http://www.ilkmak.com/http://www.ilkmakisguvenligi.com/

KONUNUN GENEL AMACI

Katlmclarn, ergonomi ve i fizyolojisi konusunda temel kavramlar bilmelerini

ve iyerinde ergonomik dzenlemeler ve alma ortam tasarmlar hakknda bilgi

sahibi olmalarn salamaktr.

RENME HEDEFLER

Bu dersin sonunda katlmclar;

Ergonomiyi ve temel kavramlarn tanmlar.

Ergonomik risklerin etkilerini belirler.

Ergonomik risklerin etkilerinin nlenmesi konusunda yaplacak almalar

aklar.

KONUNUN ALT BALIKLARI

ALIMA YAAMI VE ERGONOM

FZYOLOJS VE BYOMEKANK

ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

BLG TEKNOLOJSNE DAYALI ERGONOMK DZENLEMELER

GVENLK TEKNNE DAYALI ERGONOMK DZENLEMELER

OFS ERGONOMS

LGL MEVZUAT

ALIMA YAAMI VE ERGONOM

1.1. ERGONOMNN TANIMI

Ergos: i

Nomos: yasa

Ergonomi: yaamn insana uygun hale getirilmesidir. (nsan faktrleri).

Bu uygunluk salanrsa kiiler zerindeki stres kalkar,

Daha rahat olurlar,

lerini daha hzl yaparlar ve

Yanllar daha az olur.

Ergonominin temel grevi, alana ynelik i dzenlemesinin temel bilgilerini salamaktr.

1. ALIMA YAAMI VE ERGONOM

Bylelikle ergonomi, iin alana ve alann ie uyumu iin

gerekli koullar belirlemektedir.

allan yerin ve retim aralarnn analizi ve dzenlenmesi

(alma ortam, makineler),

evresinin analizi ve dzenlenmesi (ses, aydnlatma, iklim,

titreimler),

organizasyonunun analizi ve dzenlenmesi grevleri, iin

ierii, alma ve mola zamanlar.

alann ie uyumunda, alann bireysel yatknl; zellikle

ya, cinsiyeti ve bedensel yaps dikkate alnarak, i retimi ve

ie altrma gibi hususlar yer alr.

1. ALIMA YAAMI VE ERGONOM

Ergonomi, nsann doduu andan itibaren btn hayat

boyunca renip, uygulad bir yaam biimi, bir yaam

felsefesidir.

nsanlar, yaamlar boyunca, i ortamlarn, dinlenme

ortamlarn,

Anatomik,

Fizyolojik ve

Psikolojik yaplarna gre, yani

Ergonomik yapda oluturmaya alrlar.

1. ALIMA YAAMI VE ERGONOM

Ergonomi insan kullanm iin evre, sistem ve nesnelerin

tasarmna insanla ilgili bilimsel bilginin uygulanmasdr.

Ergonomi insanlarn iinde bulunduu her yerde vardr.

sistemleri, spor, dinlenme, salk ve gvenlik iyi

tasarmland zaman btn ergonomi prensiplerini iermelidir.

Ergonominin birok tanm bulunmakla birlikte en yaygn olan

iin insancllatrlarak verimliliin artrlmasdr.

Ergonomi bilimi insan evresindeki streslerle ilgilenir.

Bu stres ounlukla iyerlerindedir.

Stres dzeyi limitleri aarsa; kaza, yaralanma ve lmlere yol

aabilir.

1. ALIMA YAAMI VE ERGONOM

1.2. Ergonomi Biliminin Amalar:

Mobilya,

El aralar

Ekipmanlar

in gereklilikleri

yeri evresi

nsan lleri,

Yetenekleri

Kstllklar

Beklentileri

UYUMLULUK

1. ALIMA YAAMI VE ERGONOM

1.2. Ergonomi Biliminin Amalar:

nsanlar tarafndan kullanlan ara gere ve dzeneklerin

kullanm etkinliinin artrlmas,

Gnlk hayatta karlalan insan kullanmna ve

Etkileimine ak olan her eyin insana uygun tasarmyla:

nsan performansnn artmas

nsan gvenliinin salanmas

nsan salnn korunmas ve iyiletirilmesi

nsan mutluluunun ve doyumunun salanmas

amalanr.

Bu amaca ulamak iin ergonomi bilimi birok bilimle i ie

alan Multidisipliner bir bilimdir.

1. ALIMA YAAMI VE ERGONOM

1.3. Ergonominin Bileenleri :

Anatomik Bileeni

Antropometri (Vcut lleri)

Biyomekanik (Kuvvet uygulamalar)

Fizyolojik Bileeni

fizyolojisi (Enerji harcanmas)

evre fizyolojisi (Fizik evrenin etkileri)

Psikolojik Bileeni

Bilgi deerlendirme ve karar alma

Mesleksel psikoloji

(Eitim, efor ve kiisel farkllklar)

1. ALIMA YAAMI VE ERGONOM

Fizyoloji, biyoloji

Fizik

Psikoloji

Enformasyon bilimleri

Adli tp

statistik

1.4. Ergonomiye katkda bulunan dier bilimler:

letme yntemleri

Tasarm

Ynetim

psikolojisi

Sosyoloji

Mhendislik sistemleri

1. ALIMA YAAMI VE ERGONOM

FZYOLOJS VE BYOMEKANK

2.1. fizyolojisi

in gereklerine kas iskelet sisteminin, solunum sisteminin ve

Kalp-damar sisteminin yant ne olacaktr? Sorusuyla

ilgilenir.

Dier bir deyile i iin alann ne kadar enerji

harcanacan inceler.

2. FZYOLOJS VE BYOMEKANK

2.2. Biyomekanik

nsan dokularnn zellikleri ve mekanik streslere, kuvvet uygulamalarna dokularn yant ne olacaktr? Sorusuyla ilgilenir.

Makinede alan kiilerin olas zararlardan korunmas iin

Kask, eldiven maske vb. Koruyucu ekipman retimi, biyomekanik desteiyle baarlabilir.

Kronik ya da kmlatif bozukluklarn olumamas iin nlem almay salar.

Kuvvet uygulamasnn temel prensiplerinin i organizasyonlarnda dikkate alnmas,

Vcut llerine gre alma koullarnn dzenlenmesini salayacaktr.

2. FZYOLOJS VE BYOMEKANK

Kuvvet uygulamasnda tm yaammzda kullanacamz temel prensip vardr.

2.2.1. Hareketler ritmik olmal

alma alannda yaplan ilerimizi ok temel olarak,

Statik iler

Dinamik iler, olmak zere ikiye ayrlr.

Statik ilerde adaleler, srekli kaslma halinde kaldndan, kanlanma ve dolaysyla oksijenlenme normal olmadndan, biyokimyasal yorgunluun yannda, fizyolojik yorgunluk oluur.

2. FZYOLOJS VE BYOMEKANK

Bir baka deyile, statik ilerde, hareketler ritmik deildir, yani statik iler ergonomik deildir.

Bu nedenle, iin statik olmas arzu edilmeyen bir durumdur.

O halde i organizasyonlarnda, dinamik iler tercih edilmelidir.

2.2.2. Hareketler simetrik olmal

Vcudumuzu kullanarak yaptmz ilerde, rnein bir kaldrma ileminde, kullanlan kuvvetlerin uygulama noktasnn, kaldrlan cismin arlk merkezine yakn olmasna dikkat etmeli, vcut arlmz ters kuvvet olarak kullanmalyz.

2. FZYOLOJS VE BYOMEKANK

Kabaca, uygulanan kuvvetler, sistemin destek noktasna gre simetrik olmal, yani momentler eit olmaldr.

Destee gre ayaklarmzn bast yer, uygulanan tm kuvvetler, bir simetri ierisinde olursa, vcudumuzda kaslarmzn zorlanmas veya zarar grmesi o nispette daha az olacaktr.

Bunun yannda kaldrma ileminde uygulanan kuvveti salayan kas sistemindeki grev paylamn ne kadar yksek dzeyde tutarsak bu zarar minimumda tutulabilir.

Vcut arlndan

yararlanmalyz

2. FZYOLOJS VE BYOMEKANK

Erkek

Kadn

Erkek

Kadn

Hassas iler Hafif iler Ar ler

KuvvetKuvvet

KuvvetHareketler simetrik olmaldr

2. FZYOLOJS VE BYOMEKANK

2.2.3. Hareketler doal olmal

Vcudumuzla bir i yaparken, vcudumuz doal

pozisyonundan ne kadar saparsa, o kadar daha fazla enerji

harcar ve zarar grrz.

Bu nedenle, i organizasyonlarnda alann deiik

organlarnn pozisyonlarnn doal durumlarndan

sapmamasna zen gstermemeliyiz.

Sadece i organizasyonlarnda deil, i yaparken kullanlan

alet ve cihazlarn da, onlar kullanan organlarn doal

durumlarn bozmayacak ekilde imal edilmesi

gerekmektedir.

2. FZYOLOJS VE BYOMEKANK

Hareketler doal olmal

Oksijen harcama kapasiteleri

2. FZYOLOJS VE BYOMEKANK

ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.1. Antropometri,

Antropometri, insan vcudunun

uzunluk, genilik, ykseklik, arlk, ve

evre boyutlar ile ilgilenen bir bilim

daldr.

Antropometri, eldiven, maske, kask vb.

kiisel koruyucular ile

Elbise, mobilya, makine, tezgah, el

aletlerinin ve ekipmanlarnn

dzenlenmesinde;

Kullanclarn fiziksel llerine uygun

hale getirmek iin gerekli olan verileri

salar.

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

alan insanlarn fiziksel rahatlklar ve

Beden yeteneklerini maksimum dzeyde

kullanabilmeleri,

Kullandklar malzemeler,

alma yzeyleri ve

Hacimlerinin kendi boyutlar ile uygun olmasna

baldr.

Antropometrik verilerden yararlanlmaz ise:

Kas iskelet sistemi rahatszlklar ve

Yorgunluk sorunlar ortaya kar.

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.1.2. Deiik alma pozisyonlar iin

nerilen boyutlar

3.1.1. Hacim sorunu olan binalarda

koridor tasarmlar iin tavsiyeler

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.1.3. Kk geitlerden gei iin nerilen boyutlar

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.1.4. Yorgunluk,

Dikkatte azalma,

Alglamann yavalamas ve azalmas,

Gdlenmede azalma,

Fiziksel ve mental performans hznda azalma,

Ayn ktnn salanabilmesi iin daha byk

oranda enerji harcanmas,

Tepkisizlik yada ar tepki verme,

kolay ve abuk fkelenme vb.

Sonularla tanmlananr

Gnlk yaamda deiik kaynaklarn

birikimine bal olarak meydana gelmektedir.

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.1.5. alrken ara verme,

Herhangi bir i belirli bir sre devam edecek olursa,

kiilerin byk ounluu bir molaya gereksinim

duyarlar.

Kiinin performansnda bir bozulma meydana gelir.

Kiinin konsantrasyonunu en stte tutabildii sre

snrldr. Optimum konsantrasyonunun uzunluu

kiiye ve srdrlmekte olan grevin tipine baldr.

Srekli grevlerde performansta dmeler olabilir

te farkna varlmayan ya da yanl anlalan aralar

olabilir.

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

Dinlenme, ya da kendini toplama; uyku, dinlenme

aralar ve elenme zamanlar ile salanr.

Yorgunluk belirtileri istirahat gereksinimini bildiren

koruyucu bir mekanizmadr.

Yorgunluk yorgunlua yol aan etmenlerin yorgunluu

tolere etme kapasitemizi amas durumunda meydana

gelir.

Yorgunluun olumas iin ok i olmas gerekmez.

Bu can sknts veya monotonluk ta yorgunluu

douran zel etmenleri oluturmaktadr.

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.2. alma Ortamnn Tasarm

3.2.1. Antropometrik adan alma

yerinin dzenlenmesi

3.2.2. Fizyolojik adan alma yerinin

dzenlenmesi

3.2.3. Psikolojik adan alma yerinin

dzenlenmesi

3.2.4. Organizasyon adan alma

yerinin dzenlenmesi

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.2.1. Antropometrik Adan alma

Ortamnn Tasarm

alma yerlerini dzenlenmesinde

alan vcudunun en nemli

organlarnn uzunluklarn ve uzanma

mesafelerini, ellerin ve ayaklarn

hareket boyutlarn bilmek gereklidir.

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.2.2. Fizyolojik adan alma yerinin

dzenlenmesi

alma yntemlerinin, alma tekniklerinin ve

alma koullarnn insan vcuduna

uydurulmas ve

nsan almasnn daha iyi hale getirilmesidir.

Aada belirtilen durumlar dikkate alnarak

fizyolojik alma yeri dzenlemeye

gidilmektedir.

3.2.2.1. Kassal alma

3.2.2.2. evre Koullar.

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.2.2.1. Kassal alma

alann eilerek, melerek, diz kerek, ba

zerinde alma durularndan dolay ar

yklenmesi nlenebiliyor mu?

Statik tutma / statik duru ii, uygun dzenekler

(rnein destekler) araclyla azaltlabilir veya

nlenebilir mi?

Yklerin kaldrlmas iki el ile tama, vcuda

yakn kaldrma vb. teknikler kullanlarak

kolaylatrlabilir mi?

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.2.2.2. evre Koullar

alan kii gnlk almalar srasnda ani

iklim deiimlerine maruz kalyor mu?

Gzlenen nesne ile evresi arasnda parlaklk

ve kontrast asndan bulunan fark byk m

veya ihmal edilebilir mi?

En fazla grlt yapan makineler, alanlardan

mmkn olduu kadar uzaa yerletiriliyor mu?

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.2.3. Psikolojik adan alma yerinin

dzenlenmesi

alann kendisini tekdze bir

almada uyaracak,

Deiiklik olana salayacak ve

ok genel olarak onun motivasyonunu

artracak rahat bir evre olmaldr.

3. ANTROPOMETR VE ALIMA ORTAMI TASARIMI

3.2.4. Organizasyon adan alma

yerinin dzenlenmesi

rgtsel Dzenleme lkeleri

geniletme,

zenginletirme,

deiimi

BLG TEKNOLOJSNE DAYALI ERGONOMK DZENLEMELER

4.1. Fiziksel etmenler: evre koullar (eyalar)

Dk scaklk

Vibrasyon

Yinelenen ya da srekli yaplan i

Ar kuvvet

Belirli prosudrlerde almak

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.1.1. Dk scaklk dereceleri

Aracn tutulmas ve ince iin yaplmasn, periferik dolam var olan nrolojik bir hastaln semptomlarn etkiler.

Deri scaklnn 20c altna dmesi durumunda yan etkiler ortaya kabilir.

4.1.2. Vibrasyon

Vibrasyonun, yumuak doku zerine dorudan etki yapt alanlarn alma materyalini tutma ve kullanma etkinliini deitirir.

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.2. Biyolojik etmenler:

Vcut boyutlar, vcut yetenekleri, fizyolojik sreler

alan insanlarn fiziksel rahatlklar ve

Beden yeteneklerini maksimum dzeyde kullanabilmeleri,

Kullandklar malzemeler,

alma yzeyleri ve

Hacimlerinin kendi boyutlar ile uygun olmasna baldr.

Antropometrik verilerden yararlanlmaz ise:

Kas iskelet sistemi rahatszlklar ve

Yorgunluk sorunlar ortaya kar.

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.3. Psikolojik etmenler:

Mental iyk, bilgi ileme, eitim, gdlenme

alann kendisini tekdze bir almada uyaracak,

Deiiklik olana salayacak ve

ok genel olarak onun motivasyonunu artracak rahat bir

evre olmaldr.

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.4. etmenleri:

i gereksinimleri (zaman, hz), i tasarm

yeri gzlemi, lmler, video kaytlar deerlendirilerek,

Stresler belirlenir ( ii deerlendirmesi), sralanr ve arlklandrlr.

4.4.1. Yinelenen ve srekli olan alma

Her saatte ya da vardiyadaki alma says i standard ve yntem analizleri ile belirlenir.

Yinelenen hareketler,

Yaplan uygulamalarn hz ve frekans,

Uygulama dneminin arasndaki toparlanma dneminin sresi,

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.4.2. Zorlu alma

alma ynteminin basamaklarnn gzlenmesiyle kuvvetler

belirlenebilir.

Kuvvetler, alma dngsnn balangcndan uygulamann

sonuna kadar deiir.

Kuvvet gereksiniminin deerlendirilmesinde aadaki faktrler

gz nne alnmaldr;

Arlk, diren ve reaksiyon kuvvetlerinin boyutu,

Srtnme etkisi,

Denge,

Tempo,

Eldivenler

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.4.3. Duru biimine bal stresler

Uzanm mesafeleri,

Dirsek ykseklii,

Gvdenin arkasna erime,

Tam dirsek fleksiyonu,

Ulnar, radial bilek deviasyonu,

Bilek fleksiyonu,

Tam bilek ekstansiyonu alarndan deerlendirme yaplmaldr.

in gzlenmesi ya da video kaytlar kullanlr.

Analizde, boyun, dirsek, bilek el vb tm eklemler kapsanmaldr.

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.4.4. Lokalize mekanik stresler

Lokalize temas stresi, vcudu etkileyen kuvvetin temas yzeyine

blnmesiyle hesaplanr.

istasyonu ve aralarn zellii nedeni ile kuvvetler eit yaylm

gstermeyebilir.

Analizde ortalama ve pik stresler gz nne alnmaldr.

4.5. rgtsel etmenler: ynetim biimleri

Ergonomik stres iilerle grlerek belirlenir.

Tm iilere ayn sorular sorulmal,

Ynlendirici olunmamaldr.

Deerlendirme iin iilerin algladklar alma iddeti ya da

rahatszl puanlamalar istenebilir.

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.5. Birikimsel zedelenme hastalklar

Ergonomik risk etmenleri sonucunda

aadaki hastalklar grlr:

Kmlatif travma hastalklar

Travma hastalklar

le ilgili kas-iskelet sistemi hastalklar

Repetitif zorlanma zedelenmeleri,

Ar zorlanma zedelenmeleri,

Ar kullanm sendromlar.

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

4.6. Ergonomik risk ynetimi

4.6.1. Konuyu tanmla;

htiyalar belirle,

Olas zmleri aratr,

Olas sonular belirle

Etkilenecek olan iilerle ibirlii yap

4.6.2. Hedefini belirle

Ergonomik hedefler ne olacak

Bu hedeflere ulaabilmek iin stratejiler

Programn amalar ve zaman izelgesini olutur.

Kaynaklar ve bilgi iin ergonomistler ile gr

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.6.3. Aratrma yap

ilerle grme ya da aratrma yap

ileri alrken videoya al

Durum analizi raporunu hazrla

Kaynaklar ve bilgi iin ergonomistler ile gr

4.6.4. neriler gelitir

Toplanan verileri deerlendir.

Belirlenen problemleri sorgulamaya ya da nlemeye ynelik

uygulamalar gelitir,

iler ve yneticiler iin eitim materyali gelitir.

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.6.5. Bu programlar yrt

nerilen zmleri test et

zmleri normal evrede uygula

ilerin yorumlarn ve onlarn rettikleri zmleri dikkate al

ileri eit

in yeni biimine uyumun salanmas iin iilerin eitimine devam et

Stresin azaltlmas iin egzersiz ve dinlenme aralarnn etkili kullanlmas

konusunda eitim ver.

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4.7. Ergonomik risk etmenlerini belirlemek iin rnek kontrol

listeleri

4.7.1. Antropometri kontrol listesi

4.7.2. alma psikolojisi kontrol listesi

4.7.3. Hareket teknii kontrol listesi

4.7.4. Gvenlik teknii kontrol listesi

4.7.5. Grlt kontrol listesi

4.7.6. Renk kontrol listesi

4.7.7. Aydnlatma kontrol listesi

4.7.8. Temel konfor kontrol listesi

4. ALIMA ALANLARINDA ERGONOMK RSK ETMENLER

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

4. alma Alanlarnda Ergonomik Risk Etmenleri

NSAN-MAKNE SSTEM

nsan ve makinenin birbirleriyle olan karlkl ilikisi olarak

tanmlanr.

Bu sistem iinde makine gstergesi yaplan ilem hakkndaki bilgiyi

verir, insan ald bu bilgiyi grsel veya sesli bir ekilde alr (alglama)

ve ald bu bilgiyi deerlendirir (yorumlama).

nsan yorumlama yeteneini ve konu ile ilgili temel bilgilerini

kullanarak bir karar verir (karar verme).

Sonraki admda bu karar denetim elemanlar araclyla makineye

iletilir.

evresi

Bilgi ileme

Alglama

Gsterge

nsan

Makina

Operasyon

Kontrol eylemi

Kontrol

Girdi kt

BLG TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

evreden gelen her trl enformasyonun aln ise (istee bal ya da bal olmakszn)

grme, iitme ve dokunma gibi duyu organlar araclyla oluur. alma asndan

nem tayan enformasyonlarn %90ndan fazlas bu alglama organlar zerinden

gereklemektedir. (Sadece gzler bilgi alglamasnn %80-90nn salar.)

BLG TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

Duyma yoluyla enformasyon alglamada uyarlar en iyi ekilde akustik

sinyaller araclyla verilir. Bunun avantaj, insann belli bir yne bakmasna

gerek kalmadan bu tr sinyalleri alglayabilmesidir. Dolaysyla bu tr bir

enformasyon, alan iin daha az dikkat ve daha az yklenme demektir.

BLG TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

Dokunma ve hissetme yoluyla enformasyon alglama ise kumanda

elemanlar ve gstergelerin uyumlu hareket ynleri ve kumanda

elemanlarnn biim tasarm yoluyla kolaylatrlr. Bu tasarm ve hareket

ynlerinin insann doasyla uyum iinde olmas gerekir.

BLG TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

rnein, bir cihazn ama-kapama olayn gerekletirmek iin tasarlanm

kumanda dmesinde, ama ilemi iin aa veya saa doru evirerek,

kapama ilemi iin de yukar veya sola doru evirerek olmas insann

doasyla uyumluluk gsterecektir.

BLG TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

Enformatik alglamada, duyu organlarnn dnda baka faktrlerde vardr.

Bunlar enformasyonun tr, duyu boyutu (ile ilgili nesnelerin yap,

desen, renk, biim, konum, nicelik vb.) Ve bozucu etkenler (gz karmaas,

yetersiz aydnlatma, grlt vb.) Gibi faktrlerdir.

BLG TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

nsan tarafndan alglanacak enformasyon says, duyu organlar performans

yetenekleri ile ilikilidir. Duyu organ performansndaki dler, insann

enformasyon alglama ve bunlara tepki gsterme zelliini zayflatr. Bu

durumlarda dikkat younluu sorunu ortaya kar.

BLG TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

ok fazla enformasyonun olduu hallerde ise, yorgunluk ve muhtemelen

duyu boyutu alglamasnn kaybolmas gibi sorunlarla karlalabilir.

GVENLK TEKNNE DAYALI ERGONOMK DZENLEMELER

GVENLK TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

Gvenlik tekniine dayal alma yeri dzenleme, kazadan korunmaya ve

meslek hastalklarn nlemeye ynelik btn teorik ve pratik tasarm

ilkelerinin gz nne alnd teknik nlemleri kapsamaktadr.

Bu teknik nlemler bir taraftan i gvenliini artrmay amalarken, te

yandan alanlarn salk ve yaamlarnn korunmasna katk salam

olur.

Gvenlik Teknii

Dorudan

Dolayl

Uyarc

Tehlikeleri Balangta nlemek

Tehlikelere kar insanlarn gvenliini salamak

nsanlar tehlikelere kar uyarmak

Tasarm nlemlerinin kullanm ile ite yaam vesalk iin sz konusu olabilecek tehlikeleri

balangtan nlemek

Ortaya kan tehlike noktalarna koruyucu donanmlar yerletirmek

Tehlikeli yerlerin iaretlenmesi ( uyar tabelalar) ve hangi, koullarda tehlikesiz bir i

Aknn salanabileceini gstermek

TEHLKE KAYNAKLARINI EMNYETE ALMA

Kapak iine almaKoruyucu iine alma

Koruyucu ile evreleme

Kavrama ve kilitleme

rnein eksantrik bir preste, kalp alrken koruyucu

kafesinde aaya inmesi

Koruma Sistemleri

Yere Balayan Koruyucu Donanmlar

Yaklaldnda tepki veren koruyucular

nsan vcudunun baz ksmlarn makinenin tehlike douran hareketleri arasnda tehlike alannn dnda

belli bir yerde bulunmaya zorlayan donanmlardr.

rnek: ki elle kullanlan kumanda alterleri

Birden fazla kimsenin kumandasyla alan donanmlar

nsan veya herhangi bir organ tehlike alanna yaklamas

durumunda harekete geerek makinay durdururlar

rnekIk engelleri, k kafesleri

Basnca duyarl eik veya hatlar

GVENLK ARETLER

Yasak iaretleri : yuvarlak, fon beyaz, sembol (gerekirse yaz) siyah,

ereve ve apraz izgi krmz

Emir iaretleri : yuvarlak, fon mavi, sembol (veya yaz) beyaz

Uyar iaretleri : gen, fon sar, sembol (veya yaz) ve ereve siyah

Yol gsterici iaretler : drtgen veya kare, fon yeil, sembol (veya yaz)

beyaz)

GVENLK TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME:

GVENLK TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

5.1. Robotlarn ergonomik almaya faydalar

Ergonomi hzl retim gerektiren yerlerde alan memnuniyeti, devamll ve sal asndan nemli bir kriterdir.

Bu sebeple birok robotik uygulama alan ergonomi gereksinimi sonucu ortaya kmaktadr.

Robotik zmlemede ergonomi olarak aadaki hususlara zm aranmaktadr.

alnn, vardiyada tad yk miktarn drmeye almak.

alann, allan blgeye vcut eriim ekli ve skntlarn ortadan kaldrmak.

rnn tanma mesafesi ve alann alma blgeleri arasndaki yrme mesafesini azaltmak.

5. GVENLK TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

5.2. Elektropnmatik krc

Yksek gle almasna ramen en az ses ve en az titreme salar

En dk seviyede ses ve titreme

Srekli alma iin kitlenip alabilen tetik

Ergonomik, kauuk sap

5. GVENLK TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

5.3. Maniplatrler

5. GVENLK TEKNNE DAYALI ALIMA YER DZENLEME

OFS ERGONOMS

OFS ERGONOMS

KEND KENDN DEERLENDRME EKLST

Bu eklistin amac sizin bilgisayar kullanmnzla ilgili olarak oluabilecek riskleri saptamak ve

ne gibi iyiletirmeler yaplacana yol gstermektir.

BLM A: Nasl bir bilgisayar kullancssnz?

Bilgisayarda ne tr iler yapyorsunuz?

E-mail gnderme alma Srekli yaz Grafik Word ilemci

nternet ve surf Program Veri girii

Bilgisayarla gnde ne kadar alyorsunuz? 3 saatten az 3-5 saat 5 saatten fazla

Bu ite ne zamandan beri alyorsunuz? .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Eer 5 ylda az ise nceki iinizi tarif ediniz. : .

BLM B: Vcut

Aadaki vcut blgelerinden herhangi birinde rahatszlnz var m?

Boyun arkas Omuz Srt Dirsek

n kol Bilek Parmak Gzler

Uyluk Diz Bacak Ayak ve bilei

BLM C: EKLST

Bacak ve Srt:

Yeterli ayak boluunuz var m ?

Sandalyeniz ayarlanabilir zellikte mi?

Ayaklarnz yere veya destee dz bir ekilde temas ediyor mu?

Vcut uyluk as 90 dereceden fazla m?

Bel destei var m ve uygun kaviste mi?

Sandalyenizle diz arkas arasnda 3-10 cm. boluk var m?

Ba ve boyun:

Monitrnz uygun ykseklie ayarlanm m? (gz seviyesinde veya hafife aada olmal)

Monitr tam karnzda ve bir kol boyu uzaklkta m?

Dokuman tutaca kullanyorsanz bilgisayarn tam yannda m yoksa monitrn nnde mi?

OFS ERGONOMS

KEND KENDN DEERLENDRME EKLST

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Kol bilek ve el:

Klavye ve mouse bilekten hafif aaya ayarlanm m?

Mouse ve klavye kullanrken bileklerde zorlanma hissediyor musunuz?

Bilek desteklii kullanabilirsiniz?

Mouse klavye seviyesinde mi?

Omuzlarnz alrken gevek mi?

Gzler:

Monitrn konumu gz kamatrc veya yanstan bir yerde mi?

Kullanlan fontlar net okumaya uygun mu?

Ortamda yeterli aydnlatma var m?

Dier konular:

Sk kullandnz ara gere malzemeler kolay eriilebilir uzaklkta m?

Gn boyunca yapabileceiniz alternatif ileriniz var m?

Gn iinde kk molalarla germe egzersizleri yapyor musunuz?

Ortam scaklk ve grlt dzeyi uygun mu?

alma masas-birimi birden fazla kii tarafndan kullanlyorsa kiiye gre

ayarlanabilir mi?

Dier neri ve grler: .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

OFS ERGONOMS

KEND KENDN DEERLENDRME EKLST

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Evet Hayr

Sandalyede ok yksekte oturmak (bel ve boyun injrisi),

Ban ne eilmesi, (Boyun injri)

Bel destei olmadan oturmak (Bel ars)

Kollar ykarda almak (omuz travmas)

Bilek eik pozisyonda almak (bilek, omuz ars)

nkol destei olmadan almak (bel-omuz ars)

RSKL OTURMA POZSYONLARI

Kk sandalye

Bacaklara giden kan akmn engeller, venz gllenmeye yol aar

Oturma yerinde normalden fazla bask yapar ve konforu bozar

organlara baskya neden olur

Bel desteinin kullanlmasn engeller ve bel ars ve injriye neden olur

Omugada oluan gerilim nedeniyle srtta gerilme ve injriye neden olabilir

Ba ne doru zorlad iin boyun zedelenmelerine yol aabilir.

Omuzu zorlar ve arya neden olabilir.

Genel vcut yorgunluuna neden olabilir.

Yksek masa

deal oturma pozisyonu:

Kala, diz ve bilek alar

90 daha fazla olmalBeden as 30 den fazla olmamal

st kol yere 20 a yapmalDirsek as 90 ila 120olmal

nkol yere 20 - paralel durmal

n kol destei olmal

OFS ERGONOMS

alma sresince gereken egzersizler

Oturarak yaplan iler iin i istasyonlarnn

ergonomik ynden kt dzenlenmesi ve

hareketsizlik, fiziksel ve bir dereceye kadar

psikolojik stres oluturarak kas-iskelet sistemi

zedelenmeleri oluumuna katkda

bulunmaktadr.

Bu nedenle kas iskelet sistemi zedelenmelerini

nleyici ergonomik dzenlemelerle birlikte

oturarak alanlarda bro egzersizlerinin

doru ve etkin ekilde kullanlmas

gerekmektedir

OFS ERGONOMS

http://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/abdominal.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/abdominal.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/pektorger.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/pektorger.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/izom2.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/izom2.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/boyfl2.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/boyfl2.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/izom3.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/izom3.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/izom4.JPGhttp://www.ftryo.hacettepe.edu.tr/sporweb/masabasi/izom4.JPG

OFS ERGONOMS

Gn boyu bilgisayar banda

altnz zamanlar, sk sk ara

vererek dinlenmeyi ihmal etmeyiniz.

Dinlenme esnasnda omuz, boyun, el

ve kollarnz ile ayaklarnz

rahatlatmak ve

Gerilen kaslar gevetmek iin

yandaki egzersizleri 3-5 kez yapmanz

yerinde olur.

OFS ERGONOMS

LGL MEVZUAT

ILO SZLEMELERNDE ERGONOM

sal hizmetlerine ilikin 161 sayl ILO szlemesi

in, iilerin fiziksel ve zihinsel salk durumlarn dikkate alacak ekilde, onlarn yeteneklerine uygun bir biimde uyarlanmas sorumluluu olan hizmetlerdir.

AB DREKTFLERNDE ERGONOM:

1. sal ve gvenlii 89/391/EEC (ereve)

2. Elle tama ilerinde SG - 90/269/EEC

3. Sondajla maden karlan iyerlerinde SG 92/91/EEC

4. Ekranl alma ilerinde SG 90/270/EEC

5. Yap ilerinde SG 92/57/EEC

6. ekipmanlar 2001/45/EC, 95/63/EC

7. Titreim 2002/44/EC

8. Kkdnin iyerinde kullanm 89/656/EEC

9. Kkd 89/686/eec

10. Yeralt ve yerst madenlerinde SG 92/104/EEC

SG MEVZUATIMIZDA ERGONOM:

1. sal ve gvenlii ynetmelii

2. Ekranl aralarla almalarda salk ve gvenlik nlemleri

hakknda ynetmelik

3. Titreim ynetmelii

4. Yap ilerinde salk ve gvenlik ynetmelii

5. Kiisel koruyucu donanm ynetmelii

6. Kiisel koruyucu donanmlarn iyerlerinde kullanlmas

hakknda ynetmelik

SG MEVZUATIMIZDA ERGONOM:

7. Elle tama ileri ynetmelii

8. ekipmanlarnn kullanmnda salk ve gvenlik artlar

ynetmelii

9. Yeralt ve yerst maden iletmelerinde salk ve gvenlik

artlar ynetmelii

10. Sondajla maden karlan iletmelerde salk ve gvenlik

artlar ynetmelii

11. alanlarn i sal ve gvenlii eitimleri ile ilgili usul ve

esaslar hakknda ynetmelik

ERGONOMK YAKLAIMLA

YLETRME RNEKLER

NCE

SONRA

NCE

SONRA

NCE

SONRA

NCE

SONRA

NCE

SONRA

NCE

SONRA

NCE

NCE

SONRA

NCE

SONRA

NCE

SONRA

NCE

SONRA

NCE

SONRA

*

Teekkr Ederim

LKER KIYAK

A Snf Gvenlii Uzman