11

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİİŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ EĞİTİMİ

22

İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?

TanımTanım‘‘İş yerinde işin yürütülmesi sırasında, çeşitli İş yerinde işin yürütülmesi sırasında, çeşitli

nedenlerden kaynaklanan nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak verebilecek koşullardan korunmak amacıylaamacıyla yapılan sistemli ve bilimsel yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır’çalışmalardır’

İşyerlerinde çalışanların sağlıklı ve güvenli İşyerlerinde çalışanların sağlıklı ve güvenli çalışmalarını sağlamak üzere alınması çalışmalarını sağlamak üzere alınması gereken tedbirler dizisidir.gereken tedbirler dizisidir.

33

Üretimin Gerçekleşebilmesi İçin;Üretimin Gerçekleşebilmesi İçin;

+ + = Tehlike ve Risk

Önemli Olan Üç Unsurun Uyum İçersinde Bulunmasıdır.

Enerji Araç-Gereç Çalışan

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMEL AMACIİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TEMEL AMACI

Bu Uyumun En Uygun Biçimde Olmasını Sağlamak ve Bu Konuda Çalışmalar Yapmak ve gerekli emniyet tedbirlerini almaktır

44

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel AmacıAmacı;;

Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak,

Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak,

Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek,

Üretimin devamlılığını sağlamak,

Verimi artırmak.

55

Sağlığımızı Neler EtkiliyorSağlığımızı Neler Etkiliyor

- Ergonomik Etmenler

- Psiko-Sosyal Psiko-Sosyal EtmenlerEtmenler

- Vb.

-Fiziksel Etmenler

-Kimyasal Etmenler

- Biyolojik Etmenler

66

SAĞLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLERSAĞLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

1-KİŞİYE BAĞLI FAKTÖRLER1-KİŞİYE BAĞLI FAKTÖRLER(Beslenme Alışkanlıkları,Temizlik Alışkanlıkları(Beslenme Alışkanlıkları,Temizlik Alışkanlıkları, Çalışma , Çalışma

Alışkanlıkları vb.Alışkanlıkları vb.))

2-ORTAM2-ORTAMA)FİZİKİ ORTAM(sıcak,soğuk,havalandırma)A)FİZİKİ ORTAM(sıcak,soğuk,havalandırma)B)BİYOLOJİK ORTAMB)BİYOLOJİK ORTAM

(bakteriler,mikroorganizmalar)(bakteriler,mikroorganizmalar)C)SOSYAL ORTAM(Gelenekler,Kültür,inançlar)C)SOSYAL ORTAM(Gelenekler,Kültür,inançlar)D)PSİKOLOJİK D)PSİKOLOJİK OORTAMRTAM

(Dalginlik,sinir,ilgisizlik,dikkatsizlik)(Dalginlik,sinir,ilgisizlik,dikkatsizlik)

3-DİĞER ETKENLER3-DİĞER ETKENLER(Kalıtsal)(Kalıtsal)

77

Fiziksel etmenlerFiziksel etmenler

• Termal konfor koşullarıTermal konfor koşulları

• AydınlatmaAydınlatma

• GürültüGürültü

• TitresimTitresim

88

Termal Konfor KoşullarıTermal Konfor Koşulları

Çalışanların; Isı, Nem ve Hava Akımı gibi iklim şartları açısından gerek beden ve gerekse zihin faaliyetlerini sürdürürken belirli bir rahatlık içinde bulunmalarını ifade eder.

Isı

Nem

Hava akımı

Çalışma Ortamında Termal Konfor ŞartlarıÇalışma Ortamında Termal Konfor Şartları

99

-Ortamın Sıcaklığı

-Ortamın Nem Durumu

-Termal Radyasyon

-Hava Akımı Hızı

-Yapılan İşin Niteliği

-Çalışanın Giyim Durumu

-Çalışanın Yaşı ve Cinsiyeti

-Çalışanın Beslenmesi

Termal Konfor Bölgesine Etki Eden FaktörlerTermal Konfor Bölgesine Etki Eden Faktörler

1010

Aydınlatma (sorunlar)Aydınlatma (sorunlar)

- Göz kamaşmasıGöz kamaşması

- Parlayıcı ve Patlayıcı ortamlarda flüoresan Parlayıcı ve Patlayıcı ortamlarda flüoresan ampul kullanmakampul kullanmak

- Ergonomik standartlara uygun aydınlatma Ergonomik standartlara uygun aydınlatma yapmamakyapmamak

- Çok güçlü veya zayıf aydınlatmaÇok güçlü veya zayıf aydınlatma

1111

Gürültü (sorunlar)Gürültü (sorunlar)

- Kalıcı ve ağır yoğun işitme - Kalıcı ve ağır yoğun işitme kaybı,kaybı,

- Kulak çınlaması,- Kulak çınlaması,

- Yorgunluk, stres, vb.,- Yorgunluk, stres, vb.,

- Denge kaybı, dikkat dağılması,- Denge kaybı, dikkat dağılması,

- İletişim sorunları vb- İletişim sorunları vb

1212

Titreşim (sorunlar)Titreşim (sorunlar)

-El ve kollarda uzun süre -El ve kollarda uzun süre uyuşukluk ve/veya his kaybı uyuşukluk ve/veya his kaybı (Parmak beyazlaşması)(Parmak beyazlaşması)

- Damar hastalıkları ( osteo - Damar hastalıkları ( osteo artikuler düzensizlikler, artikuler düzensizlikler, lumbago ve siyatik vs.)lumbago ve siyatik vs.)

1313

Kimyasal EtmenlerKimyasal Etmenler• Gaz ve BuharlarGaz ve Buharlar- Basit boğucular (CO2, argon, propan, bütan (LPG),Basit boğucular (CO2, argon, propan, bütan (LPG),- Kimyasal boğucular (CO),Kimyasal boğucular (CO),- Tahriş ediciler(ozon, SO2, hidrojen klorür),Tahriş ediciler(ozon, SO2, hidrojen klorür),- Sistematik zehirler (hidrojen siyanür, benzen, karbon sülfür, trikloroetilen).Sistematik zehirler (hidrojen siyanür, benzen, karbon sülfür, trikloroetilen).• SıvılarSıvılar- Asitler, kostik alkalilerAsitler, kostik alkaliler- Benzen, solventler, petrol eteri,asetonBenzen, solventler, petrol eteri,aseton- Boya- tiner sisleri gibi malzemeler deri hastalıklarına (kontak dermatit) Boya- tiner sisleri gibi malzemeler deri hastalıklarına (kontak dermatit)

neden olurlarneden olurlar• KatılarKatılar- 5 mikrondan küçük solunabilir metal tozları( mesleki zehirlenme, kanser 5 mikrondan küçük solunabilir metal tozları( mesleki zehirlenme, kanser

veya alerji)veya alerji)

Eğer Tozlar ve Dumanlar Olmasaydı İnsanlar Bin Sene Yaşardı. İbn-i Sina

1414

Biyolojik EtmenlerBiyolojik Etmenler

• BakterilerBakteriler

• MantarMantar

• VirüsVirüs

• ParazitParazit

1515

Ergonomik EtmenlerErgonomik Etmenler

• Çalışanın işini yaparken Çalışanın işini yaparken bedensel ve ruhsal olarak bedensel ve ruhsal olarak zarar görmesizarar görmesi

- YorgunlukYorgunluk

- İşyeri tasarımı (hatalara ve İşyeri tasarımı (hatalara ve strese neden olan işyeri strese neden olan işyeri tasarımı)tasarımı)

1616

Psiko – Sosyal EtmenlerPsiko – Sosyal Etmenler

• Yaşanılan çevreYaşanılan çevre

• Aile yapısıAile yapısı

• Fiziksel stresFiziksel stres

• Zihinsel stresZihinsel stres

1717

ÇALIŞANIN KORUNMASIÇALIŞANIN KORUNMASI

KAYNAKTA

KONTROL

ULAŞMAYI

ÖNLEME İŞÇİYİ KORUMA

Tehlikenin kaynağı İşçi TEHLİKETEHLİKE

1818

BUZDAĞI

Kazaların MaliyetleriKazaların Maliyetleri

•TEDAVİ•MAHKEME•SİGORTA PRİMLERİ•TAMİR

•İŞ GÜNÜ KAYBI•ÜRETİM KAYBI•İŞ GÜCÜ KAYBI•TOPLUMUN UĞRADIĞI KAYIPLAR

GÖRÜNENGİDERLER(DOĞRUDAN)

GÖRÜNMEYEN(DOLAYLI)

1919

İnsanlar kazaları İnsanlar kazaları isteyerek mi yapıyor?isteyerek mi yapıyor?

Kazalar Neden Meydana Geliyor?Kazalar Neden Meydana Geliyor?

2020

İnsanlar bir hatayı neden yaparlar?İnsanlar bir hatayı neden yaparlar?

Kazayla KasıtlıKazayla Kasıtlı

Eğitimsizlik

Bilgisizlik

Dalgınlık

Rahatlık

Düşüncesizlik

Yeteneksizlik

Dikkatsizlik

Zorlama

İsteyerek yapmak

2121

Bana bir şey olmaz...Bana bir şey olmaz...Hep böyle yapıyoruz... Hep böyle yapıyoruz... Güvenli görünüyordu...Güvenli görünüyordu...

Böyle bir kaza olacağını hiç tahmin edemezdim...Böyle bir kaza olacağını hiç tahmin edemezdim...Daha önce hiç olmamıştı.Daha önce hiç olmamıştı.

Acelem vardı.Acelem vardı.

Kazalar birdenbire ortaya çıkmaz!!!Kazalar birdenbire ortaya çıkmaz!!!

2222

Kaza PiramidiKaza Piramidi

1000 Güvensiz davranışlar

500 Kazaya ramak kalma

100 Küçük yaranma/kaza

10 Ciddi yaralanma/kaza

1 Ölümlü yaralanma/kaza

2323

İş Kazası Nedenleriİş Kazası Nedenleri

1. Güvensiz Davranışlar1. Güvensiz Davranışlar

2. Güvensiz Ortam 2. Güvensiz Ortam

3. İç ve Dış Denetimsizlik3. İç ve Dış Denetimsizlik

2424

•İş ekipmanını kullanılması konusunda eğitim almadan İş ekipmanını kullanılması konusunda eğitim almadan kullanmakkullanmak•Araç ve ekipmanları imalatçı talimatları doğrultusunda Araç ve ekipmanları imalatçı talimatları doğrultusunda kullanmamakkullanmamak•Acele etmek, tehlikeli yerlerden gitmekAcele etmek, tehlikeli yerlerden gitmek•İkaz ve uyarılara uymamakİkaz ve uyarılara uymamak•Hatalı pozisyonlarHatalı pozisyonlar•İşyeri ve iş disiplinine uymamakİşyeri ve iş disiplinine uymamak•İşin gerektirdiği Kişisel Koruyucu Ekipmanları’ları İşin gerektirdiği Kişisel Koruyucu Ekipmanları’ları kullanmamakkullanmamak•Etrafta dikkatsiz dolaşmakEtrafta dikkatsiz dolaşmak•Başkalarını meşgul etmekBaşkalarını meşgul etmek•İşleri yasal mevzuatlar ve talimatlar doğrultusunda yapmamakİşleri yasal mevzuatlar ve talimatlar doğrultusunda yapmamak•İş yerindeki tehlikeler hakkında bilgi sahibi olmamakİş yerindeki tehlikeler hakkında bilgi sahibi olmamak

Güvensiz DavranışlarGüvensiz Davranışlar

2525

Güvensiz OrtamGüvensiz Ortam

•Arızalı ve bakımsız ekipmanlarArızalı ve bakımsız ekipmanlar•Çalışma ortamının darlığı ve sıkışıklığıÇalışma ortamının darlığı ve sıkışıklığı•Yetersiz uyarı ve ikazlarYetersiz uyarı ve ikazlar•İşe uygun eğitimli eleman çalıştırmamaİşe uygun eğitimli eleman çalıştırmama•Koruyucusuz ekipmanlarKoruyucusuz ekipmanlar•Yetersiz havalandırmaYetersiz havalandırma•Yetersiz aydınlatmaYetersiz aydınlatma•Tehlikeli ortam( tozlu, gazlı, gürültülü vb.)Tehlikeli ortam( tozlu, gazlı, gürültülü vb.)•Düzensiz ortamDüzensiz ortam•Kaygan veya düzgün olmayan zeminKaygan veya düzgün olmayan zemin•Gerekli yerlerde ve merdivenlerde Gerekli yerlerde ve merdivenlerde yetersiz korkuluklaryetersiz korkuluklar•Taşeron faaliyetleriTaşeron faaliyetleri

2626

- Bak güzel kardeşim bak huni - Bak güzel kardeşim bak huni kullanmazsan daha hızlı doluyor...kullanmazsan daha hızlı doluyor...

Kazalara,Kazalara,

% 96 güvenli olmayan davranışlar sebep % 96 güvenli olmayan davranışlar sebep olmaktadır.olmaktadır.

2727

Kazaların:Kazaların:

• % 88’i insan hatası% 88’i insan hatası

• %10’u mekanik hatalar%10’u mekanik hatalar

• %2 ‘si öngörülemeyen,Sebebi %2 ‘si öngörülemeyen,Sebebi bilinemeyenbilinemeyen

Koruyucu donanım olmaması

Koruyucu donanımın uygun olmaması

Ekipman, makina vb.nin bozuk olması

Aydınlatma, havalandırma vb.nin yetersiz olması 2828

Koruyucuları kullanmama

Tehlikeli metotlarla çalışma

Uygun olmayan iş ekipmanı kullanma

Tehlikeli hareket

DOLAYLI NEDENLER

Güvenliğin dikkate alınmaması

Yetersiz talimat

Yaptırım olmaması

İŞÇ

İNİN

DU

YG

USA

L D

UR

UM

U

YE

TE

RS

İZ Y

ÖN

ET

İM

Fiziksel yetersizlik

Görme bozukluğu

İşitme kaybı

Bedensel özürler

TEHLİKELİ DAVRANIŞ

TEHLİKELİ DURUM

KAZADOĞRUDAN NEDENLER

Güvenlik bilinci yok

Koordinasyonsuzluk

Dikkatsizlik, sinirlilik

Dalgınlık,yorgunluk

İŞÇİNİN FİZİKSEL DURUMU

2929

Kazaları Nasıl Önleyebiliriz?Kazaları Nasıl Önleyebiliriz?• Kaderciliği bırakıp, önlem almaya yönelmekle,Kaderciliği bırakıp, önlem almaya yönelmekle,• Bir olay yaşayıp, davranış değiştirmek yerine daha yaşamadan, Bir olay yaşayıp, davranış değiştirmek yerine daha yaşamadan,

başkalarının yaşadıklarından ve aklın, bilginin rehberliğinde başkalarının yaşadıklarından ve aklın, bilginin rehberliğinde davranıp, öğrenileni uygulamakla,davranıp, öğrenileni uygulamakla,

• Kurallara uymayı toplumsal yaşamın bir parçası olarak görmek,Kurallara uymayı toplumsal yaşamın bir parçası olarak görmek,• Başkaları ile dayanışma ve işbirliği yaparak,Başkaları ile dayanışma ve işbirliği yaparak,• Mekan ve koşulları algılamak ve iyi değerlendirerek,Mekan ve koşulları algılamak ve iyi değerlendirerek,• Gerektiğinde inisiyatif kullanarak,Gerektiğinde inisiyatif kullanarak,• Sorumluluk ve güven sahibi olarak,Sorumluluk ve güven sahibi olarak,• Soğukkanlı ve sakin davranarak Soğukkanlı ve sakin davranarak

3030

Kazaları Nasıl Önleyebiliriz?Kazaları Nasıl Önleyebiliriz?Tehlikeli Durum ve Tehlikeli Tehlikeli Durum ve Tehlikeli

Davranışları Davranışları ortadan kaldırmaklaortadan kaldırmaklaÇalışanların Tutum ve Davranışlarını

değiştirmekle

3131

Kazaları Önlemek İçin

1-Mühendislik ve revizyon 1-Mühendislik ve revizyon

2-Eğitim2-Eğitim

3-Ergonomi,3-Ergonomi,

4-Teşvik tedbirleri uygulama4-Teşvik tedbirleri uygulama

5-Disiplin tedbirlerini uygulama5-Disiplin tedbirlerini uygulama

Çalışmalarının yapılmasıÇalışmalarının yapılması

3232

Kazaları Önlemek İçin• İş Güvenliği çalışmalarına kuruluşun Üst

Düzey Yöneticileri de katılmalı ve sorumluluğa ortak olmalıdır.

• İşyerinde İşyerinde Deneyim- KontrolDeneyim- Kontrol sistemi sistemi kurulmalıdırkurulmalıdır

• İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusunda İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusunda FormenFormen ve ve UstabaşıUstabaşı gibi ilk kademe gibi ilk kademe yöneticileri yöneticileri çok önemlidirçok önemlidir

3333

İİşş S Sağlığı ve Güvenliğinden ağlığı ve Güvenliğinden Kimler Sorumludur?Kimler Sorumludur?

Ben .....

Siz .....

Hepimiz..... Sorumluyuz

3434