srebrenica nakon genocida

Lara J. Nettelfield i Sarah E. Wagner

SREBRENICA NAKON GENOCIDA

Srebrenica prijelom FINAL.indd 1 03.06.15. 10:00

HISTORIJSKE MONOGRAFIJEKnjiga 13

Naslov originala: Lara J. Nettelfield i Sarah E. Wagner, Srebrenica in the Aftermath of Genocide

Izdava:Institut za istoriju, Sarajevo

Glavni i odgovorni urednik:Prof. dr. Husnija Kamberovi

Prevela s engleskog: Senada Kreso

Recenzenti:Robert J. DoniaHusnija Kamberovi

CIP - Katalogizacija u publikacijiNacionalna i univerzitetska bibliotekaBosne i Hercegovine, Sarajevo 341.485:061.75](497.6 Srebrenica)1995 NETTELFIELD, Lara Srebrenica nakon genocida / Lara J.Nettelfield, Sarah E. Wagner ; [prevela sengleskog Senada Kreso ; izrada registra VeraKatz]. - Sarajevo : Institut za istoriju, 2015. -XXII, 347 str. : ilustr. ; 24 cm. - (Historijskemonografije ; knj. 13) Bibliografija: str. 313-329 ; bibliografske idruge biljeke uz tekst. - Registar. ISBN 978-9958-649-23-31. Wagner, SarahCOBISS.BH-ID 22192390

Srebrenica prijelom FINAL.indd 2 03.06.15. 10:00

Lara J. Nettelfield i Sarah E. Wagner

SREBRENICA NAKON GENOCIDA

INSTITUT ZA ISTORIJUSarajevo, 2015.

Srebrenica prijelom FINAL.indd 3 03.06.15. 10:00

2015 Prvo izdanje ove knjige pod naslovom Srebrenica in the Aftermath of Genocide objavljeno je 2014. u izdanju Cambridge University Press. Pravo prijevoda na bosanski jezik ima Institut za istoriju u Sarajevu. Nijedan dio ove knjige ne smije se reproducirati niti objavljivati bez prethodnog pismenog doputenja nositelja autorskih prava. Svako neovlateno umnoavanje podlijee kaznenoj odgovornosti.Knjiga je dobila priznanje Udruenja za meunarodne studije (International Studies Association) kao izvanredan rad na podruju prouavanja etniciteta, nacionalizma i mi-gracija za 2015. godinu. Bila je u najuem izboru za Nagradu Rotschild, koju Udruenje za prouavanje nacionalnosti (Association for Studies of Nationalities), osnovano 1990. godine pri London School of Economics and Political Studies, dodjeljuje za izvanredna nauna djela koja se bave nacionalizmom i etnikim studijama.Autorice su se odrekle honorara za bosansko izdanje knjige.

tampanje ove knjige pomogli su:

Ministarstvo kulture i sporta Federacije Bosne i Hercegovine

Fondacija za izdavatvo/nakladnitvo Sarajevo

Bosna i HercegovinaFederacija Bosne i Hercegovine

Vlada Federacije Bosne i HercegovineFederalno ministarstvo obrazovanja i nauke

The George Washington UniversityWashington, DC

USA

Srebrenica prijelom FINAL.indd 4 03.06.15. 10:00

V

Sabri i Minki Mustafi i svim srebrenikim povratnicima

Srebrenica prijelom FINAL.indd 5 03.06.15. 10:00

Srebrenica prijelom FINAL.indd 6 03.06.15. 10:00

VII

Sadraj

Lista mapa ............................................................................................ IXLista fotografija ...................................................................................... XLista tabela .......................................................................................... XIIZahvalnost .......................................................................................... XIIISkraenice ........................................................................................ XVII

Predgovor: Intervenirati ...................................................................... XXI

1. Uvod: Intervencija i njena znaenja .......................................... 1

Dio I. SJEANJE I KRETANJE .............................................................. 33

2. Memoralizacija Srebrenice ..................................................... 37

3. Politika i praksa povratka kui: Povratak izbjeglica ................. 71

4. Specijalni status za specijalni zloin ..................................... 105

DiO II. ISPRAVLJANJE NEPRAVDE VAN GRANICA BOSNE ............... 143

5. Srebrenica u inostranstvu:Veze, aktivizam i kontroverze vezane za dijasporu ................ 147

6. Krenje imigracijskih propisa u Sjedinjenim Amerikim Dravama: Jedna drugaija vrsta knjigovodstva ................... 183

Srebrenica prijelom FINAL.indd 7 03.06.15. 10:00

VIII

DiO III. PROIZVODNJA I SUBVERZIJA ZNANJA ............................... 213

7. Srebrenica na sudu ............................................................... 217

8. Potiskivanje: Poricanje ......................................................... 253

9. Zakljuak .............................................................................. 289

Dodatak A: Ekonomski pokazatelji za Opinu Srebrenica i Republiku Srpsku ........ 307Dodatak B: Rezultati Opinskih izbora 2008. i 2012. godine ................................. 309

Bibliografija ....................................................................................... 313

Indeks ............................................................................................... 331

Sadraj

Srebrenica prijelom FINAL.indd 8 03.06.15. 10:00

IX

Lista mapa

1.1 Mapa Bosne i Hercegovine ................................................................ 10

1.2 Mapa Podrinja .................................................................................. 12

1.3. Mapa srebrenikih stratita i primarnih

i sekundarnih masovnih grobnica ...................................................... 14

Lista mapa

Srebrenica prijelom FINAL.indd 9 03.06.15. 10:00

X

Lista fotografija

2.1 Memorijalni centar i mezarje Srebrenica Potoari: musala, juni 2009. ................................................................................. 38

2.2 Memorijalni centar i mezarje Srebrenica Potoari: niani, 10. juli 2010. .............................................................................. 46

2.3 Memorijalni centar i mezarje Srebrenica Potoari: pripreme masovnog ukopa, 10. juli 2012. ................................................ 49

2.4 Memorijalni centar i mezarje Srebrenica Potoari: tabuti ekaju na ukop, 10. juli 2012. ....................................................... 50

2.5 Mar mira: Drugi dan - prelazak preko mosta blizu sela Glodi, 9. juli 2010. .......................................................................................... 54

2.6 Mar mira: podjela toplog aja uesnicima Mara, 8. juli 2010. ........... 55

2.7 Mar mira: Trei dan - dolazak u Potoare, 10. juli 2010. .................... 56

2.8 Kravica: Konvoj autobusa sa preivjelim iz Srebrenice odlazi iz skladita u kojem su ljudi pobijeni, 13. juli 2010. .................................. 63

2.9 Osnovna kola Grbavci: Srebreniki imam Damir ef. Petali predvodi preivjele u molitvi ispred ulaza u kolu, 13. juli 2010. ................ 64

2.10 Vojno poljoprivredno dobro Branjevo: Preivjeli posjeuju stratite, 13. juli 2010. ........................................................................................ 65

2.11 Pilica: Spomenik palim vojnicima Vojske Republike Srpske stoji ispred unitenog kulturnog centra, 13. juli 2010................................ 68

3.1 Blizu sela Kruev Do: grafiti sa porukom kojom se zahtijeva povratak, novembar 2003. ...................................................................... 86

3.2 Srebrenica: Kue oteene u ratu koje jo nisu obnovljene, novembar 2003. .................................................................................... 89

3.3 Srebrenica: Obnovljena damija, maj 2004. ........................................ 96

4.1 Srebrenica pravda za sve, protestni plakat, Sarajevo, 11. juni 2007. ....................................................................... 134

4.2 Protesti, Sarajevo, 11. juni 2007. Na transparentu pie, Meunarodna zajednica je sauesnik u genocidu ................................. 135

4.3 Protesti, Sarajevo, 11. juni 2007. .................................................... 136

Lista fotografija

Srebrenica prijelom FINAL.indd 10 03.06.15. 10:00

XI

4.4 Protesti, Sarajevo, 11. juni 2007. .................................................... 137

4.5 Protesti, Sarajevo, 11. juni 2007. Na transparentu pie Memorijalni centar u Potoarima je srce Bosne i Hercegovine ............... 138

5.1 Groblje naeg Spasitelja, St. Louis, Missouri: grobovi bosanske dijaspore i kanta za smee u blizini sa natpisom na bosanskom i engleskom, avgust 2011. .................................................................... 171

5.2 St. Louis: mesnica u ulici Gravois u kojoj se prodaje janjetina sa ranja, mart 2011. ........................................................................... 174

5.3 St. Louis: Kamion sa Vegetom u sreditu trgovakog kvarta bosanske dijaspore, mart 2011. ........................................................... 175

5.4 St. Louis: Islamski centar sa nedavno dograenom munarom, mart 2011. .......................................................................................... 177

III.1 Potoari: Billboard Tarika Samaraha, septembar 2003. ..................... 214

III.2. Nezuk: Uesnici Mara mira, 8. juli 2010. ...................................... 215

8.1 Izvinjenje Dragana avia, juni 2004. ............................................... 255

8.2 Milii: Na grafitu pie Za Kravicu dobiste Srebrenicu. Po vaim pravilima, 10. Juli 2010. ....................................................... 273

8.3 Kravica: Spomenik srpskim rtvama, 13. Juli 2010. .......................... 275

9.1 Srebrenica, poster kandidata amila Durakovia u izbornoj kampanji Glasau za Srebrenicu, 7. oktobar 2012. ...................