-2-

1.Imi i nazwisko: Pawe Jaromir Zawadzki Zajmowane stanowisko: po. Kierownika Kliniki, Adiunkt

Miejsce pracy: Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczkowo-Twarzowej, Chirurgii Jamy

ustnej i Implantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

2. Posiadane dyplomy i stopnie naukowe/artystyczne- z podaniem nazwy, miejsca i roku

uzyskania oraz tytuu rozprawy doktorskiej:

23 VI 2005 Uzyskanie stopnia naukowego doktora nauk medycznych w dziedzinie

Stomatologia po przedoeniu rozprawy doktorskiej pod tytuem: Ocena stanu jamy ustnej ze

szczeglnym uwzgldnieniem wystpowania drobnoustrojw jako czynnikw ryzyka infekcji

u pacjentw z upoledzeniem umysowym.

2004 Dyplom specjalizacji w zakresie Chirurgii Szczkowo-Twarzowej.

1999 Dyplom specjalizacji I stopnia z zakresu Chirurgii Stomatologicznej.

1995 Dyplom lekarza stomatologa Akademia Medyczna w Warszawie.

1990 1995 Studia stomatologiczne na Oddziale Stomatologicznym I Wydziau Lekarskiego

Akademii Medycznej w Warszawie

1987 1989 Studia na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Akademii Rolniczej we

Wrocawiu

1986 1987 Pomaturalne Studium Medyczne w Warszawie na Wydziale Analityki

Medycznej

3. Informacja o dotychczasowym zatrudnieniu

VII 2015 nadal po. Kierownika Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczkowo-Twarzowej,

Chirurgii Jamy ustnej i Implantologii

2005 VII 2015 Adiunkt w Klinice Chirurgii Czaszkowo-Szczkowo-Twarzowej, Chirurgii

Jamy ustnej i Implantologii

1998 Asystent w Pastwowym Szpitalu Klinicznym im. Dziecitka Jezus w Warszawie w

II Klinice Chirurgii Szczkowo-Twarzowej

1996 1998 Asystent Akademii Medycznej w II Klinice Chirurgii Szczkowo-Twarzowej,

pod kierunkiem Prof. dr hab. med. Janusza Piekarczyka

1995 1996 Sta podyplomowy w klinikach Akademii Medycznej w Warszawie.

-3-

4. Wskazanie osignicia wynikajcego z art. 16 ust. 2 Ustawy z dnia 14 marca 2003r. o

stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.

U. nr 65 poz. 595, ze zm.)

4a. Tytu osignicia naukowego

Osigniecie naukowe zgoszone do postpowanie habilitacyjnego stanowi cykl 11 prac,

p.t. Ocena microbiota jamy ustnej z identyfikacj ich rodowiskowych rezerwuarw -

potencjalnych infekcyjnych czynnikw powika okoo-zabiegowych u pacjentw,

wymagajcych postpowania chirurgicznego

czna warto bibliometryczna tych prac wynosi 144 pkt. MNiSW i IF = 4,445,

/ w tym jako pierwszy autor w 7 pracach: 112 pkt. MNiSW i IF= 4,134/.

4b. Wykaz publikacji stanowicych podstaw rozprawy habilitacyjnej (od najnowszych)

1. Zawadzki PJ, Perkowski K, Padzik M, MierzwiNska-Nastalska E, Szaflik JP, Conn DB,

Chomicz L. Examination of Oral Microbiota Diversity in Adults and Older Adults as an

Approach to Prevent Spread of Risk Factors for Human Infections.Hindawi Publishing

Corporation, BioMed Research International,Volume 2017, Article ID 8106491, 7 pages

https://doi.org/10.1155/2017/8106491 IF 2,476 25 pkt MNiSW

2. Zawadzki PJ (autor koresp), Perkowski K, Kotlarski M, Pietruczuk-Padzik A, Chomicz

L. Comparative study on the usefulness of Gentamycin-containing collagen implants in the

treatment of patients with osteitis and osteomyelitis of the craniofacial skeleton. Ann Agric

Environ Med. 2017,24 (2):299-302. IF 0,829 20 pkt MNiSW

3. Zawadzki PJ (autor koresp), Perkowski K, Starociak B, Baltaza W, Padzik M,

Pionkowski K, Chomicz L. Identification of infectious microbiota from oral cavity

environment of various population group patients as a preventive approach to human health

risk factors. Ann Agric Environ Med. 2016, Dec 23;23(4):566-569. IF 0,829 20 pkt MNiSW

4. Zawadzki PJ (autor koresp), Perkowski K, Starociak B, Dybicz M, Baltaza W,

Pionkowski K, Chomicz L. Evaluation of selected oral cavity microbiota risk factors of

management complications in patients with masticatory system disorders. Annals of

Parasitology 2016, 62(1):7176. 15 pkt MNiSW

5. Zawadzki PJ (autor koresp), Starociak B, Perkowski K, Baltaza W, Padzik M,

Pionkowski K, Chomicz L, Comparative assessment of selected intraoral microorganisms

potential factors for peri-surgical management complications. Annals of Parasitology. 2016

Oct 1;62(3):233-237. 15 pkt MNiSW

-4-

6. Zawadzki P, Starociak B, Baltaza W, Dybicz M, Pionkowski K, Pawowski W, Ky M,

Chomicz L. The health risk induced in human environments by food pests of Plodia

interpunctella related to disclosure of their role as reservoirs of infectious microbiota.

Przegld epidemiologiczny, Epidemiological review 2016;70(4): 619-629

12 pkt MNiSW

7. Perkowski K, Zawadzki PJ, Starosciak B, Dybicz M, Padzik M, Marczynska-Stolarek M,

Chomicz L. Components of oral microbiome as potential risk factors of local and general

infections in patients with and without congenital malformations of masticatory system.

Postpy Mikrobiol 2016;55(1):57-67. IF 0,311 15 pkt MNiSW

8. Chomicz L, Starociak B, Oldzka G, Zawadzki P, Piekarczyk P, Graczyk Z, Piekarczyk B, Padzik M, Graczyk TK. Studies on the oral cavity microorganisms as the risk factors of

local/general infections in patients of different population groups requiring the surgical

procedure. Chirurgia czaszkowo-szczkowo-twarzowa i ortopedia szczkowa 2009;4(4):149-156. 6 pkt MNiSW 9. Chomicz L, Zawadzki P, Piekarczyk P, Siemiska B, Perkowski K, Starociak B,

Szawiski M, Korczyc A. Ocena wybranych skadnikw ontocenozy jamy ustnej jako

potencjalnych czynnikw powika przed i po-zabiegowych. I. Grzyby oportunistyczne i

pierwotniaki w jamie ustnej pacjentw chorych przewlekle z zaburzeniami

stomatognatycznymi. Chirurgia Czaszkowo-Szczkowo-Twarzowa i Ortopedia Szczkowa

2007;2(1-2):26-32 6 pkt MNiSW

10. Zawadzki PJ, Starociak B, Dybicz M, Perkowski K, Baltaza W, Ky M, Pionkowski K,

Janiewska E, Chomicz L. Opportunistic strains - risk factors of infections in humans -

detected in synanthropic arthropods occurring inside and in vicinity of health facilities. In:

Arthropods. Interrelations inthe host-ectoparasite-pathogen system. Edited by A. Buczek, C.

Baszak. Lubin: Koliber, 2016:89-96 /rozdzia w monografii/ 5 pkt MNiSW

11.Chomicz L, Starociak B, Dybicz M, Chrucikowska A, Baltaza W, Pilich I, Perkowski K,

Nowakowska J, Zawadzki P, Padzik M, Wroczyski P. 2015. The role of developmental

stages of Plodia interpunctella (Arthropoda, Insekta) as reservoirs/ vectors of pathogenic

fungi distributed in the human environment. In: Arthropods in the contemporary world. (Ed.:

A.Buczek, C. Baszak), Koliber, Lublin, 2015, 327-333. /rozdzia w monografii/ 5 pkt

MNiSW

-5-

W zaczeniu:

- Kopie prac stanowicych osignicie naukowe oraz Owiadczenia wspautorw o

indywidualnym wkadzie autorskim - Zacznik 6.

4c. Omwienie celu naukowego/artystycznego ww. pracy/prac i osignitych wynikw

wraz z omwieniem ich ewentualnego wykorzystania.

Cel prac

Publikacje, stanowice podstaw rozprawy habilitacyjnej, obejmuj prace, zrealizowane w

obszarze badawczym, dotyczcym microbiota jamy ustnej, potencjalnych czynnikw

powika u pacjentw, wymagajcych postpowania chirurgicznego.

Prace te stanowi kontynuacj zainteresowa, zapocztkowanych w ramach bada,

zwizanych z moj rozpraw doktorsk.

Celem bada, realizowanych przez dr P.J. Zawadzkiego, ktrych przedmiot stanowia

ocena potencjalnie infekcyjnych dla ludzkiego organizmu microbiota, kolonizujcych

jam ustn, byo rozszerzenie oraz dostarczenie nowej wiedzy o gatunkach /szczepach

mikroorganizmw jako prawdopodobnych specyficznych czynnikach ryzyka powika

okoo - zabiegowych u pacjentw z rnych grup populacyjnych.

Celem bada nad skadnikami mikrobiomu jamy ustnej bya take prba identyfikacji

ich prawdopodobnych rde poza-organizmalnych - rodowiskowych rezerwuarw/

wektorw, czynnikw transmisji i dyspersji szczepw patogenicznych do- oraz wewntrz

obiektw szpitalnych.

Prace badawcze wykonane zostay przy wspudziale Klinik i Zakadw Wydz. Lekarsko - Dentystycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Wydziau Nauki o Zdrowiu WUM, Zakadu Mikrobiologii Farmaceutycznej WUM, I oraz II Wydziau Lekarskiego WUM, Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej / Midzywydziaowego Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni Zakadzie Parazytologii Tropikalnej Gdaskiego Uniwersytetu Medycznego, Laboratoire de Parasitologie- Mycologie w lHopital Delafontaine w ST.Denis, Francja, Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, Baltimore, MD, USA. Prezentowana rozprawa habilitacyjna jest caociowym podsumowaniem bada,

wykonanych w latach 2006-2017.

Stanowi one wkad w rozwj/aktualizacj dziaa, ukierunkowanych na zapobieganie

zagroeniom zdrowia indywidualnego /publicznego, generowanym przez microbiota

jamy ustnej. Dziaania te zwykle prowadzone s odnonie wybranych kategorii

-6-

drobnoustrojw, najczciej z zastosowaniem empirycznej terapii antybiotykowej,

czsto prowadzcej do wzrostu presji selekcyjnej i lekoopornoci.

Postpowanie kontrolno- prewencyjne, uwzgldniajce dane o specyficznym

zrnicowaniu skadnikw mikrobiomu jamy ustnej o potencjale infekcyjnym,

uzyskiwane w trybie biecym, przy holistycznym podejciu do problemu ryzyka

rdoperacyjnego, powinno by

traktowane jako niezmiernie wane dla praktyki klinicznej. Bardzo podane byoby,

aby dziaanie takie wdroono nie tylko jako standardowe narzdzie minimalizujce

ryzyko powika okoo -zabiegowych, ale rwnie jako rodek podnoszcy skuteczno

leczenia chirurgicznego.

Wprowadzenie.

Skadniki ontocenozy jamy ustnej stanowiy przedmiot bada, prowadzonych w rnych

orodkach w Polsce i na wiecie, jednak wikszo z nich dotyczya czynnikw, zwizanych

z - uznanymi za choroby spoeczne- prchnic oraz chorob przyzbia. Microbiota nie

czone z tymi dwiema chorobami badane byy znacznie rzadziej. Pojedyncze

mikroorganizmy i tworzce biofilm ich mikrokolonie, przylegajce do staych mikkich i

twardych powierzchni, stanowi zbir rnych kategorii drobnoustrojw. Synergistyczne i

antagonistyczne oddziaywania midzy rezydujcymi skadnikami mikrobiomu, w tym

potencjalnie chorobotwrczymi oraz mechanizmy obronne ludzkiego organizmu

przeciwdziaaj nadmiernemu namnaaniu si poszczeglnych kategorii mikroorganizmw,

utrzymujc je we wzgldnej, dynamicznej - labilnej rwnowadze.

Podkrela si, e utrata tej homeostazy prowadzi do selektywnego rozwoju rezydujcych

drobnoustrojw pytki nazbnej i bony luzowej oraz do zasiedlania jamy ustnej przez

egzogenne, oportunistyczne i chorobotwrcze szczepy. Rola drobnoustrojw- skadnikw

ontocenozy jamy ustnej - jako czynnikw rozwoju lokalnych oraz oglnoustrojowych stanw

patologicznych poznana jest w rnym stopniu w odniesieniu do poszczeglnych kategorii

mikroorganizmw: bakterii, grzybw, pierwotniakw. Wielospecjalistyczne badania nad

wzajemnym oddziaywaniem microbiota, wystpujcych w jamie ustnej, reprezentujcych

rne grupy taksonomiczne, podjto w kocu lat 90 ubiegego wieku w orodku

warszawskim; niektre patogeny wykrywano czciej u pacjentw z chorobami ukadowymi i

wadami wrodzonymi.

-7-

Uzyskanie wiedzy o wystpowaniu drobnoustrojw - czynnikw etiologicznych ko-infekcji w mikrobiomie jamy ustnej osb chorych przewlekle jest szczeglnie wane ze wzgldu na prognozowanie ryzyka wystpienia powika i podjcie ewentualnych rodkw zaradczych.

Omwienie osignicia naukowego zgoszonego do postpowania habilitacyjnego

Dane, ujte w poszczeglnych publikacjach, stanowicych podstaw rozprawy habilitacyjnej,

byy analizowane w aspekcie roli microbiota jamy ustnej jako czynnikw ryzyka powika u

pacjentw, wymagajcych postpowania chirurgicznego.

Wany aspekt prac ostatniej dekady stanowiy, nadal stosunkowo nieliczne, badania,

dotyczce zalenoci midzy skadnikami ontocenozy jamy ustnej, a zaburzeniami narzdu

ucia, w odniesieniu do lokalnych, wrodzonych, strukturalnych, metabolicznych i

uoglnionych chorb. W Polsce relacje midzy pierwotniakami, grzybami i bakteriami, ktre

mog kolonizowa jam ustn, w odniesieniu do stanu ludzkiego organizmu nie byy

intensywnie badane.

Zrnicowanie skadnikw mikrobiomu jamy ustnej zaley od wielu biotycznych i

abiotycznych oddziaywa, m. innymi od wieku - czynnika niemodyfikowalnego,

wpywajcego na kondycj immunologiczn ludzkiego organizmu. Dane pimiennictwa

wskazuj na wyrany wzrost w ostatnich latach dugoci ludzkiego ycia; zjawisko to

obserwuje si take w Polsce.

Zagadnienie to stao si przedmiotem analizy retrospektywnej ujtej w publikacji nr 1

/Zawadzki PJ, Perkowski K, Padzik M, MierzwiNska-Nastalska E, Szaflik JP, Conn D,B,

Chomicz L. Examination of Oral Microbiota Diversity in Adults and Older Adults as an

Approach to Prevent Spread of Risk Factors for Human Infections.Hindawi Publishing

Corporation, BioMed Research International,Volume 2017, Article ID 8106491, 7 pages

https://doi.org/10.1155/2017/8106491

IF 2,476 25 pkt MNiSW/.

Jakkolwiek duszy czas ycia jest pozytywnym zjawiskiem, jego konsekwencj jest wzrost

liczebnoci tej grupy populacyjnej - osb w starszym i podeszym wieku z rnymi

problemami zdrowotnymi, w tym wymagajcych postpowania chirurgicznego. Wyniki tej

porwnawczej analizy wykazay wyrane, zalene od wieku, rnice w prewalencji

poszczeglnych kategorii potencjalnie patogenicznych microbiota: bakterii, pierwotniakw i

grzybw, syntetycznie zilustrowane w Tabeli 1. Zwraca uwag, w miar zaawansowania

wieku, wysza ekstensywno Entamoeba gingivalis, pezaka dzisowego o uznanej

aktywnej roli w stanach patologicznych przyzbia. U badanych w starszym wieku wykrywano

-8-

take cysty amfizoicznych pezakw Acanthamoeba sp, czynnika etiologicznego cikich

stanw patologicznych OUN, pezakowego zapalenia rogwki, izolowanych w rodowisku

szpitalnym jako zanieczyszczenie chirurgicznych narzdzi, wektorw kilkudziesiciu

patogenicznych gatunkw bakterii transmitowanych wewntrzkomrkowo. Obecno

grzybw drodopodobnych z rodzaju Candida stwierdzono u osb ze wszystkich

analizowanych grup - dorosych i starszych dorosych. Wykrywane w rnych ontocenozach

ludzkiego organizmu, w rozwoju endogennych zakae oportunistycznych, czsto o cikim

przebiegu, stanowi powany problem medyczny u pacjentw z zaburzeniami i defektami

reakcji obronnej. Analiza wynikw oceny mikroskopowej i testw mikrobiologicznych

wykazaa take obecno u wszystkich starszych pacjentw pewnych oportunistycznych

szczepw Gram dodatnich i Gram ujemnych bakterii. W szczeglnoci szczepy

oportunistyczne Enterococcus faecalis wykrywane u osb z zaburzeniami narzdu ucia,

wymagajcych leczenia chirurgicznego znane s jako czynniki etiologiczne zakae

szpitalnych, w tym stomatopatii, pneumonia, szpitalnych zakae ukadu moczowego,

szczeglnie gronych dla osb w starszym wieku.

Izolowane u pacjentw z wszystkich analizowanych grup wiekowych bakterie z rodzaju

Staphylococcus, uczestniczce w formowaniu biofilmu, to m. innymi potencjalne czynniki

lokalnych powika okoo-zabiegowych i ryzyka rozsianych zakae zakadowych.

Wyniki tej retrospektywnej analizy stanowi kolejny dowd, e take mikrobom jamy ustnej

osb w zaawansowanym wieku stanowi swoisty rezerwuar infekcyjnych microbiota.

Wskazuj one zarazem na piln potrzeb zwrcenia wikszej uwagi na zrnicowanie

microbiota jamy ustnej tej liczebnie narastajcej grupy populacyjnej, z uwzgldnieniem

postpu wiedzy o ryzyku rozsiania zakae indukowanych przez bakterie, grzyby

drodopodobne i pierwotniaki.

Przed-zabiegowa kontrola drobnoustrojw jamy ustnej jest niezbdna w prewencji dyspersji

microbiota, powodujcych rozwj infekcji oportunistycznych, czynnikw ryzyka powika

okoo-terapeutycznych, szczeglnie gronych dla osb starszych i w podeszym wieku.

Kolejny problem badawczy, przedstawiony w publikacji nr2 /Zawadzki PJ, Perkowski K,

Kotlarski M, Pietruczuk-Padzik A, Chomicz L. Comparative study on the usefulness of

Gentamycin-containing collagen implants in the treatment of patients with osteitis and

osteomyelitis of the craniofacial skeleton. Ann Agric Environ Med. 2017,24(2),299-302. IF

0,829 20 pkt MNiSW/ dotyczy zastosowania kolagenowego implantu, zawierajcego

gentamycyn w leczeniu pacjentw z osteitis i osteomyelitis twarzoczaszki. Retrospektywnie

oceniono 103 pacjentw w wieku 2286 lat; 54 operowanych z rnych wskaza: urazw,

-9-

ekstrakcji, granuloma, guzw i in., leczonych z zastosowaniem tego implantu (Garamycin,

EusaPharma, Europe); 49 pacjentw z osteomyelitis leczonych standardowo stanowio grup

kontroln. Pacjenci obu grup otrzymali antybiotykoterapi przedoperacyjn. Post-operacyjne

leczenie antybiotykowe stosowane byo indywidualnie, zalenie od oceny klinicznej i

wynikw testw mikrobiologicznych wykonanych z uyciem mikroskopii wietlnej i

konwencjonalnych kultur technikami in vitro w celu specyficznej identyfikacji bakterii.

Wykryto m. innymi Gram dodatnie Staphylococcus epidermidis i Staphylococcus epidermidis

MRCNS oraz Gram - ujemne Enterobacteriaceae - potencjalne czynniki etiologiczne

zapalenia dzise i zakae endodontycznych oraz zagroenia lokalnymi powikaniami okoo

operacyjnymi. . Przeduona antybiotykoterapia moe sprzyja lekoopornoci oraz zwiksza

efekt intoksykacji;

Uycie implantu moe by pomocne w redukowaniu niekorzystnego efektu dugotrwaego

stosowania antybiotyku u takich pacjentw. Ocena uzyskanych wynikw wykazaa, e

zastosowanie gbki gentamycynowej w powizaniu z zabiegiem chirurgicznym, oprcz

efektu antybakteryjnego wpyno na znaczne skrcenie czasu antybiotykoterapii oraz

hospitalizacji.

Dalsze randomizowane badania s niezbdne dla walidacji tych wynikw.

W pracy nr.3 /Zawadzki PJ (autor koresp.), Perkowski K, Starociak B, Baltaza W, Padzik

M, Pionkowski K, Chomicz L. Identification of infectious microbiota from oral cavity

environment of various population group patients as a preventive approach to human health

risk factors. Ann Agric Environ Med. 2016, Dec 23;23(4):566-569. IF 0,829 20 pkt MNiSW/

dokonano porwnawczej analizy oportunistycznych i patogenicznych microbiota,

potencjalnych czynnikw zagroenia zdrowia, ktre mog kolonizowa jam ustn pacjentw

z rnych grup populacyjnych, leczonych stomatologicznie i chirurgicznie. W tej pracy o

charakterze interdyscyplinarnym oceniono dane kliniczne i mikrobiologiczne osb z

chorobami ukadowymi w wieku 20-55 lat, reprezentujcych rzadko badane pod tym

wzgldem, trudne terapeutycznie grupy populacyjne: pacjentw z wadami wrodzonymi

narzdu ucia po chirurgicznym zamkniciu rozszczepu wargi i podniebienia oraz po

przeszczepieniu nerki, leczonych immunosupresyjnie. Pacjenci wszystkich grup byli leczeni

stomatologicznie. Grup kontroln stanowili pacjenci oglnie zdrowi, leczeni zachowawczo,

niewymagajcy postpowania chirurgicznego. Badanie kliniczne jamy ustnej obejmowao

stan tkanek mikkich, zbw, przyzbia oraz warunki zgryzowe. Przeanalizowano dane

uzyskane z oceny preparatw bezporednich z wymazw z jamy ustnej oraz z testw in vitro,

umoliwiajcych specyficzn identyfikacj bakterii. Analiza wynikw wykazaa istotne

-10-

rnice w stanie jamy ustnej pacjentw z poszczeglnych grup. Najwiksze zaburzenia

zgryzu oraz deformacje tkanek mikkich wystpoway w grupie pacjentw z wadami

rozszczepowymi. Najwiksz ekstensywno stanu zapalnego przyzbia stwierdzano w grupie

pacjentw po transplantacji. Nasilenie wymienionych nieprawidowoci byo najmniejsze w

grupie kontrolnej. Ocena wynikw bada mikrobiomu jamy ustnej pacjentw, nalecych do

poszczeglnych grup populacyjnych, wykazaa obecno rnych szczepw patogenicznych i

oportunistycznych bakterii Gram dodatnich i Gram-ujemnych. Poza typowymi, rezydujcymi

gatunkami, wykrywano liczne paciorkowce fekalne: E. faecalis, E. faecium; take gronkowce

S. aureus byy znamiennie czciej izolowane w grupach badanych ni w grupie kontrolnej.

Stwierdzono wystpowanie istotnych rnic w skadzie mikrobiomu jamy ustnej pomidzy

badanymi grupami i grup kontroln. Patogeniczne i oportunistyczne mikroorganizmy,

wyizolowane w badanych grupach, mog by czynnikami etiologicznymi lokalnych stanw

zapalnych. Kolonizacja jamy ustnej przez potencjalnie patogeniczne bakterie stanowi ryzyko

ich transmisji do innych tkanek i narzdw i tym samym - ryzyko rozwoju oglnoustrojowych

zakae, szczeglnie niebezpiecznych dla pacjentw z upoledzona odpornoci. Aktualna

wiedza o skadzie oraz lokalnych i uoglnionych skutkach obecnoci patogenicznych

microbiota, zdolnych do kolonizacji jamy ustnej, jest kluczowa dla obnienia ryzyka

zdrowotnego pacjentw. Rozwj technologiczny, postp w sekwencjonowaniu, nowe dane o

moliwoci identyfikacji szczepw niekulturowalnych potwierdzajce, e jama ustna jest

jednym z najbardziej rnorodnych taksonomicznie rejonw ludzkiego ciaa, drugim po

odku pod wzgldem zoonoci mikrobiologicznej, wpywaj na nasze rozumienie

znaczenia microbiota dla zdrowia jamy ustnej oraz oglnego. Zarazem jednak kultury in vitro

nadal pozostaj podstawow technik identyfikacji zrnicowania skadnikw mikrobiomu.

Wyniki badania mikrobiomu pacjentw z chorobami ukadowymi wykazay swoiste

przesunicie w wielogatunkowym skadzie microbiota jamy ustnej w kierunku wyszej

prewalencji szczepw potencjalnie chorobotwrczych, co wskazuje na wzrost ryzyka rozwoju

infekcji uoglnionych, szczeglnie gronych dla osb z upoledzon odpornoci. Uzyskane

dane wskazuj, e konieczne jest systematyczne monitorowanie dynamiki microbiota jamy

ustnej u pacjentw z grup wysokiego ryzyka, traktowane nie tylko jako rodek zapobiegania

zakaeniom okoo-zabiegowym, ale take podnoszcy skuteczno leczenia chirurgicznego.

Zrnicowanie wybranych kategorii microbiota: pierwotniakw i bakterii, wykrytych u

pacjentw z zaburzeniami narzdu ucia z niepenosprawnoci umysow o rnej etiologii

(w porwnaniu do osb bez chorb wrodzonych leczonych zachowawczo) byo oceniane pod

ktem ich roli jako czynnikw ryzyka powika postpowania terapeutycznego i zostao

-11-

przedstawione w publikacji nr 4 /Zawadzki PJ, Perkowski K, Starociak B, Dybicz M,

Baltaza W, Pionkowski K, Chomicz L. Evaluation of selected oral cavity microbiota risk

factors of management complications in patients with masticatory system disorders. Annals of

Parasitology 2016, 62(1):7176. 15 pkt MNiSW/.

Materia zebrany od kadego pacjenta z pytek nazbnych, periodontium i kieszonek

zbowych by badany przy uyciu mikroskopii wietlnej, transmisyjnego mikroskopu

elektronowego dla wykrycia pierwotniakw, a take rutynowo testowany w celu identyfikacji

szczepw bakteryjnych. Enterokoki, Staphylococcus aureus, rne Enterobacteriaceae, a

take oportunistyczne szczepy Klebsiella pneumonia i Pseudomonas aeruginosa byy czciej

wykrywane u pacjentw z upoledzeniem somatycznym i mentalnym, z trudnociami w

utrzymaniu waciwej higieny jamy ustnej, wymagajcych leczenia klinicznego. Pierwotniaki

Trichomonas tenax i Entamoeba gingivalis, o potwierdzonym patogenicznym oddziaywaniu

na jam ustn i ssiednie struktury identyfikowano z wysz prewalencj u starszych

pacjentw z chorob wrodzon. Analiza wykazaa, e zaburzenia narzdu ucia osb z

wrodzon niepenosprawnoci somatyczn i mentaln mog sprzyja naruszeniu homeostazy

jamy ustnej, zmienia jej lokaln ekologi

i powodowa jej kolonizacj przez egzogenne oportunistyczne/patogeniczne gatunki, bakterie

i pierwotniaki, czynniki ryzyka infekcji okoo-zabiegowych. W pierwszych znanych studiach

nad potrzebami zdrowotnymi pacjentw z upoledzeniem umysowym, opublikowanym w

2012r. w British Dental Journal podkrela si gorszy stan zdrowia jamy ustnej w tej

specyficznej grupie populacyjnej w porwnaniu z populacja ogln. Pacjenci ci nale do

grupy wysokiego ryzyka rozwoju nie tylko infekcji lokalnych, ale take rozsiania

patogenicznych mikroorganizmw z jamy ustnej do innych narzdw. Z tego powodu

waciwa ocena microbiota jamy ustnej przed i podczas terapii i adekwatna prewencja

powinny by wzite pod uwag jako kluczowe w celu uniknicia infekcji i nastpczych

powika okoo- operacyjnych.

W pracy nr 5 /Zawadzki PJ, Starociak B, Perkowski K, Baltaza W, Padzik M, Pionkowski

K, Chomicz L, Comparative assessment of selected intraoral microorganisms potential

factors for peri-surgical management complications. Annals of Parasitology. 2016 Oct

1;62(3):233-237 15 pkt MNiSW/ przedstawiono analiz wynikw bada, obejmujcych

identyfikacj mikroorganizmw jamy ustnej pacjentw z nowotworem jzyka, szczki,

uchwy, wymagajcych przewlekego postpowania, chirurgicznego, w porwnaniu do

mikrobiomu osb bez zmian nowotworowych, leczonych zachowawczo. U pacjentw

objtych analiz wykonano badania podmiotowe i przedmiotowe oraz jakociowe badania

-12-

parazytologiczne, bakteriologiczne i mikologiczne. Ocena kliniczna wykazaa zmiany,

bardziej nasilone u osb z chorob nowotworow ni u leczonych zachowawczo, m. in. w

stanie bony luzowej, zwizane z pytk nazbn, braki zbowe, prchnic zbw,

zaawansowany stan zapalny przyzbia. Retrospektywna analiza wynikw, uzyskanych w

bezporednich badaniach z zastosowaniem mikroskopii wietlnej oraz kultur in vitro

wykazaa u wszystkich badanych typowe gatunki rezydujce - Gram dodatnie bakterie z

grupy Streptococcus viridans. Zidentyfikowano te microbiota, reprezentujce rne

kategorie mikroorganizmw potencjalnie patogenicznych. Drodopodobne grzyby, gwnie

z grupy C. albicans, notowano z wysok prewalencj, sigajc 93.7% u pacjentw z

nowotworem, w porwnaniu ze znamiennie nisz 25% ekstensywnoci u pacjentw bez

neoplazmatycznych zmian, leczonych zachowawczo. Spord pierwotniakw jamy ustnej

jedynie pezak dzisowy Entamoeba gingivali by sporadycznie wykrywany tylko u kilku

pacjentw z nowotworem. Bakterie Gram dodatnie Enterococcus faecalis, Gram-negatywne

Enterobacteriaceae: Escherichia coli, Enterobacter agglomerans, Enterobacter sp. znane jako

czynniki etiologiczne powanych infekcji: stomatopatii, pneumonia, zakae szpitalnych

ukadu moczowego itp.

Wyniki analizy wykazay swoiste przesunicie w skadzie microbiota jamy ustnej pacjentw z

nowotworem, wymagajcych leczenia chirurgicznego, z bardzo wysok prewalencj grzybw

z rodzaju Candida, znanych czynnikw endogennych i egzogennych okoo zabiegowych

zakae oportunistycznych, ktrych nastpstwem moe by kandydoza narzdowa,

stanowica powany problem medyczny szczeglnie u osb z zaburzeniami odpornoci.

Aktualne dane o wystpowaniu potencjalnie patogenicznych gatunkw w mikrobiomie jamy

ustnej analizowanych pacjentw z trudnej terapeutycznie grupy populacyjnej s bardzo wane

klinicznie i powinny by uwzgldniane w celu uniknicia ryzyka rozwoju powika okoo-

operacyjnych.

Pogldowa praca nr 7 /Perkowski K, Zawadzki PJ, Starosciak B, Dybicz M, Padzik M,

Marczynska-Stolarek M, Chomicz L. Components of oral microbiome as potential risk factors

of local and general infections in patients with and without congenital malformations of

masticatory system. Postpy Mikrobiol 2016;55(1):57-67. IF 0,311 15 pkt MNiSW/ dotyczy

bada nad skadnikami mikrobiomu: bakteriami, pierwotniakami i grzybami, prowadzonych

w grupie populacyjnej pacjentw z wadami wrodzonymi narzdu ucia o niejednolitej

etiologii, wymagajcych leczenia ortodontycznego.

Uwzgldniono dane o potencjalnych czynnikach infekcji lokalnych i uoglnionych,

wykrywanych w tej grupie populacyjnej - w porwnaniu do skadnikw ontocenozy jamy

-13-

ustnej pacjentw bez wad wrodzonych narzdu ucia. Dokonano przegldu pimiennictwa z

uwzgldnieniem 104 prac z lat 1987-2015, w wikszoci publikacje oryginalne po 2007 roku.

Cytowane prace wasne dotyczyy bada nad microbiota jamy ustnej tej szczeglnej grupy

populacyjnej. Przeprowadzona analiza wykazaa, e zarwno wystpowanie wad

wrodzonych, jak i leczenie ortodontyczne, stosowane w tej grupie pacjentw, wpyway

znaczco na rwnowag rodowiska jamy ustnej, przyczyniajc si do zmian w mikrobiomie.

W odniesieniu do bakterii jest to zwikszona ekstensywno bakterii prchnico-twrczych i

charakterystycznych dla chorb przyzbia, wzrost liczby beztlenowych i wzgldnie

beztlenowych szczepw bakterii, form ruchomych oraz gatunkw potencjalnie

chorobotwrczych: Gram-dodatnich paciorkowcw fekalnych, mikrokokw oraz Gram-

ujemnych ziarenkowcw i paeczek. U ok. 44% pacjentw z wadami rozszczepowymi

wykrywane byy w jamie ustnej Gram-dodatnie paciorkowce fekalne Enterococcus faecalis,

E. faecium, mikrokoki Micrococcus luteus- czynniki etiologiczne infekcji lokalnych (ropnie)

oraz rozsianych/ uoglnionych: zakae drg moczowych, drg ciowych, wsierdzia i in.

Wrd microbiota jamy ustnej analizowanych pacjentw wystpoway te patogeniczne

szczepy gronkowca Staphylococcus aureus, atwo rozprzestrzeniajce si z miejsca

kolonizacji w jamie ustnej, powodujce ropnie, bardzo grone zakaenia ukadowe, zakaenia

endodontyczne, zapalenia koci uchwy, linianek. Wystpowanie wrd microbiota jamy

ustnej analizowanych pacjentw S. epidermidis zagraa zakaeniami lokalnymi: gronkowiec

ten moe by czynnikiem zapalenia koci uchwy, dzise oraz zakae endodontycznych. W

mikrobiomie jamy ustnej osb z wadami rozszczepowymi, leczonych przy uyciu aparatw

ortodontycznych, stwierdzono istotnie wysz prewalencj Protista: T. tenax i E. gingivalis w

porwnaniu z innymi grupami populacyjnymi. Stwierdzono take zbieno midzy

wystpowaniem wad wrodzonych twarzoczaszki i czstoci izolowania drodopodobnych

grzybw z rodzaju Candida. Zakaenia oportunistyczne tymi grzybami, czsto o cikim

przebiegu, to powany problem medyczny u pacjentw z zaburzeniami odpornoci.

Stwierdzono istnienie korelacji midzy prewalencj grzybw drodopodobnych a -

odzwierciedlajcymi niezadowalajcy stan jamy ustnej i nasilone procesy zapalne,

wskanikami klinicznymi. U pacjentw z wadami wrodzonymi narzdu ucia zmienione

warunki anatomiczne oraz stosowanie aparatw ortodontycznych zaburzaj homeostaz

mikrobiomu jamy ustnej; zmiany w jego skadzie mog powodowa wzrost ryzyka

wystpienia zakae lokalnych i oglnoustrojowych. W dostpnym pimiennictwie istnieje

niewiele danych, dotyczcych oceny czstoci wystpowania bakterii oportunistycznych,

pasoytniczych pierwotniakw oraz grzybw drodopodobnych w jamie ustnej osb z

-14-

wadami wrodzonymi narzdu ucia, leczonych ortodontycznie. Niedostateczna wiedza o

zagroeniach, generowanych przez te skadniki mikrobiomu pacjentw z wadami

rozszczepowymi, w porwnaniu do innych, bez takich wad, stanowi argument na rzecz

prewencji przed-zabiegowej i monitorowania ontocenozy jamy ustnej w przebiegu leczenia.

Kontynuacja bada nad skutkami zmian w skadzie gatunkowym microbiota jamy ustnej

pacjentw z wadami wrodzonymi struktur jamy ustnej jest konieczna ze wzgldu na powane

ryzyko zakae lokalnych oraz ryzyko transmisji chorobotwrczych mikroorganizmw do

innych tkanek i narzdw. Uwzgldnianie wynikw takich bada przy podejmowaniu dziaa

prewencyjnych moe zmniejszy zagroenie powikaniami okoo-terapeutycznymi.

W publikacji nr 8 Chomicz L, Starociak B, Oldzka G, Zawadzki P, Piekarczyk P,

Graczyk Z, Piekarczyk B, Padzik M, Graczyk TK. Studies on the oral cavity microorganisms

as the risk factors of local/general infections in patients of different population groups

requiring the surgical procedure. Chirurgia czaszkowo-szczkowo-twarzowa i ortopedia

szczkowa 2009;4(4):149-156 podjto problem przed-zabiegowej oceny stanu klinicznego

jamy ustnej oraz zrnicowania skadnikw jej mikrobiomu, z uwzgldnieniem ich roli jako

potencjalnych czynnikw powika okoo- operacyjnych u pacjentw z trudnych

terapeutycznie grup populacyjnych z powanymi chorobami ukadowymi, wymagajcych

postpowania chirurgicznego. Te wieloorodkowe badania objy 90 osb w wieku 36-65lat z

problemami stomatologicznymi, wymagajcymi postpowania operacyjnego: pacjentw po

transplantacji nerki z cukrzyc, po transplantacji nerki z cukrzyc i terapi insulinow,

pacjentw z niepenosprawnoci intelektualn oraz pacjentw bez chorb ukadowych

leczonych zachowawczo. Izolaty uzyskane z wymazw z rnych okolic jamy ustnej badano

w celu specyficznej identyfikacji mikroorganizmw w mikroskopowych preparatach mokrych

i trwaych barwionych, a take rnicowano w kulturach in vitro. U wszystkich pacjentw po

transplantacji nerki z cukrzyc oraz z upoledzeniem umysowym, wymagajcych leczenia

operacyjnego, wystpoway patologiczne zmiany w stanie jamy ustnej: nasilona prchnica

zbw, rozchwianie zbw, patologiczne kieszonki, obrzki i krwawienia z dzise,

przewleke stany zapalne periodontium oraz polekowe przerosty dzise. W mikroskopowych

preparatach wykryto pasoytnicze pierwotniaki Entamoeba gingivalis i Trichomonas tenax u

pacjentw wszystkich badanych grup, jednak wysok i nasilajc si z wiekiem prewalencj

tych Protista obserwowano w grupie niepenosprawnych. Testy in vitro wykazay obecno

typowych paciorkowcw jamy ustnej z grupy Streptococcus viridans u wszystkich badanych.

Wrd microbiota, wykrytych za pomoc standardowych technik mikrobiologicznych,

zidentyfikowano potencjalnie patogeniczne Gram dodatnie bakterie kaowe: Enterococcus

-15-

fecalis, E. faecium, Gram ujemne Enterobacteriaceae: Escherichia coli, Klebsiella

pneumoniae. Prewalencja tych bakterii bya duo wysza (i nasilajca si wraz z wiekiem

nawet do 75%) we wszystkich grupach pacjentw z chorob oglnoustrojow w porwnaniu

do ich ekstensywnoci w grupie leczonych zachowawczo (6-12%). Wykryto rne szczepy

drodopodobnych grzybw z grupy Candida albicans, czynnikw etiologicznych cikich

zakae lokalnych i uoglnionych; ich prewalencja bya znacznie wysza (~60 - 75%) u

pacjentw po transplantacji z cukrzyc ni w grupie leczonych zachowawczo (8-12,5%).

Porwnawcza ocena wynikw bada klinicznych oraz zrnicowania skadnikw

mikrobiomu wykazaa, e powane zaburzenia metaboliczne wpyway na homeostaz jamy

ustnej osb z chorob ukladow. Zmiany w stanie jamy ustnej, zwizane z podstawow

chorob sprzyjay selektywnemu mnoeniu si microbiota, w tym oportunistycznych

szczepw egzogennych, potencjalnie chorobotwrczych dla czowieka. Analiza wynikw

wykazaa, e u chorych z trudnych terapeutycznie grup populacyjnych wskazany jest nie tylko

monitoring skadnikw mikrobiomu; przed-zabiegowa ocena jamy ustnej pod ktem

wystpowania w niej gatunkw oportunistycznych jest szczeglnie wana i powinna by

dokonywana obligatoryjnie, zwaszcza przed planowanym zabiegiem w celu uniknicia

ryzyka rozwoju powika okoo- operacyjnych.

Ocena porwnawcza wystpowania w mikrobiomie jamy ustnej pierwotniakw i

oportunistycznych grzybw jako potencjalnych czynnikw powika u chorych przewlekle, z

niepenosprawnoci umysow i zaburzeniami stomatognatycznymi stanowia cel pracy nr 9

Chomicz L, Zawadzki P, Piekarczyk P, Siemiska B, Perkowski K, Starociak B, Szawiski

M, Korczyc A. Ocena wybranych skadnikw ontocenozy jamy ustnej jako potencjalnych

czynnikw powika przed i po-zabiegowych. I. Grzyby oportunistyczne i pierwotniaki w

jamie ustnej pacjentw chorych przewlekle z zaburzeniami stomatognatycznymi. Chirurgia

Czaszkowo-Szczkowo-Twarzowa i Ortopedia Szczkowa 2007;2(1-2):26-32 6 pkt

MNiSW/. Zbadano relacje midzy wybranymi czynnikami biotycznymi a prewalencj

analizowanych drobnoustrojw. Analiz objto chorych z upoledzeniem umysowym, w

wieku 17-52lata, klasyfikowanych w trzech rwnolicznych grupach wiekowych. Chorzy byli

leczeni stomatologicznie oraz chirurgicznie. Niepenosprawno intelektualna stanowia jeden

z objaww u chorych z padaczk, fenyloketonuri, chorob Littla, zespoem Downa,

achondroplazj, u ktrych wystpoway take inne zaburzenia sprzone, m. in.

niepenosprawno ruchowa, otyo, zaburzenia mowy, ukadu krenia. Wszyscy pacjenci,

w rnym stopniu, byli uzalenieni od pomocy osb trzecich. Wikszo przyjmowaa

poywienie w formie zmiksowanej. Grup kontroln stanowili pacjenci leczeni

-16-

stomatologicznie, bez zaburze mentalnych i somatycznych, bez oglnoustrojowych chorb,

sklasyfikowani w identycznych, jak chorzy, grupach wiekowych. U pacjentw objtych

analiz wykonane byy badania podmiotowe i przedmiotowe oraz parazytologiczne,

bakteriologiczne i mikologiczne. Badanie podmiotowe ukierunkowane byo na ustalenie

ewentualnych dolegliwoci blowych w obrbie narzdu ucia, trybu ycia pacjentw,

higieny, diety. W badaniu przedmiotowym oceniano stan jamy ustnej: wady zgryzu, braki

zbw, prchnic zbw, stan zapalny przyzbia. W wikszoci przypadkw brak byo

wsppracy ze strony niepenosprawnych, wobec czego nie tylko zabiegi chirurgiczne, ale

rwnie dokadne badanie stomatologiczne wymagao zastosowania znieczulenia oglnego.

Wymazy pobrane z jamy ustnej uyto do gatunkowej identyfikacji pierwotniakw i

wykrytych drodopodobnych szczepw Candida i oceny ich prewalencji. W grupie

niepenosprawnych stwierdzono wystpowanie wad zgryzu, obnione napicie mini twarzy

i jzyka, zaawansowan prchnic i choroby przyzbia, braki zbw, zby z miazg w stanie

zgorzelinowego rozpadu. Stan zapalny przyzbia o rnym nasileniu, zwizany z pytk

nazbn, wystpowa u wszystkich niepenosprawnych. Zmiany byy znacznie mniejsze u

pacjentw grupy kontrolnej. W izolatach, uzyskanych od pacjentw wszystkich grup, oprcz

rezydujcych gatunkw wykryto rzsistki T. tenax oraz ameby E. gingivalis. Porwnanie ich

prewalencji wykazao istotne statystycznie rnice pomidzy pacjentami niepenosprawnymi i

z grupy kontrolnej. Wysz prewalencj pierwotniakw skorelowan z nasilonym stanem

zapalnym przyzbia stwierdzono u starszych pacjentw niepenosprawnych. Ekstensywno

grzybw drodopodobnych z rodzaju Candida, wyizolowanych z wymazw, wykazywaa

podobn korelacj z wiekiem pacjentw, jak w przypadku inwazji Protista. Analiza wynikw

wykazaa, e 4-krotnie wysza prewalencja Protista i grzybw uwarunkowana bya m innymi

ograniczon zdolnoci utrzymania waciwej higieny jamy ustnej, zwizan z dugotrwale

oddziaujcym gwnym predysponujcym czynnikiem- upoledzeniem umysowym i

somatycznym. Na stan dzise wpyway take inne czynniki, w tym konsystencja

przyjmowanego pokarmu, powodujca a-funkcjonalny przerost dzise. Kolonizowanie jamy

ustnej przez potencjalnie chorobotwrcze drobnoustroje, w warunkach obnionej odpornoci i

utraty homeostazy jamy ustnej pod wpywem czynnikw, zwizanych z chorob podstawow,

wzmaga ryzyko rozsiania wspistniejcych zakae do rnych ontocenoz ludzkiego

organizmu i rozwoju infekcji oportunistycznych, czsto o cikim przebiegu. Zabiegi z

zakresu stomatologii i chirurgii s szczeglnie trudne u pacjentw z upoledzeniem

umysowym, wymagaj indywidualnego podejcia i specjalnej troski. Przed-zabiegowa ocena

wystpowania pierwotniakw i grzybw, wczenie postpowania prewencyjnego i

-17-

monitorowanie skadu ontocenozy jamy ustnej w przebiegu leczenia po-zabiegowego

powinny by traktowane jako standard dla uniknicia powika miejscowych i

oglnoustrojowych.

Wany, wczeniej nieanalizowany aspekt bada dotyczy prawdopodobnych

pozaorganizmalnych rde potencjalnie patogenicznych egzogennych microbiota jamy

ustnej. Problem ten zosta przedstawiony w trzech publikacjach oryginalnych o charakterze

epidemiologicznym:

w publikacji nr 6 Zawadzki P, Starociak B, Baltaza W, Dybicz M, Pionkowski K,

Pawowski W, Ky M, Chomicz L. The health risk induced in human environments by food

pests of Plodia interpunctella related to disclosure of their role as reservoirs of infectious

microbiota. Zagroenia zdrowia czowieka indukowane przez szkodniki ywnoci Plodia

interpunctella jako rezerwuary infekcyjnych microbiota. Przegld epidemiologiczny,

Epidemiological review 2016;70(4): 619-629, publikacji nr 10 Zawadzki PJ, Starociak

B, Dybicz M, Perkowski K, Baltaza W, Ky M, Pionkowski K, Janiewska E, Chomicz L.

Opportunistic strains - risk factors of infections in humans - detected in synanthropic

arthropods occurring inside and in vicinity of health facilities. In: Arthropods. Interrelations in

the host-ectoparasite-pathogen system. Edited by A. Buczek, C. Baszak. Lubin: Koliber,

2016: 89-96 oraz pracy nr 11 Chomicz L, Starociak B, Dybicz M, Chrucikowska A,

Baltaza W, Pilich I, Perkowski K, Nowakowska J, Zawadzki P, Padzik M, Wroczyski P.

2015. The role of developmental stages of Plodia interpunctella (Arthropoda, Insekta) as

reservoirs/ vectors of pathogenic fungi distributed in the human environment. In: Arthropods

in the contemporary world. (Ed.: A. Buczek, C. Baszak), Koliber, Lublin, 2015, 327-333;

dwie ostatnie stanowi recenzowane rozdziay w monografiach.

Synantropijne owady z rodziny Caliphoridae i szkodniki ywnoci Pyralidae s znane z

rnych ludzkich siedlisk. Przebadano ponad tysic form imago Plodia interpunctella i setki

larw, zebranych na puapki feromonowi i bezporednio z ywnoci, a take kilkaset form

dorosych Caliphoridae, m. in. w pomieszczeniach szpitalnych i w pobliu duego kompleksu

szpitalnego.

Mikroorganizmy, izolowane z wntrza i powierzchni ciaa owadw, oceniono przy uyciu

mikroskopii wietlnej i elektronowej, testw mikrobiologicznych i technik molekularnych.

W omacnicach wykryto oportunistyczne, potencjalnie patogeniczne dla czowieka bakterie

Gram dodatnie: Enterococcus faecium, E. faecalis, Staphylococcus epidermidis, Micrococcus

luteus, Gram ujemne: Escherichia coli, Klebsiella oxytoca, grzyby pleniowe: Aspergillus

niger, A. clavatus, A. versicolor, A. flavus oraz grzyby drodopodobne z grupy Candida

-18-

albicans. Wrd tych bakterii i grzybw wystpoway szczepy oporne na chemioterapeutyki:

zidentyfikowano szczepy bakterii Bacillus cereus oraz Enterococcus faecalis oporne na

chinolony; wykryto grzyby A. niger i A. flavus oporne na rodki przeciw-grzybiczne:

flukonazol, ketokonazol, flucytozyn, itrakonazol. Grzyby drodopodobne i pleniowe s

rozpowszechnione w rodowisku czowieka; czste s zakaenia szczepami z rodzaju

Candida przez zanieczyszczone przedmioty, ywno, take zakaenia okoo zabiegowe,

wtrne. Spory i toksyny grzybw Aspergillus np. zakaenia drog wziewn

oportunistycznymi szczepami A. niger powoduj powane zaburzenia zdrowia, szczeglnie

grone dla osb starszych, z upoledzon odpornoci, leczonych cytostatykami,

immunosupresyjnie po transplantacji narzdw.

Rne Gram-ujemne paeczki z rodziny Enterobacteriaceae wyizolowane z Caliphoridae

maj szczeglne znaczenie kliniczne jako szczepy oportunistyczne; ich rozsianie jest grone

zwaszcza w sytuacjach obnionej odpornoci ludzkiego organizmu. Powoduj biegunki

dorosych i dzieci, zakaenia drg oddechowych, ostre infekcje ukadu moczowego, w tym

zakaenia szpitalne.

Wykrywa si je w biofilmach, tworzcych si w przewodach wodnych unitw

dentystycznych.

Paciorkowce fekalne E. faecium i E. faecalis, bakterie oportunistyczne, ktre mog one

powodowa ropnie, grone zakaenia drg moczowych, drg ciowych, zapalenie

wsierdzia. Infekcje tych bakterii, trudne do leczenia ze wzgldu na wielo-lekooporno, s

jednymi z najczstszych czynnikw zakae szpitalnych. Powany problem medyczny

stanowi kandydozy narzdowe powodowane przez gatunki drodopodobnych grzybw z

rodzaju Candida; kandidoza jamy ustnej pozostaje czsto w zwizku z zaburzeniami i

defektami odpornoci.

W badaniach tych oceniono znaczenie owadw synantropijnych: plujek Caliphoridae i

omacnic z rodziny Pyralidae, wykrytych w pomieszczeniach szpitalnych i w ich otoczeniu,

zwizanych z zanieczyszczaniem ywnoci i rodowiska szpitalnego. Dane wasne poszerzyy

wiedz o zagroeniu bezpieczestwa epidemiologicznego pacjentw generowane przez

szkodniki sanitarne Caliphoridae bytujce w rodowisku szpitalnym, transmitujce m.in.

mikroorganizmy znane jako czynniki infekcji oportunistycznych, zakadowych. Szkodniki

ywnoci Plodia interpunctella wczeniej nie zidentyfikowane jako rodowiskowe

rezerwuary rnych mikroorganizmw, mog stanowi take rda egzogennych microbiota

jamy ustnej. Bardzo wane jest wykrycie ich roli jako potencjalnych wektorw

gatunkw/szczepw drobnoustrojw o uznanym potencjale infekcyjnym, chorobotwrczych

-19-

dla ludzkiego organizmu czynnikw rozwoju zakae lokalnych, a take ich transmisji z jamy

ustnejdo odlegych tkanek i i narzdw, szczeglnie gronych dla pacjentw z grup

podwyszonego ryzyka infekcji.

Podsumowanie wynikw dotyczcych wszystkich omwionych prac

Skad mikrobiomu zdrowej jamy ustnej czowieka jest zrnicowany, a relacje pomidzy

poszczeglnymi skadnikami niezwykle zoone. Dynamiczne interakcje, antagonistyczne i

synergistyczne pomidzy poszczeglnymi gatunkami rezydujcymi oraz wpyw

mechanizmw odpornociowych ludzkiego organizmu przyczyniaj si do powstania midzy

nimi homeostazy - labilnej, wzgldnej rwnowagi. Czynniki, prowadzce do naruszenia

homeostazy midzy reakcjami obronnymi ludzkiego organizmu a dziaaniem bakterii,

zasiedlajcych jam ustn, sprzyjaj stanom zapalnym i rozwojowi zmian chorobowych o

rnym nasileniu.

Wrd drobnoustrojw, ktre mog zasiedla jam ustn, bakterie stanowi skadnik

dominujcy, tote wikszo bada dotyczya tej wanie grupy mikroorganizmw. Badania

mikrobiomu jamy ustnej koncentroway si przez wiele lat na gatunkach bakterii, ktrym

przypisuje si istotn rol w rozwoju prchnicy oraz chorb przyzbia, uznanych za choroby

spoeczne. Microbiota jamy ustnej, nie czone bezporednio z tymi dwiema grupami chorb,

badane byy rzadziej, w niewielu grupach populacyjnych. Dane pimiennictwa, dotyczce

wspzalenoci pomidzy patogenami z kilku rnych kategorii drobnoustrojw,

wystpujcych w jamie ustnej, s nadal skpe,

W wielospecjalistycznych badaniach wasnych nad microbiota jamy ustnej oceniono, z

uyciem testw mikrobiologicznych, mikroskopii wietlnej, elektronowej, zrnicowanie i

dynamik czynnikw etiologicznych infekcji/inwazji - rnych gatunkw oportunistycznych,

patogenicznych i alergogennych, w tym generujcych ryzyko rozwoju chorb infekcyjnych o

cikim przebiegu. Analizowano wyniki bada, dotyczcych rnych grup populacyjnych.

Oceniono mikrobiom pacjentw z zaburzeniami oglnoustrojowymi, z narastajcych

liczebnie w ostatnim dziesicioleciu grup wysokiego ryzyka. Badania dotyczyy osb w

podeszym wieku, z obnion odpornoci, leczonych cytostatykami w przebiegu terapii

przeciwnowotworowej, po transplantacji narzdw, poddanych immunosupresji. Wykazano

czsto wysz prewalencj egzogennych gatunkw potencjalnie chorobotwrczych wrd

microbiota jamy ustnej pacjentw z tych grup populacyjnych w porwnaniu z grupami

kontrolnymi. Dane te wskazuj, e w odniesieniu do pacjentw z tych grup powinno by

-20-

brane pod uwag powane ryzyko zakae lokalnych i uoglnionych z powodu transmisji

chorobotwrczych mikroorganizmw do innych tkanek i narzdw.

Wieloletnie interdyscyplinarne badania wasne dotyczyy pacjentw, wymagajcych leczenia

chirurgicznego, z terapeutycznie trudnych grup populacyjnych: z chorobami ukadowymi,

wadami wrodzonymi twarzoczaszki, po transplantacji nerek leczonych immunosupresyjnie, z

chorob nowotworow, niepenosprawnoci umysow i somatyczn. Wykazano due

zrnicowanie wielogatunkowego skadu mikrobiomu jamy ustnej pacjentw z tych grup i

wysz prewalencj rnych, potencjalnie patogenicznych, microbiota w porwnaniu ze

skadnikami mikrobiomu jamy ustnej osb z grup kontrolnych leczonych zachowawczo.

Oprcz gatunkw prchnico-twrczych i charakterystycznych dla chorb przyzbia

stwierdzano wysz ekstensywno chorobotwrczych szczepw bakterii egzogennych:

Gram-dodatnich paciorkowcw fekalnych, mikrokokw, gronkowcw oraz Gram-ujemnych

ziarenkowcw i paeczek. Czste wystpowanie szczepw grzybw drodopodobnych z

grupy Candida albicans - generujcych zagroenie infekcjami oportunistycznymi,

stanowicymi powany problem medyczny - jest szczeglnie grone dla osb z obnion

odpornoci, starszych, z grup wysokiego ryzyka ciszego przebiegu zakaenia. Wykrycie

we wntrzu oraz na powierzchni ciaa owadw synantropijnych Caliphoridae i Pyralidae,

zwizanych z zanieczyszczaniem ywnoci i rodowiska szpitalnego, wielu gatunkw

mikroorganizmw wskazuje, e szkodniki te mog stanowi wczeniej nie zidentyfikowane,

rodowiskowe rezerwuary/wektory bakterii patogenicznych oraz grzybw oportunistycznych i

alergogennych. Transmisja tych drobnoustrojw, w tym lekoopornych, przez owady, przy

braku owadoszczelnoci pomieszcze szpitalnych moe prowadzi do egzogennych infekcji u

pacjentw hospitalizowanych i dyspersji potencjalnych patogenw z jamy ustnej do odlegych tkanek i narzdw.

Swoiste przesunicie w wielogatunkowym skadzie microbiota jamy ustnej w kierunku

wyszej prewalencji szczepw potencjalnie chorobotwrczych, wykryte w przedstawionych

badaniach, wskazuje na piln potrzeb zwrcenia wikszej uwagi na dynamik microbiota

jamy ustnej pacjentw z narastajcych liczebnie grup podwyszonego ryzyka, z

uwzgldnieniem postpu wiedzy o zagroeniach indukowanych przez bakterie, grzyby

drodopodobne i pierwotniaki. Zaburzenia labilnej homeostazy microbiota jamy ustnej

pacjentw, nalecych do grupy wysokiego ryzyka, mog zagraa rozwojem nie tylko

infekcji lokalnych, ale take rozsiania patogenicznych mikroorganizmw z jamy ustnej do

innych narzdw. Z tego powodu, adekwatna prewencja w celu uniknicia nastpczych

powika okoo- operacyjnych, take oglnoustrojowych, okoo - terapeutyczna ocena i

-21-

monitorowanie dynamiki microbiota jamy ustnej powinny by wzite pod uwag jako

kluczowe i traktowane jako standard.

Podstawowe informacje bibliometryczne o publikacjach, stanowicych osignicie

naukowe

czna warto 11 publikacji, wchodzcych w zakres osignicia naukowego: 144 pkt MNiSW; w tym IF 4,445 = 80 pkt MNiSW; w tym pierwszy autor / korespondencyjny w 7 pracach, cznie: 112 pkt MNiSW w tym IF 4,134 = 65pkt MNiSW bez IF = 47 pkt MNiSW 4d. Omwienie pozostaych prac badawczych

Wikszo pozostaych moich publikacji dotyczy rnych obszarw badawczych, zwizanych

bezporednio z praktyk chirurgiczn. Najwaniejsze prace i materiay, prezentowane

podczas konferencji midzynarodowych i krajowych, ujte zostay w kilka grup zagadnie:

A. Rekonstrukcje pourazowych i po-resekcyjnych ubytkw tkanki kostnej w obrbie

czci twarzowej czaszki przy zastosowaniu przeszczepw autogennych koci.

Wyniki oceny gojenia si koci wykazay celowo stosowania autologicznych przeszczepw

tkanki kostnej w rekonstrukcjach pourazowych i poresekcyjnych w obrbie koci

twarzoczaszki. Naley podkreli, e zarazem potwierdziy one wysok warto autogennego

przeszczepu jako materiau o najwikszym potencjale regeneracyjnym.

Jonasz M, Zawadzki P, Samolczyk-Wanyura D. Rekonstrukcja uchwy nieunaczynionym

autogennym przeszczepem pobranym z talerza koci biodrowej po jej czciowej resekcji.

Reconstruction of mandible with non-vascularised, autogenous iliac crest bone graft, after

partial mandibulectomy. Journal of Stomatology 2011;64(3-4):225-236 5 pkt MNiSW

Jonasz M., Samolczyk-Wanyura D., Zawadzki P. Potencjalne moliwoci zastosowania

szpiku kostnego w regeneracji koci doniesienie wstpne. Potential application of bone

marrow in bone regeneration procedures preliminary report. Journal of Stomatology

2011;64(12):962-972 5 pkt MNiSW

Zawadzki P., Jonasz M., Rolski D. Bovine bone granulate or autogenous block grafts in

maxillofacial reconstructions. Protetyka Stomatologiczna 2017;67(1):28-37. 6 pkt MNiSW

-22-

Samolczyk-Wanyura D., Jonasz M., Zawadzki P., Chomicki P. Treatment Of Patients With

Multiple Dislocations Of The Facial Skeleton. Selected papers of the XX Congress of the

EACMFS, Bruges, Belgium, 14-17.09.10, 429-434

Samolczyk-Wanyura D., Jonasz M., Zawadzki P., Chomicki P. The Application Of

Autogenous Bone Graft In Surgically Treated Tumor Patients. Selected papers of the XX

Congress of the EACMFS, Bruges, Belgium, 14-17.09.10, 435-439

B. Kompleksowa ocena diagnostyki, leczenia i rehabilitacji chorych z nowotworami oraz

zmianami guzopodobnymi jamy ustnej i czci twarzowej czaszki.

Istotnym aspektem tego zagadnienia bya rehabilitacja pacjentw po rozlegych zabiegach

operacyjnych z uwzgldnieniem przywrcenia funkcji ukadu stomatognatycznego.

Wykazay one zarazem, e leczenie implanto-protetyczne, o ile tylko jest moliwe, zwiksza

skuteczno rehabilitacji narzdu ucia.

Rolski D, Kostrzewa-Janicka J, Zawadzki P, yciska K, Mierzwiska-Nastalska E. The

management of patients after surgical treatment of maxillofacial tumors. Biomed Res Int.

2016; ID4045329. IF 2,476 25 pkt MNiSW

Jaworska E., Szczodry B., Zawadzki P., Samolczyk-Wanyura D. Pierwotny rak rdkostny

uchwy: opis przypadku. Primary intraosseous carcinoma of the mandible: report of a case.

Journal of Stomatology. 2012;65(2):216-225. 5 pkt MNiSW

Samolczyk-Wanyura D., Jonasz M., Sturska M., Zawadzki P. Gruczolak wielopostaciowy w

rejonie podniebienia twardego. Adenoma multiforme of the hard palate. Journal of

Stomatology. 2013;66(3):383-391.

6 pkt MNiSW

Zawadzki PJ, Btkowski B, Kotlarski M, Perkowski K. Torbiel prosta diagnostyka i

leczenie u pacjentw leczonych ortodontycznie. Opis przypadkw klinicznych. Orthodontic

Forum 2016;12(2):130-138. 11 pkt MNiSW

Kcik M., Marczewska M. J., Rorot U., Kcik M., Zawadzki P. Pilomatrixoma powieki

grnej. Okulistyka 2017, 1: 45-48. 7 pkt MNiSW

Iwaczyk B, Wychowaski P, Kresa I, Wojtowicz A, Oldzka G, Oszwadowski M, Cupriak

K, Nieckula P, Zawadzki PJ. Implantacja z wykorzystaniem szablonu chirurgicznego z tulej

- analiza matematyczna. Implants. International magazine of oral implantology

2016;11(4):22-27. 3 pkt MNiSW

-23-

C. Badania epidemiologiczno-diagnostyczno-terapeutyczne chorych leczonych z powodu

nastpstw urazw czci twarzowej czaszki.

Przeprowadzona ocena wykazaa m. innymi konieczno zwrcenia znacznie wikszej uwagi

na pooperacyjn rehabilitacj pacjentw, z uwzgldnieniem technik fizjoterapii.

Sotan M, Jagielak M, Zawadzki P. Osteosynteza jako metoda leczenia zama koci czci

twarzowej czaszki. Wielospecjalistyczne Sympozjum pt.: Postpy w diagnostyce, leczeniu i

rehabilitacji ukadu stomatognatycznego. Warszawa, 24-26.04. 1997. Materiay

konferencyjne str. 47.

Samolczyk-Wanyura D., Jonasz M., Zawadzki P., Chomicki P. Treatment Of Patients With

Multiple Dislocations Of The Facial Skeleton. Selected papers of the XX Congress of the

EACMFS, Bruges, Belgium, 14-17.09.10, 429-434.

Samolczyk-Wanyura D, Piekarczyk J, Szawiski M, Zawadzki P. Chirurgiczne leczenie

zama jarzmowo-szczkowo-oczodoowych (ZJSO) ze wskaza wynikajcych z

ograniczenia funkcji. Pierwsza Midzynarodowa Konferencja Stomatologiczna Zachd-

Wschd, Warszawa, 18-20.05.06, Materiay konferencyjne, str. 43.

Szczodry B., Otrbska M., Wyleo M., Kociuk A., Zawadzki P. Zastosowanie

wspomagania komputerowego oraz technologii generatywnych. Sympozjum Chirurgia

Oczodow, Otarzew 29-30.05.2015; Materiay konferencyjne, 18.

Kociuk A., Szczodry B., Zawadzki P. Przegld metod pourazowej rekonstrukcji zamania w

obrbie dna oczodou. Sympozjum Chirurgia Oczodow, Otarzew29-30.05.15; Materiay

konferencyjne,19.

D. Opisy przypadkw klinicznych dotycz, podobnie jak prace oryginalne ujte w tematyce

osignicia i poza ni, jednych z czstych odmian raka - nowotworw jamy ustnej.

Jaworska E., Szczodry B., Zawadzki P., Samolczyk-Wanyura D. Pierwotny rak rdkostny

uchwy: opis przypadku. Primary intraosseous carcinoma of the mandible: report of a case.

Journal of Stomatology. 2012;65(2):216-225 5 pkt MNiSW

Samolczyk-Wanyura D., Jonasz M., Sturska M., Zawadzki P. Gruczolak wielopostaciowy w

rejonie podniebienia twardego. Adenoma multiforme of the hard palate. Journal of

Stomatology. 2013;66(3):383-391.

6 pkt MNiSW

Zawadzki PJ, Btkowski B, Kotlarski M, Perkowski K. Torbiel prosta diagnostyka i

leczenie u pacjentw leczonych ortodontycznie. Opis przypadkw klinicznych. Orthodontic

Forum 2016;12(2):130-138. 11 pkt MNiSW

-24-

Kcik M., Marczewska M. J., Rorot U., Kcik M., Zawadzki P. Pilomatrixoma powieki

grnej. Okulistyka 2017, 1: 45-48.

7 pkt MNiSW

E. Pozostaa tematyka badawcza ujta jest m. innymi w pracach pogldowych.

Omwienie zagroe generowanych przez pezaki transmitowane do jamy ustnej oraz ich roli

w rozwoju chorb nawizuje do tematyki stanowicej osignicie naukowe wymienione w p.

I.

Inne prace pogldowe dotycz problemw epidemiologicznych i technicznych okoo

zabiegowych.

Chomicz L, Piekarczyk J, Zawadzki P, Siemiska-Piekarczyk B, Perkowski K, Piekarczyk P,

Szawiski M. Pezaki transmitowane do jamy ustnej oraz ich rola w rozwoju chorb na

podstawie pimiennictwa i bada wasnych. Czasopismo Stomatologiczne. 2007;60(5):321-

329 9 pkt MNiSW

Perkowski K, Zawadzki P, Chomicz L, Iwaczyk B. Bezzbno - problem zdrowotny.

Roczniki Warszawskiej Szkoy Zdrowia. 2011, 87- 92.

1 pkt MNiSW

Kowalska-wik A, Kcik M, Kasprzak J, Zawadzki P, Kcik M. Dystrofia miotoniczna typu

1. (choroba Crushmanna-Steinerta). Okulistyka 2015;18(4):65-67. 7 pkt MNiSW

Walerzak M, Zawadzki P, Btkowski B, Zadurska M, Walerzak K. Surgically assisted

maxillary expansion a review of surgical techniques based on the literature and own

material. Orthodontic Forum 2016;12(1):52-61.

11 pkt MNiSW

F. Rozdziay w monografiach (7)

Pawowski W, Baltaza W, Starociak B, Padzik M, Zawadzki P, Pilich I, Dybicz M,

Domaska B, Chomicz L. Effects of Amphizoic Amoeba Spread in Human Environments

Emerging Threat for Public Health in Poland. In: Romaniuk P., Grochowska-Niedworok E.

(ed.): Health for Public, Public for Health. Heath systems in V4 countries. Lublin: Wyd.

Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju TYGIEL, 2016:232-240. - w jz. angielskim

5pkt. MNiSW

Zawadzki P, Starociak B, Dybicz M, Perkowski K, Baltaza W, Ky M, Pionkowski K,

Janiewska E, Chomicz L. 2016. Opportunistic strains - risk factors of infections in humans -

detected in synanthropic arthropods occurring inside and in vicinity of health facilities. In:

-25-

Buczek A., Baszak C. (eds.), Arthropods. Interrelationships in the host-ectoparasite-pathogen

system. Koliber, Lublin, 2016, 89-96. - w jz. angielskim 5 pkt MNiSW

Chomicz L, Starociak B, Dybicz M, Chrucikowska A, Baltaza W, Pilich I, Perkowski K,

Nowakowska J, Zawadzki P, Padzik M, Wroczyski P. 2015. The role of developmental

stages of Plodia interpunctella (Arthropoda, Insekta) as reservoirs/ vectors of pathogenic

fungi distributed in the human environment. In: Arthropods. In the contemporary world. (Ed.:

A. Buczek, C. Baszak), Koliber, Lublin, 2015, 327-333. - w jz. angielskim

5pkt. MNiSW

Chrucikowska A, Starociak B, Asman M, Baltaza W, Dybicz M, Perkowski K, Zawadzki

P, Piekarczyk P, Biernat B, Chomicz L. 2015. Pyralid moths as risk factors for spread of

opportunistic/ pathogenic microbiota in urban and suburban dwellings. In: Arthropods. In the

contemporary world. (Ed.: A. Buczek, C. Baszak), Koliber, Lublin, 2015, 351-363. - w jz.

angielskim 5pkt. MNiSW

Chomicz L, Starociak B, Piekarczyk J, Oldzka G, Zawadzki P, Padzik M, Mocicki D,

Pietruczuk A. 2008. Ocena wraliwoci/opornoci na antybiotyki patogennych

drobnoustrojw, izolowanych z muchwek Calliphoridae (Insecta, Diptera), bytujcych przy

obiektach szpitalnych. W: Stawonogi. Oddziaywanie na ywiciela. (Arthropods. Influence on

host.), A. Buczek, C. Baszak (red.), Wyd. Akapit, Lublin 2008, 299-305.

6 pkt. MNiSW

Chomicz L, Walski M, ebrowska J, Zawadzki P, Kowalewski C, Kubica-Biernat B,

Mazurkiewicz M. Zmiany cytologiczne w skrze czowieka jako skutek atakw meszek z

rodzaju Simulium (Insecta, Diptera). W: Stawonogi i ywiciele. Lublin: Wydawnictwo Liber,

2003; 429-436 7pkt MNiSW

Chomicz L, Walski M, Turkowicz M, Zawadzki PJ, Kubica-Biernat B, Szubiska D,

Dbrowska J. Zrnicowane zmiany skrne u osb zaatakowanych przez pasoytnicze

stawonogi z rodzaju Simulium (Insecta, Diptera), Ctenocephalides (Insecta, Siphonaptera) i

Argas (Arachnida, Acarina). W: A. Buczek, C. Baszak (red). Stawonogi w Medycynie:

zagadnienia ekologiczne. Lublin: Wydawnictwo Liber, 2002; 205-213. 7pkt MNiSW

IF prac, ktrych jestem wspautorem, opublikowanych w czasopismach naukowych: przed doktoratem IF 1,753, po doktoracie IF 9,055. cznie: IF = 10,808, 302 pkt MNiSW, IC = 1258,55 Indeks Hirscha z bazy Web of Science z dn. 03.11.2017 = 3.

Rozdziay w monografiach: cznie: 40 pkt MNiSW. 302 pkt MNiSW + 40 pkt MNiSW = 342 MNiSW

-26-

Pozostae aktywnoci zwizane z moj dziaalnoci naukow i dydaktyczn

wymieniem w Zaczniku 4.

Pimiennictwo

Patel R., Gamboa A. 2012. Prevalence of oral diseases and oral-health-related quality of life in

people with severe mental illness undertaking community based psychiatric care. British Dental

Journal 213: E16. doi: 10.1038/sj.bdj.2012.989

Atanasova K.R., Yilmaz . 2015. Prelude to oral microbes and chronic diseases: past, present and

future. Microbes and Infection 17: 473-483.

Rubin R.H. 2002. Infection in the organ transplant recipients. W: Clinical approach to infection in the

compromised host, 4th ed. (red. Rubin R. H., Young L. S.), 573-679, Kluwer Academic/ Plenum

Publishers.

Wrblewska M., Swoboda-Kope E., Kawecki D. wsp. 2004. Zakaenia jako potencjalny czynnik

powika u chorych z cukrzyc i po transplantacji. Medycyna Dydaktyka Wychowanie XXXVI (2):

38-42.

Fortak B., Paneta-Maecka I., Trojanowska-Lipczyk J., Czkwianianc E., Dyska E., Kozie B. 2004.

Rola grzybw z rodzaju Candida w etiopatogenezie zapalenia bony luzowej przeyku, odka i

dwunastnicy u dzieci. Wiadomoci Parazytologiczne 50: 381386.

Gorbaczewski A., Buczkowska-Radliska J. 2003. Patogeneza polekowego przerostu dzise na

podstawie pimiennictwa. Czasopismo Stomatologiczne LVI: 668-673.

Jenkinson H.F. and Lamont R.J. 2005. Oral microbial communities in sickness and in health. Trends

in Microbiology 13: 589-595.

Kaczkowski H., Sarowska J., Wojnicz D., Nowicka J., Kozowski Z., Jankowski S. 2004

Wystpowanie Entamoeba gingivalis i Trichomonas tenax w jamie ustnej u chorych na ostre biaaczki

i nowotwory ukadu limforetikularnego. Dental Medical Problem 41: 683685.

Sarowska J., Wojnicz D., Kaczkowski H., Jankowski S. 2004. The occurrence of Entamoeba

gingivalis and Trichomonas tenax in patients with periodontal diseases, immunosuppression and

genetic diseases, Advances in Clinical and Experimental Medicine 13(2): 91-97.

Jenkinson H.F., Lamont R.J. 2005. Oral microbial communities in sickness and in health. Trends in

Microbiology 13: 589-595.

Jian B., Kolansky A.S., Baloach Z.W., Gupta P.K. 2008. Entamoeba gingivalis pulmonary abscess-

diagnosed by fine needle aspiration. Cytojournal 30: 512.

Ghannoum M.A., Jurevic R.J., Mukherjee P.K., Cui F., Sikaroodi M., Naqvi A., Gillevet P.M. 2010.

Characterization of the oral fungal microbiome (mycobiome) in healthy individuals. PLoS Pathogens

6: e1000713. doi: 10.1371/journal.ppat.1000713.

-27-

Bonner M., Santi-Rocca J. i wsp. 2014. Detection of the amoeba Entamoeba gingivalis in periodontal

pockets. Parasite 21: 30.

Przybyowska D., Mierzwiska-Nastalska E., Swoboda-Kope E., Rubinsztajn R., Chazan R. 2016.

Potential respiratory pathogens colonization of the denture plaque of patients with chronic obstructive

pulmonary disease. Gerodontology 33: 322-327.

Rolski R., Kostrzewa-Janicka J., Zawadzki P., yciska K., Mierzwiska-Nastalska E. 2016.

The Management of Patients after Surgical Treatment of Maxillofacial Tumors, BioMed Research

International, vol. 2016 (2016), Article ID 4045329,7 pages. doi.org/10.1155/2016/4045329.

Lunsford R.D., Melillo A.A., Somerman M.J. 2015. Guest editorial for special oral microbes edition.

Microbes and Infection 17: 47172. www.elsevier.com/locate/micinf

Wrblewska M., Piotrowska W. 2004. Etiologia i epidemiologia zakae w praktyce

stomatologicznej. W: uczak. M., Swoboda-Kope E (red.). Wybrane zagadnienia z mikrobiologii

jamy ustnej, str. 355 -366. Wyd. Czelej. Lublin.

Zawadzki P., Starociak B., Dybicz M. et al. 2016. Opportunistic strains - risk factors of infections in

humans - detected in synanthropic arthropods occurring inside and in vicinity of health facilities. In:

Buczek A., Baszak C (eds.). Arthropods. Interrelationships in the host-ectoparasite-pathogen system.

Lublin, Koliber, 8996.

Wodzisawska-Czapla D., Mendera-Boek U., Solarz K. 2016. Monitoring obecnoci stawonogw w

placwkach leczniczych jako narzdzie pracy zespou ds. zakae zakadowych na wybranym

przykadzie z wojewdztwa lskiego. In: Buczek A., Baszak C. (eds.). Arthropods. Interrelationships

in the host-ectoparasite-pathogen system. Lublin, Koliber, 5158.

Tam VH, Kabbara S, Vo G, Schilling AN, Coyle EA. 2006. Comparative pharmacodynamics of

gentamicin against Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa. Antimicrob Agents

Chemother50: 26262631.

Do T, Devine D, Marsh PD. 2013. Oral biofilms: molecular analysis, challenges, and future prospects

in dental diagnostics. Clinical, Cosmetic and Investigational Dentistry 5: 1119.

Buttner H, Mack D, Rohde , H. 2015.Structural basis of Staphylococcus epidermidis biofilm

formation: Mechanisms and molecular interactions. Frontiers in Cellular and Infection Microbiology

5: article 14.

Rutten HJ: Local application of gentamycin-containing collagen implant in the prophylaxis and

treatment of surgical site infection. 2012. Int J Surg. 10: S1.

Hooper SJ, Wilson MJ, Crean SJ. 2009.Exploring the link between microorganisms and oral

cancer: a systematic review of the literature. Head Neck 31:1228-1239.

Oghli AA, Steveling H. 2010. Ridge preservation following tooth extraction: a comparison between

atraumatic extraction and socket seal surgery. Quintessence Int. 41: 605609.