal birim ol-duu topyalar yaratrlar. Bu ideolo-jilerden ilki belli artlar altnda tekel-ci sermayenin gereklilikleri iin fa-izm eklinde dizginlenir.* (ab)

Bugn, Gezi Park Direniiyle birlikteyeniden sz edilen ve direniin omurga-sn oluturduu ileri srlen yeni ortasnfn ideolojisini, proletarya d anti-ka-pitalizmi ve bireyi temel toplumsal birimolarak alan topyalar (bireysel zgrlkvb.) oluturur.

phesiz bunlar, zellikle Sweezyninyeni orta snfa ilikin olumsuz saptama-lar daha ok tartlacaktr. Ancak ak olangerek, 2 Haziran Pazar gn polisin TaksimMeydanndan ekilmesinden sonra GeziParknda yaanan zgrlk ve kolektifyaam ile stanbul bata olmak zere, l-kenin neredeyse her ilinde sregiden dire-ni eylemleri arasndaki ztlktr.

1 Haziranda Ankarada Ethem Sarslkpolis kurunuyla vurulurken, 2 HazirandaEskiehirde Ali smail Korkmaz komaya so-kulurken ve Antakyada 3 Haziranda Abdul-lah Cmert ayn ekilde polis kurunuyla l-drlrken, yzlerce kii polis terr sonu-cu yaralanrken, daha da nemlisi, 2 Hazi-randa polis Taksim Meydanndan ekildik-ten sonra lkenin her yerinde milyonlarcainsan Her Yer Taksim, Her Yer Direni slo-ganlaryla eylemlerini srdrrken GeziPark direnicilerinin barl grntleri

tam bir tezatlk oluturmutur.Bylesine ak bir eliik ortamda yeni

orta snf ycelten, apolitik 90 genlii,digital genlik ya da Y kua sylemle-ri Gezi Direniine siyasal ve ideolojik dam-

gasn vurmutur. Bunun en tipik sonucuise, ta atmann Gezi Direniinin me-ruiyetine, hakllna zarar verdiinin ilanedilmesi ve her trl rgtsel bayraklarn

ortadan kaldrlmas olmutur.Sol, oportnistinden legalistine, marks-

istinden maoistine kadar her trden veher cinsten sol ise, 12 Eyllden sonra ilkkez bylesine byk ve geni bir kitleselhareketin ortaya kmas karsnda umut-lanm ve bunun sonucu olarak da yeniorta snf gerekliini grmezlikten gelmive halk direniine siyasal ve ideo

kurtuluş cephesi, sayı: 133, temmuz-ağustos 2013

Documents