piyasa temelli emisyon azaltım mekanizmaları Önbilgilendirme...

Piyasa Temelli Emisyon Azaltım Mekanizmaları Önbilgilendirme Toplantısı

12 Mayıs 2016

Demora Otel, Ankara

Zeren Erik Yaşar PMR Türkiye Teknik Koordinatörü

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Gündem

• PMR’ın yeni faaliyeti hakkında bilgilendirme

• Günün amacı

• Piyasa temelli emisyon azaltım mekanizmaları hakkında genel bilgilendirme: • Karbon vergisi

• Yenilenebilir enerji sertifikaları

• Enerji verimliliği sertifikaları

• Kapsamlı kredilendirme mekanizması

• Sonuç odaklı finansman

• Karbon fiyatlandırma gelirlerinin kullanımı

Faaliyet Hakkında

Emisyon Ticaret Sisteminin Türkiye’ye Uygunluğunun Değerlendirilmesi

Karbon Fiyatlandırma Mekanizmalarının (KFM) Türkiye’ye Uygunluğunun Değerlendirilmesi

Modelleme Türkiye için Karbon Fiyatlandırma Senaryoları • Karbon Vergisi • Yenilenebilir Enerji Sertifikalarının Ticareti • Enerji Verimliliği Sertifikalarının Ticareti • Kapsamlı Kredilendirme Mekanizması • Sonuç Odaklı Finansman

Emisyon azaltımlarını başarmak için farklı politikalara ihtiyaç var

• Emisyon salımlarının kaynakları ve sebepleri çeşitlidir

– Örnek: Sanayiden kaynaklı emisyonlar ile ulaştırmadan kaynaklı emisyonları aynı politika ile hedeflemek mümkün olmayabilir.

• Diğer politik sebepler: Çevresel motivasyonun yanı sıra başka problemlerle mücadele etme arzusu olabilir.

– Örnek: Düşük gelirli ailelerin refahı, ticari rekabet edebilirlik, istihdam, kalkınma

• Mevzuatın getirebileceği olumsuzlukların azaltılması ya da ortadan kaldırılması:

– Refah ödemeleri

• Bilinçsiz olarak: Farklı sektörler ve kurumlar altında, iklim değişikliği doğrudan hedeflenmeden hayata geçirilen politikaların bir emisyon azaltım politikaları karışımı oluşturması

Proje bileşenleri

B1. Her bir KFM’nin Türkiye’de uygulama

seçeneklerinin değerlendirilmesi. Tasarım unsurları,

avantajları, dezavantajları,

TR’ye uygunlukları

B2. Gelir kullanım mekanizmalarının

tartışılması

B3. Mevcut politikalarla

etkileşim analizi

B4. Türkiye için KFM sentez görüşü

• Her bir KFM’ye en uygun sektörün seçilmesi

• Ulaşım, atık, binalar/şehirler, enerji, sanayi

• İRD ve İRD dışı sektörler

• Biribirleri ile uyum (+ETS)

• Türkiye’deki mevcut yapı ve mevcut kullanımlar

• TR için gelir kullanım önerileri

• Mevcut politika ve stratejilerin ortaya konması

• Etkileşim analizinin yapılması

PAYDAŞ BİLGİLENDİRME VE GERİ BİLDİRİM TOPLANTILARI

Bugünün amacı

2 Haziran 2016’da yönlendirme toplantısından önce:

• Faaliyetin ana konuları hakkında paydaşlarımıza ilk bilgilendirmeyi yapmak

• Kavramlarla tanıştırmak ve dünya örneklerini sunmak

• Kurumların ve sektörlerin ilk görüşlerini ve sorularını alarak 2 Haziran toplantısına hazırlanmak

Sunumda işlenecek karbon fiyatlandırma mekanizmaları

Karbon vergisi

Yenilenebilir Enerji

Sertifikaları ETS

Enerji verimliliği

sertifikaları

Sonuç odaklı

finansman

Kapsamlı kredilendir-

me

• OECD ve Dünya Bankası, «Karbon Fiyatlandırma Prensipleri»

– Adilane

– Tüm politika ve stratejilerin birbirleri ile uyumu

– İstikrar ve tahmin edilebilirlik

– Verimlilik ve maliyet-etkinlik

– Piyasaya güven verme ve çevresel bütünlük

Karbon vergisi

Karbon vergisi


Sertifikaları ETS

Enerji verimliliği

sertifikaları

Sonuç odaklı

finansman


me

Karbon Vergisi

• Birim karbona doğrudan ve açık bir şekilde fiyat koyan ya da karbona bağlı bir ölçü birimi (ton CO2) vergi çeşidi.

• Karbon vergisi emisyon azaltımı için teşvik sağlayan bir mevzuat yoksa nispeten uygulamaya konması kolay bir ekonomik bir araç olarak önceliklendirilebilir.

• Doğrudan ya da dolaylı/üstü kapalı karbon vergileri (indirect/implicit)

• Dolaylı/üstü kapalı karbon vergisi: Emisyon azaltımlarının ana hedef olmadığı ya da açıkça belirtilmediği ancak emisyon azaltımına hizmet eden vergi. Örn: Motorlu taşıt verigisi, yakıt vergisi, üretim-tüketim vergileri

• Faaliyet kapsamında doğrudan ya da dolaylı vergi çalışma?

Dünya’da Karbon Vergisi

Denkleştirme/offset mümkün

Kapsanan emisyon yüzdesi

Karbon Vergisi Emisyon Ticaret Sistemi X

• Fiyat istikrarı/ garantisi sağlar

• Ne kadar emisyon azaltımı sağlayacağı konusunda kesinlik yoktur

• Davranış değişikliğinin sürdürülebilir olması?

• Uygulaması daha kolay • İnovasyonu teşvik eder • Kamu geliri sağlar

• Emisyon azaltımı konusunda istikrar ve kesinlik sağlar

• Fiyat sabit/ belirli değildir • Uygulamaya konması için yeni

mevzuat ve yapılanma gerekir • Kurumlar arası koordinasyonun

çok iyi şekilde sağlanması gerekir

• İnovasyonu teşvik eder • Açık artırma gelirleri ile kamu

geliri sağlar

Vergi ve diğer politikaların etkileşimi

• Teşviklerin tekrarlanması

– Örneğin: Halihazırda enerji verimli en aletlerinin kullanımına yönelik teşvikler, vergi indirimleri varsa, karbon vergisi davranış değişikliğini sağlamada ek bir fayda getirmeyebilir

• Politikaların çakışması

– Örneğin, fosil yakıt teşviklerinin olduğu bir ortamda karbon vergisi uygulaması kadük kalacak, çelişki yaratacaktır.

• Karbon vergisi tasarlanmaya başlamadan önce mevcut politikalar, strateji ve teşvikler iyi analiz edilmeli, verginin etkinliğini azaltacak ya da onunla zıt düşecek olan uygulamalar revize edilmeli ya da kaldırılmalıdır.

Karbon vergisi uygulamaya karar vermeden önce

Düşünülmesi gereken kilit politik sorular:

• Emisyon azaltımlarının seviyesi, süresi ve gelişim projeksiyonları

– Ne kadar emisyon azaltımı başarılmak isteniyor? Hangi zaman aralığında? Pik-düz-aşağı yönde?

– Etkileri: Sektörel kapsam, vergi miktarı, gelirin kullanımı

• Karbon vergisi temel azaltım mekanizması mı olacak?

– Etkileri: Sektörel kapsam, vergi miktarı, gelirin kullanımı

• Gelir hedefleri

– Yeni bir kamu geliri kapısı mı?

– Varolan bir verginin yerine mi geçecek?

– Mali açığı kapatmak için araç mı?

– İklim değişikliği ile mücadele ya da mali açığın önlenmesinin öncelikli olduğu durumlarda karbon vergisinin kamu gelirini arttırmak için düzenlenmesi tercih edilebilir.

• Azaltımın dışında faydalar: Hükümet emisyon azaltımının yanı sıra başka faydalar da elde etmek istiyor mu?

– Temiz enerji: Kirli sanayi tesislerini verginin hedefine alarak, onlarla rekabet eden ve daha temiz üretim yapanları teşvik etmek

– İstihdam: İşçi çalıştırmaktan doğan vergileri azaltarak istihdamın arttırılması

– Ek (çevresel) hedefler: Hava kirliliği ile mücadele, sağlık giderlerin azaltılması

Karbon vergisi tasarımında ilk kararlar

• Gazlar, sektör, kaynak tarafı, tüketici tarafı

Vergi kapsamı ve uygulama noktası

• Vergi kapsamı, yönetimsel yük, politik kabul edilebilirlik

Vergi tabanı kararlarının etkileri

• Kapsamı geniş tutmak ve emisyon azaltım potansiyeli ve maliyet çalışmasının yapılmış olması faydalı olacaktır

Temel sorular ve sektörler

Vergi belirleme dinamikleri

• Sabit vergi: Bir sonraki yasa değişikliğine kadar sabit oranda uygulanan vergi

• Zaman içerisinde değişen/gelişen vergi:

– Kademeli artış

– Yıllık revizyonlar

– İlerleme durumuna göre

• Zaman içerisinde vergi uyarlamaları yapmanın avantajları:

– Enflasyon sebebi ile vergide bir erime meydana gelebilir

– Ekonomik kaygılar: Yeni vergiye alışma zamanı vermek ekonomi ve yükümlü emisyon kaynakları açısından faydalı olacaktır. Verginin zamanla artacağı sinyali verilmelidir.

Vergi kapsamını belirlerken…

• Büyük emisyon kaynakları: Büyük emisyon kaynağı sektörleri belirleyerek verginin kapsamı geniş tutulmalıdır. Geniş kapsamlı verginin avantajları;

– Daha çok azaltım fırsatı

– Daha düşük vergi oranı

– Karbon kaçağını önleme

• Talep elastisitesi:

– Talep elastisitesinin yüksek olduğu sektörlerde/ kapsamda vergi uygulama emisyon azaltımlarında etklinlik sağlar.

– Elastisitenin düşük olduğu sektörlerde/ kapsamda vergi yüksek gelir kazamını sağlar ancak emisyon azaltımı sağlamaz.

– Bazı sektörleri vergiden muaf tutma ihtiyacı varsa, düşük fiyat elastisitesinin olduğu sektörlerde emisyon etkisi daha az olacaktır.

• Sektörün önemi: İstihdam, ihracat, ekonomiye katkı

• Kısıtlar: Kapsamı sınırlayabilecek unsurlar

– İzleme, raporlama, doğrulama (İRD) zorlukları

– Bireysel/Hane maliyetlerin artması (Hanelerin vergiden muaf tutulması)

– Rekabetçilik (ihracat yapan enerji yoğun sektörlerin vergiden muaf olması ya da oranın düşük uygulanması)

– Lobi grupları

– Kara borsa

Vergi uygulama noktasını belirlerken • Tedarik zincirinde farklı noktalarda karbon vergisi uygulanabilir: Maden çıkarma,

rafinasyon, üretim, dağıtım, son tüketim

– Azaltım seçeneklerinin olması

– İRD

– Mükellef sayısı ve onların kaynakları

– Vergi toplama kolaylığı

• Kaynak tarafı vergilendirme:

– Yönetimi daha kolay ve daha az maliyetli

– Fiyat sinyali son tüketiciye kadar yansır

– Fiyat elastisitesi: Fiyatların piyasada belirlendiği serbest ekonomide, verginin üreticiye ya da tüketiciye uygulanması fazla bir fark yaratmaz

• Tüketici tarafı vergilendirme:

– Sıkı şekilde düzenlenen be fiyatların tedarik zincirine yansımadığı piyasalarda tüketici tarafında vergilendirme uygulanabilir.

– Kaynak tarafında yolsuzluk ve vergi kaçırma var ise tüketici tarafında vergilendirme tercih edilebilir.

• Dahil olma alt limiti: Maliyetlerin azaltılması, raporlama ve yönetimsel zorlukları azaltmak için emisyon, üretim bazlı alt limitler uygulanabilir. Özellikle, tüketici tarafında uygulanan vergilerde

Elektrik sektöründe karbon vergisi • Dünya sera gazı emisyonlarının % 30’u, Türkiye sera gazı emisyonlarının %27’si

• Uygulama noktası: Verginin amacı (son tüketiciyi hedeflemek mi, ulusal yakıt profilini etkilemek mi), uygulama noktasındaki aktör sayısı, alt, azaltım maliyetleri…vb

– Yakıt kaynağında: Uzun vadede ulusal yakıt profilini etkileyebilir. Maliyetler tedarik zincirinde tüketici tarafına doğru aktarılabilirse etkin olur. Aktör sayısı az olacaktır. Alt sınır uygulamasına gerek yoktur.

– Elektrik üretim tesisleri: İRD verilerinin olmasına ve aktör sayısına bağlıdır. Alt sınır uygulaması yapılabilir. Serbest piyasada etkilidir.

– Tüketiciler: Çok aktörlü, izlemek ve yönetmek zor. İRD verisi gerektirir. Emisyon azaltım etkisi sınırlıdır; verimlilik sağlayabilir ama ulusal yakıt profilinin değişimine fazla etki etmez.

• Yakıt türü değiştirme: Üretim tesisleri karbon fiyatlandırma politikalarına üretime devam edebilmek için yakıt değişimi yaparak cevap verebilirler. Kullanılmayan ya da düşük kapasite ile çalışan doğalgaz santralleri devreye girebilir.

– Kısa vadede yakıt değişimi uzun vadede ulusal enerji portföyünün dönüşmesini sağlayabilir

– Vergi oranı yakıt değişiminden kaynaklı azaltım miktarında etkili olacaktır.

Sanayi sektöründe karbon vergisi

• Dünya sera gazı emisyonlarının % 21’i, Türkiye sera gazı emisyonlarının %27’si (enerji kullanımı + proses)

• Kilit oyuncular: Az sayıda olup emisyonun çoğunluğunu temsil eden sektörler uygulama açısından kolaylık yaratabilirler.

• Alt limit belirleme: Sanayi faaliyetlerinin çoğu KOBİ’ler tarafından gerçekleştiriliyorsa, sadece büyük oyuncuları hedeflemek emisyon azaltımlarında başarısızlığa sebep olabilir.

• Kapsam: Sektörün emisyon yoğunluğu ve ihracat yoğunluğu belirleyici olur

– Karbon kaçağı maruziyeti

– Karbon kaçağı önleme düzenlemeleri

– Sınırda vergi düzenlemeleri

• İRD verilerinin mevcudiyeti: Emisyona ya da üretime bağlı alt sınırların belirlenmesinde, sektör kıyaslarına göre vergi oranı ya da tabanı belirlenmesinde politikaya keskinlik sağlar.

Ulaştırma sektöründe karbon vergisi

• Dünya sera gazı emisyonlarının % 21’i, Türkiye sera gazı emisyonlarının %14’ü

• Uygulama noktası:

– İthalat giriş noktaları, üreticiler, deniz ve hava limanları gibi kaynak tarafı uygulamalar daha etkin olacaktır. Tüketici tarafı ile ilgili uygulamaların pekçok son tüketiciye göre uyarlanması gerekebilir. Satış noktasında vergilendirme de pratik olabilir.

– Binek araçlarının fiyat elastisitesi yüksek olduğu için bu aşamada uygulanan bir vergi araç parkından kaynaklı emisyonları etkileyebilir.

• Politika etkileşimi: Elektrikli araçların özendirilmesi, biyoyakıt kullanım oranının artması, emisyon standartları, yakıt vergileri, yol vergileri

– Kapsam dışı bırakma: Araba Paylaşımlarının özendirilmesi; İsveç’te bu sistemi kullanan şirket araçları %10-20 civarında teşvik alıyor.

• Karbon kaçağı: Yerel (arabalar ve otobüsler) ya da uluslararası taşımacılıkta (havayolu ve deniz yolu) olabilir.

• Tüketici tarafında uygulamanın dezavantajları:

– İRD verisi toplamak zor ve maliyetli

– Emisyon azaltımlarının hesaplanması zor

– Davranışsal engellere takılmak verginin etkinliğini azaltabilir.

İsveç

• 1991 yılından bu yana uygulanıyor. $110-$ 120/T CO2

• Petrol krizinden sonra amacı petrol tüketimini önemli derecede azaltmak.

• Elektrik üretimi muaf ve sanayi sadece verginin %50’ni ödemekle yükümlü. Tüketiciler verginin büyük bir kısmını ödemekte.

• Emisyon azaltımlarında başarılı oldu.

• Ülkenin enerji kaynakları arasında düşük karbonlu alternatifler (örn, biyokütle) yaklaşık %30-40 mertebelerine ulaştı.

Güney Afrika karbon vergisi

• 2016’da uygulanmaya başlayacak; 120R (South African Rand)/ton CO2e (US$10/€8.96)

• Verginin uygulanabilirliğinin değerlendirildiği noktalar: - Doğrudan sera gazı emisyonlarına

- Fosil yakıt vergisi (kararlaştırılan)

- Ham petrol ve doğalgaz

- Enerji çıktılarına- elektrik ve ulaştırma yakıtlarına

• Vergi muafiyet sınırları: - 2016-2020: Tesisler emisyonlarının %60’ı için vergi ödemeycekler.

- Emisyon azaltım potansiyeli düşük olarak tespit edilen sektörler için bu sınır daha da yükseltilecek. (%70)

- Toplam muafiyet denkleştirmelerle birlikte %80’i geçmeyecek.

• 5 yıllık uygulama sonunda muafiyetler azaltılabilecek.

Diğer karbon vergisi örnekleri-I

Kaynak: http://www.worldbank.org/content/dam/Worldbank/document/SDN/background-note_carbon-tax.pdf

Diğer karbon vergisi örnekleri-II

Kurum ve Sektör Görüşleri

• Katkı?

• Kendi kurumunuzun yetki alanında/ kendi sektörünüzde karbon vergisi uygulanmasını nasıl değerlendirirsiniz?

• Kendi kurumunuzun yetki alanında/ kendi sektörünüzde karbon vergisi konusunda yapılan çalışmalar neler?

• Karbon vergisi mevcut hangi politika ve stratejilerle olumlu ya da olmusuz etkileşim için girebilir?


Karbon vergisi


Sertifikaları ETS

Enerji verimliliği

sertifikaları

Sonuç odaklı

finansman


me

Yenilenebilir Enerji Sertifikalarının Ticareti

• Yenilenebilir enerji teknolojileri, emisyon azaltımları için büyük potansiyel vaat ediyor ancak yatırım maliyetleri ve işletim kesintileri ile zorlukları yatırımcıları engelliyor.

• Yenilenebilir enerjinin üretim yeri ile tüketiciler arasındaki mesafe yenilenebilir enerji faydalarının şebekeden ayrıştırılmasını zorlaştırıyor.

• Yeşil sertifikalar, üretim yeri önemli olmaksızın bu yenilenebilir enerji üretiminin sosyal-çevresel faydası ile elektrik üretiminin ayrıştırılmasını sağlayarak, üreticilere ek nakit akışı sağlar.

• 1 MWh = 1 YS

Yenilenebilir Enerji Sertifikalarının Ticareti

Zorunlu YS

• YE Portföy Standardı

• Enerji tedarikçilerinin satın aldıkları enerjinin belirli bir bölümünü YE olarak teminlerini zorunlu kılar.

• Elektrik üreticileri elektrik enerjisi ile YS ayrı satabilirler.

• ABD’de 29 eyalette uygulanıyor

• Kaliforniya- %30, 2020

• New York- %24, 2013

Gönüllü YS

• EKOenergy (Bandırma-3 RES)

• RECs International

Guarantee of Origin (GoO)- Kaynak Garantisi

• AB Direktifi 2009/28/EC : GO belgesi, 1 MWh elektriğin YE kaynağından üretildiğini bildirir. Tüketici GO belgesini satın alarak kaynağın güvenirliğini sağlamış olur.

• Satılan her bir GO iptal/emekli edilir, tekrar satışı engellenir.

• Ulusal sistemler dahilinde ticareti yapılır. Polonya, İsveç, İngiltere, İtalya, Belçika.


• Katkı?

• Kendi kurumunuzun yetki alanında/ kendi sektörünüzde karbon vergisi uygulanmasını nasıl değerlendirirsiniz?

• Kendi kurumunuzun yetki alanında/ kendi sektörünüzde karbon vergisi konusunda yapılan çalışmalar neler?

• Karbon vergisi mevcut hangi politika ve stratejilerle olumlu ya da olmusuz etkileşim için girebilir?


Karbon vergisi


Sertifikaları ETS

Enerji verimliliği

sertifikaları

Sonuç odaklı

finansman


me

Diğer isimleri:

• Enerji Tasarrufu Sertifikası- Energy Savings Certificate

• Enerji Verimliliği Kredisi- Energy Efficiency Credits

• Ticari Beyaz Sertifikalar- Tradable White Certificates

• Beyaz Etiket- White Tags

Enerji Verimliliği Sertifikalarının Ticareti

• Beyaz Sertifika, belirli bir oranda enerji verimliliği kazanımının gerçekleştiğini belgeler.

• Ticareti yapılabilir ve çoğunlukla enerji verimliliği zorunlu olan bir sisteme hizmet ederler.

• Elektrik, gaz ve petrol üreticileri, tedarikçileri ve dağıtıcıları önceden otorite ile anlaşılmış enerji verimliliği hedeflerine istinaden Beyaz Sertifikaları sunarlar.

• Karşılayamayanlar ceza öderler ya da fazla sertifikası olandan satın alabilirler.

• ETS gibi enerji verimliliğinin en düşük maliyetle gerçekleşmesini hedefler.

Beyaz Sertifikalarının Ticareti

Zorunlu YS

• MWh elektrik ya da termal enerji satışının belirli bir verimlilikle sağlanması ya da yıllık yük artışının belirli bir oranının verimlilikle sağlanması gereklidir.

Gönüllü YS

• Kurumsal sosyal sorumluluk çerçevesinde bazı firmalar ve sanayi tesisleri beyaz sertifika edinebilmektedirler.

• Bu sertifikaları daha sonra gönüllü başka tesislere satabilirler.

• Henüz bir standart sertifikalandırma kurumu bulunmamaktadır.

Örneğin; yıllık enerji satışı 5 milyon MWh olan bir tesis, bu talebin %1’lik kısmını 50.000 MWh verimlilik kazacı ile yapmak zorundadır. Bu da, 50.000 BS’a denk gelmektedir.

Beyaz Sertifikalarının Ticareti • ABD’de 21 eyalette zorunlu ya da gönüllü

– Connecticut, Nevada, Pennsylvania, and New Jersey’de mevzuat,3. taraf olarak ticari ya da sanayi kuruluşlarının elde ettikleri sertifikaları satmaları mümkün.

– «Enerji Verimliliği Portfolyo Standardı» yükümlülük altındaki tesislerin güç ihtiyaçlarının bir kısmının enerji verimliliği ile sağlanmasını zorunlu kılar. Tesisler, müşterilerinin elektrik tüketimlerinde tasarruf sağlayarak ya da BS satın alarak tahhütlerini karşılayabilirler.

– Ortalama fiyatlar, $20- $25

• İngiltere: – Energy Efficiency Commitment (2002–2005) programı, 15.000 ve üzeri müşterisi olan

elektrik ve gaz tedarikçileri için 62 TWh’lik bir verimlilik hedefi koymuştur. Tedarikçiler, bu tasarrufun en az yarısını hanelerde faturalarda azalma olarak başarmak zorunda olduklarından tedarikçiler müşterileri ile enerji verimliliği konusunda birebir çalışmıştır.

– 2005-2008 yılında toplam hedef, 130 TWh’e çıkarılmış, alt limit en az 50.000 müşteri ve üzeri şeklinde belirlenmiştir.

– 2008-2012 yıllarında uygulanan 3. dönemde 185 milyon ton CO2 tasarrufu yapılmıştır.

• Italya ( ortalama fiyat € 47), Avustralya, Fransa, İsveç, Hindistan


• Katkı?

• Kendi kurumunuzun yetki alanında/ kendi sektörünüzde böyle bir mekanizmanın uygulanmasını nasıl değerlendirirsiniz?

• Bu mekanizma mevcut hangi politika ve stratejilerle olumlu ya da olumsuz etkileşim için girebilir?

• Kendi kurumunuzun yetki alanında/ kendi sektörünüzde bu mekanizma konusunda yapılan çalışmalar var mı?


Karbon vergisi


Sertifikaları ETS

Enerji verimliliği

sertifikaları

Sonuç odaklı

finansman

Kapsamlı kredilen-

dirme

Kapsamlı Kredilendirme Mekanizması

Scaled-up Crediting Mechnanism

Kredilendirme: Ticari kredi kullandırma

Kredilendirme: Emisyon azaltım

kredileri ?

Nasıl çalışır?

Düşük emisyonlu yatırımın planlama aşaması (YE, EE)

Onaylama: Temel senaryo üzerinden projenin emisyon azaltımlarının hesaplanması

Doğrulama: Proje faaliyete geçtikten sonra gerçekleşen emisyonlar ile temel senaryo emisyonları arasındaki farkın

hesaplanması

Kredilerin basılması/ issue edilmesi

1 ton CO2 azaltımı= 1 kredi

Sertifikaların ticareti

Onaylama ve validasyon tekrarlama

Proje bazlı kredilerden

Program bazlı kredilere…

Münferit YE, EE projeleri: Rüzgar, hidro, güneş, biyokütle, jeotermal, yakıt değişimi, enerji verimliliği, toplu taşıma gibi.

Proje bazlı kredilendirme mekanizmaları: Gönüllü karbon kredileri, Temiz Kalkınma Mekanizması

Kredileri, Ortak Uygulama Kredileri

Ulusal Emisyon Azaltım Programları, Sektörel Azaltım Programları,

INDCs/ NAMAs

Kentsel ulaştırma emisyonlarının azaltılması; bölgesel konutlarda enerji verimli ampul kullanımı; İklim dostu kentler için kredilendirme; Çimento sektörü emisyon azaltım programı…vb.

Özellikleri

• Emisyon azaltım kredileri yerel ya da uluslararası platformlarda satılabilir. • Japon Temiz Kalkınma Mekanizması

• Çin CDM mekanizması

• Marjinal fayda (additionality): Proje karbon gelirleri olmadan finansal olarak yapılabilir değildir.

• Sektörel kıyaslar (benchmark) belirlenerek sektörel programlar oluşturulabilir.

• İRD’ye uygun olmalı.

• Özel sektörün kapasitesinin gelişmesi; onaylama ve doğrulama için yeterli iş gücünün ve kapasitesinin olması gerekmektedir.

Meksika

Sürdürülebilir Konutlar Programı (NAMA)

Bugüne kadar hibe olarak alınan: 14 M EUR

- Enerji verimli konutların yaygınlaştırılması - Temel enerji verimliliği standartlarının yeni yapılara uygulanması

- Enerji verimliliği standartlarının yükseltilmesi

- Yeşil mortgage kredileri

- Mevcut konutlara standartların yayılması

- Pilot pasif ev uygulamalarının yapılması

Kosta Rika

Kahve Tarımından Kaynaklı Emisyonların Azaltılması (NAMA)

Ülke emisyonlarının %10’u kahve üretiminden kaynaklı


- Kahve hasatı ve işleme kaynaklı emisyonların %15 oranında azaltılması

- Kahve dikim alanlarının %50 artması

- İklim dostu gübre kullanımı

- İşlemede kullanılan ekipmanların verimli olanlarla ikamesi

- Çiftçilere hibeler, ucuz kredilerin temin edilmesi

Endonezya

Endonezya Şehirleri için Sürdürülebilir Kent Ulaşımı


- Artan araç sahipliğini ve olumsuz etkilerini kontrol etmek - Düşük karbonlu, sürdürülebilir kent ulaşımı için politika

üretilmesi

- Yerel yönetimlerin kapasitelerinin arttırılması ve finansman desteği

- Kılavuz hazırlama

- İzleme, Raporlama ve Doğrulama sisteminin oluşturulması

Kolombiya

Toplu Taşıma Odaklı Büyüme

Kolombiya’da en hızlı emisyon artışı kaydeden sektör

Bugüne kadar hibe şekline alınan: 15 M EUR

- Kentlerde toplu taşıma ile trafiğin %25-36 oranında azaltılması ve hava kalitesinin iyileştirilmesi

- İnsanların güvenle yürüyebilecekleri ve yaşayabilecekleri alanların oluşturulması

- Kolombiya Kalkınma Bankası bünyesinde «Toplu Taşıma Odaklı Büyüme Merkezi»nin kurulması

- Kentsel gelişim, arazi kullanımı, sosyal konut projeleri ile ulaşım sisteminin gelişim planlarının entegre edilmesi

- Ulaşım ihtiyaçlarının azaltacak şekilde konutların planlanması, sosyal olarak dezavantajlı kesimlerin kapsanması, toplu taşıma hizmetlerinin iyileştirilmesi ve ucuzlatılması

Şili

Kredilendirme Mekanizmalarından Faydalanmak için Kapsam Belirleme Çalışması

- Beyaz enerji sertifikalarının (yenilenebilir enerji satın alma zorunluluğu), enerji sektörü için emisyon azaltım hedefine dönüşümü ve ETS uygulaması

- ETS altında düzenlenmeyen sektörler için azaltım düzenlenmeleri

- Uluslararası rekabete açık sektörlerin azaltıma teşvik mekanizmalarının belirlenmesi

- Binalarda verimlilik performansına dayalı benchmark ve kredilendirme mekanizması

Umman Kentsel Emisyon Azaltım Eylem Planı

Tayland PMR

• Beyaz sertifikalar ile Kapsamlı Kredilendirme Mekanizmasını birlikte uyguluyorlar.

• Emisyon yoğun sektörlerde enerji verimliliği anlaşmaları yapılıyor.

• Hedefini tutturamayan kirleticilerden alınan gelirler kentlerde enerji verimliliği için kullanılıyor.


• Katkı?





Karbon vergisi


Sertifikaları ETS

Enerji verimliliği

sertifikaları

Sonuç odaklı

finansman


me

Sonuç Odaklı Finansman (SOF)

• SOF: Önceden otorite ile kararlaştırılmış, ölçülebilir, doğrulanmış, gerçek emisyon azaltımları için sağlanan finansman desteğidir. • Miktar- performans mekanizması (Quantity- performance instrument)

• Sonuçlar için Ödeme (Payments for Results)

• Önden Ödemeli Anlaşmalar (Advanced Payment Agreements)

• Gerekli yasal düzenlemeler hayata geçirilene kadar SOF bir karbon fiyatlandırma aracı olarak ve düşük emisyonlu yatırımların hayata geçirilmesini kolaylaştıracak şekilde kullanılabilir.

• Piyasa güvenini sağlar, şeffaf, tahmin edilebilir bir fiyatlandırma sunar.

Neden SOF?

Ulusal

Yerel emisyon azaltımlarında sektörlere ve

yatırımcılara kolaylık sağlamak

Uygulaması nispeten kolay bir teşvik mekanizması

Uluslararası

Uluslararası iklim finansmanında sıklıkla

sözü geçmekte

Türkiye’nin uluslararası iklim finansmanından faydalanabilmesi için

araçları artırmak

Sonuç Odaklı Finansman (SOF)- 5 farklı yaklaşım

Anlaşma türü Açıklama

Ön Alım Anlaşması Sabit azaltımlar için yapılan anlaşma, ödeme azaltımlar gerçekleştikten sonra yapılır

Vadeli Alım Sabit azaltımlar için yapılan anlaşma, bir kısım ödeme azaltımlar gerçekleşmeden önce yapılır

Satış garantili emisyon azaltılmları (underwriting)

Sabit miktarda emisyon azaltımı için opsiyonel kontrat. Satıcı anlaşmanın yapıldığı alıcıya ya da piyasaya satabilir

Fark için ödeme Ödemenin yapılacağı zaman ile kontratın yapıldığı tarihteki piyasa fiyatı arasındaki farkı ödeyen kontrat

Piyasadan satın almak için anlaşma Piyasadan azaltım almak için verilen garanti ama belirli bir satıcı ile anlaşma yok

Avustralya

Sonuç Odaklı Finansman Mekanizması

- Avusturalya Ulusal Emisyon Azaltım Fonu

- Tüm ekonomiye yönelik

- Temiz Enerji Düzenleme Kurumu, emisyon azaltımlarını satın almak için ihalelere çıkacak. Ton emisyon başına en düşük teklifi veren projelerin azaltımları devlet tarafından satın alınacak.

Düşük Karbonlu Enerjiye Erişim için SOF

• İngiltere Uluslararası Kalkınma Programı ve GIZ tarafından 2012 yılında kuruldu.

• 5 ülkede 10-15 kümelenmiş SOF mekanizması hayata geçirildi.

• Off-grid ya da küçük ölçekli şebekelerle düşük karbonlu dağınık (decentralized) enerji yatırımlarını hayata geçirmek amaçlandı.


• Katkı?




Karbon fiyatlandırmadan

sağlanan gelir Gelir kullanımı

Karbon fiyatlandırma gelirlerinin kullanımı • Paris Anlaşmasını imzalayan ülkemizde, NDC’lerin sistematik bir şekilde

başarılmasına yönelik olarak ulusal finansman ihtiyacının bir kısmının karşılanması.

• Ülkemize özgü emisyon profili çerçevesinde azaltım çabalarının AR-GE ile desteklenmesi.

• Emisyon azaltımlarının maliyetlerinin yükümlü sektör, tesis, kuruluşlar için hafifletilmesi. (Vergi indirimlerinin, ek teşviklerin sağlanması)

• Karbon fiyatlandırmadan dolayı doğan maliyetin (örneğin artan enerji maliyetleri) haneler ve düşük gelirli kesimler için ek yük oluşturmasını engellemek ve onlara pozitif ayrımcılık yaparak kırılganlıklarını minimize etmek.

• Kirleticilerden elde edilen gelirin onlarla rekabet halindeki kuruluşlara aktarılması ile temiz üretim ve tüketimin teşvik edilmesi.

AB ETS Gelirlerinin Kullanımı

• Inovasyon Fonu: Sanayide yeni teknolojileri ve invasyonu desteklemek amacı ile oluşturuldu.

• Modernleştirme Fonu: Elektrik sektörünün yenilenmesine yönelik yatırımları kolaylaştıran ve 10 düşük gelirli üye ülkenin enerji verimliliğini arttırmayı sağlayacak yatırımların finansman sağlanması.

ETS Gelirinin Kullanımı

Yetki Alanı Elde Edilen Gelir Kullanım Alanları

Kalifornia ETS

$532 milyon 2012-2013 - 29 milyon tahsisat - Emisyon sınırının

%10’u - Taban fiyat $10

- Sürdürülebilir Topluluklar ve Temiz Ulaşım - Enerji Verimliliği ve Temiz Enerji - Doğal Kaynakların Korunması ve Atık

Azaltımı

AB ETS € 3.6 milyar 2013 - 183 milyon tahsisat - Emisyon sınırının

%40’ı

- Üye ülkeler, elde edilen gelirin en az %50’si iklim değişikliği ile enerji sisteminin düşük karbonlu olması yönünde kullanıyor.

- AB, karbon yakalama ve tutma, yenilenebilir enerjinin yaygınlaştırılması, AR-GE çalışmaları

Almanya, Fransa, Litvanya

Gelirin tamamı, enerji ve iklim fonlarında değerlendiriliyor.

Almanya’da ETS Gelirinin Kullanımı - 183 milyon tahsisattan € 791 milyon (2013)

- Kullanım alanları: - Alman Emisyon Kurumu’nun

yönetimsel giderleri (45 milyon)

- Enerji verimliliği

- Yenilenebilir enerji

- Enerji depolama ve dağıtım ağı yatırımları

- Binalarda enerji verimliliği

- ETS sebebi ile artan enerji fiyatlarından oluşan maliyetlerin azaltılması

«Gelir oluşturmayan karbon vergisi ekonomiyi ve istihdamı geliştiriyor»

Kaynak: http://www.theguardian.com/environment/climate-consensus-97-per-cent/2014/jun/13/how-revenue-neutral-carbon-tax-creates-jobs-grows-economy

• Alberta’da uygulamada olan karbon vergisi gelirlerinin tamamı vergi mükelleflerine geri dönüyor.

• Emisyon azaltımlarında başarı sağlarken, eyaletin ekonomisi iyi gidiyor.

• Vergi yüksek kamu desteği görüyor.

• ABD’de yapılan bir araştırmaya göre gelir oluşturmayan vergi uygulamasına dair yapılan ekonomik modelleme çalışmalarında, emisyonların azalırken, ekonomik ve istihdam verilerinde gelişmenin olacağı şeklinde sonuçlara varılmış.

http://www.theguardian.com/environment/climate-consensus-97-per-cent/2014/jun/13/how-revenue-neutral-carbon-tax-creates-jobs-grows-economy


























• Katkı?




Zeren Erik Yaşar T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

İklim Değişikliği Dairesi Başkanlığı

Tel: +90 312 586 30 98

Faks: +90 312 474 03 35

E-posta: [email protected]

www.csb.gov.tr

Dinlediğiniz için teşekkür ederim…

mailto:[email protected]

http://www.csb.gov.tr/

piyasa temelli emisyon azaltım mekanizmaları Önbilgilendirme...

Documents