sportuvanjeto i sekernata bolest

8/17/2019 Sportuvanjeto i Sekernata Bolest.

1/15

1

Тема:Dijabetes ([e}erna bolest) i fizi~kata aktivnost

Problem na prou~uvawe:ISH!"!#! I $I%I&'!#! !'#I"S#'!' S"! %! D*! '"#+! "!DI,!*-#-S .-+I#/S ([-0-"! *+-S#)

Profesor po sport i sportski aktivnosti: Zlatko Gucev SOU ,,ГимназијаKo~o Racin ” - Veles


2/15

2

12 -D

DIJABETES e voobi~aen i!a ko" se o#nesuva na $ove%e bio&e-'iski $o!e'etuva(a vo o!)ani'ot ko" ne e vo sosto"ba #a )i isko!isti

"a)lenite &i#!ati* +eke!ot i sk!obot* koi se vneseni vo o!)ani'ot $!e-

ku is&!anata i &!anlivite $!oivo#i, ako !eultat na toa* nivoto na +e-%e!ot !aste vo k!vta na# no!'alata i 'o.e #a #ove#e i #o #!u)i se!ioni$o!e'etuva(a na #!u)i o!)ani kako +to se s!cevata !abota* in/a!kti iilivi na 'ookot* aboluva(a na bub!eite*bolesti na o~ite i vi#ot*sle$ilo* leuke'i~ni aboluva(a i sli~no,

Si'$to'ite na #i"abetesot i na"!anite naci na ne)ovo $ostoe(e se a-~esteni 'ok!e(a* stanuva(e no%e na 'ok!e(e* $osto"ana .e# a te~nostii ne"ino a~esteno $ie(e* )ube(e na te.inata be $osebni #!u)i $!i~i-ni* $ote(e* o'alaksanost vo $oi!aena /o!'a* #e$!esivni sosto"bi i sl,

0a"~esto $osto"at #va vi#a na #i"abetes: ti$ 1 2"uvenilni #i"abetes-a-visen3 i ti$ 4 * $onat kako #i"abetes na vo!asnite, Di"abetes ti$ 1 *na"~esto se $o"avuva ka" #ecata i se !aviva #o 56 ili 57 )o#,* a e $!e#i-vikan o# nes$osobnosta na $ank!easot #a $!oive#uva #ovolno &o!'on-insulin* ko" e $ot!eben a !a)!a#uva(e na "a)leno&i#!ati* sk!obot i+e%e!ot, 0eavisno o# $!i~initelite * vo ovo" slu~a" i'a t!a"ni o+te-tuva(a na beta kletkite vo )lavata na $ank!easot i ne'a 'o.nost a $!o-ive#uva(e na insulin,Ovo" vi# se s'eta a $ote+ko !e+liv $o 'eto#i-te na alte!nativata,

Di"abetes ti$ 4 e $oinakov a !alika o# $!viot vi#* ov#e se $!oive-#uva insulin a'a istiot e ne#elotvo!en-nekvaliteten, 0a"~esto $o!a#i$oveke $!i~ini* 'e8u koi i a~estenite a'astuva(a na c!niot #!ob i$osebno $ank!easot i ne)ovata '!livost kako o!)an* #oa8a #o situaci"aili na ne#ovolno $!oive#uva(e na insulin ili $ak nekvaliteten insu-lin ko" ne vo sosto"ba #a "a v!+i svo"ata /unkci"a,

Debelinata 2$!eku'e!nite kilo)!a'i3*ne$!avilnata is&!ana* is&!anatabe eni'i* $o!e'eteniot &o!'onalen siste'* ne!voite se osnovni $!i-~initeli a #i"abetesot,

Di"a)noata na +e%e!nata bolest2#i"abetes 'elitus3 $!etstavuva 'o'ento# ko" ot$o~nuva $!o'ena vo .ivotot na aboleniot, Ovaa $!o'ena istotaka e slu~ka ko"a i'a )ole'o na~e(e a .ivotot na nivnata okolina*osobeno na .ivotniot stil na se'e"stvoto,

9onata'u #i"abeti~a!ot $o'inuva ni /ai $!eku koi so v!e'e se navik-nuva na ne)ovata sosto"ba, Go 'enuva na~inot na is&!ana* $osebno se )!i-.i a svo"ata #!avstvena sosto"ba ko"a ako se vlo+i 'o.e #a )o $o!e'etinivoto na +e%e! vo k!vta, Re#ovnoto o#e(e na kont!ola ka" svo"ot leka!e $ot!ebno a #a #obie inst!ukcii vo v!ska so is&!anata i /ii~kata ak-tivnost, Tok'u /ii~kata aktivnost stanuva seko"#neven #el i 'o!a #a se$!ona"#e balans $o'e8u nea i is&!anata* so +to $acientot bi "a kont!o-li!al )like'i"ata2+e%e! vo k!vta3,


3/15

3

Ova aboluva(e2#i"abetesot3 e !elativno ~esto vo a#olescentskatavo!ast, Inci#enci"ata vo ake#oni"a e ; #eca na 166 666 lica so vo!ast#o 17 )o#ini, 9o!a#i taa a~estenost vo #etskata vo!ast bolesta i'a )o-le'o na~e(e i so nea se ani'avaat leka!i-$e#i"at!i* en#ok!inoloi i#i"abetoloi, Isto taka vo $osle#no v!e'e osobeno obu~eni #ieteti~a!i

se ainte!esi!ani #a "a vo#at bolesta i #a i' $o'o)nat na ovie lica sotoa +to bi "a o#!e#ile vistinskata $ot!eba a /ii~ka aktivnost i is-&!ana a sekoe aboleno lice $osebno,Us$e+no lekuva(e $!etstavuva ne sa'o $ostoe(e na obu~eni i s$eci"ali-i!ani ka#!i* tuku $o#!abi!a i soo#vetno obu~uva(e na $acientite, Toana~i i e#ukaci"a na !o#itelite na $acientite, E#ukaci"a 2ob!aovanie3e ne+to +to i'a esenci"alna va.nost a kont!oli!a(e na bolesta, Toavo#i i #o na'aluva(e na #ocne.nite 'o.ni ko'$likacii, 9!avilnataobu~enost ovo'o.uva #onesuva(e na soo#vetni o#uki vo seko"#nevieto*kako +to se $!o'ena na #oata na insulinot soo#vetno so koncent!aci"a-ta na +e%e!ot vo k!vta i soo#vetno so /ii~kata aktivnost i osobenosti-te na is&!anata,


4/15

4

$!i $o#ol)a /ii~ka aktivnost vo #e"stvo sta$uva $!ocesot neo)liko)e-nea, 0a ovo" na~in koncent!aci"ata vo k!vta se o#!.uva na e#no $osto-

"ano nivo, Sa'o $!i isklu~itelno #ol)a i na$o!na aktivnost $!ocesot naneo)liko)enea stanuva ne#ovolen i se !aviva &i$o)like'i"a,

< ovie o$i+ani $!o'eni se slu~uvaat ka" #!avi li~nosti,a" $acienti so +e%e!na bolest $osto"at #ve situacii:-a" $acienti so #ob!a 'etaboli~na kont!ola, a" ovie $acienti nivotona insulin vo $o~etokot na aktivnosta ne 'o.e #a se sni.i 2$acientot "a#obil $!o$i+anata #oa na insulin vo vi# na inekci"a3,O# #!u)a st!ana* isto kako ka" #!avite* o!)ani'ot i'a $o)ole'a $ot-!eba o# +e%e!, Istov!e'eno* bi#e"ki nivoto na #a#eniot insulin e vi-soko* se ko~i i $!ocesot na so#ava(e na +e%e! o# st!ana na c!niot #!ob2)liko)enea3,-a" $acienti so lo+a 'etaboli~na kont!ola, a" ovie $acienti nivotona insulin e $o'alo o# $ot!!ebnoto, 0iskoto nivo na insulin vo k!vtaovo'o.uva $!o#ol.uva(e na so#ava(e nova )likoa o# c!niot #!ob iistov!e'eno ne )o s$!e~uva $!ocesot na !a)!a#ba na 'astite, Ova ni$oka.uva #eka ka" $acientite koi ne us$evaat #ob!o #a "a kont!oli!aatbolesta nivoto na insulin e nisko* so#ava(eto na nov +e%e! o# st!anana c!niot #!ob $!o#ol.uva i isto taka $!o#ol.uva i i)!a#bata na 'as-tite,

Zna~i ka" aboleniot o# +e%e!na bolest vo situaci"a na /ii~kaaktivnost se sov$a8aat nekoi /akto!i:

< )ole'ena $ot!eba a +e%e! na o!)ani'ot< visoko nivoo na insulin< ako~eno so#ava(e na nov +e%e! o# st!ana na c!niot #!ob-Zae'noto #e"stvuva(e na istive /akto!i vo#i #o nastanok na $oten-ci"alna &i$o)like'i"a 2sosto"ba ko)a +e%e!ot vo k!vta e sni.en $o#nivoto na no!'alata3,Otta'u* ka" ovie $acienti $ostoi o$asnost o# ketoa, Jasno e #eka ka" niv/ii~kata aktivnost ne'a #a #ove#e #o $o#ob!uva(e na 'etaboli~natakont!ola, O# o$i+anite 'o.ni situacii ka" $acientite so +e%e!na bo-lest sle#uvaat i $!e$o!akite a nivnata telesna aktivnost* koi t!eba #abi#at so#a#eni s$o!e# vi#ot na &!ana ko"a $acientot "a e'a vo tekot na

#enot i s$o!e# koli~estvoto na insulinski e#inici, 9!itoa* ovie $!e-$o!aki se !ali~ni a /ii~ka aktivnost o# !ali~no v!e'e-t!ae(e,

a3 k!atkot!a"na /ii~ka aktivnostVo ovaa situaci"a t!eba #a se o#be)ne 'o.niot nastanok na &i$o)like-

'i"a, Za!a#i toa se $!e$o!a~uva $!e# $o~etokot na /ii~kata aktivnost*eventualno a v!e'e na /ii~kata aktivnost* a 'o.e i $o /ii~kata ak-tivnost #o$olnitelno #a se vnesuvaat "a)leni &i#!ati* $!eku is&!anata,Za .al ne e vo'o.no #a se ka.e kolkava e #o$olnitelnata $ot!ebnakoli~ina na "a)leno&i#!ati, Taa avisi o# vo!asta* te.inata na $aci-entot* intenitetot na /ii~kata aktivnost, oli~inata na "a)leni&i#!ati "a o$!e#eluva $!e# se* iskustvoto na $acientot, V$ $!inci$*#o$olnitelnata is&!ana 'o.ebi e e#en no!'alen sen#vi~ na $acientot* a


5/15

5

#!uk$at 'o.ebi e sa'o e#na "abolka ili #!u) vi# na ovo+"e,Doata insulin na"~esto ne t!eba #a bi#e na'alena, E#instveno vo

slu~ai ka#e $!e#vi#enata /ii~ka aktivnost v!e'enski se sov$a8a sov!e'eto na 'aksi'alnata #e"nost na insulinot* 'o.e #a se na'ali #oatako"a i $!et&o#i na /ii~kata aktivnost,

b3 #ol)ot!a"na /ii~ka aktivnostVo ovo" slu~a" isto taka t!eba #a se ibe)ne &i$o)like'i"ata, Za

!alika o# $!e$o!akite a k!atka /ii~ka aktivnost* $!i #ol)ata/ii~ka aktivnost se $!e$o!a~uva na'aluva(e na #oata na insulinot, Ivo ovo" slu~a" ne 'o.e #a se ka.e a ko" $!ocent t!eba #a se na'aliinsulinskata #oa, 9osebno t!eba #a se na)lasi #eka $!i #ol)ot!a"ni/ii~ki na$o!i ~esto nastanuva &i$o)like'i"a2 na'aluva(e na nivoto na+e%e!ot vo k!vta $o# no!'alnoto3 vo tekot na no%ta, Otta'u $!i seko"a#ol)ot!a"na /ii~ka aktivnost $ot!ebno e #a se na'ali ve~e!nata #oa nainsulinot,

Za #i"abeti~a!ite /ii~kata aktivnost e $oveke o# neo$&o#na* no* se$ak$osto"at s$o!tovi koi se $!e$o!a~uvaat * a i takvi koi ne se bas #ob!i a$acientot so +e%e!na bolest,Osobeno #ob!i se onie s$o!tovi ka" koi $ostoi !a'no'e!no t!o+e(e naene!)i"ata* taka +to ne bi $!e#ivikane na)lo $a8a(e na )like'i"ata:

< t!~a(e $!i +to se so)o!uvaat @*6 kkal a e#en ~as< o)i!a(e $!i +to se so)o!uvaat C*5 kkal a e#en ~as< +eta(e $!i +to se so)o!uvaat ;*4 kkal a e#en ~as< $liva(e $!i +to se so)o!uvaat C*7 kkal a e#en ~as

< tancuva(e $!i +to se so)o!uvaat 5*C kkal a e#en ~as< voe(e velosi$e# $!i +to se so)o!uvaat @*; kkal a e#en ~as


6/15

6

9!e$o!a~livo e o#nosot 'e8u #vata ti$a na 'asti #a bi#e 4:1 vo ko!ist naneasitenite 'asti2!astitelnite3, 9!i )otve(eto se $!e$o!a~uva a'enaa $ute!ot so 'a!)a!in* u$ot!eba na .ivinsko 'eso i !iba * na'esto svin-sko, Bi#e"ki "a"cata i'aat visoko nivo na 'asti $ot!ebno e o)!ani~uva(evo u$ot!ebata na .ol~kite,


7/15

7

'o.e #a se s$o!e#i so v!ata ili klu~, Be ovo" klu~ kletkite ne'o.at #a#o"#at #o +e%e! i $o~nuvaat #a )la#uvaat, Bi#e"ki +e%e!ot ostanuva vok!vta ne)ovata koli~ina $o~nuva #a se )ole'uva,

0o!'alni koncent!acii na +e%e! vo k!vta:

a3 naut!o ili $o )la#uva(e- 5,5''ollb3 $o "a#e(e- ne $ove%e o# @,@''ollZa o#!.uva(e na no!'alnite v!e#nosti na )like'i"ata vo k!vta e $ot-!ebno o#!e#ena koli~ina na insulin* ko"a $!itoa avisi o# koli~inata navnesenite "a)leno&i#!ati* intenitetot na /ii~kata aktivnost,,,

1, ont!olata na telesnata te.ina e isto va.na a $acientot,Z)ole'uva-(eto ili na'aluva(eto na te.inata obi~no se naci na lo+a'etabo-li~na kont!ola* +to $ak* ni $oka.uva #eka vo o!)ani'ot sevneseni $oveke "a)leno&i#!ati ili /ii~kata aktivnost ne e #ovolna,Istov!e'eno e $ot!ebna i #ieta atoa +to &!anata i)!a )ole'a ulo)a v!ovaa bolest,Za is&!anata vo o#nos na $lanot i sostavot na ob!ocite se #a#eni nekoi$!e$o!aki:< ibe)nuva(e na #ebelina i o#!.uva(e no!'alna te.ina i !ast< )ole'uva(e na u$ot!ebata na ne!a/ini!ani +e%e!i< na'aluva(e na vnesot na 'asti* &oleste!ol i !a/ini!an +e%e!< na'aluva(e na vnesot na $!oteini< )ole'en vnes na #ietalen /ibe! 2!astitelni vlakna3< u'e!eno ko!iste(e na sol vo is&!anata< )ole'en vnes na .eleo i &lo!i!ana vo#a

< o)!ani~en vnes na alko&ol< vo $!e$o!a~anite ob!oci ne s'ee #a i'a$!e"a#uva(e ili $o'alku "a#e(e< $ot!ebno e #a se o#!e#i to~noto v!e'e a e'a(e na ob!ocite i ne s'ee#a se $!eskoknuvaat istite< is&!ana ko"a +to e soo#vetna a celata /a'ili"a< vku$nata koli~ina na &!ana ko"a se e'a vo tekot na #enot se $!e$o!a~u-va #a e $o#elena na 7-; ob!oka< $lanot na is&!ana avisi o# /ii~kata aktivnost* vo!asta* $olot i.ivotnite naviki

-Vo o#nos na !as$!e#elbata na $lanot a is&!ana s$o!e# sostavot na

&!anata t!eba #a se a$ai:< 77 "a)leno&i#!ati< 56 'asti< 17 belkovini

-Vo o#nos na $lanot a is&!ana i !as$o!e#ot na veli~inata na $oe#ine~-nite #nevni ob!oci* $ot!ebno e:

< 46 $o"a#ok< 16 u.ina< 46 !u~ek< 16 u.ina< 56 ve~e!a< 16 u.ina $!e# s$ie(e


8/15

8

Ve.bite koi t!eba seko" $acient so +e%e!na bolest #a )i $!avi se'no)u ko!isni a teloto, T!eba #a bi#at #ovolno bla)i a #a 'o.e #a seive#uvaat, T!eba #a se taka sov!+eno !a!e#eni a #a 'o.at #a sti'u-li!aat i #a )o $o#ob!at siste'ot ko" u$!avuva so teloto: en#ok!iniotsiste'2na"va.en a #i"abeti~a!ite3* venskiot siste' ko" "a !e)uli!a

ci!kulaci"ata i $!otokot na k!vta i itn, 0a to" na~in sna.nosta i vi-talnosta na teloto bi se v!atila vo no!'ala* bi se stabilii!alo na bi-o&e'isko nivo* bi )i $o#ob!ila eni'ite i &o!'onite, Site nae'e #ekaaktivnosta sna.no #eluva na o!)ani'ot* $a #u!i i na e'ocionalnata sta-bilnost,Vo tekot na ve.ba(eto* #i+e(eto i)!a 'no)u va.na ulo)a* $a atoa $!ive.bite bi t!ebalo #a se ob!ati vni'anie i na ne)o, o)a #i+i'e* #o-$u+ta'e teloto #a $!i'a ~ist $!av 2kos'i~ka ene!)i"a3 +to ke 'u #a#esila na o!)ani'ot, Toa $!etstavuva e#no o# na")ole'ite #ob!a a o!)a-ni'ot a koe i ne s'e #ovolno svesni* atoa +to e navika be ko"a ne bi.iveele,Ene!)i"ata so#a#ena o# #vi.e(eto2/ii~kata aktivnost3 e na"bla)o-tvo!na a 'uskulite* koskite* !avo"ot* !e)ulaci"ata na )like'i"ata,

Ve.bite se neo$&o#ni a seko" e/ikasen $!o)!a' a t!enin)* ne sa'oa so)o!uva(e na 'asnotiite i na'aluva(e na )like'i"ata* tuku celo-ku$noto #ob!o #!av"e, 9o #e/inici"a ka!#io-t!enin) 'o.e #a bi#e bilo+to o# ve.bi- t!~a(e* voe(e velosi$e#*$liva(e*t!~a(e na t!aka* skali*$!eskoknuva(e na "a.e-koi o#!.uvaat visok !ita' na na !abotata na s!-ceto vo o#!e#en v!e'enski $e!io#, So ka!#io-ve.bite se a"aknuvas!ceto i #i+nite $ati+ta i so tek na v!e'eto sena'aluvaat ot~uku-va(ata na s!ceto * +to na~i #eka so v!e'e* t!u#ot vlo.en a $!et!-

~uva(e na 1766' a #eset 'inuti* bi bil #ovolen #a se $!et!~aat a osu''inuti, a!#io-ve.bite so)o!uvaat 'asnotii*a #ob!ata sosto"ba nas!ceto2ka!#io-/itnes3 e ona +to #ava i#!.livost i s$osobnost #a seist!ae vo .ivotot,o!istete !ali~ni ve.biH< o)a se !a'isluva a toa koi ae!obni ve.bi #a )i $!avi'e* seu$ot!ebuvaat t!i k!ite!iu'i:-e/ekt na kon#ici"a na s!ceto-s$osobnost a so)o!uva(e na 'astite-#ali ve.bata e ani'liva< Ve.ba"te s$o!e# ot~ukuva(ata na s!ceto

T!enin) so 'e!e(e na ot~ukuva(ata na s!ceto ne e sa'o ne e sa'o #oba!na~in #a s'e si)u!ni #eka ve.ba'e so na"#oba! intenitet* tuku )o 'e!i i$!o)!esot so to~nost, 0a $!, ke nae'e #eka so si-)u!nost na~a"no s'ena$!e#uvale vo t!enin)ot* ako s'e vo sos-to"ba #a )o $o"a~i'e !ita'ot nat!~a(e* a ot~ukuva(eto na s!ceto ni ostane $!ibli.no isto, S!cev o-nito! e ko!isno $o'a)alo a ive#uva(e na $!ecini inte!valski ve.-bi,Se $!e$o!a~uva 'o#el so ta"'e!* ko" e o# $osebna ko!ist a t!ka~itekoi $!avat inte!valski t!enini,

< 0a"#ob!o kako bi 'o.ele #a se svatat ve.bite i ko!ista o# /ii~kataaktivnost e $!eku $!i'e!i ili #ob!o #a se ob"asni +to vsu+nost e va.no#a se $!avi $!i ve.ba(eto* kako na $!i'e! 'e!e(eto na s!cevite ot~u-kuva(a* ab!anosta na #i+e(eto* atoa +to se$ak ovie $acienti i'aat


9/15

9

#i"abetes i toa 'o!a #a se e'e vo $!e#vi#, Iako !alikata 'e8u ve.bitea onie koi ne'aat +e%e!na bolest i ve.bite a #i"abeti~a!i ne e )ole-'a* se$ak e va.na, ako t!eba #a se ve.ba i +to to~no #a se $!avi:

< 46 'inuti ae!obni ve.bi

9o~nete so $!vata /aa vo t!ae(e o# 4 'inuti so intenitet na nivo72nivo 7 e nivoto na a)!eva(e* a nivo 16 e 'aksi'alniot na$o!3, 9o 4'inuti na nivo 7* $o"a~a"te )o intenitetot na nivo ; i a#!.ete se nane)o e#na 'inuta* $a $!e"#ete na nivo @ u+te e#na 'inuta, 9otoa na nivo Ci a#!.ete se u+te e#na 'inuta* $a $!e"#ete na nivo , Za#!.ete )o to"intenitet u+te e#na 'inuta i $otoa s$u+tete se $ovto!no na nivo ;,9onovete )o istoto u+te 5 $ati, Vo $osle#niot ciklus2'eu 1C i 1'inuta3 obi#ete se #a "a #osti)nete na"visokata to~ka-nivo 16, 9otoa$ovto!no v!atete se na nivo 7 e#na 'inuta i ste "a av!+ile ve.bata,


10/15

10

< ve.ba a sto'ak- #ob!a e #a se $!avi $o!a#i toa +to $acientot svo"atainsulinska te!a$i"a e 'o.no #a "a $!i'a tok'u vo ovo" #el o# teloto*$ataka e $ot!ebno !a#vi.uva(e a #ob!a !eso!$ci"a na insulinot,Ve.bata )i osna.uva c!evata i o!)anite s'esteni vo sto'a~nata +u$-lina* )i a"aknuva 'uskulite* "a ate)nuva ko.ata:

-

#a se ae'e stoe~ka $olo.ba i !acete #a bi#at is$!u.eni $!e# sebe*'alku na# )!a#ite- #laboko e'a(e na vo#u&* a #a se !a+i!i )!a#niot ko+- $oleka #a se i#i+i ko!iste"ki )i sto'a~nite 'uskuli* voe#no

!acete #a se s$u+taat 'alku na#olu- ve.bata #a se $ovto!i okolu 46 $ati

< ve.ba a #olniot #el o# )!bot- atoa +to so v!e'e 'o.e #a se $o"avatbolki* no toa ne bi $!etstavuvalo $!oble' #okolku !e#ovno se ve.ba,Dob!a e a bub!eite* sto'a~nie 'uskuli* ka!licata* elasti~nosta vo-o$+to, Ako se !aboti seko" #en* "a sne'uva bolkata i o$asnosta o# $o#oc-ne.ni $!oble'i o# #i"abetesot,

- u#obno #a se se#ne i #a se #obli.at kolenata* ako e vo'o.no #a sea)!nat so !acete

- #a se e'e vo#u&* #a se is$!avi )lavata i )!bot- #a se i#i+i i #a se svitka v!atot i )!bot kon kolenata- ve.bata #a se $ovto!i 16 $ati ili $oveke

< ve.ba a iste)nuva(e na teloto- #ob!a e a o$u+ta(e i s$!e~uva(e nalo+ata ci!kulaci"a* so +to i' se $o'a)a na k!vnite sa#ovi #ob!o #a!abotata* a toa s$!e~uva $onata'o+na nev!o$ati"a* ko"a ~esto se s!ekavaka" #i"abeti~nite $acienti,

- vo le.e~ka $olo.ba* so is$!aveni !ace i noe

- #laboko se e'a vo#u& i !acete se $ok!evaat 'alku $o)o!e o# )!a#ite*no seto ova vo le.e~ka $olo.ba- ko)a se is$u+ta vo#u&ot* !acete se v!akaat vo $!vobitnata $olo.ba*

no se)a istoto se $ovto!uva so noete- ve.bata se $!e$o!a~uva #a se $!avi naut!o* o# 16-17 $ati

Se $!e$o!a~uvaat $oveke vakvi ve.bi* atoa +to se lesni a ive#uva(e i$acientot bi )i $!avel seko" #en, asa.ata e isto #ob!a i bla)otvo!na ise $!e$o!a~uva ba!e' #va $ati se#'i~no, T!eninite o# $o)ole' inten-itet i "a~ina se $!e$o!a~uvaat t!i $ati se#'i~no, tie se isto o# )ole'ava.nost* atoa +to "a )ole'uvaat svesta a sa'okont!ola na bolesta* a

isto taka i "a !e)uli!aat )like'i"ata* kako +to "a na'aluvaat $ot!ebataa insulin,

-o)i!a(e- a !a#vi.uva(e na celoto telo, Va.no e #eka $!e# ovaaaktivnost 'o!a #a se na'alat insulinskite e#inici* so +to bi se s$!e-~ila &i$o)like'i"ata* $a ne bi 'o!alo #a se e'aat #o$olnitelni "a)le-no&i#!ati, Taka ve.ba(eto ke i'a e/ekt,

-tancuva(e- so ovo" abaven vi# na /ii~ka aktivnost* be 'no)u )ole'ina$o!i se $osti)nuva na'aluva(e na )like'i"ata, Zatoa se $!e$o!a~uva ia a#olescenti i $o'ali #eca* ka" koi t!eba #a se na'ali insulinskatate!a$i"a,


11/15

11

-$liva(e- 'no)u #ob!o vli"ae na !astot i !avo"ot* oblikuva(eto nateloto* )like'i"ata* 'etaboli~kata kont!ola, Zatoa a $acientite so+e%e!na bolest se $!e$o!a~uva !e#ovno $liva(e,

-voe(e na velosi$e#- t!eba #a )o $!i'enuvaat $acientite koi insulin-

skata te!a$i"a ne "a $!i'aat vo na#kolenicata* atoa +to #okolkuve.baat vakov ti$ na ve.bi i $!i'aat insulin vo to" #el* insulinot )o)ubi e/ektot* o#nosno ne sti)nuva #o sakanata #estinaci"a* so +to$!e#ivikuva lo+a 'etaboli~na kont!ola,

-$e+a~e(e- $!e$o!a~livo e #a se $e+a~i $o F kilo'et!i na #en* ako ova!e#ovno se $!avi* $ot!ebata o# #!u)i ve.bi e 'no)u $o'ala, Se s'eta#eka $e+a~e(eto e !e)ulaci"a na 'etaboli~kata kont!ola i )like'i"atabe 'no)u na$o!,

O# ova se )le#a i se $otv!#uva #eka /ii~kata aktivnost ae#no soko'binaci"a na &!anata i insulinskata te!a$i"a celosno 'o.e #a )o $!o-'eni stavot kon bolesta * #a )o $o#ob!i seko"#nevieto na #i"abeti~nite$acienti i #a )o olesni sle#e(eto na bolesta,


12/15

12

%!'+/&'

elta na is$ituva(eto be+e #a se ob"asni bolesta #i"abetes i #a seo$i+e kako takva +to t!eba #a se $!i'eni a #a se !e)uli!a, Anali-i!a"ki )i ve.bite koi seko"#nevno t!eba #a se !abotat a #a se $osti)ne

'etaboli~ka kont!ola* i is&!anata ko"a vni'atelno t!eba #a se kont!o-li!a i ko'bini!a ae#no so /ii~kata aktivnost* se #obiva aklu~ok #ekabolesta sov!+eno 'o.e #a se !e)uli!a* a ~ovekot so #i"abetes 'elitus #ai'a no!'alen i aktiven .ivot* is$olnuva"ki )i !e#ovno seko"#nevniteobv!ski, Zaklu~okot e #eka be /ii~kata aktivnost toa ne 'o.e #a se$osti)ne,Ono" ko" ke se o#lu~i a inte)!i!a(e na aktivnost so kont!oli!anais&!ana vo svo"ot seko"#neven .ivot * ne'a #a i'aat $!oble'i o# lo+a'etaboli~ka kont!ola, Seko"#nevno $olni so ene!)i"a i !e)uli!an +e%e!vo k!vta* ke 'o.at #a )i is$olnuvaat site obv!ski isto kako #!aviot~ovek,Toa na~i #eka t!eba #a se s$o!tuva seko"#nevno i toa bilo ko" o# $!e$o-!a~anite s$o!tovi2 tenis o#bo"ka* t!~a(e* voe(e velosi$e#3, o!a #a ses$o!tuvaat !ali~ni s$o!tovi taka +to bi se aktivi!alo celoto telo isa'o $o sebe bi se na#o$olnuvalo so ene!)i"a,Za !alika o# .ivotnite * ~ovekot 'o.e #a !a'isluva a svo"ata situa-ci"a i #a $!onao8a !e+eni"a a bolesta, Taka a #i"abetot ne e $!ona"#enlek* no e $!ona"#en na~in a kako to" #a se kont!oli!a, So celosna i!e#ovna kont!ola se $osti)nuva celta i na $acientot i na 'e#icinskotolice koe se )!i.i a ne)o, So $!onao8a(e na ko'$letni $o#atoci a ovaabolest i kako #a se !e)uli!a e #a#ena celosna slika a toa kako /ii~ka-

ta aktivnost 'o.e #a "a $o#ob!i sosto"bata na ~ovekot


13/15

13


14/15


15/15

15

sportuvanjeto i sekernata bolest

Documents