dÜŞÜnme dİl bİlİnÇ uyku

7/30/2019 DNME DL BLN UYKU

1/27

Dnme

Dnme, olay ve nesneler yerine onlarn simgelerini(iaretlerini) kullanarak yaplan zihinsel bir ilem ve sorunlarazm arama yoludur. Dnme yetenei en fazla olan canl

insandr. Fare, maymun gibi st dzey canllarda dadnme yetenei vardr. Fareler eski deneyimlerinden

yararlanarak karlatklar problemleri zebilirler.


2/27

Dnme Sreleri :mgeleme : Dnlen durum ya da olaynimgesinin (hayalinin grntsnn)

zihinde canlandrlmasdr. rnein,alma odanz dzenlemeyidndnzde alma masanzn,kitaplnzn nce nerede daha iyiduracan gznzn nne getirir, sonrayerlerini deitirirsiniz.


3/27

Baz kiiler ise grdkleri durum ve

nesneleri olduu gibi tm ayrntlarylazihinlerinde canlandrabilirler. Bunafotorafs imgeleme denir. mgeleme,kavramlardan oluan nermelerden farklolarak somut bir nesneyi zihindecanlandrmaktr. Yani kpekleri deilKaraba zihinde canlandrmaktr.


4/27

rnein, alma odanz dzenlemeyidndnzde alma masanzn,kitaplnzn nce nerede daha iyi duracangznzn nne getirir, sonra yerlerini

deitirirsiniz. Baz kiiler ise grdkleri durumve nesneleri olduu gibi tm ayrntlarylazihinlerinde canlandrabilirler. Buna fotorafsimgeleme denir. mgeleme, kavramlardan

oluan nermelerden farkl olarak somut birnesneyi zihinde canlandrmaktr. Yani kpeklerideil KPENZ zihinde canlandrmaktr.


5/27

Sessiz Konuma : Dnme ilemininimgelemede olduu gibi nesneleringrntleriyle deil, kavramlarn ve

szcklerin zihinde canlandrlmasylayaplmasdr.


6/27

Davran ruh bilim uzmanlarndan olanWatsona gre iimizden sylediimiz (oszc iimizden sylerken farknda

olmadan kk kas hareketleri de yaparz)bir szck baka bir szck iin uyarangrevi yapar ve bu ilem zincirleme olarakdevam eder ve dnme gerekleir. Bir

davran bazen szel olarak dnlemezmotor alkanlkla isel hareket eklindezihnimizde canlandrlarak dnlr.


7/27

Dil : Duygu ve dnceleri yapayiaretlerle anlatmaya yarayan bir dizgedir(sistemdir).


8/27

Dilin zellikleri unlardr :

- Dil insana zg bir dnme aracdr. Toplumsallama sonucundarenilir.

- Dil kendi bana deiir ve geliir.

- Dil dnme iin zorunlu koul deildir; ama dil, dnmeyizenginletirir.

- Dildeki szcklerin byk ounluu kavramlardan oluur.Kavramlar dilin temelidir. Dnme de kavramlara dayandndandnmeyle dil arasnda sk bir balant vardr.

Simge : Szcn, ayn varla, durum ya da eyleme iaretetmesidir.


9/27

UYARI : Hayvanlar birbirleriyle kendileri

iin anlaml olan sesler ve iaretler

araclyla iletiim kursalar da bu dildeildir. nk hayvanlarn sesler ya daiaretlerle kurduklar iletiim igdseldir,

simge nitelii tamaz.


10/27

Kavram : Herhangi bir tr nesne ya da belli bir tr olayn ortakzelliklerinin bir ad altnda toplanmasdr. Kavramlar zihninsoyutlama ve genelleme yetenekleriyle elde edilir. Nesnelerin veyaanm olaylarn izleri nce bireysel ve somuttur.Soyutlama : Gerekte ve gnlk yaantda nesnelerden ayrlmazellii olmayan nitelikleri (zihinde) nesneden ayrarak

dnebilmeye soyutlama denir.

Genelleme : Birbirine benzeyen varlklar ortak zellikleriylednmektir. rnein, kpek kavram sayesinde her grdmzkpei tek tek incelemeden (tyleri olduuna, havladn, etyediini, sadk olduunu) dier kpeklerle ayn ortak zellikleresahip olduunu biliriz.


11/27

Szel Dnme : Kk ocuklar szcklerikullanmaya balamadan nce kavramlarkullanmaya balarlar. rnein masaszcnden nce masa kavram ocuklardaolumutur. Konumaya baladklarnda iseyaptklar ey daha nceden rendiklerikavramlarla yetikinlerin kulland szcklerarasnda iliki kurmaktr. Okul eitiminin

balamasyla beraber kavramsal dnmeninszel dnmeye dnmesi hzlanr.


12/27

Problem zme : Birok durumda dnme, problemzmeye yneliktir. Kiinin bir amaca, hedefe ulamayaalrken bir engellemeyle karlamasna ya da

karlat zorluu aamamasna problem denir.Problem zmne ynelik olarak dnmeninolabilmesi iin ncelikle karlalan engellemedurumunun kii tarafndan problem olarak alglanmasgerekir. Bir problemle karlaldnda problemin

zm iin baz srelerden geilir :


13/27

Problem zme Sreleri

Problem zme Aamalar : Kiinin bir durumu problem olarakalglamasndan balayarak problemin zmne kadar olanaamalardr. Problem zmede drt aama vardr :- Hazrlk : Problemin ne olduu ak seik bir dille, ortaya konur.

Problemle ilgili bilgi ve malzeme toplanr.

- Kuluka : problem zerinde dnlr ve eitli zm yollararanr.

- Kavray ya da aydnlanma : Problemin elemanlar arasndaki ba,anszn kurularak problem zme kavuturulur.

- Deerlendirme ve dzeltme : zm yolu defalarca denenerekzmn geerlilii test edilir.


14/27

zm Etkileyen Bireysel Etkenler : Probleminzme ulatrlmas, kiisel etkenlere debaldr. Bunlar u ekilde sralayabiliriz :

- Zeka

- Gdlenme

- Edinilmi deneyimler

-Alkanlklar


15/27

Yaratc Problem zme : Karlalan sorunlaraallmn dnda, orijinal zm yollarnnbulunmasna yaratc dnme denir. Yaratcdnmede akl yrtmeye ek olarak hayal

kurma da (imgeleme) kullanlr. Yaratcdnmenin ortaya kmasn engelleyenetkenler unlardr :

- Zihinsel Kurgu : Karlalan problemlere hepayn davran kalplaryla, yntemlerle zmaranmas.


16/27

Akl Yrtme : Kiiler, gemi yaantlar, gzlemleri verenmeleri sonucunda oluturduklar somut ve soyuttasarmlar arasnda mantk ilkelerine uygun balantlarkurarak yeni yarglara varrlar. Buna akl yrtme denir. trl akl yrtme vardr :

- Tmevarm : Gzlemlerden, tek tek olaylardan ya danesnelerden yola karak genel yarglara ulamaktr.

- Tmden gelim : Genel yarglardan zel bir olayn ya danesnenin bilgisinin kartlmasdr.

-Anoloji : ki benzer olay arasnda karlatrma yaparaksonuca ulamaktr.


17/27

Yaratc Problem zme : Karlalansorunlara allmn dnda, orijinalzm yollarnn bulunmasna yaratc

dnme denir. Yaratc dnmede aklyrtmeye ek olarak hayal kurma da

(imgeleme) kullanlr. Yaratc dnmenin

ortaya kmasn engelleyen etkenlerunlardr :


18/27


19/27

Duygusal Etken : Kii, yaratc olabilecei biralanda ya baarsz olursam kaygsyla baarszolabilir. Bu baarszlk da bireyin daha sonrakialmalarn olumsuz ynde etkiler.

Bilin : Belirli bir zaman snr iinde insannkendisinden ve evresinden haberdar olmashaline bilin denir. Bilin olmadan alglamadikkat, dnme, hatrlama vb. zihinsel

ilevlerden sz edilemez.Bilin Durumlar


20/27

Uyku : Uyku, btn canllarn hava, su, besinkadar nemli bir gereksinmesidir. Uykusuzluk en

ok merkez sinir sitemini ve beyni etkiler.

Uykusuz kalan kiide nc gnden sonradavran bozukluklar grlr. (Tedirginlik,sknt, alg ve dnce bozukluklar). Uykusrasnda gz hareketlerini inceleyen

aratrmaclar uykuyu iki dneme ayrmlardr:


21/27

- Dnemlerden biri hzl gz hareketlerinin olmad (Non Rapid EyeMovement) NREMdir.

- Dier dnem hzl gze hareketlerinin olduu (Rapid EyeMovement) REM uykusudur.

NREM : Bu dnemde kaslarn gerginlii azalr. Kalp vurumu,solunum says azalr. Kan basnc der. Gz kreleri hareketsizdir.Genellikle rya grlmez. En derin uyku evresidir. nsan uyumayabaladktan hemen sonra NREM dnemine girer.

REM : Bu dnemde boyun kaslarnn gerginlii artar. Kan basncykselir. Gz kreleri hzla hareket eder. Kalp vurum says artar.Rya en ok bu evrede grlr.


22/27

Rya : Uykuda grlen grsel imgelerdir.

Rya, i yaantlarn bir yan olup alarboyu tm insanlarn dikkatini ekmitir.

Ryay aklayan kuramlar (teoriler)unlardr :


23/27

- Fizyolojik Kuram : Bu kurama gre,

biimsiz yatmak, koku, dokunma, ses, kgibi duyusal uyaranlar ryaya neden olur.


24/27

- Psikanaliz : Freuda gre ryalar bask altndakalm, doyum bulamam duygular, isimler vedncelerin uyku srasnda bilin alanna

kmasdr. Freuda gre ryalar oluturanimgelerin ak ve kapal anlamlar vardr. Kapalanlamlar ryalarn analiziyle ortaya kartlabilir.

Adlere gre ryalarda zlmemi sorunlar ve

baz beklentiler yer alr.


25/27

- Gestalt : Bu kuram benimseyenlere gregnlk yaamda tamamlanamam ilerinyaratt gerilimden kurtulabilmek iinharcanan aba, ryaya neden olur.


26/27

Meditasyon : Beden zerinde ruhsal

denetim salayarak gerginlikten vekaygdan kurtulmaya meditasyon denir.

Meditasyon srasnda kii, kaslarngerginliini, solunum gibi bedensel ilevleribelirli lde denetim altnda tutar.


27/27

dÜŞÜnme dİl bİlİnÇ uyku

Documents