kurtuluş cephesi sayı:105, eylül-ekim 2008

8/9/2019 Kurtulu Cephesi Say:105, Eyll-Ekim 2008

1/36

KURTULU CEPHESAnti-Emperyalist ve Anti-Oligarik Mcadelede

Zafer Bizim Olacaktr!

http://www.kurtuluscephesi.com YIL: 19 SAYI: 105 Eyll-Ekim 2008

Teoriyi ve Tarihi Unutmulara

Ekonomi-Politik Notlar

Finans Krizi

Reel Sektre Yansyacak m?

Ne Olacak imdi?

The Party is Over

Bankalar KamulatrlrkenNeo-Liberalizmin Yazgs

Serdar SoyerginFaruk Ail, Levent Ertmer, Ziya Erdnmez

Che Guevara

Dnya Ekonomik Bunalm OrtamndaSmrc Snflar Arasndaki

elikiler Keskinleirken

Yolsuzluk Olaylar

Sra Bizdeci Dinciler ve SolcularSigara Yasayla

lkeyi Kurtaramamak[Varolan Paray Harcamak]


2/36

KURTULU CEPHES Eyll-Ekim 2008

KURTULU CEPHESSORUMLU (V.i.S.d.P) : Sezai GrrYazma Adresi:Postfach 1414

55504 Bad Kreuznach / Deutschland

http://www.kurtuluscephesi.comhttp://www.kurtuluscephesi.orghttp://www.kurtuluscephesi.nethttp://www.kurtuluscephesi.de

E-Posta Adresi:[email protected]

Bu say LKER Matbaasnda baslmtr. Bask Tarihi: 3 Ekim 2008

TEORY VE TARH UNUTMULARAEKONOM-POLTK

NOTLARI

FNANS KRZREEL SEKTREYANSIYACAK MI?

NE OLACAKMD?

The Party is Over[PART BTT!]

BANKALAR KAMULATIRILIRKENNEO-LBERALZMNYAZGISI

SERDAR SOYERGNFARUK AL, LEVENT ERTMERZYA ERDNMEZ

CHEGUEVARA

DNYA EKONOMK BUNALIMI ORTAMINDASMRC SINIFLAR ARASINDAKELKLER KESKNLERKEN

YOLSUZLUK OLAYLARISIRA BZDECDNCLER VE SOLCULAR

SGARA YASAIYLALKEY KURTARMAK

ABDde balayan ve Avrupaya yaylanfinans krizinin anmsatt marksist

ekonomi-politik dersleri.

Finans krizinin

oluumu ve geliim dinamikleri zerinebir deerlendirme.

Finans krizinin dnya ekonomikbunalmna dnmesi zerine bir

deerlendirme.

Finans krizindegelinen son nokta.

Parti biterken, neo-liberallerizmin veneo-liberallerin geleceine ilikin bir

deerlendirme.

Anlar,mcadelemizde yaamaya devam

edecektir.

Emperyalizm tarafndan 8 Ekim 1967dekatlediliinin 40. yl ansna.

Tayyip Erdoann Aydn Doana ilanettii savan genel grnm ve sm-

rc snflar arasndaki kar atmaszerine.

Yeme sras bizde mantnn

eriat ve soldaki uzantlarzerine.

19 Mays gn resmen balayansigara yasayla lkeyi kurtarmaya

soyunanlarn ay sonraki manzara-iumumiyesi.

3

7

12

16

19

21

23

24

28

32


3/36

Eyll-Ekim 2008 KURTULU CEPHES

Teoriyi ve Tarihi UnutmularaEkonomi-Politik

Notlar

Dnya ekonomisinde bir eyler oluyor.Geen yln Haziran ayndan bugne kadar,Ergenekon operasyonlarna taklan adla,beinci dalga Eyll ortasnda piyasalarvurdu.

Yatrm bankaclnn en byklerin-denLehman Brothersn iflas veAIG sigor-ta irketine ABD Merkez Bankasnn (FED)

elkoymasyla balayan beinci dalga, birnceki dalgann kald yerden balad.

Ekonomiyle ilgilenen herkesin heyecan-la izledii drdnc dalga, Mart ayndaBears Steams yatrm bankasnn yok pa-hasna satlmasyla balam ve piyasalarhzla kmt.

Mart ayndan Eyll ortasna kadar geen

Bireysel metalarn deil, sermayenin ar-retimi, bu nedenle sermayenin a-r-retimi daima, metalarn ar-retimini kapsamakla birlikte yalnzca sermayeninar birikimidir. (Marks, Kapital, Cilt: III, s: 264.)

Sermayenin deerinin yalnzca gelecekteki art-deerden pay talebi biimindekiksm, yani aslnda, eitli ekillerdeki retimden bono biiminde kr talebi, hesap-landklar gelirlerdeki dme nedeniyle hemen deer kaybna urar. Altn ve gm-n bir ksm atl kalr, yani sermaye olarak ilev yapamazlar. Piyasadaki metalarnbir ksm, dolam ve yeniden-retim srelerini, ancak, yatlarnda byk dme ol-mas yoluyla, dolaysyla, temsil ettikleri sermayede deer kaybyla tamamlayabilir-ler. Sabit sermaye eleri, gene ayn ekilde, u ya da bu lde deer kaybna u-rarlar. unu da eklemek gerekir ki, belirli ve nceden saptanan yat ilikileri, yeni-den-retim srecini ynettii iin, bu sre, yatlardaki genel dmeyle kesintiye u-rar ve karklk iersine der. Bu karklk ve durgunluk, parann, gelimesi serma-

yedeki gelimeye bal bulunan ve nceden belirlenen yat ilikilerine dayanan de-me arac ilevini felce uratr. Belirli tarihlerde vadeleri dolan demeler zinciri, yz-lerce yerinden kopar. Karklk, sermaye ile birlikte gelien kredi sistemindeki k-meyle daha da byk ve iddetli, ar bunalmlara, ani ve zoraki deer kayplarna,yeniden-retim srecinde ili durgunluklara ve kesintilere ve bylece de yeniden-re-timde gerek bir dmeye yolaarlar. (Marks, Kapital, Cilt: III, s: 267-268.) (ab)

Sermayenin hangi ksmnn zellikle etkileneceini rekabet savam belirleye-cektir. ler yolunda gittii srece, rekabet, genel kr orannn eitlenmesi halindegrdmz gibi, kapitalist snf arasnda bir kardelik havas estirir ve bylece herbiri, ortak yamadan kendi yatrm orannda pay alr. Ama sorun, krn deil de za-rarn paylalmas halini alr almaz, herkes kendi payna den zarar en aza indir-me ve bunu bir bakasnn srtna ykleme abasna der. Kapitalist snf iin, kay-ba uramak kanlmazdr. Her kapitalist, bu zararn ne kadarn yklenmek zorun-

da kalaca, yani bunu ne lde paylamak durumunda kalaca, gsterecei g-ce ve kurnazla baldr ve o zaman rekabet, dman kardeler arasnda bir sava-a dnr. Her bireysel kapitalistin karlar ile btnyle kapitalist snfn karlararasndaki uzlamazlk, tpk daha nce, aralarndaki kar zdeliinin pratik reka-bet yoluyla ortaya kmas gibi, su yzne kar. (Marks, Kapital, Cilt: III, s: 266.)


4/36


srede piyasalarn ksmen durulduu,krizin atlatld, piyasalara gven geldi-i bir dnem gibi gsteriliriken, petrol fiyat-larnn 150 dolar snrna ulamas bu ara

dnemin en temel olgusu olmutur.Tam da piyasalara gven gelmiken,

tam da kriz atlatlm grnrkenLehmanBrothersn iflasyla birlikte balayan gven-sizlik ve panik (drdnc dalga), dnyaborsalarnn %20-25lere varan kayplara u-ramasna yol aarak, geen yln Haziranaynda patlak veren mortgage krizinin b-yyerek devam ettiini dnya aleme gster-mitir.

Burada amacmz, dnya emperyalistekonomisinde ortaya kan kriz durumu-nun tahlilini yapmak deildir. u ya da buekonomik veriden yola karak, emperya-list dnya ekonomisindeki kriz dinamikle-rini ortaya koymak, bu dinamiklerin krizidip noktasna nasl itelediini saptamakolanakldr. lt olarak alnan ekonomikveriye gre de, krizin dibi grp grme-diine ilikin fikirler beyan etmek de ola-nakldr. Ancak btn bunlar, globalizmlgnl iinde hereyin birbirine kartrl-d, ekonomik gelimenin sanki srekli s-

regideceine inanld bir ortamda ksa birsre iin bir deere ve anlama sahiptir. Dn- ya borsalarnda meydana gelen en kkbir ykselile birlikte bu kriz tahlilleri vevarglar, hemen bir yana itilmekte, ekono-mik gelimenin sreklilii dncesi yeni-den her yana egemen olmaktadr.

Geen yln Haziran aynda mortgagekrizi patlak verdiinde, her trden kriz te-orileri ortala atlrken, kriz teorisyenleribeklenen kriz ya da byk krizden szetmeye balamlardr. Bu kriz, o kriz de-

nilerek 1929 byk bunalmna gnder-meler yaplarak ortaya atlan tezler ve te-oriler, birka ay sonra tmyle unutulmu,kriz teorisyenleri ks ks kelerine ekil-miler ve piyasalar krizi atlatmann co-kusuyla ykselie gemitir.

Bir Umut-Bir D Krkl

Solun ve solcu ekonomistlerin (ki artkbunlara marksist ekonomistler bile deni-lememektedir) kriz beklentileriyle ortaya

kan umut, piyasalarn ykseliiyle birkez daha d krklna dnrken, eko-nomik krizden devrim kacan uman

tm sol ayn d krl iine dmektedir.Legalist ve neo-liberalist sol (ki artk bunla-ra revizyonist ve oportnist bile denile-memektedir) kadar, laik-ulusalc kesimler

de umut/d krkl ikilemi iinde aynkaderi paylarlar.

Ulusalclar iin ekonomik kriz AKPiktidarn gtrecektir; sol iin ise, kitle m-cadelesinin ykselii demektir.

Bylece dnya emperyalist ekonomisin-de meydana gelen kriz dalgalanmalar, s-rekli bir gerilim ve duraanlk iinde yllarboyu tm dikkatlerin younlat olgu ol-mutur. Ancak her kriz dalgasnn hemenarkasndan gelen ve piyasalarn ykseliiy-le kendisini ifade eden iyimserlik karsn-da bu umutlar ve umut teorileri, bir s-re sonra yalanc oban rneine dne-rek, nemsenmez olmutur.

Klasik sol inana gre, ekonomikkriz, pe pee gelen iflaslar ve iflaslar iz-leyen isizlikle, halkn geim koullarndanemli bir deimeye, bozulmaya, dahatam ifadeyle, halkn yoksullamasna yolaar. Halk yoksullat lde, mevcut d-zene olan gvenini yitirir. Gvenini yitirdiilde de, yeni k yollar aramaya ba-

lar. Bylece tek yol devrimle yzyze ge-lecek olan yoksullam halk devrim saf-larna katlr ve devrim yaplr!

Bu inan (bir zamanlar marksist-leni-nist teori vard), ekonomik krizlerle, yani ka-pitalist ekonominin devrevi (periyodik) eko-nomik krizleriyle devrimin olmas arasn-da dorusal bir iliki saptayan determi-nist anlayn imanndan baka bir ey de-ildir.

Oysa ekonomik kriz, Marksn szyleifade edersek, safhalar yllar olan, daima

genel bir buhranla sonulanan, birinin so-nu bir yenisinin balangc olan ve durma-dan yenilenen devirler ( zyklus, cycle)den1baka bir ey deildir.

... ilk genel bunalmn patlakverdii tarih olan 1825 ylndan buyana, sanayi ve ticaret dnyasnn t-m, uygar halklar ve onlarn az ya daok barbar uydular topluluununretim ve deiimi, her on yl dolay-larnda bir kez irazesinden kar. Ti-caret durur, pazarlar tkanmtr,

rnler srmsz olduklar lde y-

1 Marks,Kapital, Cilt: I, Franszca Baskya ek.


5/36


lp kalr, pein para grnmez olur,kredi ortadan ekilir, fabrikalar kapa-nr, emeki ynlar fazla geim gere-ci retmi olmaktan tr geim ge-

relerinden yoksun kalrlar, batklarbatklar, zoraki satlar zoraki sat-lar kovalar. Tkanklk yllarca srer;retici gler ve rnler, birikmimeta ynlar, sonunda deerlerininaz ya da ok altnda bir fiyat zerin-den srlene, retim ve deiim ya-va yava canlanana dein, yn ha-linde israf ve imha edilirler. Yava ya-va gidi hzlanr, trsa dner, snai t-rs drtnal olur ve bu drtnal da so-nunda, en tehlikeli atlamalardan son-ra kendini yeni batan... knt(crash) ukurunda bulmak zere, birsanayi, ticaret, kredi ve speklasyonsteeplechaseinde [engelli yar] do-ludizgine dein ykselir. Ve hep aynyineleme.2 (Engels)

Bylece ayn yineleme iinde kriz,daima geni yeni yatrmlarn k nok-tasn oluturur.3 Dolaysyla, ekonomi-po-litii hi bilmeyen bir babakan bile krizifrsata dntrebiliriz diyebilir ya da 2001

krizi srasnda Oyak Genel Mdr CokunUlusoyun szyle krizin olduu yerde fr-sat da vardr denilebilir. Tpk solun umu-du gibi. Tek farkla ki, solun umudu, kri-zi devrim frsatna dntrmektir (ki birzamanlar bu frsatlara oportnistlerdenilirdi).

Btn bunlar ayn zamanda kriz sz-cnn globalletirilmi, ieriksiz ve bobir szck haline dntrlmesiyle at ba- gider.

1980 dnya ekonomik bunalm koulla-

rnda Trkeye kazandrlan kriz (crise)sz, New-Leftcilerden alar Keyderlerekadar her cinsten ve trden ekonomist ta-rafndan sihirli ve kerametli bir sz halinedntrlmtr.

Drt aamal ekonomik evrimin (cycle)dip noktas olarak kabul edilen kriz, anive iddetli patlamadr. Genel iman er-evesinde sylersek, kriz, aniden ve bek-lenmedik bir anda ortaya kan olumsuz ge-limeyi ya da ani k ifade eder. Krizbir kez bu ekilde tanmlandnda, kanl-

maz olarak ani k zellii gsterme-yen ya da ilk anda ani k gibi grnen,ama daha sonra (hatta birka gn ya da sa-at iinde) toparlanan piyasalar karsnda,

kriz, anlamn yitirmektedir.Kriz szc anlamszlat ve durum-

lar ifade edemez hale geldii oranda da,krizle balantl her trl teori, dnce, varg, yarg ve inan birden ker. Bu dasoyut dnce alannn krizidir. En kkbir olayda oluturulduu ilan edilen krizmasalar da, bu krizin kurumsal karlolmaktadr.

Ekonomik kriz koullarnda bir eylerinolacan ya da olmas gerektiini dnen-ler, yaanlan krizler karsnda srekli venihai aamaya gelindiini varsaydklar iinbeklentileri ykseltirler. Birbiri ardna ka-pitalist sistemin kt ya da kmek ze-re olduuna ilikin yazlar kaleme alnr, aji-tasyonlar yaplr ve krizle birlikte yksele-cek devrim mcadelesinin hayalini gr-meye balarlar.

Ve kriz, aniden geldii gibi, aniden gi-der. Hayaller biter, umutlar sner ve evlievine, kyl kyne, piyasalar da kendi ha-line geri dner.

Bylece geen yln Haziran aynda ba-layan mortgage krizinin beinci dalgas,Ergenekon operasyonunun dokuzuncu dal-gasyla birlikte balar.

Borsalarn bir ka ini-knn ardndan,bu krizden de bir ey kmaz dncesiegemenliini srdrmektedir.

Lehman Brothers iflas etmi, AIG sigor-ta irketi ve iki byk mortgage devi dev-letletirilmi, yatrm bankacl lm,ABD Merkez Bankas (FED) ekonomiye m-dahele etmi, mikroekonomi km ve

sra mevduat bankalarna gelmitir. Ardndan finans krizi Avrupaya sra-

m, ngiltere Bradford&Bingley bankasnmilliletirmi, Almanya mortgage bankasHypo Real Estatei kamulatrmadan kur-tarm, Benelux lkeleri Fortis Bank birtr devletletirmi, Fransa ve BelikaDexi-ay kurtarmtr.

Ama yine de iman ve inan sahipleriiin yeni umutlar ve yeni frsatlar var-dr!

Ne de olsa sz konusu olan finan kri-

zidir. Asl olan reel sektrn krize gir-mesidir. Dolaysyla finansal krizin gelipgeici olmasn fazlaca nemsemenin anla-

2 Engels,Anti-Dhring, s. 394-395.3 Marks,Kapital, Cilt: II, s. 198.


6/36


m yoktur!imdi tm dikkatler reel sektre ev-

rilir.Bir kez daha globalize edilmi kavram

ortalkta uumaya balar:Reel sektr.Geri sol literatr asndan reel sektr

fazlaca alkn olunan bir kavram deilse de,gnlk medya sayesinde herkes tarafn-dan bir biimde bilinir ve kullanlr bir kav-ram olmutur. Bu nedenle de reel sekt-rn krizi, belki de son ve nihai kriz, fr-sat yaratan kriz olabilecektir!

Ancak globalizmle alklatrlm beyin-ler iin kriz ya da reel sektr de yeterlideildir. Daha iin iine likit, taze para,para enjekte etme, konsolidasyon, re-

glasyon gibi global kavramlar girecek-tir. Ve ardndan globalizmin tarih ncesidnemine ilikin kavramlar, rnein dev-letin ekonomiye mdahale etmesi, tekel-

ci devlet kapitalizmi ya da basbaya key-nescilik gibi kavramlar da ortalkta uu-maya balayacaktr.

Tm bunlar, bir zamanlar marksist sol-da yer alm dneklerin akllarnda kalmbir ka marksist bilgi krntsyla, ekonomistsolcularn isizlik ve yoksulluk artyla dev-rimin olaca inancyla umudu byt-mek iin kullanlmaya devam edilecektir.Devrim yapmak ise, ya lgnlk ya da ma-ceraclk olarak grlecektir.


7/36


8/36


Finans sektr, globalizm ncesi sz-ckle ifade edersek, mali sektr, para ve pa-rams eylerle urar. Dolaysyla ilevi re-el sektr finanse etmek, bu sektrn a-

labilmesi iin gereksinme duyduu parave params eyleri salamaktr.

Eer reel sektr sanayi, ticaret, hizmet-ler gibi sektrler ise, finans sektr, bu sek-trlerin gereksinme duyduu her trl parave params eyleri temin eden kesimdir. Do-laysyla finans sektrnde ortaya kacakani ve beklenmedik bir durum (birinci ta-nma uygun kriz), her eyden nce busektrn para ve params eyleri temin ede-mez hale gelmesi demektir. Aktr ki, by-le bir durum, dorudan reel sektr deni-len sektrleri etkiler.

Dier bir ifadeyle, finansal bir kriz, herdurumda finanse ettii kesimlerin krizidir.Bu yzden de, finans krizi reel sektr et-kiler mi? diye bir soru ekonomik gerek-lerle uzaktan yakndan ilikisi olmayan birsorudur.

Gerek gereklikte insan tanry yaratr.nsann yaratt tanr, belli bir zaman son-rasnda kendi yaradanndan uzaklar, ba-mszlar. Bylece tanr, insan yaratan

varlk haline dnr.Finans sektr de, tpk tanr gibi, n-ce reel sektr tarafndan yaratlr ve ardn-dan reel sektrden bamszlaarak, aynzamanda reel sektrn denetimini ve yaz-gsn belirler hale gelir.

Bu n belirlemelerden sonra, reel sek-tr denilen eyi ak-seik ifade edelim:Reel sektr, sanayi, ticaret ve hizmetlersektr olarak ayrtrlm retim ilikileri-nin btndr. Temelinde sanayi yatar.

Sanayi ise, kapitalist anlamyla, para sa-

hibi bir ya da bir ka kiinin parasn sana-yi sermayesi olarak bir mal ve hizmet re-tilmesi iin yatrmasdr. Yani sanayi, hereyden nce retimin gerekletirilebilme-si iin gerekli nesnelerin (hammadde, ma-kina, emek-gc, bina vb.) satn alnmasiin gerekli paraya, para-sermayeye daya-nr.

Para sahibi kii, parasn para-sermayeolarak kullanarak pazardan retim nesnele-rini satn alr. Bylece paras sermaye hali-ne dnrken, sermaye, retimin yapla-

bilmesi iin gerekli nesnelerin bir araya ge-tirilmesini salar.

Para, ki artk sermaye haline dnm-

tr, dolaysyla sermaye, retim nesnele-rini pazardan satn alarak retimin gerek-lemesini salar. retim, her durumda yat-rlan para-sermayeden daha fazla bir para-

nn elde edilmesi iin gerekletirilir. Bu da,kapitalist retimin art-deer retimidir.

Para-sermaye tarafndan retim sreci-ne sokulan retim nesneleri, bu srete ekdeer kazanarak rn haline gelir. Ekono-mi-politik kavramyla, bu rn, metadr.Bylece meta, para-sermayenin retim s-recinde eklenen ek deeriyle (art-deer)ortaya kan meta-sermayedir. Ama rn-dr, metadr, dolaysyla maddi bir varlktr.Bu maddi varlk, meta, pazarda satld an-dan itibaren, onun retiminde kullanlan pa-ra-sermaye ve retim srecinde ona ekle-nen ek deer paraya dnr, artm vebym para-sermaye haline gelir. Ekono-mi dilinde P-M-P olarak formle edilen ser-mayenin (para-sermaye) devri tamamlan-m olur.

Grld gibi, reel sektr diyerek an-lamszlatrlm sanayi sermayesi, her du-rumda para-sermayedir, dolaysyla parasalilikiler alann ierir.

Ardndan ticaret ve hizmetler sektr ge-

lir. Olaan ve tarihsel srecin bir annda sa-nayici kapitalist, retken yatrm yapan pa-ra-kapitalisti olarak ortaya kar. Ama para-sermaye sahibi sanayici kapitalist, yine ay-n tarihsel srecin belli bir evresinde, kendirettii rnleri dorudan pazarda satan(pazarlayan) tccardr. Bu yzden de, sana-yici kapitalistin sermayesi ayn zamanda ti-caret sermayesi olarak vardr.

Zaman iinde ticaret sanayiden ayrlm,sanayici kapitalist ile tccar, yani sanayi ser-

mayesi ile ticaret sermayesi farkl kiilerinsahip olduklar para-sermaye haline dn-mtr. Bu dnmle birlikte, sanayici ka-pitalist, sadece kendi retim sreciyle ilgi-lenirken, tccar, onun rnlerini pazarlardasata sunar, yani sanayici kapitalistin meta-larnn datmn gerekletirir. Ancak re-tim sreci ile datm srecinin bu ayrma-syla, her iki srecin gereksinme duyduuzamanda farkllama ortaya kar. yle za-manlar olur ki, sanayici kapitalist metasnretir, ancak tccar bu metalar satamaz.

Bu durumda, sanayici kapitalistin retimiin ortaya koyduu para-sermayesi geridnmez, dnmedii iin de yeniden reti-


9/36


10/36


10

Ancak Marksn ifade ettii gibi, nce-den belirlenen fiyat ilikilerine dayanan de-me arac ilevi felce urar uramaz, bu fi-nans sistemi ker. Bu ylesine basit ne-

denle ortaya kabilir ki, Hindistana gidengeminin batmas ya da Hindistanda malla-rn satlamamas byle bir ke yol aa-bilir.

Bugn reel sektrn yurtdndan sa-lad sendikasyon kredileri, ngiltere-Hin-distan arasndaki finansal ilikilere benzer.Varsaylan yatrmlara kredi verilir, satlaca- kabul edilen metalarn karlnda kredialr vb.

te nl mortgage krizi de bylesi birfinansal enstmann herhangi bir neden-den dolay ileyemez hale gelmesinden ba-ka bir ey deildir.

Bilindii gibi, mortgage kredilerinin ge-ri denememesi yaanlan krizin temelnedenidir. Oysa mortgage sistemine gre,varsaymsal olarak (hayali) bir konut retil-mi ve para sahibi bir baka kii tarafndansatn alnmtr. Satn alma ilemi nakit pa-ra ile deil, gelecekte taksit taksit denece-i varsaylan bir kredi araclyla gerek-lemitir. Konutu reten irket (sanayici ka-

pitalist), rettii konutu (meta) mortgagekurulularna (tccar) devreder. Devir ile-miyle birlikte konut reten irket, yani ina-at irketi, retim iin yatrd para-serma- yesini ve bundan gelen krn para olarakalr ve kendi iine (retim) devam eder, ye-ni konutlar retir. te yandan mortgageirketleri, aldklar konutlar uzun dnemlitaksitlerle ihtiya sahiplerine satar. Byle-ce mortgage irketleri konut reten irket-lere konutun karln nakit ve pein ola-rak derken, sattklar konutlarn bedelini

uzun dnemli taksitlerle geri alrlar.Konut reten irketler (geni anlamyla

inaat sektr), rettikleri konutlar satlanakadar para-sermayelerini (ve art-deerdentreyen krlarn) geri alamayacaklar iin,bu nakit ve pein deme karlnda krla-rndan bir blmn bu ileri yapan arackurulua verir. Arac kurulu (mortgage ir-keti), uzun dnemli taksitle konutu satar-ken, satn alan kiiden vadeye bal olarakbelli bir faiz alr. Bylece mortgage irke-ti, ift ynl kazan salar.

Her ey dnlm, her bir ilem birbaka ilemle ilikilendirilmitir. Saadet zin-ciri tamamlanmtr. Konut reten, konut

alan ve buna araclk yapan herkes mem-nundur.

Konut reten irket, konut retimi iingerekli rnleri (imentodan demire kadar

tm inaat malzemeleri ve emek-gc) sa-tn alarak retimi srdrrken, ayn zaman-da bu sektre mal ve hizmet veren sektr-lere (imentodan demire, boyadan ahapdemeye kadar) srekli talep yaratr. Buyzden, mortgage sisteminin iliyor olma-s, szcn gerek ve tam anlamyla sana-yi sektrnde canlanmaya yol aar. Bu sek-trel canllk, makro-ekonomi erevesin-de ulusal byme olarak artaya kar. Artkne kadar ok konut kredi ile satlabilirse, okadar ok konut retilir, o kadar ok inaatmalzemesi retilir. Bylece konut (meta)retildii iin satlmaz, satld iin retilir.

Ve birden, saadet zincirinin halkalarn-dan birisi kopar. rnein otuz yllk vadeylekonut alm olan alclar, isiz kalr, taksit-lerini deyemez hale gelir. Birden tm sis-tem ke doru hzla ilerler, ama kbirden gereklemez. deme gl e-ken konut kredisi (ipotekli konut kredisi) sa-hibinin konutuna el konulur, bir baka al-cya satlr. Bylece konut ve kredisi el de-

itirmi olur. Birisinin yerini bir bakas al-mtr. Ancak bu ilemler giderek azaldka,kredi taksitleri denmedii iin el konulankonutlarn says giderek arttka ve bu ar-tan konutlar yeniden satlamadka, sistemadm adm ke, krize doru yol alr.

Ve speklasyon, kk-burjuvalarn pi-yasalara olan gveni, siyasal ynetimlerinvaatleri ve izdikleri imaj, ortaya kantkankln geici olduu dncesiniuyandrd lde, sistem almaya devameder. Ama artk denmeyen konut kredile-

ri miktarlar artm, yeni konut almlar azal-mtr. Mortgage irketleri, konut retenirketlerle yaptklar anlamalara uygun ola-rak yeni retilen konutlar portfylerine al-may srdrler ve bunun karlnda konutreten irketlere nakit ve pein demeyi ya-parlar. te yandan ise, konutlar satlama-makta, satlm olanlarn da taksitleri de-nememektedir.

Bylece bir sre sonra mortgage ir-ketleri nakit ve pein demeler iin konutreten irketlere taahht ettikleri demeyi

yapamaz hale gelir. Bu, likit skkldr.Likit skkl bydke kriz kapy

alar ve mortgage irketleri likit bulmak


11/36


11

iin serbest piyasaya karlar. Her parasihirbaznn bildii gibi, burada ortaya -kan likit skkl, acil para ihtiyacdr.Para ihtiyac iine denlerin imdadna te-

feciler yetiir. Gnmz tefecileri ise yat-rm bankalardr. Olaan kredi faizlerindendaha yksek faiz alrlar. Yksek faizin eki-cilii ile, elinde para bulunduran kiiler pa-ralarn bu yatrm bankalarnn hizmetinesunarlar. Faiz yksek olduu srece, bu li-kit ak srer.

Ama mortgage irketlerinin likit sk-kl, yatrm bankalar sayesinde ks-men atlatlm grnse bile, temelde yatankonut kredilerinin geri denemez hale gel-mesi olgusu deimedii srece, skklksrer, likit ihtiyac artarak devam eder.

Mortgage irketleri, likit skkliinde yatrm bankalarndan yksek faiz-le taze para bulmu olmakla birlikte, buparalarn faizlerini demekten baka bir ey yapmazlar. Faizler denebildii srece de,ana parann geri denmesi de talep edil-mez.

te likit skkl ya da ipotekli ko-nut piyasasndaki tkanklk srd veartt koullarda, mortgage irketleri ya-

trm bankalarna demeleri gereken faiz-leri deyemez hale gelirler, aka iflas et-tiklerini ilan ederler.

Bu andan itibaren mortgage irketleri-nin likit skkl, faizlerle birlikte yatrmbankaclnn likit ihtiyacna dnr. Ay-n sre, bu kez bu bankaclk sektrnde yinelenir. Yatrm bankalar, yksek faiziin kendisine fon olarak verilmi para sa-hiplerinin faizlerini deyerek bir sre idareeder. Ama mortgage piyasasnda canlan-ma ortaya kmad ve yeni yeni iflaslarn

ortaya kt koullarda, faiz demeleriniancak yeni fonlar bularak gerekletirebi-lir. Alinin klah Veliye taksit taksit, faiz ola-rak denerek bir sre idare edilir. Tkank-lk ve konut piyasasndaki durgunluk sr-dke, eski fon sahiplerine denecek fa-izler iin yeni fon sahipleri bulmak zorla-r ve bir an gelir, faizler denemez hale ge-lir.

imdi likit skkl sras yatrm ban-kaclna gelmitir.

Kapitalistlerin ortak ilerini yneten bir

komiteden baka bir ey olmayan devlet,likit skklnn boyutlarna ve yatrmbankaclnn fon byklne bal ola-

rak piyasaya mdahale eder. Milyarlarcadolar, kapitalist devlet tarafndan yatrmbankaclnn likit skkln gidermekiin devreye sokulur.

Devletin bu mdahalesiyle piyasalara birrahatlama gelir. Ancak temeldeki sorun, ya-ni ipotekli konut kredisi sisteminin ileyiin-deki tkanklk (konut alclarnn kredi tak-sitlerini deyememesi) devam ettii srece,piyasalara verilen likit de arklarn dn-mesine hizmet edemez hale gelir. Ve yeni-den her ey kald yerden devam eder.

Mortgage irketleri ve yatrm banka-lar iflas ettike, bunlarn pazarlad konut-lar reten irketler de retimlerini azaltma-ya ynelirler. Bylece bu irketlerin serma- yelerinin bir ksm retim srecinden eki-lir, atl kalr. retimdeki d, irketlerinklmesine; irketlerin klmesi inaatmalzemeleri reten irketlerin klmesineyol aar. Ve ksr dng yeniden balar.

imdi artk klasik iktisat kitaplarndabile anlatlan standart ekonomik kriz ka-pya dayanmtr.

retimdeki dme, bir yandan retime yatrlan sermayenin azalmasna yol aar-ken, dier yandan retimde yer alan emek-

gcnn bir blmn ilevsiz brakr, itenkartmalar balar.Her iten kartma, ayn zamanda bir ko-

nut alcsnn kredi taksitlerini deyememe-si demektir. Bylece ipotekli konut kredile-rinin denememesiyle balayan sre, i-sizliin artmasna paralel olarak daha da ge-niler.

flaslar iflaslar izler, zoraki satlar zo-raki satlar izler. Tkanklk yllarca srer;retici gler ve rnler, birikmi meta y-nlar, sonunda deerlerinin az ya da ok

altnda bir fiyat zerinden srlene, retimve deiim yava yava canlanana dein, y-n halinde israf ve imha edilirler. (Engels)Bylece bir ekonomik bunalm daha yaa-nr.

Tm bu olaylarn temelinde ise, kapita-list sistemin en yaln gerei yatar: Ar-retim. Yaanlan kriz, kredi sistemiylebeslenen ar-retimin krizidir.

Artk klasik iktisat kitaplar alp oku-nabilir. Gemite ne olmusa, bugn de oolacaktr. Gerekleri, kapitalist ekonominin

gereklerini renmek isteyenler iin ba-vurabilecekleri tek kaynak ise, yine her za-manki gibi, MarksnKapitalidir.


12/36


12

Mart aynda ABDnin 5. byk yatrmbankasBear Stearnsin, FEDin (ABD Mer-kez Bankas) desteiyle JP Morgan Chasetarafndan satn alnmas, Merrill LynchinBank of Americann denetimine girmesi veson olarak da Lehman Brothersn iflasylabirlikte ABD yatrm bankalarnn geriye ka-lan byklerinden Morgan Stanley veGoldman Sachsn mevduat bankaclnadntrlmesiyle bir dnemin sonuna

gelindii pek ok burjuva ve kk-burjuvaiktisat tarafndan kabul edilmeye balan-mtr.

Dier yandan iki en byk mortgageirketi (Trkesiyle emlak) Fannie MaeveFreddi Mace FED tarafndan el konulma-s, yani kamu kuruluu haline getirilmesi,ABDnin en byk sigorta irketiAIGin yi-ne FED tarafndan kurtarlmas, ayniktisatlar tarafndan devletin ekonomiye mdahalesine (reglasyon) geri dnolarak tanmlanmaya baland.

En byk be yatrm bankas, iki enbyk mortgage irketi, en byk sigortairketi derken, Eyll sonuna gelindiindeABDnin en byk mevduat bankas Was-hington Mutualin iflas ettii akland.

Bu gelimelerden sonra ABD ekonomi-sinin finans krizi iinde olduu herkes ta-rafndan ve resmen kabul edilir oldu.

Tm bu devlet mdahaleleri ve iflaslar-la birlikte, Mart aynda dnya merkez ban-kalarnn likit skklna zm olarakpiyasalara verdikleri 300 milyar dolarn ar-dndan, Eyll ayndaki gelimelerle birliktepiyasalara verilen likit miktar bir trilyondolar geti.

Ne Olacak imdi?

Ekonomistler ya da iktisatlar, budevlet mdahalesi ve buna bal olarak pi-yasalara verilen bir trilyon dolar akn liki-ditenin ne anlama geldiini, daha sonrakignlerde nelere yol aabilecei zerine yo-rumlar yaparlarken, globalizm yandala-r ve vurguncular btn bunlarn kapitalistekonominin geici dalgalanmalar oldu-undan, piyasalarn dzenlenmesine hiz-met edeceinden ve nihayetinde Tayyip

Erdoandan Gler Sabancya kadar, bilen-ler ve bilmeyenler, krizlerin frsata evril-mesinden sz eder oldular.

yimser ekonomistler ile globalizmyandalar, ABD ekonomisindeki bu finanskrizi karsnda devletin ekonomiye mda-halesinin gerekli olduunu, ama abartl-mamas gerektiini sylerken, ktmser-ler, bu kriz, o kriz sylemiyle 1929 b-yk buhranna gndermeler yaparak dn-yada pek ok eyin deiecei kehanetin-de bulundular.

Bu srete piyasalarda bir gven bu-nalm olduu kansna sahip olan yatrm-clar ve yatrm fonlar tarafndan iyimser-lik rzgarlar estirilmeye alld. yle ki,FEDin bu operasyonlarda bir trilyon dolar-lk likiti piyasaya vermesinin halk etki-lemeyeceini, likit denilen eyin yle na-kit para olmadn, dolaysyla dorudanvergi mkelleflerine yansyan sonular ol-mayacan vs.den sz ederek, piyasalaragven pompalamaya kalktlar.

Kimileri bu finans krizinin reel sekt-re yansyp yansmayaca zerine tart-malar yrtrken, bir bakalar btn bun-larn sadece kat zerinde yaplan operas-


13/36


14/36


1

ana para demelerini yapamaz hale gelir-se, sistem km, banka iflas etmi de-mektir.

Bankaclk sisteminin ikinci halkas ise,

faiz karlnda toplanan paralarn bir ba-kasna kredi olarak verilmesidir. Bu kre-di, her durumda belli bir zaman iindedenmesi gereken ana para ile faizlerdenoluur.

Bankac, faiz karlnda toplad para-y, daha yksek bir faiz karlnda bir ba-kasna kredi olarak verir. Bylece finanssistemi ortaya kar.

Finans krizi ise, ncelikle kredi sahip-lerinin faiz ve ana para demelerini yapa-maz hale gelmeleriyle balar. Banka, faiz veana paralar geri alamad iin, demek zo-runda olduu faiz ve ana para demeleriiin kendi z kaynaklarn kullanmak ya dadaha yksek faizle bir baka bankadan kre-di almak zorunda kalr. Likit skkl de-nilen eydir bu.

Mortgage piyasasnda balayan likit s-kkl, mortgage irketlerinin konut kre-dilerini tahsil edemez hale gelmesiyle ba-lamtr. Onlar konut kredilerini tahsil ede-medike, kendilerine kredi veren bankala-

ra olan taahhtlerini yerine getiremez ol-mulardr. Mortgage irketlerine kredi verenbankalar da, bu irketlerin deme gliine girmeleriyle birlikte, kendi mkellefi-yetleri olan faiz ve ana para demelerini ya-pamaz olurlar. Yani likit skkl banka-lara yansr.

Geri denmeyen kredi miktar, yani ba-tk krediler, aktr ki, bu kredilerin teminedildii fon ya da mevduat sahiplerinin pa-ralarnn bir blmnn karlnn olma-mas demektir. Kat zerinde her ey yerli

yerindeyken, pratikte belli paralar batkkredi haline gelmitir.

te devletin mdahale ettii yer, bu ba-tk kredilerin ok byk miktarlara ulat-, dolaysyla en byk bankalarn taah-htlerini yerine getiremez hale geldiklerinoktadr.

Likit skkl karsnda emperyalistlkelerin merkez bankalarnn piyasalaraverdikleri ilan edilen trilyon dolarlk likit,batk kredilerin ortaya kard demesorununu amaya hizmet eder. Ama bu,

aklanan miktarda birgerek parann ban-kalara aktarlmas demek deildir. 2001 u-bat krizi sonrasnda borlarn evrilebilirli-

i iin verilen IMF kredilerine benzer birlikit aktarmdr bu. Eski deyimle, likitdenilen ey taze paradr, yani bankalarndemelerini dzenli olarak yapabilmeleri

iin gerekli para miktardr. Merkez banka-larnn piyasalara verdikleri ilan edilen li-kit miktar ise, borlarn evrilebilirliinisalayan taze para ile bor miktarnntoplamna eittir. Bir baka ifadeyle, likit,deme glne den bankalarn tmykmllklerinin devlet garantisi altnaalnmasdr. Burada toplam bor miktar birtrilyon dolar ise, borlarn evrilebilirlii,yani demelerin dzenli olarak yaplabilme-si iin gerekli para miktar, asgari faiz de-meleri kadardr. Dolaysyla likit operasyo-nunun merkez bankalarna ksa vadeli ma-liyeti, deme gl iindeki bankalarnfaiz borlarn demelerine eittir.

Ama en nemli sorun, devlet tarafndanbankalarn faiz demelerinin gvenceyealnmas, yani bu demelerin yaplmasnnsalanmas deildir. nemli sorun, banka-larn kullandklar fon ya da mevduatlarnana paralarnn geri talep edilmesidir. Bu-gn iin bu ana para miktar bir trilyon do-larn ok zerindedir ve kesin rakam biline-

memektedir.Merkez bankalarnn piyasalara likit ak-tarmndaki amalar, yatrmclarn anaparalarnn devlet gvencesine alnmasnsalayarak, piyasalara gven vermektenibarettir.

Devlet gvencesi altna alnan bir trilyondolarn zerindeki finans krizi yk, aynzamanda deme gl iindeki bankala-rn varlklarnn karldr. Ama varlkdenilen ey, mortgage kredileriyle geridenmesi mmkn olamayan krediler ola-

rak tketilmitir. Dolaysyla devletin mda-halesinin faturas, sadece ksa dnemli fa-iz demelerinin karlanmasyla snrl kal-mamaktadr. Asl fatura, geri denmesimmkn olmayan kredi miktarnn ne ka-dar olduunun ortaya kmasyla saptana-bilecektir, ki bugn iin bunu hi kimse tah-min bile edememektedir.

Yine de, her durumda merkez bankala-r (devletler) piyasalardaki deme gl-n (likit skkln) amak iin vermekdurumunda kaldklar paralar devlet bte

gelirlerinden karlamak zorundadrlar. Vedevlet bte gelirleri ise, ya vergi gelirleriolarak vardr, ya da devletin i ve d bor-


15/36


1

lanmas olarak vardr.Bugn iin FEDin finans krizi karl-

nda piyasalara vermek durumunda kald- taze para, ya vergilerin artrlmasyla ya

da devlet borlanmasna giderek karlan-mak durumundadr. phesiz vergi mkel-lefi ABD semenlerinin iinde bulundukla-r durum, vergilerin artrlmasn ksa vade-de olanaksz kldndan, devlet borlanma-s tek yol durumundadr.

ABDnin her zamankinden daha fazlaborlanmaya gitmek zorunda kalmas ise,kanlmaz olarak faizlerin ykselmesine yolaacaktr. Piyasalardaki gvensizlikle bir-leerek faizlerin ykselmesi ABD hazinesi-ne yeni ve ek bir ykmllk getirecektir.

1971-80 dneminde dolarn deer kay-betmesi karsnda areyi yksek faiz uygu-lamasnda bulan ABDnin iine girdii eko-nomik bunalm (ki globalizm sylemiylekriz), bir kez daha gndeme gelmitir.

Faizlerin ykselmesinin ilk sonular ise,geri-braktrlm lkelerin borlanma maliyetlerinin (faizlerin) ykselmesinde grle-cektir. Bizim gibi yksek cari ak veren,cari a d borlanma yoluyla finanseeden lkeler iin faizlerin ykselmesinin

maliyeti yannda yeni borlanmaya gideme-me riski de ortaya kartacaktr. Ya akl al-maz faiz oranlaryla borlanma srdrle-rek, belli bir zaman sonrasnda topyekn birkrizin patlak vermesi gze alnacaktr, ya da

Demirelin eski szyle lke yetmi centemuhta hale gelecektir.

Faizlerin ykselmesinin ikinci sonucuise, retim maliyetlerinin artmas ve bunun

sonucu olarak da fiyatlarn genel seviyesi-nin ykselmesidir. ktisat sylemiyle,yksek faiz enflasyonist bask oluturur.

Grnen odur ki, bugn ABD ekonomi-sinde balayan finans krizi, 1980lerin n-l bor krizinin n aamasyla byk ben-zerlie sahiptir.

Bu koullarda ABDnin karlksz dolarbasmn artrmas ve bu yolla finans krizi-ni finanse etmesi, yksek faizlerin ortaya -kard enflasyonist basky daha da art-racaktr. Bugne kadar dnya merkez ban-kalarna zorla kabul ettirilen yksek re-zervlerle emilen karlksz dolarlar, bu kezdorudan finans sektrnn iine girerek,st rtlemez bir sorun haline gelme ei-limindedir. Bu eilim iinde, petrol fiyatnn200 dolarn stne kmas da artc ol-mayacaktr.

Btn bunlar, ABDdeki finans krizinindnya ekonomik bunalm (kriz) halinednmesinin dinamikleri durumundadr.Eyll aynn son gnlerinde finans krizinin

Avrupada belirgin biimde ve resmen orta-ya kmasyla birlikte, dnya ekonomik bu-nalm bir gereklik halini almtr.

Olan da budur.


16/36


1

The Party is Over[Parti Bitti!]

14 Eyll: Lehman Brothers iflas etti. Merrill Lynch, Bank of Americaya satld.16 Eyll: ABD Merkez Bankas (FED) 85 milyar dolar vererek AIG sigorta irketini kurtard.18 Eyll: ngiliz bankas Lloyd TSB, HBOS bankasn 12 milyar pounda satn ald.

19 Eyll: ABD Hazine Bakan Paulson, bankalarn elindeki toksik varlklarn satn alnmas iinbir fon kurulmasn nerdi. Bu neri ile borsalar hzla ykselie geti.20 Eyll: 700 milyar dolarlk yardm paketi ABD Kongresine sunuldu.21 Eyll: Goldman Sachs ve Morgan Stanleyin yatrm bankaclndan mevduat bankaclna

gemelerine izin verildi.23 Eyll: New York borsasnda Dow Jones endeksi, gn ortalama 3,28lik kaypla (373,23 pu-

an) 11.015 puandan kapatrken, Nasdaq endeksi de yzde 4,17lik dle (94,92 puan) 2.178 pu-ana indi.

26 Eyll: ABDnin en byk bankas Washington Mutuala hkmet el koydu, arkasndan ban-kann varlklar 1.9 milyar dolara JP Morgana satld.

28 Eyll: Fortis Bank, Benelux lkeleri tarafndan 11,2 milyar dolara kamulatrld. ngilteredeBradford&Bingley mortgage irketi milliletirildi.

29 Eyll: Vachovia, Citibank tarafndan satn alnd.

Almanyada Hypo-Real Estate bankasnn 35 milyar euroluk borlar devlet tarafndan stleni-lerek kurtarld.Belika Maliye Bakan, Avrupada Denizbankn orta Dexia bankasna yardm edileceini ak -

lad.Danimarka bankas Roskilde Bank 3 milyar dolara devlet bankalarnca satn alnd.zlanda hkmeti de skntdaki lkenin nc byk bankas Glitnir Bank devletletirdi. H-

kmet, zor durumdaki bankann yzde 75lik hissesini devrald.ABD Temsilciler Meclisi 700 milyar dolarlk kurtarma plann reddetti.Dow Jones, 778 puanla tarihinin en byk net dn yaayarak %6,98 deer yitirdi. Nas -

daq endeksinin deer kayb %9,14 oldu. Hisse senetleri toplamda bir gnde 1.7 trilyon dolar de -er yitirirken, altn %4 deer kazand.

1 Ekim: 700 milyar dolarlk kurtarma plan ABD Senatosunda kabul edildi.

Piyasalar iin soluk solua geen 15gnn ksa zeti budur.

Bu 15 gn iinde en belirgin olaylar,bankalarn kamulatrlmas ve ABDnin 700milyar dolarlk yardm paketinin Kongre-nin alt kanad olan Temsilciler Meclisindereddedilmesidir. Her ne kadar Ekimin ilkgnlerinde yeni bir uzlamaya gidilerek700 milyar dolarlk paket Senato tarafndankabul edilmise de, Temsilciler Meclisindeki

red karar, ayn zamanda bankalarn kamu-latrlmasyla birlikte balayan devletinekonomiye mdahalesi tartmalarn da-

ha da hzlandrmtr.imdi en ok tartlan konu, devletin

ekonomiye mdahalesiyle neo-libera-lizmin sonunun gelmi olmas ve bu m-dahalelere ramen finans krizinin nnnalnamayarak, tm ekonomileri etkisi altnaalan bir depresyon (buhran) dnemininbalayp balamayaca olmutur.

Bu tartmalar iinde, hala her ey piya-salar zerinden deerlendirilirken, mortga-

ge krizinin, iirilmi konut deerleri ze-rinden verilen kredilere ve bu kredilerin ka-tlarnn dnya borsalarnda pazarlanma-


17/36


1

sndan kaynakland ise, hemen hi anm-sanmamaya allmtr. ABD TemsilcilerMeclisinin 700 milyar dolarlk kurtarmaplann reddetmesiyle, ABD borsalarnn

bir gnde 1,7 trilyon dolar deer yitirmesibile bu unutkanl ortadan kaldrmamtr.

Aktr ki, sermaye, para-sermaye, ift-letirilmi, letirilmi, drtletirilmitir.

Marks sermayenin bu iftlemi, le-mi halini yle tanmlar: Faiz getiren ser-maye ve kredi sistemindeki gelimeyle, b-tn sermaye kendisini iftletirmi ve bazende letirmi gibi grnr; ayn sermaye,ya da hatta belki de ayn alacak talebi, e-itli ekillerde farkl ellerde, farkl biimler-de grnrler. Bu para-sermayenin dahabyk bir ksm tamamen hayalidir. Yedekfon dnda btn mevduat, banker zerin-den alacak talebidir ve ama mevduat ola-rak hi bir zaman mevcut deildir. (Kapi-tal, Cilt: III, s. 417.)

te bu hayali (fiktif) sermaye, krizin ne-deni olduu gibi, devlet mdahalelerinin so-nu gelmez bir hal alnn da nedenidir. Ki-mi, neyi ve nasl kurtarlaca, hangi ka-dn (senet vb.) ne deerde olduunun bi-linemez olmas bir yana, bu katlarn her-

hangi bir karl da bulunmamaktadr. Ya-plan devlet mdahaleleri, kamulatrmalar,varolmayan sermayeyi kurtarmay amala-maktadr. Bu yzden de, ortada kurtarlanherhangi bir ey de yoktur.

Eer borsalar, bir gn iinde 1,7 trilyondolar kaybedebiliyor ve bir baka gn bunuyle ya da byle geri alabiliyorsa, zaten or-tada gerek, karl olan bir sermayeden,paradan sz etmek olanakl deildir.

Ancak ortada gerek bir sermaye, parabulunmasa da, bu hayali sermaye (fiktif ser-

maye), gerek sermaye gibi ilev grm-tr. Gerek sermaye ilevini yerine getirenbu hayali sermaye, ister istemez gerek ser-mayenin elde edecei kr cebe indirir. Za-ten tm ilevi de bunu gerekletirmektir.te yandan ayn hayali sermaye, trevaralar retilerek, bir bakma yeni hisse se-netleri haline getirilerek, krdan pay al-mak isteyen baka kurululara ve kiileresatlmtr. Her sat, gerek sermaye gibi i-lev gren hayali sermayenin elde etmi ol-duu sermaye krnn yeniden ve yeniden

paylam demektir. Kanlmaz olarak da,her sat, sermaye krn daha kk par-alara ayrarak faiz ad altnda paylatrr.

Trev aralarn says ne kadar artarsa,paylalan miktar da o kadar klr.

2000 krizinde iflas eden WorldCom veEnron olaynda aka grld gibi, bu

hayali sermaye ile kurulmu olan irketle-rin varlklar da hayalidir. Borsalarn diliylepiyasa deeri ok yksek grnen bu ir-ketler, tmyle iftletirilmi, letirilmivs. sermayenin rnleridirler.

Neredeyse kapitalizmin egemen retimilikisi haline geldii gnden bu yana srek-li yaplan ve srekli olarak krizlerle sonu-lanan bu hayali sermaye oyunu, ayn za-manda kapitalizmin irsi hastal olan ar-retim bunalmlarnn ertelenmesinin de birarac olarak kullanlmtr.

Dnya apnda dolaan karlksz dolar-larla birlikte bu hayali sermaye, birka ylsreyle piyasalarda canllk yaratm, krlar-da olmasa bile varlklarda byk bir art-a neden olmutur. Emperyalist lkelerin1993 ve 2000 ylndaki krizleri de, bu yol-la atlatlmtr. Dier bir ifadeyle, 1993 ve2000 krizleri hayali sermayede meydana ge-len byk bir genilemeyle birlikte yeni bircanlanma dnemine dnmtr.

Bugn yaanan finans krizinde emper-

yalist devletlerin mdahaleleri de, bylesibir hayali duruma kar yaplan bir mdaha-ledir. Bu nedenle, neye ve niin yapld bi-linemeyen, sadece piyasalar rahatlatmak,piyasalara gven vermek gibi psikolojikmdahaleden baka bir ey deildir. Bu a-dan da 1929 byk bunalm sonrasndauygulanan keynesi ekonomi politikalar-la da, 1980 dnya bunalm srasnda uygu-lanan monetarizmle de dorudan bir ili-kisi yoktur.

Keynesilik, devletin ekonomiye m-

dahalesi anlamnda, bugnk mdahaleler-le isim benzerliine sahiptir. Ama key-nesilik, devletin retim srelerine do-rudan mdahalesini esas alr. Ar-retimsonucunda satlamayan mal ve hizmetleredevlet tarafndan talep yaratlmas ya dadorudan bu mal ve hizmetlerin devlet ta-rafndan retilmesi keynesi ekonomi po-litikann esasdr.

Monetarizm ise, keynesi politikannrn olarak ortaya kan enflasyon kar-snda, devletin bu mdahalesini ortadan

kaldrmaktan ibarettir.phesiz 1929 ve 1980 bunalmlarnda

da finans kurulular, bankalar da batmtr.


18/36


1

Ancak bankalarn batnn temelinde, ret-ken sermaye iin verilen kredilerin geri de-nememesi yatar. retken sermaye, aldkredi ile mal ve hizmet retmi, ancak a-

r-retim koullarnda bunlar satamamtr.Satamad iin de kredi borcunu deyeme-mi, bankalar deme gl iine s-rklemitir. Ama her durumda, ortada re-tilmi mal ve hizmet vardr, yani para-ser-maye meta-sermaye olarak depolarda stok-lanm durumdadr, somut bir varlktr. Do-laysyla devletin mdahalesi, somut bir var-ln harekete geirilmesine yneliktir.

Bugn ortaya kan finans krizi, devle-tin adnn gemedii bir ortamda zel finanskurulular araclyla ar-retime yeni veek talep yaratmak amacyla retilmi haya-li sermaye genilemesine dayanr. Bu a-dan gemiteki keynesi uygulamadanzsel olarak farkl deildir. Sadece ad de-imi, devletin yerine piyasalar ad veri-len zel finans kurulular gemitir. Amazel finans kurulular, devlet gibi, ne ken-di faaliyetlerinin dnda srekli bir gelire(vergi geliri), ne de karlksz da olsa parabasma gcne sahiptirler. Dier yandan buzel finans kurulular tarafndan yaratlan

hayali sermaye, retime deil, oklukla ba-ka katlarn satn alnmasnda kullanl-mtr. Yani art-deer retmekten ok, re-tilmi olaca varsaylan art-deerden payalmaya ynelik olmutur.

Bu finansal genileme ortamnda, kapi-talist retim, arlkl olarak inin retimi-ne dayandrldndan, retilen art-deer deinin rettii art-deerden olumutur. El-de kalan retkenmi gibi grnen alanlarise, telekomnikasyon ve konut ticaretidir.Telekomnikasyon kesimi 2000 krizi koul-

larnda ykma uradndan, var olan ve varedilen tm hayali sermaye konut alannaynelmitir. te bu konut sektr, retilmive var olan konutlarn deerlerinin srekliykseliiyle genilemi, hayali sermayeyehayali konut deerleri eklenmitir.

Tketim mallar sektr tmyle ucuzin mallar ticaretine dayand iin, emper-yalist lkelerdeki halkn alm gc reelolarak ykselmi, alm gcndeki art dakonutlara olan talebi artrmtr. Bir bakaifadeyle, asl olarak ABD, retmeden tke-

tirken, konut satlarnda zirve yapmtr.Mortgage piyasasndaki byme, tpkABD hazine bonolarna yaplan yatrmlar gi-

bi, bu sektre yaplan yatrmlar artrmtr.Pek ok Avrupa lkesinin emeklilik sigorta-lar, eyalet ya da belediye fonlar (bankala-r) mortgage katlarna yatrm yapmtr.

Rantiye tabakas bu sayede daha da ge-nilemi ve sreli konut fiyatlarnn ykseli-iyle birlikte katlarn getirileri artmtr.

Bu gelimenin gerek tek sonucu ise,emperyalist lkelerde, ucuz in tketimmallar ile beslenen rantiye yaamnnegemen olmasdr. IMFnin raporlarndaaka ifade edildii gibi, inin retimi vemortgage katlarnn getirisi emperyalistlkelerde halkn yaam koullarnn iyile-mesine, alm glerinin artmasna, dolay-syla da mevcut dzenle olan elikilerininyumuamasna yol amtr.

Ve imdi, ABD Temsilciler Meclisi baka-n Nancy Pelosinin syledii gibi, Parti bit-mitir.

Biz de ise, eker bayram m, ramazanbayram m tartmalar iinde geen ta-til ortamnda, krizleri frsatlara dntr-meden, bankaclk sisteminin salamln-dan sz eden hamasi sylemlerle piya-salara gven verilmeye allmtr. Oysapiyasalara son be ylda bayram yaptrtan

yabanc sermaye, neredeyse tmyle buhayali sermaye genilemesinin rndr.Kamu arazilerinin satnda belirlenen fiyat-lar da, mortgage piyasasndaki fiyat yk-seliiyle belirlenmi ve karl da yine ay-n piyasada ilem gren hayali sermaye iledenmitir. zel sektrn 50 milyar dolar-lk ksa vadeli borlar ile 145 milyar dolar-lk uzun vadeli borlar ise, emperyalist l-kelerdeki hayali sermayeye yaplan borlar-dr. Bu hayali sermayenin emperyalist lke-lerde kamulatrlmasyla birlikte, bu bor-

larn tahsiline sra gelecektir. Kemal Derviinrettii gibi borlarn evrilebilirlii iinyeni borlanmaya gidilemeyecei iin de,demeler maddi varlklara el konulmasylagerekletirilebilecektir. Yeni dnem, em-peryalist lke devletlerinin el koyduklar ha-yali sermayenin Trkiyeye verdii zel sek-tr alacaklarn tahsil etme dnemi olacak-tr. phesiz bu zel sektr borlar ncedevlet garantisi altna alnacak, ardndandevlet IMF denetimine sokulacak, yeni birKemal Dervi araclyla da bu alacaklar

tahsil edilecektir. Ve o zaman bir bakaparty balayacaktr.


19/36


1

Altn alarn yaadlar. Neredeysetam bir yz yl hi bir yerde itibar grme-mi, deer verilmemi bir zihniyet ya daideolojik tutum, son otuz ylda, zelliklede son onbe ylda neolaarak altnan yaamtr. Bu zihniyetin, bu ideolo-jik tutumun ad,liberalizmdir.

1980 dnya ekonomik bunalm ortamn-da, emperyalist lkelerdeki yksek enflas-yon ve durgunlua (stagflasyon) keynesi

yntemlerle are bulunamaynca, kurtar-c olarak ortaya kan monetarizm, hereyin piyasalara braklmas ve piyasalarnher eyi dzenleyebilecei dncesine dayanan liberal ekonomik politika egemenoldu ve klasik liberalizmin brakn yap-snlar, brakn gesinler dstrna yol ve-rildi.

Dedesinin Hayek, babasnn M. Fried-mann olduu monetarizme gre, enflasyon parasal bir olgudur. Temelinde siyasalyneticilerin ellerinde tuttuklar para bas-

ma gcn piyasalara ramen kullanma-lar yatar. Dier bir ifadeyle, 1929 byk bu-nalm sonrasnda egemen ekonomi poli-tikas olan keynesilik, yani devletin eko-nomiye mdahalesi enflasyonu yaratm-tr. Devletin para basma gcyle piyasala-ra ynelik mdahaleleri (reglasyon), piya-salar yapaylatrm, dolaysyla da piyasa-lar yapay uyarclarla varlklarn srdrrhale gelmitir.

Bu yzden der Milton Friedman ya damonetarizm yandalar, Enflasyonun teksebebi para miktarndaki art olduundan,tek tedavisi de parasal byme orannazaltmaktr. Para miktar, satn alnabilen

mal ve hizmet miktar kadar artarsa fiyatlarda istikrarl olur

Monetarizme gre, devletin (kamu-nun) alandaki harcamalarn (sbvansi- yonlar, transferler vb.) karlamak iin pa-ra basmas enflasyonun somut nedenidir.Bu alan ise, sosyal harcamalar (eitim ve salk harcamalar ncelikli olmak ze-re), kamu kurulularna (KTler) yaplantransferler ve tarm destekleme harcamala-

rndan olumaktadr. Dolaysyla moneta-rizm, bu alandaki kamu harcamalarnnortadan kaldrlmasn ve bu alandaki tmmal ve hizmetlerin zel sektr tarafndanretilmesini emreder. lk yaplan i de, sos-yal harcamalarn azaltlmas ve kamu kuru-lularnn (KTler) zelletirilmesi olmu-tur.

Szcn tam anlamyla, monetarizm,keynesi ekonomi politikann tersine, dev-letin ekonomiden elini-ayan ekmesini is-ter ve piyasalar, piyasalara emanet eder.

Byle bir ekonomi politaka, kanlmazolarak siyasal sistemde ademi merkeziyet-idir, yani yerel ve yerinden ynetiminuygulanmasn talep eder. Merkezi ulusal-devlet karsnda yerel ve yerinden yne-tim modelini savunan monetarizm, aynzamanda merkezi devletin tasfiye edilme-sinden yanadr.

1980de ABDde Reagen ve ngilteredeTeatcher monetarizmin siyasal uygulayc-lar olarak yeni bir liberal dnemin balat-clar olmutur. Bylece klasik liberalizminbu yeni dnemi, neo-liberalizm dnemiolarak adlandrlmtr.

Neo-liberalizmin 1980lerde balayan

Bankalar KamulatrlrkenNeo-Liberalizmin

Yazgs


20/36


20

egemenlii, bir yandan sosyal devletin so-nunu ilan ederken, dier yandan kamu har-camalarna dayanan ve kamunun yaratttaleple gelien her trl mal ve hizmet re-

timinin de sonunu getirmitir.Byk sermaye yatrm gerektiren, do-

laysyla byk bir para-sermaye birikiminegereksinme gsteren byk kamu sanayikurulular (zellikle enerji alannda) birbi-ri ardna zelletirilmi, devletin retimsreci zerindeki her trl denetim ve ba-lants kesilmitir. Ayn ekilde, 1980 dnyaekonomik bunalm koullarnda kamula-trlm finans kurulular yeniden zelle-tirilmi, zelletirilen kamu kurulular-nn satn alnabilmesi iin trev finans ara-lar bu zel bankalar tarafndan retilmi-tir.

Bylece piyasalar, piyasa aktrleri de-nilen trev finans aralar reten finanssektrnn yapay sermaye (fiktif serma-ye) retimiyle neo-liberal uyuturucu kul-lanr hale gelmitir.

Neo-liberalizm neo-conlar (yeni mu-hafazakarlar) retmi, neo-conlar da em-peryalist imparatorluk kurma hayalininpeine dmlerdir. Ancak neo-liberaliz-

min en byk baars, yeni orta snf adverilen bir yeni asalaklar tabakas ortaya -karm olmasdr.

Yeni orta snf, kamu kurulularnnzelletirilmesiyle ortaya kan yeni ialanlarnda alan beyaz yakal iilerdir.zelletirme ncesinde devlet memur-larnn alt iler, zelletirme sonra-snda yeni orta snfn istihdam edildii,daha dorusu retildii i alanlar haline gel-mitir. Bylece keynesi dnemde milyonlarca kamu alan, milyonlarca ye-

ni orta snfla yer deitirmitir. Kamu b-rokrasisinin nicelii, zel sektr brokrasi-sinin nicelii ile yer deitirmitir.

Neo-liberalizm, yeni orta snfn varl-n ve ykseliini salamakla, ayn zaman-da kendisini ideolojik olarak savunacakve kendi adna ideolojik sava yrtecekbir nfusu da retmitir.

nce pazarlamaclk (marketing) ve rek-lamclk alanlarnda gelien yeni orta snf,yani neo-liberaller, giderek medya sek-trnde, finans brokrasisinde ve borsada

tek egemen g olmulardr. Ykseli dne-minde neo-liberaller arasnda dostluk vekardelik havas eserken, 1987 bunalm bu

havay datm, 1993 bunalm atmayadntrmtr.

Hi-Tec irketleri dev irketler halinegelmi, dnya apnda imparatorluklar

kurmaya balamlardr. Sanal byme,1997 Asya kriziyle zayflamaya balam ve2000 bunalmyla birlikte km, sanalvarlklar bir gnde yok olmutur.

2001 ylnda Enron (63 milyar dolar) ve2002 ylnda ABD tarihinin en byk iflasolarak adlandrlan (Eyll aynda iflas edenLehman Brotherstan sonra) WorldCom(107 milyar dolar) iflas ederek bir dneminsonuna gelinmitir.

Yeni dnem, W. Bush dnemi, neo-con dnemi ya da geleneksel orta snfn yeniden ykselii dnemi olmutur. Byle-ce chiplerin egemenliinden blue chiple-rin egemenliine geilmitir.

Ve bugn, mortgage krizinin finanskrizine dnt bugn, finans alannda-ki blue chiplerin egemenliinin ve gele-neksel orta snfn ykseliinin sonuna ge-linmitir. Bir baka deyile, neo-liberalizm,egemenliinin yirmili yllarnda can eki-mektedir. Neo-liberalizmin can ekime-si ve bir sre sonra mefta haline gelmesi,

yeni orta snfn ve neo-con gelenekselorta snfn da sonudur.Nasl ki emperyalist lkelerde ba gs-

teren ekonomik bunalm geri-braktrlmlkelere iddetle yansyorsa, neo-libera-lizmin bu son saatleri de ayn biimde yan-syacaktr. Neo-liberalizmden nemalanan-lar, neo-liberalizm propagandistliiyle nve paraya sahip olanlar, globalizm yanda-lar, ulusal devlet kartlar, ademi mer-keziyetilik savunucular da iflas nokta-sna gelmitir.

Gn, devletin ekonomiye artan oranda ve byk apl mdahalelerinin gndr.Bu da kendi orta snfn yaratacak ve buyepyeni orta snfn da yeni ideologlar or-taya kacaktr. Yeni ideologlar da, neo-li-beral ideologlar gibi, gerekleri arptarak,kendilerini ycelterek, n ve para sahibi ol-mann yollarna bakacaklardr.

Neo-liberal sol ne olacak diye sorulur-sa, onlarn sonu, aslna rcu etme aray-lar iinde can ekie ekie lmek olacak-tr. Devrime, devrimci mcadeleye ve genel

olarak sol dnceye verdikleri zarar ise,ancak gelien ve ykselen bir devrim m-cadelesiyle telafi edilebilecektir.


21/36


22/36


22

ZYA ERDNMEZ1954 SVAS/KANGAL

17 EKM 1980 STANBUL/KADIKY

1954 Sivas/Kangal doumlu Ziya yolda,1973 ylnda stanbul ktisat Fakltesine gi-riiyle devrimci mcadeleye aktif olarak ka-tlmtr. 1973-76 arasnda renci hareketiiinde alm ve 1974 ylnda ASne y-nelik faist saldrlarda yaralanmtr. 1975-76 dneminde YKD Ynetim Kurulu ye-si olarak alm ve 1977de THKP-C/HDnin nc Savana balamasyla birlik-te profesyonel kadro olarak devrimci sava-a katlmtr. 1979 sonlarnda THKP-C/HD-stanbul l Komitesi yeliine getirilmi ve1980de Genel Komite yesi olmutur. 17

Ekim 1980 gn Kadky Nfus Dairesininbaslmas eylemi srasnda oligarinin resmizor gleriyle girdii atmada katledilmi-tir.

FARUK AL1959/BERGAMA

14 EYLL 1977/BERGAMA

LEVENT ERTMER ve FARUK AL yoldalar, 1977 ylnda THKP-C/HDyesi olarak rgtsel faaliyette bulundular. 14 Eyll 1977 gn faist milisle-re ynelik silahl eylem hazrl srasnda yanlarnda bulunan bombalarn pat -lamasyla yaamlarn yitirdiler.

LEVENT ERTMER1959/BERGAMA

14 EYLL 1977/BERGAMA


23/36


2

Bize, siz marksist misiniz, evet mi, hayr m? diye so-rulsa, tutumumuz, Newtoncu olup olmad sorulan birfizikinin, ya da Pasteurc olup olmad renilmek is-tenen bir biyologun gsterecei tutuma benzer. Artk ze-

rinde tartmay gereksiz klan apak gerekler vardr. Ye-ni olaylarn yeni grler getirmesinin yan sra, eski g-rlerin de gerek payn koruduu unutulmayarak, fizik-te Newtoncu, biyolojide Pasteurc olunduu gibi do-al biimde Marksist olunmaldr. rnein, Einsteinngrelilik kuramnn, Planckn quantum teorisinin yann-da Newtonun bulularnn durumu byledir, yeni kuram-lar, ngiliz bilginine byklnden kesinlikle hibir eykaybettirmez. Newton sayesinde fizik ilerleyebilmi, yeniuzay grleri gelitirilmitir. ngiliz bilgini bu gelimeningerektirdii basamaklardan biridir.

nsan, elbette ki, dnr olarak, toplumsal doktrin-ler aratrcs olarak, ya da iinde yaad kapitalist sis-

temi bilen biri olarak Marksa baz yanllarn gsterebi-lir. rnein biz Latin Amerikallar, onun Bolivarla ilgili yo-rumuna, Engels ile birlikte Meksika konusunda yapt in-celemesine katlmayabiliriz. Marks, bu yazlarnda, gn-mzde geerliliini yitiren baz rk ve ulus teorilerini ka-bul ettiini belirtiyordu. Fakat byk adamlarn bulduuparlak gerekler, kk yanllara karn yaar, kk yan-llar, insan dncesinin bu devlerinin eritii yce do-ruklarn tam anlamyla bilincinde olsak bile, onlarn da

insan olduunu, yanlabileceklerini gsterir yalnzca. Bu nedenle, marksizmin balca dorularn,halklarn kltrel varlklarnn ve bilimsel bilgilerinin bir paras sayyor, artk tartlmasna gerekkalmayan tm deerler gibi doal olarak kabul ediyoruz.

Toplumsal ve politik bilimlerdeki ilerlemeler, baka alanlarda da olduu gibi, ilmikleri zincir

oluturan, biriken, birbirine balanan ve srekli mkemmelleen uzun bir tarihsel evriminin par -asdr. nsanlk tarihinin ilk alarnda, in, Arap ve Hint matematik bilimleri vard. Bugn, mate-matiin snr yoktur. Bilim tarihinde, bir Yunanl Pitagoras, bir talyan Galilei, bir ngiliz Newton, bir

Alman Gauss, bir Rus Lobaevski ve bir Einstein vs. vardr. Ayn ekilde, toplumsal ve politik bi-limler alannda, Demokritten balayarak Marksa kadar uzun bir dnrler zinciri orijinal aratr-malarn biriktirmi, deney ve doktrinlerini da gibi ymlardr.

Marksn deeri, toplumsal dncede birdenbire niteliksel bir deime meydana getirmi ol-masndan ileri gelir. Tarihi yorumlar, dinamiini anlar, gelecei nceden grr, bylece bilimselgrevini yerine getirmekle de kalmayp, ayrca devrimci bir dnce de ortaya atar: Dnyay yo-rumlamak yetmez, deitirmek de gereklidir. Ancak o zaman, insan klelikten, evresinin aleti ol-maktan kurtulup kaderinin mimar haline gelir. O gn bu gndr, Marks eski dzeni korumaktankar salayanlarn boy hedefi oldu. Tpk kleci Atina aristokrasisinin ideologlar olan Platon vemezleri tarafndan eserleri yaklan Demokritus gibi.

Devrimci Markstan balayarak, Marks ve Engels adl devlere dayanan, Lenin, Stalin, Mao Tse-tung gibi, yeni Sovyet ve in yneticileri gibi byk kiilikler sayesinde geliim aamalarn aarak,izlenecek doktrinlerin ve rneklerin tm olutu. Marksn devrimci silah eline almak zere bili-mi terkettii noktada Kba Devrimi ona sahip kar. Dncelerini revizyondan geirmek, Markstansonra gelenlere kar kmak ya da saf Marks yaatmak iin deil, bilim adam Marks orada ta-rihin dna kt, gelecei inceledii ve nceden grd iin Kba Devrimi bu noktada Marksasahip kar.

Bundan sonra devrimci Marks, tarihin bir paras olarak savaa katlacaktr. Biz pratik devrim-ciler, mcadeleye giriirken bilim adam Marksn nceden grd yasalara uyarz. Ayaklanma

yolunda, eski iktidar yapsna kar mcadele ederken, bu yapy ykmak iin halktan dayanak alr-ken mcadelemizin temelini bu halkn refah ve mutluluu zerine kurarken bilim adam Marksnngrlerini dorulamaktan baka bir ey yapmayz.

Ernesto Che Guevara

Kba Devriminin deolojisini ncelemek in Notlar


24/36


2

Velevki trban siyasal bir simge olsabileyle balayan, AKP-MHP ittifakyla ni-versitelerde trbann serbest braklmasnailikin anayasa deiikliinin yaplmasylabirlikte gelien, ardndan Mart aynda Cum-huriyet Basavcsnn AKPnin kapatlmas-na ilikin Anayasa Mahkemesine dava a-masyla yeni bir aamaya ulaan siyasal ge-limeler, AKPnin eriat tabannn r-van ve almaya ynelik Ergenekon

operasyonlaryla scak yazn balangc ol-mutur.Scak yaz, Anayasa Mahkemesinin

AKPnin kapatlmas kararn alamamasyla,beklendii kadar scak gememitir. An-cak Anayasa Mahkemesinin kararyla birlik-te AKP rahat bir nefes alm, eriat kesim-ler daha bir pervaszlam, uluslararaskonjonktr ve dnyann bugnk durumu-nun askeri darbeyi olanakszlatrd d-ncelerini pekitirmiken, Tayyip Erdoanbeklenmedik bir biimde Aydn Doan ve

medyasna kar sava ilan etmitir.Deniz Feneri olay, Dili olay ve Den-

gir Mir Fratn uyuturucu baronu olarakkamu oyuna ilan edildii bir ortamda, Tay-yip Eroann Aydn Doan ve medyasnakar sava ilan bir rvan, tehdit vegzda olarak grlmtr. Ve bu savailanyla birlikte TMSFnin Doan Holdingene zaman el koyaca beklentisi ortaya k-mtr. Bir baka deyile, Uzanlarn banagelenler Aydn Doann bana gelebilecek-tir.

Bir zamanlar Uzanlar vard. Star televiz-yonu ve Star gazetesiyle oluturduklar teh-dit ve antaj ebekesiyle yeni ve ykselen

Dnya Ekonomik Bunalm OrtamndaSmrc Snflar Arasndakielikiler Keskinleirken

sermaye grubu haline geldiler. Dnn ka-mu ihalelerinin mteahhidi Uzanlar, bykbir holdinge dntler. 12 Mart dnemininTranstrk Holdingi gibi, Uzanlar da zal d-neminin ke dnmeciliinin simgesi oldu-lar.

zal sonrasnda Uzanlar eski konumla-rn tmyle yitirmedilerse de, yan balarn-da baka yeni holdingler tremeye bala-d. Mesut Ylmaz ve Tansu iller dnemle-

rinin yeni holdingleri, kamu bankalarnnzelletirilmesiyle ortaya kartld. Sabahgazetesinin sahibi Din Bilgin, Hrriyetin sa-hibi Aydn Doan bu yeni ve ykselen hol-dinglerin yldzlar oldular.

2001 ubat krizi Din Bilginin iflasna yolaarken, yeil sermayenin sistem dgelimesinin simgesi olan Kombassan hol-ding piyasadan silindi.

AKP dnemine gelinince, lkerler ve a-lk grubu ykselen yldzlar olurken, Uzan-lar Motorola ve TMSFnin ortak operasyo-

nuyla tasfiye edildi. Bylece Tayyip Erdo-ann Doan holdinge kar sava ilan, san-ki ikinci bir Uzanlar vakas yaanacakmgibi bir havann esmesine yol at. Kimile-rince servetin yeniden datlmas olaraktanmlanan bu ykseli ve kler, kimile-rince de Anadolu sermayesinin stanbulsermayesine kar bakaldrs olarak yo-rumland.

Her eyin siyasal iktidara, siyasal iktidar-da hangi partinin olduuna ve bu siyasalpartinin hangi kesimlerin karlarnn tem-silcisi olduuna bal olarak deien ve ge-lien olaylar, yine Tayyip Erdoann kendiifadesiyle conflict of interestten (kar a-


25/36


2

tmas) baka bir ey deildir.Soru, kimin hangi karlar temsil ettii

ya da savunduu, hangi karlarn gerek-lemesi iin urat ve bu karlarn ger-

eklemesi karlnda, hangi baka kar-larn zarar grd sorusudur.

Bu sorularn doru biimde yantlanabil-mesi ise, sadece kar atmasnn snf-sal ieriinin, yani snfsal karlarn neler ol-duunun bilinmesinden geer.

Bugne kadar ok sylendi, ok yazld.lkemiz emperyalizme baml, arpk ka-pitalizmin egemen olduu, dolaysyla em-peryalizmin ibirlikiliinin servet sahibi ol-makta belirleyici olduu bir lkedir. Bu ne-denle, siyasal iktidar, kamu gc ve kamukaynaklar, zenginlemenin en temel aracolagelmitir. Bu yzden de, tm kar grup-larnn kendi karlarn gerekletirmeleri-nin yolu da, siyasal iktidara sahip olmaktangeer.

Bu, sadece kamu ihalelerinin belli birkar grubuna verilmesi asndan deil,ayn zamanda kamu kredilerinin ve kamuolanaklarnn bu kar grubunun hizmeti-ne sunulmasyla gerekletirilir. Her durum-da siyasal partiler, temsil ettikleri kar

gruplarnn hizmetindedirler ve iktidar olu-lar kadar iktidarda kallar da bu kargruplarnn karlarn azamiletirmelerineve glenmelerine baldr.

kar gruplar ise, snflardan ve snf-larn alt blmlerinden oluur. Dolaysylakar atmas, snfsal bir atmadr, s-nf mcadelesinin bir baka ifade tarzdr.

Sz konusu olan AKP, onun temsil ettiisnflar ve snfsal karlar olunca, her ey-den nce Anadolu tefeci-tccar sermayesiile kk ve orta imalatlarn karlar n-

de gelir. Erbakann milli sanayi adn ver-dii Anadolu kk ve orta imalatlarnadayanan siyasal hareketi, giderek Anadolutefeci-tccar sermayesinin katlmyla geli-mi ve btn olarak oligari dndaki tekel-leememi sanayi ve ticaret sermayesininkarlarn temsil eden bir harekete dn-mtr.

Ancak oligari dndaki smrc snf-lar, yani kk ve orta sermaye kesimleri,kendi snfsal zelliklerinden dolay homo- jen ve birleik bir snf oluturmazlar. Dola-

ysyla her blm bir baka kara tabiolan, bu nedenle de deiik siyasal partiler-de kendi karlarnn gereklemesi y-

nnde hareket eden bir snf ktlesidirler.Zaman zaman oligariyle atma iindeolan, zaman zaman oligari ile uyumlaarakconsensus oluturan bu kesimlerin da-

nk ve heterojen yaplar, karlarn dei-kenliiyle birlikte oluur.

12 Eyll dneminde komnizm tehlike-sine kar oligarinin etrafnda birleen vekenetlenen bu smrc snflar, zal d-neminde drt eilimi birletirdik sylemiy-le bahar havas iine girmiler ve Mende-res dneminden sonra en byk servet ar-tn salamlardr.

Ancak 1994 ubat krizi ve ardndan ge-len 1999 Kasm ve 2001 ubat krizleri, buhavay datm, her kesim kendi gemisi-ni kurtarmann yoluna bakmaya balam-tr. En byk krlma phesiz ubat 2001kriziyle yaanmtr. O gne kadar deiiksiyasal partilerde kendi karlarn gerek-letirmeye alan kk ve orta sermayekesimleri (ki yeil ya da laik olup olma-malarnn hi bir nemi yoktur), krizin ya-ratt korku iinde AKP saflarnda bir arayagelmilerdir.

AKP iktidaryla birlikte, zenginlik ya daservet yeniden datlmaya balanmtr.

O gne kadar kamu ihaleleriyle, kamu kre-dileriyle ve kamu olanaklaryla zenginleenkesimler, yava yava bu olanaklar yitirmi-ler, yerlerini AKPye yakn olan, daha tamifadeyle, AKPnin oluumunda belirleyiciolan kesimler almtr. Bu kesimlerin ortakpaydas ise, ideolojiktir, yani eriatlk-tr.

Uzanlar operasyonu ile belli bir servet yeniden datma sokulmutur. Bu servet,zel olarak ideolojik bir temele dayanma-m, o gne kadar siyasal iktidar olanakla-

rndan yeterince yararlanmam kk veorta sermaye kesimleri arasnda letiril-mitir. Bylece AKPnin ilk icraat, kendi-sine umut balayan kar gruplarnnumutlarn bytm ve AKPye olan gven-lerini artrmtr. Bunun sonucu olarak da2007 seimlerinde AKP oylarn artrarak k-mtr.

Ancak her siyasal iktidarn bana gelenAKPnin de bana gelmitir. karlarn tem-sil ettii kesimlerin heterojen yaps, her birkesimin karnn bir dier kesimin kary-

la son kertede atyor olmas ve de kar-larn srekli klnmas ve azamiletirilmesizorunluluu, AKPnin yeni hamleler yapa-


26/36


2

rak kar saladklarna yeni yeni karlarsalamasn da zorunlu klmtr. Kamu ku-rulularnn ve kamu arazilerinin satlarylaelde edilen karlar bir sre idare etmeyi

salamsa da, yeterli olmaktan uzak kal-mtr. Kamu kurulularnn satlmas (zel-letirme) zaten kamunun elindeki servet-in olabildiince azalmasna yol atndan,kamu olanaklar sadece birka kesime tah-sis edilebilir bir snrlla ulamtr. teAKP, bu snrllk iinde, bu klm kamuolanaklarn kendi z varl olarak grd- eriat kesimlerin hizmetine sunmu-tur. Bu da, AKPde toplam bulunan k-k ve orta sermaye kesimlerinin huzursuz-lamasna neden olmutur.

te AKPde toplam olan oligari dn-daki smrc snflarn huzursuzluu, ge-lien dnya ekonomik bunalm koullarn-da yeni bir kar atmasnn balangc-n oluturmaktadr.

Bugn Tayyip Erdoan ve mehteran ta-km, AKP evresinde toplam kk veorta sermaye kesimlerinin karlarn bir b-tn olarak gelitirmek iin gerekli ve yeter-li olanaa sahip olmadklar iin, giderek s-kmaya balamlardr. kinci bir Uzanlar

olaynn belli llerde bu kesimlerin tat-min edilmesine hizmet edebilecei dn-cesi de, bylesi bir skklk iinde aklageliveren bir are olarak grnmeye bala-mtr.

Tm iddialarn tersine, ykselen enflas-yon, artan enerji fiyatlar, kk ve orta ser-maye kesimlerini giderek zora sokmayabalamtr. Tmyle ithalata baml i pa-zar ilikisinde Anadolu tccarnn artan g-c ve AB kkenli marketler zinciri, kkve orta imalat kesimlerin zararna bir ge-

lime ortaya karmtr. Rusyaya yaplan ta-rm rnleri ihracatnn durmas ise, rt-l tarm yapan kesimleri byk zarara u-ratrken, ayn zamanda bu kesimlerin AKPy-le olan ittifaklarnn da atlamasna yol a-mtr.

imdi AKP kurmaylar, yani mehterantakm, tm Anadolu sanayici ve tccar ser-mayesini stanbul dukalna kar birle-tirmeye ynelmitir. Bunu salayabildiklerilde, oy gcn koruyabileceklerini vebu kesimlerin AKPyle olan ittifaklarn

srdrebileceklerini ummaktadrlar.stanbul dukal ya da stanbul ser-

mayesi denilen ise, asl olarak oligariyi

oluturan ibirliki-tekelci burjuvazidir. Sa-banclarn geleneksel islami partilere kar- uyumlu tutumu karsnda Ko grubu-nun laiki grnts, AKPnin bu yeni

almnn hedeflerini daha belirginletirir-ken, bir btn olarak oligariyi hedefleme-dii eklinde bir grnt de oluturmakta-dr.

Oysa sz konusu olan karlardr ve -kar denilen ey de dorudan sermayeninkendi varln srekli geniletmek ve byt-mek zorunda oluudur. Gelimeyen ve b- ymeyen sermaye deer yitirir, gszleirve bir sre sonra sermaye olma ilevini t-myle kaybeder. Bu nedenle, Uzanlarn ser-vetlerinin paylam nasl ki bir sre sonrayetersiz kalmsa, stanbul sermayesininbelli blmlerinin servetlerinin yeniden pay-lam da yetersiz kalacaktr. Ancak bu, siyaset asndan uzundur. Demirelin de-yiiyle, siyasette bir hafta ok uzun zaman-dr. Dolaysyla siyaset iin, uzun dnem-li hesaplar deil, ksa vadeli karlar nem-lidir. Tpk sermayenin kendisi gibi.

Szn z, bugn gelien dnya ekono-mik bunalm koullarnda smrc snf-lar arasndaki elikiler (kar atmas)

keskinlemektedir.ler yolunda gittii srece, reka-bet, genel kr orannn eitlenmesihalinde grdmz gibi, kapitalistsnf arasnda bir kardelik havas es-tirir ve bylece her biri, ortak yama-dan kendi yatrm orannda pay alr.Ama sorun, krn deil de zararnpaylalmas halini alr almaz, herkeskendi payna den zarar en aza in-dirme ve bunu bir bakasnn srtnaykleme abasna der. Kapitalist

snf iin, kayba uramak kanlmaz-dr. Her kapitalist, bu zararn ne ka-darn yklenmek zorunda kalaca,yani bunu ne lde paylamak du-rumunda kalaca, gsterecei gceve kurnazla baldr ve o zaman re-kabet, dman kardeler arasnda birsavaa dnr. Her bireysel kapita-listin karlar ile btnyle kapitalistsnfn karlar arasndaki uzlamaz-lk, tpk daha nce, aralarndaki -kar zdeliinin pratik rekabet yoluy-

la ortaya kmas gibi, su yzne -kar. (Marks,Kapital, Cilt: III, s. 266)

elikilerin keskinlemesiyle, kanlmaz


27/36


2

olarak bireysel kapitalist, yani her bir k-k ve orta sermaye kesimi, kendi varlnkoruma kaygsna dtke, bir yandan si-yasal iktidardan beklentileri artacak, dier

yandan yeni siyasal ilikiler iine girerek -karlarnn gereklemesini baka bir yerdearayacaktr.

Bugn AKPnin kar karya kald so-run, kendi evresinde toplam olan kkve orta sermayenin karlarn azamiletir-mek iin yeterli olanaklara sahip olmamas ve bu sermaye kesimlerinin birbiriyle eli-ik karlarnn giderek artmasdr. Yapmasgereken ey, bir btn olarak oligarininservetini bu kesimler arasnda letir-mektir. Yapamayaca ey de, yine budur.Bu ikilem iinde AKP, kanlmaz olarak

kendi evresinde olumu olan kk veorta sermaye blokunun dalmasn are-sizce izlemek zorundadr. Bu aresizlik,dnya ekonomik bunalmyla birlikte daha

da byyecek ve giderek AKPnin acizliiniortaya karacaktr. Bu acizlikin ise, eri-at taban daha saldrganlatraca, elle-rindeki iktidar olanaklarn tmyle yitirmekaygsyla pervaszlatraca kesindir. Ka-nlmaz olarak bu tutum, AKP evresindekiblokun daha hzla dalmasna ve para-lanmasna yol aacaktr.

Ama bu sondan ka yoktur. kar a-tmas snfsaldr ve belli snflarn belli -karlar belli llerde uzlaabilir olsalar da,her durumda eliki srekli ve kalcdr.


28/36


2

Yolsuzluk OlaylarSra BizdeciDinciler ve Solcular

Her eyin bir gemii, bir tarihi vardr.Hi bir ey yoktan var olmaz, varken yok ol-maz. Yolsuzluk olaylar da bu her eydenbirisidir.

Bugn Deniz Feneri, Dili olay, DengirMir Fratn hayali ihracat ve nfuz kulla-nm, AKPli belediyelerin irili ufakl sayszrvet ve suiistimal olaylar AKPyi kuatr-ken, AKP de tencere dibin kara, seninkisi

benden kara dzeni iinde ve Tayyip Er-doann szyle komnist yntemle, ya-ni amur at izi kalsn* yntemiyle CHPyeynelik kar saldrs gndemin ilk srasnaykseldi.

Bylece yolsuzluk olaylar, bir kez da-ha alenen ve kamuoyunun gzleri nndetartlan bir konu haline gelirken, halkn ge-nel bilgisi ve kans iinde imdi sra bizdemantnn dincisinden solcusuna, her tr-

yleyse kapitalizm demokrasiyle nasl uzlaabilir?Sermayenin mutlak kudretini dolayl yoldan yrterek.Bunun iki ekonomik yolu vardr: 1) Dorudan rvet; 2)hkmet ile hisse senetleri borsas arasnda ittifak. (Bubizim tezlerimizde ifade edilmitir burjuva sistemde ma-li-sermaye herhangi bir hkmete ve herhangi bir me-mura diledii gibi rvet vererek satn alabilir!)

Bir kez meta retimi, burjuvazi ve para gc egemenolunca, hangi hkmet, hangi demokrasi olursa olsun,(dorudan ya da hisse senetleri borsas yoluyla) rveteulaabilir. (Lenin)

den ve cinsten kamu grevlisine egemenolduu ve bunun da kimseyi fazlaca art-mad (bir kez daha) aa kmtr.

Yakn tarihe bakldnda, bir siyasal ikti-darn sonuna gelindiinde yolsuzluk dos-yalarnn ayyuka kt grlr. Her yol-suzluk dosyasnn, bir bakasnn yolsuz-luun hesabn soracaz sloganyla ald- ve ardndan imdi sra bizde mant

iinde hesap soracak olanlarn ilk batayolsuzluk yapmaya baladklar da tarih ka-dar eskidir.

1980 sonras Trkiyesinde rvet, Tur-gut zaln nl benim memurum iini bi-lir szleriyle meruluk kazanmtr. Byle-ce zaln orta direi kamu grevlileri (le-galist ve neo-liberal solun sylemiyle ka-mu emekileri) ktlesi, bir btn olarakyasal rvet yiyiciler tabakasn olutururhale gelmilerdir.

Ayn ekilde zaln transformasyon

adn verdii, devirmecilik yntemiyle, oli-gari iin yeni beyinleri soldan salamaoperasyonu, asl olarak rvete dayandrl-

* Tayyip Erdoan, Aydn Doan medyasna kar

sava ilan ederken yle konumutur: Yoksa eskikomnistlerin yapt gibi iftira at tutmasa da iz bra-kr mantyla m hareket ediyorsun? Mantn bumu?


29/36


2

mtr. Kltrel etkinliklerin sponsorluu;temiz vakflardan alnan proje fonlar;solcu retim yelerine vakf niversite-lerinde yksek maal krsler tahsis edil-

mesi; cretli seminer, panel ve sempozyumdzenlemeleri ve sosyal-demokrat bele-diyelerin kltr enlikleri, bu yenieri dev-irme ynteminin aralar olmutur. Eskisolcular, tm deerleri, kendilerine sala-nan bu ve benzeri olanaklar karlnda sa-ta karmlardr. Bu satn teorisyenliiniyapanlardan Murat Belgenin deyii ile, so- yut bir gelecek iin, somut bugnden vaz-geilemez felsefesi, hemen hemen tm solunsurlar etkilemitir.

Dinciler, yani eriat kesim ise, solunsatn alnmlndan ok daha nce, onlar-ca yl ncesinden satn alnmlardr. Men-deres dneminde tarikatlara (nakibentler,nurcular vb.) salanan kolaylklar, her tr-l vergiden muaf cami avlularnda topla-nan yardmlar, birbiri ardna alan kurankurslarndan salanan gelirler, dinci kesi-min satn alnmasnda kullanlan aralar ol-mutur.

Tm zamanlarda emperyalizmin ve oli-garinin komnizme kar mcadelede en

temel ve en kararl mttefiki olarak or-taya kan eriatlar, I. ve II. MC hkmet-leriyle resmen iktidar olmann nimetlerin-den yararlanrken, 12 Eyll dneminde Fay-sal Finans, El Baraka Trk, Rabta vb. Suu-di sermayesiyle desteklenmilerdir.

Amerikan emperyalizminin yeil kuakstratejisinin bir paras olarak eriatlarn Avrupadaki, zellikle de Almanyadaki ya-sad faaliyetlerinin grmezlikten gelinerek,buralardaki Trkiyeli dini btn iilerdentoplanlan balar eriat kesimlerin srek-

li finans kayna haline getirilmitir.Onlarca ylda devrimci mcadelenin ya-

ratt ve bir rpda paraya tedavl edilendeerler, dincilerin yzyllardr sregidenallah korkusu olduu iin yemezler nyar-gsyla kar karya gelmitir.

Tarihi bir kez daha anmsayalm:Bugn artk bilinmeyen ve unutulmu

olan 1989 yerel seimlerinden, 12 Eyll as-keri darbesinin dokuzuncu ylnda, Erdalnnl SHP birinci parti olarak karken,oylarn %32,8ini alm, Ankara, stanbul ve

zmir bata olmak zere 652 belediye ba-kanln kazanmtr. Ayn seimde zaln ANAP %23,7, Demirelin DYPsi %23,4 oy

almlardr.*12 Eyll askeri darbesiyle yok edildii, si-

lindii, bir daha ayaa kalkamaz hale geti-rildii dnlen sol, nasl olmusa olmu,

oylarn %39,3n almay baarmtr. Ka-raolan Ecevitin 1977 genel seimlerinde-ki %41,3 oy oranyla elde ettii byk za-ferden sonra, sol tarihinin en yksek oyoranna ulamtr.

Olanlar da bundan sonra olmutur.O gne kadar Turgut zal tarafndan tek

tek satn alnan solcu aydnlar, 1989 yerelseim zaferiyle birlikte topyekn satnalna-bilir hale gelmilerdir. Artk haka bl-mden sz eden sol zihniyet, imdiyekadar onlar yedi, imdi sra bizdeye dn-trlmtr. lk byk yolsuzluk olay da1993 ylndaki SK skandalyla** ortayakmtr.

Seimlerde oy karl ayakkabdan ten-cereye kadar bir yn rvetin datld birlkede, ister istemez her eyin mubah ol-mas, rvetin adnn bahie dntrl-mesi doaldr. Bu doallk iinde, sol, yiyiciler snfna adn yazdrrken, benimmemurum iini bilirin rn olan rvetiolaan maa gibi gren kamu emekileri

* 1989 yerel seimlerinde oylarn ve belediye ba-kanlklarnn partilere dalm: ANAP %23.74 (570);DSP %6.46 (37); DYP %23.48 (550); IDP %0.50; MP%3.02 (24); RP %8.74 (74); SHP %32.76 (652); bam-szlar %1.30.

** SK skandal, 1993 Austos aynda patlak ver-mitir. Bu dnemde SHPli SK (stanbul Su ve Kana-lizasyon daresi) Genel Mdr Dr. Ergun Gknelin,boanmay kabul etmesi karl eine 9 milyar lira (1milyon dolar) vermesiyle patlak vermitir. SK, bu d-nemde stanbul metrosu inaatnn yetkili kurumudur.Metro inaat iin alan ihalede Taksim-ili arasnDou Holding, ENKA Holding ve Garanti-Koza irket-

lerinin oluturduu ortaklk almtr. ili-4. Levent ara-sndaki metro inaat ihalesi ise, TEKFEN Holding ta-rafndan alnmtr. ki ihalenin toplam bedeli 1,5 tril-yon liradr. Ergun Gknel, bu ihalelerin her birinden80 milyar lira rvet almtr. te yandan Ergun Gk -nel, nl Taksim Toplantlarnn organizatryd.

Taksim Toplantlarnn en temel zellii ise, top-lantlarn banda, videoya alnamamas, makale, yazve haberde konu edilememesiydi. Bu kurallara uyma-yanlar, daha sonraki toplantlara arlmyordu. Dola- ysyla, toplantlar, oligarinin gizli toplantlar olarakyaplmakta ve oligarinin istedii kiilerle, demokra-tik bir ortamda pazarlkedebilmesini salamaktay-d. Srekli katlmclar arasnda Vehbi Ko, shak Ala-

ton, zeyir Garih, Can Kra gibi oligarinin nde ge-len isimleri bulunmakta ve konumac olarak katlannl solcular arasnda Dou Perinek, Murat Belge,Yaln Kk gibi kiiler vard.


30/36


0

ile aralarndaki kan uyumazl da sonaermitir.

Artk sadece solcu aydnlar deil, 12Eyll ncesinde devrimci mcadeleye u ya

da burasndan karm olan tm solcularsraya girmitir. Dnn militan solcular,imdi belediye zabtalar, pazarc tezgahlarihalesi mafyas, belediyeye ait ay ocak-lar iletmecisi olurlarken, ynetici mili-tanlar, eitim ve snfsal kken stnlkle-rini de kullanarak belediyelerin imar komis- yonlarnda igder haline gelmilerdir.DSKin yasakl olduu dnemde Trk-itek ii snf sendikas olarak sola kabulettirten militan sol teorisyenler ise, Trk- sendikalarnda eitim uzman, dan-man statleriyle kendilerini srekli maaabalatmlardr.*

1991 genel seimlerinde Demirelin DYPsinin birinci parti olarak kmas ve SHPylekoalisyon hkmeti oluturmasyla, sol dayerellikten genellie srama yapmtr. 1993ylndaki SK skandal dnm noktas ol-mutur.

Solcularn imdi sra bizde diyerekkamu olanaklarn kiisel karlar iin kul-landklarnn herkes tarafndan aka bili-

nir ve grnr hale gelmesiyle, solunmakus talihi de balamtr. O gnden bu-gne, hi bir zaman sol partiler %39,3lkoy oranna yaklaamamlardr.

Ve solun karsna, allah korkusuylayiyici olmad dnlen dinci kesim

kmtr. Solun boaltt yerler ve yitirdiitm deerler dinci kesimlerin kazanmla-r ve ykselen deerleri haline gelmitir.Bylece 1994 yerel seimlerinde stanbul

belediyesi Tayyip Erdoann eline gemi ve lml islamc yetitirme ve beslemeiftlii haline gelmitir.

Halk denilen garibanlar ise, yiyorlar,ama hizmet de veriyorlar diyerek sa par-tilerin rvetiliini ve yolsuzluunu me-rulatrrken, solun yiyiciliini lanetler-ken, dinci kesimlerin rvet ve yolsuzluk-larn allah yolunda harcanan paralar ola-rak merulatrmtr.

Dincilerin tarikatlara dayanan gizli veyeminli rgtllkleri, kol krlr, yen iindekalr rneine benzer biimde rvet veyolsuzluklarn bireysel karlar iin yaplma-snn stn rtmtr.

nananlar ise, yerel ve merkezi iktidarolanaklarnn kiisel zenginleme aracolarak kullanlmasn, zekat verildii sre-ce, dine uygun ve helal olarak kabul etmi-tir. Solun rvetten verecek zekat olma-d iin, haram lokmay kursandan ge-irdiinden lanetlenmesi kanlmazdr.

Bugn AKPlilere ilikin rvet ve yolsuz-

luk olaylarndan sadece Deniz Feneri olay,eriat kesimleri ve inananlar derindensarsmtr. ANAPtan ya da DYPden transferedilmi u ya da bu AKPlinin (Dengir MirFrat ya da Dili) rvet ve yolsuzluk olayla-rna karmas, tarikat evrelerini hi bir bi-imde etkilememektedir. Onlarn dnce-sine gre, bu kiiler zaten tekilerdendir,karlar gerei AKPli olmulardr. Ama De-niz Feneri, onlarn z ileridir, Amerikan em-peryalizminin yeil kuak stratejisindenok daha nceleri kurduklar saadet zinci-

ridir.Bylece eriat kesimler Deniz Feneriyle

birlikte, aslan sosyal demokratlarn SKskandalyla iine dtkleri krlma nokta-sna gelmilerdir. Tek farkla ki, eriat ke-simler takiyeci olduklarndan, gavurdandinsizden bir kl koparmak krdra inan-dklarndan ve zellikle de sahte belge d-zenlemede uzmanlatklarndan, aslan sos-yal demokratlar kadar byk bir ykm s-recine girmekten kanabilme olanana sa-hiptirler.

Dnya Bankas tarafndan planlanan vefinanse edilen okul yardmlarn kolaycakendi inayetleri gibi sunabilen dinciler,

* Bu ynteme ilikin son rnek, bir baka de-yile, solun en namuslu namussuzluuna son r-nek, Bayram Meralin ahde vefa diyerek kendi sen-dikas Yol-ten salad avantalar gsterilebilir. De-niz Feneri olay srasnda basna yansyan bu yolsuz-luk, Yol- sendikasndan danman statsnden

kendisine 5 bin YTL maa balatarak gerekletiril-mitir. Ancak Bayram Meral milletvekili seildii iin,bu avanta maa oluna balanmtr. Bayram Me-ral, 12 Eyllde yapt basn toplantsnda bu yolsuz-luu yle izah etmitir:

Bana ahde vefa iin bunu yaptlar... Ben deO-lum bu grevi srdrebilir dedim. Benimle sendika-ya gelip giden, ii bilen biri. Olumla szleme yapp,danmanlk grevi verdiler. Maa da o ald. SonraYol- Bakanlar Kurulu, tm makam aralarnn kul-lananlara satlmas karar ald. Olum da kullandarac 60 milyara ald. Sadece o deil, tm ynetim ku-rulu yeleri ve ube bakanlar da aynsn yapt. Bun-da usulsz ne var?

Bu grevin olunuza verilmesi normal mi?Ken-disinin eitimi ne? diye soran gazeteciye ise, Olumkolej mezunu, niversitede okuyor... Bitirmitir her-halde. diye yantlamtr.


31/36


1

ayn rahatlk ve pikinlik iinde devlet bt-esinden salanan kaynaklarla yoksullarakmr dattklarn herkese kabul ettire-bilmilerdir. Onlarn dilinde AKPli belediye-

lere ya da bakanlklara verilen rvet, iftaradrlarnn kurulmasna hizmet eden ze-katlardr.

Avrupada apartmanlarn bodrum katla-rnda oluturulmu olan camilerden topla-nan milyarlarca lira, inananlarn inananla-ra, islamiyetin glendirilmesi iin verdi-i fitre ve zekattan baka bir ey deildir.

Ama AKPnin %47 oyu, sadece eriat-larn oylarndan ibaret deildir. Medyannmerkez sa semen diye tanmlad ke-simler byk bir ounluu oluturmakta-dr. Bu nedenle Deniz Feneri kadar Dili ola-y, Dengir Mir Fratn uyuturucu baronlu-u bu kesimleri etkilemektedir. TayyipErdoann hitabet sanat olarak tanmla-d fkelenmesine yol aan da bu du-

rumdur.Tm pikinliklerine, tm takiyecilikleri-

ne ve sahte belge dzenleme yetenekleri-ne ramen, dinciler de sistemin adam

satn almaclnn arklarna kaplmlar-dr.

phesiz, zel mlkiyete dayanan, birey-sel karlarn esas olduu kapitalizm koul-larnda rvet ve yolsuzluk, yani kamu ola-naklarnn ve kamu gcnn bireysel zen-ginlik iin kullanlmas, kapitalist sistemindoal bir olgusudur. Ama ideoloji sahiple-ri, bu sistemin paras haline geldikleri an-dan itibaren, tm inandrclklarn ve ina-nrlklarn er ya da ge yitirirler. 1989 son-rasnda solun bana gelenler, bugn din-cilerin balarnn zerinde dolamaktadr.

Rvet ve yolsuzluktan arndrlm birsistem kurulmad srece de, rvet ve yol-suzluklar bitmeyecektir.


32/36


2

Sigara Yasaylalkeyi Kurtaramamak[Varolan Paray Harcamak]

Kurtulu Cephesinin 103. saysnda Sigara Yasayla lkeyi Kurtarmak balkl yaz-da yle deniliyordu:

Sigara yasann resmen balamasyla birlikte, laik medya ile islami medyannibirliiyle son dnemin en byk kampanyas balatld.

En hzl solcusundan en radikal laikisine, neo-liberal solculardan AB yan-dalarndan lml islamn mttefiki olan normal liberallere kadar her ke yaza-r sigara yasann 19 Mays gn resmen balamasyla kaleme sarldlar.

AKPnin yar-resmi yayn organ olan Yeni afak sigara yasan, en salkl ya-sak olarak ilan ederken, M. Ali Birand dnden bu yana bir devrim yayoruz. Ger -ek bir devrim bu. diye yazd...

Ve tabi kambersiz de dn olamazd. ilinin metroseksel belediye baka-n M. Sargl yasan yrrle girdii gn 4. Murat edasyla sigara yasan kontroliin zabta memurlarn da yanna alarak denetime kt.

Btn bunlarda en dikkat ekeni ise, sigara yasa ile bir yandan salmzakavuurken, dier yandan her yl sigaraya 20 milyar dolardviz demekten kurtu-lunacayd. Hurit Gnein yan masraflarla 50 milyar dolarolarak ifade ettii budviz sayesinde, Sigara braklrsa ne d ak kalacak, ne enflasyon, ne de bor-lar.

Bylece Trkiye d aktan, enflasyondan ve borlardan topyekn kurtulacak,da baml bir lke olmaktan kacak!

Bu byk kurtulu reetesinin sahibi ve teorisyeni ise, ekonomi deil pediatriprofesr Elif Dalyd.

Dalya gre, Trkiyede 28 milyon kii sigara imekte, her sigara iicisi her gnsigara iin 1-2 dolar nakit para demekte ve toplam olarak gnde 50 milyon dolar,

yllk olarak 20 milyar dolar sigaraya harcanmaktadr.

Ayn profa gre, stelik hasta oluyoruz. Bu kez tedavi olmak iin 30 milyardolarharcyoruz. Toplamda Trkler sigara almak iin, sonra hastalanp tedavi iin50 milyar dolarkaynak harcyor.

Ve ardndan unu soruyor Elif Dal:50 milyar dolar ne demek biliyor musunuz?

Bylesi bir parann ne demek olduunu bilmeyen cahiller iin de yantn ken-disi veriyor:

Biz ncirlik ssn ap, Iraka 1.5 milyar dolar iin askerlerimizi gnderecek -tik. Sigaray bugn braksak, 15 yl sonra lkenin hi d borcu kalmayacak. Ne IMFyene de Dnya Bankasna ihtiyacmz kalmayacak.

Artk kahrolsun emperyalizm, tek yol devrim gibi sloganlar atmaya hi gerekyoktur! lkenin bamszln isteyen herkesin yapmas gereken tek ey, sigara ya-sann tam ve eksiksiz uygulanmasn salamak, M. Ali Birandn syledii gibi bu-

na uymayanlar ihbar etmektir!Bylesine kolay, bylesine basit ve bylesine ucuz bir biimde lkeyi kurtarmakvarken, birilerinin ortaya kp emperyalizmden, emperyalist smrden kurtulma-nn devrimci yolundan sz etmesi pek de yakk almayacaktr!


33/36


34/36


Bu yl Haziran aynda geen ylnayn dnemine gre turist saysndaok ciddi bir art meydana geldi. Buda i piyasada tketimi arttran birunsur oldu.

Elif Dal bata olmak zere, sigara ya-sayla lkeyi kurtarmaya soyunmu olanlarrahat bir nefes alabilirler artk. Verilerdegrlen parasal byme hi de lke insa-nna ait deildir ne de olsa! Sigara iiminiartran msebbip, her zaman olduu gibi,yabanclardr! Hem zaten, Trkn Trktenbaka dostu da yoktur!

Sigara yasaklarn ihlal edenlere kesilencezalarda Haziran aynda meydana gelen

byk artn (9 bin 579 YTL) ardndan ge-len byk d halkmzn sigara yasa-na ne kadar hrmet ettiinin ak gster-gesidir!

Elbette burada sigara iicisi yabanclarnne oranda yasa ihlal ettikleri ve bu ihlalle-ri iin ne kadar ceza kesildii pek belli de-ilse de, 1,161 milyar YTLlik sigara tketim-leriyle lke ekonomisine katkda bulunduk-lar bile sylenebilir.

Tm bu verilerden ve aklamalardansonra, hala sigara yasa ile lkeyi IMFden,ABDden kurtarmaya kararl olanlar varsa,onlarn ilk yapmalar gereken yabancturistlerin lkeye giriini engellemektir. Nede olsa sigara yasana halkmz uyarken,sigara tketimini artrarak da bamll-mz srdrmeye neden olanlar yabancturistlerdir. Bu nedenle, TBMMnin bir an

nce sigara ien yabanc turistlerin lkeye giriini engelleyen bir yasa kartmasiin lobicilie balamalarnda sonsuz yararvardr!


35/36

ER YAYINLARI

MAHR AYAN: KESNTSZ DEVRM IMAHR AYAN: KESNTSZ DEVRM II-IIILKER AKMAN: MEVCUT DURUM

kurtuluş cephesi sayı:105, eylül-ekim 2008

Documents