İŞ saĞliĞi ve gÜvenlİĞİ kanunu -...

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

1


İş sağlığı ve güvenliği konusu sadece

işyeri ve çalışan düzeyinde değil

toplumun genelini doğrudan ilgilendiren

ve bu nedenle ulusal düzeyde ele

alınması gereken bir önceliktir. Çünkü

herşeyden önce son 10 yılda 706 bin iş

kazasının meydana geldiği ve bu

kazaların 10 bininin ölümle sonuçlandığı

vahim bir durum ile karşı karşıya olan

bir ülkede yaşamaktayız.


Anayasanın 49 uncu maddesinde

“Çalışma,herkesin hakkı ve ödevidir.

Devlet, çalışanların hayat seviyesini

yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek

için çalışanları korumak ve çalışmayı

desteklemek üzere gerekli tedbirleri alır.

Devlet, işçi-işveren ilişkilerinde çalışma

barışının sağlanmasını kolaylaştırıcı ve

koruyucu tedbirleri alır." hükmü,


Anayasanın 56 ncı maddesinde de "Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlar; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak işbirliğini gerçekleştirir." hükmü bulunmasına karşılık 20 Haziran 2012 tarihine kadar yasal mevzuatımızda iş sağlığı ve güvenliği konusu ANAYASAL DEĞERİ kadar itibar edilmemiş bir alan olarak kalmıştır.


Ülkemiz Avrupa Birliğine tam üyelik için

2005 yılında müzakerelere başlamıştır.

Bu nedenle, gerek Avrupa Birliği iş

sağlığı ve güvenliği mevzuatına uyum

çalışmaları gerekse onaylanan

uluslararası sözleşmelerin gereklerini

yerine getirme çabaları da ülkemizi iş

sağlığı ve güvenliğini düzenleyen daha

kapsamlı bir yasayı zorunlu kılmıştır.

Başka bir deyişle artık kaçacak bir yer

kalmamıştır.


Bu konuda ülkemiz açısından

aslında en büyük sıkıntı ise

Avrupa Birliğinin 1989 yılında

kabul ettiği ve sınırlı istisnası

dışında bütün çalışanları

kapsayan 89/391 EEC Çerçeve

Direktifidir.


Söz konusu Direktif, hem kamu ve hem

de özel sektör bütün faaliyet alanlarına

(sanayi, tarım, ticaret, idari işler, hizmet,

eğitim, kültür, eğlence vb.)

uygulanmaktadır. Direktif, yalnızca,

silahlı kuvvetler veya polis gibi belirli

özel kamu hizmetlerinde veya Direktifin

hükümleri ile kaçınılmaz bir şekilde

çatışan sivil koruma hizmetleri

alanlarında uygulanmamaktadır.


2005 yılında müzakere sürecini

başlattığımız Avrupa Birliğinde yalnızca

silahlı kuvvetler ve polis gibi belli özel

kamu hizmeti faaliyetleri ve sivil

savunma hizmetleri kapsam dışında

tutularak diğer tüm faaliyet kollarında

çalışanların tamamı özel kanunlarında

iş sağlığı ve güvenliği şemsiyesi altına

alınması, ülkemizin de bu taahhütlerde

bulunma zorunluluğunu doğurmuştur.


Diğer yandan iş kazaları ve meslek hastalıklarının ekonomik kayıpları da göz ardı edilmemelidir. Meydana gelen iş kazası neticesinde uğranılan manevi zararın telafisi mümkün değilse de ILO verilerine göre gelişmekte olan ülkelerin iş kazası ve meslek hastalıkları sonucu meydana gelen ekonomik kayıplarının gayrı safi yurtiçi hasıla (GSYİH)’larının yaklaşık %4'ü kadar olduğu gerçeği de dikkat çekicidir .


Bugüne kadar uygulamada geçerli olan

kuralcı yaklaşımdan ziyade iyileştirici ve

geliştirici bir yaklaşımın benimsenmesi;

mevzuatın uyulması gereken bir

zorunluluk olarak algılanması yerine,

sağlık ve güvenliğimizi destekleyici bir

araç olarak görülmesi durumunda iş

sağlığı ve güvenliğinde gelişme

sağlanabileceği açıktır.


• 6331 sayılı yasada kullanılan “işveren”

kelime sayısı 88

• İş kanununa göre bir hizmet akdine

dayanarak herhangi bir işte ücret

karşılığı işçi çalıştıran tüzel veya gerçek

kişiler işveren sayılmaktadır. İşveren

sayılmada en önemli unsur işçi

çalıştırma durumu olduğundan yasada

işveren teriminin kullanılmasına devam

edilmiştir.

11


İşveren adına hareket eden ve

işin,işyerinin ve işletmenin

yönetiminde görev alan kimselere

işveren vekili denir. İşveren

vekilinin bu sıfatla işçilere karşı

işlem ve yükümlülüklerinden

doğrudan işveren sorumludur.


İş Kanunu'na göre İşveren vekili tanımı ile

SGK'ya göre tanım farklıdır:İşveren

vekili;SGK’ya göre işveren nam ve hesabına

işin (BÜTÜN OLARAK)yönetimini yapan

kimsedir.

Buna karşılık İş kanununda kısmi yöneticiler

de işveren vekili sayılmaktadır. Örneğin

işveren adına hareket eden personel müdürü,

atölye şefi gibi. Yönetim kurulu başkanı ve

üyeleri; İşveren adına temsil ve ilzam yetkisi

bulunduğu sürece; İşveren vekilinin sorumlu

olduğu hallerde müteselsilen sorumlu olurlar.


• 6331 sayılı yasada kullanılan “çalışan” kelime sayısı 130

• 6331 sayılı yasa ile işçi kavramı terk

edilmiş ve yerine çalışan kelimesi

kullanılmıştır. Bunun nedeni ise

kanunun 2. maddede saydığı istisna

yerler haricindeki işyerlerindeki tüm

çalışanlara uygulanmasındandır. Başka

bir deyişle bu yasa ile iş sağlığı ve

güvenliğinin kapsama alanı

genişletilmiştir.

14


• Mevcut 4857 sayılı İş Kanununun kapsamı,

işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak

çalıştırılan işçilerle sınırlı kalmaktadır. Bu

nedenle ülkemizdeki çalışanların bir kısmı İş

Kanunu kapsamı dışında kalmakta ve

dolayısıyla da iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili

mevzuatın kapsamına girmemektedir.

Çalışanların bir kısmının iş sağlığı ve güvenliği

ile ilgili hizmetlerden yararlanamaması ise ikili

bir yapının ortaya çıkmasına neden

olmaktadır.

15


• Günümüzde işçi ve işyeri tanımında

yaşanan değişimler de dikkate alındığında;

işçinin işyerine ve bir işverene bağımlı

olarak bir ücret karşılığında çalışan kişi

olduğu biçimindeki tanımı yetersiz

kalmaktadır. Zira, işçi artık yeni teknoloji

sayesinde gerektiğinde evinden

çalışabilmektedir.

16


• Ayrıca gelişmiş ülke örneklerinde de

görüldüğü üzere "işçi" kavramından çok

"çalışan" kavramı öne çıkmaktadır. Bir

mesleğin icrası sırasında işten

kaynaklanan ve herhangi bir ayrıma tabi

tutulmadan risklere karşı çalışanların

tamamının sağlığının ve güvenliğinin

sağlanması gerekmektedir.


• 6331 sayılı yasada kullanılan “işyeri” kelime sayısı 75

• İş kanununda işyeri işin yapıldığı yer işyeri olarak tanımlanır. Diğer yandan aynı yasa “İşin niteliği ve yürütme bakımından iş yerine bağlı bulunan yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım beden veya mesleki eğitim yerleri gibi eklentiler ve araçlar da iş yerinden sayılır.” hükmüne yer vermektedir. Buna göre iş yeri, işin yapıldığı yer olan asıl iş yeri ile iş yerine bağlı yerler ve eklentiler ile araçlardan oluşan ve iş verenin belirli bir teknik amacı sürekli olarak izlediği örgüttür. 18


• 6331 sayılı yasada kullanılan “iş kazası”

kelime sayısı “2”

• 5510 sayılı kanununda yapılan sosyal

güvenlik hakları ve tazmine dayalı iş kazası

tanımı aslında meydana gelen kazaların

hangi şartlarda meydana geldiğinde iş kazası

sayılacağını belirlemeye yöneliktir. Oysa

uluslararası kuruluşlarca yapılan tanımlara

bakıldığında iş kazasının;

- Avrupa Birliği İstatistik Ofisince; "iş

sırasında fiziksel ve ruhsal zarara yol açan

ani bir olay,

19


- Uluslararası Çalışma Örgütünce; işte ya da işin

yürütümü esnasında meydana gelen, ölüm,

yaralanma ya da hastalıkla sonuçlanabilecek

kazalar,

- Dünya Sağlık Örgütünce; "önceden

planlanmamış, çoğu zaman yaralanmalara, makine

ve teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir

süre durmasına yol açan olay, şeklinde tanımlanmış

olup, böylece daha üst genel bir tanımlama yoluna

gidildiği görülmektedir.


• Kanunda da iş kazası tanımı, benzer bir

şekilde “işyerinde veya işin yürütümü

nedeniyle meydana gelen, ölüme

sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü

ruhen ya da bedenen özre uğratan olayın”

iş kazası olduğu şeklinde ve 5510 sayılı

Kanundaki tanımı da kapsayacak daha üst

genel bir tanım olarak yapılmıştır.

21


• Böylece söz konusu Kanunda yer alan iş

kazası tanımı veya sigortalıya iş kazası

sonucu hangi hallerde hangi hakların

sağlanacağını belirleyen şartların

kısıtlanmamasına imkan verilmiş ve

mevcut uygulamalarda duraksamaya yer

verilmemesi sağlanmıştır.


• Ayrıca "işin yürütümü nedeniyle" ifadesi iş

kazası tanımına eklenerek 5510 sayılı Kanunda

sayılan iş kazası şartlarından görevli olarak

işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi,

işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere

gidiş gelişi gibi durumlarında tanım kapsamında

değerlendirilmesine imkan sağlanmıştır. Bunun

yanında meslek hastalığında da aynı usul

benimsenerek mesleki risklere maruziyet esas

alınarak genel bir tanımı yapılmıştır.


KANUNUN AMACI

İşyerlerinde iş sağlığı ve

güvenliğinin sağlanması ve

mevcut sağlık ve güvenlik

şartlarının iyileştirilmesi için

işveren ve çalışanların görev,

yetki, sorumluluk, hak ve

yükümlülüklerini

düzenlemektir. 24


• Kanun yapıcının esas amacının işle

bağlantılı olan veya işin yürütümü

sırasında ortaya çıkan kaza ve

yaralanmaların, çalışma ortamında

bulunan risklerin önlenmesi ve/veya

önlenemeyen riskleri asgari seviyeye

indirerek sağlıklı ve güvenli bir

çalışma ortamının sağlanması olduğu

ilk maddeden anlaşılmaktadır. 25


• Çalışanların mesleklerini icra

ederken sağlık ve güvenlik

endişesinden uzak bir çalışma

ortamında iş görmeleri

Kanunun esas amaçlarından

birincisidir. (Özellikle işyeri

tasarımları)

26


• Kanun koyucu esas

itibariyle bu hususun %100

başarıya ulaşamayacğı

gerçeğini görerek ikinci

olarak riskin önlenmesinin

sağlanmaya çalışılması

amaçlanmıştır


• Kanun koyucu bu amacada

ulaşılamaması halinde riski en

az seviyeye indirmeye

çalışmayı amaçlamıştır.

Asgari riske çekmek alt sınır ve

buna ilişkin bahane ileri

sürmek mümkün değildir….


KANUNUN UYGULANMA ALANI

Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün

işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin

işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve

stajyerler de dâhil olmak üzere tüm

çalışanlarına faaliyet konularına

bakılmaksızın uygulanır.

• Ancak sayacağımız faaliyetler ve kişiler

hakkında bu Kanun hükümleri

uygulanmaz:

29


a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri.

b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.

c) Ev hizmetleri.

ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.

d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.


• İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin

hükümlerin 4857 sayılı İş Kanunu

kapsamı ile sınırlı olması nedeniyle

çalışanların tümünü kapsamaması,

uluslararası sözleşmeler ve A.B.

mevzuatına uyum süreci de dikkate

alınarak farklı statülere sahip

çalışanlar bakımından daha kapsayıcı

düzenlemelerin olması gerektiği

düşünülmüştür.

31


Madde ile artık istisnalar

haricinde kamu özel sektör

ayrımı kaldırılmıştır.

32


Madde ile işyerinde çalışan

tüm çalışanlar hiçbir fark

gözetilmeksizin yasa

kapsamına dahil

edilmişlerdir.


Böylece konu ile ilgili olan

tüm yasalar da aynı anda

ortadan kalkmış olmaktadır.


• Kanunun 3. maddesinde çeşitli

tanımlar yapılmıştır. Bunun temel

nedeni tekrarlardan kaçınmak ve

tecrübelerden kaynaklanan bazı

kavramlara açıklık getirmek ve

kanunun uygulanmasını ve

yorumunu kolaylaştırmaktır.

35


• Bu tanımlardan ayrıntılı

bahsedilmeyecek sadece

çalışmamızla ilgili olanlar İş Güvenliği

Uzmanlarının ve İşyeri Hekimlerinin

Görev-Yetki-Sorumluluk ve Eğitimleri

Hakkında Yönetmeliğindeki ve

Taslaktaki tanımlardan kısaca

bahsedeceğiz


• İş güvenliği uzmanı Kanundaki tanımı

İş sağlığı ve güvenliği alanında görev

yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş,

iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip

mühendis, mimar veya teknik elemanı

• İş güvenliği uzmanı Yönetmelikteki

tanımı İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde

görev yapmak üzere Bakanlıkça

yetkilendirilmiş mühendis, mimar veya

teknik elemanı,

37


• İşyeri Hekimi Kanundaki tanımı

İş sağlığı ve güvenliği alanında görev

yapmak üzere Bakanlıkça

yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği

belgesine sahip hekimi

• İşyeri Hekimi Taslak Yönetmelik

tanımı İş sağlığı ve güvenliği

alanında görev yapmak üzere

Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri

hekimliği belgesine sahip hekimi, 38


• İşyeri sağlık ve güvenlik birimi

Kanundaki tanımında bir değişiklik

yapılmamıştır. Buna göre İşyerinde iş

sağlığı ve güvenliği hizmetlerini

yürütmek üzere kurulan, gerekli

donanım ve personele sahip olan

birimi,

39


• Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi:

Kamu kurum ve kuruluşları, organize

sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret

Kanununa göre faaliyet gösteren

şirketler tarafından, işyerlerine iş

sağlığı ve güvenliği hizmetlerini

sunmak üzere kurulan gerekli

donanım ve personele sahip olan ve

Bakanlıkça yetkilendirilen birimi,


• Risk Değerlendirmesi:

İşyerinde var olan ya da dışarıdan

gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi,

bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol

açan faktörler ile tehlikelerden

kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol

tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla

yapılması gerekli çalışmaları, 41


• Tehlike sınıfı:

İş sağlığı ve güvenliği açısından,

yapılan işin özelliği, işin her

safhasında kullanılan veya ortaya

çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim

yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve

şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate

alınarak işyeri için belirlenen tehlike

grubunu, 42


İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İŞVERENİN DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ

43


• Her halükârda işyerinden ve yaptıkları

işten kaynaklanan tehlike ve risklere

karşı çalışanlarının sağlığını ve

güvenliğini korumak işverenlerin genel

yükümlülüğüdür. İşverenin çalışanları

için önlem alma ve koruma görevi aynı

zamanda devlete karşı ödevlerinden de

biridir.

44


Bu yükümlülüğün yerine

getirilmesinde işverenin araç ve

gereçleri noksansız bulundurmuş

olması işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.


• Diğer yandan işverenin

yükümlülüklerinin tamamını veya bir

kısmını da işyeri dışından hizmet alarak

yerine getiriyor olması da yargısal

içtihatların ortaya koyduğu gibi (İşveren

yükümlülüklerini ortadan kaldırmamaktadır.)

yeterli görülmemektedir.


• Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim

ve bilgi verilmesi dâhil her türlü

tedbirin alınması, organizasyonun

yapılması, gerekli araç ve

gereçlerin sağlanması, sağlık ve

güvenlik tedbirlerinin değişen

şartlara uygun hale getirilmesi ve

mevcut durumun iyileştirilmesi için

çalışmalar yapar.

47


• İşyerinde alınan iş sağlığı ve

güvenliği tedbirlerine uyulup

uyulmadığını izler, denetler ve

uygunsuzlukların giderilmesini

sağlar.

• Risk değerlendirmesi yapar veya

yaptırır.


• Çalışana görev verirken, çalışanın

sağlık ve güvenlik yönünden işe

uygunluğunu göz önüne alır.

• Yeterli bilgi ve talimat verilenler

dışındaki çalışanların hayati ve

özel tehlike bulunan yerlere

girmemesi için gerekli tedbirleri

alır.

49


• İşyeri dışındaki uzman kişi ve

kuruluşlardan hizmet alınması,

işverenin sorumluluklarını ortadan

kaldırmaz.

• Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği

alanındaki yükümlülükleri, işverenin

sorumluluklarını etkilemez.

• İşveren, iş sağlığı ve güvenliği

tedbirlerinin maliyetini çalışanlara

yansıtamaz.


• İşverenin yükümlülüklerinin yerine

getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz

önünde bulundurulur:

• Risklerden kaçınmak.

• Kaçınılması mümkün olmayan

riskleri analiz etmek.

• Risklerle kaynağında mücadele

etmek.

51


• İşin kişilere uygun hale getirilmesi için

işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı,

çalışma şekli ve üretim metotlarının

seçiminde özen göstermek, özellikle

tekdüze çalışma ve üretim temposunun

sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini

önlemek, önlenemiyor ise en aza

indirmek.


• Teknik gelişmelere uyum

sağlamak.

• Tehlikeli olanı, tehlikesiz

veya daha az tehlikeli olanla

değiştirmek.

53


• Teknoloji, iş organizasyonu,

çalışma şartları, sosyal ilişkiler

ve çalışma ortamı ile ilgili

faktörlerin etkilerini kapsayan

tutarlı ve genel bir önleme

politikası geliştirmek.


• Toplu korunma tedbirlerine,

kişisel korunma tedbirlerine

göre öncelik vermek.

• Çalışanlara uygun talimatlar

vermek.


• İŞVERENİN DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I-İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri İle İlgili Yükümlülükler:

• 6331 sayılı kanunla işverenlere

profesyonel yardım alması zorunluluk

haline getirilmiştir. İşyerinde yeterli

nitelikte personel bulunmaması halinde

ise işyeri dışında kurulu bulunan yetkili

kurum ve kuruluşlardan veya bu

hizmeti veren organizasyonlardan

alınması gerekmektedir. 56


• Kanunda yapılan düzenlemelerle

ortak sağlık ve güvenlik birimleri

önemini ve değerini biraz daha

arttırmıştır. Ancak aynı oranda da

sorumlulukları artmıştır.

OSGB’lerin geleceği yasal

mevzuatın uygulamasını gördükten

sonra netleşecektir.


• Konu ile ilgili hemen belirtelim ki

Şirket grupları ve holdinglerde

olduğu gibi birden çok işverenin

bir araya gelerek bir ortak sağlık

birimi kurma imkanı bulunmamaktadır.

58


• Bunun yanı sıra İşyeri hekimi, iş güvenliği

uzmanı ve işyeri hekimi dışındaki diğer

sağlık personelinin çalışma süreleri

tespitinde işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan

sayısı göz önünde bulundurularak

yönetmelikle belirlenmesi öngörülmüştür.

İşverenin, iş sağlığı ve güvenliği hizmetini

sunacak personele gerekli araç,gereç ve ortamı sağlama zorunluluğu getirilmiştir.

59


Ayrıca

• Hangi işyerlerinde işyeri sağlık ve güvenlik biriminin kurulacağı,

• İşyeri sağlık ve güvenlik birimi ve ortak sağlık ve güvenlik biriminde

görev alacak kişiler,

• Bu kişi ve kuruluşların çalışma şartları, görevlerini nasıl

yürütecekleri, tehlikeli hususları nasıl bildirecekleri,

• Görevlendirilecek kişilerin sayısı, işe alınmaları,

• İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunacak kişi ve kuruluşların; görev,

yetki ve yükümlülükleri, belgelendirilmeleri ve yetkilendirilmeleri ile

belge ve yetkilerinin iptali,

• Sunulacak hizmetler kapsamında yer alan sağlık gözetimi ve sağlık

raporları, kuruluşlarda bulundurulacak personel ve donanım ile bu

kuruluşların denetlenmesi,

• Bu kişi ve kuruluşlardan hangi şartlarda hizmet alınacağı,

görevlendirilecek veya istihdam edilecek kişilerin sayısı, işyerinde

verilecek hizmet süresi ve bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen

görevleri hangi hallerde işverenin kendisinin üstlenebileceği ile 60


•İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi dışındaki diğer sağlık

personelinin nitelikleri, görevlendirilmeleri, görev, yetki ve sorumlulukları,

çalışma süre ve şartları, görevlerini nasıl yürütecekleri, eğitimleri ve

belgelendirilmeleri, unvanlarına göre kimlerin hangi sınıf belge

alabilecekleri, sahip oldukları belgelere göre hangi işyerlerinde görev

alabilecekleri;

•Eğitim kurumlarının yetkilendirilmeleri,

•İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi dışındaki diğer sağlık

personeli eğitim programlarının ve bu programlarda görev alacak

eğiticilerin niteliklerinin belirlenmesi ve belgelendirilmeleri, eğitimlerin

sonunda yapılacak sınavlar ve düzenlenecek belgeler ile işyeri hekimi, iş

güvenliği uzmanı, diğer sağlık personeli, eğitim kurumu ve ortak sağlık ve

güvenlik birimi belgelendirme ve yetkilendirme bedelleri Bakanlıkça

çıkarılacak yönetmeliğe bırakılmıştır

61

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNDE

İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1- İşverenin iş sağlığı ve güvenliği

hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri

2- İşverenin katılım sağlama ve

bilgilendirme yükümlülüğü

3- İşverenin sağlık ve güvenlik

kayıtları ve onaylı deftere ilişkin

yükümlülükleri

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 1- İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile

ilgili yükümlülükleri

İşveren, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; çalışanları arasından yönetmelikte belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Gerekli nitelikleri haiz olması halinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İşveren, işyerinde gerekli niteliklere sahip

personel bulunmaması halinde birinci fıkrada

sayılan yükümlülüklerinin tamamını veya bir

kısmını, OSGB’lerden hizmet alarak yerine

getirebilir.

İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği

uzmanının tam süreli görevlendirilmesi

gereken durumlarda İSGB kurar. Tam süreli

işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde,

diğer sağlık personeli görevlendirilmesi

zorunlu değildir.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ * İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili

görevlendirilen personelin etkin bir şekilde

çalışması amacıyla gerekli kolaylığı sağlamak

ve bu hususta planlama ve düzenleme

yapmakla,

* Görevlendirdiği kişi veya OSGB’lerin

görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç,

gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün

ihtiyaçlarını karşılamakla,

* İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini

yürütenler arasında işbirliği ve

koordinasyonu sağlamakla,


* Görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı OSGB’ler tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmekle,

* İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlerini yerine getirebilmeleri için, Bakanlıkça belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yeterli çalışma süresini sağlamakla yükümlüdür


*İş sağlığı ve güvenliği

hizmetlerini yürütmek üzere

işyerinden personel

görevlendirmek veya

OSGB’lerden hizmet almak

suretiyle bu konudaki

yetkilerini devreden işverenin

bu hizmetlere ilişkin

yükümlülükleri devam eder.


*İşveren işyerinde görev yapan

işyeri hekimi, iş güvenliği

uzmanı ve diğer sağlık

personeli ile hizmet alınan

OSGB’lerin İş Sağlığı ve

Güvenliği Kanununa göre

geçerli yetki belgesi ile

görevlendirilmesinden

sorumludur.


2- İşverenin katılım sağlama ve bilgilendirme yükümlülüğü

* İşyerinden görevlendirilecek veya hizmet alınacak OSGB’de görevli işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlendirilmesi konusunda çalışan temsilcilerinin önceden görüşlerinin alınmasını sağlar.


* Görevlendirdiği veya hizmet

aldığı OSGB’de görev yapan

kişiler ile bunların çalışma

saatleri, görev, yetki ve

sorumlulukları konusunda

çalışan temsilcisi ve çalışanları

bilgilendirir.


*Çalışanların sağlık ve güvenliğini

etkilediği bilinen veya etkilemesi

muhtemel konular hakkında;

görevlendirdiği kişi veya hizmet

aldığı OSGB’yi, başka işyerlerinden

çalışmak üzere kendi işyerine

gelen çalışanları ve bunların

işverenlerini bilgilendirir.


* Başka bir işyerinden kendi

işyerine çalışmak üzere

gelen çalışanların sağlık

bilgilerine, görevlendirdiği

kişi veya hizmet aldığı

OSGB’lerin ulaşabilmesini

sağlar.


* İş sağlığı ve güvenliği

mevzuatı gereği, yükümlü

olduğu kayıt ve bildirimleri

görevlendirdiği kişi veya

hizmet aldığı OSGB ile

işbirliği içerisinde yapar.


3- İşverenin sağlık ve güvenlik

kayıtları ve onaylı deftere ilişkin

yükümlülükleri

* İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve

güvenliği faaliyetlerine ilişkin her

türlü kaydı,

* İşten ayrılma tarihinden itibaren

en az 15 yıl süreyle çalışanların

kişisel sağlık dosyalarını,

saklar.


* Çalışanın işyerinden ayrılarak

başka bir işyerinde çalışmaya

başlaması halinde, yeni işveren

çalışanın kişisel sağlık

dosyasını yazılı olarak talep

eder, önceki işveren dosyanın

bir örneğini onaylayarak bir ay

içerisinde gönderir.


* Onaylı defter işyerinin bağlı

bulunduğu Çalışma ve İş

Kurumu İl Müdürlükleri, Genel

Müdürlük veya noterce her

sayfası mühürlenmek suretiyle

onaylanır.


* Onaylı defter yapılan

tespitlere göre iş güvenliği

uzmanı, işyeri hekimi ile

işveren tarafından birlikte veya

ayrı ayrı imzalanır. Onaylı

deftere yazılan tespit ve

öneriler işverene tebliğ edilmiş

sayılır.


*Onaylı defterin asıl sureti işveren,

diğer suretleri ise iş güvenliği

uzmanı ve işyeri hekimi tarafından

saklanır. Defterin imzalanması ve

düzenli tutulmasından işveren

sorumludur. Teftişe yetkili iş

müfettişlerinin her istediğinde

işveren onaylı defteri göstermek

zorundadır.


• MESLEKİ BAĞIMSIZLIK

• Kanuna göre İşveren, İşyeri hekimi

ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve

yetkileri, görevlerini yerine

getirmeleri nedeniyle kısıtlayamaz

ve bu kişilerin görevlerini mesleğin

gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki

bağımsızlık içerisinde yürütmesine

imkan sağlamak zorundadır.

80


• Ancak kanunun bu amacına

yönelik bir eylem içerisinde

olmadığını da açıkçası

görüyoruz. Çünkü kısıtlama ve

mesleki bağımsızlığın ikincil

mevzuat ile sağlanması

mümkün değildir.

81


• ILO’nun 161 sayılı sozleşmesi ve

112 sayılı tavsiye kararında mesleki

bağımsızlığın sağlanması

gerektiğine işaret edilmektedir.

İşyeri hekiminin mesleki

bağımsızlığının tam olarak

sağlanması için özellikle işe

alınması ve işten çıkarılmasının

özel statüye bağlanması gerektiği

vurgulanmıştır. 82


• Aynı şekilde yargı kararlarında da “…haksız işten çıkarmaları önleyici ve mesleki bağımsızlığı sağlayıcı düzenlemelere yer verilmediği, işyeri hekiminin görevine son vermede işverenin fesih yetkisinin her koşulda varlığının kabul edildiği, işyeri hekiminin görevine son verilmesi halinde tabip odasına bildirim yapılması gerektiği halde bildirim koşuluna yer verilmediği için…”

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ • Calışma Bakanlığı tarafından çıkartılmış

bulunan ve şimdi tamamen yürürlükten

kaldırlan İşyeri Sağlık Birimleri ve İşyeri

Hekimlerinin Görevleri ile Çalışma Usul

ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin kimi

maddeleri hukuka aykırı bulunarak iptal

edilmişti. İş güvenliği uzmanı ve işyeri

hekimi ile ilgili kanunda öngörülenden

farklı bir güvence yönetmelikte –ve taslakta- öngörülmemiştir

84


Bu çerçevede, mesleki

bağımsızlığın sağlanmasında

önemli bir unsur olarak iş

güvencesinin diğer çalışanlardan

daha sıkı kurallarla korunması

gerektiğini ancak yasada böyle bir

düzenleme yapılmayarak aslında

mesleki bağımsızlığın sadece terim

olarak kanunda yer aldığı açıktır.


• İşverenin diğer yükümlülükleri ile ilgili 6.

maddenin “ç” bendi ve 8. maddenin 2.

bendi dikkat çekici bir özelliğe sahiptir.

Çünkü özellikle 6. madde görünüm

itibariyle işverene yükümlülük getiriyor gibi

görünse de maddenin içeriğinden esas

itibariyle gerekli bilgi, eğitim ve donanıma

sahip olmayan, işini gereği gibi yerine

getirmeyen iş güvenliği uzmanları ciddi bir

tehlike ile karşı karşıyalar…

86


Söz konusu maddeye göre

işveren;

• Görevlendirdikleri kişi veya

hizmet aldığı kurum ve

kuruluşlar tarafından iş sağlığı

ve güvenliği ile ilgili mevzuata

uygun olan ve yazılı olarak

bildirilen tedbirleri yerine

getirir.

87


• Kanun maddesinden anlaşıldığı gibi

iş güvenliği uzmanına işletmede

aldığı ve alacağı tüm önlemleri yazılı

olarak bildirme şartı getirilmiştir. Bu

uygulama önceki yönetmeliklerde iş

güvenliği uzmanı çalışma

ortamındaki riskleri ve risklere karşı

alınması gereken önlemleri işverene

bildirmek zorundadır şeklinde

düzenlenmişti.


• Bu madde ile işveren veya

işveren vekili iş güvenliği

uzmanının veya hizmet aldığı

OSGB’ler de görevli iş güvenli

uzmanının yazılı olarak

bildirdiği tedbirleri yerine

getirmek ile yükümlüdür.

89


• Yani olası sakat kalma veya ölümlü

bir iş kazası sorgulamasında

meydana gelen kaza ile ilgili önlem

ve uygulama konusunda işveren

veya işveren vekiline yazılı olarak

bildirilmemiş ya da işyerinde

meydana gelen değişiklikler

eksiklikler yazılı olarak tespit

edilmemiş ise yaşanan İş

kazasından iş güvenliği uzmanı

sorumludur.


• Oluşmuş olan iş kazası nedeni ile

işveren veya işveren vekili; İş

güvenliği uzmanım ve işyeri

hekimim var veya bu hizmeti satın

alıyorum, alınması gereken

tedbirler ve iş güvenliği

uygulamaları konusunda böyle bir

olayın olasılığını iş güvenliği

uzmanı bildirmedi, bildirimi

yapsaydı gerekli önlemi aldırırdım 91


• şeklinde yapacağı savunmasına

itibar edileceği –sorumluluğu

ortadan kalkmamasına rağmen- ve

taksirli yaralama / ölüme sebebiyet

vermeye dair yargılama sürecinin

doğrudan işyeri güvenliği uzmanı –

işyeri hekimine yöneleceği

tartışmasızdır.


• Hizmet sunan kuruluşlar ile

işyeri hekimi ve iş güvenliği

uzmanları, iş sağlığı ve

güvenliği hizmetlerinin

yürütülmesindeki ihmallerinden

dolayı, hizmet sundukları

işverene karşı sorumludur.

93


• Bu madde hükmü ile de iş

kazasının maddi yönünün

düzenlendiği ve ödenmesi

muhtemel tazminatlardan da rücu

ilişkisi içerisinde iş güvenliği

uzmanı - işyeri hekiminin

sorumluluğu da arttırılmıştır.


• Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle

sonuçlanacak şekilde vücut

bütünlüğünün bozulmasına neden

olan iş kazası veya meslek

hastalığının meydana gelmesinde

ihmali tespit edilen işyeri hekimi

veya iş güvenliği uzmanının yetki

belgesi askıya alınır. (6 ay süreyle)

95


• Bu madde ile ihmali olan

işyeri hekimine ve işyeri

güvenlik uzmanına

uygulanacak idari bir

yaptırım düzenlenmiştir.


• Özetleyecek olursak iş kazası

nedeniyle ihmali tespit edilen

ya da yazılı bildirimi

bulunmadığı anlaşılan işyeri

hekimi-işyeri güvenliği

uzmanına üç yaptırım

uygulanacaktır.

97


Bunlar;

• Cezai Yaptırım

Hürriyeti bağlayıcı ceza

• Maddi Yaptırım

Tazminat

• İdari Yaptırım

Yetki belgesinin askıya

alınması



yönünden risk değerlendirmesi

yapmak veya yaptırmakla

yükümlüdür.

• İşveren, yapılacak risk

değerlendirmesi sonucu alınacak

iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile

kullanılması gereken koruyucu

donanım veya ekipmanı belirler.

100



yönünden çalışma ortamına ve

çalışanların bu ortamda maruz

kaldığı risklerin belirlenmesine

yönelik gerekli kontrol, ölçüm,

inceleme ve araştırmaların

yapılmasını sağlar.


• Kanun ile işverenin acil durumlar

karşısındaki sorumluluğu açıkça

düzenlenmiş ve ÖNLEYİCİ bir iş

güvenliği sistemine geçmeyi

amaçlamıştır.

102


• İşveren, çalışma ortamı, kullanılan

maddeler, iş ekipmanı ile çevre

şartlarını dikkate alarak meydana

gelebilecek acil durumları önceden

değerlendirerek, çalışanları ve çalışma

çevresini etkilemesi mümkün ve

muhtemel acil durumları belirlemek ve

bunların olumsuz etkilerini önleyici ve

sınırlandırıcı tedbirleri almakla

yükümlüdür.


• Ayrıca ciddi, yakın ve önlenemeyen

tehlikenin meydana gelmesi

durumunda işveren; Çalışanların

işi bırakarak derhal çalışma

yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere

gidebilmeleri için, önceden gerekli

düzenlemeleri yapmalı ve

çalışanlara gerekli talimatları

vermelidir.


• İşverenlerin meslek hastalığı

halinde de çeşitli yükümlülükler

altında bulunacakları hükme

bağlanmıştır. İşveren buna göre:

1- Bütün iş kazalarının ve meslek

hastalıklarının kaydını tutar, gerekli

incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili

raporları düzenlemek

105


2- İşyerinde meydana gelen ancak

yaralanma veya ölüme neden olmadığı

halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara

uğramasına yol açan veya çalışan,

işyeri ya da iş ekipmanını zarara

uğratma potansiyeli olan olayları

inceleyerek bunlar ile ilgili raporları

düzenlemekle yükümlü kılınmıştır.

Tüm bunların yanında, işçiler,

belirli aralıklarla veya olaylar

sonrasında meslek hastalığı

ile ilgili olarak muayene talep

etme hakkına kavuşmuştur.


107


• Bu olaylar, işe giriş, iş

değiştirme, meslek hastalığı

nedeniyle işe ara verilmesi

sonrasında işe dönülmesi

gibi olaylardan oluşmaktadır

108


İşyerinde iş sağlığı ve

güvenliğinin sağlanması ve

sürdürülebilmesi amacıyla

işveren, çalışanları ve çalışan

temsilcilerini işyerinin

özelliklerini de dikkate alarak

işçileri bilgilendirmekle

yükümlüdür.


• Bu bilgilendirme

yükümlülüğünün içinde iş

sağlığı ve güvenliği, acil

durumlar ve afet durumları,

ciddi ve yakın bir tehlikeye

maruz kalınması ile meslek

hastalığına ilişkin yukarıda arz

edilen hususlar bulunmaktadır. 110


• Bu kanunla çalışanların işverenler

tarafından yasal hak ve

sorumlulukları konusunda

bilgilendirilmesi, iş sağlığı ve

güvenliği konusunda eğitilerek

bilinçlendirilmesi dolayısıyla iş

kazalarının ve meslek

hastalıklarının azaltılarak güvenli

ve sağlıklı bir çalışma ortamı

sağlanması amaçlanmıştır. 111


• Bilgilendirme ve eğitim

yükümlülükleri dışında, risk

değerlendirmesi, çalışma ortamı

gözetimi ve ortam ölçümleri gibi

tespitlerin sonuçlarından yola

çıkılarak ayrıca eğitim ihtiyacı

belirlenmeli ve bu eğitim ihtiyaçları

ivedilikle karşılanmalıdır.


• Bilgiyi verenler, verdikleri bilginin

anlaşılabilir olmasını sağlamak

durumundadır. Bilgilendirme, açık ve

net olmalıdır. Bilgilendirme, yazılı

olabileceği gibi bilgilendirmede sözlü

anlatımlar, görseller, video sunumları

da iyi sonuçların elde edilmesini

sağlayabilir.


• Verilen eğitimler, amaca ve

hedefe yönelik olmalı,

çalışanların yaptıkları işle ilgili

davranışlarında olumlu

değişikliğe neden olabilmeli ve

uygun davranış sergilemesini

sağlamalıdır.


• Eğitimler, beklenen faydanın

sağlanabilmesi için

çalışanların seviyesine

uygun, açık, net ve anlaşılabilir olmalıdır.

115


• İş sağlığı ve güvenliği

konusunda bütün sorumluluk

işverene verilmiş olmakla

birlikte çalışanların iş sağlığı ve

güvenliğinin sağlanmasına

katkılarını arttırmanın en etkili

yolu eğitimdir.

116


• Yeterli eğitim alan ve işyerindeki

riskler konusunda bilgilendirilmiş

olan çalışanlarda kendi hayatlarına

değer verme olgusunun

gelişmesiyle birlikte güvenlik

kültürünün oluşturulması

hedeflenmektedir.


• Çalışanlarda davranış değişikliğini hedefleyen iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ve çalışanların bilgilendirilmesinin, önemi yaşanmış iş kazaları incelendiğinde de görülmektedir.


• İşe başlama eğitimi almadan

istihdam edilen çalışanlarda

iş kazası görülme oranın

fazlalığı istatistiki verilerden

de anlaşılmaktadır.


• İş kazalarına neden olan işe yeni

başlama, çalışma yeri veya iş

değişikliği, iş ekipmanının

değişmesi hali ile yeni teknoloji

uygulanmasından doğan mesleki

acemiliğin giderilmesi eğitimle

mümkün olup bu eğitimin verilmesi

görevi işverene yüklenmiştir.


• Bu düzenlemeyle işe başlama

eğitimi, özel görevi bulunanların

eğitimi, ciddi ve yakın tehlike ile

karşılaşması muhtemel çalışanların

özel eğitime tabi tutulması, mevcut

çalışanların dışında başka

işyerlerinden çalışmak üzere gelen

ve geçici iş ilişkisi kurularak

çalıştırılanların da ilgili eğitimleri

alması zorunlu kılınmıştır. 121


• Diğer yandan eğitimlerin

maliyetinin çalışanlara

yansıtılamayacağı ve

eğitimlerde geçen sürelerin

çalışma süresinden sayılacağı

hükme bağlanmıştır.


• 4857 sayılı İş Kanununun 85 inci

maddesinde yer alan mesleki eğitim

konusunun, bu maddenin yürürlükten

kaldırılıyor olması nedeniyle tekrar

düzenlenebilmesi ile çalışanlara

verilecek iş sağlığı ve güvenliği

eğitimlerinin ve bu eğitimleri verecek

kişi ve kuruluşların niteliklerinin

belirlenebilmesi amacıyla Bakanlığa

yönetmelik çıkarma yetkisi verilmiştir.


İş Güvenliği Uzmanlarının Görev-

Yetki ve Sorumlulukları

Yönetmeliğinde iş sağlığı ve

güvenliği eğitimlerinin ve bu

eğitimleri verecek kişi ve

kuruluşların nitelikleri, verecekleri

eğitim, sorumluluk , yetki ve

yükümlülükleri açıkça ve ayrıntılı

olarak düzenlenmiştir. 124


• İş sağlığı ve güvenliğinde kabul

edilen AB müktesebatı yeni

yaklaşımının getirdiği en

önemli yeniliklerden bir tanesi

de çalışanların görüşlerinin

alınması ve katılımlarının

sağlanmasıdır.

125


• Ülkemiz tarafından kabul edilen

155 sayılı ILO Sözleşmesinde

de işverenlerce çalışanların iş

sağlığı ve güvenliği

konularındaki çalışmalara

katılımlarının sağlanacağı

taahhüt edilmektedir.


• İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yapılan

çalışmaların başarılı olmasında en

önemli aktörlerden birisi,aynı zamanda

bu çalışmaların büyük ölçüde

uygulayıcısı çalışanlar olup alınan

tedbirlerin çalışanlarca benimsenmesi

ve sürekliliğinin sağlanması

gerekmektedir.


• Bu sayede çalışanlara iş sağlığı

ve güvenliği konularındaki

çalışmalara müdahil olma

imkânı ve yönetime katılma

hakkı getirilmiş olacaktır.


• Kısacası, maddeyle getirilen

yükümlülüklerle çalışanların sağlıkları

ve güvenlikleri konusunda fikirlerini

beyan etme fırsatının yanında işveren

tarafından uygulanacak olan önleyici

tedbirlerin iyileştirilmesi için öneride

bulunmalarının sağlanması

amaçlanmıştır.


• Böylece işyerinde işyeri

temsilcisi olması zorunlu

hale getirilmiştir ve sayısı

kanunda açıkça

belirlenmiştir.

130


• İşveren; işyerinin değişik

bölümlerindeki riskler ve çalışan

sayılarını göz önünde

bulundurarak dengeli dağılıma

özen göstermek kaydıyla,

çalışanlar arasında yapılacak

seçim veya seçimle

belirlenemediği durumda atama yoluyla,

131


a) İki ila elli arasında çalışanı

bulunan işyerlerinde bir,

b) Elli bir ile yüz arasında

çalışanı bulunan işyerlerinde

iki,

c) Yüz bir ile beş yüz arasında

çalışanı bulunan işyerlerinde

üç,


ç) Beş yüz bir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört,

d) Bin bir ile iki bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş

e) İki bin bir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı kişiyi temsilci olarak görevlendirmek zorundadır.


• İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma

Yükümlülüğü:

• Elli ve daha fazla çalışanın

bulunduğu ve altı aydan fazla

süren sürekli işlerin yapıldığı

işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve

güvenliği ile ilgili çalışmalarda

bulunmak üzere kurul oluşturur.

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği

mevzuatına uygun kurul kararlarını

uygular.

134


• Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt

işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde;

• Asıl işveren ve alt işveren tarafından

ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise,

faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların

uygulanması konusunda iş birliği ve

koordinasyon asıl işverence sağlanır.

• Asıl işveren tarafından kurul

oluşturulmuş ise, kurul oluşturması

gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu

sağlamak üzere vekâleten yetkili bir

temsilci atar.


• İşyerinde kurul oluşturması

gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin

oluşturduğu kurula iş birliği ve

koordinasyonu sağlamak üzere

vekâleten yetkili bir temsilci atar.

• Kurul oluşturması gerekmeyen asıl

işveren ve alt işverenin toplam çalışan

sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu

asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl

işveren ve alt işveren tarafından birlikte

bir kurul oluşturulur.


• Aynı çalışma alanında birden fazla

işverenin bulunması ve bu

işverenlerce birden fazla kurulun

oluşturulması hâlinde işverenler,

birbirlerinin çalışmalarını

etkileyebilecek kurul kararları

hakkında diğer işverenleri

bilgilendirir.


• İş Sağlığı ve Güvenliği Koordinasyon Yükümlülüğü:

• Aynı çalışma alanını birden fazla

işverenin paylaşması durumunda

işverenler; iş hijyeni ile iş sağlığı ve

güvenliği önlemlerinin uygulanmasında

iş birliği yapar, yapılan işin yapısı göz

önüne alınarak mesleki risklerin

önlenmesi ve bu risklerden

korunulması çalışmalarını

koordinasyon içinde yapar, birbirlerini

ve çalışan temsilcilerini bu riskler

konusunda bilgilendirir.

138


• Birden fazla işyerinin

bulunduğu iş merkezleri, iş

hanları, sanayi bölgeleri veya

siteleri gibi yerlerde, iş sağlığı

ve güvenliği konusundaki

koordinasyon yönetim

tarafından sağlanır.


• Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı

ve güvenliği yönünden diğer

işyerlerini etkileyecek tehlikeler

hususunda gerekli tedbirleri

almaları için işverenleri uyarır.

Bu uyarılara uymayan

işverenleri Bakanlığa bildirir.


• İşin Durdurulması Halinde

Yükümlülükler:

• İşveren 6331 sayılı Kanunun 25 inci

maddesine istinaden işin

durdurulması sebebiyle (işyerinde

çalışmanın hayati tehlike riskinin

bulunması) işsiz kalan çalışanlara

ücretlerini ödemekle veya

ücretlerinde bir düşüklük olmamak

üzere meslek veya durumlarına göre

başka bir iş vermekle yükümlüdür.

141

http://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz261.htm






• Güvenlik Raporu veya Büyük Kaza

Önleme Politika Belgesi Hazırlama

Yükümlülüğü:

• İşletmeye başlanmadan önce, büyük

endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri

için, işyerlerinin büyüklüğüne göre

büyük kaza önleme politika belgesi

veya güvenlik raporu işveren

tarafından hazırlanır.


Güvenlik raporu hazırlama

yükümlülüğü bulunan işveren,

hazırladıkları güvenlik

raporlarının içerik ve

yeterlilikleri Bakanlıkça

incelenmesini müteakip

işyerlerini işletmeye açabilir.


• İş Kazası ve Meslek Hastalığında

Sağlık Hizmet Sunucularının

Yükümlülüğü:

• Sağlık hizmeti sunucuları; meslek

hastalığı ön tanısı koydukları

vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu

tarafından yetkilendirilen sağlık

hizmeti sunucularına sevk eder.


• Sağlık hizmeti sunucuları

kendilerine intikal eden iş

kazalarını, yetkilendirilen sağlık

hizmeti sunucuları ise meslek

hastalığı tanısı koydukları vakaları

en geç on gün içinde Sosyal

Güvenlik Kurumuna bildirir.


• ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ


tedbirlerinin alınması ve

uygulanmasının denetlenmesi

işverenin asli görevlerinden biri

olup sağlık ve güvenlik

kurallarına uymak da

çalışanların görevlerindendir.

146


• Çalışanların sağlık ve güvenlik

kurallarına uymamaları kendi

güvenliklerinin yanında diğer

çalışanların sağlığı ve güvenliği ile

işyerinin güvenliğini de tehlikeye

atacaktır. Bu nedenle, işverenin talimatı

gereği kendi sağlık ve güvenliklerinden

sorumlu oldukları gibi hareketlerinden

diğer çalışanların etkilenmesinden de

sorumlu olacakları bu kanunda

belirtilmiştir.

147


• Çalışanların, verilen eğitim ve

talimatlara uygun olarak kendilerine

tahsis edilen makine, araç ve

gereçleri usulüne uygun

kullanmaları, güvenlik araçlarını ve

tertibatını rastgele değiştirmek ve

çıkartmaktan kaçınmaları

gerekmektedir.

148


• Kendilerine sağlanan kişisel

koruyucu donanımı doğru

kullanmak ve korumakla

yükümlüdür.Genel bir prensip

olarak işyerlerinde kişisel

koruyucu donanım kullanımı en

son tercih edilen bir durumdur.

Mümkün olduğu takdirde toplu

koruma önlemlerine öncelik

verilmelidir. 149


• Ancak kişisel koruyucu donanımının

kullanımı zorunlu olduğu durumlarda

da işe uygun kişisel koruyucu donanım

bulundurmak işverenin görevidir.

Çalışanlara, kişisel koruyucu donanım

verilmesi halinde işverenlerce bu

donanımların doğru kullanımı

öğretilmelidir.

150


• Çalışanlar da kişisel koruyucu

donanımı doğru kullanmak ve

kendilerine verilen kişisel oruyucu

malzemeyi korumakla ve kullandıktan

sonra uygun yerlerine koymakla

yükümlü tutulmuşlardır. Çünkü

işyerinde kullanılan diğer araç ve

gereçler gibi kişisel koruyucu donanım

da işverenin malıdır.

151


• İşyerindeki makine, cihaz, araç,

gereç, tesis ve binalarda sağlık ve

güvenlik yönünden ciddi ve yakın

bir tehlike ile karşılaştıklarında ve

koruma tedbirlerinde bir eksiklik

gördüklerinde, işverene veya

çalışan temsilcisine derhal haber

vermek.

152


• Teftişe yetkili makam tarafından

işyerinde tespit edilen noksanlık ve

mevzuata aykırılıkların giderilmesi

konusunda, işveren ve çalışan

temsilcisi ile iş birliği yapmak.

• Kendi görev alanında, iş sağlığı ve

güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

153


• Ayrıca işyerine, sarhoş veya

uyuşturucu madde almış olarak

gelmek ve işyerinde alkollü içki

veya uyuşturucu madde kullanmak

yasaktır. İşveren; işyeri

eklentilerinden sayılan kısımlarda,

ne gibi hallerde, hangi zamanda ve

hangi şartlarla alkollü içki

içilebileceğini belirleme yetkisine sahiptir.

154


• Aşağıdaki çalışanlar için alkollü içki

kullanma yasağı uygulanmaz:

• Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan

ve işin gereği olarak üretileni

denetlemekle görevlendirilenler.

• Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü

içki satılan veya içilen işyerlerinde işin

gereği alkollü içki içmek zorunda

olanlar.

• İşinin niteliği gereği müşterilerle birlikte

alkollü içki içmek zorunda olanlar.

155


• İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNE GÖRE ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ŞU ŞEKİLDE BELİRLENMİŞTİR;

• Çalışanlar sağlık ve güvenliklerini

etkileyebilecek tehlikeleri iş sağlığı ve

güvenliği kuruluna, kurulun

bulunmadığı işyerlerinde ise işverene

bildirerek durumun tespit edilmesini ve

gerekli tedbirlerin alınmasını talep

edebilir.

156


• Çalışanlar ve temsilcileri,

işyerinde yürütülecek iş sağlığı

ve güvenliği hizmetlerinin amaç

ve usulleri konusunda haberdar

edilir ve elde edilen verilerin

kullanılması hakkında

bilgilendirilirler.

157


Çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli

çalışma ortamının korunması ve

geliştirilmesi için;

* İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya

işveren tarafından verilen iş sağlığı ve

güvenliğiyle ilgili mevzuata uygun

talimatlara uyar.

* İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine

getirmek üzere işveren tarafından

görevlendirilen kişi veya OSGB’lerin

yapacağı çalışmalarda işbirliği yapar.

158


* İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin

çalışmalara, sağlık muayenelerine,

bilgilendirme ve eğitim

programlarına katılır.

* Makine, tesisat ve kişisel

koruyucu donanımı verilen eğitim

ve talimatlar doğrultusunda ve

amacına uygun olarak kullanır.

159


*Teftişe yetkili makam

tarafından işyerinde tespit

edilen noksanlık ve ilgili

mevzuata aykırılıkların

giderilmesi konusunda, işveren

ve çalışan temsilcisi ile işbirliği

yapar.

160


* İşyerindeki makine, cihaz, araç,

gereç, tesis ve binalarda sağlık ve

güvenlik yönünden ciddi ve yakın

bir tehlike ile karşılaştıklarında ve

koruma tedbirlerinde bir eksiklik

gördüklerinde, işverene veya

çalışan temsilcisine derhal haber verir.

161


• İşverenin genel

yükümlülüklerinden biri de RİSK

DEĞERLENDİRMESİ yapmaktır. Bir

potansiyeli ifade eden tehlike

kavramının; kayıp, yaralanma veya

benzer zararlı sonuçlarının ortaya

çıkma olasılıkları, uluslararası

kabul görmüş şekliyle risk olarak

ifade edilmiştir.

163

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ • Uluslararası uygulamalar ve özellikle

Avrupa Birliği mevzuatında yer alan risk

bazlı yaklaşımın temeli olan risk

değerlendirmesi, potansiyel olan tehlikenin

belirlenmesi ile başlayıp, risk yaratan

etkenlerin ve risklerin analiz edilmesi ve bu

risklerden doğacak olumsuz etkilerin

önlenmesi için yapılması gereken

faaliyetlerin belirlenmesi için yapılacak

çalışmaları içeren bir süreç olarak yasada tanımlanmıştır.

164


• Yasa ve yönetmeliğe göre Risk

değerlendirmesi; İşyerinde var olan ya

da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin

belirlenmesi, bu tehlikelerin riske

dönüşmesine yol açan faktörler ile

tehlikelerden kaynaklanan risklerin

analiz edilerek derecelendirilmesi ve

kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması

amacıyla yapılması gerekli çalışmaları ifade etmektedir.

165


• Risk değerlendirmesi, işçi

sayısı, işyerinin tehlike sınıf ve

derecesi, sektör vb. hususlar

konusunda ayrım yapılmaksızın

tüm işyerleri bakımından

zorunlu kılınmıştır.

166


• Alınacak güvenlik tedbirleri ve

kullanılacak koruyucu ekipman,

işveren tarafından yapılacak veya

yaptırılacak risk değerlendirmesi

sonuçlarına göre işyerinde var olan

tehlikelerin bertaraf edilmesi,

doğacak risklerin önlenmesi veya

en az düzeye indirilmesi için

belirlenecektir.


• Risk değerlendirmesi neticesinde

belirlenecek yöntemlerin istenen

sonuçlara ulaşabilmesi için her

kademede rahatlıkla uygulanabilir

olması ve mevcut iş sağlığı ve

güvenliği düzeyini sürekli

iyileştirecek şekilde yapılandırılmış olması gerekmektedir.

168


• İşyeri bazlı yapılıyor olması,

durum analizine dayanması

ile hayata geçirilebilecek

önlemler gibi uygulama

konularının işverene

bırakılması risk

değerlendirme yaklaşımının

temel özelliğidir.

169


• Ülkemizdeki iş kazası ve meslek

hastalıklarının sık yaşandığı bazı

sektörlere ait özel düzenleme yapılmıştır.

Bu düzenlemede çok tehlikeli sınıfta yer

alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli

kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı

işyerleri veya büyük endüstriyel kazaların

olabileceği işyerlerinde risk

değerlendirmesi yapılmaması, 21 inci

maddeye göre işin durdurulması

yaptırımına bağlanmıştır.


• İşyeri bazlı olan bu çalışmanın yapılış

şekillerini, yapmaya yetkili kılınacak kişi ve

kuruluşları,kontrol, ölçüm, inceleme ve

araştırma şekillerini ve yapacak kişileri, bu

konularla ilgili izin prosedürlerini, özel

politika gerektiren gruplar ve kadınların

çalıştırılması ile ilgili hususları düzenlemek

üzere gerekli yetki Bakanlığa verilmiş ve

bakanlıkça “İş Sağlığı ve Güvenliği Risk

Değerlendirmesi Yönetmeliği” 29.12.2012

tarihinde yayımlanmıştır.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ • Risk değerlendirmesi; tüm işyerleri için

tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere tehlikeleri tanımlama, riskleri belirleme ve analiz etme, risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması, dokümantasyon,yapılan çalışmaların güncellenmesi ve gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilmek zorundadır. Çalışan katılımının sağlanması da zaruridir


• Yönetmeliğin amacı;

– Risk değerlendirmesinin yapılması,

– Alınacak tedbirlere karar verilmesi,

– Tedbirlerin uygulanması,

– Gerekli belge ve kayıtların hazırlanması,

– Risk değerlendirmesi yapacak kişi ve

kuruluşların nitelikleri ile usul ve

esasların düzenlenmesi olarak

öngörülmüştür

173


• Risk değerlendirmesi, işverenin

oluşturduğu bir ekip tarafından

gerçekleştirilir. Risk değerlendirmesi

ekibi aşağıdakilerden oluşur.

a) İşveren veya İşveren vekili.

b) İşyerinde sağlık ve güvenlik

hizmetini yürüten İş güvenliği

uzmanları ile İşyeri hekimleri.

174


c) İşyerindeki çalışan temsilcileri.

ç) İşyerindeki destek elemanları.

d) İşyerindeki bütün birimleri temsil

edecek şekilde belirlenen ve işyerinde

yürütülen çalışmalar, mevcut veya

muhtemel tehlike kaynakları ile riskler

konusunda bilgi sahibi çalışanlar.


(2) İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.

(3) Risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu işveren veya işveren tarafından ekip içinden görevlendirilen bir kişi tarafından da sağlanabilir.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ (4) İşveren, risk değerlendirmesi

çalışmalarında görevlendirilen kişi veya

kişilerin görevlerini yerine getirmeleri

amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi

gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar, görevlerini

yürütmeleri sebebiyle hak ve yetkilerini

kısıtlayamaz.

(5) Risk değerlendirmesi çalışmalarında

görevlendirilen kişi veya kişiler işveren

tarafından sağlanan bilgi ve belgeleri korur

ve gizli tutar.


• Riskin belirlenmesi ve analizi

Tespit edilmiş olan tehlikelerin her biri

ayrı ayrı dikkate alınarak bu

tehlikelerden kaynaklanabilecek

risklerin hangi sıklıkta oluşabileceği ile

bu risklerden kimlerin, nelerin, ne

şekilde ve hangi şiddette zarar

görebileceği belirlenir. Bu belirleme

yapılırken mevcut kontrol tedbirlerinin

etkisi de göz önünde bulundurulur.


• Toplanan bilgi ve veriler ışığında

belirlenen riskler; işletmenin faaliyetine

ilişkin özellikleri, işyerindeki tehlike

veya risklerin nitelikleri ve işyerinin

kısıtları gibi faktörler ya da ulusal veya

uluslararası standartlar esas alınarak

seçilen yöntemlerden biri veya birkaçı bir arada kullanılarak analiz edilir.

179


• Risklerin kontrolünde şu adımlar

uygulanır.

a) Planlama: Analiz edilerek

etkilerinin büyüklüğüne ve

önemine göre sıralı hale getirilen

risklerin kontrolü amacıyla bir

planlama yapılır.

180


b) Risk kontrol tedbirlerinin

kararlaştırılması: Riskin

tamamen bertaraf edilmesi, bu

mümkün değil ise riskin kabul

edilebilir seviyeye indirilmesi

için aşağıdaki adımlar

uygulanır.

181


1) Tehlike veya tehlike

kaynaklarının ortadan kaldırılması.

2) Tehlikelinin, tehlikeli olmayanla

veya daha az tehlikeli olanla

değiştirilmesi.

3) Riskler ile kaynağında mücadele

edilmesi.

182


c) Risk kontrol tedbirlerinin

uygulanması:

Kararlaştırılan tedbirlerin iş ve işlem

basamakları, işlemi yapacak kişi ya da

işyeri bölümü, sorumlu kişi ya da işyeri

bölümü, başlama ve bitiş tarihi ile

benzeri bilgileri içeren planlar

hazırlanır. Bu planlar işverence

uygulamaya konulur.

183


ç) Uygulamaların izlenmesi:

Hazırlanan planların uygulama

adımları düzenli olarak izlenir,

denetlenir ve aksayan yönler

tespit edilerek gerekli düzeltici

ve önleyici işlemler tamamlanır.

184


(2) Risk kontrol adımları

uygulanırken toplu korunma

önlemlerine, kişisel korunma

önlemlerine göre öncelik verilmesi

ve uygulanacak önlemlerin yeni

risklere neden olmaması sağlanır.

185


(3) Belirlenen risk için kontrol

tedbirlerinin hayata geçirilmesinden

sonra yeniden risk seviyesi tespiti

yapılır.

Yeni seviye, kabul edilebilir risk

seviyesinin üzerinde ise bu adımlar tekrarlanır

186


• İşverenin bizzat risk değerlendirmesi

yapabilmesi için iş sağlığı ve güvenliği uzmanı

görevlendirme yükümlülüğü olmayan bir işyeri

olması ve işverenin kendisinin bizzat gerekli

yetki belgesine sahip bulunması zorunludur.

• İş sağlığı ve güvenliği yasasında işyeri hekimi ve

iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğü

çalışan işçi sayısına bakılmaksızın tüm işyerleri

için getirilmiştir.

• Dolayısıyla yasaya göre esasen, işverenin bizzat

değerlendirme yapması söz konusu

olmayacaktır. (Gerekli yetki belgesine sahip

işveren istisnadır)

187


• Yapılmış olan risk

değerlendirmesi; tehlike

sınıfına göre çok tehlikeli

işyerlerinde en geç 2 yıl,

tehlikeli işyerlerinde en geç

dört yıl ve az tehlikeli

işyerlerinde altı yılda bir

yenilenir. 188

_RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPMASAK OLUR

MU?

_MADDİ SONUÇLARINA KATLANABİLİYORSANIZ

NEDEN OLMASIN?

• Bu kanunun 10. Maddesine göre risk değerlendirmesi

yapmayan veya yaptırmayan işveren hakkında üç bin

Türk Lirası, bu ihlalin devam ettiği her ay için ise dört bin

beş yüz Türk Lirası idari para cezası verilmesi

öngörülmüştür. 4. maddeye aykırılık halinde ise yani İş

sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve

çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin

belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme

ve araştırmaların yapmayan/yaptırmayan işveren

hakkında ise bin beş yüz Türk Lirası idari para cezası

verileceği öngörülmüştür. 189


• TEHLİKE SINIFININ TESPİTİ;

Kanunda Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubu olarak tanımlanmıştır.


• Yine Kanunun 8. Maddesinin 5. Bendinde iş güvenliği uzmanlarının görev yapabileceği iş yerleri sayılırken “çok tehlikeli”, “tehlikeli” ve “az tehlikeli” sınıf kavramları kullanıldığını ve hemen akabinde 9. madde ile İşyeri tehlike sınıflarının; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 83 üncü maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate alınarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün Başkanlığında ilgili taraflarca oluşturulan komisyonun görüşleri doğrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile tespit edileceği öngörülmüştür.


• 4857 sayılı İş kanunu kapsamında 2009 yılından bu yana yapılmaya başlanan ayrımın bu kanuna bağlı alt mevzuatta da devam ettirildiği yayımlanan tebliğ ile açıkça görülmüştür.

192


• İşyerinin tehlike sınıfına dair bir ayrım yapılırken İŞİN AĞIR YA DA TEHLİKELİ olmasına dair 4857 sayılı yasada ve alt mevzuatta yapılan ayrım bu kanun ile ortadan kaldırılmıştır. Buna göre de 31.12.2012 tarihi itibariyle 4857 sayılı yasanın ağır iş-tehlikeli iş (85-86. maddeleri) hususunda getirdiği yükümlülüklerde ortadan kalmıştır.


• Kanun ile ağır iş- tehlikeli iş

kavramı kaldırılmış olsa bile

tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer

alan işyerlerinde çalışacak

olanların, yapacakları işe uygun

olduklarına dair İSG veya OSGB’de

görevli olan iş yeri hekimi

tarafından verilmiş sağlık raporu

olmadan bu işyerlerinde çalışması

mümkün değildir.

İŞ SAĞLIĞI VE

GÜVENLİĞİ

• Bunun yanı sıra aynı şekilde

çok tehlikeli sınıfta yer alan

işyerlerinde çalışacak olanların

yapacağı işle ilgili mesleki

eğitime sahip olduğunu

belgeleyememesi halinde

çalışması mümkün değildir.

195


İŞYERİ ÖRGÜTLENMESİ

1. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI

2. İŞYERİ HEKİMİ

3. İŞYERİ HEMŞİRESİ

4. ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ

5. DESTEK ELEMANI


• İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI

• Kanundaki tanımdan kimlerin iş güvenliği uzmanı olacağı açıkça bellidir. Buna göre

Bakanlıkça yetkilendirilmiş, mühendis, mimar veya teknik elemanlar iş güvenliği uzmanı olabileceklerdir.

• Teknik eleman teknik öğretmen, fizikçi ve kimyager ünvanına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği programı mezunları şeklinde kanunda tanımlanmıştır


• Az önce de bahsedildiği üzere Kanuna göre, işveren; mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetini sunmak için

• çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde (A) sınıfı,

• tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde en az (B) sınıfı,

• az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde en az (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı GÖREVLENDİRMEKLE YÜKÜMLÜDÜR.


• İş güvenliği uzmanı çalıştırma

yükümlülüğü bakımından halen

uygulanmakta olan hükümlere göre

“işyerinde sanayiden sayılan bir işin

yapılması” koşulu da kaldırılmaktadır.

• Bu durumda bir ya da daha fazla işçinin

çalıştığı, -sanayi ya da ticari işlerin

yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın-

TÜM İŞYERLERİ BU HÜKMÜN

KAPSAMINA GİRMİŞTİR


• İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ

GÖREVLERİ-YETKİLERİ-

YÜKÜMÜLÜLÜKLERİ

1- REHBERLİK

İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili

alınması gereken tedbirleri

işverene yazılı olarak bildirmek.

200


*İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması,kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularının, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak için işverene önerilerde bulunmak.


* İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili



* İşyerinde meydana gelen iş

kazası ve meslek hastalıklarının

nedenlerinin araştırılması ve

tekrarlanmaması için alınacak

önlemler konusunda çalışmalar

yaparak işverene önerilerde

bulunmak


• İşyerinde meydana gelen ancak

ölüm ya da yaralanmaya neden

olmayan, ancak çalışana, ekipmana

veya işyerine zarar verme

potansiyeli olan olayların

nedenlerinin araştırılması

konusunda çalışma yapmak ve

işverene önerilerde bulunmak.


2- EĞİTİM BİLGİLENDİRME

KAYIT

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği

eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun

olarak planlanması konusunda çalışma

yaparak işverenin onayına sunmak ve

uygulamalarını yapmak veya kontrol

etmek.


• Çalışma ortamıyla ilgili iş

sağlığı ve güvenliği çalışmaları

ve çalışma ortamı gözetim

sonuçlarının kaydedildiği yıllık

değerlendirme raporunu işyeri

hekimi ile işbirliği halinde

hazırlamak.


* Çalışanlara yönelik bilgilendirme

faaliyetlerini düzenleyerek işverenin

onayına sunmak ve uygulamasını

kontrol etmek.

* Gerekli yerlerde kullanılmak amacıyla

iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile

çalışma izin prosedürlerini hazırlayarak

işverenin onayına sunmak ve

uygulamasını kontrol etmek


• İşyeri hekimiyle birlikte iş kazaları

ve meslek hastalıklarıyla ilgili

değerlendirme yapmak, tehlikeli

olayın tekrarlanmaması için

inceleme ve araştırma yaparak

gerekli önleyici faaliyet planlarını

hazırlamak ve uygulamaların

takibini yapmak.


* Bir sonraki yılda gerçekleştirilecek iş

sağlığı ve güvenliğiyle ilgili faaliyetlerin

yer aldığı yıllık çalışma planını işyeri

hekimiyle birlikte hazırlamak.

* Bulunması halinde üyesi olduğu iş

sağlığı ve güvenliği kuruluyla işbirliği

içinde çalışmak,

*Çalışan temsilcisi ve destek

elemanlarının çalışmalarına destek

sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak.


3- RİSK DEĞERLENDİRMESİ İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk

değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve takibini yapmak.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ • İş güvenliği uzmanının yetkileri :

a) İşverene yazılı olarak bildirilen iş

sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması

gereken tedbirlerden hayati tehlike arz

edenlerin, iş güvenliği uzmanı

tarafından belirlenecek makul bir süre

içinde işveren tarafından yerine

getirilmemesi hâlinde, bu hususu

işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş

kurumu il müdürlüğüne bildirmek.

210


b) İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin

ciddi ve önlenemez olması ve bu

hususun acil müdahale gerektirmesi

halinde işin durdurulması için işverene

başvurmak.

c) Görevi gereği işyerinin bütün

bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği

konusunda inceleme ve araştırma

yapmak, gerekli bilgi ve belgelere

ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.

211


ç) Görevinin gerektirdiği

konularda işverenin bilgisi

dâhilinde ilgili kurum ve

kuruluşlarla işyerinin iç

düzenlemelerine uygun olarak

işbirliği yapmak.

212


(2) Tam süreli iş sözleşmesi ile

görevlendirilen iş güvenliği uzmanları,

çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki

gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim,

seminer ve panel gibi organizasyonlara

katılma hakkına sahiptir. Bu gibi

organizasyonlarda geçen sürelerden bir

yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı

çalışma süresinden sayılır ve bu süreler

sebebiyle iş güvenliği uzmanının

ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz.

213


• İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İş güvenliği uzmanları, Yönetmelikte

belirtilen görevlerini yaparken, işin

normal akışını mümkün olduğu kadar

aksatmamak ve verimli bir çalışma

ortamının sağlanmasına katkıda

bulunmak, işverenin ve işyerinin

meslek sırları, ekonomik ve ticari

durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla

yükümlüdürler. 214


İş güvenliği uzmanları, iş

sağlığı ve güvenliği

hizmetlerinin yürütülmesindeki

ihmallerinden dolayı, hizmet

sundukları işverene karşı

sorumludur.

215

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle


bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş

kazası veya meslek hastalığının meydana

gelmesinde ihmali tespit edilen iş

güvenliği uzmanının yetki belgesinin

geçerliliği altı ay süreyle askıya alınır. Bu

konudaki ihmalin tespitinde kesinleşmiş

yargı kararı, malullüğün belirlenmesinde

ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel

Sağlık Sigortası Kanununun 25 inci

maddesindeki kriterler esas alınır.

216


İş güvenliği uzmanı,

görevlendirildiği işyerinde yapılan

çalışmalara ilişkin tespit ve

tavsiyeleri ile 9 uncu maddede

belirtilen hususlara ait

faaliyetlerini, işyeri hekimi ile

birlikte yapılan çalışmaları ve

gerekli gördüğü diğer hususları

onaylı deftere yazar.

217

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve

daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her

1000 çalışan için tam gün çalışacak en

az bir iş güvenliği uzmanı

görevlendirilir. Çalışan sayısının 1000

sayısının tam katlarından fazla olması

durumunda geriye kalan çalışan sayısı

göz önünde bulundurularak birinci

fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri

kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak

görevlendirilir.

218

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve daha

fazla çalışanı olan işyerlerinde her 750

çalışan için tam gün çalışacak en az bir

iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.

Çalışan sayısının 750 sayısının tam

katlarından fazla olması durumunda

geriye kalan çalışan sayısı göz önünde

bulundurularak birinci fıkrada belirtilen

kriterlere uygun yeteri kadar iş

güvenliği uzmanı ek olarak

görevlendirilir.

219


Çok tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve



az bir iş güvenliği uzmanı

görevlendirilir. Çalışan sayısının 500

sayısının tam katlarından fazla olması

durumunda geriye kalan çalışan sayısı

göz önünde bulundurularak birinci

fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri

kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak

görevlendirilir. 220


• Kanun koyucu özellikle A sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanın azlığı nedeniyle yaşanabilecek iş güvenliği uzmanı sıkıntısı nedeniyle kademeli geçişler ve çözümler öngörmüştür. Bunlardan birincisi;

• 1) Kamu kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra,

• 2) 50'den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra,

• 3) Diğer işyerleri için kanununyayımı tarihinden itibaren altı ay sonra işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğünün getirilmesidir


• Bir diğer çözüm ise geçici 4. madde ile getirilen çözümdür. Buna göre

• Bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde

• (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört yıl süreyle (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi;

• Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiş sayılır.


İşyeri Hekiminin Görevleri

1- Rehberlik

İş sağlığı ve güvenliği

hizmetleri kapsamında

çalışanların sağlık gözetimi ve

çalışma ortamının gözetimi ile

ilgili işverene rehberlik yapmak. 223


• İşyerinde çalışanların sağlığının

geliştirilmesi amacıyla gerekli

aktiviteler konusunda işverene

tavsiyelerde bulunmak.

224


• İşyeri bina ve eklentilerinin genel

hijyen şartlarını sürekli izleyip

denetleyerek, çalışanlara yürütülen

işin gerektirdiği beslenme

ihtiyacının ve uygun içme suyunun

sağlanması konularında

tavsiyelerde bulunmak.

225


• İşyerinde meydana gelen iş

kazası ve meslek hastalıklarının

nedenlerinin araştırılması ve

tekrarlanmaması için alınacak

önlemler konusunda çalışmalar

yaparak işverene önerilerde

bulunmak.

226


• İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili



227


2- Risk Değerlendirmesi

İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk

değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili

çalışmalara ve uygulanmasına katılmak,

risk değerlendirmesi sonucunda

alınması gereken sağlık ve güvenlik

önlemleri konusunda işverene

önerilerde bulunmak ve takibini

yapmak.

228


• Özel durumu olan çalışanları ve

birden fazla iş kazası geçirmiş

olanlar gibi özel politika

gerektiren grupları; yakın takip

ve koruma altına almak,

bilgilendirmek ve yapılacak risk

değerlendirmesinde özel olarak

dikkate almak.

229


3- Sağlık Gözetimi

İşyerinde sağlığa zararlı risklerin

değerlendirilmesi ve önlenmesi ile ilgili

gece postaları da dâhil olmak üzere

çalışanların sağlık gözetimini yapmak, iş

sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun

olarak çalışanların yapacakları işe uygun

olduklarını belirten işe giriş ve periyodik

sağlık muayenesi sonuçlarını belirtilen

aralıklarla düzenlemek ve işyerinde

muhafaza etmek. 230


• 4- Eğitim, bilgilendirme ve kayıt;

Çalışanların, iş sağlığı ve güvenliği

eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun

olarak planlanması konusunda

çalışma yaparak işverenin onayına

sunmak ve uygulamalarını yapmak

veya kontrol etmek.

231


İşyerinde ilkyardım ve acil

müdahale hizmetlerinin

organizasyonu ve personelin

eğitiminin sağlanması çalışmalarını

ilgili mevzuat doğrultusunda

yürütmek,

232

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Yöneticilere, bulunması halinde iş

sağlığı ve güvenliği kurulu

üyelerine ve çalışanlara genel

sağlık, iş sağlığı ve güvenliği,

hijyen, bağımlılık yapan maddelerin

kullanımının zararları, kişisel

koruyucu donanımlar ve toplu

korunma yöntemleri konularında

eğitim vermek, sürekliliğini

sağlamak, 233



çalışmaları ve sağlık gözetimi

sonuçlarının kaydedildiği yıllık

değerlendirme raporunu iş

güvenliği uzmanı ile işbirliği

halinde mevzuata uygun olarak

hazırlamak,

234


5- İlgili Birimlerle İşbirliği;

Sağlık gözetimi sonuçlarına

göre, iş güvenliği uzmanı ile

işbirliği içinde çalışma

ortamının gözetimi kapsamında

gerekli ölçümlerin yapılmasını

önermek, ölçüm sonuçlarını

değerlendirmek,

235


• Bulunması halinde üyesi olduğu iş

sağlığı ve güvenliği kuruluyla

işbirliği içinde çalışmak,

• İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği

konularında bilgi ve eğitim

sağlanması için ilgili taraflarla

işbirliği yapmak,

236


• İş sağlığı ve güvenliği alanında

yapılacak araştırmalara katılmak,

• Gerekli yerlerde kullanılmak

amacıyla iş sağlığı ve güvenliği

talimatları ile çalışma izin

prosedürlerini hazırlanmasında iş

güvenliği uzmanına katkı vermek,

237


• Bir sonraki yılda

gerçekleştirilecek iş sağlığı ve

güvenliğiyle ilgili faaliyetlerin

yer aldığı yıllık çalışma planını

iş güvenliği uzmanıyla birlikte

hazırlamak,

238


• İş güvenliği uzmanıyla birlikte iş

kazaları ve meslek hastalıklarıyla

ilgili değerlendirme yapmak,

tehlikeli olayın tekrarlanmaması

için inceleme ve araştırma yaparak

gerekli önleyici faaliyet planlarını

hazırlamak ve uygulamaların

takibini yapmak.

239


• İŞYERİ HEKİMİNİN YETKİLERİ

İşverene yazılı olarak bildirilen iş

sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması

gereken tedbirlerden hayati tehlike

arz edenlerin, işyeri hekimi

tarafından belirlenecek makul bir

süre içinde işveren tarafından yerine

getirilmemesi hâlinde, bu hususu

işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve

iş kurumu il müdürlüğüne bildirmek. 240


• İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin

ciddi ve önlenemez olması ve bu

hususun acil müdahale gerektirmesi

halinde işin durdurulması için işverene

başvurmak.

• Görevi gereği işyerinin bütün

bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği

konusunda inceleme ve araştırma

yapmak, gerekli bilgi ve belgelere

ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.

241


• İŞYERİ HEKİMİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

• İşverenin ve işyerinin meslek sırları,

ekonomik ve ticari durumları

hakkındaki bilgiler ile çalışanın kişisel

sağlık dosyasındaki bilgileri gizli

tutmakla yükümlüdürler.

• İşyeri hekimleri, iş sağlığı ve güvenliği

hizmetlerinin yürütülmesindeki

ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları

işverene karşı sorumludur.

242


• Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle


bütünlüğünün bozulmasına neden olan

iş kazası veya meslek hastalığının

meydana gelmesinde ihmali tespit

edilen işyeri hekiminin yetki belgesinin

geçerliliği altı ay süreyle askıya alınır.

243


• Bu konudaki ihmalin tespitinde

kesinleşmiş yargı kararı, malullüğün

belirlenmesinde ise 5510 sayılı Sosyal

Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası

Kanununun 25 inci maddesindeki

kriterler esas alınır.

244


• İşyeri hekimi, görevlendirildiği

işyerinde yapılan çalışmalara

ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile işyeri

hekiminin görevleri başlıklı

dokuzuncu maddede belirtilen

hususlara ait çalışmalarını, iş

güvenliği uzmanı ile birlikte yapılan

çalışmaları ve gerekli gördüğü

diğer hususları onaylı deftere

yazar.

245


• Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve



az bir işyeri hekimi görevlendirilir.





kriterlere uygun yeteri kadar işyeri

hekimi ek olarak görevlendirilir.

246


• Tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve daha

fazla çalışanı olan işyerlerinde her 750

çalışan için tam gün çalışacak en az bir

işyeri hekimi görevlendirilir. Çalışan

sayısının 750 sayısının tam katlarından

fazla olması durumunda geriye kalan

çalışan sayısı göz önünde




247


• Çok tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve



az bir işyeri hekimi görevlendirilir.







248


• Hemen belirtmek gerekir ki yönetmelikle

belirlenen çalışma sürelerinin işyeri hekimi ve iş

güvenliği uzmanının tam süreli

görevlendirilmesini gerektirdiği durumlarda

işveren,

• İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ

KURMAKLA YÜKÜMLÜDÜR.

• Tam sürenin hesabında çalışanların tabi olduğu

kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla 4857

sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık

çalışma süresi dikkate alınacaktır.


• İşyeri hekimi, İş güvenliği uzmanlığı ve diğer sağlık personelinin alacağı sertifikalara ilişkin hususlar yönetmelikler kanunda da bahsedildiği üzere düzenlenmiştir.

• 4857 sayılı kanun çerçevesinde yürürlükte olan yönetmeliklerde işyeri hekimliği – iş güvenliği uzmanlığı sertifikalarının alınmasında farklı yönetmeler öngörülmüştü. Bunlar;

1- Eğitim kurumunda verilen eğitim sonunda sınava katılma

2- Doğrudan sınava katılma (ÇSGB personeli-İSG yüksek lisans-doktora)


• Kanunun 30/5. maddesinde; İşyeri hekimi, iş

güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin

eğitimleri ve belgelendirilmeleri, unvanlarına göre

kimlerin hangi sınıf belge alabilecekleri, işyeri

hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli

eğitimi verecek kurumların belgelendirilmeleri,

yetkilendirilmeleri ile eğitim programlarının ve bu

programlarda görev alacak eğiticilerin niteliklerinin

belirlenmesi ve belgelendirilmeleri, eğitimlerin

sonunda yapılacak sınavlar ve düzenlenecek

belgeler yönetmeliklerde düzenlenmiştir. Yapılan

yönetmelikte Amerika’yı yeniden keşfetme

denemesinin yapılmadığını öngörüyorum.

251


• Kanunun geçici 5. maddesine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi tarafından 2004-2006 yılları arasında işyeri hekimliği sertifikası ile A-B-C belge sınıflarına sahip iş güvenliği uzmanlığı sertifikası alan ve bu sertifikaları geçersiz sayılan işyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanları yanında 2009 yılında Bakanlıktan işyeri hekimliği belgesi ile iş güvenliği uzmanlığı belgesi alan ve bu belgeleri geçersiz sayılan işyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanları, 2004 yılı ve sonrasında Türk Tabipleri Birliği tarafından verilen işyeri hekimliği sertifikası sahiplerinden belgeleri geçersiz sayılanlar mevcut belge veya sertifikalarını bu Kanunun yayımından itibaren bir yıl içinde Bakanlıkça düzenlenecek belge ile değiştirmeleri şartıyla bu Kanunla verilen bütün hak ve yetkileri kullanabilirler.

Bu kişiler İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğüne müracaat edecek ve yeni sertifikalarını alacaklardır. Yeni sertifikalarda eski belgenin tarihi ve numarası yazılı olacaktır.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU • Aynı tarihten önce eğitim kurumlarınca

verilen işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitimlerini tamamlayanlardan EĞİTİMLERİ GEÇERSİZ SAYILANLAR ilgili mevzuata göre sınava girmeye hak kazanırlar.

• Hak sahipliğinin tespitinde Bakanlık kayıtları esas alınır.

• Böylece geçmiş dönemde bu belgeleri Tabipleri Birliği’nden aldıkları için bu belgeleri Bakanlık tarafından geçerli sayılmayanlarla, Danıştay kararları sonucu Bakanlıktan alınan belgeleri geçersiz sayılanlara bir olanak tanınmış olmaktadır.


• TEFTİŞ VE İDARİ YAPTIRIMLAR

• Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve teftişi, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş müfettişlerince yapılır. Bu Kanun kapsamında yapılacak teftiş ve incelemelerde, 4857 sayılı Kanunun 92, 93, 96, 97 ve 107 nci maddeleri uygulanır.

•


• Bakanlık, işyerlerinde iş sağlığı ve

güvenliği konularında ölçüm,

inceleme ve araştırma yapmaya, bu

amaçla numune almaya ve eğitim

kurumları ile ortak sağlık ve

güvenlik birimlerinde kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir.

255

• Bu konularda yetkilendirilenler

mümkün olduğu kadar işi

aksatmamak, işverenin ve işyerinin

meslek sırları ile gördükleri ve

öğrendikleri hususları tamamen

gizli tutmakla yükümlüdür. Kontrol

ve denetimin usul ve esasları Bakanlıkça düzenlenir.

256


• Bu konuda Bakanlığın işverene

cezalar yağdıran bir ve bu şekilde

işverene yaşama şansı tanımayan

bir rol izlememesi gerekmektedir.

• İş Sağlığı ve Güvenliği yasanın

temel amacına uygun olarak ilk

yapılması gereken işverene yol

gösterici olmaktır.

257


• Bakanlığın ve iş müfettişlerinin

amacının ceza kesmek olması

halinde denetim halinde ceza

almayacak işverenin neredeyse

bulunmadığını söylemek yanlış

olmayacaktır.

258


• Hele hele müfettişlerin, teftişle

görevlendirildikleri işyerlerinde aldıkları

emirde aksine bir açıklama yoksa, ilgili

tüm mevzuatın uygulanmasını

denetlemek zorunda oldukları da

düşünülürse katı bir tutum izlenmesi

halinde işverenlerin çok ağır cezalar

ödemek zorunda kalacakları da

tartışmasızdır

259


• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun

düzenlenişi itibarıyla yaratacağı en önemli sorun,

denetim maddesindeki yetkilendirmeden

kaynaklanacaktır.

• 6331 sayılı Kanun'da denetim yetkisi sadece, genel

olarak “iş müfettişleri" yerine, "iş sağlığı ve güvenliği

yönünden teftişe yetkili iş müfettişleri"ne verilmiştir.

• İş Teftişi Tüzüğüne göre, iş müfettişlerinin bir bölümü,

işçilerin sözleşmelerinin kurulmasından feshine,

tazminatlara, çalışma sürelerine, ücretlere (işin yürütümü

yönünden teftişe yetkili iş müfettişleri) diğer bir bölümü

de iş sağlığı ve güvenliğine yönelik teftişleri (İş sağlığı ve

güvenliğine yönelik teftişe yetkili iş müfettişleri)

yürütmektedir.

260


• 6331 sayılı Kanunda teftiş yetkisi sadece "İş sağlığı ve

güvenliği yönünden teftişe yetkili iş müfettişleri"ne

verildiğinden, bundan böyle "işin yürütümü yönünden

teftişe yetkili iş müfettişleri 6331 sayılı Kanun'dan yetki

alamayacaklar.Bu durumda, 4857 sayılı İş Kanunu'nda

iptal edilen maddeler bağlamında teftiş zafiyeti doğacağı

kaçınılmazdır.

• Örneğin, teftişe yetkili iş müfettişleri gece çalışmasına

ilişkin denetimde, sağlık raporlarıyla gece çalışmasının

rahatsızlık verdiğini gösteren hekim raporlarının

uygulanıp uygulanmadığını denetleyip müdahale

edemeyecek, müdahale için İş Teftiş Kurulu'nun bir diğer

üyesinin durumu incelemesini istemek durumunda

kalacaktır.

261


• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 26.

Maddesinde işverene getirilen yükümlülüklerin

ihlali halinde söz konusu olacak idari para

cezası miktarları ve bu idari para cezalarının

nasıl uygulanacağı düzenlenmiştir. Öngörülen

en düşük para cezası BİN Türk Lirası, en yüksek

para cezası ise SEKSEN BİN Türk Lirasıdır.

Kanun ile getirilen en büyük değişiklik ve 4857

sayılı İş Kanunundan farklı olarak özellikle

aykırılığın devam ettiği hallerde de idari para

cezasının söz konusu olacağı açıkça düzenlemiş

olmasıdır.


• Az tehlikli sınıfta yer alan ve 100

işçisi olan bir işvereni düşünelim

kanunun 6. maddesinin birinci

fıkrası gereğince belirlenen

nitelikte iş güvenliği uzmanı veya

işyeri hekimi görevlendirmeyen

işverene görevlendirmediği her bir

kişi için beşbin Türk Lirası,

263


• Aykırılığın devam ettiği her ay

için aynı miktar, diğer sağlık

personeli görevlendirmeyen

işverene ikibinbeşyüz Türk

Lirası,

264


• Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı

miktar, aynı fıkranın (b), (c) ve (d)

bentlerinde belirtilen yükümlülükleri

yerine getirmeyen işverene her bir ihlal

için ayrı ayrı binbeşyüz Türk Lirası, (ç)

bendine aykırı hareket eden işverene

yerine getirilmeyen her bir tedbir için

ayrı ayrı bin Türk Lirası,

265


• Buna göre aylık işyeri güvenliği

uzmanı, işyeri hekimi ve işyeri

hemşiresi görevlendirmemenin

bedeli

5.000 + 5.000 + 2.500 = 12.500 TL

12.500 TL X her ay

266


• Görevlendirme yapmadığı kişilerin

çalışması için gerekli şartların

sağlanması anlamında her bir ihlalin

açılımı

1)Araç/Gereç 2)Mekan 3) Zaman

ihtiyaçlarının karşılanmaması ise

3 X 1.500 = 4.500 TL

267


• İşyerinde sağlık ve güvenlik

hizmetlerini yürütenler arasında iş

birliği ve koordinasyonu sağlamadığı

için

(Bu tespit nasıl yapılacak tartışmalı )

1 x 1.500 = 1.500 TL (Her ay için)

268


• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı

kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve

güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve

yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine

getirmediğinin saptanması halinde.

Her bir tedbir için 1.500 TL

“Her bir tedbir” ifadesi, maddeler halinde yazılan

saptamaları mı ifade edeceği yoksa madde numarası

verilse bile müfettişin her madde numaralı paragrafın

içinden kaç tedbir sayacağının mı belirleyici olacağı

önce müfettişin sonra da yargının insafına kalmış?

269


• Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirmeğinin tespit edilmesi halinde.

270


• Taşeron çalışanlar için işverene

yüklenen bu bilgilendirme

görevinin de yerine

getirildiğinin işverence

ispatlanması, yazılı bir bildirim

delilinin gösterilmesi

gerekecektir.

271


• Belki taşeron firma sayısı kadar,

yani her firmanın bilgilendirilmesi

gerekliliği üzerinden cezai işlem

uygulanabilecektir bu maddeyle.

• Belki de konuların adedi ile taşeron

firma sayısı 1500 TL ile çarpılacaktır.

272


• İdari para cezaları gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğünce verilir. İdari para cezasının tebliğden itibaren otuz gün içinde ödenir. İdari para cezalarına karşı Sulh Ceza Mahkemesinde dava açılacaktır.

• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 26. Maddesinde idari para cezalarının bir kısmı daha önce 4857 S. İş Kanunun kapsamında da düzenlenmiştir. Örneğin bir aykırılık için hem 4857 S. İş Kanununda hem de İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda idari para cezası öngörülmüş olabilir. Bu halde İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre idari para cezası tesis edilecektir. Zira 4857 S. İş Kanununun İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na aykırı olmayan hükümleri uygulanacaktır.

İŞ saĞliĞi ve gÜvenlİĞİ kanunu -...

Documents