Snf retmeni Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar Tutumlar:

Trkiye, Hollanda ve Romanya rnei

zge ERSOY

1, Mustafa ERGN

2

1 Doktora rencisi, Ondokuz Mays niversitesi, Eitim Bilimleri Enstits, Samsun-TRKYE

2Yrd. Do. Dr., Ondokuz Mays niversitesi, Eitim Fakultesi, Samsun-TRKYE

Alnd: 25.01.2013 Dzeltildi: 20.03.2014 Kabul Edildi: 06.05.2014

Orijinal Yayn Dili Trkedir (v.11, n.2, Haziran 2014, ss.85-109, doi: 10.12973/tused.10110a)

ZET

Bu almada, karlatrmal olarak Trkiye, Hollanda ve Romanyadaki snf retmeni adaylarnn

eitli deikenler asndan fen bilimlerine kar tutumlarn incelemek amalanmtr. almann

rneklemini 2010-2011 eitim-retim ylnda Trkiye, Hollanda ve Romanyada snf retmeni

yetitiren kurumlarda renim gren birinci snf ve son snf dzeyindeki toplam 512 snf retmeni

aday oluturmaktadr. almada Moore ve Foy (1997) tarafndan gncelletirilen ve Demirba ve

Yabasan (2006) tarafndan Trkeye uyarlanan likert tipi Bilimsel Tutum lei kullanlmtr.

Aratrma sonucunda Trkiye ve Hollandada retmen adaylarnn tutum puanlarnn cinsiyete gre

anlaml bir farkllk gstermedii; bulunduklar snf seviyesine ve eitim alnan lkelere gre anlaml bir

farkllk gsterdii tespit edilmitir. Romanyada ise retmen adaylarnn tutum puanlarnn cinsiyete ve

snf seviyesine gre anlaml bir farkllk gstermedii; eitim alnan lkelere gre anlaml bir farkllk

gsterdii tespit edilmitir.

Anahtar Kelimeler: Snf retmeni Adaylar, Fen Bilimlerine Ynelik Tutum, Trkiye, Hollanda,

Romanya.

GR

Bireyler doutan evrendeki rnekleri kefetme, yakalama ve gzleme yeteneine sahip

olduklarndan fen eitimiyle ilgili yaplan tanmlar; gzlem yapma, sorgulama ve kefetme

zerine odaklanmtr (Yldrm, 2010). man ve arkadalar (2002)na gre fen bilimleri

doadaki olgular, kavramlar, ilkeleri, doa kanunlarn ve kuramlar anlama, yorumlama,

uygulama ve bunlardan gnlk hayatta yararlanabilme gayretleridir. Akgn (2001)e gre

fen eitiminde temel ama, rencilerin fen bilimiyle ilgili bilimsel bilgileri ezberlemeleri

deil, hayatlar boyunca karlaacaklar fenle ilgili problemleri zmeleri iin gerekli

bilimsel tutumlar ve bilimsel sre becerilerini kazanmalardr. Bu ama dorultusunda fen

bilimlerine kar rencilerin olumlu tutum ve davranlar kazanmalar iin, fen derslerinin

etkili bir ekilde retilmesi byk nem tamaktadr (zden ve arkadalar, 2008).

Sorumlu Yazar e-mail: ozgersoy85@gmail.com ISSN:1304-6020

TRK FEN ETM DERGS

Yl 11, Say 2, Haziran 2014

Journal of

TURKISH SCIENCE EDUCATION

Volume 11, Issue 2, June 2014

http://www.tused.org

mailto:%20arzfizik@gmail.commailto:%20arzfizik@gmail.com

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 86

Tezbaaran (2008)a gre tutum belirli nesne, durum, kurum, kavram ya da dier

insanlara kar renilmi, olumlu ya da olumsuz tepkide bulunma eilimi eklinde

tanmlanmaktadr. Fen bilimlerine ynelik tutum ise Gardner (1975) tarafndan insanlar,

nesneleri, durumlar ve eylemleri belirli bir biimde deerlendirmede renilmi yatknlk ya

da fen renmeyle ilgili nermeler eklinde tanmlanmtr (akt: George, 2000). Fen bilgisi

retiminde, rencilerin sahip olduklar duyusal zelliklerden birisi olan tutumlarn nemi

ok byktr. Fen bilimlerine ynelik tutumlar kazanan bireyler bilimsel dnme srecini

renerek, hayatlar boyunca ihtiyac olacak bilgi edinme yollarn kefetme, dncelerini

test etme ve bu becerilerini gelitirme gibi davranlar, retim srecindeki deneyimleri ile

kazanabilecektir (Demirba & Yabasan, 2004).

Stepans ve McCormack (1985), Wenner (1993), Stevens ve Wenner (1996), Huinker ve

Madison (1997) yaptklar almalarda retmenlerin fen bilgisi retimine kar tutum ve

inanlarnn onlarn fen bilgisi retimindeki davranlarn ekillendirmede nemli rol

oynadn ortaya koymulardr. rencilerin fen bilimlerine ve bilime ynelik tutumlar ve

deer yarglar ilkretimin birinci kademesinde ekillenmeye balamaktadr (Tekbyk &

pek, 2007). Washton (1971) fen bilgisi ve fen retimine kar olumlu tutuma sahip

retmenlerin rencilerinin de fen bilgisine kar olumlu tutumlarnn olduunu belirtmitir

(akt: Gen ve arkadalar, 2010). Bu noktada retmenlerin ve gelecein retmeni olacak

retmen adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlarnn renciler zerindeki etkisi de gz

nnde bulundurularak fen bilimlerine ynelik tutumlarnn ve bu tutumlar etkileyen

faktrlerin belirlenmesi nem arz etmektedir. Tademir ve Kartal (2013) almalarnda fen

bilgisi ve snf retmeni adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlar zerinde baz

deikenlerin (cinsiyet, snf seviyesi, mezun olduklar okul, renme stilleri) etkilerini

incelemi ve gelecein retmeni olacak snf retmeni adaylarnn rencilerin bilimsel

tutumlarnn gelitirilmesi iin byk katk salayacan vurgulamtr. lkemizde

karlatrmal eitim alan ile ilgili birok almaya rastlanmaktadr. Karlatrmal eitim

alanndaki birok almann retmen yetitirme programlar (Saracalolu, 1990;

Senemolu, 1992; Demir, 1997; Kadolu, 1999; Topba, 2001; Eynur, 2002; Kar, 2003;

Meri, 2004; Buldu, 2005; Mermut, 2005; Kilimci, 2006; ahin, 2006; Sarboa Alagz,

2006), ilkretim programlar (Bke, 2002; zkan, 2006; Kral & Kral, 2009) ve eitim

sistemleri (ltanr, 1994; Kara, 2001; Karacaolu & abuk, 2002; Turan, 2005)

karlatrmalar zerine younlat grlmektedir. Alanyaznda snf retmenlerinin ve

adaylarnn fen bilimlerine ynelik bilimsel tutumlar ile ilgili de birok aratrmaya

rastlanmaktadr (Grdal, 1997; Serin ve arkadalar, 2003; Altnok, 2004; Sarkaya, 2004;

Tekbyk & pek, 2007; Kahyaolu & Yangn, 2007; Gen ve arkadalar, 2010; Bayraktar,

2011). Ancak retmen yetitirme dinamik bir konu olduundan ve dier lkelerdeki

durumun da incelenmesi geni bir bak as salayacandan, aratrmann karlatrmal

eitim alan iin nemli olaca dnlmektedir.

lkretimin birinci kademesinde rencileri fen dersleriyle ilk olarak tantranlar snf

retmenleridir. rencilerin fen bilimlerine ve bilime ynelik tutumlar ve deer yarglar da

bu dnemde ekillenmeye balamaktadr (Ellsworth & Buss, 2000; Tekbyk & pek, 2007).

Bu noktada retmenlerin ve retmen adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlarnn ve bu

tutumlar etkileyen faktrlerin belirlenmesi nem arz etmektedir. Alan yazndaki almalar

snf retmenlerinin ve snf retmeni adaylarnn fen bilimlerine kar olumsuz tutum

sergilediklerini ortaya koymaktadr (Bransky ve arkadalar, 1992; Harlen & Holroyd, 1997;

Trumper, 1998; Palmer, 2004). Kramer (1988) almasnda snf retmenlerin fen

bilimlerine ynelik olumsuz tutuma sahip olmasnn en nemli sebebinin ilkretimde fen

retiminin ihmal edilmesi olduunu vurgulamtr. Olumsuz tutumlar, retmenlerin

kendilerine olan gvenlerini ve dolaysyla fen renme ve retme srecini etkilemektedir.

lkretim rencilerinin fen bilimlerine ynelik tutumlar snf retmenleri tarafndan

87 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

sergilenen tutumlardan gl bir ekilde etkilenmektedir (Kazempour, 2008; Armstrong

Downing, 2011). Crowther (1996)a gre retmenlerin fen bilimlerine ynelik olumlu

tutumlar gelitirmeleri gelecek nesillerin de fen bilimlerine kar duyulan korku ve

kayglardan korunmasna ynelik nemli bir adm niteliindedir. retmenler olumsuz

tutumlarn rencilere aktarlabilecei iin bu olumsuz tutumlarn ortadan kaldrlmas

gerekmektedir.

oban (2011) ve Buldu (2005) almasnda snf retmeni adaylarnn retmenlik

mesleini icra ederken Fen Bilimleri Derslerinin ie yaramas konusunda kararsz

olduklarn ortaya koymutur. Snf retmeni adaylarnn retmenlie balamadan nce

aldklar fen eitimi, fen bilimlerine ynelik olumlu bir tutum gelitirebilmeleri asndan

byk nem tamaktadr (Bursal, 2008). Bu balamda ilkretimin birinci kademesinde

eitim verecek olan snf retmeni adaylarnn fen bilimlerine ilikin tutumlarnn

incelenmesi nem arz etmektedir.

Aldridge, Fraser, Taylor ve Chen (2000) ulusal snrlar aan karlatrmal

almalarn, eitim aratrmalar iin, deikenlerin eitlilii ve geni yelpazesi asndan

nemli olduunu vurgulamtr. Trkiye ve Hollanda arasndaki retmen yetitiren

programlarn karlatrld almalarn banda Avc (2010), Engin (2009) ve Kocaba

(2005)n almalar gelmektedir. Avc (2010) almasnda Hollanda ve Trkiyedeki fen

bilgisi retmeni yetitirme programlarn karlatrm ve bu programlar hakknda retmen

adaylarnn grlerini incelemitir. Engin (2009) almasnda Hollanda ve Trkiye'deki snf

retmeni adaylarnn sorgulama yaklamn karlatrmtr. Kocaba (2005) ise

almasnda Hollanda'daki snf retmeni yetitirme programn incelemitir. Romanya ve

Trkiye arasnda karlatrma yaplan bir alma alanyaznda henz mevcut deildir. Tatl

ve Adgzel (2012) de yaptklar almada 2000-2010 yllar arasnda Trkiyedeki lisansst

karlatrmal eitim tezlerini birka farkl boyutta incelemilerdir. Aratrma sonucuna gre

tezlerin karlatrma yaplan lkelere gre dalmna bakldnda Trkiyenin Hollanda ile

karlatrld alt yksek lisans tezine rastlanmasna karn Romanya ile ilgili herhangi bir

bulguya rastlanamamtr. Yaplan aratrma bu alanda nemli bir boluu doldurmaya

ynelik veriler salayaca iin nemli grlmektedir.

Trkiye, Hollanda ve Romanyada Snf retmenlii Program

Bu blmde, Trkiye, Hollanda ve Romanyada snf retmeni adaylarnn fen

bilimlerine ynelik tutumlarnn eer birbirinden farklysa neden farkllatn daha iyi

anlamak iin incelenen lkelerin snf retmeni yetitirme programlar her bir lke iin

ayrntl bir ekilde verilmeye allmtr.

Hollanda: Hollandada snf retmenlii program drt yllk lisans programlardr.

Her yl drt dneme ayrlmtr. retmen adaylar drt yl boyunca 240 AKTS ders alrlar.

Snf retmenlii program Hogescholen ad verilen Uygulamal Bilimler niversitelerinin

PABO (Lerarenopleiding Basisonderwijs) ad verilen lkretim retmen Eitimi

blmlerinde organize edilir. Hollandada snf retmenleri tm mfredat konularnn yan

sra zel bir konu alannda da uzmanlarlar. Snf retmenlii programnda zel ihtiyalar

olan ocuklar iin de bir giri eitimi verilmektedir. Hollandada retmenlik eitimi iin e

zamanl ve ardl eitim modellerinden her ikisi de uygulanmaktadr (MEB, 2010). E zamanl

eitim modeline gre Hollandada retmen adaylar genel kltr, alan bilgisi ve meslek

derslerini eitimleri srecinde bir btnlk iinde almaktadr ve ardl eitim modeline gre ilk

olarak akademik eitim alnr sonrasnda profesyonelleme ve retmenlik uygulamas

akademik eitimi takip eder (Buchberger, Campos, Kallos & Stephenson, 2000).

Snf retmenlii program renci merkezli renme, bilgi edinme ve uygulama

olmak zere temel unsurdan oluur ve bu unsur arasnda teori ve uygulamann birbirini

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 88

tamamlad ideal bir denge mevcuttur. Snf retmenlii programndan mezun olmak iin

bir dizi temel beceriye sahip olmak gerekmektedir. Bunlar; iletiim becerileri, sosyal

beceriler, bilgi ve iletiim teknolojileri (BT) becerileri ve Hollandaca dil becerileridir. Snf

retmenlii programnda meslek ve alan bilgisi derslerinin yan sra; dil retimi

(Hollandaca ve ngilizce), aritmetik ve matematik, doal bilimler (salk, hijyen, biyoloji),

insan ve toplum retimi (corafya, tarih, sosyoloji), doa ve fen bilimleri retimi, teknoloji,

beden, el sanatlar (mzik, resim, drama, yazma) gibi dersler de alnmaktadr. Ayrca ylda bir

veya iki kez olmak zere niversite genelinde alan semeli derslerden istenen ders

seilebilmektedir. Program sresince haftada bir gn retmenlik uygulamas iin bir

ilkretim okuluna staja gidilmektedir. Sene boyunca stajyer retmen 21 hafta snfta

sorumlu retmen olarak yer alr (HGIL, 2013).

Hollandada snf retmenlii programnda fen bilimleri ile ilgili konular birinci ve

ikinci sene toplam drt dnemde verilmek zere Fen ve Teknoloji Dersi ad altnda

programda yer almaktadr. Programda fen ve teknoloji eitimine ayrlan sre yaklak 200

saat civarndadr. Hollandada modern fen program ilkretim fen konularn btn olarak ele

almtr ve biyoloji, fizik, kimya, yerbilim, evre ve teknoloji eitimini de iiren geni bir

alana odaklanmtr (Knuver, 1999). Fen dersleri ieriinin byk bir blmn canllarla

ilgili konular oluturmutur. rnein hayvanlar, bitkiler ve insan vcudu bu konulardan

bazlardr (Gcm, 1998). Fen bilgisi retimi iin bir kaynak olarak okul evresi, duyusal

deneyimler, somut nesneler ile elle yaplan aktiviteler ve canl varlklar zerinde

durulmaktadr (Knuver, 1999).

Romanya: Romanyada snf retmenlii program yllk (alt yaryl) lisans

programlardr. Bir eitim-retim yl, on drder haftalk iki yaryldan olumaktadr.

retmen adaylar yl boyunca her yaryl 30 AKTS olmak zere toplam 180 AKTS ders

alrlar. Snf retmenlii program Psikoloji ve Eitim Bilimleri Fakltelerinin lkretim ve

Okul ncesi retmen Eitimi blmlerinde organize edilir. Snf retmenlii ve okul

ncesi programnda btn renciler iin zorunlu bir mfredat vardr. Her iki program iinde

zorunlu olan bu ksm, eitim bilimleri, eitim psikolojisi, alan retimi ve retmenlik

uygulamalarn ierir (Velea & Istrate, 2005). Romanyadaki retmenlik eitiminde e

zamanl eitim modeli uygulanmaktadr. retmenlik meslei iin teorik ve pratik eitim

genel alanda veya belirli bir alanda ayn zamanda salanmaktadr. retmen adaylar genel

kltr, alan bilgisi ve meslek derslerini eitimleri sresince bir btnlk iinde almaktadr

(Birzea ve arkadalar, 2006).

Snf retmenlii programnda meslek ve alan bilgisi derslerinin yan sra; zel eitim,

psikoloji ve eitim bilimlerinin temelleri, dil retimi (Rumence ve ngilizce), roman ve

ocuk edebiyat, matematik, insan ve toplum retimi (corafya, tarih, sosyoloji), evre

almalar, doa ve fen bilimleri retimi, bilgi ve iletiim teknolojileri, beden, el sanatlar

(mzik, resim, drama, yazma) gibi dersler de alnmaktadr. Ayrca programda kltrleraras

eitim, renme zorluu olan renciler iin zel eitim, ocuk bakm ve salk bilgisi, stn

yetenekli ocuklarn psikolojisi ve eitimi, konuma terapisi semeli dersleri de yer

almaktadr. Program sresince her eitim-retim ylnn ikinci dneminde retmenlik

uygulamas iin bir ilkretim okuluna staja gidilmektedir (URL-1, 2013).

Romanyada fen bilimleri ile ilgili konular son sene evre almalar ve Fen

Bilimleri retimi ad altnda verilmektedir. Programda fen ve teknoloji eitimine ayrlan

sre yaklak 56 saat civarndadr. Romanyada ilkretim okullarnda fen ile ilgili konular

birinci ve ikinci snflarda evre eitimi; nc ve drdnc snflarda fen eitimi dersleri

ierisinde yer almaktadr (Ciascai, 2009). Beinci, altnc, yedinci ve sekizinci snfta ise

biyoloji, fizik ve kimya konu balklarna ayrlmaktadr (Ciascai & Haiduc, 2009)

89 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

Trkiye: Trkiyede snf retmenlii programlar drt yllk (sekiz yaryl) lisans

programlardr. Bir eitim-retim yl gz ve bahar yaryl olmak zere on drt haftalk iki

yaryldan olumaktadr. retmen adaylar drt yl boyunca 134 saat teorik 44 saat uygulama

olmak zere toplam 178 saat, 240 AKTS ders alrlar. YK retmen yetitirme modelinde

ierik kategorilerinin dzenlenmesinde paralel dzenleme yaklam benimsenmekte ve

uygulanmaktadr. Bu dzenleme ile adaylar her yl deiik kategoriden ders almaktadrlar

(Aydn ve arkadalar, 2008). Snf retmeni yetitirme program genel kltr, alan eitimi

ve retmenlik meslek dersleri olmak zere alan kapsar. Genel olarak ierik

kategorilerinin arl ise, retmenlik meslek bilgisi %25-30, genel kltr %15-20 ve alan

bilgisi de %50-60 eklindedir. Snf retmenlii program zorunlu ve semeli derslerden

olumakta ve programn %10u semeli derslere karlk gelmektedir. Semeli dersler arlkl

olarak; genel kltr ve alan dersleri boyutunda yer almaktadr. retmenlik meslek dersleri

program tm dallar iin ortaktr ve tamamen zorunlu derslerden olumaktadr (Eurydice,

2010).

Snf retmenlii programnda meslek ve alan bilgisi derslerinin yan sra; zel eitim,

felsefe ve rehberlik, dil retimi (ngilizce ve Trke), ocuk edebiyat, matematik, insan ve

toplum retimi (corafya, Atatrk lke ve nklplar tarihi, Trk Tarihi ve Kltr, Uygarlk

Tarihi), ilk okuma ve yazma retimi, evre almalar, doa ve fen bilimleri retimi, etkili

iletiim, beden, el sanatlar ve grsel sanatlar (mzik, drama), topluma hizmet uygulamalar

gibi dersler de alnmaktadr. Ayrca programda lkretim Programlarnda Yeni Yaklamlar,

Trk Eitim Sisteminde Sorunlar, Eilimler ve Gelimeler semeli dersleri de yer almaktadr.

Drt yllk program sresince altnc, yedinci ve sekizinci yarylda srasyla Okul Deneyimi,

retmenlik Uygulamas I ve II dersleri iin bir ilkretim okuluna staja gidilmektedir (URL-

2, 2013).

Trkiyede fen bilimleri ile ilgili konular ikinci ve nc sene Fen ve Teknoloji

retimi I-II ve Fen ve Teknoloji Laboratuar Uygulamalar I-II dersleri ad altnda

programda yer almaktadr. lkretimde, birinci, ikinci ve nc snflarda Hayat Bilgisi

dersi ad altnda verilen fen bilgisi konular drdnc, beinci, altnc, yedinci ve sekizinci

snflarda Fen ve Teknoloji dersi ad altnda verilmektedir (MEB, 2005).

Bu almada Trkiye, Hollanda ve Romanya olmak zere farkl lkedeki snf

retmeni adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlarn karlatrmal olarak incelemek

amalanmaktadr. Bu amala aratrmann balca problemi ve alt problemleri u ekilde

oluturulmutur:

Trkiyedeki, Hollandadaki ve Romanyadaki birinci snf ve son snfta okuyan snf

retmeni adaylarnn baz deikenlere gre fen bilimlerine ynelik tutumlar arasndaki

benzerlikler ve farkllklar nelerdir?

1. Trkiye, Hollanda ve Romanyadaki snf retmeni adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlar cinsiyete gre anlaml bir farkllk gstermekte midir?

2. Trkiye, Hollanda ve Romanyadaki snf retmeni adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlar bulunduklar snf seviyesine gre anlaml bir farkllk

gstermekte midir?

3. Trkiye, Hollanda ve Romanyadaki snf retmeni adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlar eitim aldklar lkelere gre anlaml bir farkllk gstermekte

midir?

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 90

YNTEM

a) Aratrmann Modeli

Snf retmeni adaylarnn fen bilimlerine kar tutumlarn belirlemek amacyla

yaplan bu aratrma, mevcut bir durumu betimlemeye ve buna bal olarak deikenlerin

(cinsiyet, bulunduklar snf seviyesi, eitim aldklar lkeler) birbiriyle ne seviyede ilikili

olduunu belirlemeye ynelik olmas nedeniyle karlatrma yoluyla iliki saptamaya dayal

genel tarama zellii tayan ilikisel tarama modelinde betimsel bir almadr. Bu almada

hem korelasyon hem de karlatrma tr ilikisel tarama modeli kullanlmtr.

Aratrma, karlatrmal eitim bilimi ynnden incelendiinde, karlatrmal eitim

bilimine gre, eitim sistemlerindeki tm boyutlar, o dneme ait deikenlerle birlikte yan

yana getirilerek farkllklar saptanmaya alld iin yatay yaklam erevesindedir. Bu

alma zel erevesi ve yapld evre bakmndan karlatrmal eitim almas;

yapld alan ve evre asndan alan (saha) aratrmas; kullanl, ama, dzey ve

fonksiyonu ynnden sorgulandnda ise temel aratrma olarak nitelenebilir.

b) Evren ve rneklem

Aratrmann genel evrenini Trkiyede, Hollandada ve Romanya'da birinci snf ve

son snf dzeyindeki snf retmeni adaylarnn tm oluturmaktadr. Genel evren dnce

olarak evren olduu halde ok byk, soyut ve llemez olduu iin almann evrenini

(ulalabilir evren), 2010-2011 eitim-retim ylnda Trkiyenin Karadeniz Blgesinde,

Hollandann Rotterdam ehrinde ve Romanyann kuzeyinde bulunan bir niversitenin

retmenlik programnda renim gren birinci snf ve son snf dzeyindeki snf retmeni

adaylar oluturmaktadr.

Aratrmann rneklemi, kolay ulalabilir (convenience sampling) rnekleme yntemi

ile seilmitir. Bu rnekleme yntemi aratrmacya hz ve pratiklik kazandrr. nk bu

yntemde aratrmac, yakn olan ve ulalmas kolay olan bir durumu seer (Yldrm &

imek, 2008).

rneklemde yer alan snf retmeni adaylarnn eitim aldklar lkelere gre

cinsiyetlerinin ve snf seviyelerinin dalm Tablo 1de verilmektedir.

Tablo 1. rneklemde Bulunan Snf retmeni Adaylarnn Eitim Aldklar lkelere Gre

Cinsiyetlerinin ve Snf Seviyelerinin Dalmlar ve rnekleme Oran

Snf

Seviyeleri

Birinci Snf

(TR*)

Son Snf

(TR*)

Birinci Snf

(HO*)

Son Snf

(HO*)

Birinci Snf

(RO*)

Son Snf

(RO*) Toplam

Bayan N 131 90 34 30 30 30 345

% 25,6 17,5 6,6 5,9 5,9 5,9 67,4

Erkek N 58 53 16 18 12 10 167

% 11,3 10,3 3,1 3,6 2,3 2 32,6

Toplam N 189 143 50 48 42 40 512

% 36,9 27,8 9,7 9,5 8,2 7,9 100

* TR: Trkiye, HO: Hollanda, RO: Romanya

Tablo 1 incelendiinde, rneklemde yer alan 512 tane snf retmeni adaynn 345

(%67,4) tanesini bayan, 167 (%32,6) tanesini erkek retmen adaynn oluturduu

grlmektedir. Bu durum alma grubunda yer alan retmen adaylarnn ounlukla

bayanlardan olutuunu gstermektedir. Dier taraftan, rneklemi oluturan retmen

adaylarndan 281 tanesinin (%54,9) birinci snfta, 231 tanesinin (%45,1) son snfta renim

grd grlmektedir. Ayrca Tablo 1den anlalaca zere birinci snfta renim gren

91 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

snf retmeni adaylarnn 195 tanesini (%69,4) bayan, 86 tanesini (%30,6) erkek retmen

aday olutururken, son snfta renim gren retmen adaylarnn 150 tanesini (%65) bayan,

81 tanesini (%35) erkek retmen aday oluturmaktadr.

c) Aratrmann Deikenleri

Bu aratrmann bamsz deikenleri, retmen adaylarnn cinsiyetleri, bulunduklar

snf seviyeleri ve eitim aldklar lkelerden olumaktadr. Bu aratrmann baml deikeni

ise Bilimsel Tutum lei ile llen retmen adaylarnn fen bilimlerine kar tutumudur.

d) Veri Toplama

Bu almada Moore ve Sutman (1970) tarafndan hazrlanan, Moore (1973) tarafndan

gelitirilen, Moore ve Foy (1997) tarafndan gncelletirilen ve Demirba ve Yabasan

tarafndan Trkeye uyarlanan likert tipi Bilimsel Tutum lei kullanlmtr. Fen

bilimleriyle ilgili tutumlar lmek amac ile eitli tutum lekleri gelitirilmi olmasna

ramen birok aratrmac Moore ve Sutman (1970) tarafndan gelitirilen ve sonrasnda

revize edilen Bilimsel Tutum leini tercih etmitir (Lawrenz, 1975; Campbell & Martinez-

Perez, 1976; Trkmen, 1999; Trkmen, 2002; Al-Kharboush, 2003; Demirba & Yabasan,

2005; Hampton, 2007; Tademir & Kartal, 2013). Bu almada da Bilimsel Tutum lei

dier leklerden farkl olarak, lme aralarnn btn zelliklerini tamas, hem duyusal,

hem de bilimsel tutum maddelerini ierecek biimde yaplandrlmas (Demirba & Yabasan,

2006) ve snf retmenleri, fen bilgisi retmenleri ve adaylarnn hem fen bilimlerine hem

de fen retimine ynelik tutumlarn lmesi (Trkmen, 1999) asndan tercih edilmitir.

lek be tanesi fen bilimlerinin doas, bilim adamlarnn alma biimi ile ilgili, bir

tanesi rencilerin fen bilimleri hakknda neler hissettikleri ile ilgili olmak zere alt alt lek

ve 40 maddeden olumaktadr. lekte yer alan her madde kesinlikle katlyorum (5),

katlyorum (4), kararszm (3), katlmyorum (2) ve kesinlikle katlmyorum (1)

eklinde ifade edilen be seenek ile deerlendirilmektedir. Elde edilen veriler olumlu

maddelerin seeneklerine srasyla 5den 1e kadar bir deer verilerek, olumsuz maddelerin

seeneklerine ise srasyla 1den 5e kadar bir deer verilerek kodlanmtr. lekten

alnabilecek en yksek toplam puan 200 (40x5), en dk toplam puan 40 (40x1) puandr.

Kararszm seenei iaretlenerek elde edilebilecek en yksek toplam puan 120 (40x3)

puandr ve yn belli olmayan ntr durumlarn gstergesidir. Dier bir ifadeyle 120 puann

zerindeki puanlar olumlu tutumlara, 120 puann altndaki puanlar olumsuz tutumlara

yneliktir.

Testin gvenirlii ve geerlilii, testi gelitiren aratrmaclar (Demirba & Yabasan,

2006) tarafndan yaplmtr. Elde edilen verilere gre her bir madde ve alt lekler iin

farklarn anlamll t-testi zmlenmitir. Yaplan geerlik ve gvenirlik analizleri

sonucunda, lein Cronbach Alfa gvenirlik katsays 0.76, Spearman Brown iki yar test

korelasyonu ise 0.84 olarak bulunmutur (Demirba & Yabasan, 2006). Gvenirlik

katsaysnn 0,7den yksek olmas sonucu lme aracnn gvenirlilii kabul edilmitir.

lek ncelikle uzman evirmenler tarafndan hedef kitlenin dili olan Hollandaca ve

Romenceye evrilmi ardndan dil ierik ve kapsam yeterlilii iin uzman grne

sunulmutur. Hedef kitle iinden seilen adaylarla grmeler yaplarak evirinin anlalrl

ve eitlii konusunda fikir edinilmitir. Sonraki admda her iki dili de konuabilen ancak konu

hakknda uzman olmayan kiilerin eviri yapmas salanarak profesyonel evirmenlerin

yapabilecekleri karmlar nlenmeye allmtr. Trkiyede ve Hollandada lek hedef

kitleye aratrmacnn eliinde uygulanmtr. Romenceye evrilen lek, lei

cevaplayacak retmen adaylarnn yeterince gdlenebilmesi, sorularn yanl anlalmasnn

ve doabilecek kontrol glklerinin nlenebilmesi iin retmen adaylarna posta yoluyla

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 92

veya bilgisayar ortamndan gnderilmemi ve Romanya da ilgili niversitenin snf

retmenlii programnda grev yapan retim yesi yardmyla uygulanmtr. lei

uygulayacak retim yesine nce aratrma ve incelenen konu hakknda bilgi verilmi ve

aratrmann amac ayrntl olarak anlatlmtr. Daha sonra lekteki her bir soru teker teker

aklanarak anlalmayan ksmlardaki sorunlarn giderilmesi salanmtr. lein uygulama

sresi hakknda gerekli aklamalar yaplmtr. Uygulama sonrasnda uygulanan lekler

aratrmacya gnderilmitir.

Yaplan bu aratrmada uygulanan leklerden 15 tanesi geri dnmemi ve 10 tanesi de

yeterince doldurulmam, ounlukla bo braklm olduu iin almaya dahil edilmemitir.

e) Verilerin Analizi

Verilerin istatistiksel analizi iin SPSS 17,0 paket program kullanlmtr. lein

analizinde bulgular ortalama ( X ), standart sapma (S), frekans (f) ve yzde (%) deerleri ile

tablolatrlarak ortaya konulmutur. statistiksel zmlemelerde 0,05 anlamllk dzeyi

temel alnmtr.

lk olarak almann gvenilirlii asndan kullanlacak teste karar vermek iin snf

retmeni adaylarnn cinsiyete, bulunduklar snf seviyesine ve eitim aldklar lkelere gre

fen bilimlerine ynelik tutum puanlarnn normal dalm gsterip gstermediini renmek

iin Bilimsel Tutum leinde normal dalma baklmtr.

Toplanan veriler zerinde yaplan ilk incelemede, verilerin dalmna baklm,

dalmn basklk (kurtosis) ve arpklk (skewness) deerleri incelenmitir. nceleme

sonucunda basklk ve arpklk deerlerinin [-1, +1] snrlar iinde kald ve puanlarn

normal dalmdan ar bir sapma gstermedii ve verilerin normal dalm gsterdii

belirlenmitir.

kinci aamada ise verilerin normal dalm gsterip gstermediklerini belirlemek iin

Kolmogorov-Smirnov ve Shapiro-Wilk test sonular da incelenerek, verilerin normal dalm

gsterdii tam anlamyla ispatlanmtr. nceleme sonucunda Kolmogorov-Smirnov ve

Shapiro-Wilk testi sonularna gre retmen adaylarnn bilimsel tutum leinden aldklar

puanlarn 0,05 anlamllk seviyesinde normal dalm gsterdii belirlenmitir. Bu nedenle

yaplacak zmlemelerde parametrik testlerden yararlanlmtr. retmen adaylarnn

bilimsel tutum lei sonular zerinde oklu varyans analizi (ANOVA) uygulanmtr.

Hollanda, Romanya ve Trkiyede, her lkenin kendi iinde, cinsiyetin ve snf seviyesinin

fen bilimlerine kar tutumlara etkisini lmek amacyla uygulanan bilimsel tutum lei

puanlarna bamsz gruplar iin iki faktrl varyans analizi (two way ANOVA for

indipendent samples) uygulanmtr.

Hollanda, Romanya ve Trkiyede, lkeler arasnda, cinsiyetin ve snf seviyesinin fen

bilimlerine kar tutumlara etkisini lmek amacyla uygulanan bilimsel tutum lei

puanlarna bamsz gruplar iin faktrl varyans analizi (three way ANOVA for

indipendent samples) uygulanmtr. Varyans analizi sonucu farklln hangi grup lehine

olduunu belirmek amacyla Scheffe Post Hoc Testi yaplmtr.

BULGULAR ve YORUMLAR

a) Snf retmeni Adaylarnn Bilimsel Tutum leindeki Tutum Puanlarnn

Dalm

retmen adaylarnn Bilimsel Tutum lei genelinde aldklar puanlarn genel

dalm Tablo 2de verilmektedir.

93 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

Tablo 2. retmen Adaylarnn Bilimsel Tutum lei Genelinde Aldklar Puanlarn Genel Dalm

N En dk En Yksek Ortalama S.S.

TRKYE 332 96 174 133,86 12,355

HOLLANDA 98 102 162 130,64 11,141

ROMANYA 82 108 156 131,68 10,376

TOPLAM 512 96 174 132,9 11,888

Trkiyede retmen adaylarnn lekten alm olduklar en yksek puan 174, en

dk puan 96, lek ortalamas 133,86, standart sapmas 12,355 olarak hesaplanmtr.

Hollandada retmen adaylarnn lekten alm olduklar en yksek puan 162, en dk

puan 102, lek ortalamas 130,64, standart sapmas 11,141 olarak hesaplanmtr.

Romanyada retmen adaylarnn lekten alm olduklar en yksek puan 156, en dk

puan 108, lek ortalamas 131,68, standart sapmas 10,376 olarak hesaplanmtr. Hollanda,

Romanya ve Trkiyede ortalama puan 120 puann zerinde olduundan her lkede de

retmen adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlarnn olumlu ynde olduu sylenebilir.

Snf retmeni adaylarnn lekten aldklar toplam puanlara ilikin histogram grafii

(Grafik 1) aada gsterilmitir. Dalmn ounlukla ortalama civarnda olduu ve snf

retmeni adaylarnn fen bilimleri ve fen bilgisi retimine ynelik olumlu tutum

gelitirdikleri grlmektedir.

Grafik 1. Bilimsel Tutum lei Puanlarnn Dalmlar iin Histogram Grafii

b) Trkiyedeki Snf retmeni Adaylarnn Cinsiyete ve Bulunduklar Snf

Seviyesine Gre Fen Bilimlerine Ynelik Tutumlarna likin Bulgular

Tablo 3de Trkiye iin cinsiyet ve snf seviyesine gre fen bilimlerine ynelik tutum

puanlarna ilikin iki faktrl varyans analizi sonular verilmitir. Grafik 2 de ise Trkiye

iin cinsiyet ve snf seviyesine gre fen bilimlerine ynelik tutum puanlarna ilikin deiim

grafii verilmitir.

Toplam Puan

Ortalama=132,

9

S.S.=11,888

N=512

Fre

kan

s

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 94

Tablo 3. Trkiye iin Cinsiyet ve Snf Seviyesine Gre Fen Bilimlerine Ynelik Tutum

Puanlarna likin ki Faktrl ANOVA Sonular

Varyansn Kayna Kareler Toplam Serbestlik

Derecesi Kareler Ortalamas F

Anlamllk

(p*)

Cinsiyet 28,332 1 28,332 ,200 ,655

Snf 4085,939 1 4085,939 28,887 ,000*

Cinsiyet X Snf 648,994 1 648,994 4,588 ,033*

Hata 46394,766 328 141,447

Toplam 51158,031 331

* p,05]. Bu bulgular nda, Trkiyede retmen adaylarnn fen bilimlerine

ynelik tutumlar zerinde cinsiyetin nemli bir etken olmad sylenebilir. retmen

adaylarnn tutum puanlarnn bulunduklar snf seviyelerine gre ise anlaml bir farkllk

gsterdii grlmektedir [F(1, 328)=28,887, p=0,000, p

95 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

iin cinsiyet ve snf seviyesine gre fen bilimlerine ynelik tutum puanlarna ilikin deiim

grafii verilmitir.

Tablo 4. Hollanda iin Cinsiyet ve Snf Seviyesine Gre Fen Bilimlerine Ynelik Tutum Puanlarna

likin ki Faktrl ANOVA Sonular

Varyansn Kayna Kareler Toplam Serbestlik

Derecesi Kareler Ortalamas F

Anlamllk

(p*)

Cinsiyet 15,917 1 15,917 ,131 ,718

Snf 481,436 1 481,436 3,960 ,049*

Cinsiyet X Snf 8,980 1 8,980 ,074 ,786

Hata 11426,595 94 121,560

Toplam 11932,928 97

* p,05]. Bu bulgular nda, Hollandada retmen adaylarnn fen bilimlerine

ynelik tutumlar zerinde cinsiyetin nemli bir etken olmad sylenebilir. retmen

adaylarnn tutum puanlarnn bulunduklar snf seviyelerine gre ise anlaml bir farkllk

gsterdii grlmektedir [F(1, 94)=3,960, p=0,049, p

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 96

d) Romanyadaki Snf retmeni Adaylarnn Cinsiyete ve Bulunduklar Snf

Seviyesine Gre Fen Bilimlerine Ynelik Tutumlarna likin Bulgular

Tablo 5de Romanya iin cinsiyet ve snf seviyesine gre fen bilimlerine ynelik tutum

puanlarna ilikin iki faktrl varyans analizi sonular verilmitir. Grafik 4de ise Romanya

iin cinsiyet ve snf seviyesine gre fen bilimlerine ynelik tutum puanlarna ilikin deiim

grafii verilmitir.

Tablo 5. Romanya iin Cinsiyet ve Snf Seviyesine Gre Fen Bilimlerine Ynelik Tutum Puanlarna

likin ki Faktrl ANOVA Sonular

Varyansn Kayna Kareler Toplam Serbestlik

Derecesi Kareler Ortalamas F

Anlamllk

(p*)

Cinsiyet 102,684 1 102,684 ,931 ,337

Snf 17,084 1 17,084 ,155 ,695

Cinsiyet X Snf ,000 1 ,000 ,000 1,000

Hata 8598,400 78 110,236

Toplam 81

* p,05] hem de bulunduklar snf

seviyelerine gre anlaml bir farkllk gstermedii grlmektedir [F(1, 78)=0,155, p=0,695,

p>,05]. Bu bulgular nda, Romanyada retmen adaylarnn fen bilimlerine ynelik

tutumlar zerinde cinsiyetin ve snf seviyesinin nemli bir etken olmad sylenebilir.

retmen adaylarnn tutum puanlarnn cinsiyet ve snf seviyesinin ortak etkisine gre ise

anlaml bir farkllk gstermedii grlmektedir [F(1, 78)= 0,000, p=1,000, p

97 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

Grafik 5 cinsiyete gre, Grafik 6 snf seviyesine gre Trkiyede, Hollandada ve

Romanyada fen bilimlerine ynelik tutum puanlar arasndaki ilikiyi net bir biimde

gstermektedir.

Grafik 5. Cinsiyete Gre Fen Bilimlerine Ynelik Tutum Puanlarna likin Deiim Grafii

Grafik 5 incelendiinde istatistiksel olarak cinsiyete gre anlaml bir fark olmamasna

ramen genel olarak kz rencilerin fen bilimlerine ynelik tutumlarnn erkek rencilere

gre daha yksek olduu sylenebilir.

Grafik 6. Snf Seviyesine Gre Fen Bilimlerine Ynelik Tutum Puanlarna likin Deiim Grafii

Grafik 6 incelendiinde Trkiye ve Hollanda iin snf seviyesine gre tutum puanlar

arasnda artma grlmektedir. Trkiyede birinci snfta fen bilimlerine ynelik tutum

puanlar ortalamas 131,07 iken son snfta fen bilimlerine ynelik tutum puanlar ortalamas

137,55dir (Grafik 2). Hollandada ise birinci snfta fen bilimlerine ynelik tutum puanlar

ortalamas 128,24 iken son snfta fen bilimlerine ynelik tutum puanlar ortalamas

133,15dir (Grafik 3). Bu bulgulardan, snf seviyesine gre gzlenen bu farklln son

snflarn lehine olduu grlmektedir. Baka bir deyile snf seviyesi arttka fen bilimlerine

ynelik tutum puanlar da artmaktadr. Romanyada birinci snfta fen bilimlerine ynelik

tutum puanlar ortalamas 132,14 iken son snfta fen bilimlerine ynelik tutum puanlar

ortalamas 131,20dir (Grafik 4). Bu bulgudan, snf seviyesine gre gzlenen bu farklln

son snflarn aleyhine olduu grlmektedir.

lkeler

Topla

m P

uan

lkeler

Topla

m P

uan

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 98

Tablo 6da Trkiye, Hollanda ve Romanya iin snf retmeni adaylarnn eitim

aldklar lkelere gre fen bilimlerine ynelik tutum puanlarna ilikin faktrl varyans

analizi sonular verilmitir.

Tablo 6. Trkiye, Hollanda ve Romanya iin Eitim Alnan lkelere Gre Fen Bilimlerine Ynelik

Tutum Puanlarna likin Faktrl ANOVA Sonular

Varyansn Kayna Kareler Toplam Serbestlik

Derecesi Kareler Ortalamas F

Anlamllk

(p*)

lke 1010,420 2 505,210 3,803 ,023*

Cinsiyet 43,891 1 43,891 ,330 ,566

Snf 1017,910 1 1017,910 7,663 ,006*

lkeXCinsiyet 106,241 2 53,121 ,400 ,671

lkeXSnf 981,578 2 490,789 3,695 ,026*

CinsiyetXSnf 45,338 1 45,338 ,341 ,559

lkeXCinsiyetXSnf 285,229 2 142,614 1,074 ,343

Hata 66419,761 500 132,840

Toplam 511

* p

99 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

gre fen bilimlerine ynelik tutumlarnn daha yksek olduunu ortaya koymaktadr. Ayrca,

dier lkelerle karlatrldnda Trkiyedeki ortalamalar farknn dier lkelerden yksek

olduu grlmektedir.

TARTIMA ve SONU

Hollanda ( X = 130,64), Romanya ( X = 131,68) ve Trkiyede ( X = 133,86) ortalama

puan 120 puann zerinde olduundan her lkede de snf retmeni adaylarnn fen

bilimlerine ynelik tutumlarnn olumlu ynde olduu sylenebilir (Tablo 2). retmen

adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutumlarna ilikin yaplan almalar retmen

adaylarnn genel olarak olumlu ya da orta dzeyde tutuma sahip olduklarn ortaya

koymaktadr (Trkmen & Bonnstetter, 2000; Trkmen, 2002; zkan ve arkadalar, 2002;

Sarkaya, 2004; amlbel akmak, 2006; Denizolu, 2008; Yenice, 2009; Gen ve

arkadalar, 2010; Kocaolu, 2011). Belirtilen aratrmalarn sonularnn bu aratrmann

sonucu ile tutarllk gsterdii grlmektedir.

Cinsiyet deikenine gre; Hollanda, Romanya ve Trkiyede bayan ve erkek retmen

adaylarnn fen bilimlerine ynelik tutum puanlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir

farkllamaya rastlanmamtr. Bu bulgular Tosun (2000), Trkmen (2002), Serin ve

arkadalar (2003), Sarkaya (2004), Trkmen (2008), Bilgin ve Geban (2004), pek ve

Bayraktar (2004), Kahyaolu ve Yangn (2007), Gen ve arkadalar (2010), Bayraktar (2011)

tarafndan yaplan aratrmalarn sonular ile paralellik gstermektedir. Ayrca Trkmen

(1999), Trkmen ve Bonnestetter (2000), Altnok (2004), Alkan (2006), Kozcu akr, enler

ve Gmen Takn (2007), Denizolu (2008), Kl (2009) ve Kocaolu (2011)nun farkl

rneklemlerle yaptklar almalarda cinsiyetin fen bilimlerine ynelik tutumu etkilemedii

grlmekte ve yaplan bu almann sonucu ile tutarllk gsterdii gzlenmektedir. Ancak

ilgili alanyazn tarandnda farkl rneklemlerle yaplan baz almalarda cinsiyet

deikenine gre fen bilimlerine ynelik tutumun farkllat ve aratrma sonular ile

elitii grlmektedir (Breakwell & Beardsell, 1992; Boone, 1997; Francis & Greer, 1999;

Greenfield, 1996; Johnsen, 1987; Azizolu & etin,2009).

Yaplan almalar, bu almann sonular ile paralel olarak, snf dzeyleri ile fen

bilimlerine ynelik tutumlarn ilikili olduunu ortaya koymaktadr (Kozcu akr, enler &

Gmen Takn, 2007; Denizolu, 2008; Kocaolu, 2011). Hollanda ve Trkiyede retmen

adaylarnn snf seviyesi arttka fen bilimlerine ynelik tutumlar artmaktadr. Dier bir

ifadeyle birinci snfa devam eden retmen adaylarnn tutum puanlar son snfa devam eden

retmen adaylarnn tutum puanlarndan dktr. Trkiyede fen bilimleri ile ilgili konular

ikinci ve nc sene Fen ve Teknoloji retimi I-II ve Fen ve Teknoloji Laboratuar

Uygulamalar I-II dersleri ad altnda programda yer almaktadr. Fen bilimlerine ynelik

tutumlarn eitim grlen retmenlik programndan etkilendii (Serin, 2004; Kahyaolu &

Yangn, 2007; Kazempour, 2008) ve snf retmeni adaylarnn eitim fakltesinde alm

olduklar eitimin fen bilimlerine ynelik olumlu tutum gelitirmede etkili olduu gz nnde

bulundurulduunda, birinci snfa devam eden retmen adaylarnn kendilerini yeterli

hissetmedikleri dnlebilir. Birinci snf rencilerinin arlkl olarak alan dersleri

almalar, fen bilgisi derslerinin ikinci seneden itibaren programda yer almaya balamas, son

snflarn ise fen retimi ile ilgili mesleki anlamda btn dersleri (Fen retimi ve Fen

laboratuvar) alm olmalar nedeniyle son snflarn retmenlik mesleini benimseyerek fen

retimine ynelik tutumlarnn olumlu ynde etkilendii dnlmektedir.

Romanyada ise birinci snflarn fen bilimlerine ynelik tutumlar son snflara gre

daha olumludur. Romanyada birinci snflarn fen bilimlerine ynelik tutumlarnn son

snflara gre daha olumlu olmasnn farkl nedenleri olabilir. Snf retmeni adaylarnn fen

retimi konusundaki inanlar niversitede aldklar fen dersleri ile yakndan ilikilidir. Fen

derslerinde olumlu, anlaml ve merak uyandrc deneyimler yaamalar ok nemlidir

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 100

(Hetcher, 2011). retmen yetitirme programlar retmen adaylarna duygu ve tutumlarn

kontrol edebilme ve dzenleme frsatlar tanmaldr (Brigido, Borrachero, Bermejo &

Mellado, 2012). Romanyada fen bilimleri ile ilgili dersler son sene evre almalar ve

Fen Bilimleri retimi ad altnda verilmektedir. Ayrca snf retmenlii programnda fen

bilimlerine ayrlan sre de gz nnde bulundurulduunda Romanyada, Hollanda ve

Trkiyeye gre fen retimine gereken nemin verilmedii dnlmektedir. Romanyada

snf retmenlii programnda birok alanla ilgili ders alnmaktadr. Bu derslerin ierisinde

fen bilimleriyle ilgili derslerin oran ok fazla deildir ve bu derslerin ierisinde fen

bilimleriyle ilgili derslerin sadece son sene birinci dnem okutulmasnn rencilerin

tutumlarn olumsuz ynde etkiledii dnlmektedir. Elde edilen dier bir bulguya gre

Trkiyedeki snf retmeni adaylarnn Hollandadaki ve Romanyadaki snf retmeni

adaylarna gre fen bilimlerine ynelik tutumlarnn yksek olduunu grlmektedir. Bu

durumun sebebinin Trkiyedeki snf retmeni ve adaylarnn fen derslerini etkili bir ekilde

retebileceklerine inanmalar ve bu konuda kendilerini yeterli hissetmeleri ve fen retimine

ynelik zyeterlilik inan dzeylerinin yksek olmas (Hamurcu, 2006; Ylmaz, 2007;

Saracalolu & Yenice, 2009) olduu dnlmektedir. Ayrca baz almalar kltrel

faktrlerin ve etnik yapnn da fen bilimlerine ynelik tutumlar etkileyebileceini

vurgulamaktadr (McBride, Xiang, Wittenburg & Shen, 2002; Buldu, 2005).

NERLER

Karlatrmal eitim almalar incelendiinde zellikle retmen yetitirme ve

eitim sistemleri ile ilgili birok almaya rastlanmaktadr. Ancak retmen yetitirme ve

eitim sistemleri zerinde durulmas gereken dinamik konulardr. Bu nedenle, bu konuda ne

kadar ok aratrma yaplr, eitim sistemimiz dier lkelerin eitim sistemleri ile

karlatrlrsa bak amz o kadar genileyecek ve eitim sistemindeki aksaklklara zm

bulmak o kadar kolaylaacaktr.

Aratrmaclara ynelik snf retmeni adaylarnn fen bilimlerine ve fen bilgisi

retimine ynelik olumsuz dncelerinin kaynann aratrlp incelenmesi ve zm

yollarnn tespit edilecei almalar yaplmas nerilmektedir.

Snf retmenleri hizmet ncesi eitimleri srasnda fen bilimleri ve fen retimi

dersleri konusunda daha ok cesaretlendirilmelidir. zellikle Romanya'daki retmen

yetitiren programdaki fen eitimine ynelik dersler incelenmeli ve snf seviyesi artmasna

ramen neden fen bilimlerine ynelik tutumda azalma olduu detayl olarak aratrlmaldr.

101 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

A Study of Elementary Teachers Candidates Attitudes towards

Science: Turkey, The Netherlands and Romania Samples

zge ERSOY1

, Mustafa ERGN2

1Ph.D. Student, Ondokuz Mays University, Institute of Education Sciences, Samsun-TURKEY

2Assist. Prof. Dr., Ondokuz Mays University, Faculty of Education, Samsun-TURKEY

Received: 25.01.2013 Revised: 20.03.2014 Accepted: 06.05.2014

The original language of article is Turkish (v.11, n.2, June 2014, pp.85-109, doi: 10.12973/tused.10110a)

Key Words: Elementary Teacher Candidates, Science Attitudes, Turkey, Netherlands, Romania.

SYNOPSIS

INTRODUCTION

Teachers play an important role in the students learning process. Influences of teacher

on students attitudes cannot ignore. Teacher attitudes influence student attitudes (Aiken

1970, Larson 1983) and student attitudes have a powerful influence on learning (Evans, 1965;

Khan & Weiss, 1973) (as cited in Ernest, 1988).

Gardner (1975) described attitude toward science as a learned predisposition to

evaluate in certain ways objects, people, actions, situations or propositions involved in

learning science (George, 2000). It is very important that teach science effectively to acquire

positive attitude and behaviors towards science (zden et al., 2008). Elementary education

plays a very important role in the development of childrens attitudes towards science.

Attitudes towards science begin to take shape in the elementary school period and in these

years awareness of science acquired is an important determinant of positive attitudes towards

science (Tekbyk & pek, 2007).

According to Washton (1971), students imitate the attitude of their elementary teachers

towards science. If their elementary teachers have positive attitude towards science and

science teaching, students develop positive attitude towards science (as cited in Gen et al.,

2010). Stepans and McCormack (1985), Wenner (1993), Stevens and Wenner (1996),

Huinker and Madison (1997) found that teachers belief and attitudes towards science play an

important role in shaping behavior on science teaching. Tademir and Kartal (2013) examined

that the effects of variables on scientific attitudes of teacher candidates. Attitudes of primary

school and science teachers are described with multi-variables (demographic factors,

academic success, learning styles). The study results revealed that primary teachers and

candidates contribute to the development of students attitude towards science.

Several studies about comparative education exist in Turkey. These studies concentrated

on teacher training programs (Saracalolu, 1990; Senemolu, 1992; Demir, 1997; Kadolu,

Corresponding author e-mail: ozgersoy85@gmail.com ISSN:1304-6020

TRK FEN ETM DERGS

Yl 11, Say 2, Haziran 2014

Journal of

TURKISH SCIENCE EDUCATION

Volume 11, Issue 2, June 2014

http://www.tused.org

mailto:ozgersoy85@gmail.com

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 102

1999; Topba, 2001; Eynur, 2002; Kar, 2003; Meri, 2004; Buldu, 2005; Mermut, 2005;

Kilimci, 2006; ahin, 2006; Sarboa Alagz, 2006), primary education programs (Bke,

2002; zkan, 2006; Kral & Kral, 2009) and educational systems (ltanr, 1994; Kara, 2001;

Karacaolu & abuk, 2002; Turan, 2005) .In addition, a great number of studies about

elementary teachers and candidates attitude towards science and science teaching exist in

the literature (Grdal, 1997; Serin et al., 2003; Altnok, 2004; Sarkaya, 2004; Tekbyk &

pek, 2007; Kahyaolu & Yangn, 2007; Gen et al., 2010; Bayraktar, 2011). Although there

are many comparative studies about teachers and candidates attitude towards science and

science teaching, teacher training is a dynamic issue and examination of the situation in other

countries also provides a broad viewpoint. Being aware of teachers attitude toward science is

important to develop positive attitude toward science. Based on these ideas, it is believe that

this study will be important for this area. The different tendencies in the cases of The

Netherlands and Romania will provide a useful perspective in the analysis and comprehension

of the problems in Turkey.

PURPOSE of the STUDY The purpose of this study is to investigate and compare the attitudes toward science of

elementary teachers candidates in Turkey, The Netherlands and Romania. The main problem

to be addressed in the present study is as follows: Is there any difference the attitudes toward

science of freshman and senior elementary teachers candidates according to gender, level of

class and country which from training received in Turkey, The Netherlands and Romania?

Based on the main problem, related sub-problems are as follows:

1) Is there any difference between male or female elementary teacher candidates attitude towards science in Turkey, The Netherlands and Romania?

2) Is there any difference between freshman and senior elementary teacher candidates attitude towards science in Turkey, The Netherlands and Romania?

3) Are there any differences among elementary teacher candidates attitude towards science based on countries (Turkey, The Netherlands and Romania) which from training

received?

METHODOLOGY

a) Research Design In this study, the relational scanning model is used. This research, which is descriptive

in terms of framework, is a comparative education research in terms of its specific frame. In

terms of comparative education, juxtaposition comparison method is used in this research.

This study is described comparative education in terms of issues; field research in terms of

field of gathering data; basic research in terms of usage, aim, level and function.

b) Sample The target population of this research consists of freshman and senior elementary

teacher candidates who are studying in elementary teacher training institutions at 2010-2011

academic years in Turkey, The Netherlands and Romania. As a sample group, 512 teacher

candidates were selected with convenience sampling method. Convenience sampling

accelerates and brings practicability to research. In this method, researchers select subjects

which are easy to access (Yldrm & imek, 2008).

c) Instrument Scientific Attitude Scale was used in this research. Scientific Attitude Scale was revised

by Moore and Foy (1997) and adapted to Turkish by Demirba and Yabasan (2006).

Scientific Attitude Scale, an instrument designed to measure attitudes towards science and

103 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

science teaching consists of 40 items in a five-point Likert scale format. Scientific Attitude

Scale is comprised of six sub-dimensions. Response categories were accomplished by

assigning a score of 5 to strongly agree, 4 to agree, 3 to uncertain, 2 to disagree, and

1 to strongly disagree. The Cronbach alpha reliability coefficient of the Turkish version of

the scale is = 0.76 (Demirba & Yabasan, 2006).

d) Data Analysis Using SPSS 17.0 software, descriptive and explanatory statistics were used to analyze

the obtained data. Before data analysis, normal distribution of data with Kolmogorov-

Smirnov and Shapiro-Wilk tests was examined. At the analysis phase of the data and the

description process of each group variables were used and frequency (f), percentage (%),

mean ( ) and standard deviation (SD). Multivariate analysis of variance (ANOVA) was used

to compare the scientific attitudes of the teacher candidates to the independent variables.

FINDINGS

Of all the elementary teachers candidate, 167 (%32,6) were male and 345 (%67,4)

female; 281 (%54,9) were freshman and 231 (%45,1) were senior; 332 (% 64,7) studied in

Turkey, 98 (% 19,2) studied in The Netherlands and 82 (% 16,1) studied in Romania.

According to one way ANOVA test (was performed at .05 significance level) results, no

statistically significant difference was found between gender (Turkey p= .655; The

Netherlands p= .718; Romania p= .337). According to one way ANOVA test results, no

statistically significant difference was found between level of class in Romania (p= .695) but

in Turkey and The Netherlands, statistically significant difference was found between level of

class (Turkey p= .000; The Netherland p= .049). This difference was in favor of senior class.

To test if there was a statistically significant relationship between the prospective

teachers interaction of independent variables- gender, level of class and country- and their

attitudes toward science, three-factor ANOVA test was performed at .05 significance level.

According to test results, there was a statistically significant difference between country (p=

.023) and level of class (p= .006). According to Post-Hoc analysis (Scheffe), it was found that

elementary teachers candidates attitude towards science in Turkey were higher than attitudes

of those in The Netherlands and Romania.

DISCUSSION and RESULTS

The study results revealed that elementary teacher candidates posses positive attitude

towards science. A number of studies in the literature indicate that teacher candidates

generally posses positive or moderate degree of attitude towards science (Trkmen &

Bonnstetter, 2000; Trkmen, 2002; zkan et at., 2002; Sarkaya, 2004; amlbel akmak,

2006, Denizolu, 2008; Yenice, 2009, Gen et al., 2010; Kocaolu, 2011).

According to gender variable, the study results revealed that elementary teacher

candidates attitude towards science was no statistically significant which was also supported

by a number of studies in the literature (Tosun, 2000; Trkmen, 2002; Serin et al., 2003,

Sarkaya, 2004; Trkmen, 2008; Bilgin & Geban, 2004; pek & Bayraktar, 2004; Kahyaolu

& Yangn, 2007; Gen et al., 2010; Bayraktar, 2011).

Elementary teacher candidates attitudes towards science have a significant difference in

favor of senior class in Turkey and The Netherlands. Generally, in senior class teacher

candidates attitude towards science are higher than first grade. However, while there are no

statistical significant differences in Romania. Attitudes toward science of elementary

teachers candidates differentiate in respect to country. Elementary teachers candidates

attitude towards science in Turkey were higher than attitudes of those in The Netherlands and

Romania.

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 104

KAYNAKLAR/REFERENCES

Akgn, . (2001). Fen bilgisi retimi, Giresun: Zirve Ofset.

Aldridge J. M., Fraser B. J., Taylor P. C. & Chen C-C. (2000). Constructivist Learning

Environments In A Cross National Study In Taiwan and Australia. International

Journal of Science Education, 22(1), 37-55.

Alkan, A. (2006). lkretim rencilerinin fen bilgisine kar tutumlar. Yaynlanmam

Yksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Afyon.

Al-Kharboush, S.S. (2003). An investigation into pre-service elementary science teachers'

attitudes toward science and science teaching at two teachers' colleges in Saudi Arabia.

Unpublished Ph.D.Dissertation, Ohio University The Faculty of the College of

Education, Ohio.

Altnok, H. (2004). retmenlerinin Fen retimine Ynelik Tutumlarna likin renci

Alglar ve rencilerin Fen Bilgisi Dersine Ynelik Tutum ve Gdleri. Hacettepe

niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, 26, 1-8.

Avc, S. (2010). Hollanda ve Trkiyedeki fen bilgisi retmeni yetitirme programlarnn

karlatrlmas ve bu programlar hakknda retmen adaylarnn grleri.

Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ondokuz Mays niversitesi Fen Bilimleri

Enstits, Samsun.

Azizolu, N. & etin, G. (2009). 6 ve 7. Snf rencilerinin renme Stilleri, Fen Dersine

Ynelik Tutumlar Ve Motivasyonlar Arasndaki liki. Kastamonu Eitim Dergisi,

17(1), 171-182.

Aydn, R., ahin, H. & Topal, T. (2008). Trkiyede lkretime Snf retmeni

Yetitirmede Nitelik Araylar. Trkiye Sosyal Aratrmalar Dergisi, 12(2), 119142.

Bayraktar, . (2011). Turkish Preservice Primary School Teachers' Science Teaching Efficacy

Beliefs and Attitudes Toward Science: The Effect of A Primary Teacher Education

Program. School Science and Mathematics, 111(3), 81-127.

Bilgin, . & Geban, . (2004). birliki renme Yntemi ve Cinsiyetin Snf retmenlii

retmen Adaylarnn Fen Bilgisi Dersine Kar Tutumlarna, Fen Bilgisi retimi I

Dersindeki Baarlarna Etkisinin ncelenmesi. Hacettepe niversitesi Eitim Fakltesi

Dergisi, 26, 9-18.

Birzea, C., Neacu, I., Potolea, D., Ionescu, M., Istrate, O. & Velea, L. S. (2006). National

report-Romania. In P. Zgaga (Ed.), The Prospects of Teacher Education in South-East

Europe (pp. 437486). Ljubljana: University of Ljubliana, Faculty of Education.

Boone, W.J. (1997). Science Attitudes of Selected Middle School Students in China: A

Preliminary Investigation of Similarities and Differences as A Function of Gender.

School Science and Mathematics, 97(2), 96-103.

Bke, C.H. (2002). Trkiye ve ngilteredeki ilkretim matematik programlarnn

karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Hacettepe niversitesi Sosyal

Bilimler Enstits, Ankara.

Bransky, J., Hadass, R. & Lubezky, A. (1992). Reasoning Fallacies in Preservice Elementary

School Teachers. Research in Science and Technological Education, 10(1), 83-91.

Breakwell, G.M. & Beardsell, S. (1992). Gender, Parental and Peer Influences Upon Science

Attitudes and Activities. Public Understanding of Science, 1(2), 183-197.

Brigido, M., Borrachero, A. B., Bermejo, M. L. & Mellado, V. (2012). Prospective Primary

Teachers Self-Efficacy and Emotions in Science Teaching. European Journal of

Teacher Education, 36(2), 200-217.

Buchberger, F., Campos, B. P., Kallos, D. & Stephenson, J. (2000). Green paper on teacher

education in Europe. High Quality Teacher Education for High Quality Education and

Training (p. 97). Umea: Thematic Network on Teacher Education in Europe.

105 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

Buldu, N. (2005). Attitudes of pre-service elementary teachers towards science: A cross-

national study between the Usa and Turkey, Unpublished Ph.D.Dissertation, Indiana

University, Bloomington.

Bursal, M. (2008). Changes in Turkish Pre-Service Elementary Teachers Personal Science

Teaching Efficacy Beliefs and Science Anxieties During A Science Methods Course.

Journal of Turkish Science Education, 5(1), 99-112.

Campbell, R.L. & Martinez-Perez, L.A. (1976). A study of relationship of science, attitudes,

achievement and self-concept of pre-service teachers. The National Association For

Research in Science Teaching (NARST) Annual Meeting (April 23-25), California: San

Francisco.

Casca, L. (2009). Comparative Study on Romanian School Science Curricula and The

Curriculum of TIMSS 2007 Testing. Acta Didactica Napocensia, 2(2), 25-34.

Casca, L. & Haduc, L. (2009). Is Romanian Science School Curricula Open Towards The

Development of School Students Critical Thinking Skills?. Acta Didactica Napocensia,

2(3), 9-18.

Crowther, D. T. (1996). Metamorphosis of Preservice Teachers. Electronic Journal of Science

Education, 2(4).

amlbel akmak, . (2006). Okul ncesi retmen adaylarnn fene ve fen retimine

ynelik tutumlar ile baz fen kavramlarn anlama dzeyleri arasndaki ilikilerin

incelenmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Abant zzet Baysal niversitesi

Sosyal Bilimler Enstits, Bolu.

oban, A. (2011). Snf retmenlii Lisans Programnn Deerlendirilmesi. Dicle

niversitesi Ziya Gkalp Eitim Fakltesi Dergisi, 16, 28-45.

Demir, M.C. (1997). Fransa ve Trkiyede retmen yetitirme uygulamalarnn

karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Balkesir niversitesi Sosyal

Bilimler Enstits, Balkesir.

Demirba, M. & Yabasan, R. (2004). Fen Bilgisi retiminde, Duyusal zelliklerin

Deerlendirilmesinin levi ve retim Sreci inde, retmen Uygulamalarnn

Analizi zerine Bir Aratrma. Gazi niversitesi Krehir Eitim Fakltesi Dergisi,

5(2), 177-193.

Demirba, M. & Yabasan, R. (2005). lkretim rencilerinin fen bilgisi dersindeki

bilimsel tutumlarnn belirlenmesi ve gelitirilmesine ynelik neriler. XIV Ulusal

Eitim Bilimleri Kongresi (28-30 Eyll), Denizli: Pamukkale niversitesi Eitim

Fakltesi.

Demirba, M. & Yabasan, R. (2006). Fen Bilgisi retiminde Bilimsel Tutumlarn levsel

nemi ve Bilimsel Tutum leinin Trkeye Uyarlanma almas. Uluda

niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, 19(2), 271-299.

Denizolu, P. (2008). Fen bilgisi retmen adaylarnn fen bilgisi retimi z yeterlilik

inan dzeyleri, renme sitilleri ve fen bilgisi retimine ynelik tutumlar arasndaki

ilikinin deerlendirilmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, ukurova niversitesi

Sosyal Bilimler Enstits, Adana.

Downing A.A. (2011). The relationship between attitude and anxiety toward teaching science

in pre-service elementary teachers and the use of science olympiad events. Unpublished

Ph.D.Dissertation, The University of Southern Mississippi, Mississippi.

Ellsworth, J. Z. & Buss, A. (2000). Autobiographical Stories From Preservice Elementary

Mathematics and Science Students: Implications For K-16 Teaching. School Science

and Mathematics, 100(7), 355-363.

Engin, G. (2009). Snf retmeni adaylarnn sorgulama yaklamn alglama ve retim

becerilerinin aratrlmas: Trkiye-Hollanda karlatrma almas. Yaynlanmam

Yksek Lisans Tezi, Ege niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, zmir.

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 106

Eurydice, (2010). Trk Eitim Sisteminin rgtlenmesi 2009/2010,

http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/eurybase/eurybase_full_reports

/TR_TR.pdf

Eynur, B.R. (2002). Trkiyedeki niversitelerde uygulanan beden eitimi ve spor

retmenlii eitim retim programlarnn baz lkelerdeki niversiteler ile

karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Dumlupnar niversitesi Sosyal

Bilimler Enstits, Ktahya.

Francis, L.J. & Greer, J.E. (1999). Measuring Attitude Toward Science Among Secondary

School Students: The Affective Domain. Science and Tecnological Education, 17(2),

219-226.

Gen, H., Deni, H. & Demirkaya, H. (2010). Snf retmeni Adaylarnn Fen Bilgisi

retimi Dersine Ynelik Tutumlarnn eitli Deikenlere Gre ncelenmesi. Mehmet

Akif Ersoy niversitesi Fen Bilimleri Enstits Dergisi, 2, 133-149.

George, R. (2000). Measuring Change in Students Attitudes Toward Science over Time: An

Application of Latent Variable Growth Modeling. Journal of Science Education and

Technology, 9(3),213-225.

Greenfield, T.A (1996). Gender, Ethnicity, Science Achievement and Attitudes. Journal of

Research in Science Teaching, 33(8), 901-933.

Gcm, B. (1998). Fen bilimlerinin oluumu, geliimi ve fen bilgisi, Fen Bilgisi retimi,

efik Yaar, (Ed.), Eskiehir: T.C Anadolu niversitesi Yaynlar No:1061,

Akretim Fakltesi Yaynlar No: 585, nite 1, ss. 3-11

Grdal, A. (1997). Snf retmenlii rencilerinin Fene Kar Tutumlar ve Fen

retiminde Entegrasyonun nemi. Marmara niversitesi Atatrk Eitim Fakltesi

Eitim Bilimleri Dergisi, 9, 237-253.

Hampton, K.W. (2007). Using children's literature to enhance views of nature of science and

scientific attitude in fourth graders. Unpublished Ph.D.Dissertation, The University of

Southern Mississippi, Mississippi.

Hamurcu, H. (2006). Snf retmeni Adaylarnn Fen retimine Ynelik z-Yeterlik

nanlar. Eitim Aratrmalar Dergisi, 24, 112-122.

Harlen,W. & Holroyd, C. (1997). Primary Teachers Understanding of Concepts of Science:

Impact on Confidence and Teaching. International Journal of Science Education, 19,

93-105.

Hechter, R. P. (2011). Changes in Preservice Elementary Teachers Personal Science

Teaching Efficacy and Science Teaching Outcome Expectancies: The nfluence of

Context. Journal of Science Teacher Education, 22(2), 187-202.

HGIL. (2013). Hogeschoolgids Instituut voor Lerarenopleidingen. Editie augustus 2013.

Huinker, D. & Madison, S.K. (1997). Preparing Efficacious Elementary Teachers in Science

and Mathematics: The Influence of Methods Courses. Journal of Science Teacher

Education, 8(2), 107-126.

pek, C. & Bayraktar, . (2004). Aday retmenlerin Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimlere

Baklar. Yznc Yl niversitesi Elektronik Eitim Fakltesi Dergisi, 1(1).

man, A., Baytekin, ., Balkan, F., Horzum, B. & Kyc, M. (2002). Fen Bilgisi Eitimi ve

Yapsalc Yaklam. The Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET,

1(1), 41-47.

Johnsen, S. (1987). Gender Differences in Science Parallels in Interest, Experience and

Performance. International Journal of Science Education, 9(4), 467- 481.

Kadolu, . (1999). Trkiye ve ngilteredeki kimya retmeni yetitirilmesinin

karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik niversitesi

Fen Bilimleri Enstits, Trabzon.

107 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

Kahyaolu, M. & Yangn, S. (2007). lkretim Snf retmenlii, Fen Bilgisi ve Matematik

retmen Adaylarnn Fen Bilgisi retimine Ynelik Tutumlar. Zonguldak

Karaelmas niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3), 203-220.

Kar, . (2003). Trkiye ve ABD eitim fakltelerinde matematik retmeni yetitirme

sistemlerinin karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Marmara

niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, stanbul.

Kara, M. (2001). Trk ve Fransz eitim sistemlerinin karlatrlmas. Yaynlanmam

Yksek Lisans Tezi, Frat niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Elaz.

Karacaolu, .C. & abuk, B. (2002). ngiltere ve Trkiye Eitim Sistemlerinin

Karlatrlmas. Milli Eitim Dergisi, say: 155-156.

Kazempour, M. (2008). Expoloring attitudes, beliefs, and self efficacy of pre-service

elementary teachers enrolled in a science methods course and factors responsible for

possible changes. Unpublished Ph.D.Dissertation, Indiana University, Bloomington.

Kl, E. (2009). Fen ve teknoloji konularn renme, bilgi kalcl ve tutumda kavram

haritas teknii ve cinsiyet etkilerininin aratrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans

Tezi, Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, Ankara.

Kral, B. & Kral, E. (2009). Japonya lkretim Sistemi ve Trkiye lkretim Sisteminin

Karlatrlmas. Dicle niversitesi Ziya Gkalp Eitim Fakltesi Dergisi, 12, 53-65.

Kilimci, S. (2006). Almanya, Fransa, ngiltere ve Trkiyede snf retmeni yetitirme

programlarnn karlatrlmas. Yaynlanmam Doktora Tezi, ukurova niversitesi

Sosyal Bilimler Enstits, Adana.

Knuver, A. (1999). Mathematics and Science Performance of Primary School Students in The

Netherlands. Educational Research and Evaluation, 5(2), 214226.

Kocaba, A. (2005). Hollanda Eitim Sistemi ve Snf retmeni Yetitirmede Aktif Bir

Model. Milli Eitim Dergisi, 33(167), zel Say.

Kocaolu, G. (2011). Fen bilgisi retmenlii birinci ve drdnc snf retmen adaylarnn

fen bilgisi baarlar, fen bilgisi retimine ynelik tutumlar, niversite giri baarlar

ve not ortalamalar arasndaki iliki. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Uak

niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Uak.

Kozcu akr, N., enler, B. & Gmen Takn, B. (2007). lkretim II. Kademe

rencilerinin Fen Bilgisi Dersine Ynelik Tutumlarnn Belirlenmesi. Trk Eitim

Bilimleri Dergisi, 5(4), 637-655.

Kramer, D.C. (1988). Science Attitude Change in Preservice Elementary Teachers During An

Activity-Oriented Biology Course. School Science and Mathematics, 79, 294-298.

Lawrenz, F. (1975). The Relationship Between Science Teacher Characteristics and Student

Achievement and Attitude. Journal of Research in Science Teaching, 12, 433-437.

McBride, R., Xiang, P., Wittenburg, D. & Shen, J. (2002). An Analysis of Preservice

Teachers Dispositions Toward Critical Thinking: A Cross-Cultural Perspective. The

Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 30, 130-140.

MEB (2005). lkretim fen ve teknoloji dersi (4. ve 5. snflar) retim program. Milli

Eitim Bakanl Talim ve Terbiye Kurulu Bakanl, Ankara: MEB Yaynlar.

MEB (2010). 18. Mill Eitim ras Blge almalar retmenin Yetitirilmesi, stihdam

ve Mesleki Geliimi Komisyonu Sonu Raporu. Ankara.

Meri, G. (2004). Fen bilgisi retmeni yetitirme programlarnn rnek lkeler kapsamnda

deerlendirilmesi (Trkiye, Japonya, Amerika ve ngiltere rnekleri). Yaynlanmam

Doktora Tezi, Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, Ankara.

Mermut, . (2005). Baz Avrupa Birlii lkeleri (Almanya, Avusturya, talya, Finlandiya) ve

Trkiyedeki ngilizce retmeni yetitirme programlarnn karlatrlmas.

Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Enstits,

Ankara.

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 108

zden, M., Kara, A. & Tekin, A. (2008). retmen Adaylarnn Fen Bilgisi retimi Dersine

likin Tutumlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 352-377.

zkan, ., Tekkaya, C. & akrolu, J. (2002). Fen bilgisi aday retmenlerin fen

kavramlarn anlama dzeyleri, fen retimine ynelik tutumlar ve z yeterlik

inanlar. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eitimi Kongresi, (s.300-303) Ankara:

ODT.

zkan, A.E. (2006). Trkiye, Belika (Flaman) ve Singapur matematik retim programlar

zerine karlatrlmal bir alma. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Hacettepe

niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Ankara.

Palmer, D. H. (2004). Situational Interest and The Attitudes Towards Science of Primary

Teacher Education Students. International Journal of Science Education, 26, 895 908.

Saracalolu, A.S. (1990). Trk ve Japon retmen yetitirme sistemlerinin karlatrlmas.

Yaynlanmam Doktora Tezi, Anadolu niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,

Eskiehir.

Saracalolu, A.S. & Yenice, N. (2009). Fen Bilgisi ve Snf retmenlerinin z-Yeterlik

nanlarnn Baz Deikenler Asndan ncelenmesi. Eitimde Kuram ve Uygulama,

5(2), 244-260.

Sarboa Alagz, N. (2006). Trkiyedeki ve Hollandadaki ngilizce retmenlii

programlarnn karlatrmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Anadolu

niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, Eskiehir.

Sarkaya, H. (2004). Snf retmeni adaylarnn bilgi dzeyleri fen retimine ynelik tutum

ve z-yeterlik inanlar. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ortadou Teknik

niversitesi Orta retim Fen ve Matematik Alanlar Eitimi Blm, Ankara.

Senemolu, N. (1992). ngilterede lkretime retmen Yetitirme ve Trkiye ile

Karlatrlmas-Trkiyede lkretime retmen Yetitirmenin Gelitirilmesi in

Baz neriler. Hacettepe niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, Trkiyede lkretim

Sempozyumu zel Says, Say:8.

Serin, O., Keserciolu, T., Saracalolu, S. & Serin, U. (2003). Snf retmenlii ve Fen

Bilgisi rencilerinin Fen (Bilimlerin)e Ynelik Tutumlar. Marmara niversitesi

Atatrk Eitim Fakltesi Eitim Bilimleri Dergisi, 17, 75-86.

Serin, O. (2004). retmen adaylarnn problem zme becerisi ve fene ynelik tutum ile

baarlar arasndaki iliki, XIII. Ulusal Eitim Bilimleri Kurultay (6-9 Temmuz),

Malatya: nn niversitesi Eitim Fakltesi.

Stepans, J. & McCormack, A. (1985). A study of scientific conceptions and attitudes toward

science of prospective elementary teachers: a research report. Meeting Paper, ERIC

Document Reproduction Service No.ED266024 (20.06.2012).

Stevens, C. & Wenner, G. (1996). Elementary Preservice Teachers Knowledge and Beliefs

Regarding Science and Mathematics. School Science and Mathematics, 96(1), 2-9.

ahin, M. (2006). Avrupa Birlii lkelerinde ve Trkiyede retmen yetitirme sistemlerinin

karlatrmas. Yaynlanmam Bilim Uzmanl Tezi, nn niversitesi Sosyal

Bilimler Enstits, Malatya.

Tademir, A. & Kartal, T. (2013). Survey of the Science and Primary School Teachers

Candidates Scientific Attitudes in Terms of Multi-Variables. Journal of Turkish

Science Education (TUSED), 10(1), 44-55.

Tatl, S. & Adgzel, O. C. (2012). Trkiyedeki Lisansst Karlatrmal Eitim Tezlerinin

ok Boyutlu Bir ncelemesi. Anadolu niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1),

143,150.

Tekbyk, A. & pek, C. (2007). Snf retmeni Adaylarnn Fen Bilimlerine Ynelik

Tutumlar ve Mantksal Dnme Becerileri. Yznc Yl niversitesi Eitim Fakltesi

Dergisi, 1(4), 102-117.

109 Ersoy, . & Ergn, M. (2014). Snf retmenleri Adaylarnn Fen Bilimlerine Kar...

Tezbaaran, A. (2008). Likert tipi lek hazrlama klavuzu, 3.Srm, e-kitap, Ankara: Trk

Psikologlar Dernei Yaynlar.

Topba, E. (2001). Trkiye ve Fransada snf retmeni yetitiren kurum programlarnn

karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Abant zzet Baysal niversitesi

Sosyal Bilimler Enstits, Bolu.

Tosun, T. (2000). The Beliefs of Preservice Elementary Teachers Toward Science and

Science Teaching. School Science and Mathematics, 100(7), 376-382.

Turan, K. (2005). Avrupa Birliine Giri Srecinde Trk-Alman Eitim Sistemlerinin

Karlatrlarak Deerlendirilmesi. Milli Eitim Dergisi, 167, 173-183.

Trumper, R. (1998). The Need For Change in Elementary-School Teacher Training: The

Force Concept As An Example. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 26, 7 25.

Trkmen, L. (1999). A study of undergraduate science education major students' attitudes

towards science and science teaching at four-year teachers colleges in turkey.

Unpublished Ph. D. Dissertation, The University of Nebraska-Lincoln, Nebraska.

Trkmen, L. & Bonnstetter, R. (2000). A study of turkish preservice science teachers'

attitudes toward science and science teaching. The Annual Meeting of The National

Association for Research in Science Teaching (March, 28-31), Boston, MA.

Trkmen, L. (2002). Snf retmenlii 1. Snf rencilerinin Fen Bilimleri ve Fen Bilgisi

retimine Ynelik Tutumlar. Hacettepe niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, 23,

218-228.

Trkmen, L. (2008). Snf retmenlii Programnda renim Gren Birinci Snf

Dzeyinden Drdnc Snf Dzeyine Gelen retmen Adaylarnn Fen Bilimlerine ve

retimine Ynelik Tutumlar. Kastamonu niversitesi Kastamonu Eitim Dergisi,

1(16), 91-106.

ltanr, G. (1994). Alman, Avusturya ve Trk eitim sistemlerinin karlatrmal olarak

incelenmesi. Yaynlanmam Doktora Tezi, Gazi niversitesi, Ankara.

Velea, S. & Istrate, O. (2005). Teacher education in Romania recent developments and

current challenges. In M. V. Zuljan & C. Vogric (Eds.), European Dimensions of

Teacher Education Similarities and Differences (pp. 271294). Ljubljana: Faculty of

Education, University of Ljubljana, Slovenia and The National School of Leadership in

Education, Kranj, Slovenia.

Wenner, G. (1993). Relationship Between Science Knowledge Levels and Beliefs Toward

Science Instruction Held By Preservice Elementary Teachers. Journal of Science

Education and Technology, 2(3), 461-468.

Yenice, N. (2009). Snf retmeni adaylarnn fene ynelik tutumlar ve akademik baarlar

arasndaki iliki. I. Uluslararas Trkiye Eitim Aratrmalar Kongresi (1-3 Mays),

anakkale: Onsekiz Mart niversitesi.

Yldrm, S. (2010). lkretim 4. ve 5. snf retmenlerinin fen ve teknoloji ders kitabnn

retim boyutunu yaplandrc yaklama gre deerlendirmeleri. Yaynlanmam

Yksek Lisans Tezi, Seluk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Konya.

Yldrm, A. & imek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel aratrma yntemleri, 6. Bask,

Ankara: Sekin Yaynclk.

Ylmaz, G. (2007). Snf retmeni adaylarnn retmenlik uygulamas deneyimlerinin fen

retimi z yeterlik ve snf ynetimi inanlarna olan etkisi. Yaynlanmam Yksek

Lisans Tezi, Ege niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, zmir.

URL-1, http://www.uaic.ro/uaic/bin/view/Academic/Psihologie?language=en, Alexandru Ioan

Cuza University of Ia Faculty of Psychology and Education Sciences, 14 Aralk 2013.

URL-2, http://egitim.omu.edu.tr/UserFiles/snf.pdf, Ondokuz Mays niversitesi Eitim

Fakltesi Snf retmenlii Eitimi Lisans Program, 14 Aralk 2013.

http://egitim.omu.edu.tr/UserFiles/snf.pdf

Journal of Turkish Science Education. 11(2),85-109 110