e doal sistemler - lider plusliderplus.com.tr/.../2019-2020/9.sinif/sb/cografya.pdf1 e corafya...

1

1.Ünite

Test-1Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan

Doğal Sistemler

1. I. İnsanın içinde yaşadığı çevrenin doğalözelliklerininincelenmesi

II. İnsanın doğal çevre ile etkileşimi sonu-cunda ortaya çıkan beşeri ve ekonomikdurumlarınincelenmesi

III. Sahipolduğu ilkelerölçüsünde incelenensonuçlarınaçıklanması

Yukarıdakilerden hangileri Coğrafya’nın ta-nımını oluşturan unsurlardır?

A)IveII B)IIveIII C)YalnızI

D)I,IIveIII E)IveIII

2. Taş küre (litosfer), üzerinde yaşadığımız veyerküreninkatılaşmışenüstkatmanıdır.

Aşağıda verilen olaylardan hangisi taş kü-rede gerçekleşir?

A) DenizakıntısıB) GelgitC) DepremD) TsunamiE) Yağış

3. Dünyamızda görülen tüm iklim olaylarını, iklimi oluşturan elemanları, iklimlerin dağı-lışını inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

A) KlimatolojiB) JeomorfolojiC) HidrografyaD) BiyocoğrafyaE) Jeoloji

4. Aşağıdakilerden hangisi doğanın insan ya-şamı üzerindeki etkisine örnek olarak gös-terilemez?

A) Kurak alanların tarımsal veriminin düşükolması

B) Donolaylarının tarımsalalanlardazararayolaçması

C) Sağanak yağışlarda tarım alanlarınınsularaltındakalması

D) Çığ olayına bağlı olarak ulaşımınaksaması

E) Petrolvekömüryataklarınınçokmiktardakullanılması

5. Coğrafya biliminin içinde;

I. Nedensellik

II. Akılcılık

III. Dağılış

ilkelerinden hangileri bulunmaktadır?

A)IveII B)IIveIII C)YalnızI

D)YalnızII E)IveIII

6. • Önemlibirmatematikcoğrafyacısıdır.

• Meridyen yayının uzunluğunu ve ondanyararlanarakDünya’nınçevreuzunluğunuhesaplamıştır.

• ÇalışmalarındaeldeettiğisonuçlarıGeog-raphikaadlıeserindetoplamıştır.

• Bölgeselcoğrafyayayapmışolduğukatkı-larınenönemlisiDünyaüzerindekiyerle-şikalanlarınsınırlarınınbelirlenmesidir.

yukarıda özellikleri verilen bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) HerodotB) TalesC) AristoD) EratosthenesE) Batlamyus

Coğrafya biliminin üç ilkesi vardır.Bu ilkeler sırasıyla şöy-ledir:• Dağılışı ilkesi• İlgi ve bağlılık ilkesi• Nedensellik ilkesi

Dağılış ilkesi sade-ce coğrafyaya has bir özelliktir.

Piri Reis, Kitab-ı Bah-riye adlı eserinde hem doğuya çok yakın hari-talar hem de Akdeniz, Kızıldeniz ve Umman Denizi gibi denizler hakkında bilgiler ver-miştir.

Coğrafya da muh-teşem dörtlü olarak isimlendirilen doğal unsurlar şunlardır:• Atmosfer• Litosfer• Hidrosfer• Biyosfer

9. Sınıf Cografya.indb 1 12.09.2019 18:36

5

1.Ünite

Test-2Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan

Doğal Sistemler

1. Terim olarak coğrafya kelimesini ilk defa kullanan bilim insanı aşağıdakilerden han-gisidir?

A) HerodotB) TalesC) EratosthenesD) AristoE) Batlamyus

2. Aşağıdakilerden hangisi doğal ortamı oluşturan dört unsurdan biri olan hidrosfe-ri inceleyen bilim dallarından biri değildir?

A) PetrografiB) LimnolojiC) OseanografiD) PotamolojiE) Hidrojeoloji

3. Ünlü devlet teorisi adlı görüşünü kapsayan “Politika” adlı eserinde bazı coğrafi görüşle-re de yer veren ve insan-çevre ilişkileri ve çevre faktörlerinin devletlerin gücü üzerine olan etkilerini inceleyen ilk çağın ünlü dü-şünürü aşağıdakilerden hangisidir?

A) İbn-i BatutaB) TalesC) AristoD) StrabonE) İbn-i Haldun

4. Eski Çağ’da coğrafya çok basit gözlemler ve bu gözlemlerden elde edilen bilgilerin ifadesi amacıyla yapılan basit harita çizim denemeleri ile başlamıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Eski Çağ coğrafyacılarından biri değildir?

A) HerodotB) TalesC) AristoD) EratosthenesE) Macellan

5. Gezegenimizde bulunan tüm okyanus, deniz, göl ve su kaynaklarının bütününe su küre ya da hidrosfer denir.

Aşağıda verilen olaylardan hangisi hidros-ferde gerçekleşir?

A) Sıcaklık değişimiB) BuharlaşmaC) Nem değişimiD) YağışE) Rüzgâr

6. Aşağıdakilerden hangisi doğal unsurlar-dan biri değildir?

A) KayaçlarB) Orman örtüsüC) Su kaynaklarıD) Petrol yataklarıE) Barajlar

Hidrosfer yeryüzünün %71’ini kaplar. Hid-rosferin %97’sini tuzlu sular ve okyanuslar, %3’ünü tatlı sular oluş-turur. Güneş ısısının yardımıyla hidrosfer ve atmosfer arasında sürekli bir su alışverişi vardır.

Hidrocoğrafya çalış-malarında; Oseonog-rafya (okyanus bilimi), Limnoloji (göl bilim) ve Potamoloji (akarsu bilim) bilimlerinden faydalanılır.


14

1.ÜniteDoğal Sistemler

Test-4 Coğrafi Konum7. Kutup daireleri ile kutup noktaları arasında ka-

lan enlemlere Yüksek Enlemler denir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yük-sek enlemler arasında kalan yerlerin özel-liklerinden biri değildir?

A) Gölge boyu uzundur.B) Deniz sularının tuzluluk oranı azdır.C) Güneş ışınlarını eğik açıyla alırlar.D) Yer çekimi fazladır.E) Çizgisel hız fazladır.

8. 90°

90°

45°

0°

45°

A

B

0°

Güneş ışınlarının Ekvator’a dik düştüğü bir günde A ve B noktaları için aşağıdakiler-den hangisinin aynı olduğu söylenemez?

A) Güneş ışınlarının geliş açısıB) Gündüz uzunluğuC) Gölge yönüD) Yer çekimiE) Çizgisel hız

9. 15° Doğu meridyeninde yerel saat 16.20 iken, 35° Doğu meridyeninde yerel saat kaç olur?

A) 17.40B) 13.10C) 17.20D) 18.30E) 19.00

10. 41° Kuzey paralelinde bulunan İstan-bul’dan, 38° Kuzey paralelinde bulunan İz-mir’e gelmek için uçağa binen bir kişi kuş uçuşu kaç km yol gitmiş olur?

A) 113B) 333C) 3330D) 111E) 311

11. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin Kuzey Yarımküre’de yer aldığının göstergesidir?

A) Dağların güney yamaçlarında kalıcı kar sınırının daha yüksekte yer alması

B) Güneş ışınlarının dik açıyla gelmemesiC) İklim ve bitki örtüsünün çeşitli olmasıD) Batı rüzgârlarının etkili olmasıE) Ulusal saatin başlangıç meridyeninden

daha ileride olması

12. GÜ

NE

Ş IŞ

INLA

RI

23°27ı

66°33ı

K

G

0°

23°27ı

66°33ı

Dünya, yukarıdaki konumda iken aşağıda belirtilen şehirlerin hangisinde yaşanan gündüz süresi daha kısadır?

A) İzmirB) ZonguldakC) KonyaD) HakkâriE) Elazığ

Ekvatorun kuze-yindeki enlemlere kuzey enlemleri, güneyindeki en-lemlere ise güney enlemleri denir. 0⁰ ile 23⁰ 27 ı ara-sındaki enlemlere alçak enlemler, 23⁰ 27ı ile 66⁰ 33ı arasındaki enlemlere orta enlemler, 66⁰ 33ı ile 90⁰ arasındaki enlemlere yüksek enlemler denir.

Aydınlanma çiz-gisi Ekvator’u tam iki eşit parçaya böldüğü için bu-rada yıl boyunca gece gündüz eşit olur.

Düna batıdan do-ğuya doğru dön-düğü için doğuda yerel saat ileri batıda yerel saat geridir.


21

1.Ünite

Test-6Coğrafi Konum

Doğal Sistemler

1. 35° Doğu meridyeni üzerinde yer alan Si-nop’ta 21 Aralık günü Güneş, aynı boylam üzerindeki Adana’dan daha önce batmaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki duru-mu oluşturan nedene bağlı olarak meyda-na gelir?

A) Ekvator’da yıl boyunca gece-gündüz eşit-liğinin yaşanması

B) Aydınlanma dairesinin sürekli yer değiş-tirmesi

C) Güney Yarım Küre’de rüzgârların sola doğru sapması

D) Bir günün 24 saat olmasıE) Her iki yarım kürede mevsim sürelerinin

eşit olmaması

2. Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın şekli-nin sonuçlarından biri değildir?

A) Güneş ışınlarının düşme açısı ekvatordan kutuplara gidildikçe daralması

B) Ekvator çevresinde termik yüksek basınç alanı oluşması

C) Atmosferin kalınlığı Ekvator’dan kutuplara doğru azalması

D) Dünya’nın bir yarısında gece diğer yarı-sında gündüz yaşanması

E) Ekvator’dan kutuplara doğru sıcaklığın azalması

3. Aşağıda verilen tarihlerden hangisi solstis ve ekinoks tarihlerinden biri değildir?

A) 21 MartB) 21 HaziranC) 21 EylülD) 23 EylülE) 21 Aralık

4. Çizgisel hız bugünküne göre 2 kat fazla olsaydı;

I. bir gün süresi 12 saat,

II. iki meridyen arası 8 dakika,

III. iki nokta arasındaki yerel saat farkı bugün-küne göre fazla olurdu.

durumlarından hangileri ortaya çıkardı?

A) I ve III B) Yalnız II C) II ve III

D) Yalnız I E) I, II ve III

5. I. Ekvator ve çevresinde güneş hızlı doğar ve batar.

II. Kutuplara doğru gidildikçe güneşin doğuş ve batış süresi uzar.

III. Yer çekimi ekvatordan kutuplara doğru ar-tar.

IV. Atmosferin kalınlığı ekvatorda fazla, ku-tuplarda azdır.

Yukarıdakilerden hangileri çizgisel hızın enleme bağlı sonuçları arasında yer al-maz?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) Yalnız IV E) II ve III

6. Aşağıdakilerden hangisi “öğle” kavramının tanımlarından biri değildir?

A) Dünya üzerindeki bir noktanın, Dünya ek-seni etrafında Güneş’in karşısında hareket ederken Güneş’in tam karşısına geldiği an

B) Güneş’in ufuk çizgisi üzerinde hareket ederken en tepe noktaya geldiği an

C) Güneş ışınlarının gün içinde en büyük açıyla geldiği an

D) Yerel saatin 14.00 olduğu anE) Güneş’in doğuşundan batışına kadar ge-

çecek sürenin tam ortasına gelinen an

Türkiye, matematik ik-lim kuşaklarının içinde Orta Kuşak, sıcaklık iklim kuşakları içinde ise ılıman kuşakta yer almaktadır.

Gece ve gündüz sü-releri arasındaki far-kın en fazla olduğu tarihler 21 Haziran ve 21 Aralık tarihleridir.


26


Test-7 Coğrafi Konum6. Alize, Batı ve Kutup rüzgarları dünya üzerinde

yıl boyunca etkili olan sürekli rüzgarlardır.

Türkiye’nin batı rüzgârları kuşağında bu-lunmasıyla aşağıda belirtilenlerden hangi-si paralellik göstermektedir?

A) Aynı anda dört mevsim özelliklerinin görülmesi

B) Cephe yağışlarının etkili olmasıC) Kıyı kesimlerde mutlak nem miktarının

artış göstermesiD) Batıdan doğuya gidildikçe tarım ürünlerinin

olgunlaşma süresinin uzamasıE) Doğu Karadeniz’de fön rüzgârlarının etkili

olması

7. Türkiye’de yıl içinde gece-gündüz süre-leriyle ilgili belirtilen ifadelerden hangisi yanlış verilmiştir?

A) 21 Mart - 23 Eylül tarihleri arasında gündüz süresi 12 saatten fazla ve güneyden kuzeye gidildikçe gündüz süreleri uzamaktadır.

B) 21 Aralık - 21 Mart tarihleri arasında gündüzler giderek uzamakta ancak gece süreleri daha uzundur.

C) 21 Haziran - 23 Eylül tarihleri arasında gündüzler giderek kısalmakta ancak gündüz gecelerden daha uzundur.

D) 23 Eylül - 21 Aralık tarihleri arasında gündüzler kısalmakta ve gündüz süreleri gece sürelerinden daha kısadır.

E) 21 Mart - 21 Haziran tarihleri arasında gündüzler her geçen gün uzamakta ve gece süresi gündüz süresinden daha uzundur.

8. Aşağıda belirtilen illerin hangisinin bu-lunduğu enlemde güneş ışınlarının atmosferde izlediği yol en kısa, tutulma oranı en azdır?

A) ErzurumB) KilisC) BursaD) KastamonuE) Edirne

9. Tarihsel süreçteki gelişmeler mesafe, yön, iliş-kiler, maliyet, coğrafi unsurlar (yollar, denizler, önemli ülke ya da kuruluşlarla ilişki ve yakınlık vs.) gibi değişkenler açısından bir yerin başka bir yere göre durumuna göreceli konum adı verilir. Göreceli konum; insan ve doğa olmak üzere ikiye ayrılır.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin do-ğaya bağlı göreceli konumunun sonuçları arasında yer almaz?

A) Asya ve Avrupa kıtasını birbirine bağlayan köprü konumundadır.

B) Yüzey şekilleri kısa mesafede değişim gösterir.

C) Ortalama yükseltisi fazladır.D) Yakın bir jeolojik zamanda oluşmuştur.E) Dünyanın ekonomik bakımdan gelişmiş

Avrupa ülkelerine yakındır.

10. Türkiye, boylam değerleri aynı kalmak su-retiyle ekvatoral bölgede yer alsaydı aşa-ğıda verilenlerden hangisinde değişiklik görülmezdi?

A) Doğusuyla batısı arasındaki kuşuçuşu uzaklık

B) Doğusuyla batısı arasındaki yerel saat farkı

C) 21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde yaşanan gece ve gündüz uzunlukları

D) Yıl içerisinde güneş ışınlarının düşme açıları

E) Yıl içerisinde bakı ve gölge yönleri

11. Ülkemizde aynı boylam üzerinde Hatay’dan Sinop’a gidildikçe aşağıdakilerden hangisinin artış göstermesi beklenemez?

A) Denizlerdeki tuzluluk oranıB) Güneş ışınlarının atmosferde izlediği yolC) Yerçekimi ve cismin ağırlığıD) Gölge boyuE) Enlem derecesi

Ülkemizde cephe ya-ğışlarının etkili olması da ülkemizin orta ku-şakta olduğunu gös-terir.

Tarım ürünlerinin ol-gunlaşma süresini yükselti, bitki örtüsü ve toprak tiplerini, yüzey şekillerinin çeşitliliği, güneşlenme süresini yağış miktarı gibi gö-receli konum unsurları etkiler.


31

1.Ünite

Test-8Dünyanın Şekli ve Hareketleri

Doğal Sistemler

11. Dünyanın kendi ekseni çevresinde batıdan doğuya doğru hareket etmesinin sonuçları arasında;

I. Doğuda bulunan merkezlerde yerel saatin ileri olması

II. Muson rüzgârlarının oluşması

III. Alize rüzgârlarının Kuzey Yarım Küre’de sağa doğru sapması

IV. Şubat ayının kısa sürmesi

durumlarından hangileri yer alır?

A) I ve II B) II ve III C) I ve IIID) III ve IV E) I ve IV

12. Dünyanın kendi ekseni etrafındaki hareketi neticesinde gün içerisinde güneş ışınlarının düşme açısı farklılaşır.

Aşağıda verilenlerden hangisi gün içerisin-de güneş ışınlarının farklı açılarla düşmesi-ne bağlı olarak meydana gelmez?

A) Meltem rüzgârlarıB) Günlük sıcaklık farklarıC) Gölge boyu farklılıklarıD) Günlük basınç farklarıE) Yerel saat farkları

13. Merkez Gölge Boyu(cm) Gece

süresiI 16 8II 20 4III 8 16IV 11 13

Tabloda verilen merkezlerle ilgili aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?

A) Ekvatora en yakın olan merkez IV’tür.B) II. merkez Kuzey kutup noktasına daha

yakındır.C) I ve III. merkezlerin çizgisel hızları eşittir.D) 21 Mart’ta alacakaranlık süresi II’de daha

uzundur.E) II’nin bulunduğu yerin paralel uzunluğu

III. merkeze göre daha kısadır.

14. İki meridyen arasındaki uzaklık ekvatordan kutuplara gidildikçe daralır ancak 4 dakikalık zaman farkı değişmez.

Bu bilgi ile ilgili aşağıdaki yargılardan han-gisi doğrudur?

A) Zaman farkının değişmemesi dünyanın kutuplardan basık ekvatordan şişkin olmasıyla ilişkilidir.

B) Zaman farkının değişmemesi için güneş ışınlarının ekvatora dik düşmesi gerekir.

C) Dünyanın dönüş hızı ekvatordan kutuplara gidildikçe azaldığı için zaman farkı değişmez.

D) Dünya batıdan doğuya hareket ettiği için zaman farkında değişim olmamıştır.

E) Ekvatordan kutuplara gidildikçe güneş ışınlarının düşme açısı daraldığı için değişim gerçekleşmez.

15. • Kutup ve Ekvatoral kuşağın genişleyip Orta kuşağın daralması

• Tropikal ve kutup kuşağının daralması

• Türkiye’de ocak ayı sıcaklıklarının yüksel-mesi

Buna göre, yukarıda verilen durumların oluşabilmesi için aşağıdakilerden hangisi-nin gerçekleşmesi gerekmektedir?

A) Yer ekseni ile ekliptik düzlemi arasındaki açının artış göstermesi

B) Ekliptik düzlem ile ekvator düzlemi arasındaki açının artış göstermesi

C) Eksen eğikliğinin ortadan kalkmasıD) Dünya’nın dönüş yönünün farklılaşmasıE) Dünya’nın yörüngesinin küre biçiminde

olması

16. Aşağıdakilerden hangisi diğer dört seçe-neğin nedeni olarak gösterilebilir?

A) Şubat ayının kısa sürmesiB) Eylül ekinoksunun gecikmesiC) Mevsim süre farkının oluşmasıD) 3 Ocak’ta dünyanın güneşe en yakın

konumda bulunmasıE) Dünya’nın yörüngesinin elips biçiminde

olması

Gölge boyunun gün içerisinde en kısa oldu-ğu zaman öğle vaktidir. (12:00)

Dünya’nın yıllık hare-ketinin sonuçları şun-lardır:

� Mevsimler oluşur. � Yıllık sıcaklık farkla-

rı oluşur. � Yıl içerisinde kara

ve denizlerin ısın-ma dereceleri de-ğişir.

� Muson rüzgârları oluşur.

� Gece ve gündüz süre farkı meydana gelir.

� Yıl içinde sıcaklık, gölge boyu, güneş ışınlarının düşme açısı farklılaşır.


35

1.Ünite

Test-9Harita Bilgisi

Doğal Sistemler

13. Aşağıda verilen ölçeklerden hangisi kul-lanıldığında, haritalarda meydana gelecek bozulma daha fazla olur?

A) 1/500.000B) 1/2.500.000C) 1/700.000D) 1/200.000E) 1/1.000.000

14. Bir Türkiye Siyasi Haritasından aşağıda verilenlerden hangisi ile ilgili bilgi elde edi-lemez?

A) Türkiye’nin coğrafi koordinatlarıB) Tuz Gölü’nün alanıC) İstanbul - Manisa arasındaki uzaklıkD) Erciyes Dağı’nın yükseltisiE) Kızılırmak Nehri’nin aktığı yön

15. Aşağıdakilerden hangisi küçük ölçekli ha-ritaların bir özelliği olamaz?

A) Küçültme oranı azdır.B) Ayrıntıyı gösterme gücü azdır.C) Geniş alanları gösterir.D) Ölçeğin paydası büyüktür.E) Bozulma oranı fazladır.

16. 1/800.000 ölçekli bir haritada, 7 cm ile gös-terilen, iki yerleşme arasındaki uzaklık ger-çekte kaç km’dir?

A) 18 B) 24 C) 36 D) 42 E) 56

17. A kentinden hareket eden ve saatte 100 km hızla giden bir araç B kentine 5 saatte ulaşı-yor.

A ve B kenti arasındaki uzaklık haritada 10 cm ile gösterildiğine göre, bu haritanın öl-çeği aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1/1.000.000B) 1/2.000.000C) 1/3.000.000D) 1/4.000.000E) 1/5.000.000

18. İzdüşümü alan hesaplanırken yer şekilleri dik-kate alınmadan her yer düz kabul edilirken, gerçek alan hesaplanırken eğim ve engebe dikkate alınır.

Buna göre; aşağıda verilen illerden hangi-sinde gerçek alan ile izdüşümü alan ara-sındaki fark daha azdır?

A) BursaB) AntalyaC) KonyaD) RizeE) Erzincan

Silindirik projeksiyon, bir kürenin çevresine silindir şeklinde bir kağıt sarılmasıyla ha-zırlanır. Bu yöntemde Ekvator çevresinde bo-zulma az iken, kutupla-ra gidildikçe bozulma-lar artar.

Ekvator’a yakın bölge-lerin haritaları çizilirken silindirik, Orta enlem-lerin haritaları çizilir-ken konik ve kutuplara yakın bölgelerin hari-taları çizilirken düzlem pojeksiyonu kullanılır.


38


Test-10 Harita Bilgisi7. Aşağıda izohipslerle ilgili verilen bilgiler-

den hangisi yanlıştır?

A) Eğimin fazla olduğu yerlerde izohipsler sıklaşır.

B) Aynı izohips üzerindeki bütün noktaların yükseltisi aynıdır.

C) 0 m izohipsi kıyı çizgisidir.D) İzohipsler arasındaki yükselti farkı bir

haritanın her yerinde aynıdır.E) Her izohips kendisinden daha alçakta

olanı çevreler.

8. V•

IV•

II•I •

III•

450300

Yukarıda verilen haritada işaretli noktalar-dan hangisinin yükselti değeri 750 - 900 m arasında yer alır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

9. Aşağıdaki grafikte, aynı bölgeyi gösteren beş topografya haritasında kullanılan izohips eğri-lerinin sayısı gösterilmiştir.

50403020100

I II III IV V

İzohips sayısı

Grafiğe göre, hangi haritanın küçültme oranının daha az olduğu söylenebilir?


10. İzmir’in iki ayrı izohips haritasından birincisin-de izohipsler arası 50 metre iken ikincisinde 100 metredir.

Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kullanılan projeksiyon yöntemiB) Coğrafi koordinatlarıC) Kullanılan ölçeklerD) Kullanılan çizim yöntemiE) İzmir’in yer şekilleri

11. Bir izohips haritasında izohipsler arası yüksel-ti farkı sabittir. Bu durumdan faydalanarak iki ayrı noktanın yükselti farkı kesin olarak bulu-nabilir.

•• •

• •III

Deniz

IV

III

V

Yukarıdaki izohips haritasında verilen nu-maralı noktalardan hangi ikisi arasındaki yükselti farkı kesin olarak bulunamaz?

A) I ve III B) I ve IV C) II ve V

D) III ve IV E) III ve V

12. Bir izohips haritasında akarsu güneyden ku-zeye doğru akış göstermektedir. Ayrıca akar-suyun yatağında kuzeye gidildikçe izohipsler birbirine iyice yaklaşmaktadır.

Bu izohips haritasındaki akarsu için aşağı-daki ifadelerden hangisi doğru olur?

A) Rejimi düzenlidir.B) Yatağı boyunca akış hızı oldukça düşüktür.C) Menderesler yaparak akmaktadır.D) Akarsu yatağının kuzeyine doğru akış hızı

artmaktadır.E) Kanyon vadi içinde akmaktadır.

Aynı yükseltideki nok-taları birleştiren çizgi-lere izohips (eşyükselti) denir. Eşyükselti eğrile-rinin amacı, üç boyutlu yeryüzü şekillerini, iki boyutlu harita üzerin-de temsil edebilmektir. Eşyükselti eğrilerinin bulunduğu harita tü-rüne “topoğrafik hari-ta” denir.

Bir şeklin harita sayıla-bilmesi için;

� Kuşbakışı olarak çi-zilmesi,

� Çizimin belli bir ölçeğe göre yapıl-ması,

� Çizimin bir düzlem üzerine yapılması gerekmektedir.


45

1.Ünite

Coğrafi Bilgi Sistemleri

Doğal Sistemler

1. Aşağıdakilerden hangisi karmaşık planla-ma ve yönetim sorunlarının çözülebilmesi için tasarlanan; mekândaki konumu belir-lenmiş verilerin kapsanması, yönetimi, iş-lenmesi, analiz edilmesi, modellenmesi ve görüntülenebilmesi işlemlerini kapsayan donanım, yazılım ve yöntemler sistemi ola-rak tanımlanmaktadır?

A) Coğrafi Bilgi SistemiB) LejantC) Veri AnaliziD) LokasyonE) Coğrafi Konum Bilgisi

2. I. Bilgi akışını hızlandırır.

II. Daha verimli üretim ve dokümantasyon yönetimi sağlar.

III. Veri güncellemelerine gerek duymaz.

Yukarıdakilerden hangileri Coğrafi Bilgi Sistemlerinin yararları arasında yer alır?

A) I ve IIIB) II ve IIIC) I ve IID) I, II ve IIIE) Yalnız II

3. Aşağıdakilerden hangisi Coğrafi bilgi sis-teminin kurulabilmesi ve korunabilmesi için gerekli olan elemanlardan biri değil-dir?

A) YöntemlerB) YazılımC) İnsanlarD) MateryalE) Veri

4. Coğrafi bilgiyi depolama, analiz etme ve görüntüleme özelliklerine sahip olan Coğ-rafi Bilgi Sistemi elemanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) DonanımB) YazılımC) VeriD) YöntemE) İnsanlar

5. I. Coğrafik veri/bilgi girişi ve işlemi için ge-rekli araçları bulundurması

II. Bir veri tabanı yönetim sistemine sahip ol-ması

III. Konumsal sorgulama, analiz ve görüntüle-meyi desteklemeli

Yukarıdakilerden hangileri coğrafi bilgi sis-temine yönelik bir yazılımda olması temel unsurlar arasında yer alır?

A) I ve IIB) II ve IIIC) I ve IIID) Yalnız IIE) I, II ve III

6. Aşağıdakilerden hangisi vektör verinin özelliklerinden biri değildir?

A) Verinin hacmi geniştir.B) Gerçek durumu iyi yansıtır.C) Grafik gösterimin ölçeğe bağlı

doğruluğuna sahiptir.D) Veri yapıları karmaşıktır.E) Farklı topolojik yapı yüzünden

simülasyonu zordur.

Veri (data): CBS’nin en önemli bileşenlerinden biri de “veri”dir. Grafik yapıdaki coğrafik ve-riler ile tanımlayıcı ni-telikteki öznitelik veya tablo verileri gerekli kaynaklardan toplana-bileceği gibi, piyasada bulunan hazır haldeki veriler de satın alına-bilir.

CBS teknolojisi insan-lar olmadan sınırlı bir yapıda olurdu. Çünkü insanlar gerçek dün-yadaki problemleri uy-gulamak üzere gerekli sistemleri yönetir ve gelişme planları ha-zırlar. CBS kullanıcıları, sistemleri tasarlayan ve koruyan uzman teknisyenlerden gün-lük işlerindeki perfor-manslarını artırmak için bu sistemleri kul-lanan kişilerden oluşan geniş bir kitledir.

Test-12


51

1.Ünite

Test-13Atmosfer, Hava ve İklim

Doğal Sistemler

13.

Yukarıdaki basınç sistemiyle ilgili aşağıda-ki bilgilerden hangisine kesin olarak ulaşı-lamaz?

A) Güney Yarım Küre’de yer almıştır.B) Güneye doğru oluşan rüzgârlar sıcaklığı

artırır.C) Dinamik kökenli bir basınç merkezidir.D) Bir yüksek basınç alanıdır.E) Yağış meydana gelmez.

14. Çok yükseklerde oluşan, tüy veya tül görüntüsünü andıran, buz kristallerinden oluşan bulutları aşağıdakilerden hangisi tanımlar?

A) KümülüsB) SirüsC) KümülonimbusD) NimbusE) Stratus

15. -20°C sıcaklıktaki bir hava kütlesi içinde 5 gr/m3 nem bulunuyorsa bu havanın bu sıcaklıktaki yoğunlaşma miktarı m3/gr cin-sinden ne kadardır?

(-20°C sıcaklıktaki bir havanın doyma miktarı 1,1 gr/m3 tür.)

A) 1,1 B) 3,9 C) 2,9

D) 3,4 E) 2,2

16. Maksimum nem, havanın belli bir sıcaklıkta taşıyabileceği en fazla nem miktarına denir.

Buna göre, aşağıdaki zaman dilimlerinden hangisinde havanın nem taşıma kapasite-sinin daha az olduğu söylenebilir?

A) Ekinoks tarihlerinde orta kuşak karalarındaB) Öğleden sonra saat 14.00 civarıC) Temmuz ayında Kuzey Yarım Küre’nin

orta kuşak karalarındaD) Ocak ayında Güney Yarım Küre’nin

karalarındaE) Yıl boyunca dönenceler ve yakın

çevresinde

17. Aşağıdakilerden hangisi yağış oluşumunu güçleştiren bir olaydır?

A) Hava kütlesinin bir dağ yamacı boyunca yükselmesi

B) Farklı özelliklerdeki hava kütlelerinin karşılaşması

C) Sıcak bir bölgede oluşan hava kütlesinin daha soğuk bir bölgeye gelmesi

D) Sıcak bir hava kütlesinin denizler üzerinden geçerken nem bakımından zenginleşmesi

E) Alçalıcı hava hareketlerinin etkili olması

Yağışın yıl içerisindeki dağılışına yağış reji-mi denir. Yıl içerisinde her aya birbirine yakın yağış düşüyorsa yağış rejimi düzenli, aylar arasında büyük farklı-lıklar varsa yağış rejimi düzensizdir.

Muson iklimi, Hindis-tan’ın güneyi, Güney-doğu Asya, Japonya ve Mançurya gibi bölge-lerde etkili olmaktadır.


57

1.Ünite

Test-15Atmosfer, Hava ve İklim

Doğal Sistemler

1. Türkiye’de yazları etkili olan basınç mer-kezleri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sibirya AB – Basra ABB) Azor YB – Basra ABC) Basra YB – İzlanda ABD) Basra YB – Azor ABE) Azor YB – İzlanda YB

2. • Marmara, Karadeniz ve İç bölgelerimize kuzeydoğudan esen soğuk, kuru bir rüz-gardır.

• Doğu Avrupa’daki yüksek basıncın etkisi ile oluşur.

• Kışın sıcaklıkları azaltarak kar yağışına neden olur.

Özellikleri verilen rüzgar aşağıdakilerden hangisidir?

A) YıldızB) KarayelC) PoyrazD) KeşişlemeE) Lodos

3. Aşağıdaki şehirlerin hangisinde yıllık orta-lama bağıl nem oranı daha düşüktür?

A) TrabzonB) DiyarbakırC) KarsD) İzmirE) Aydın

4. Türkiye’de güney batıdan esen ve sı-cak hava getiren rüzgar aşağıdakilerden hangisidir?

A) LodosB) KarayelC) YıldızD) KıbleE) Keşişleme

5. Türkiye’de yaygın olan ılıman karasal ikli-min etkileri arasında aşağıdakilerden han-gisi yer almaz?

A) Sıcaklık farkları fazladır.B) En çok yağışını ilkbahar aylarında alır.C) Nem ve yağış miktarı azdır.D) Bitki örtüsü bozkırdır.E) Sıcaklığın arttığı dönemde yağış miktarı

azalır.

6. Aşağıda Türkiye’nin ocak ayı indirgenmiş izo-term haritası verilmiştir.

4˚

8˚ 4˚

–4˚–2˚

2˚ 0˚2˚

6˚

6˚ 6˚

Buna göre, haritada verilen bilgilere baka-rak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Batı kıyılarından aynı enlem üzerinde iç kısımlara gidildikçe sıcaklık azalır.

B) En düşük sıcaklıkların Kuzey Doğu Ana-dolu’da görülmesinde yükselti etkili olmuş-tur.

C) Kıyılarda sıcaklıklar 0°C nin üzerindedir.D) En yüksek sıcaklıklar enlem ve denizellik-

ten dolayı Akdeniz kıyılarında görülür.E) İzoterm eğrileri 2°C aralıklarla çizilmiştir.

Klasik Fön: Nemli hava kütlelerinin yük-sek bir dağ sırasını aşması, sonucunda belirir. En tipik örneği Alpler’in kuzey eteğin-de beliren föndür. An-tisiklonal Fön: Geniş alanlı dağ sistemleri üzerinde bir antisiklon (hava kütlesi) yerleştiği zaman, antisiklon alça-larak çevreye dağılan hava akımları yamaç aşağı inerken fön etkisi yapar.

Türkiye, iklim kuşakla-rından ılıman kuşak ile subtropikal kuşak ara-sında yer alır.Türkiye’nin iklim tip-leri şunlardır:• Karasal iklim• Akdeniz iklimi• Karadeniz iklimi• Marmara (geçiş)

iklimi

Fön rüzgârının etkili olduğu yamaçlarda; sıcaklık değerlerini yükseltir ve ani kar eri-melerine neden olur.


70

Doğal Sistemler 1.Ünite

ÜNİTE PEKİŞTİRECİ

4. Aşağıdakigrafikte,biriklimtipininyağışvesıcaklıközel-likleriverilmiştir.

Bu iklim tipi aşağıda verilen ülkelerin hangisinde gö-rülmez?

A) AlmanyaB) İtalyaC) FasD) AvustralyaE) Şili

5. Aşağıdakigrafikler,DünyaüzerindekiüçfarklımerkezinHaziranayı içindeyaşadıklarıgündüzsüresideğişiminigöstermektedir.

12

24

7 14 21 30

Saat

Günler

12

24

7 14 21 30

Saat

Günler

12

24

7 14 21 30

Saat

Günler

I.II.

III.

Buna göre, grafiklerde verilen numaralanmış mer-kezler aşağıdaki enlemlerin hangisine ait olabilir?

I II III

A) 10°K 20° G 0°Ekvator

B) 0°Ekvator 66°33’K 70° G

C) 50° G 40°K 80°K

D) 0°Ekvator 40°K 40° G

E) 66°33’G 0°Ekvator 40°K


76

2.ÜniteBeşeri Sistemler

Test-1 Yerleşmeler7. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki kır-

sal yerleşmelerin ortak özelliklerinden biri değildir?

A) Yerleşme şeklinde doğal koşulların etkili olması

B) Yapı malzemesi olarak kerpiç kullanılmasıC) Sürekliliğinin geçim kaynaklarının türüne

bağlı olmasıD) Gereksinimlerin önemli bir kısmının yerel

üretimden karşılanmasıE) Kaynakların belli sayıda nüfusu

besleyebilmesi

8. İç Anadolu Bölgesi’ndeki konutlarda yapı mal-zemesi olarak taş ve toprak kullanılırken Kara-deniz Bölgesi’nde ağaç kullanılmaktadır.

Yukarıdaki durum aşağıdakilerden hangisi-ne örnek olarak verilebilir?

A) Konut tipinin yerleşme birimine bağlı olduğuna

B) Teknolojinin her yerde birbirine benzediğine

C) Teknolojinin doğal çevre ile uyumunaD) Doğal çevrenin insan yaşayışı üzerinde

etkili olduğunaE) Konut büyüklüğünün her yerde farklı

olduğuna

9. Kırsal yerleşmelerde kullanılan yapı malze-meleri, doğal ortamda bulunan kaynaklarla doğrudan ilişkilidir.

lIIlI

I

Buna göre Türkiye haritasında verilen tara-lı alanların kırsal yerleşmelerinde, yaygın şekilde kullanılan yapı malzemeleri aşağı-dakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

I II III

A) Kerpiç Ahşap Taş

B) Taş Ahşap Kerpiç

C) Kerpiç Taş Ahşap

D) Ahşap Taş Kerpiç

E) Ahşap Kerpiç Taş

10. I. Su olanaklarının fazla olması

II. Art bölgenin geniş olması

III Verimli toprakların oluşması

İnsanların volkanların çevrelerini yerleşme alanı olarak seçmelerinde yukarıdakiler-den hangileri etkilidir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

11. Aşağıdakilerden hangisi bir yerleşme biri-minin köy ya da kent sayılmasında öncelik-li ölçütlerden biridir?

A) Nüfus miktarıB) İş bölümüC) Kapladığı alanD) İdari yapısıE) Ekonomik etkinlikler

Yeryüzünde insanla-rın yerleştiği alanlara ökümen denir. Yer-leşmenin dışında kalan buzullar ya da çöllerle kaplı kurak ve enge-beli dağlık alanlara da anökümen denir.

Kır yerleşmeleri, ge-nel olarak nüfusları küçük nüfusu 10.000’in altında olan, genel ola-rak köy ve köy altı yer-leşmelerinden oluşan ve geçimlerin kaynak-larında tarım ve hay-vancılık faaliyetlerinin birlikte yapıldığı ya da ön plana çıktığı yerleş-melerdir.

Kırsal yerleşmeler fi-ziki çevre, ekonomik etkinlikler ve nüfus ba-kımından çeşitli özel-liklere sahiptir. Kırsal yerleşmelerin büyük-lüğüne, kuruluş yerine, sürekliliğine ve doku-suna göre sınıflandırıl-ması bu özellikler göz önüne alınarak yapılır.


83

2.Ünite

Test-3Yerleşmeler

Beşeri Sistemler

1. Aşağıdakilerden hangisi dağınık yerleş-melerin yaygın olarak görüldüğü alanların özelliklerinden biri değildir?

A) Yağış miktarının fazla olmasıB) Tarım arazilerinin parçalı olmasıC) Konut yapımında kerpiç kullanılmasıD) Eğim ve engebenin fazla olmasıE) Su kaynaklarının zengin olması

2. Su kaynaklarının az, yerşekillerinin düz oldu-ğu yerlerde toplu yerleşmeler görülür.

I

II V

IV

III

Haritada belirtilen yerlerin hangisinin kır-sal kesiminde toplu yerleşmeler yaygın olarak görülmektedir?


3. Türkiye’de kent yerleşmeleri ile kırsal yerleş-meleri birbirinden ayıran birçok özellik bulun-maktadır.

Aşağıdakilerden hangisi kır ve kent yerleş-melerini birbirinden ayıran özellikler ara-sında yer almaz?

A) İdari yapıB) Ekonomik etkinlik türüC) İklim özellikleriD) Nüfus miktarıE) Cinsiyet dağılımı

4. Aşağıdaki haritada bazı yerler numaralarla gösterilmiştir.

I II

VIVIII

Buna göre, haritada belirtilen yerlerin han-gisinde yaylacılık faaliyetleri daha az geliş-miştir?


5. • Türkiye’nin daha çok batı bölgelerinde bir ya da birkaç evden oluşan tarım ve hay-vancılık faaliyetlerinin birlikte yürütüldüğü yerlerdir.

• Köy olabilme şansı en yüksek olan tarım-sal faaliyetlerinin yoğun olduğu kalıcı yer-leşmelerdir.

• Türkiye’de en yaygın olan köyaltı yerleş-mesidir. 1990’lı yıllarda turizm faaliyetleri-nin de üzerinde geliştiği geçici yerleşme-lerdir.

• Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da yaz mevsiminde göç edilerek hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı yerleşmelerdir.

Yukarıda herhangi bir özelliğinden bahse-dilmeyen köyaltı yerleşmesi hangi seçe-nekte belirtilmiştir?

A) DivanB) YaylaC) MahalleD) KomE) Çiftlik

Şehirlerin fonksiyon-larına göre sınıflandı-rılmasında ekonomik, idari, kültürel ve askeri özellikler dikkate alınır.

Ticaret, şehirlerin geli-şip büyümesinde etkili olan önemli fonksi-yonlardan biridir.İç kesimlerle kara ve demiryolu bağlantısı nedeniyle geniş bir hinterlanda sahip li-man şehirleri sanayinin de gelişmesiyle birlikte ticaret mallarının alınıp satıldığı ve depolandı-ğı önemli ticaret mer-kezlerine dönüşmüş-lerdir. İstanbul, İzmir ve Mersin gibi.


97

Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.C.

2.Ünite Beşeri Sistemler

1. Evlerin birbirine yakın olduğu yerleşme biçimine ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

2. Yılın bir döneminde (çoğunlukla yazın) kullanılan yerleşmelere ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

3. Şehirlerin küçük şehirler, büyük şehirler, metropoli-tan (metropol) kentler ve megakent olarak sınıflan-dırmasına ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

4. Nüfusu 100.000’i pek aşmayan tarım ağırlıklı ekono-miye sahip kentlere ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

5. Tek başına muhtarlık köy olamayacak kadar küçük birkaç mahallenin birleştirilerek köy oluşturmasına ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

6. Köyün merkezinin uzağında genellikle tarım, bazen de hayvancılığın yapıldığı, Türkiye’nin doğu yarısın-da görülen yerleşme türüne ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

7. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi kentlerimizde kültür, sanat, yayın gibi faaliyetlerin fazla olduğu şehirlere ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

8. Koyun ve keçi sürülerinin geceleyin barındığı, üstü açık, çevresi çit ya da duvarla çevrili yerlere ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

9. Ekonomi, güvenlik ve yerel hizmet açısından arala-rında ilişki bulunan kasaba ve köylerden oluşan yö-netim bölümüne ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

10. Anadolu’da ve özellikle Ordu–Giresun yöresinin dağ-lık kesimlerinde yayla yerleşmelerine ne ad verilir?

...........................................................................................................

...........................................................................................................


102

3.ÜniteKüresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler

Test-1 Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler7. Bir yerin kurak iklim bölgesi olarak kabul

edilmesi için aşağıdakilerden hangisi te-mel ölçüt olarak kabul edilir?

A) Yağış miktarının az olmasıB) Topraklarının tuz ve kireç bakımından

zayıf olmasıC) Ağaç topluluklarına rastlanmasıD) Yaz sıcaklık farklarının az olmasıE) Yağışların yağmur şeklinde düşmesi

8. Aşağıdakilerden hangisi nemli iklim bölge-lerinin özelliklerinden biri değildir?

A) Günlük sıcaklık farkları azdır.B) Akarsu ağı sık, akarsu debileri yüksektir.C) Fiziksel çözünme etkindir.D) Bitki örtüsü gürdür.E) Ilıman ve nemli bölgelerde nüfus yoğundur.

9. Doğal bitki örtüsüne göre sınıflandırılan bölgelerin yeryüzündeki dağılışı ile aşağı-dakilerden hangisinin paralellik gösterme-si beklenir?

A) Yer şekilleriB) Jeolojik yapıC) Yer altı kaynaklarıD) Nüfus yoğunluğuE) İklim tipi

10. Yeryüzünün sık nüfuslanmış bölgeleri be-lirlendiğinde aşağıdakilerden hangisi bu bölgelerin dışında kalır?

A) Hint YarımadasıB) Güney Doğu AsyaC) Nil VadisiD) Kuzey ÇinE) Batı Avrupa

11. Bölgeler nüfus özelliklerine göre sınıflan-dırıldığında aşağıdakilerden hangisinin nü-fusun seyrek olduğu bölgeye ait bir özellik olduğu savunulamaz?

A) Soğuk iklim koşullarıB) Sıcak ve kurak iklim kuşaklarıC) Gür ormanlarD) Yüksek dağlık arazilerE) Tarım ve su kaynaklarının varlığı

12. Bir yerin yoğun nüfuslu bölge olarak nite-lendirilebilmesi için sahip olması gereken temel özellik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Her mevsimin sıcak ve yağış rejiminin düzenli olması

B) Çeşitli ekonomik etkinliklerin bir arada yürütülmesi

C) Tarım alanlarının sınırlı olmasıD) Gür ormanlarla kaplı arazilerin geniş yer

kaplamasıE) Otlak alanları yaygın platoların bulunması

Beşeri ve eko-nomik bölgeler sınıflandırılırken, nüfus, yerleşme, tarım, sanayi, ti-caret, maden ve turizm özellikleri dikkate alınır.


106

3.ÜniteKüresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler

Test-2 Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler7. Dünya yer altı kaynakları bakımından birçok

bölgeye ayrılmaktadır.

Yeraltı Kaynağı Bölge

I. Petrol Ortadoğu

II. Demir Çin - Hindistan

III. Altın Sibirya

IV. Fosfat Kuzeybatı Afrika

V. Kalay Güneydoğu Asya

Buna göre, yeraltı kaynağı ve bölge eşleş-tirmelerinden hangileri yanlış verilmiştir?

A) II ve III B) IV ve VC) Yalnız IIID) I ve II E) III ve IV

8. 1957 yılında kurulan Avrupa Birliği bölgesinin amacı; üye ülkeler arasında hizmet, sermaye ve iş gücünün serbest dolaşımını sağlamak, ekonomik ve siyasi politikaları uyumlu hale getirmektir.

Buna göre, aşağıdaki ülkelerden hangisi Avrupa sınırlarında bulunduğu halde Avru-pa Birliği bölgesinde yer almaz?

A) Norveç B) Almanya C) HırvatistanD) Romanya E) İtalya

9. Türkiye bulunduğu coğrafi konum nedeniyle birçok siyasal bölge içerisinde yer alır.

Aşağıda verilenlerden hangisi Türkiye’nin bulunduğu siyasal bölgeler arasında yer almaz?

A) OPECB) NATOC) Birleşmiş MilletlerD) İslam İşbirliği TeşkilatıE) G-20

10. V

III

IV

IIII

Yukarıdaki harita dikkate alındığında aşa-ğıdaki bölge eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) I - Tundra bölgesiB) II - Göller bölgesiC) III - Kutup bölgesiD) IV - Deprem bölgesiE) V - Sanayi bölgesi

11. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de yoğun nüfuslu bölgeler arasında sayılamaz?

A) İzmir ve çevresiB) Ankara ve çevresiC) Gaziantep ve çevresiD) Adana ve çevresiE) Tunceli ve çevresi

Beşeri coğrafya özel-liklerine göre bölge-ler:

� Nüfus yoğunluğu-na göre bölgeler

� Yerleşim özellikleri-ne göre bölgeler

� Ekonomik özellikle-rine göre bölgeler

� Karma bölgeler

Bölgelerin sınırları be-lirlenirken fiziki özel-liklerinin yanında o bölgelerinNüfus, Yerleşme, Eko-nomik faaliyet gibi de-ğişken beşerî özellikler göz önünde bulundu-rulur.


119

4.Ünite

Test-1Çevre ve Toplum

Çevre ve Toplum

1. I. Gaz türbinleri

II. Dinamo

III. Dizel Motorlar

IV. Pulluk ve saban

Yukarıdakilerden hangilerinin icat edilme-siyle elektrik enerjisi üretiminde artış ya-şandığı söylenemez?

A) Yalnız IIB) Yalnız IVC) I, II ve IVD) II ve IIIE) I ve IV

2. Aşağıdakilerden hangisinde bir doğal kay-nak, bu doğal kaynağın önemini artıran bir icatla birlikte verilmemiştir?

A) Tarım toprakları - PullukB) Taş Kömürü - Buhar MakinesiC) Uranyum - Gaz TürbinlerD) Petrol - Patlamalı motorE) Su - Dinamo

3. I. Doğal kaynaklardan biri olan su 19. yüz-yılda içme ve tarımda kullanılırken, günü-müzde bunların yanında enerji üretiminde de kullanılır.

II. Toprak bazı bölgelerde hala saban ile sü-rülürken bazı bölgelerde traktörle işlen-mektedir.

Yukarıdaki açıklamalar dikkate alındığında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabi-lir?

A) Doğal kaynakların önemi gelişmiş ülkelerde daha fazladır.

B) Doğal kaynakların kullanım yöntemlerinin değişmesi çevre sorunlarını artırmaktadır.

C) Doğal kaynaklarının kullanım alanlarının artması doğal kaynak tüketimini artırır.

D) Doğal kaynakların kullanımındaki yöntemler zaman içinde değişmektedir.

E) Doğal kaynakların potansiyeli geçen yüzyıldan daha fazladır.

4. Dünya enerji ihtiyacının %80’i kömür, petrol ve doğalgaz gibi yakıtlardan, %20’si başta hidroelektrik ve nükleer enerji olmak üzere hayvan, bitki atıkları, rüzgâr ve güneş enerji-sinden karşılanmaktadır.

Aşağıda verilen ülkelerin doğal kaynakları göz önüne alındığında hangisinde akarsu-lardan elde edilen enerjinin payı en fazla-dır?

A) RomanyaB) İspanyaC) UkraynaD) İranE) Norveç

5. Aşağıdakilerden hangisi Çin’de Yang Çe Nehri üzerinde kurulan Üç Boğaz Barajı’nın sebep olduğu sorunlardan biri değildir?

A) Bir milyondan fazla insan göç etmiştir.B) Bazı bitki türleri yok olmuştur.C) Kontrol eksikliği durumunda endüstri

kanalizasyon atıkları ile gölde su kirliliği ortaya çıkmıştır.

D) Tarihi ve güncel pek çok yerleşim yeri sular altında kalmıştır.

E) Taşkın tehdidinden pek çok alan korunmuştur.

6. Su yenilenebilir bir kaynaktır. Bu anlamda sür-dürülebilir kullanımı mümkündür. Ancak çok önemli bir doğal kaynak olan suyun kıtlığı, çöl-leşmeye, fazlası ise sel ve taşkınlara neden olur. Bu problemlerin önemli bölümü suyun yanlış kullanımından kaynaklanmaktadır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi sürdü-rülebilir doğal kaynak kullanımına örnek verilebilir?

A) Akarsu vadilerindeki baraj sayısının artırılması

B) Doğal drenajın değiştirilmesiC) Delta alanlarının tarımsal faaliyetlere

açılmasıD) Nehir kenarları boyunca setler yaparak

taşkın ovalarının yerleşime açılmasıE) Bataklık alanlarının kurutularak tarıma

açılması

Belli şartlarda kendini yenileyebilen kaynak-lar:

� Orman � Jeotermal Kaynak-

lar � Toprak � Hava

Rüzgâr: Yüksek ve alçak basınç merkez-leri arasındaki basınç farkın dan kaynaklanan yatay yönlü hava hareketleridir. Rüzgâr enerjisinden elektrik enerjisi üretiminde yararlanılmaktadır. Rüzgâr enerjisin-den yararlanabilme, rüzgârın esiş hızına bağlı olduğu için sınırlı bölgelerde kullanıla-bilmektedir. Rüzgâr enerjisi kullanan sistemlerin çevreye zararları oldukça azdır.

İnsanların doğal çevreden yararla-nırken teknik im-kânların artması, doğanın aşırı kul-lanımı ve doğaya hâkim olma isteği gibi nedenlerden dolayı çevreye za-rarı olmuştur. Bu zarar önceleri daha az iken sanayileş-me ile birlikte önü alınamaz hale gel-miştir.


e doal sistemler - lider plusliderplus.com.tr/.../2019-2020/9.sinif/sb/cografya.pdf1 e corafya...

Documents