tanzimat edebiyatının oluşumu

31
TANZİMAT EDEBİYATI’NIN OLUŞUMU Tanzimat Edebiyatı, bir kültür ve siyasi hareketin sonucu olarak ortaya çıkmış bir edebi akımdır. 3 Kasım 1839'da Reşit Paşa tarafından ilan edilen ve Gülhane Hattı Hümayunu da denilen yenileşme beratının yürürlüğe konmuş olmasından doğmuştur. Bu olay daha sonraları Tanzimat Fermanı olarak adlandırılacak,gerek siyasi alanda gerek edebi ve gerekse toplumsal hayatta batıya yönelmenin resmi bir belgesi sayılacaktır. Edebiyat Tarihçilerimizde 1839 yılını Tanzimat edebiyatının başlangıcı olarak kabul edeceklerdir. Amacı, metot bakımından Batılı, öz ve ruh bakımından milli bir edebiyat yaratmaktır. Türk toplumundaki esaslı değişmeleri , fikir ve yenilik hareketlerini yansıtır. Tanzimat fermanıyla yapılan yenilikler: A-Hukuksal Alandaki Yenilikler 1840’da İlk Ceza Yasası çıkarılır ve ilk ticaret mahkemesi açılır. 1847’de toprak mülkiyeti ve kullanımıyla ilgili ilk yasa

Upload: serkankocadag

Post on 11-Jun-2015

2.474 views

Category:

Education


6 download

DESCRIPTION

Öğretim teknikleri ve materyal tasarımı dersi Tanzimat ;Edebiyatının oluşumu sunumu

TRANSCRIPT

Page 1: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

TANZİMAT EDEBİYATI’NIN OLUŞUMU

Tanzimat Edebiyatı, bir kültür ve siyasi hareketin sonucu olarak ortaya çıkmış bir edebi akımdır. 3 Kasım 1839'da Reşit Paşa tarafından ilan edilen ve Gülhane Hattı Hümayunu da denilen yenileşme beratının yürürlüğe konmuş olmasından doğmuştur. Bu olay daha sonraları Tanzimat Fermanı olarak adlandırılacak,gerek siyasi alanda gerek edebi ve gerekse toplumsal hayatta batıya yönelmenin resmi bir belgesi sayılacaktır. Edebiyat Tarihçilerimizde 1839 yılını Tanzimat edebiyatının başlangıcı olarak kabul edeceklerdir.Amacı, metot bakımından Batılı, öz ve ruh bakımından milli bir edebiyat yaratmaktır.Türk toplumundaki esaslı değişmeleri , fikir ve yenilik hareketlerini yansıtır.

Tanzimat fermanıyla yapılan yenilikler:

A-Hukuksal Alandaki Yenilikler 1840’da İlk Ceza Yasası çıkarılır ve ilk ticaret mahkemesi açılır. 1847’de toprak mülkiyeti ve kullanımıyla ilgili ilk yasa çıkarılır. Yargı örgütünde büyük yenilik ve değişiklikler yapılır. 1868’de Divan-ı Ahkâm-ı Adliye ve Şuarâ-yı Devlet (bugünkü Yargıtay ve Danıştay’ın temelleri) kurulur.

Page 2: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

B-Yönetim Alanındaki Yenilikler II. Mahmut’un kurmuş olduğu bakanlıklara (Evkaf, Dahiliye, Hariciye, Maliye)

yenileri eklenmiştir (Ticaret ve Ziraat, Maarif, Adliye, Bahriye, Harbiye). Yerel Meclisler kurulmuştur Taşra yönetimi Vilayet (İl), Sancak, Kaza (İlçe), Nahiye (Bucak) ve Köy olarak

örgütlenmiştir. 1854’te İstanbul’da, İlk kez Belediye Örgütü Kurulmuştur. C-Askerlik Alanındaki Yenilikler 1843’te yeni ordu kurulmuştur. 1848’de yeni askerlik düzeni uygulanmaya başlanmıştır.

Page 3: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

D-Eğitim Alanındaki Yenilikler Tanzimat’ı uygulayacak yeni bir insan tipinin oluşturulmasına çalışılmıştır. 1845’te Rüştiyeler( Orta Okul) Darü’l-Fünun’a öğrenci yetiştiren orta dereceli

okullar olarak kabul edilmiştir. 1850’de Darü’l-Maarif öğrenime başlar. 1851’de akademik karakterde ilk ilmî dernek olan Encümeni Dâniş açılmıştır. 1857’de Paris’te Mekteb-i Osmanî adında bir okul açılmıştır. 1858’de Kız Rüştiye Mektepleri(Orta Okul) açılmıştır. 1863’te Darü’l-Fünun’da halka açık serbest konferans şeklinde derslere

başlanmıştır. 1864-1876 yılları arasında Paris’e öğrenci yollanmıştır(Tanzimat Edebiyatı’nı

oluşturan şair ve yazarların Batı’dan etkilenmelerini sağlamıştır). 1868’de Mekteb-i Sultanî(bugünkü Galatasaray Lisesi) açılmıştır. 1869’da Maarif-i Umumiye Nizamnamesi(Millî Eğitim Tüzüğü) ile ilk ve orta

öğretim düzenlenmiştir. 1870’te Darü’l-Fünun-ı Osmanî açılmıştır, Darü’l-Muallimat açılmıştır. 1872’de Darü’l-Maarif İdadisi(lisesi) kurulmuştur. 1874’te Darü’l-Fünun-ı Sultanî(Hukuk, Mülkiye, Edebiyat

fakültelerinden oluşur) açılır.

Page 4: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

E-Ekonomi Alanındaki Yenilikler Bu alanda büyük atılımlar gerçekleşememiştir. Dış baskılar nedeniyle

çağdaş bir ekonomik yapı oluşturma yolunda ilerlemeler kaydedildi ancak ülke yarı sömürge durumuna düştü.

Ferman ile sözü verilen adil vergi düzenini kurmak adına 1839’da iltizam usulü kaldırıldı, ancak yeni düzenin sağlanamaması nedeniyle 1841-1870 yılları arasında iltizam usulü yeniden getirildi.

1838’de İngiliz tüccarlarına geniş ayrıcalıklar veren “Balta limanı Ticaret Antlaşması” başta olmak üzere Avrupa ülkeleriyle çeşitli ticarî antlaşmaların imzalanması ülkeyi yabancı sanayi ürünleri için açık pazar durumuna getirmiştir. 1854’te ilk kez dış borç alınmıştır, Avrupa ülkelerine borçlanma dönemi başlamıştır. (bu durum 1881’de Osmanlı Devleti’nin tüm kaynaklarını Avrupa ülkelerinin denetimine bırakan Düyun-ı Umumiye’nin kuruluşuna zemin hazırlamıştır.

Page 5: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

F-Siyasal Alandaki Yenilikler Bu dönemde yapılan siyasal yenilikler ve verilen haklar Avrupa ülkeleri tarafından

yeterli bulunmamış ve Islahat Fermanı adında yeni bir fermanın çıkarılması gerekmiştir (1856).

Gelişen milliyetçilik akımları, bu yöndeki siyasal nitelikli ayaklanmaları hızlandırmıştır, azınlıklar kendilerine tanınan yeni ve daha kapsamlı haklara rağmen daha fazlasını, hatta bağımsızlıklarını istemişler ve bu yöndeki kopmalar artmıştır.

Tutucu kesimin Tanzimat’a olan tepkilerine, 1860’da basının ortaya çıkmasıyla aydınların Tanzimat’ın yetersizliği ve eksikleri konusundaki eleştirileri eklenmiştir.

Sonuç olarak Tanzimat Osmanlı İmparatorluğu’nda hemen her alanda büyük değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Ancak bu değişimlerin bedelleri oldukça ağır olmuştur.

Modernleşme ve yenileşme yolunda, ülke yarı sömürge durumuna düşmüştür, yapılan yeniliklerin çoğu kağıt üzerinde kalmıştır.

Page 6: Tanzimat Edebiyatının oluşumu
Page 7: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

1- Hazırlık Dönem 2-Birinci dönem 3-İkinci Dönem

Bu dönem Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başlar. Âkif Paşa, Sadullah Paşa, Münif Paşa ve Ethem Paşa Batı Edebiyatı’ndan çeviriler yaparak

yeni edebiyatın oluşumuna zemin hazırlamışlardır.

TANZİMAT EDEBİYATI’NIN OLUŞUM SAFHALARI

Page 8: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

2-Birinci dönem

*1860’da ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval’in çıkışı ilebaşlar. Tanzimat Edebiyatı da bu tarih ile beraber başlatılır.*“Toplum için Sanat” görüşü benimsenmiştir. Bu döneminedebiyatçıları mücadeleci ruhlu ve aynı zamandapolitikacıdırlar.*Tanzimat Edebiyatı’nın genel hedeflerinin belirlendiği, şairve yazarlarca benimsendiği, yeni konuların en çok işlendiğidönemdir. Dilde sadeleşme esas alınmıştır.*Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Ahmet Mithat, ŞemsettinSami, Ahmet Cevdet Paşa, Ahmet Vefik Paşa bu dönemin enönemli temsilcileridir.

Page 9: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

*Gazetelerde yönetime ilişkin eleştirilerin yer alması üzerine, yeni padişah II. Abdülhamit’in aydınları İstanbul’dan uzaklaştırdığı, politik ve sosyal düşüncelerin yasaklandığı sansürler dönemidir. *Baskılar, bu dönem edebiyatçılarının toplumsal konuları bir yana bırakarak bireysel konulara yönelmesini ve “Sanat için Sanat” görüşünün benimsenmesine yol açmıştır. Buna bağlı olarak edebiyat dili yeniden ağırlaşmıştır. *Recai zade Mahmut Ekrem, Sami paşazade Sezai, Nabi zade Nâzım, Abdülhak Hamit Tahran, Şemsettin Sami, Muallim Naci bu dönemin en önemli temsilcileridir.

3-İkinci Dönem

Page 10: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

TANZİMAT EDEBİYATÇILARINI ETKİLEYEN FİKİR AKIMLARI

*Klasisizm *Romantizm *Realizm *Natüralizm

Page 11: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

TANZİMAT EDEBİYATI HAKKINDA BAZI BİLGİLER *Tanzimat Edebiyatı daha önce de belirtildiği gibi Batı Uygarlığı’nı örnek alan

bir edebiyattır ve Batı Edebiyatı’ndan yapılan çeviriler bu konuda belirleyici rol oynamıştır.

*Türk Edebiyatı’na hikaye, roman, tiyatro, makale, fıkra, hatıra, eleştiri gibi yeni nesir türleri Tanzimat Edebiyatı ile birlikte girmiştir, nesir bu dönem ile birlikte önem kazanmış ve gelişmiştir.

*Özellikle Fransız İhtilâli’nin (1789) etkisiyle dünyaya yayılan “Hürriyet, Eşitlik, Sosyal Adalet, Meşrutiyet, Dünya Kardeşliği, Vatan Millet ve Halk Sevgisi” gibi konular bu edebiyatın temel konularıdır.

*Divan Edebiyatı adı verilen bir önceki edebiyat dönemine karşı cephe alınmıştır ve bu eski edebiyat yıkılmaya çalışılarak yerine yeni edebiyatı getirmek bu dönem şair ve yazarlarının temel amacı olmuştur.

*Halkı eğitmek, halka okuma sevgisi kazandırmak amacıyla Tanzimat Edebiyatı’nın dili günlük konuşma diline yakındır.

Page 12: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

Gazeteciliğin gelişmesi ve tiyatroların varlığı edebiyat dilinin sadeleşmesinde büyük rol oynamış ve bu aşamayı hızlandırmıştır.

*Tanzimat edebiyatçıları yeniliği bu kadar benimsemelerine rağmen “eski”den bir türlü kopamamışlardır. Bunun sonucunda da Tanzimat Edebiyatı’nda yalnızca içeriksel değişimler geniş çaplı ve köklü olmuştur, biçimsel değişimler pek yapılamamıştır.

Tanzimat edebiyatçılarının eskiden kopamamaları bu edebiyatta bir “ikilik” (düalite) yaratmıştır. İkiliğin sebebi Batı-Doğu çelişkisidir. Medreselerin karşısında batılı tarzda yeni okulların, Fıkıh’a dayanan Şerî Hukuk’un karşısında yeni hukuk kurumlarının, Şeriat Mahkemelerinin karşısında “Nizamiye” denilen yeni mahkemelerin yer alması sosyal ikiliklerdendir. Edebiyatta ise “eski”yi savunanlar ve “yeni”yi isteyenler arasında yazılı tartışmalar yaşanır.

Dil de daima ikilemdedir (Tanzimat’ın ilk dönem edebiyatçıları dili sadeleştirirken ikinci dönem edebiyatçıları yeniden ağırlaştırmıştır). Ayrıca eski nazım kalıpları içerisinde yeni kavram ve fikirlerin ortaya konması da ikiliğin edebiyata yansıma biçimlerindendir.

İkiliğin en büyük temsilcisi Ziya Paşa’dır. Önce “Şiir ve İnşa” adlı eserinde hece ölçüsünün kullanılması gerektiğini söyler ve sade bir dil kullanır, daha sonra ise “Harâbât” adlı eserinde aruz ölçüsünü savunur ve ağır bir dil kullanır.

Page 13: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

Tanzimat edebiyatı ilkler ve yazarları

Page 14: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

Tanzimat dönemi ilkler

İlk roman çevirisi: Telemak (Fenelon) - Yusuf Kamil Paşaİlk Roman: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat - Şemsettin Samiİlk edebi roman: İntibah - Namık Kemalİlk tarihi roman: Cezmi - Namık Kemalİlk realist roman: Araba Sevdası - R. Mahmut Ekremİlk köy romanı: Karabibik - Nabizade Nazım

Page 15: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

İlk hikâye: Letaif-i Rivayat - Ahmet Mithat Efendiİlk hikâye kitabı: Küçük Şeyler - Samipaşazade Sezaiİlk tiyatro: Şair Evlenmesi - ŞinasiSahnelenen ilk tiyatro: Vatan yahut Silistre - Namık Kemalİlk tiyatro çevirisi: Zor Nikâh (Moliere) - A. Vefik Paşa

Page 16: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

İlk özel gazete: Tercüman-ı Ahval - Şinasi ve Agah Efendi

İlk resmi gazete: Takvim-i Vekayi

Page 17: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

Tasvir-i efkar: şinasi

ceride-i havadis: william churchill

İlk makale: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi - Şinasi

Page 18: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

İlk eleştiri: Tahrib-i Harabat - Namık Kemal

İlk pastoral şiir: Sahra - Abdülhak Hamit Tarhan

İlk noktalama işaretleri: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi - Şinasi

Page 19: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

Tanzimat edebiyatı sanatçıları

Tanzimat 1.Dönem (1860-1876)

Ziya paşaŞinasiNamık Kemal Ahmet Vefik PaşaŞemsettin SamiAhmet Mithat Efendi

Tanzimat 2.Dönem (1876-1895) Recaizade Mahmut EkremSami paşazade SezaiMuallim NaciAhdülhak Hamit Tarhan Nabizade Nazım

Page 20: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

ZİYA PAŞA (1825-1880)

Başlıca Eserleri:

Zafer name (1868, düzyazı şiir)

Rüya (ölümünden sonra, 1910)

Veraset Mektupları (ölümünden sonra 1910)

Eş'ar-ı Ziyâ (ölümünden sonra şiir, 1881)

Şiir ve İnşa (makale)

Harabat (Şiir Antolojisi)

Defter-i Âmal (Anı)

Tercümeleri: 

Viardot'tan, Endülüs Târihi'ni Cheruel ile Lavallee'den Engizisyon Târihi'ni  J.J. Rousseau'dan EmilMoliere'den Tartuffe 

ŞİNASİ (1826-1871)

Tercüme-i Manzume :şiir çevirisi

Şair Evlenmesi: tiyatro

Müntehabat-ı Eşhar (1862, Divan-ı Şinasi adıyla da bilinir, şiirlerinden seçmeler) 

Durub-u Emsal-i Osmaniye (1863, atasözleri derlemesi) 

Müntahabat-ı Tasvir-i Efkar (18623, 1885. Ebüzziya Tevfik tarafından düzenlenen seçme makaleler)

Page 21: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

NAMIK KEMAL (1840-1888)

OYUN: Vatan Yahut Silistre

Zavallı Çocuk

Akif Bey  

Celaleddin Harzemşah

Kara Bela (1908)

ROMAN: 

İntibah

Cezmi 

ELEŞTİRİ: Tahrib-i Harâbât

Takip

Renan Müdafaanamesi

İrfan Paşa'ya Mektup

Mukaddeme-i Celal

TARİHİ KİTAPLAR: Devr-i İstila

 Barika-i Zafer

 Evrak-ı Perişan

Kanije

Silistre Muhasarası  

Osmanlı Tarihi

Büyük İslam Tarihi

Page 22: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

ŞEMSETTİN SAMİ (1850-1904) ROMAN: 

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (1872) OYUN: 

Besa yahut Ahde Vefa (1875) Gâve (1876)

DİL KİTAPLARI: Kamus-ı Türki (2 cilt, 1899-1900, tıpkıbasımları 1978, 1989) Kamus-ı Fransevi (1882-1905, Fransızca'dan Türkçe'ye sözlük) Kamus-ı Fransevi (1885, Türkçe'den, Fransızca'ya sözlük) Küçük Kamus-ı Fransevi (1886, Fransızca'dan Türkçe'ye sözlük) Usul-i Tenkit ve Tertib (1886) Nev'usul Sarf-ı Türki ((1891) Kamus'ül Âlam (6 cilt, 1889-1898, tarih ve coğrafya ansiklopedisi)

Ayrıca "Cep Kitapları" adıyla çeşitli konularda küçük öğrenci kitapları yayınladı.

AHMET VEFİK PAŞA (1823-1891)

Lehçe-i Osmani (Türkçe Sözlük)Fezleke-i Tarih-i Osmani (Kısa Osmanlı Tarihi) Hikmet-i Tarih (Tarih Felsefesi)Şecere-i Türki (Tercüme)Moliere'in 16 eserini tercüme etmiştir.

Page 23: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

AHMET MİTHAT EFENDİ (1844-1912)

ROMAN-ÖYKÜ: Kıssadan Hisse (öykü, 1869) Esaret (1870) Hasan Mellah (1873) Hüseyin Fellah (1873) Dünyaya İkinci Geliş yahut

İstanbul'da Neler Olmuş (1873) Yeryüzünde Bir Melek (1875) Felatun Bey'le Rakım Efendi

Karı Koca Masalı (1875) Paris'de Bir Türk (1876) Vah (1882) Dürdane Hanım (1882) Acaib-i Alem (fenni roman, 1882) Cellad (1884) Letaif-i Rivayat (25 kitaplık öykü dizisi, 1887) 

OYUNLAR: Eyvah (oyun, 1871) Açık Baş (oyun, 1874) 

Çerkeş Özdenler (1884) MAKALE-MEKTUP: 

Menfâ (1877) Zübdet-ül Hakayık (anı-belge, 1878) Ekonomi-Politik (1879) Müntehabat-ı Tercüman-ı Hakikat

(3 cilt, 1883) Arnavudlar ve Solyotlar (1888)

Page 24: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

RECAİZADE MAHMUT EKREM(1847-1914)

ŞİİR: Nağme-i Seher (1871) Yadigâr-ı Şebâb (1873) Zemzeme (3 cilt, 1883-1885) Tefekkür (düzyazı ile karışık, 1888) Pejmürde (düzyazı ile karışık, 1893) Nijad Ekrem (2 cilt, anılarla birlikte, 1900-1910) Nefrin (1914)

ROMAN: Araba Sevdası (1896-1963)

ÖYKÜ: Saime (1888) Muhsin Bey Yahut Şairliğin Hazin Bir

Neticesi (1890) Şemsa (1895)

OYUN: Afife Anjelik (1870) Atala Yahut Amerikan Vahşileri

(1873) Vuslat Yahut Süreksiz Sevinç

(1874) Çok Bilen Çok Yanılır (1916)

DÜZYAZI: Talim-i Edebiyat (1872) Takdir-i Elhan (1886) Kudemaden Birkaç Şair (1888) Takrizat (1896)

Page 25: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

ABDÜLHAK HAMİT TARHAN (1852-1937)

ŞİİR: Sahra (1879) Ölü (1886) Hacle (1886) Bâlâ'dan Bir Ses (1911) Validem (1913) Garâm (1923)

OYUN: İçli Kız (1874) Sabr ü Sebat (1875) Duhter-i Hindu (1875) Tarık yahut Endülüs Fethi (1879, 1970) Eşber (1880, 1945) Zeynep (1908) Macera-yı Aşk (1910) İlhan (1913) Tarhan (1916) Finten (1918, 1964) İbn Musa (1919, 1928) Hakan (1935)

SAMİPAŞAZADE SEZAİ (1860-1936)

ROMAN: Sergüzeşt (1889)

ÖYKÜ: Küçük Şeyler (1892)

OYUN: Şir (arslan, 1879)

SOHBET-ELEŞTİRİ-ANI: Rumuzu'l- Edeb (1900) İclal (1923)

Page 26: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

NABİZADE NAZIM (1862-1893)

Heves Ettim(şiir,1885)Yadigarlarım(anı-öykü,1886)Zavallı Kız (öykü)Bir Hatıra(öykü,1890)Karabibik(uzun öykü,1891)Esatir(mitoloji,1892)Aynalar(fizik kitabı,1892)Zehra(roman,1896) 

MUALLİM NACİ (1850-1893)ŞİİR: 

Terkib-i Bend-i Muallim Naci Ateşpare (1883) Şerâre (1884) Fürûzan (1885) Sümbüle (1889) Yadigâr-ı Naci

ELEŞTİRİ: Demdeme (1886)

ANI: Medrese Hatıraları (1885) Ömer'in Çocukluğu (1890-1969)

SÖZLÜK: Lügat-ı Naci (1891-1978)

ARAŞTIRMA: Osmanlı Şairleri (1890-1986) İstilahât-ı Edebiyye (1890-1984) Esâmi (1890)

Page 27: Tanzimat Edebiyatının oluşumu
Page 28: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

Tanzimat Edebiyatı I. dönem yazar ve şairlerinin sanat anlayışı .…..………..dır. Bu dönemde edebiyatımıza giren ……. …… …… …… gibi konular eserlere dahil edilmiştir. …….. …….. ……ilk örnekleri bu dönemde verilmiştir. Tanzimat sanatçıları genel olarak ………… edebiyatından etkilenmiştir. Eserlerde ………..olaylar işlenmiştir. Tanzimat sanatçıları …….. ……… …….. ……… gibi akımlardan etkilenmiştir.

Aşağıdaki boşluklara uygun ifadeleri yazınız.

Page 29: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

Aşağıdaki yazar ve eser eşleştirmelerini yapınız.

ŞinasiNamık kemalRecaizade Mahmut EkremZiya paşa Ahmet Mithat EfendiSami Paşazade SezaiŞemsettin samiAhmet Vefik paşaMuallim Naci

ZafernameHasan MellahTaaşşuk u Talat ve FitnatŞecerer-i TürkiFüruzanSergüzeştAraba sevdasıCezmiŞair evlenmesi

Page 30: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

3. 1889 yılında yayınlanan eser, zaman zaman romantik özellikler taşımakla beraber, konunun işlenişi, konuyu meydana getiren olaylar ve kahramanlar bakımından gerçekçi özellikler taşımaktadır. Romanda Dilber adlı bir genç kızın hayatı çevresinde esirlik konusu ele alınmakta ve eleştirilmektedir.

Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A)      İntibah - Namık Kemal B)     Felatun Beyle Rakım Efendi - A. Mithat Efendi C)     Sergüzeşt - Sami Paşazade Sezai D)     Araba Sevdası - Recaizade Mahmut Ekrem E)     Zehra - Nabizade Nazım   4.  Bu dönem ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval

gazetesinin yayın hayatına atılmasıyla başlar. Zi ya Paşa, Namık Kemal, Şinasi gibi büyük isimle rin bir araya gelerek oluşturduğu bir edebiyattır. Roman, gazete, eleştiri, makale gibi yeni türlerin yine bu dönemde ilk ürünleri vermiştir.

          Yukarıda bahsedilen edebi dönem aşağıda kilerden hangisidir?

A)      Tanzimat Dönemi B)     Servet-i Fünûn Dönemi C)     Fecr-i Âti Dönemi D)     Milli Edebiyat Dönemi E)     Cumhuriyet Dönemi

1.        I.      Cezmi            II.      Araba Sevdası           III.      Karabibik           IV.      Terceme-i Telemak Aşağıda verilen “ilk”ler yukarıdaki

eserlerle eşleştirilirse hangisi dışta kalır? A)     İlk yerli roman         B)     İlk çeviri roman C)     İlk tarihsel roman D)     İlk natüralist roman E)     İlk realist roman   2.  Aşağıdakilerden hangisi, Şinasi’nin

“Şair Evlenmesi” adlı eseriyle ilgili olarak yanlıştır?

A)      Görmeden evlenmenin sakıncaları işlenmiştir.

B)     Bir töre komedyasıdır. C)     Üç birlik kuralına uyar. D)     Sahne dili güçlüdür. E)     İki perde yazılmış ve oynanmıştır.  

Page 31: Tanzimat Edebiyatının oluşumu

Hür olarak yaşamak üzere yaratılmış olan beni adem kendi “ihtiyarı” ile hukuk ve hürriyetinin birer cüz’ünü feda etmiş, bâkisinin bildiği gibi istimalini temin etmek istemiş. Bundan cemaat, heyet-i ictimaiye, devletler tevellüd ve teşekkül eylemiştir.

Yukarıdaki metinde geçen Tanzimat’la edebiyatımıza girmiş kavramları belirtiniz?

5.  Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A)      Tanzimat dönemi Tercüman-ı Ahval ile başlar.

B)     Noktalama işaretlerini ilk kez Şinasi kullanmıştır.

C)     Batılı anlamda sahne tiyatrosu Tanzimat ile başlar.

D)     İlk Türk romanı Tanzimat sanatçısı Abdülhak Hamit ile vücuda getirilir.

E)     “Şiir ve İnşâ” makalesinde Ziya Paşa Divan şairlerini ve şiirlerini eleştirmiştir.

  6.   Aşağıdakilerden hangisinde eser-

sanatçı eşleştirmesi yanlış yapılmıştır? A)      Zafernâme - Ziya Paşa B)     Celalettin Harzemşah - Namık

Kemal C)     Zemzeme - Muallim Naci D)     Finten - Abdülhak Hamit Tarhan E)     Küçük Şeyler - Sami Paşazade

Sezai