SÜRDÜRÜLEBİLİR REKABET GÜCÜPİYASA KALİTESİ- ŞİRKET STRATEJİLERİ

KASIM, 2007

Prof.Dr.Çelik Kurtoğlu

“iyişirket” Danışmanlık A.Ş.

SÜRDÜRÜLEBİLİR REKABET GÜCÜ-PİYASALAR-ŞİRKET STRATEJİLERİ

Sürdürülebilir rekabet gücünün arkasındaki iki esas etken saydam piyasalar ve bunu destekleyen kamu politikaları

Günümüzde teknoloji herkes tarafından ulaşılabilen faktör

Teknoloji yaratmak ise bu süreç yatırım yapmakla mümkün, yeni süreç ve ürünlerin rantını bu zahmete katlananlar elde ediyor.

ŞİRKETLERİN HEDEFİ DEĞER ZİNCİRİNİN TAMAMI MI?

Küreselleşme ile uluslararası şirketlerin stratejileri tamamlayıcı mı?

Küreselleşmeyi belirleyen haberleşme mi, yeni finans kolaylıkları mı....

Yoksa üretim süreci mi belirliyor şirketlerin değer zincirinin neresinde yer alacağını?

Bir şirket tek başına rekabet gücünü belirleyebilir mi?

Bir hükümet tek başına rekabet gücünü belirleyebilir mi?

Kimin rekabet gücü?

Hangi politikalar?

Ülke Uygulamaları

İleri sanayi ülkelerinin hükümetleri teknoloji geliştirme sürecini bir bir destekliyor

Akıllı ülkeler imkanları sınırlı da olsa bilinçli politikalarla kendi teknoloji nişlerini yaratıyor, (Finlandiya, Güney Kore)

Ülke Uygulamaları

Çin Komünist Partisi, sosyal sorunlarını çözmek için attığı radikal adımlarla piyasa mekanizmasının belirleyicisi olan “fiyatları” rekabet gücü sağlayacak şekilde kendi denetimine aldı

Ülke Uygulamaları

Türkiye’de uzun süren yüksek enflasyon piyasanın kalitesini bozdu. Bugün fiyatlar doğru göstergeler olmaktan uzak

Yıllarca yanlışlara yol açan müdahalelerden sonra benimsenen “serbest piyasa” sanayi politikası kavramını tabu haline getirdi.

Şirketlerin teknolojik gelişme doğrultusunda bir yandan belirsizliklerden olanak ölçüsünde arındırılması, diğer yandan ARGE desteğine ve rehberliğe ihtiyacı önemli boyutta

Türkiye’de Sanayi Politikası ve Serbest Piyasa Ekonomisi

Makro denge önceliği ve “kriz korkusu” ile döviz kuru bir yandan sanayinin daha yüksek katma değerli alanlara yönelmesine yardım ederken, diğer yandan sanayi içi ticareti zayıflattı

Türk şirketleri birbirlerinden çok yurtdışındaki şirketlerle alış veriş ilişkisinde ve bu sürdürülebilir rekabet gücü geliştirmelerini engelliyor

AB’de Şirketler Tarafından Yaratılan İstihdamın Bölünüşü

AB Genelinde istihdamın %41’i imalatta çalışanlardan, %28’i profesyonel ve teknik kişilerden oluşmakta

ERT şirketlerinde profesyonel ve teknik kişilerin oranı %36, imalatta çalışanların payı ise %34.

ERT şirketlerinde düz işçilerin payı %4 iken, bu AB genelinde %10 luk paya sahip

C on trib u tio n o f ER T C om pan ies to W ealth and JobsJob Q uality : E m ploym ent b y O ccupation in the EU

S ource : E R T Su rvey o f C om pan ies (200 7) and In te rn ationa l Labour O rg an isa tion (ILO ) In terna tio nal S tandard C lassifica tion o f O ccu pa tions (ISC O -88)

0

2 0

4 0

6 0

8 0

10 08%

28%

11%

41%

10%

2%

10%

36%

16%

34%

4%

%

E R T C o m paniesE U -27

Arm ed F orces/O the r

E lem entary O ccupations

S erv ice W ork e rs , C raft W orkers , P lant and M achine O pera to rs and Assem ble rs e tc

C le rks

P ro fess ionals andT echnic ians

M anagers

Arm ed F orces/O the r

E lem entary O ccupations

S erv ice W ork e rs , C raft W orkers , P lant and M achine O pera to rs and Assem ble rs e tc

C le rks

P ro fess ionals andT echnic ians

M anagers

ERT Şirketlerinin AB’de İstihdama Doğrudan ve Dolaylı Katkısı

ERT şirketlerinin sağladıkları 6.6 milyon istihdamın 2.6 milyonu bu şirketlerde çalışanlardan oluşuyor

ERT şirketlerinin tedarik ilişkisi yoluyla neden oldukları istihdam 2.9 milyonla doğrudan istihdamdan daha büyük

Doğrudan ve dolaylı istihdamın yol açtığı tüketim yoluyla yaratılan istihdam ise 1.1 milyon kişi

ERT Şirketlerinin Yol Açtıkları Dolaylı İstihdamın bölünüşü

İstihdamın %46’sını oluşturan tedariklerin yarıdan fazlası enerji, hammadde ve çeşitli parçalardan oluşuyor

Tedariklerin üçte biri taşımacılık, haberleşme de dahil olmak üzere hizmetlerden meydana geliyor

Sermaye malı ve entellektüel sermaye alımları toplamın %14’üne eşit

C o n tr ib u tio n o f E R T C o m p a n ie s to W e a lth a n d J o b sIn d ire c t G ro s s V a lu e -A d d e d in Im m e d ia te S u p p lie rs in th e E U

S o u rce : E R T S u rve y o f C o m pa n ies (20 0 7 ) a n d E R T S tu d y E s tim a te

14 %33 %

B o u g h t-In G o o d s(R aw M ate ria ls , E n e rg y ,

C o m p o n e n ts an d C o n su m ab le s )

B o u g h t-In S e rv ic e s(B u s in es s S erv ic e s , T ran sp o rt S to ra g e a n d C o m m u n ica tio n s ,

an d O th er S e rv ices )

T o ta l In d ire c t G ro s s V a lu e A d d e d : €1 5 0 b ill io n

C a p ita l E x p e n d itu re(P ro p e rty , P la n t, E q u ip m en t a n d

In tan g ib le A ss e ts )

5 3%

ERT Şirketlerinin Rekabet Artışına İmkan veren ARGE Faaliyetine Katkısı

AB Genelinde yapılan ARGE’nin %14’ü ERT şirketleri tarafından üstleniliyor

AB’de iş aleminin yaptığı ARGE faaliyetinin %23’ü ERT firmalarına ait

ERT ARGE çalışanları AB araştırmacılarının %28’ini oluşturuyor

Contribution of ERT Companies to Enabling ConditionsExpenditure on R&D and Employment of Researchers in the EU

Source: ERT Survey of Companies, OECD and Eurostat

0

10

20

30

14%

%

23%

11%

28%

ERT Companiesexpenditure on R&D as

proportion of EU-27Total

Expenditure on R&D

ERT Companiesexpenditure on R&D as

proportion of EU-27Business

Expenditure on R&D

ERT Companies researchers as

proportion of EU-27Total

Researchers

ERT Companies researchers as

proportion of EU-27Business

Researchers

Türkiye’de Şirketlerin Değer Zincirinden Yola Çıkılarak Rekabet Performansının Belirleyicileri

Eğitim, finansman ve altyapı önemli sorun alanları

Rekabet gücünü etkileyen faktörler:Pazar büyüklüğü, istihdam ve vergi gelirleri

Rekabet gücünün yaratılmasına ve sürdürülmesine imkan veren faktörler yatırımları, işgücü kalitesini, teknoloji, ARGE, buluş ve yeni pazarlara ulaşmayı sağlıyor

Bu mekanizma işlerse girişimcilik özendiriliyor, yatırımlar artıyor, verimlilik ve katma değer büyüyor

Türkiye’de Rekabet Gücünü Belirleyen Etkileşme Sürecinin Haritası

Çeşitli Endüstrilerin “ARGE’de Ağır Yükte Hafifliğe” Göre Kümelenmesi

Az gelişmiş ülkeler çok yük taşıyıp düşük rekabet gücü ile az değer yaratıyor

Engeller ortadan kaldırılıp

İmkan vericilerin önü açılırsa ülkeler değeri yüksek “hafif “mallar” üretebiliyor

Sonuç

Piyasalar bilgi oluşumunu engelleyen eğilimlerden ve etkenlerden arındırılmalı

İşlem maliyetleri azaltıldığı takdirde her üreticinin değer zincirinde karşılaştırmalı üstünlüğüne göre yer almasını sağlanacaktır

Türkiye’de rekabet gücünü beslemesi gerekirken onu adeta engelleyen etkenler ortadan kaldırılmalıdır

YARIŞTA BAŞARILAR.

TEŞEKKÜRLER.

Sonuç

Piyasalar bilgi oluşumunu engelleyen eğilimlerden ve etkenlerden arındırılmalı

İşlem maliyetleri azaltıldığı takdirde her üreticinin değer zincirinde karşılaştırmalı üstünlüğüne göre yer almasını sağlanacaktır

Türkiye’de rekabet gücünü beslemesi gerekirken onu adeta engelleyen etkenler ortadan kaldırılmalıdır

YARIŞTA BAŞARILAR.

TEŞEKKÜRLER.