Egzemplarz obowiązkowy –relacja z prac nad proponowanymi

zmianami

Przygotowała: Danuta Szewczyk-Kłos

Biblioteka Główna Uniwersytetu OpolskiegoPrzedstawia Jolanta Stępniak

Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej

Łódź 15 czerwca 2010 r.

IV Konferencja Biblioteki Politechniki Łódzkiej

Cel prezentacji

• Przedstawienie wyników konsultacji środowisk bibliotekarzy i wydawców nad planowanymi zmianami rozporządzenia do Ustawy o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych

Ustawa o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznychUstawa z dnia 7 listopada 1996 r(Dz. U. z dnia 23 grudnia 1996 r.)Określa: - obowiązki wydawców (producentów dzieła)

- definicję publikacji i typy publikacji podlegające obowiązkowi EO

- instytucje uprawnione do otrzymywania EO i liczbę egzemplarzy- zwolnienie z opłat za przesyłkę EO- określa kary za uchylanie się od obowiązku przekazywania EO

Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 6 marca 1997 r. w sprawie wykazu bibliotek uprawnionych do otrzymywania egzemplarzy obowiązkowych poszczególnych rodzajów publikacji oraz zasad i trybu ich przekazywania 17 instytucji uprawnionych do EO to:

Biblioteka Narodowa10 bibliotek akademickich (w tym BJ),

4 biblioteki publiczne (naukowe) Biblioteka Sejmowa Filmoteka Narodowa

Biblioteki, oprócz BN i BJ, mogą przekazywać egzemplarze obowiązkowe innym bibliotekom wchodzącym w skład ogólnokrajowej sieci bibliotecznej.

Nowi beneficjenci rozporządzenia z 1997 r.

Do 1996 roku obowiązywało Zarządzenie Ministra KulturyI Sztuki z dnia 2 sierpnia 1968 r. w sprawie dostarczaniabibliotekom obowiązkowych egzemplarzy druków i nagrańdźwiękowych. (Monit. Pol. nr 34, poz. 234)

Na podstawie art. 32 ust. 3 pkt 6 i ust 5 oraz art. 33 Ustawy z dnia 9 kwietnia 1968 r. o bibliotekach (Dz. U. nr 12, poz 63)

Biblioteka Uniwersytetu GdańskiegoBiblioteka Uniwersytetu OpolskiegoBiblioteka Katolickiego Uniwersytetu LubelskiegoWojewódzka Biblioteka Publiczna w Białymstoku

Obowiązek gromadzenia [1]

Bibliotece Narodowej w Warszawie i Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie przekazuje się z obowiązkiem wieczystej archiwizacji:

1) po dwa egzemplarze: druków. dzienników urzędowych, dokumentów audiowizualnych, publikacji na nośnikach elektronicznych, publikacji polskich placówek zagranicą, z wyłączeniem publikacji wymienionych w pkt 22) po jednym egzemplarzu publikacji drukowanych w Polsce na zlecenie zagranicznego wydawcy, publikacji w nakładzie do 100 egz., oprogramowanie komputerowe, globusy, publikacje brajlowskie, kopie filmu kinowego i telewizyjnego

Obowiązek gromadzenia [2]

cd...

2. Bibliotece Sejmowej w Warszawie przekazuje się po jednym egzemplarzu dzienników urzędowych organów administracji rządowej.

3. Filmoteka Narodowa po jednej kopii filmu kinowego i telewizyjnego

4. Innym wymienionym w Rozporządzeniu 13 bibliotekom przekazuje się po jednym egzemplarzu druków i dzienników urzędowych.

5. Wojewódzka Biblioteka w Białymstoku otrzymująca EO, ma obowiązek przekazywania do 7 wskazanych bibliotek wojewódzkich egz. o tematyce regionalnej

Ustawa o EO w Unii Europejskiej

Francja – 2 egz. (do 2006 r. były 4)

Wielka Brytania – 6 egz.

Niemcy – 2 egz.

Czechy – 4 egz.

Włochy – 4 egz.

Dania – 2 egz.

Kalendarium prób nowelizacji rozporządzenia

• 2005 – doniesienia prasowe o planach likwidacji egzemplarza obowiązkowego

• 2007 – spotkanie w Bibliotece Narodowej, propozycje dr. M. Strąka i dr. B. Skoczyńskiego

• 2009 – pismo Polskiej Izby Książki do MKIDN przedstawiające postulaty środowiska wydawców książek dotyczące między innymi Ustawy o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych

• 2009/2010 – spotkania powołanych zespołów roboczych wydawców i bibliotekarzy

Postulaty i działania Polskiej Izby Książki

W odpowiedzi na ankietę skierowaną do wydawców w połowie 2009 roku zgłoszono szereg postulatów, z których najważniejsze brzmiały:

- zmniejszenie liczby bibliotek uprawnionych do otrzymywania egzemplarzy obowiązkowych - ograniczenie tytułów tylko do nowości- określenie zakresu specjalizacji bibliotek- umożliwienie zaliczenia darowizn do kosztów uzyskania przychodów bez VAT- wysyłka raz w roku ograniczająca czas i koszty- możliwość wysyłki za pośrednictwem firmy kurierskiej

Postulaty i działania Polskiej Izby Książki

Na otwartym spotkaniu przedstawicieliwydawców i bibliotekarzy w Bibliotece Narodowejw dniu 15 marca 2010 r. wydawcy podtrzymali swoje stanowisko o ograniczeniu drukowanychegzemplarzy obowiązkowych do pięciu egz. I uzyskaniu ulgi w postaci odliczenia od podatkudochodowego.

Postulowano kontynuowanie prac nad wprowadzeniemobowiązkowego egzemplarza elektronicznego.

Inicjatywy i postulaty Rady Wykonawczej Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich

• Powołanie zespołu składającego się z przedstawicieli bibliotek uprawnionych do otrzymywania EO, do negocjacji z wydawcami

• Współpraca ze Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich oraz z Biblioteką Narodową

• Konsultacje z przedstawicielami bibliotek uniwersyteckich, beneficjentami EO

• Wystosowanie pisma do MNiSW z uzgodnionym stanowiskiem bibliotek uniwersyteckich

Stanowisko RW KDBASP ws. egzemplarza obowiązkowego w bibliotekach uniwersyteckich(12.01.2010 r., 15 marca 2010)

Dostęp do e-EO powinien być dla 18 bibliotek uniwersyteckich (w rozumieniu tradycyjnym) ze względu na pełnione przez te biblioteki funkcje środowiskowe – uniwersalnych publicznie dostępnych bibliotek naukowych.

Proponowane zasady udostępniania: jeden dostęp w danej jednostce czasu z dowolnego komputera identyfikowanego jako pracujący w sieci danej biblioteki, z możliwością kopiowania w zakresie dopuszczonym przez prawo autorskie.

RW KDBASP oraz Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych – wspólny komunikat po spotkaniu (14.05.2010 r.)

Stworzenie warunków finansowych, organizacyjnych i prawnych dla wspierania Open Access

Wspieranie inicjatywy zmniejszenia liczby EO drukowanych do 5 egz. i wprowadzenie eEO

Wspieranie zasady refundowania wydawcom kosztów EO

.

Projekt Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Projekt z dnia 16 września 2009 r.

3.4. Zmiany dotyczące Ustawy z dnia 7 listopada 1996 r. o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych

Proponuje się przeniesienie przepisów zawartych w ustawie o obowiązkowym egzemplarzu bibliotecznym do ustawy o bibliotekach jako odrębnego rozdziału.

Projekt Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

3.4.1. Wykaz uprawnionych bibliotek

Postulowane jest doprecyzowanie przepisów poprzez

usprawnienie procedury jego przekazywania (możliwość

przekazywania niektórych pozycji w wersji elektronicznej)

i ograniczenie ilości bibliotek uprawnionych do jego otrzymywania

(z reguły jest to 17 bibliotek.

Proponuje się dodanie w art. 3 ust. 5 ustawy przepisu

o możliwości przekazywania niektórych pozycji w wersji

elektronicznej oraz nowej delegacji do wydania stosownego

rozporządzenia wraz z odpowiednimi wytycznymi.

Elektroniczny egzemplarz obowiązkowy

Proponowane zasady udostępniania: jeden dostępw każdej bibliotece w danej jednostce czasu z dowolnego komputera identyfikowanego jako pracujący w sieci danej biblioteki, z możliwością kopiowania w zakresie dopuszczanym przez prawo autorskie. W celu ochrony i umożliwienia zdefiniowania i rozpoznania źródła kopii publikacje będą znakowane (metody DRM, steganografia np. niewidoczne dla człowieka cyfrowe znaki wodne, itp. Transmisja chronionej zawartości do terminala będzie zaszyfrowana). 

Elektroniczne egzemplarze obowiązkowe Polskich Norm

Od 1 kwietnia 2009 r. Polski KomitetNormalizacyjny przekazuje nowe normy w

postaciplików pdf. Uprawnione biblioteki pobierają pliki z serweraFTP PKN. Komputery służące do udostępniania norm niemogą być podłączone do sieci zewnętrznej orazmuszą uniemożliwiać kopiowanie jakąkolwiektechniką.

Podsumowanie• Do czasu uruchomienia platformy dostępu do elektronicznych

egzemplarzy obowiązkowych na serwerach w Bibliotece Narodowej środowisko bibliotek uniwersyteckich postuluje o utrzymanie zapisów ustawy w obecnym kształcie.

• Zmniejszenie do pięciu tradycyjnych egzemplarzy obowiązkowych i udostępnienie egzemplarzy elektronicznych wszystkim bibliotekom uniwersyteckim.

• Udzielenie poparcia wydawcom w ich staraniach o ulgi podatkowe z tytułu ponoszonych kosztów EO.

• Obecnie zmiana stanu rzeczy dotycząca EO i dostarczania bieżącej literatury do bibliotek uniwersyteckich ale także wzbogacania zasobów bibliotek akademickich spowoduje brak kompletności tytułów w bibliotekach naukowych (brak katalogu składowego).

Dziękuję za uwagę

Danuta Szewczyk-Kłos

danuta@uni.opole.pl

Jolanta Stępniakstepniak@bg.pw.edu.pl