Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel

YaklaşımDr Ahmet U Demir

ICSD-II (2005) Amaccedillar2002rsquode American Uyku Tıbbı akademisi uyku bozukluklarını

sınıflamak iccedilin bir komite kurmaya karar verdi bull Dr Peter Hauri başkanlığında komite guumlncel bilgiler ışığında kullanışlı

bir sınıflama hazırladı bull ICSD-2 hedefleri1 Bilinen uyku ve uyanıklık bozukluklarını bilimsel temele ve klinik

kanıta goumlre sınıflamak 2 Uyku ve uyanıklık bozukluklarını rasyonel ve bilimsel geccedilerliğe sahip

bir ccedilerccedilevede sunmak 3 Uyku ve uyanıklık bozukluklarını ICD-9 ve ICD-10rsquoa olabilidiğince

uygun şekilde goumlstermek Bumlara dayalı olarak ICSD-2 uyku bozukluklarını 8 kategori iccedilinde

tanımlamaktadır

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

1 İnsomnialar

bull Insomnia uykunun kalite veya suumlresinde azalmanın algılandığı bir semptomdur

bull Tek bir klinik durumdan ibaret değildir

bull Ancak bazı intrinsik insomnilerin beyindeki işlev bozukluklarından kaynaklandığı duumlşuumlnuumllmektedir

İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)

bull A Uykuya başlamakta veya suumlrduumlrmekte zorluk veya ccedilok erken uyanma veya kronik olarak dinlendirici olmayan uyku koumltuuml kalitede uyku yakınması Ccedilocuklarda buumlyuumlkler tarafından bildirilen uykuya direnme veya tek başına uyuma guumlccedilluumlğuuml

bull B Yukarıdaki yakınmalar uyku iccedilin uygun fırsat ve ccedilevre şartları olmasına karşın bulunmaktadır

bull C Gece uyku zorluğu sonucu aşağıdaki guumlnduumlz bozukluklarından en az birinin bildirilmesi

bull i Yorgunluk bitkinlikbull ii Dikkat yoğunlaşma veya bellek bozukluğu bull iii Sosyal veya işsel işlev bozukluğu veya okul başarısında bozulma bull iv Duygudurum bozukluğu veya sinirlilik Mood disturbance or irritabilitybull v Guumlnduumlz uykululuk bull vi Motivasyon enerji veya yaratıcılıkta azalma bull vii İşte veya araccedil suumlrerken hata veya kaza yapmaya yatkın olma bull viii gerilim baş ağrıları veya gastrointestinal semptomlar

İnsomnialar

a) Akut insomnia

b) Psikofizyolojik insomnia

c) Paradoksal insomnia

d) İdyopatik insomnia

e) Mental bozukluklara bağlı insomnia

f) Uyku hijyen yetersizliği

g) Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

h) Medikal bozukluğa bağlı insomnia

i) İlaccedil veya maddeye bağlı insomnia

j) Bilinen fizyolojik hastalığa bağlı olmayan insomnia (nonorganik insomnia=NOS)

k) Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

Uyum İnsomniası

bull Tanı Kriterleribull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Uyku bozukluğu farkedilebilir bir geccedilici stresoumlrle ilişkili

psikolojik psikososyal kişisel ilişkilerle ccedilevre veya doğayla ilişkili

bull C Uyku bozukluğunun stresoumlruumln ccediloumlzuumllmesi ile veya kişinin buna uyum sağlaması ile duumlzelmesi beklenir

bull D Uyku bozukluğu 3 aydan az suumlrelibull E Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik

veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

ICSD-II (2005) Amaccedillar2002rsquode American Uyku Tıbbı akademisi uyku bozukluklarını

sınıflamak iccedilin bir komite kurmaya karar verdi bull Dr Peter Hauri başkanlığında komite guumlncel bilgiler ışığında kullanışlı

bir sınıflama hazırladı bull ICSD-2 hedefleri1 Bilinen uyku ve uyanıklık bozukluklarını bilimsel temele ve klinik

kanıta goumlre sınıflamak 2 Uyku ve uyanıklık bozukluklarını rasyonel ve bilimsel geccedilerliğe sahip

bir ccedilerccedilevede sunmak 3 Uyku ve uyanıklık bozukluklarını ICD-9 ve ICD-10rsquoa olabilidiğince

uygun şekilde goumlstermek Bumlara dayalı olarak ICSD-2 uyku bozukluklarını 8 kategori iccedilinde

tanımlamaktadır

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

1 İnsomnialar

bull Insomnia uykunun kalite veya suumlresinde azalmanın algılandığı bir semptomdur

bull Tek bir klinik durumdan ibaret değildir

bull Ancak bazı intrinsik insomnilerin beyindeki işlev bozukluklarından kaynaklandığı duumlşuumlnuumllmektedir

İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)

bull A Uykuya başlamakta veya suumlrduumlrmekte zorluk veya ccedilok erken uyanma veya kronik olarak dinlendirici olmayan uyku koumltuuml kalitede uyku yakınması Ccedilocuklarda buumlyuumlkler tarafından bildirilen uykuya direnme veya tek başına uyuma guumlccedilluumlğuuml

bull B Yukarıdaki yakınmalar uyku iccedilin uygun fırsat ve ccedilevre şartları olmasına karşın bulunmaktadır

bull C Gece uyku zorluğu sonucu aşağıdaki guumlnduumlz bozukluklarından en az birinin bildirilmesi

bull i Yorgunluk bitkinlikbull ii Dikkat yoğunlaşma veya bellek bozukluğu bull iii Sosyal veya işsel işlev bozukluğu veya okul başarısında bozulma bull iv Duygudurum bozukluğu veya sinirlilik Mood disturbance or irritabilitybull v Guumlnduumlz uykululuk bull vi Motivasyon enerji veya yaratıcılıkta azalma bull vii İşte veya araccedil suumlrerken hata veya kaza yapmaya yatkın olma bull viii gerilim baş ağrıları veya gastrointestinal semptomlar

İnsomnialar

a) Akut insomnia

b) Psikofizyolojik insomnia

c) Paradoksal insomnia

d) İdyopatik insomnia

e) Mental bozukluklara bağlı insomnia

f) Uyku hijyen yetersizliği

g) Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

h) Medikal bozukluğa bağlı insomnia

i) İlaccedil veya maddeye bağlı insomnia

j) Bilinen fizyolojik hastalığa bağlı olmayan insomnia (nonorganik insomnia=NOS)

k) Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

Uyum İnsomniası

bull Tanı Kriterleribull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Uyku bozukluğu farkedilebilir bir geccedilici stresoumlrle ilişkili

psikolojik psikososyal kişisel ilişkilerle ccedilevre veya doğayla ilişkili

bull C Uyku bozukluğunun stresoumlruumln ccediloumlzuumllmesi ile veya kişinin buna uyum sağlaması ile duumlzelmesi beklenir

bull D Uyku bozukluğu 3 aydan az suumlrelibull E Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik

veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

1 İnsomnialar

bull Insomnia uykunun kalite veya suumlresinde azalmanın algılandığı bir semptomdur

bull Tek bir klinik durumdan ibaret değildir

bull Ancak bazı intrinsik insomnilerin beyindeki işlev bozukluklarından kaynaklandığı duumlşuumlnuumllmektedir

İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)

bull A Uykuya başlamakta veya suumlrduumlrmekte zorluk veya ccedilok erken uyanma veya kronik olarak dinlendirici olmayan uyku koumltuuml kalitede uyku yakınması Ccedilocuklarda buumlyuumlkler tarafından bildirilen uykuya direnme veya tek başına uyuma guumlccedilluumlğuuml

bull B Yukarıdaki yakınmalar uyku iccedilin uygun fırsat ve ccedilevre şartları olmasına karşın bulunmaktadır

bull C Gece uyku zorluğu sonucu aşağıdaki guumlnduumlz bozukluklarından en az birinin bildirilmesi

bull i Yorgunluk bitkinlikbull ii Dikkat yoğunlaşma veya bellek bozukluğu bull iii Sosyal veya işsel işlev bozukluğu veya okul başarısında bozulma bull iv Duygudurum bozukluğu veya sinirlilik Mood disturbance or irritabilitybull v Guumlnduumlz uykululuk bull vi Motivasyon enerji veya yaratıcılıkta azalma bull vii İşte veya araccedil suumlrerken hata veya kaza yapmaya yatkın olma bull viii gerilim baş ağrıları veya gastrointestinal semptomlar

İnsomnialar

a) Akut insomnia

b) Psikofizyolojik insomnia

c) Paradoksal insomnia

d) İdyopatik insomnia

e) Mental bozukluklara bağlı insomnia

f) Uyku hijyen yetersizliği

g) Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

h) Medikal bozukluğa bağlı insomnia

i) İlaccedil veya maddeye bağlı insomnia

j) Bilinen fizyolojik hastalığa bağlı olmayan insomnia (nonorganik insomnia=NOS)

k) Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

Uyum İnsomniası

bull Tanı Kriterleribull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Uyku bozukluğu farkedilebilir bir geccedilici stresoumlrle ilişkili

psikolojik psikososyal kişisel ilişkilerle ccedilevre veya doğayla ilişkili

bull C Uyku bozukluğunun stresoumlruumln ccediloumlzuumllmesi ile veya kişinin buna uyum sağlaması ile duumlzelmesi beklenir

bull D Uyku bozukluğu 3 aydan az suumlrelibull E Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik

veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

1 İnsomnialar

bull Insomnia uykunun kalite veya suumlresinde azalmanın algılandığı bir semptomdur

bull Tek bir klinik durumdan ibaret değildir

bull Ancak bazı intrinsik insomnilerin beyindeki işlev bozukluklarından kaynaklandığı duumlşuumlnuumllmektedir

İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)

bull A Uykuya başlamakta veya suumlrduumlrmekte zorluk veya ccedilok erken uyanma veya kronik olarak dinlendirici olmayan uyku koumltuuml kalitede uyku yakınması Ccedilocuklarda buumlyuumlkler tarafından bildirilen uykuya direnme veya tek başına uyuma guumlccedilluumlğuuml

bull B Yukarıdaki yakınmalar uyku iccedilin uygun fırsat ve ccedilevre şartları olmasına karşın bulunmaktadır

bull C Gece uyku zorluğu sonucu aşağıdaki guumlnduumlz bozukluklarından en az birinin bildirilmesi

bull i Yorgunluk bitkinlikbull ii Dikkat yoğunlaşma veya bellek bozukluğu bull iii Sosyal veya işsel işlev bozukluğu veya okul başarısında bozulma bull iv Duygudurum bozukluğu veya sinirlilik Mood disturbance or irritabilitybull v Guumlnduumlz uykululuk bull vi Motivasyon enerji veya yaratıcılıkta azalma bull vii İşte veya araccedil suumlrerken hata veya kaza yapmaya yatkın olma bull viii gerilim baş ağrıları veya gastrointestinal semptomlar

İnsomnialar

a) Akut insomnia

b) Psikofizyolojik insomnia

c) Paradoksal insomnia

d) İdyopatik insomnia

e) Mental bozukluklara bağlı insomnia

f) Uyku hijyen yetersizliği

g) Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

h) Medikal bozukluğa bağlı insomnia

i) İlaccedil veya maddeye bağlı insomnia

j) Bilinen fizyolojik hastalığa bağlı olmayan insomnia (nonorganik insomnia=NOS)

k) Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

Uyum İnsomniası

bull Tanı Kriterleribull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Uyku bozukluğu farkedilebilir bir geccedilici stresoumlrle ilişkili

psikolojik psikososyal kişisel ilişkilerle ccedilevre veya doğayla ilişkili

bull C Uyku bozukluğunun stresoumlruumln ccediloumlzuumllmesi ile veya kişinin buna uyum sağlaması ile duumlzelmesi beklenir

bull D Uyku bozukluğu 3 aydan az suumlrelibull E Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik

veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

1 İnsomnialar

bull Insomnia uykunun kalite veya suumlresinde azalmanın algılandığı bir semptomdur

bull Tek bir klinik durumdan ibaret değildir

bull Ancak bazı intrinsik insomnilerin beyindeki işlev bozukluklarından kaynaklandığı duumlşuumlnuumllmektedir

İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)

bull A Uykuya başlamakta veya suumlrduumlrmekte zorluk veya ccedilok erken uyanma veya kronik olarak dinlendirici olmayan uyku koumltuuml kalitede uyku yakınması Ccedilocuklarda buumlyuumlkler tarafından bildirilen uykuya direnme veya tek başına uyuma guumlccedilluumlğuuml

bull B Yukarıdaki yakınmalar uyku iccedilin uygun fırsat ve ccedilevre şartları olmasına karşın bulunmaktadır

bull C Gece uyku zorluğu sonucu aşağıdaki guumlnduumlz bozukluklarından en az birinin bildirilmesi

bull i Yorgunluk bitkinlikbull ii Dikkat yoğunlaşma veya bellek bozukluğu bull iii Sosyal veya işsel işlev bozukluğu veya okul başarısında bozulma bull iv Duygudurum bozukluğu veya sinirlilik Mood disturbance or irritabilitybull v Guumlnduumlz uykululuk bull vi Motivasyon enerji veya yaratıcılıkta azalma bull vii İşte veya araccedil suumlrerken hata veya kaza yapmaya yatkın olma bull viii gerilim baş ağrıları veya gastrointestinal semptomlar

İnsomnialar

a) Akut insomnia

b) Psikofizyolojik insomnia

c) Paradoksal insomnia

d) İdyopatik insomnia

e) Mental bozukluklara bağlı insomnia

f) Uyku hijyen yetersizliği

g) Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

h) Medikal bozukluğa bağlı insomnia

i) İlaccedil veya maddeye bağlı insomnia

j) Bilinen fizyolojik hastalığa bağlı olmayan insomnia (nonorganik insomnia=NOS)

k) Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

Uyum İnsomniası

bull Tanı Kriterleribull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Uyku bozukluğu farkedilebilir bir geccedilici stresoumlrle ilişkili

psikolojik psikososyal kişisel ilişkilerle ccedilevre veya doğayla ilişkili

bull C Uyku bozukluğunun stresoumlruumln ccediloumlzuumllmesi ile veya kişinin buna uyum sağlaması ile duumlzelmesi beklenir

bull D Uyku bozukluğu 3 aydan az suumlrelibull E Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik

veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)

bull A Uykuya başlamakta veya suumlrduumlrmekte zorluk veya ccedilok erken uyanma veya kronik olarak dinlendirici olmayan uyku koumltuuml kalitede uyku yakınması Ccedilocuklarda buumlyuumlkler tarafından bildirilen uykuya direnme veya tek başına uyuma guumlccedilluumlğuuml

bull B Yukarıdaki yakınmalar uyku iccedilin uygun fırsat ve ccedilevre şartları olmasına karşın bulunmaktadır

bull C Gece uyku zorluğu sonucu aşağıdaki guumlnduumlz bozukluklarından en az birinin bildirilmesi

bull i Yorgunluk bitkinlikbull ii Dikkat yoğunlaşma veya bellek bozukluğu bull iii Sosyal veya işsel işlev bozukluğu veya okul başarısında bozulma bull iv Duygudurum bozukluğu veya sinirlilik Mood disturbance or irritabilitybull v Guumlnduumlz uykululuk bull vi Motivasyon enerji veya yaratıcılıkta azalma bull vii İşte veya araccedil suumlrerken hata veya kaza yapmaya yatkın olma bull viii gerilim baş ağrıları veya gastrointestinal semptomlar

İnsomnialar

a) Akut insomnia

b) Psikofizyolojik insomnia

c) Paradoksal insomnia

d) İdyopatik insomnia

e) Mental bozukluklara bağlı insomnia

f) Uyku hijyen yetersizliği

g) Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

h) Medikal bozukluğa bağlı insomnia

i) İlaccedil veya maddeye bağlı insomnia

j) Bilinen fizyolojik hastalığa bağlı olmayan insomnia (nonorganik insomnia=NOS)

k) Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

Uyum İnsomniası

bull Tanı Kriterleribull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Uyku bozukluğu farkedilebilir bir geccedilici stresoumlrle ilişkili

psikolojik psikososyal kişisel ilişkilerle ccedilevre veya doğayla ilişkili

bull C Uyku bozukluğunun stresoumlruumln ccediloumlzuumllmesi ile veya kişinin buna uyum sağlaması ile duumlzelmesi beklenir

bull D Uyku bozukluğu 3 aydan az suumlrelibull E Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik

veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

İnsomnialar

a) Akut insomnia

b) Psikofizyolojik insomnia

c) Paradoksal insomnia

d) İdyopatik insomnia

e) Mental bozukluklara bağlı insomnia

f) Uyku hijyen yetersizliği

g) Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

h) Medikal bozukluğa bağlı insomnia

i) İlaccedil veya maddeye bağlı insomnia

j) Bilinen fizyolojik hastalığa bağlı olmayan insomnia (nonorganik insomnia=NOS)

k) Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

Uyum İnsomniası

bull Tanı Kriterleribull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Uyku bozukluğu farkedilebilir bir geccedilici stresoumlrle ilişkili

psikolojik psikososyal kişisel ilişkilerle ccedilevre veya doğayla ilişkili

bull C Uyku bozukluğunun stresoumlruumln ccediloumlzuumllmesi ile veya kişinin buna uyum sağlaması ile duumlzelmesi beklenir

bull D Uyku bozukluğu 3 aydan az suumlrelibull E Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik

veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Uyum İnsomniası

bull Tanı Kriterleribull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Uyku bozukluğu farkedilebilir bir geccedilici stresoumlrle ilişkili

psikolojik psikososyal kişisel ilişkilerle ccedilevre veya doğayla ilişkili

bull C Uyku bozukluğunun stresoumlruumln ccediloumlzuumllmesi ile veya kişinin buna uyum sağlaması ile duumlzelmesi beklenir

bull D Uyku bozukluğu 3 aydan az suumlrelibull E Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik

veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Psikofizyolojik insomnia

bull Tanısal kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Hasta aşağıdakilerden biri veya daha ccediloğunun goumlsterdiği şekilde yatakta

şartlanmış uyku zorluğu veya artmış uyanma eğilimine sahipbull i Uykuya aşırı odaklanma ve anksiyete iccedilinde olma bull ii İstenen zamanda yatakta uykuya geccedilmekte veya planlanmış

şekerlemelerde zorluk olmasına karşın monoton durumlarda istemsiz uykuya dalmakta zorluk ccedilekmeme

bull iii Ev dışında evdekine goumlre daha iyi uyuyabilme bull iv Yatakta zihni meşgul eden uyumayı engelleyen zihinsel faaliyetleri

sonlandıramama nedeniyle zihinsel uyanıklık bull v Yatakta gergin durumda olup uykuya geccedilmeye yeterli şekilde

gevşeyememe bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik

hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Paradoksikal İnsomniaTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull CAşağıdakilerden biri vaya daha ccediloğu bull i Hasta kronik olarak ccediloğu gece hiccedil veya ccedilok az uyuduğunu nadiren goumlreceli olarak normal suumlrede

uyuduğunu belirtiyor bull ii Bir hafta veya daha uzun suumlreli uyku ccedilizelgesi ortalama uyku suumlresini yaşa goumlre olanın ccedilok altında

goumlsteriyor ccediloğunlukla uykusuz geceler ve bu geceleri izleyen guumlnlerde şekerleme yok bull iii Kişisel bildirim veya uyku guumlnluumlğuumlnde Polisomnografi veya aktigrafi ile objektif olarak goumlsterilenle

uyumsuz uyku suumlresi bildirimi bull D Aşağıdakilerden en az 1rsquoibull i Hasta ccediloğu geceler tamamen veya tama yakın şekilde ccedilevresel uyaranlardan haberdar bull ii Hasta ccediloğu gece yatar pozisyonda kaygılardan veya duumlşuumlncelerden soumlz eder bull E Guumlnduumlz bozukluğu diğer insomnia tuumlrlerindekine benzer ancak bildirilen uyku yoksunluğuna goumlre

beklenenden ccedilok daha hafiftir uykusuz geceleri takip eden guumlnlerde bile rahatsız edici konsantrasyon guumlccedilluumlğuuml dikkat ve uyanıklık kaybına bağlı olumsuzluklar bildirilmez

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

İdiopatik İnsomnia

Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B Bozukluk aşağıdakilerde goumlsterildiği şekilde

kroniktirbull i Bebeklikte veya ccedilocuklukta başlamıştırbull ii Belirlenebilen bir neden yok bull iii Suumlrekli arada duumlzelme doumlnemi yok bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu

sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Mental bozukluklara bağlı insomnia

bull Tanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Standart kriterlere goumlre tanı konmuş bir mental

hastalık (DSMMD)bull D İnsomnia mental bozukulukla zamansal ilişki iccedilinde

ancak bazı olgularda altta yatan mental bozukluktan birkaccedil guumln-hafta oumlnce belirebilir

bull E İnsomni hastalıkla birlikte beklenene goumlre belirgin strese yol accedilabilecek veya tedaviye gerektirecek kadar şiddetli

bull F Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Uyku hijyen yetersizliğiTanısal Kriterler bull A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarbull B İnsomnia en az 1 aydır varbull C Aşağıdakilerden en azından biri ile goumlsterilen yetersiz uyku hijyeni bull i Uygunsuz uyku saatleri sık şekerlemeler ccedilok değişken yatma

kalkma saatleri veya yatakta uzun suumlre geccedilirme bull ii Alkol nikotin veya kafein iccedileren uumlruumlnleri oumlzellikle yatma saatlerinde

tuumlketme bull iii Yatma saaatine yakın zihni meşgul edecek fiziksel zorlayıcı veya

duygusal accedilıdan rahatsız edici etkinliklerde bulunma bull iv Yatakodasında uyku dışında işler (oumlr televizyon seyretme okuma

ccedilalışma yeme duumlşuumlmme plan ytapma) bull v Rahat bir uyku ortamını sağlayamama bull D Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya

noumlrolojik hastalık ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia

Tanısal Kriterler bull A Ccedilocuğun ebeveyni veya bakıcısının bildirimine goumlre insomnia kriterlerine uygun

yakınmalar bull bull B Ccedilocuk aşağıda tanımlandığı gibi uykuya başlama ile ilişkili veya sınır belirleme tuumlruuml

bir insomnia goumlsterirbull i uykuya başlama ile ilişkili insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 uyuma uzun bir suumlreci oumlzel şartları gerektirirbull 2 uykuya başlama ile ilişkili etkenler ccedilok talepkar ve sorunlu bull 3 bu şartların yokluğunda uyku oumlnemli şekilde gecikir ya da bozulurbull 4 gece uyanmalardan sonra uykuya dalma bakıcının muumldhalesini gerektirir bull ii sınır belirleme tuumlruuml insomnia şunların hepsini iccedilerirbull 1 kişi uykuyu başlatma veya suumlrduumlrmekte zorluk ccedileker bull 2 kişi uygun saate yatağa gitmeyi veya uyandktan sonra tekrar yatağa girmeyi

reddeder bull 3 bakıcı ccedilocukta uygun uyku davranışına ters veya yetersiz sınır belirleme goumlzler bull C Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu sistemik veya noumlrolojik hastalık ilaccedil

veya madde kullanımı) yok

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Medikal bozukluğa bağlı insomnia

Tanısal Kriterler A İnsomnia kriterlerine uygun yakınmalarB İnsomnia en az 1 aydır varC Hastanın uykuyu bozduğu bilinen bir tıbbi veya fizyolojik

durumu vardır D İnsomnia accedilık şekilde tıbbi veya fizyolojik durumla

ilişkilidir İnsomnia bu durumun başlangıcı veya ilerlemesi ile birliktedir ve şiddetine gidişine goumlre değişkenlik goumlsterir

Başka bir accedilıklayıcı neden (uyku bozukluğu mental bozukluk ilaccedil veya madde kullanımı) yok

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Fizyolojik insomnia (organik insomnia)

bull Physiologic Condition Unspecified (NonOrganicbull Insomnia NOS)bull Başka yerde sınıflanamayan insomnia Altta

yatan bir mental bozukluğa psikolojik etkenlere veya uykuyu bozan edimlere bağlı olduğundan şuumlphelenilir Baz durumlarda insomnia tanısı uygun ancak altta yatan nedeni araştırmak gerekliyse bu taı geccedilici olarak konabilir Diğer durumlarda psikolojik veya mental etkenler insomniaya katkıda bulunmasına karşın kişinin insomnia semptomları diğer tanıları karşılamıyorsa bu tanı konabilir

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

Aşırı guumlnduumlz uykululuk durumlarının bazılarının intrinsik beyin disfonksiyonuna bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmektedir

bull Narkolepsy yuumlzyıldan uzun suumlredir bilinen aşırı guumlnduumlz uykululuk duygusal anlarda kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml (katapleksi) ve uygunsuz REM uykuları Ccediloğu durumda bu hipokretin (orexin) noumlrotransmitter sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull İdiopatik hipersomni hipersomni olmasına karşın katapleksi ve uygunsuz REM uykusu yok

bull Rekuumlren hipersomni oldukccedila nadir guumlnler-haftalar suumlren uyku doumlnemleri ve sklıkla eşlik eden davranışsal bozukluklar ( Kleine-Levine Sendromu)

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz

bull yetersiz uyku sendromu istemli uyku yoksunluğu dikkat ve konsantrasyon guumlccedilluumlğuumlne yol accedilar oumlnemli bir sosyal sorundur

bull ilaccedil madde bağımlılığı aşırı guumlnduumlz uykuluğa yol accedilabilir Hipersomni Parkinson hastalığı veya demans gibi tıbbi durumlara da bağlı olabilir

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Narkolepsi

bull Koumlpeklerde 1970rsquolerin başında tanımlandı

bull İlk kez 1880rsquode Glinean tarafından direnilemeyen kısa aralıklarla tekrarlayan uyku noumlbetlerini tanımlamak iccedilin kuulanıldı

(Gelinean 1880 Gaz Hop Paris)

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Durum Tanı kriteri Patofizyoloji

NL + Kpx Kpx tanımlanıyor MSLT genelde anormal

90 BOSrsquoda Hcrt HLA DQB10602

NL -Kpx MSLT uyku latansı ortalamalt8dk ge2 SOREMP

7-25 BOSrsquoda Hcrt 40 HLA DQB10602

Kpx-

Sekonder NL Yukarıdakine benzer ancak diğer hastalıklara bağlı (oumlr noumlrolojik)

Hcrt -+

İdiopatik hipersomni Kpx - SOREMP yok heterojen uzun gece uykusu ile veya değil

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Prevalans Prevalans (ABD 002 - 018)(NL + Kpx)bull Finlandiya 0026 (Hublin et

al1996)bull ingiltere Fransa Ccedilek Cumhuriyeti

ve ABD 0013- 0067 (Dauvilliers et al 2003 Mignot 1998)

Afrikan Amerikan 002 ( Solomon 1945)

bull Japonya 016- 018 (tanıyı doğrılamak iccedilin polisomnografi kullanılmamış) (Honda et al 1979)

bull Israil 0002 (Lavie and Peled 1987)

bull guumlney Ccedilin (Hong Kong) 0034 (Yun-Kwok Wing et al 2002)

bull Prevalans (NL + Kpx)bull Narkoleptiklerin 10-50rsquosini

oluşturduğu duumlşuumlnuumlluumlyorbull (Chang Gung hastanesi 455)bull (Rosen et al 2003)bull Erişkin toplum 1- 3rsquouumlnde

accedilıklanamayan uykululuk MSLTrsquode ve SOREMP

bull Adoumllesanlarda ve genccedil erişkinlerde daha yuumlksek sıklıkta

bull İstemli uyku yoksunluğu nedeniyle

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

PSG Kriterleri ve Bulgular

bull uyku latansı kısa

bull narkoleptiklerin ~50rsquosinde uyku başlangıccedillı REM doumlnemi (SOREMP) goumlruumlluumlr bull

Increased frequency of arousals

bull evre 1 uykuda artış

bull katapleksi yoksa uyku boumlluumlnmesi ile giden diğer uyku bozukluklarından ayırmak zor

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Narkolepsi MSLT Kriterleri

bull uyku latansı ortalam lt 8dk

bull 2 veya daha fazla SOREMP

bull durumu accedilıklayabilecek başka bir uyku bozukluğu yok

bull MSLT yeterli gece uykusundan sonra yapılmalı (en az 6 saat)

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Katapleksi

bull ccediloğunlukla başlangıccediltan sonraki ilk 1 yıl iccedilinde

bull yineleyen kısa suumlreli kas guumlccedilsuumlzluumlğuuml sıklıkla guumllme veya şunlardan en az 2rsquosi ile oumlfkesuumlrpriz uumlzuumlntuuml heyecan neşe

bull bir veya daha fazla semptom dizlerde buumlkuumllme bacaklarda ccedilenede ve botunda guumlccedilsuumlzluumlk hasar olmadan yığılma

bull yaşam suumlresince en az 5 noumlbet

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Katapleksi

bull ccediloğunlukla bilateral

bull bilinouml en azından noumlbetin başlangıcında korunur

bull ccediloğu noumlbet 2 dkrsquodan kısa suumlrer (birkaccedil saniye-birkaccedil dakika)

bull oumlzellikle yuumlzde seğirme ve tikler oluşabilir (sanki hasta noumlbetle muumlcadele ediyormuş gibi)

bull Katapleksi şekli sıklıuumlı ve şiddeti değişkendir

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Eşlik eden oumlzelliklerbull Hipnagojik halusinasyonlar

1048766 tipik olarak uyku başlangıcında olan canlı algısal deneyimlerdir

1048766 goumlrsel dokunsal kinetik işitsel olabilir

1048766 NL + Kpx olgularının 40-80rsquoinde yineleyen hipnagojik halusinasyonlar

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Uyku paralizisi

bull 1048766 uyku uyanıklık geccedilişinde genel bşir hareket veya konuşma zorluğu

bull 1048766 NL olgularının 80rsquoinde uyku paralizisi

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Gee uyku bozukluğu

bull 1048766 NLrsquolerin ~50rsquosinde

bull 1048766 ccediloğunlukla uykuya geccedilmeden ccedilok suumlrduumlrme zorluğu tipi insomnia

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Bellek kayıpları

bull 1048766 oumlzellikle uykulu durumun farkedilmediği otomatik davranış doumlneminde

bull without awareness of sleepiness

bull 1048766 ccedilevrenin gereklerine uyum zorluğu ve uygunsuz davranış goumlsterebilir

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

bull Kpx dışındaki semptomların ccediloğu uyku yoksunluğu şiddetli olan kişilerde goumlruumllebilir

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi

bull 1048766 beslenme

bull 1048766 kan basıncının duumlzenlenmesi

bull 1048766 noumlro-endokrin duumlzenleme

bull 1048766 vuumlcut ısısının duumlzenlenmesi

bull 1048766 uyku uyanma doumlnguumlsuuml (arousal uumlzerine etkisi)

bull Peyron et al 1998

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Gecikmiş uyku fazı

Gecikmiş yatma kalkma saatleri Yatma 2ndash6 am

kalkma time 10 amndash1 pm

Adoumllesanlarda daha sık

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Erken uyku fazı Erken yatma kalkma saatleri Yatma 6ndash9 pm

kalkma time 2-5 am

Nadir oumlzellikle genccedillerde

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem

gece ışığında melatonin ccedilıkışı ve en duumlşuumlk vuumlcut sıcaklığı kanıtlamak iccedilin yararlı olabilir

Kontrolsuumlz uyku fazı

yatma kalkma saatleri her guumln ilerler giderek geccedil saatlere kayar Goumlrme kaybı olanlarda sık

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem guumlnluumlk gidişi goumlrmek iccedilin daha uzun izlem gerekebilir

Duumlzensiz uyku fazı

yatma kalkma saatleri duumlzenl değil Guumlnduumlz kısa sık şekerleme En sık noumlroloijk disfonksionu olanlarda

uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem 24 saate en az 3 duumlzensiz uyku atağı 24 saatte uyku suumlresi yaşa goumlre normal

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Tuumlr Klinik oumlzellikler Tanı değerlendirmesi

Vardiyalı iş tuumlruuml Normal uyku saatlerind ccedilalışma vardiya ile ilişkili en az 1 ay suumlreli uyku yakınmaları

En az 7 guumln uyku guumlnluumlğuuml veya aktigraf ile izlem PSG komorbid uyku bozuklukları (uyku apne sendromu)

Jet lag Pek oumlnemli sorun oluşturmayan

Semptom şiddeti geccedililen meridyenlere bağlı

Doğuya doğru yolculuklar daha zor sorunlar

Genelde objektif laboratuar tetkiği gerekmez

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Parasomniler

bull Genellikle uykuda goumlruumllen istenmeyen fiziksel olgulardır

bull uyanma bozuklukları Uyurgezerlik uyku teroumlruuml konfuumlzyonel arousal durumlarında SWSrsquoden ani bir arousal ile tam uyanmaya geccedilememenin getirdiği anormal davranışlar

bull Ccedilocuklukta sıktır bull Erişkin yaşta da goumlruumllebilir zararlı sonuccedilları

olabilir

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Parasomniler

bull kabuslar REM doumlnemindeki korkutucu ruumlyalar uyanmaya yol accedilar

bull uyku paralizisi uyku başı veya uyanıklıkta harket edememe saniyeler-dakikalar suumlrer Uygunsuz gelişen REM uykusunun kas atonisine bağlı olduğu duumlşuumlnuumllmekte normalde de goumlruumllebilir NL hastalarında da goumlruumllebilir

bull REM davranış bozukluğu REMrsquoin kas atonisi yitirildiğinde ruumlyaların ldquoyaşanmasırdquo Kendilerine veya yatak eşlerine zararlı darp vurma bağırma Genellikle yaşlı erkeklerde sıklıkla noumlrodejeneratif hastalıklarla birlikte (oumlzellikle Parkinson sendromları) goumlruumlluumlr

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Parasomniler

bull Diğer parasomniler (uyku evresiyle ilişkili olmayan) enuumlrezis mesane kontoluumlnuumln normalde kazanıldığı yaştan sonra yatak ıslatma

bull Psikiatrik bozuklupa bağlı parasomniler posttravmatik bozuklukta panik atak ve kabuslar

bull tıbbi durumlara bağlı parasomniler demanslı hastalarda gece konfuumlzyonel davranış

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

1İnsomnialar

2 Uykuya Bağlı Solunum Hastalıkları

3 Solunumsal hastalıklara bağlı olmayan hipersomniler

4 Uykunun Sirkadian Ritm bozuklukları

5 Parasomniler

6 Uykuya bağlı hareket bozuklukları

7 İzole semptomlarGoumlruumlnuumlş olarak normal varyantlar ve ccediloumlzuumlmlenemeyen konular

8 Diğer uyku hastalıklarıdır

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull huzursuz bacaklar sendromu yatma veya orutma sırasında bacaklarda huzursuzluk ve hareket etm isteği bunla rahatlama İnsomnianın sık bir sebebi Sıklıkla ailesel ve dopaminerjik disfonksiyona bağlı

bull Periyodik uzuv hareketleri bozukluğu uyku sırasında ritmik bacak harkektleri Diğer uyku bozuklukları ile birlikte bulunabilir tek başına insomnia ve hipersomniye yol accedilabilir

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Uykuya bağlı hareket bozuklukları

bull Ritmik hareket bozukluğu uykunun her doumlneminde en sık dalma doumlneminde Buumlyuumlk ritmik aksiyal kaslarda daha oumlnceden vuumlcutta sallanma ve kafayı vurma gibi tanımlanan hareketleri iccedilerir

bull Bruksizm (diş gıcırdatma) uykunun her evresinde goumlruumllebilir ccedilenede ağrı ve dişlerde hasara yol accedilabilir

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre

Sleep Paris Louvre

• Uyku Hastalıklarının Sınıflandırmasına Genel Yaklaşım
• Slide 2
• ICSD-II (2005) Amaccedillar
• Slide 4
• Slide 5
• 1 İnsomnialar
• İnsomnia Genel KriterIer ICSD-2 (2005)
• İnsomnialar
• Uyum İnsomniası
• Psikofizyolojik insomnia
• Paradoksikal İnsomnia
• İdiopatik İnsomnia
• Mental bozukluklara bağlı insomnia
• Uyku hijyen yetersizliği
• Ccedilocukluk ccedilağı davranışsal insomnia
• Medikal bozukluğa bağlı insomnia
• Fizyolojik insomnia (organik insomnia)
• Slide 18
• Slide 19
• Hipersomniler Solunumsal Nedenlerle İlişkisiz
• Slide 21
• Slide 22
• Narkolepsi
• Slide 24
• Prevalans
• PSG Kriterleri ve Bulgular
• Narkolepsi MSLT Kriterleri
• Katapleksi
• Slide 29
• Eşlik eden oumlzellikler bull Hipnagojik halusinasyonlar
• Uyku paralizisi
• Gee uyku bozukluğu
• Bellek kayıpları
• Slide 34
• Hipokretin iccedileren noumlronların işlevi
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Parasomniler
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Uykuya bağlı hareket bozuklukları
• Slide 49
• Sleep Paris Louvre