6331 sayili İŞ saĞliĞi ve gÜvenlİĞİ kanunu hakkinda … · 6331 sayili İŞ saĞliĞi ve...
TRANSCRIPT
6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ KANUNUHAKKINDA
GENEL DEĞERLENDİRME
Mustafa CERİTSGK İstanbul İl Müdür Yardımcısı
SGK Başmüfettişi
Mustafa Cerit 1
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ NEDİR ?
İş sağlığı ve güvenliği, tüm mesleklerdeişçilerin bedensel, ruhsal, sosyal iyilikdurumlarını en üst düzeye ulaştırmak,bu düzeyde sürdürmek, işçilerin çalışmaşartları yüzünden sağlıklarınınbozulmasını önlemek, amacıyla yapılançalışmaları ifade eder (ILO – WHO,1950).
Mustafa Cerit 2
İSG AJANSI VERİLERİNE GÖRE AVRUPA ÜLKELERİNDE YILDA
İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu yılda;
5.500 kişi hayatını kaybetmekte,
75.000 kişi sürekli iş göremez hale gelmekte,
149 Milyon iş günü ve 20 milyar EURO maddi kayıp oluşmakta
Mustafa Cerit 3
TÜRKİYE’DE HER GÜN
• 4 işçi, iş kazası sonucu hayatınıkaybetmektedir.
• 5 kişi, iş kazası sonucu iş göremez halegelmektedir.
• Her yıl Gayri Safi Milli Hasılanın % 5’ikaybolmaktadır.
• 217 iş kazası olmaktadır.• Dünyada en fazla iş kazası olan ülkelerarasında Türkiye üçüncü sırada yer alırken,AB ülkeleri arasında ölümlü iş kazalarıaçısından ilk sırada yer almaktadır.
Mustafa Cerit 4
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ GÖRÜNÜMÜ İÇİNDE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN YERİ
2010İŞ KAZASI SAYISI MESLEK HASTALIĞI
SAYISISÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK
SAYISIÖLÜM SAYISI
62.903 %11 6.437
533 %631
2.085 %16319
1.454 %33475
İş kazalarının % 11’i, meslek hastalıklarının % 6’sı inşaatsektöründe gerçekleşmektedir. Sürekli iş göremezliködeneğine hak kazananların %16’sı inşaat sektöründeçalışanlardan oluşmaktadır. Yine iş kazası sonucumeydana gelenlerin ölümlerin %33’ü inşaat sektöründegerçekleşmektedir. Bu anlamda inşaat sektöründeki işkazalarının ölümcül olduğu ve önleme aşamasınınoldukça önemli olduğu görülmektedir.
Mustafa Cerit 5
6331 KANUN’UN GENEL DEĞERLENDİRMESİ
• Ülkemiz, dünya sıralamasında 16. büyük ekonomi vebüyüme hızı ile dünya kamuoyunun, endüstrisinin veyatırımcıların dikkatini çekmektedir.
• Ülkemiz çalışma hayatında, işverenlerimizinuluslararası pazarda rekabet gücünün artmasında,çalışanların sağlığı ve güvenliğinin payı oldukçaönemli. Bu anlamda “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu”çalışma hayatında mevcut en önemli eksikliğimizolarak uluslararası platformlarda karşımızaçıkmaktadır.
Mustafa Cerit 6
KANUNUN GENEL SİSTEMATİĞİ• İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 30 Haziran 2012 – 28339
BİRİNCİ BÖLÜMAmaç, Kapsam ve Tanımlar
• 1. Amaç• 2. Kapsam ve İstisnalar• 3. Tanımlar
İKİNCİ BÖLÜMİşveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri
• 4. İşverenin genel yükümlülüğü• 5. Risklerden korunma ilkeleri• 6. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri• 7. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi• 8. İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları
Mustafa Cerit 7
KANUNUN GENEL SİSTEMATİĞİ• 9. Tehlike sınıfının belirlenmesi• 10. Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma• 11. Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım• 12. Tahliye• 13. Çalışmaktan kaçınma hakkı• 14. İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi• 15. Sağlık gözetimi• 16. Çalışanların bilgilendirilmesi• 17. Çalışanların eğitimi• 18. Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması• 19. Çalışanların yükümlülükleri• 20. Çalışan temsilcisi• 21. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
Mustafa Cerit 8
KANUNUN GENEL SİSTEMATİĞİ• 22. İş sağlığı ve güvenliği kurulu• 23. İş sağlığı ve güvenliğinin koordinasyonu
DÖRDÜNCÜ BÖLÜMTeftiş ve İdari Yaptırımlar
• 24. Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki, yükümlülük ve sorumluluğu
• 25. İşin durdurulması• 26. İdari para cezaları ve uygulanması• 27. Hüküm bulunmayan haller ve muafiyet
Mustafa Cerit 9
KANUNUN GENEL SİSTEMATİĞİ
BEŞİNCİ BÖLÜMÇeşitli ve Geçici Hükümler
• 28. Bağımlılık yapan maddeleri kullanma yasağı• 29. Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi• 30. İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çeşitli yönetmelikler• 31. Belgelendirme, ihtar ve iptaller• 32. Değiştirilen hükümler• …• 38. Yürürlük
Mustafa Cerit 10
HANGİ MADDE HANGİ TARİHTE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
Kanunun 38. Madde Yürürlük Maddesidir:Kanun 30.06.2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlandı• 6, 7 ve 8 inci maddeleri;
1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yeralan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra(30.06.2014),
2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alanişyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra(30.06.2013),
3) Diğer (50’den fazla çalışanı olan az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli)işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra(30.12.2012),
(Yasanın diğer maddeleri de 30.12.2012’de )Yürürlüğe girecektir
Mustafa Cerit 11
HANGİ MADDE NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
• 6. madde; İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri,• 7. madde; İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi,• 8. madde; İş Yeri Hekimleri ve İş Güvenliği Uzmanları
Mustafa Cerit 12
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİTEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• 6331 sayılı yasanın 6, 7, 8. maddelerininyürürlüğü,
• iş sağlığı ve güvenliği yönünden hekimin nekadar süre ile istihdam edileceği, iş güvenliğiuzmanının ne kadar süre ile istihdam edileceğigibi konular işyerinin tehlike sınıfınınbelirlenmesini gerekli kılıyor.
• Yasa’nın 9. maddesi tehlike sınıfları ile ilgiliolarak tebliğ çıkartılacağını belirtir
Mustafa Cerit 13
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİTEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• 25.11.2009 tarih 27.417 sayılı Resmi Gazete« İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tehlike SınıflarıListesi Tebliği»• a) Az Tehlikeli İşler• 1) Mantar, saz ve kamıştan sepet vb. eşya imali• 2) Gazete, mecmua yönetim yerleri, yayın evlerinde yapılan işler• 3) Kereste ve her türlü inşaat malzemesi ve pencere camı toptancılığı• 4) Her türlü makine ve taşıtlarla yedek parçaları toptancılığı• 5) Her türlü madeni ve cam eşyası, elektrik malzemesi ve cihazları, radyo,
buzdolabı ve benzeri eşya toptancılığı• 6) Ev ve bürolara mahsus mobilyalarla halı ve kilim vb. yer döşemeleri
toptancılığı Mustafa Cerit 14
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİTEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• ….• 27) Ticari müşavirler, hesap uzmanları, muhasebe büroları ve benzeri
hizmetler• (138 tane iş sayılıyor)
• b) Tehlikeli İşler• ….• 13) Halı ve kilim vb. yer döşemeleri imali• 14) Parke, kontraplak, kaplamalık ağaç, reçine ve suni tahta imali• 15) Ahşap mobilya sanayii, her tür ağaç eşya imal, işleme ve tamir işleri• (117 tane iş sayılıyor)
Mustafa Cerit 15
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİTEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• c) Çok Tehlikeli İşler• 1) Sünger avcılığı ve su altında yapılan diğer işler• 2) Maden kömürü işletmeciliği • 3) Linyit kömürü işletmeciliği• 4) Diğer kömürlerin işletmeciliği (Tüm kömür yıkama, eleme, briketleme,
torbalama yerleri dahil)• …• 10) Diğer madenlerin üretimi, tüm madenlerin cevher hazırlama ve
zenginleştirme işleri• 11) Petrol ve tabi gaz kuyularının açılması• 12) Taş ocaklarında yapılan işler (Taş çıkarma, kırma ve taş ocağında
yapılan kesme işleri)• 13) Mermer ocakları, blok mermer işlenmesi
Mustafa Cerit 16
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİTEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• …• 32) Ayakta ve/veya yataklı teşhis ve tedavi yapılan sağlık kuruluşlarındaki
faaliyetler• 33) Bina, liman, iskele, köprü, baraj, ve benzeri inşaat dolayısıyla
müstakilen yapılan tetkik ve deneme mahiyetindeki sondaj işleri• 34) Çimento ve klinker imali• 35) Nikelaj kaplama ve galvanoplasti işleri, kalaycılık• 36) Font ve diğer madenleri eritip kalıplara dökmek suretiyle muhtelif eşya
imali, maden dökümü ve haddehanelerdeki işler• 37) Dekovil ve tramvay yolu inşaat ve tamiratı• 38) Bina inşaatı ve tamiratı, bina yıkımı işleri• …• 42) Deniz tankerlerinde yapılan bütün işler• (72 tane iş sayılmış)
Mustafa Cerit 17
KANUNUN AMACI
• İş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğininsağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlikşartlarının iyileştirilmesi için iş veren veçalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak veyükümlülüklerini düzenlemek
Mustafa Cerit 18
KANUNUN UYGULAMA KAPSAMI DIŞINDA (İSTİSNA) TUTULAN İŞYERLERİ• Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri iş yerindekiler hariç TSK, genel
kolluk kuvvetleri, MİT faaliyetleri,• Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri,• Ev hizmetleri,• Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi
yapanlar,• Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme
kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirmefaaliyetleri
Dışındaki;Kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin
işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tümçalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacaktır.
Mustafa Cerit 19
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLARÇalışan Temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgiliçalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbiralınmasını isteme, tekliflerde bulunma vebenzeri konularda çalışanları temsil etmeyeyetkili çalışan,Destek Elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığıve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye,yangınla mücadele, ilk yardım ve benzerikonularda özel olarak görevlendirilmiş uygundonanım ve yeterli eğitime sahip kişi,
Mustafa Cerit 20
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAREğitim Kurumu: İş güvenliği uzmanı, iş yerihekimi ve diğer sağlık personelinin eğitimlerinivermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamukurum ve kuruluşlarını, üniversiteleri ve TürkTicaret Kanuna göre faaliyet gösteren şirketlertarafından kurulan müesseseleri,İş Güvenliği Uzmanı: İş sağlığı ve güvenliğialanında görev yapmak üzere Bakanlıkçayetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesinesahip mühendis, mimar veya teknik eleman,
Mustafa Cerit 21
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
• İş Kazası: İşyerinde veya işin yürütümünedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyetveren veya vücut bütünlüğünü ruhen yadabedenen özre uğratan olay
Mustafa Cerit 22
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
• İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıylamaddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanınbirlikte örgütlendiği, işverenin işyerindeürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönündenbağlılığı bulunan ve aynı yönetim altındaörgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme,çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma,muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitimyerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlarıda içeren organisazyon
Mustafa Cerit 23
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLARİşyeri Hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanındagörev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş,işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi,İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İş yerinde işsağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzerekurulan gerekli donanım ve personele sahip olanbirimi,Meslek Hastalığı: Mesleki risklere maruziyetsonucu ortaya çıkan hastalığı,Kurul : İş sağlığı ve güvenliği kurulu,
Mustafa Cerit 24
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAROrtak Sağlık ve Güvenlik Birimi: Kamu kurum vekuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk TicaretKanununa göre faaliyet gösteren şirketlertarafından, iş yerlerine iş sağlığı ve güvenliğihizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanımve personele sahip olan ve Bakanlıkçayetkilendirilen birimi,Önleme : İş yerinde yürütülen işlerin bütünsafhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleriortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan vealınan tedbirlerin tümünü,
Mustafa Cerit 25
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali, Risk Değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya dadışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, butehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler iletehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerekderecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerininkarşılaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışma,
Mustafa Cerit 26
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek,çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar vermepotansiyeli,Tehlike Sınıfı : İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işinözelliği, işin her safhasında kullanılan ve ya ortaya çıkanmaddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışmaortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarakişyeri için belirlenen tehlike grubu,Teknik Eleman: Teknik öğretmen, fizikçi veya kimyagerünvanına sahip olanlar ile üniversite iş sağlığı ve güvenliğiprogramımezunları,
Mustafa Cerit 27
KANUN’UN GENEL DEĞERLENDİRMESİ
Mustafa Cerit 28
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLERRİSK DEĞERLENDİRMESİ
Tehlike sınıfı ve çalışan sayısınabakılmaksızın tüm iş yerleri 30.12.2012tarihinden itibaren risk değerlemesiyapmakla yükümlü, risk değerlemesiyapılmayan her ay için İdari Para Cezasısöz konusu.
Mustafa Cerit 29
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLERRİSK DEĞERLENDİRMESİ
• 6331’in «Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma»başlıklı 10. maddesinde;
• «(1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden riskdeğerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Riskdeğerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
• a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.• b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların
seçimi.• c) İşyerinin tertip ve düzeni.• ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel
politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.»
Mustafa Cerit 30
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLERRİSK DEĞERLENDİRMESİ
Daha önce 27.11.2010 tarih 27.768 sayılı RG’deyayımlanan «İş Güvenliği Uzmanlarının Görev,Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri HakkındaYönetmelik» e göre; bu risk değerlendirmesiyükümlülüğü; İş Kanunu kapsamında yer alan vesanayiden sayılan işlerin yapıldığı ve devamlıolarak en az elli işçi çalıştırılan iş yerleri ve eğitimKurumlarını ilgilendirmekte ve yine aynıyönetmeliğin 7. maddesine göre İş GüvenliğiUzmanının görevleri arasındaydı
Mustafa Cerit 31
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLERRİSK DEĞERLENDİRMESİ
• Kanunun İdari Para Cezalarını düzenleyen 26. maddesinde;
• «ç) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına görerisk değerlendirmesi yapmayan veyayaptırmayan işverene üçbin Türk Lirası,aykırılığın devam ettiği her ay içindörtbinbeşyüz Türk Lirası, …»
Mustafa Cerit 32
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLERRİSK DEĞERLENDİRMESİ
• Sanayiden Sayılan İşler (Örnek Olarak) «Sanayi, Ticaret, Tarım ve Orman İşlerinden Sayılan İşlere İlişkin Yönetmelik» 03.09.2008 tarih 26.986 sayılı Resmi Gazete • A) Sanayiden Sayılan İşler• 1 ‐ Hammadde, yarı mamul ve mamul ürünlerin işlenmesi,
temizlenmesi, şeklinin değiştirilmesi, süslenmesi, satış içinhazırlanması işleri,
• 2 ‐ Yardımcı ve tamamlayıcı işler dahil her türlü madenleri veendüstriyel hammaddeleri arama ve topraktan çıkarma işleri,
• 3 ‐Madencilikten bağımsız maden ve cüruf ayıklama ve temizleme işleri,
Mustafa Cerit 33
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLERRİSK DEĞERLENDİRMESİ
• (Sanayi’den sayılan İşler)• 4 ‐Mermer gibi kesilip parlatılabilen taş ocaklarında yapılan işler,• 5 ‐ Taş çıkarma, kırma, kesme işleri dahil taş, kil, kum ve kireç ocaklarında
yapılan işler,• 6 ‐ Kaya tuzu üretimi ile deniz ve göllerden tuz üretimi işleri,• 7 ‐ Petrol ve doğalgaz arama işleri,• 8 ‐ Petrol ve doğalgaz kuyularının açılması işleri,• 9 ‐ Petrol ve doğalgaz kuyularının ve tabakalarının veya bitümlü kumların
işletilmesi işleri,• 10 ‐ Petrol ve doğalgazın boru hatları ve karayolu ile taşınması işleri,• 11 ‐ Petrol ürünlerinin sıvılaştırılmış petrol gazı (SPG) dahil depolanması,
taşınması, dolum ve dağıtımı (akaryakıt ve SPG istasyonları dahil) işleri,
Mustafa Cerit 34
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLERRİSK DEĞERLENDİRMESİ
• (Sanayi’den sayılan İşler)• 12 ‐ Her türlü canlı hayvanın kesilmesi, et ve et ürünlerinin üretilmesi
işleri,• 13 ‐ Süt ve süt ürünlerinin üretilmesi işleri,• 14 ‐Meyve ve sebze işlenmesi, konserveciliği, kurutmacılığı, sirke, turşu,
salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imali işleri,• 15 ‐ Konserve, füme, salamura, marina gibi balık ve diğer su ürünlerinin
temizlenmesi, paketlenmesi, dondurulması ve işlenmesi işleri, • 16 ‐ Gıda maddelerinin temizlenmesi, ayıklanması ve öğütülmesi işleri,• 17 ‐ Yem sanayi işleri,• 18 ‐ Fırıncılık, pastacılık, bisküvi ve diğer hamur işleri,• 19 ‐Makarna, şehriye ve benzeri yiyecek maddeleri imali işleri,• (Bu şekilde 102 tane iş sayılmış)
Mustafa Cerit 35
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLERRİSK DEĞERLENDİRMESİ
B) Ticaretten Sayılan İşler;• …• 3 ‐ Hukuki hizmetler,• 4 ‐ Fotoğrafçılık işleri,• 5 ‐ Kuaför, berber ve güzellik salonlarında yapılan işler,• 6 ‐ Depoculuk, ambarcılık, antrepoculuk ve benzeri işler,• 7 ‐ Su ürünleri alımı ve satımı işleri,(Bu şekilde 33 tane iş sayımış)
c) Tarım ve Orman İşleri;
Mustafa Cerit 36
İŞVEREN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ NASIL SAĞLAYACAK?
İşveren;1. ‐İş güvenliği uzmanı,
‐İşyeri hekimi,‐Diğer Sağlık personeli istihdam edecek.
2. Dışarıdan (ortak sağlık ve güvenlikbirimlerinden) hizmet satın alabilecek.3. Belirli durumlarda bu hizmetleri kendisi deyürütebilir.
Mustafa Cerit 37
İŞ YERİ HEKİMİ UYGULAMASINDA NE DEĞİŞTİ
• 4857 sayılı İş Kanununda, işyeri hekimigörevlendirilmesi için aranan devamlı olarak elli işçiçalıştırma şartı, 6331 sayılı Kanun ile ortadankaldırılmıştır.
• Buna göre her işverenin, çalışan sayısınabakılmaksızın işyeri hekimi istihdam etmeyükümlülüğü getirilmiştir.
• Bu yükümlülük, işyerinin tehlike sınıfı ile çalışansayısına göre, Kanun'un yürürlük tarihine görebelirlenecektir. (2013/2014‐Ocak‐Temmuz)
Mustafa Cerit 38
KAMU KURUM VE KURUŞLARI
4734 sayılı kamu ihale kanunukapsamındaki kamu kurum ve kuruluşları,iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini;
-Sağlık Bakanlığına ait döner sermayelikuruluşlardan alabileceği gibi,
-4734 sayılı kanun kapsamında ihale yoluylada alabilecekler.
Mustafa Cerit 39
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
• 4857 sayılı İş Kanunu döneminde, iş güvenliğiuzmanı görevlendirilmesi için aranan işin sanayidensayılan işlerden olması şartı 6331 Kanun ilekaldırılmıştır.
• Buna göre her işverenin iş güvenliği uzmanıistihdam etme yükümlülüğü getirilmiştir.
• Bu yükümlülük, işyerinin tehlike sınıfı ile çalışansayısına göre, Kanun'un yürürlük tarihine görebelirlenecektir.
Mustafa Cerit 40
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
a) 1 ilâ 10 çalışanı olan işyerlerinden,1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az 30dakika,2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az 60dakika,3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az120 dakika,Olmak üzere her çalışan başına ilave 15 dakika.
Mustafa Cerit 41
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
b) 10’dan fazla çalışanı olan işyerlerinden,1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başınaayda en az 10 dakika,2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda çalışan başınaayda en az 15 dakika,3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda çalışan başınaayda en az 20 dakika,
Mustafa Cerit 42
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazlaçalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan içintam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanıgörevlendirilir. Çalışan sayısının 1000 sayısınıntam katlarından fazla olması durumunda geriyekalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularakyönetmelikte belirtilen kriterlere uygun yeterikadar iş güvenliği uzmanı ek olarakgörevlendirilir.
Mustafa Cerit 43
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
Tehlikeli sınıfta yer alan 750 vedaha fazla çalışanı olan işyerlerindeher 750 çalışan için tam günçalışacak en az bir iş güvenliğiuzmanı görevlendirilir.
Mustafa Cerit 44
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
Çok tehlikeli sınıfta yer alan 500 vedaha fazla çalışanı olan işyerlerindeher 500 çalışan için tam günçalışacak en az bir iş güvenliğiuzmanı görevlendirilir.
Mustafa Cerit 45
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ ÇALIŞMA SÜRELERİNİN DÜZENLENMESİ
İş güvenliği uzmanları sözleşmedebelirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar.Birden fazla işyeri ile kısmi süreli işsözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleriarasında yolda geçen süreler haftalık kanuniçalışma süresinden düşülür.
Mustafa Cerit 46
İŞYERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI HANGİ SÜRE İLE İSTİHDAM EDİLECEK?
Örnek: 10 çalışanı bulunan az tehlikeli sınıfa girenbir iş yerinde iş güvenliği uzmanı 30 dk. + (15 dk.X 10 kişi) 180 dakika yani 3 saat süreylegörevlendirilmelidir.25 çalışanı bulunan az tehlikeli bir işyerinde işgüvenliği uzmanı (25 X 10 dk.) 250 dk yani 4 saat10 dakika süreyle görevlendirilmelidir.
Mustafa Cerit 47
İŞYERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI HANGİ SÜRE İLE İSTİHDAM EDİLECEK?
1.100 çalışanı olan az tehlikeli bir iş yerinde1 tam gün süreli iş güvenliği uzmanı, 1.000dakika süre ile de ikinci bir iş güvenliğiuzmanı istihdam edilmeli.
Mustafa Cerit 48
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
a) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; çalışan başına ayda en az 9 dakika, b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; çalışan başına ayda en az 12 dakika, c) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; çalışan başına ayda en az 18 dakika,
Mustafa Cerit 49
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazlaçalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan içintam gün çalışacak en az bir işyeri hekimigörevlendirilir. Çalışan sayısının 1000 sayısınıntam katlarından fazla olması durumunda geriyekalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularakyönetmelikte belirtilen kriterlere uygun yeterikadar işyeri hekimi eklenir.
Mustafa Cerit 50
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
Tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve dahafazla çalışanı olan işyerlerinde her750 çalışan için tam gün çalışacaken az bir işyeri hekimigörevlendirilir.
Mustafa Cerit 51
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
Çok tehlikeli sınıfta yer alan 500 vedaha fazla çalışanı olan işyerlerindeher 500 çalışan için tam günçalışacak en az bir işyeri hekimigörevlendirilir.
Mustafa Cerit 52
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
İşyeri hekiminin görevlendirilmesindesözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmetsunulur. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli işsözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasındayolda geçen süreler haftalık kanuni çalışmasüresinden düşülür.
Kısmi süreli hekim görevlendirilen işyerlerindeçalışmalar tek hekim tarafından yürütülür.
Mustafa Cerit 53
DİĞER SAĞLIK PERSONELİ ÇALIŞTIRMAK ZORUNLU MU?
• Tam süreli işyeri hekimiçalıştıran işyerlerinde, diğersağlık personeli çalıştırılmasızorunlu değil.
• Tam süreli işyeri hekimiçalıştırılması zorunlu değilse;
Mustafa Cerit 54
İŞYERİMDE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİ HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
a)Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; çalışan başına ayda en az 18 dakika,
b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; çalışan başına ayda en az 24 dakika,
c) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; çalışan başına ayda en az 36 dakika görevlendirilir.
Mustafa Cerit 55
İŞYERİMDE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİ HANGİ SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
Az tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve daha fazla çalışanıolan işyerlerinde 500 çalışan için tam gün çalışacak birdiğer sağlık personeli görevlendirilir. Tehlikeli sınıfta yer alan 300 ve daha fazla çalışanı olanişyerlerinde 300 çalışan için tam gün çalışacak bir diğersağlık personeli görevlendirilir. Çok Tehlikeli sınıfta yer alan 200 ve daha fazla çalışanıolan işyerlerinde 200 çalışan için tam gün çalışacak birdiğer sağlık personeli görevlendirilir.
Mustafa Cerit 56
ONDAN AZ ÇALIŞANI OLAN İŞYERLERİNİN GİDERİ BAKANLIKÇA KARŞILANACAK
• Kamu kurum ve kuruluşları hariç 10’danaz(1-9) çalışanı bulunan işyerlerinden;• Çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alanişyerleri,• Bakanlar Kurulu kararı ile 10’dan azçalışanı bulunan az tehlikeli sınıfta yer alanişyerlerinin, iş sağlığı ve güvenliğihizmetlerinin giderleri Bakanlıkçakarşılanmak suretiyle desteklenebilecek.
Mustafa Cerit 57
DESTEK GİDERLERİ NEREDEN KARŞILANACAK
• Destek kapsamındaki işyerlerinin iş sağlığıve güvenliği giderler;• İş kazası ve meslek hastalığı bakımındankısa vadeli sigorta kolları için toplananprimlerden kaynak aktarılmak suretiyle,Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanseedilecek.• Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumukayıtları esas alınacak.
Mustafa Cerit 58
KAYIT DIŞI İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞVEREN ÜÇ YIL SÜREYLE DESTEKTEN
YARARLANAMAYACAK • Kontrol ve denetimlerde; istihdam ettiği kişilerinsigortalılık bildiriminde bulunmadığı tespit edilenişverenlerden;• Tespit tarihine kadar yapılan ödemeler yasal faiziile birlikte SGK tarafından tahsil edilir ve işverendestekten üç yıl süreyle faydalanamaz.• Uygulamaya ilişkin olarak ortaya çıkabilecektereddütleri gidermeye, uygulamayı yönlendirmeyeve doğabilecek sorunları çözmeye Bakanlıkyetkilidir.
Mustafa Cerit 59
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI BELGE TÜRÜNE GÖRE GÖREV ALABİLECEK
İş güvenliği uzmanlarından;• Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A)sınıfı,• Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (B) sınıfı,• Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az(C) sınıfı,İş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmalarışartı aranır.
Mustafa Cerit 60
GEÇİŞ DÖNEMİNDE BİR ALT SINIF BELGEYE SAHİP GÜVENLİK UZMANI
ÇALIŞTIRILABİLECEK
• Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri(A) sınıfı yerine 4 yıl süreyle (B) sınıfıbelgeye sahip,• Tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri (B)sınıfı yerine 3 yıl süreyle(C) sınıfı belgeyesahip,İş güvenliği uzmanı çalıştırabilecekler
Mustafa Cerit 61
İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanınıntam süreli görevlendirilmesi gerekendurumlarda işveren, “işyeri sağlık vegüvenlik birimi” kurar. Bu durumda,çalışanların tabi olduğu kanun hükümlerisaklı kalmak kaydıyla, 4857 sayılı İşKanununa göre belirlenen haftalık çalışmasüresi(45 saat) dikkate alınır.
Mustafa Cerit 62
KAMUDA ŞARTLARI UYAN İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ
UZMANLIĞI DA YAPABİLECEK• Kamuda çalışan, işyeri hekimi veya iş güvenliğiuzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeyesahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında,çalışmakta oldukları kurumda veya diğer kamu kurumve kuruluşlarında görevlendirilebilecekler,
• Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığıher saat için (200) gösterge rakamının memur aylıkkatsayısı ile çarpımı tutarında(14.32 TL) ilave ödeme,hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemedendamga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmayacak.Aylık,toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmelerdikkate alınmayacak.
Mustafa Cerit 63
İŞVERENİN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI YÜKÜMLÜLÜKLERİİşveren;
• İş kazası ve meslek hastalıklarının kaydınıtutar. Bunları inceler, rapor düzenler.• Çalışanı, işyeri, ya da ekipmanı zararauğratma potansiyeli olan olayları inceler,bunlarla ilgili rapor düzenler.• İş Kazalarını 3 gün içinde,• Meslek hastalığını öğrendiği tarihtenitibaren 3 gün içinde SGK’ ya bildirir.
Mustafa Cerit 64
İŞVEREN ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ GÖREVLENDİRECEK
• İşveren işyerinin değişikbölümlerindeki riskleri ve çalışansayısını da dikkate alarak, dengelidağılıma da özen göstermek suretiyleseçim, seçimle belirlenemediğidurumda atama yoluyla “çalışantemsilcisi” görevlendirir
Mustafa Cerit 65
ÇALIŞAN TEMSİLCİ SAYISI
• İşveren çalışan sayısı; • 2 ile 50 arasında olan işyerlerinde 1,• 51 ile 100 arasında olan işyerlerinde 2,• 101 ile 500 asasında olan işyerlerinde 3,• 501 ile 1000 arasında olan işyerleri 4, • 1001 ile 2000 arasında olan işyerleri 5,• 2001 ve üzerinde çalışanı olan işyerleri 6,İşçi temsilcisi görevlendirmek zorundadır.
Mustafa Cerit 66
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
• 50 den fazla çalışanı olan ve 6 aydan fazlasüren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerindeişveren, “İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulu”oluşturur. (Önceki uygulamada sanayidensayılan iş yerleri için zorunlu idi)
• Kurul, iş sağlığı ve güvenliği konularındaçalışmalar yapar,
• İşveren mevzuata uygun kurul kararlarınıuygular.
Mustafa Cerit 67
ALT İŞVEREN OLMASI HALİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
• 6 aydan fazla süren işveren-alt işveren ilişkisininbulunduğu hallerde;-Asıl işveren ve alt işveren ayrı ayrı kuruloluşturmuşsa koordinasyonu asıl işveren yapar,-Asıl işveren kurul oluşturmuşsa alt işverenkoordinasyonu sağlamak üzere vekaleten yetkili birtemsilci atar,-Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, kuruloluşturan alt işverenle koordinasyonu sağlamak içinkurula vekaleten yetkili bir temsilci atar,
Mustafa Cerit 68
ALT İŞVEREN OLMASI HALİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
-Kurul oluşturması gerekmeyen, asıl işveren ve altişverenin toplam çalışan sayısı 50 den fazla ise,koordinasyonu asıl işveren yapmak kaydıyla birlikteortak kurul oluştururlar,-Aynı çalışma alanı içinde birden fazla işverenbulunması ve birden fazla kurul oluşturulmasıhalinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarınıetkileyecek kurul karaları hakkında diğer işverenleribilgilendirirler
Mustafa Cerit 69
İŞİN DURDURULACAĞI HALLER
• İşyerindeki bina ve eklentilerinde, • Çalışma yöntem ve şekillerinde,• İş ekipmanlarında,çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir
husus tespit edildiğinde, bu tehlikegiderilinceye kadar işyerinin bir bölümündeveya tamamında iş durdurulur.
Mustafa Cerit 70
İŞİN DURDURULACAĞI HALLER
• Çok tehlikeli sınıfta yer alan;• Maden,• Metal ve yapı işleri,• Tehlikeli kimyasallarla çalışılan işyerleri,• Büyük endüstriyel kazaların olabileceği
işyerlerinde,risk değerlendirilmesi yapılmamış olması
durumunda iş durdurulur.Mustafa Cerit 71
İŞİN DURDURULACAĞI HALLER
• İş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapanmüfettişin talebi üzerine üç kişilikmüfettişten oluşan heyet, yaptığı incelemesonunda tespit tarihinden itibaren iki güniçinde işin durdurulmasına karar verebilir.Şayet tespit edilen hususun acil müdahaleyigerektirmesi halinde; tespiti yapan işmüfettişi heyet tarafından karar alınıncayakadar işi geçici olarak durdurur.
Mustafa Cerit 72
İŞİN DURDURULMASI NEDENİYE İŞSİZ KALAN ÇALIŞLARIN ÜCRETİ ÖDENECEK
• İşverenin işin durdurulmasını gerektirenhususların giderildiğini Bakanlığa yazılıolarak bildirmesi halinde, en geç 7 güniçinde inceleme yapılarak işverenin talebisonuçlandırılır.
• İşveren işin durdurulması nedeniyle işsizkalan çalışanların ya ücretini ödeyecek yada aynı ücretle meslek ve durumlarına görebaşka bir iş verecek.
Mustafa Cerit 73
BAĞIMLILIK YAPAN MADDELERİ KULLANMA YASAĞI
• İşyerine, sarhoş veya uyuşturucumadde almış olarak gelmek veyaişyerinde alkollü içki veya uyuşturucumadde kullanmak yasaklandı.
• İşveren işyerinde ve eklentilerinde negibi hallerde, hangi zamanda ve hangişartlarda alkollü içki içilebileceğinibelirlemeye yetkili.
Mustafa Cerit 74
ALKOLLÜ İÇKİ YASAĞI UYGULANMAYACAK ÇALIŞANLAR
• Alkollü içki yasağı;-Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan ve işin gereği
üretileni denemekle görevli olanlara,-Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya
içilen işyerlerinde, işin gereği alkollü içki içmekzorunda olanlara,
-İşin niteliği gereğince müşterilerle birlikte alkollü içkiiçmek zorunda olanlara,
uygulanmaz.
Mustafa Cerit 75
GÜVENLİK RAPORU VE BÜYÜK KAZA ÖNLEME POLİTİKASI
• İşveren, işletmeye başlamadan önce, büyükendüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için, işyerininbüyüklüğüne göre “büyük kaza önleme politikabelgesi” veya “güvenlik raporu” hazırlamak zorunda.Bu zorunluluğa uymayan işverene 50.000 TL İdaripara cezası kesilecek.
• Güvenlik raporu hazırlama zorunluluğunda olanişveren, hazırladığı raporun içerik ve yeterlilikleriBakanlıkça incelenmesini müteakip işyerini açabilir.Bu zorunluluğa uymayan işverene 80.000 TL idaripara cezası kesilir.
Mustafa Cerit 76
İDARİ PARA CEZALARI
• İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu ile işverenegetirilen yükümlülüklere uyulmamasınınyaptırımı olarak İdari Para Cezası öngörülmüş.
• Her fiil için farklı tutarda İPC belirlenmiş.• İPC cezaları 1.000 TL ile 80.000 TL arasında
değişiyor.• Ancak, bazıları her ay, bazıları her çalışan için
kesileceğinden İPC çok yüksek tutarlaraulaşabiliyor.
Mustafa Cerit 77
İDARİ PARA CEZALARI
• İdari para cezaları kanunun 26. maddesindedüzenlenmiş.
• Örneğin: işyeri hekimi ve iş güvenliğiuzmanı uzmanı görevlendirmediği tespitedilen işverene; işyeri hekimi için 5.000 TLve iş güvenliği uzmanı için 5.000 TL olmaküzere toplam 10.000 TL İPC cezasıkesilecek. Yine aykırılığın devam ettiği heray için de 10.000 TL İPC kesilecek.
Mustafa Cerit 78
İDARİ PARA CEZALARI• Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü
tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerinsağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun halegetirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışma yapmayan(Ceza– Fiil Maddesi 26/a – 4/a)
• İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığınıizlemeyen, denetlemeyen ve uygunsuzlukların giderilmesinisağlamayan(Ceza – Fiil Maddesi 26/a – 4/a),
İşverene her fiil için ayrı ayrı 2.000 TL,• Belirlenen nitelikte iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi
görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için 5.000 TürkLirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeligörevlendirmeyen işverene 2.500 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ayiçin aynımiktar(Ceza – Fiil Maddesi 26/b‐ 6/a),
Mustafa Cerit 79
İDARİ PARA CEZALARI• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini
yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütünihtiyaçlarını karşılamayan(Ceza – Fiil Maddesi 26/b‐6/c),
• İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği vekoordinasyonu sağlamayan(Ceza – Fiil Maddesi 26/b‐6/c),
• Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesimuhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığıkurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerinegelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirmeyen(Ceza – FiilMaddesi 26/b‐6/d),
İşverene bu fiiller için ayrı ayrı 1.500 Türk Lirası,• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilentedbirleri yerine getirmeyen işverene yerine getirilmeyen her bir tedbiriçin ayrı ayrı 1.000 Türk Lirası(Ceza – Fiil Maddesi 26/b‐6/ç),
Mustafa Cerit 80
İDARİ PARA CEZALARI• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkilerini, görevlerini
yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlayan(Ceza – Fiil Maddesi 26/c‐8/1),• Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının
tam süreli görevlendirilmesi gerektiği durumlarda; işverenin, işyeri sağlıkve güvenlik birimi kurmaması halinde(Ceza – Fiil Maddesi 26/c‐8/6),
Her bir ihlal için ayrı ayrı 1.500 Türk Lirası,• İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmayan veya
yaptırmayan işverene 3.000 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için4.500 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/ç – 10/1),
• İş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların buortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol,ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmayan işverene 1.500 Türk LirasıLirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/ç – 10/4),
Mustafa Cerit 81
İDARİ PARA CEZALARI• a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını
dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları öncedendeğerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün vemuhtemel acil durumları belirlemeyen ve bunların olumsuz etkileriniönleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri almayan,
• b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm vedeğerlendirmeleri yapıp, acil durum planlarını hazırlamayan,
• c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özeltehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğerkişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konulardaeğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirme, araç ve gereçleri sağlayarakeğitim ve tatbikatları yaptırma ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarınısağlamayan,
• ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadelekonularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gereklidüzenlemeleri yapmayan,
Mustafa Cerit 82
İDARİ PARA CEZALARICiddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda;
• a) Çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yeregidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapmayan ve çalışanlaragerekli talimatları vermeyen,
• b) Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanımasahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devametmelerini isteyen,
İşverene uyulmayan her bir yükümlülük için 1.000 Türk Lirası, aykırılığındevem ettiği her ay için aynımiktar (Ceza – Fiil Maddesi 26/d – 11, 12)• Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmayan, gerekli
incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenlemeyen işverene her birfiil için ayrı ayrı 1.500 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/e – 14/1) ,
• a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde,• b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen
meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde,SGK’ya bildirimde bulunmayan işverene 2.000 Türk Lirası (26/e, 14/2)
Mustafa Cerit 83
İDARİ PARA CEZALARI• Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen
sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geçon gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmezlerse 2.000 lira (Ceza – FiilMaddesi 26/e – 14/4),
• Çalışanlarını sağlık gözetimine tabi tutmayan, işe giriş, iş değişikliği, iş kazasıveya meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaştırmasonrası talep edilmesi halinde, işin devamı süresince bakanlıkça belirlenendüzenli aralıklarla, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışacaklar yapacakları işeuygun olduklarını belirten rapor olmadan işe başlatılma durumunda,
Her bir çalışan için 1.000 Türk Lirası(Ceza – Fiil Maddesi 26/f – 15/1,2)• 16. maddede geçen, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması bakımından
işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyicitedbirler, yasal hak ve sorumluluklar, ilk yardım, olağan dışı durumlar afetlerve yangınla mücadele ve tahliye işleri konularında çalışanları, çalışantemsilcilerini bilgilendirmeyen işverene bilgilendirilmeyen her çalışan için1.000 Türk Lirası(Ceza – Fiil Maddesi 26/g – 16),
Mustafa Cerit 84
İDARİ PARA CEZALARI• Çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlamayan,
çalışan temsilcilerini özel olarak eğitmeyen, mesleki eğitim alması gerekentehlikeli ve çok tehlikeli işlerde mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenkişiler çalıştırılması, iş kazası veya meslek eğitiminden dolayı işe ara veriptekrar başlayanlara, … gerekli eğitimler verilmeden başlatılması durumndaher bir çalışan için 1.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/ğ – 17),
• İş sağlığı ve güvenliği hakkında çalışanların görüşlerinin alınması vekatılımlarının sağlanması yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, herbir aykırılık için ayrı ayrı 1.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/h – 18),
• İş sağlığı ve güvenliği hakkında çalışan temsilcisi görevlendirilmesiyükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene 1.000 Türk Lirası (Ceza – FiilMaddesi 26/ı – 20/1,4),
• Çalışan temsilcilerinin tehlike kaynağının yok edilmesi veya riskinazaltılması önerilerini dikkate almayan işverene 1.500 Türk Lirası (Ceza –Fiil Maddesi 26/ı ‐20/3),
Mustafa Cerit 85
İDARİ PARA CEZALARI• 50 ve daha fazla işçi çalıştırılan ve 6 aydan uzun sürekli işlerin görüldüğü
işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulması yükümlülüğünü yerinegetirmeyen işverene her bir aykırılık için ayrı ayrı 2.000 Türk Lirası (Ceza –Fiil Maddesi 26/i ‐22),
• Birden fazla işyerlerinin bulunduğu iş merkezlerinde, iş hanlarında,sanayi bölgeleri ve sitelerinde iş sağlığı ve güvenliği koordinasyonyükümlülüklerini yerine getirmeyen, iş yerlerine gerekli uyarıları yapmayanyönetimlere 5.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/j ‐23/2),
• İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araştırmayapılmasına, numune alınmasına veya eğitim kurumları ile ortak sağlık vegüvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olanişverene 5.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/k ‐24),
Mustafa Cerit 86
İDARİ PARA CEZALARI• Yükümlülüklere göre işyerinin bir bölümünde veya tamamında
verilen durdurma kararına uymayarak durdurulan işi yönetmeliktebelirtilen şartları yerine getirmeden devam ettiren işverene fiilbaşka bir suç oluştursa dahi 10.000 Türk Lirası, bu sürede işçilerinücretini ödemeyen işverene ihlale uğrayan her bir çalışan için 1.000Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar (Ceza – FiilMaddesi 26/l ‐25),
• Büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene 50.000Türk Lirası, güvenlik raporunu hazırlayıp Bakanlığındeğerlendirmesine sunmadan işyerini faaliyete geçiren,işletilmesine Bakanlıkça izin verilmeyen işyerini açan veyadurdurulan işyerinde faaliyete devam eden işverene 80.000 TürkLirası(Ceza – Fiil Maddesi 26/m ‐29),
Mustafa Cerit 87
İDARİ PARA CEZALARI• Bu kanuna dayalı olarak çıkarılacak yönetmeliklerde belirtilen
yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, uyulmayan her hüküm içintespit edildiği tarihten itibaren aylık olarak 1.000 Türk Lirası(29/n – 30),
• İdari Para Cezası Uygulanır.(Cezanın kanuniliği ilkesi ?)
Kanunda belirtilen idari para cezaları gerekçesi belirtilmeksuretiyle Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir. Verilen idaripara cezaları tebliğinden itibaren otuz gün içinde ödenir.
İdari para cezaları tüzel kişiliği bulunmayan kamu kurum vekuruluşları adına da düzenlenebilir.
İdari para cezalarına itirazlar Sulh Ceza Mahkemesine yapılacaktır.
Mustafa Cerit 88
TELEVİZYON VE RADYOLARA YAYIN ZORUNLULUĞU
• TRT ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özeltelevizyon kuruluşları ve radyolar; ayda en az 60dakika iş sağlığı ve güvenliği,çalışma hayatında kayıtdışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik, işçi ve işverenilişkileri konularında uyarıcı ve eğitici mahiyetteyayın yapmakla zorunlu tutuldular.
• Bu yayının en az 30 dakikası 17:00-20.00 saatleriarasında olmak üzere 8:00-22.00 arasındayapılacak.
Mustafa Cerit 89
İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI GÖREVLENDİRME ZORUNLULUĞUN
YÜRÜRLÜĞÜ
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanıgörevlendirme zorunluluğu;
• Kamu kurumları ile 50 den az çalışanı olan ve aztehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 Haziran2014,
• 50 den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikelisınıfta yer alan işyerlerinde 30 Haziran 2013 de,
• Diğer işyerlerinde ise, 30 Aralık 2012 tarihindeyürürlüğe girecek.
Mustafa Cerit 90
YASANIN DİĞER BÖLÜMLERİ 30 ARALIK 2012 DE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
Yasanın yayımı yani 30 Haziran 2012 deyürürlüğe giren hükümleri, işverenlerifazlaca ilgilendirmiyor. İş dünyasınıilgilendiren bölümleri 30 Aralık 2012’deyürürlüğe girecek.
Mustafa Cerit 91
İş Kazası;
1- Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada, 2-işveren Tarafından İşyeri Dışında Görevliolduğu sırada3-Emziren Kadın Sigortalının, İş MevzuatıGereğince Çocuğuna Süt Vermek İçin AyrılanZamanlarda,4-sigortalıların, İşverence Sağlanan Bir Taşıtlaİşin Yapıldığı Yere Gidiş Gelişi Sırasında,
Meydana Gelen Ve Sigortalıyı Hemen veyasonradan Bedenen Ya Da Ruhen Özre UğratanOlaydır.
İş Kazasında Ortak Noktalar;
ORTAK NOKTALAR ŞÖYLE SIRALANABİLİR: Kişinin Sigortalı Olması, Ani Olarak
Gerçekleşmesi, İstemeksizin Gerçekleşmesi,Maddi/Manevi Bir Kaybın/Zararın Oluşması, İş İleİlgili Olması, İşyerinde / İşverenin OtoritesiAltında Olduğu Dönemde Gerçekleşmesi, KişiyiHemen / Sonradan Bedeni / Ruhi ArızayaUğratması, Kaza İle Meydana Gelen ZararArasında İlliyet Bağının Bulunması.
İŞ KAZASININ HUKUKİ SONUCU
BORÇLAR KANUNU (6098)
Maddi Tazminat İş Göremezlik
(49)
Tedavi Masrafları
Çalışma Gücünün Kaybından Doğan Zararlar
İktisadi Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar
Maddi TazminatDestekten Yoksun
Kalma (53)
Manevi Tazminat (56)
SSGSSK (5510)
Haklar (16)
Geçici/Sürekli İş göremezlik
Hak Sahiplerine Gelir
Evlenme Yardımı
Cenaze Yardımı
İşveren Rücuu(21)
Mustafa Cerit 94
SGK TARAFINDAN SAĞLANAN YARDIMLAR
1-Geçici İş Göremezlik Ödeneği: TedaviSüresince İşçinin Yevmiyesi Ve Tüm TedaviMasrafları Ödenir
2-Sürekli İş Göremezlik Ödeneği: TedaviSüresince İşçiye Yevmiye Ve Tüm TedaviMasrafları Ödenir, % 10’dan Fazla MeslekteKazanma Gücünde Azalma Varsa GelirBağlanır.
3-Ölüm: Cenaze Masrafları Ödenir,Varislerden Durumu Yasaya Uygun OlanlaraGelir Bağlanır
Mustafa Cerit 95
İŞ HUKUKU YÖNÜNDENKazazedenin Kendisi Veya Ölmüşse Hak
Sahipleri Tarafından Kusuru Olanlar Aleyhineİş Mahkemesinde Maddi Ve Manevi TazminatDavası Açılır.
Maddi Tazminat Davaları Ya İş GöremezlikTazminatı Veya Destekten Yoksun KalmaTazminatı Adı Altında Açılır
Mustafa Cerit 96
İŞ HUKUKU YÖNÜNDENBorçlar Kanunu’nun 49. Maddesinde,
”Kusurlu Ve Hukuka Aykırı Bir FiilleBaşkasına Zarar Veren, Bu ZararıGidermekle Yükümlüdür.” HükmüBulunmaktadır.
Mustafa Cerit 97
İŞ HUKUKU YÖNÜNDENDESTEKTEN YOKSUN KALMA
TAZMİNATI:
Borçlar Kanunu’nun 55. Maddesinde“Destekten Yoksun Kalma Zararları İleBedensel Zararlar, Bu Kanun HükümlerineVe Sorumluluk Hukuku İlkelerine GöreHesaplanır.” Hükmü Bulunmaktadır
Mustafa Cerit 98
İŞ HUKUKU YÖNÜNDENMANEVİ TAZMİNAT:
Borçlar Kanunu’nun 56. Maddesinde“Hâkim, Bir Kimsenin Bedensel BütünlüğününZedelenmesi Durumunda, Olayın ÖzellikleriniGöz Önünde Tutarak, Zarar Görene Uygun BirMiktar Paranın Manevi Tazminat OlarakÖdenmesine Karar Verebilir.” HükmuBulunmaktadır.
Mustafa Cerit 99
SİGORTA HUKUKU YÖNÜNDEN
SGK Tarafından Kusuru GörülenlerAleyhine İş Mahkemesinde AçılanRücuan Tazminat Davalarıdır.
Kurum Sigortalıya Veya HakSahiplerine Yaptığı Ve İleride YapacağıYardımların Peşin Sermaye Değerini,Kusuru Nispetinde Müsebbiplerden TalepEder.
Mustafa Cerit 100
İŞ KAZASININ CEZAİ SONUCU
CEZA HUKUK
Taksirle Öldürme (5237/85)
2 – 6 Yıl Hapis
•Birden fazla ölüm•bir /birden fazla ölümü + bir/birden fazla yaralanma •2 yıl – 15 yıl
Taksirle Yaralama (5237/89)
•3 Aydan -1 Yıla Hapis• Adli para cezası
•Birden fazla kişi •6 ay – 3 yıl
İŞ HUKUKU
İdari Yaptırım •Kapatma•Durdurma•Alıkoyma
İdari Para Cezası4857/105
77- Yükümlülüklere Aykırı / 1250 TL
78 – İş sağlığı ve güvenliği yönetmeliklerine aykırı her
önlem 250 TL
Mustafa Cerit 101
CEZA HUKUKU YÖNÜNDEN
TAKSİR; Dikkat Ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık
Dolayısıyla, Bir Davranışın Suçun KanuniTanımında Belirtilen NeticesiÖngörülmeyerek Gerçekleştirilmesidir.KAST;
Suçun Kanuni Tanımındaki UnsurlarınBilerek Ve İstenerekGerçekleştirilmesidir.
Mustafa Cerit 102
CEZA HUKUKU YÖNÜNDEN
- Olay Yaralanma İle Sonuçlanmışsa:
-Sulh Ceza Mahkemesi, Tck. 89. Md. Uyarınca 3-12Ay Arasında Hapis Veya Adli Para Cezası Verir.Taksirle Yaralama Suçlarının Takibi Şikayete Bağlıdır.
-Duyu Zayıflaması, Kemik Kırılması, KonuşmadaSürekli Zorluk Ve Hayati Tehlike Geçirme HalindeCeza Yarı Oranında Arttırılır.
-Bitkisel Hayata Girme Veya Sürekli Hastalık, UzuvKaybı, Çocuk Yapma Veya Konuşma YeteneğiniKaybetme, Yüzde Sürekli Değişiklik Yahut ÇocukDüşürme Halinde Ceza Bir Kat Arttırılır.
Mustafa Cerit 103
CEZA YASASI HUKUKU YÖNÜNDEN
-Olay Bir Kişinin Ölümü İle Sonuçlanmışsa:
Asliye Ceza Mahkemesi, TCK 85. MaddeUyarınca 3-6 Yıl Arası Hapis Cezası,
-Birden Fazla Kişinin Ölümü Veya BirKişinin Ölümü Yanında Başka KişilerinYaralanması İle Sonuçlanmışsa; Ağır CezaMahkemesi, TCK 85. Madde Uyarınca 3-15Yıl Arası Hapis Cezası Verilir
Mustafa Cerit 104
Son Söz ve Teşekkür
Herkese;İş kazasız
Cezasız
Bol kazançlı
İş dileğiyle Dinlediğiniz için teşekkürler
Mustafa CERİT
105Mustafa Cerit