max weber

5
WEBER ve YORUMLAYICI (ANLAYICI) SOSYOLOJİ: 1864-1920 yılları arasında yaşayan ünlü Alman düşünürü ve sosyoloğu Max Weber, sosyolojiye önemli katkılar sağlamış,bir bilim olarak sosyolojinin genel kavramsal çerçevesini çizmiş ve tutarlı bir sosyal bilimler felsefesi geliştirmiştir. Çalışmaları daha hala sosyolojinin birçok ilgi alanına ışık tutan Weber,modern toplumun temel özelliklerini sağlam bir biçimde tespit edip ortaya koymuş, tüm büyük dünya dinlerini, antik toplumları,iktisadi tarihi, hukuk ve müzik sosyolojisini ve daha birçok alanı kapsayan bir dizi araştırmaları kaleme almıştır. Bu özelliklerinden dolayı Weber,Durkheim ile birlikte modern sosyolojinin kurucularından kabul edilir.Bu iki sosyolog içinde Weber’in çalışmaları çok daha karmaşık, anlaşılması güç ve iddialıdır. Sosyolojini yöntem ve felsefi analizlerinde Neo-Kantçı bir bakış açısını benimseyen Weber önemli ölçüde Marx’ın da etkisinde kalmıştır. Fakat Weber’in akıl hocaları gerçekte çok zengindir.Örneğin Marxizm’in Kapitalizm ile ilgili çözümlemelerine alternatif olarak getirdiği Protestan Ahlakı tezini oluştururken önemli ölçüde W. Sombart ile G. Simmel’in geliştirdiği kapitalizm ve para kuramlarını temel almıştır. Weber her şeyden önce sosyolojinin insan davranışlarıyla ilgili olarak, doğa bilimlerininkine benzer genel geçer yasalara ulaşamayacağını, insan toplumları söz konusu olduğunda evrim niteliği taşıyan bir gelişmeyi doğrulayıp temellendiremeyeceğini öne sürmüştür.(1) Bu çerçeve içinde öncelikle pozitivizme karşı tavır alan Weber’in sosyolojisini, büyük oranda sınıf çatışmalarının toplumun gelişmesinde temel dinamik süreci biçimlendirdiği şeklindeki Marxist genellemeye hücumun oluşturduğu söylenebilir.(2)Yani Weber’in sosyolojisi ,bir yandan evrimci pozitivizme ve diğer yandan da dogmatik Marxizm’e tepki olarak ortaya çıkmıştır. Weber’in tanımına göre,Marxizm ekonomik bir determinizm biçimi;düşünce tarzları ile ekonomik çıkarlar arasında kesin bir işlevsel ilişki bulunduğu savını ileri süren bir teoriydi:fikirler ister dinsel ister ekonomik olsun, özerkliğin izinin bile görülmediği basit gölge fenomenlerdi. Weber, Marxizmin bilgiyi ideoloji olarak,sınıfsal ve ekonomik çıkarların bilinçteki yansıması olarak tanımladığını düşünüyordu:Kavramlar,bir yandan sosyalizmin ve komünizmin tarihsel kaçınılmazlığına giden yolu işaret ederken,öbür yandan bu nesnel gerçekliği yeniden ürettikleri kadarıyla bilimseldi. Şu halde toplum da bütünüyle üretim tarzının ve gelişme yasalarının egemen olduğu bir sistemdi.İnsan özneler kurucu bir rol oynamadıkları gibi,tarihsel evrim geçiren bir bütünün pasif nesneleriydi.(3) Max Weber toplumsal yaşamın anlaşılmasında etkisi altında kaldığı Marx’tan toplumsal sınıfların analizinde de ayrılmaktadır. Ona göre sınıf,sadece iktisadi düzen içinde geçerli olan düzenin bir bölümüdür. Marx için sınıf,topluluğun şeklini veren toplum analizinin temel ölçütüdür. Weber için ise sınıf topluluk içinde gelişebilecek birkaç grup tipinin yalnızca biridir.Weber, insan ilişkilerini belirleyen nedenlerin yalnızca ekonomik çıkarlar olmadığı ve insanları birbirine bağlayan gerçek bağların

Upload: cihanazarak

Post on 18-Aug-2015

213 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Weberrr

TRANSCRIPT

WEBERve YORUMLAYICI (ANLAYICI) SOSYOLOJ: 1864-1920 y!!"#"#"$%&" y"'"y"% (%!( A!)"% &('(%(#( ve $*$y*!*+,M"- We.e#/ $*$y*!*01ye2%e)!1 3"43!"# $"+!")'/.1# .1!1)*!"#"3$*$y*!*01%1%5e%e! 3"v#")$"! 6e#6eve$1%1 617)1' ve4,4"#! .1#$*$y"! .1!1)!e#8e!$e8e$1 5e!1'41#)1'41#9 :"!')"!"# &";";"!" $*$y*!*01%1%.1#6*31!51"!"%%" '3 4,4"% We.e#/)*&e#% 4*1, .1# #*! *y%")"&3!"# 51.1/4"#1;$e!ev#1) 5e61#e% .1# .(4(%(% "e3*%*)1363"#!"# *!)"&+ ve1%$"%!"# .1#.1#1%e ."+!"y"% 5e#6e3 ."+!"#% &" e3*%*)13 323e%!1 *!)"&+ 52#('!e#1y!e M"#-?4"%"y#!#9B, y"3!"')y!" We.e# 4"#1;1% )"4e#y"!1$4 "63!")"$% #e&&e4)e34e&1#9S%8 6"4')"!"#%"M"#-?% ve#&1+1 2%e)1 ve#)e)e34e&1#9O%" 52#e e3*%*)13 5e#6e3!e# 2%e)!1 8"3"4 .,%,%!".1#!134e 8131# ve &e+e#!e# &";" &" 2%e)!1&1#9 We.e#?1% Y*#,)!"y> S*$y*!*01 "%!"y': We.e# 6"!')"!"#%&" .1# %*34"y 27e!!13!e v,#5,!")'4#9 O &" $*$y*!*01%1% y"!%7>" ey!e)e1!1'31% 27%e!.1# y*#,) *!)"&+ve $*$y*!*5!"#% y"!%7>" 4* "%!"'!)"$%" y2%e!e% .1# .1!1)&1#999 Ey!e) $*$y"!&1# 71#"ey!e)&e .,!,%"% .1#ey (vey" .1#ey!e#)*%" 27%e! .1# "%!") y"3'4##!"# ve ."'3"!"#%%&"v#"%'% &133"4e "!#!"#9I(4) Y,3"#&"31 4"%)%&"% &" "%!"'!">"+ 51.1 We.e#?1% $*$y*!*013 y"3!"')%" 52#e$*$y*!*01 3"v#"y> *!)"! y"%1 4* "%!")"I y" "63!"y> (vey" 5(&($e!)"%!")" ve 527!e)$e! (vey" &*+#,&"%) "%!")" "#"$%&" .1# "y#) y" "%!")" ., &*+#,&"%"%!"'!"%ey!e)1%"#3"$%&"31 5(&(!e#1%.1!51$1y!e1!51!1&1#9We.e#?1%5(&(&e%"%!"&+/ey!e)&e.,!,%"% "342#e ve *%, 527!e)!eye%e/ y"#(.e!e#1)17/"!'3"%!3!"#)7/2%y"#5!"#)7 ve "!5!")" 4"#7)7" 52#e .1# "%!")"$";1,% 2%>(!!e#1% 4()&e%5e!1)$e! .1# )e4*&!" 63"#$"%&+% 52#(#(7931%>1$1&e .e!1#!1 .1# ;e&e8e ,!"')"&" e% e431% "#">% $e61)1y!e 1!51!1 *!"% ey!e)&1#9Ke# 131 *!"y&" &"#"$y*%e! "%!")"y" $";1< *!&,+,),7 $2y!e%e.1!1#9 We.e# ., )e4*&*!*013 y"3!"') 1!e @"($( &eE1%$"%% 1!";1)e#;")e4e )"7;"# *!)"&+ $(#e>e &*+" ve .e&e%1% 5(%"; ve 2!()&e)e3 *!&,+,%"1%"%)"34#9@$">" A$e417)2+#e41$1%e 52#e 24e &(%y"y" y2%e!13 ey!e)!e#1% 2%e)1 *#4"&"%3"!3)"34"B, "%!"y' &*+#,!4,$,%&" A$e417) 2+#e41$1 161%&e '2y!e .1# "%!"y' *#4"y" 63)'4#: M"%#%% $ev&1+1 .1# 3,! *!)"3 161% ',%!"#" &133"4 e4)e3 5e#e31#:19E%.(y(35(%";vey"1%$"%*%,#,%"y"3')"y"%e%.(y(3&"v#"%'/1%$"%%v"341%1 .*'";"#>")"$E"y!"3 "y!"3 &*!"')"$%$"%% &,#)"&"% 6"!')"$ ve (#e4)e$1 5e#e3)e34e&1#929%$"% (#e4413!e#1%1 ;"# v,#,< ;"#)"% $"v,#)")"!%$"% 6*3 ."$14 ve $"&e .1# y"'")5e61#)e!1&1#9B2y!e>e 1%$"%/ 4(3e41)&e% "#4" 3"!"% 4"$"##,8 e4)e!1&1#9G9M"$"##,8!"# y"4#)" &2%('4(#(!)e!1&1#9(O) We.e#?e 52#e A$e417)1% ., 2+#e41!e#1%1 .1#!e'41#1%>e )(4e'e..1$ 4"%) *#4"y"63)"34"C#*4e$4"% ";!"3%/ A$e417) 2+#e41$1%1 .e%1)$eye% 4*,!,+,% *#4"&"% 3"!!1&&1 e!e'41#1!e#e ;e&e8 *!),'4,#: B#%e+1% 3""3e%&1 161%&e.,!,%&,+,4*1&&1 .1# ;"4" y"