bilgisayar destekli çizim 482 bk0021 (2)

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ

PROJESİ)

TESİSAT TEKNOLOJİSİ VEİKLİMLENDİRME

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÇİZİM 1

ANKARA 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarakyaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarındaamaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretimmateryalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek vegeliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığındasatılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ...................................................................................................................iiiGİRİŞ ....................................................................................................................................... 1ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 31. KOMUTLAR VE KOORDİNAT ........................................................................................ 3

1.1. Dwg (Drawing) Dosyaları............................................................................................. 31.2. İşlemci, Ana Kart, HDD, RAM, Ekran Kartı................................................................ 41.3. Bilgisayar Çiziminin Kullanım Alanları, Getirdiği Kolaylıklar, Zorunluluk Sebepleri41.4. Komut Verme Şekilleri .................................................................................................4

1.4.1. Komut Satırından Komut Verme...........................................................................51.4.2. Menüden Komut Verme ........................................................................................ 51.4.3. Kısa Yol Tuşlarından Komut Verme .....................................................................6

1.5. Genel Komut Tanımları ve Kısaltmaları.......................................................................61.5.1. Zoom “z” Görüntü Büyütme ................................................................................. 61.5.2. Pan “p” Görüntü Taşıma........................................................................................ 71.5.3. Line “l” (Çizgi) ......................................................................................................71.5.4. Circle “c” (Daire)...................................................................................................81.5.5. Arc “a” (Yay).......................................................................................................101.5.6. Erase “e” (Silme) .................................................................................................111.5.7. Move “m” (Nesne Taşıma).................................................................................. 121.5.8. Copy “co” (Nesne Kopyalama) ...........................................................................121.5.9. Layer “la” (Katman) ............................................................................................ 131.5.10. Redraw “r” (Görüntü Yenileme) .......................................................................14

1.6. Koordinat Verme Şekilleri .......................................................................................... 141.6.1. Kartezyen Koordinatlar ....................................................................................... 141.6.2. Açısal Koordinatlar.............................................................................................. 16

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 18ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 19

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 212. ÇİZİMLER İÇİN ŞABLON ÇERÇEVE ÇİZİMİ .............................................................. 21

2.1. Bilgisayar Destekli Çizim Programının Çalıştırılması................................................212.2. Çizim Alanının Hazırlanması...................................................................................... 222.3. Noktadan Sonra Hanenin Belirlenmesi .......................................................................232.4. Çizim Limitlerinin Belirlenmesi ................................................................................. 242.5. Grid Komutu ...............................................................................................................242.6. Snap Komutu...............................................................................................................262.7. Çizgi Çizmek...............................................................................................................27

2.7.1. Uygulama.............................................................................................................272.7.2. Uygulama.............................................................................................................272.7.3. Uygulama.............................................................................................................282.7.4. Kenetleme Komutları........................................................................................... 28

2.8. Çerçeve Çizgilerini Kalınlaştırmak.............................................................................33UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 34ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 35

ÖĞRENME FAALİYETİ–3 .................................................................................................. 373. ANTET ÇİZİMİ ................................................................................................................. 37

3.1. Time Komutu ..............................................................................................................37

İÇİNDEKİLER

ii

3.2. Layer Kavramı ............................................................................................................383.3. Change Komutu ..........................................................................................................403.4. Pline Komutu ..............................................................................................................433.5. Multiline “ml” (Çoklu Çizgi) Komutu........................................................................473.6. Zoom Komutu .............................................................................................................493.7. Array Komutu (Düzlemsel) ........................................................................................ 533.8. Text Komutu ...............................................................................................................573.9. Yazı Sitilinin Değiştirilmesi........................................................................................ 583.10. Dtext Komutu............................................................................................................613.11. Plot Komutu ..............................................................................................................66UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 68ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 69

ÖĞRENME FAALİYETİ–4 .................................................................................................. 724. ÇİZGİ VE ÇEMBER ÇİZİMİ ............................................................................................ 72

4.1. Yeni Bir Çizime Başlamak ......................................................................................... 724.2. DDedit Komutu...........................................................................................................744.3. Undo Redo .................................................................................................................. 754.4. Çember Çizimi ............................................................................................................754.5. Otomatik Saklama Komutu......................................................................................... 754.6. Çizilmiş Nesneleri Seçmek ......................................................................................... 764.7. Nesnelerin Özelliklerini Öğrenmek ............................................................................764.8. Erase Komutu..............................................................................................................774.9. Copy Komutu..............................................................................................................794.10. Trim Komutu.............................................................................................................804.11. Extend Komutu .........................................................................................................82UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 84ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 85

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 87CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 89KAYNAKÇA......................................................................................................................... 90

iii

AÇIKLAMALARKOD 482BK0020ALAN Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme

DAL/MESLEK

Isıtma ve Doğalgaz İç TesisatıIsıtma ve Sıhhi TesisatIsıtma ve Gaz Yakıcı Cihazlar (Bakım – Onarım)Servisi

MODÜLÜN ADI Bilgisayar Destekli Çizim 1

MODÜLÜN TANIMIBu modül bilgisayar destekli çizimde kullanılan komutlar,koordinat sistemi ve çizim konularında becerilerkazandıracak öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/32ÖN KOŞUL Temel Bilgisayar, dersini başarmış olmak.

YETERLİKBilgisayar Destekli Çizim 1 modülü ile AutoCADprogramında temel çizim komutlarını kullanarak iki boyutluçizimler yapmak.

MODÜLÜN AMAÇLARI

Genel AmaçBu modül ile ilgili uygun ortam ve araç gereçsağlandığında, AutoCAD programını kullanarak iki boyutluçizimler yapabileceksiniz.Amaçlar1.Bilgisayar destekli çizim programına başlangıç

yapabileceksiniz.2.Bilgisayar destekli çizim programında şablon çerçeve

çizimi için gerekli komutları bileceksiniz ve şablonçizebileceksiniz.

3.Bilgisayar destekli çizim programında antet çizimi içingerekli komutları ve uygulama şekillerini bileceksiniz.

4.Bilgisayar destekli çizim programında çizgi ve çemberçizimi için gerekli komutları ve şekillerini bileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Bilgisayar laboratuvarı, AutoCAD programı, projeksiyon,tepegöz, ploter, yazıcı vb.

ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME

Her işlem sonunda işlemle ilgili yeterlilikleri ölçmek içinbelirlenmiş bir sürede test ve uygulama işlemigerçekleştirilecektir.Dersin işlenmesi sırasında gösteri ve uygulama yöntemiuygulanacaktır.Verilen çizimi verilen sürede yapabilme yeterliliğisağlanacaktır.İşlem basamaklarını ayrıştıracak, en kısa sürede çizimiyapabilecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Günümüzde insan ihtiyaçlarının hızla artıyor olmasına paralel olarak teknolojide deçok hızlı gelişmeler meydana gelmektedir. Bizler de Enerji ve Tesisat Teknolojisi alanında,üretim içerisinde bulunarak bu ihtiyaçları karşılamak durumundayız. Ürünlerimizin vehizmetlerimizin piyasada kabul görebilmesi için güncelleştirilmesi ve yeni teknolojilerinüretimde kullanılması gerekmektedir.

Bir ürünü ve hizmeti geliştirebilmek için öncelikle ürünün tasarlanması gerekir.Tasarım, önceleri klasik yöntemler kullanılarak kâğıt üzerine çizilir ve teknik ressamlar dabunu teknik resim kurallarına uygulayarak imalat resmine dönüştürürlerdi. Sonraki aşamada,bu imalat resimleri üretim ortamlarında kullanılırdı. Bu sebepten dolayı süreç çokuzayabilirdi. Daha sonra ürün üzerinde yapılacak küçük değişiklikler çizimin yenidenyapılmasını gerektirirdi.

Günümüzde ise gelişen teknolojiye paralel olarak tasarım işine bilgisayar girmiştir.Biz buna bilgisayar destekli tasarım (Computer Aided Design) adını veriyoruz. Birçokbilgisayar destekli çizim programı bulunmaktadır. Bunlardan en yaygın olarak kullanılanı“AutoCAD” programıdır.

Sizler bu modül yardımıyla bilgisayar destekli tasarımda kullanılan AutoCADprogramında iki boyutlu çizim yapabilmek için kullanılan temel komutların kullanımınıöğrenerek kendinizi teknolojik gelişmelere hazırlayabileceksiniz.

GİRİŞ

3

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

Gerekli donanımdan faydalanarak AutoCAD programında iki boyutlu çizim içingerekli koordinat kavramını ve gerekli komutları çiziminize uygulayabileceksiniz.

Koordinat düzleminden nerelerde faydalanılır? Araştırınız.

1. KOMUTLAR VE KOORDİNAT

1.1. Dwg (Drawing) Dosyaları

AutoCAD çizim programında dwg, dws, dwt ve dxf Drawing dosyaları vardır. Bunlarbilgisayar destekli çizim programı olan AutoCAD ile hazırlanmış çizim dosyalarınınuzantısıdır. Bu dosyalar bilgisayarın Program Files klasörü içinde kurulu olan ilgiliAutoCAD programı sürümünün içindedir.

Çizimin ilk saklanacağı Save komutunun kullanılışında ve kaydedilmiş dosyalarınfarklı isim altında saklanması gereken Save As komutunda bu uzantı seçenekleri görülür.

Şekil 1.1: Drawing dosyası uzantı penceresi

Dwg, Drawing’in (çizim) kısaltmasıdır. Her AutoCAD programı sayfasınınaçılışında “Drawing1.dwg” biçiminde gelir. Yapmış olduğunuz çizimi,belirtilen isimle gösterilen yere kayıt eder. Her açılan sayfa dwg. uzantılı olarakaçılır.

ARAŞTIRMA


AMAÇ

4

Dws, Drawing Standart (çizim standardı) kelimelerinin kısaltmasıdır. Şablondosya benzeridir. Katman, çizgi tipi, ölçülendirme ve yazı sitili gibi özelliklerinayarlanıp dws uzantısıyla kaydedilerek oluşturulur.

Dwt, Drawing Template (çizim kalıbı) kelimelerinin kısaltmasıdır. Yapılançizimleri şablon dosya olarak saklar. Gerektiğinde tekrar çağırılarak üzerindeçalışma yapma kolaylığı sağlar.

Dxf kayıt dosyası ise çizim programının daha önce çıkan sürümlerinde kayıtyapmak için kullanılır. Dxf uzantılı yapılan kayıt uygulamasında yeni sürümünbazı ek özellikleri, eski sürüm özelliklerine dönüşür.

1.2. İşlemci, Ana Kart, HDD, RAM, Ekran Kartı

İşlemci: Merkezi işlem ünitesidir. Kısaca CPU diye bilinir. Bilgisayardaprogram komutlarının yorumlanarak işleme konulduğu bütün matematiksel,mantıksal ve kontrol işlemlerinin yapıldığı ünitedir. Örnek Pentium, AMD,Cleron vb.

Ana Kart: Bilgisayardaki bütün parçaların (CPU, HDD, RAM vb.) bağlandığıkarttır. Bir bilgisayarın donanımları arasında, üzerindeki veri yolları vasıtasıylahaberleşir. Bilgisayarın hangi özelliklere sahip olabileceğini belirler.

HDD: Sabit disk (hard disk) bir bilgisayarda bilgi saklama için bulunan vebilgilerin depolandığı birimdir. Depolanan bilgiler istendiğinde silinebilir vedeğiştirilebilir. Depolama miktarları Byte olarak ifade edilir. Bir bilgisayardabirden fazla bulunabilir.

RAM: Ana kart üzerinde bulunur. Bilgilerin geçici olarak saklandığı vebilgisayar kapandığında üzerindeki bilgilerin silindiği hafıza ortamıdır. Örnek:512 RAM, 1028 RAM vb.

Ekran Kartı: Bilgisayarda yapılan işlemlerin görsel ortama aktarılmasınısağlayan parçadır. Görüntülerin ekrana yansıtılmasını ve görüntü kalitesinibelirler.

1.3. Bilgisayar Çiziminin Kullanım Alanları, Getirdiği Kolaylıklar,Zorunluluk Sebepleri

Bilgisayar destekli çizim teknik resimin kullanıldığı bütün alanlarda kullanılmaktadır.Ölçekli çizim yapabilme, ölçülendirme, çizimde değişiklik yapabilme ve saklama kolaylığıgibi pek çok faydası bulunmaktadır. Teknoloji çağında zaman tasarrufunun önemindendolayı da bir zorunluluk haline gelmiştir.

1.4. Komut Verme Şekilleri

AutoCAD Drawing sayfası açılışında Şekil 1.2 ‘deki ekran görülür. Çizim çalışmalarıbu ekran üzerinde yapılır. Çizim alanı çizim penceresini kaplar. Çizimi kolaylaştırmak vekomutları kısa yoldan çalıştırmak için, menüler ve araç çubukları çizim alanı kenarındadır.AutoCAD ekran başlığında programın adı (AutoCAD), sürümü (2000, 2002, 2004, 2005 ve2006 gibi), dosya adı (Draving1 gibi) ve uzantısı (dwg) yazar.

5

Şekil 1.2: AutoCAD ekranı

AutoCAD programında komut verme komut satırından, menüden ve kısa yoltuşlarından (araç çubuklarından) olmak üzere üç şekilde olur. Komut giriş yerleri Şekil1.2’de renklendirilerek gösterilmiştir.

1.4.1. Komut Satırından Komut Verme

Komut satırı standart olarak çizim ekranının altında bulunur. Satır sayısı ve konumudeğiştirilebilir. Klavyeyi kullanarak komutların yazılıp girilmesinde ve rakamlarınyazılmasında kullanılır. Komutlar yazılış şekliyle veya kısaltma şeklinde girilir. Komutsatırına komutun ismi yazılır ve enter tuşuna basılır. Komut çalıştırılmış olur. Komuttançıkmak için Esc tuşuna basılır.

Command: line Specfy first point: *Cancel*Commannd:

Şekil 1.3: Komut satırına komutun yazılışı

1.4.2. Menüden Komut Verme

Menü çubuğu standart olarak ekranın üst kısmında bulunur. File, Edit, View, İnsertvb. menüleri üzerinde bulundurur. Fare ile komutun bulunduğu menünün üzerine tıklamaksuretiyle menü açılır ve buradan komutun üzerine gelinerek komut seçilir.

6

Şekil 1.4: AutoCAD menüsü

1.4.3. Kısa Yol Tuşlarından Komut Verme

Araç çubuklarının üzerinde komutların kısa yol tuşları bulunmaktadır. Fareyikullanarak araç çubukları üzerinden istenilen komut seçilerek kullanılır. İstenilen araççubuğunu ekranda görüntülemek kullanıcının tercihidir. Kullanıcı kendi araç cubuğunudaoluşturabilir.

Şekil 1.5: AutoCAD araç çubuğu

1.5. Genel Komut Tanımları ve Kısaltmaları

1.5.1. Zoom “z” Görüntü Büyütme

Çizimdeki nesnelerin ölçüleri sabit kalmak şartıyla sadece görsel olarak büyütme veküçültme yapmaya yarar.

Komut satırına zoom veya kısa yolu olan “z” yazılarak enter yapılır. Bu komut ayrıcaaraç çubuklarından, view menü çubuğundan veya komut satırından girilerek de kullanılır.Araç çubuğunda bulunan zoom seçenekleri aşağıdaki gibidir.

Şekil 1.6: Zoom araç çubuğu

7

Command: zoom Specify corner of window, enetr a scale faktor (nX or nXP), or[All/Center/Dynamic/Extends/Previous/Scale/Window]<real time>:Bir nokta koordinatı veya ölçek değeri gir

Zoom (all): Tüm çizimi ekrana getirir. Çizim Limits komutuyla yapılmış iseçizimi, çizim limitleri içinde ekrana yerleştirir.

Zoom(center): Seçilen noktayı ekranın merkezine göre verilen oranda gösterir. Zoom (dynamic): Çizim üzerinde istenilen ayrıntıyı görüntülemeye yarayan bir

seçenektir. Mause yardımıyla büyültülecek bölge seçilir. Zoom (extents): Çizimin tamamı ekranda görüntülenir. Zoom(previous): Bir önceki zoom işlemlerine sırayla dönmeyi sağlar. Zoom (scale): Bir katsayı yardımıyla ekrandaki görüntüyü büyültmeye veya

küçültmeye yarayan seçenektir. Zoom (window): Cursorle alınan bölgeyi ekranı kaplayacak şekilde büyütür.

1.5.2. Pan “p” Görüntü Taşıma

Çizim ekranını istenilen tarafa hızlı bir şekilde kaydırmak için kullanılan bir komuttur.Bu komut çizimin yerini ve ölçeğini değiştirmez. Komut girildikten sonra ekranda el işaretigörülür. Farenin sol tuşu basılı tutularak ekran istenilen yöne doğru kaydırılır.

1.5.3. Line “l” (Çizgi)

En çok kullanılan komutlardan birisi olan LINE, doğru parçaları çizmek içinkullanılır. Bir komutu çalıştırmanın birden çok yolu vardı. Örneğin LINE komutunu;

Menü çubuğundaki "Draw" başlığını açıp "Line" komutunu seçerek, Çizim araç çubuğundan seçerek, Komut satırına yazarak, ça1ıştırabiliriz.

Command: line LINE Specify first point: (çizgi başlangıç noktasını giriniz)Specify next point or [Undo]: çizginin sonraki noktasını giriniz)

8

Undo: Her kullanıldığında bir önceki doğruyu silerek çizime bu noktadandevam etmenizi sağlar.

Close: Son tanımlanan noktayı ilk tanımlanan nokta ile birleştirir.

Örnek: Line komutu ile çizilen bir dikdörtgen.Command: line

Specify first point: 100,50 (A noktası)Specify next point or [Undo]: 200,50 (B noktası)Specify next po int or [Undo]: 200,125 (C noktası)Specify next point or [Close/Undo]: 100,125 (D)Specify next point or [Close/Undo]: 100,50 (A)Veya Specify next point or [Close/Undo]: (A)Command:

1.5.4. Circle “c” (Daire)

Daire çizmenin birden fazla yöntemi vardır. Bunlar sırasıyla açıklanacaktır. Dairekomutu girildikten sonra komut seçeneklerini kullanmak için köşeli parantez içerisindekikelimelerin büyük harflerini yazarak enter tuşuna basılması yeterlidir. Daire komutuaşağıdaki yöntemlerle girilir.

Merkez-yarıçap (center-radius) yöntemiyle daire çizimi: Dairenin veyaçemberin merkezi ve yarıçapı verilerek elde edilir.

Command: Circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr(tan tan radius)]: 60,60 Specify radius o circle or [diameter] : 30

9

Merkez-çap (Center-Diameter) yöntemiyle çizim: Çemberin merkezi ve çapıverilerek çizilir.

Command: Circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr(tan tan radius)]: 80,60 Specify radius of circle or [diameter] : d Specify diameter of circle: 75

Üç nokta (3P) yöntemiyle çember çizimi: Çemberin geçeceği üç noktanınkoordinatları verilerek çizilir.

Command: Circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr(tan tan radius)]: 3PSpecify first point on circle: N1 noktasını giriniz.Specify second point on circle: N2 noktasını giriniz.Specify third point on circle: N3 noktasını giriniz.

İki nokta (2P) yöntemiyle çember çizimi: Çemberin geçeceği iki noktanınkoordinatları verilerek çizilir. Bu yöntemle seçilen iki noktanın arası çap kabuledilerek çizim yapılır.

Command: CircleSpecify center point for circle or [3P/2P/Ttr(tan tan radius)]: 2PSpecify first point on circle: N1 noktasını giriniz.Specify second point on circle: N2 noktasını giriniz.

10

Teğet-teğet-yarıçap (TTR) yöntemiyle çember çizimi: Çemberin teğetgeçeceği iki nokta seçildikten sonra yarıçapı değeri girilerek çizim oluşturulur.

Command: Circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr(tan tan radius)]: TSpecify point on object for first tangent of circle: N1 (N1 noktasını cursorle göster.)Specify point on objet for second tangent of circele: N2 (N2 noktasını cursorle göster.)Specify radius of circle: 45

Teğet-teğet-teğet (TTT) yöntemiyle daire çizimi: Çemberin teğet olacağı üçteğet nokta seçilerek daire çizmek için kullanılır. Seçilecek teğet noktalar düzdoğrular üzerinde olacağı gibi, her türlü eğrisel nesneler üzerinde de olabilir.

Bu komutu çalıştırmak için ana menü üzerinde bulunan Draw menüsünden circlekomutunun “Tan, Tan Tan” seçenekleri üzerine fare yardımıyla tıklanır.

Specify first point on circle: _tan to N1Specify second point on circle: _tan to N2Specify third point on circle: _ tan to N3

1.5.5. Arc “a” (Yay)

11

Bu komutta da tıpkı çember çiziminde olduğu gibi birçok seçenek vardır. Ancak buseçeneklerden en çok kullanılanı üç nokta yöntemidir. Bu yöntemle arka arkaya üç noktagirilerek yay çizilmiş olur.

Command: Arc Specify start point of arc or [center]: N1Specify second point of arc or [center/end]: N2Specify end point of arc: N3

Diğer yay çizme yöntemleri ise şunlardır;

Start center length: Başlangıç noktası, merkezi ve uzunluğu verilerek yayçizilir.

Start center end: Başlangıç noktası, merkezi ve son noktası verilerek yayçizilir.

Start end angle: Başlangıç noktası, son noktası ve açısı verilerek yay çizilir. Start end direction: Başlangıç noktası, son noktası ve yönü verilerek yay

çizilir. Start end radius: Başlangıç noktası, son noktası ve yarıçapı verilerek yay

çizilir. Center start end: Merkezi, başlangıç noktası ve son noktası verilerek yay

çizilir. Center start angle: Merkezi başlangıç noktası ve açı verilerek yay çizilir. Center start length: Merkez noktası başlangıç noktası ve uzunluğu verilerek

yay çizilir. Continue: çizimin en son kaldığı noktadan itibaren yay çizer.

1.5.6. Erase “e” (Silme)

Erase komutu çizim üzerinde bulunan istenmeyen nesneleri silmek için kullanılır.Komut aşağıdaki yöntemlerle seçilir.

12

Command: erase Select object: (silinecek nesneyi seç) Command:

1.5.7. Move “m” (Nesne Taşıma)

Bu komut seçilen nesneleri bulundukları koordinattan başka bir koordinata aktarmayayarar. Komut aşağıdaki yöntemlerle seçilir.

Command: move Select object: (nesneyi seç) Specify base point or displacement: (referans noktayı giriniz)Command:

1.5.8. Copy “co” (Nesne Kopyalama)

Ekranda bulunan nesnelerin bir veya birden fazla kopyasını oluşturmaya yarayankomuttur. Çoklu kopyalama işlemi yapılacaksa komut girildikten sonra Multiple seçeneğiaktif hale getirilmelidir. Bu komutun çalıştırılması aşağıdaki gibidir.

13

Command: copySelect objects: (kopyalanacak nesneyi seç) Specify base point or displacement: (referans noktayı giriniz)Specify base point or displacement: Command:

1.5.9. Layer “la” (Katman)

Bilgisayar destekli tasarım ortamında karmaşık parçalar ve büyük projeler çizilirkenkarmaşıklığı azaltmak, resme müdahale imkânı oluşturmak, çizimleri gruplamak, çizgileredeğişik renkler atamak, çizgi tiplerini değiştirmek (eksen çizgisi, kesik çizgi vb.) içinkatmanlar kullanılır.

Katmanlar şeffaf çizim kâğıtları (asetat) olarak düşünülebilir. Şeffaf kâğıtlar üzerineçizilen çizimler üst üste konduğunda tüm çizimler görülebilir. Her katmandaki nesnelerinçizgileri ayrı renklerde ve ayrı kalınlıklarda olabilir. Çizime ilk başlandığında otomatikolarak sıfır katman oluşur. İhtiyaç duyulduğunda istenilen sayıda katman oluşturulabilir veistenilen isim verilebilir. Her katmanın özellikleri (çizgi tipi, rengi vb.) farklı olabilir.

Layer komutunun çalıştırılması için;

Menü çubuğundan “Format” başlığında bulunan “Layer…” işaretlenebilir. Layers araç çubuğundan. Komut satırına “Layer” yazılarak girilir.

Şekil 1.7: Layer diyalog kutusu

Name: Katman adı On: Açık

14

Freez: Dondur Lock: Kilit

1.5.10. Redraw “r” (Görüntü Yenileme)

Aktif görünüş penceresi içinde objeleri yeniden çizer. Genellikle Blipmode açıkolduğunda, obje seçimi sırasında veya fare ile çizim alanında yapılan tıklamalarda Blip adıverilen + işaretlerin ekrandan temizlenmesi için de kullanılır. Çizim sırasında üst üsteçakışan objelerin silinmesi sırasında meydana gelen görüntü bozukluklarını netleştirir.

Command: redraw Cammand:

1.6. Koordinat Verme Şekilleri

1.6.1. Kartezyen Koordinatlar

Düzlemde bir noktanın yerini tanımlamak için kullanılan biçimlerden birisi, kartezyenkoordinat sistemini kullanmaya dayanır. AutoCAD nokta belirtmemizi istediğinde, orijinegöre girmek istediğimiz noktanın apsis (x) ve ordinatını (y) komut satırına x,y değerlerinigireriz. Nokta koordinatları girişinde Z değeri olarak 3. değer belirtilirse nokta üç boyutlu(x.y.z) olarak tanımlanmış olur. Aşağıda iki koordinatlı noktanın giriş biçiminin kullanıldığıbir örnek verilmiştir.

15

Command: line Specify fırst point: 50,50 (A noktası seçilir)Specify next point or [Undo]: 75,50 (AB doğru parçası, yatay ve 25 birim

uzunluğunda olacak şekilde B noktasının koordinatları bulunur)Specify next point or [Undo]: 75,270 (C noktası)Specify next point or [Close/Undo]: 0,220 (D noktası)Specify next po int or [Close/Undo]: 50,190 (E noktası)Specify next point or [Close/Undo]: 50,160 (F noktası)Specify next point or [Close/Undo]: 20,120 (G noktası)Specify next point or [Close/Undo]: 50,120 (H noktası)Specify next point or [Close/Undo]: c (son nokta başlangıç noktasına birleştirilir ve

komut bitirilir)Command:

Yukarıdaki örneklerde kartezyen koordinatlarda mutlak nokta giriş biçimianlatılmıştır. Yani orijin noktası çizim süresince yerindedir. Kartezyen koordinatlarda @x,ykullanılarak da göreli nokta girişi verilebilir. @ işareti bir önceki nokta koordinatının orijinolarak kabul edileceğini belirtir. @ ‘den sonraki değerler bir önceki noktaya olan uzaklığın xve y değerlerini verir. Komut satırına yazılış biçimi de @x,y şeklindedir. Aşağıda bu noktagiriş yönteminin kullanıldığı bir örnek verilmiştir.

Command: line Specity fırst point: 50,50 (A noktası)Specity next point or [Undo]: @210,0 (A noktasının orijin olduğu kabulüyle B

noktasının koordinatları)Specity next point or [Undo]: @0,50 (B noktasının orijin olduğu kabulüyle C

noktasının koordinatları)Specify next point or [Close/Undo]: @50,0 (C noktasının orijin kabulüyle D

noktası)Specity next point or [Close/Undo]: @0,150 (E)Specity next point or [Close/Undo]: @-130,40 (F)Specity next point or [Close/Undo]: @-130,-40 (C)Specity next point or [Close/Undo): c ("Close")Command:

16

Yukarıdaki örnekte başlangıç noktası olarak (50,50) seçilmiştir. Eğer farklı bir noktaseçilseydi, diğer noktalar etkilenmeyecekti. Fakat mutlak nokta giriş formatında, ilk noktanınnerede olduğuna bağlı olarak diğer noktaların koordinatları farklılık gösterir. Ayrıca birçizim yaparken bu iki nokta giriş formatı da kullanılabilir.

1.6.2. Açısal Koordinatlar

Düzlemde bir noktanın yerini tanımlamak için kullanılan biçimlerden diğeri, kutupsalkoordinat sistemini kullanmaktır. Yandaki şekilde düzlemdeki bir A noktasının kartezyen vekutupsal gösterimleri verilmiştir. Kutupsal gösterimde r ve θ (teta) ikililerinden yararlanılır. rgirilecek noktanın orijine uzaklığını, θ orijinden girilecek noktaya çizildiği varsayılanvektörün yatayla yaptığı açıyı temsil eder. Ayrıca kartezyen gösterimle karışıklığıengellemek için r<θ (uzaklık<açı) yazım biçimi kullanılır. Aşağıda bu nokta giriş biçimininkullanıldığı örneği inceleyiniz.

Command: line Specify first point: 0,0 (A noktası orijin üzerinde seçildi)Specify next point or [Undo]: 250<0 (B noktası)Specify next point or [Undo]: 250<60 (C noktası)Specify next po int or [Close/Undo]: c ("Close" seçeneği)Command:

Aynı kartezyen koordinatlarda olduğu gibi kutupsal koordinatlarda da göreli noktagirişinden bahsetmek mümkündür. Yani son noktayı orijin kabul ettirerek kutupsalkoordinatları kullanabiliriz. Kutupsal koordinatlarda göreli nokta girişi diyebileceğimiz bubiçimin yazımı @r<θ şeklindedir. Aşağıda A noktası orijinde olmayan ve kenar uzunluğu250 birim olan bir eşkenar üçgen çizilmiştir.

17

Command: line Specify first point: (işaretleme cihazınızla ekranın sol alt köşesi civarında bir nokta

giriniz.)Specify next point or [Undo]: @250<0 (A noktası orijin kabul edilerek B noktası)Specify next point or [Undo]: @250<120 (B noktası orijin kabul edilerek C noktası)Specify next point or [Close/Undo]: c ("Close"seçeneği)Command:

Yukarıdaki örnekte B noktası verilirken A noktası, orijin kabul ettirilmiştir.Dolayısıyla B noktasının orijine mesafesi 250 birim, A' dan B' ye yönlenmiş hayali vektörünyatayla yaptığı açı da 0 (sıfır) derecedir. C noktası verilirken B noktası orijin kabul ettirildiğiiçin B' den C' ye yönlenmiş hayali vektörün AB doğrusuna 120 derecelik açı yaptığı dikkatealınmıştır. Aşağıdaki tablo öğrendiğimiz nokta giriş biçimlerini özetlemektedir.

Kartezyen KutupsalMutlak x,y r<θGöreli @x,y @ r<θ

18

UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Öneriler AutoCAD dosyası uzantılarını

tanımlayınız. İnternet ortamı ve kütüphanelerden dosya uzantı

türlerini araştırınız. Bilgisayarın parçalarının

bilgisayar destekli çizimprogramına etkilerini açıklayınız.

Bilgisayar parçalarının özelliklerini araştırınız. AutoCAD programını çalıştırmak için gerekli

sistem gereksinimini araştırınız. Bilgisayar destekli çizimin işlevsel

tanımını yapınız. Bilgisayar destekli çizim programının kullanım

alanlarını ve uygulama şekillerini araştırınız. Komut verme şekillerini

uygulayınız. Bilgisayar destekli çizim

programının komutlarını vekısaltmalarını kullanınız.

Koordinat sistemlerin sayınız vekoordinat verme şekillerinikullanınız.

AutoCAD programı ile benzer bir resim çizerekkomut verme şekillerini uygulayınız.

Resmi çizerken komutların kısaltmalarınıkullanınız.

Çeşitli koordinat verme kurallarını resmiçizerken uygulayınız.

Çiziminizi değişik yöntemler kullanarak tekrarçiziniz.


19

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıda verilen ölçme değerlendirmede; çoktan seçmeli ölçme değerlendirmekriterleri uygulanmıştır.

1. AutoCAD programı ile hazırlanan çizim dosyalarının uzantısı hangisidir?

A) .bat B) .exe C) .com D) .dwg

2. Bilgisayar ekranındaki görüntünün daha kaliteli olması için hangi bilgisayar parçasınıkapasitesi yükseltmek gereklidir?

A) CPU B) Ekran kartı C) Ana kart D) HDD

3. Yukarıdaki kısa yol tuşu hangi komut anlamına gelmektedir?

A) Line B) Layer C) Arc D) Delete

4. Line komutu hangi menünün altında bulunmaktadır?

A) Draw B) Tools C) Modify D) File

5. Çizim üzerinde belirli bir bölgeyi daha büyük görüntülemek için hangi komut kullanılır?

A) Zoom - Previus B) Zoom - Window C) Zoom - Extends D) Pan

6. Göreceli kutupsal koordinat formatı hangisidir?

A) x,y,z B) @ x,y C) r < θ D) @ r < θ

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınızsorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz.

Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.


20

PERFORMANS DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki şekli AutoCAD programını kullanarak 30 dakika sürede çiziniz.

Açıklama: Aşağıda listelenen davranışları yapamıyorsanız “Hayır”, yapabiliyorsanız“Evet” kutucuğuna (X) işareti koyunuz.

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır1. Doğru (line) çizdiniz mi?2. Kartezyen koordinatlar kullandınız mı?3. Açısal koordinatları kullandınız mı?4. Çember (circle) çizdiniz mi?5. Yay (arc) çizdiniz mi?6. Görüntüleme komutunu kullandınız mı?.7. Copy komutunu kullandınız mı?8. Çizimi zamanında tamamlandınız mı?

DEĞERLENDİRME

Eksikliklerinizi gördükten sonra, faaliyete tekrar dönüp araştırarak ya daöğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız.

21


Çizimler için şablon çerçeve oluşturabileceksiniz.

Şablon çerçeve çizmek için bilinmesi gerekli komutları araştırınız.

2. ÇİZİMLER İÇİN ŞABLON ÇERÇEVEÇİZİMİ

2.1. Bilgisayar Destekli Çizim Programının Çalıştırılması

AutoCAD, bilgisayarımıza kurulduktan sonra masaüstünde var olan simgelerimizeyandaki şekildeki gibi yeni bir simge eklenecektir. Bilindiği gibi masaüstündeki bu simgeler,ilişkilendirildikleri yazılımları daha kolay ve hızlı başlatabilmek için kullanılır. AutoCAD' inbaşlatılabilmesi için yapılması gereken, şekildeki simgenin iki kez kısa aralıklarlaişaretlenmesidir. Bir süre bekledikten sonra AutoCAD penceresi, "Startup" isimli diyalogkutusuyla beraber karşımıza gelecektir.

Şekil 2.1: AutoCAD açılış ekranı

Bu diyalog kutusu ile var olan bir dosyanın veya yeni bir dosyanın açılmasısağlanabilir. Yeni dosya açarken de bazı ayarların yapılmasına olanak tanınır.

ARAŞTIRMA


AMAÇ

22

Şekil 2.2: Startup iletişim kutusu

Startup iletişim kutusunun sol üst köşesinde dört tane düğme bulunur. İlk iki düğmeyikullanarak yeni bir çizime başlayabilir ya da mevcut bir çizimi açarak bunu düzenleyebilirveya güncelleyebilirsiniz. Diğer iki düğme ise ileri düzeyde başlangıç ayarları için birtakımşablonlar ve sihirbazları kullanmanızı sağlar. İletişim kutusunun ortasındaki kısmın içeriği,bu dört düğmeden hangisini seçtiğinize bağlı olarak değişir. Yeni bir çizime başlarken builetişim kutusunu atlayarak doğrudan AutoCAD'in grafik penceresine geçebilirsiniz.

2.2. Çizim Alanının Hazırlanması

Çizime başlamadan çizim ekranında kullanacağınız araç çubuklarını aktif halegetirerek veya kendi araç çubuğunuzu hazırlayıp ekrandaki konumlarını belirleyerek çizimebaşlayabilirsiniz. Kullanmayacağınız araç çubuklarını açtığınızda çizim ekranınızküçüleceğinden zorluk çekebilirsiniz. Araç çubukları ”Wiev” menüsünden “Toolbars…”işaretlenerek çalıştırılabilir ve aşağıdaki diyaloğ kutusu gelir.

Şekil 2.3: Toolbar iletişim kutusu

Araç çubuklarının isimlerinin önündeki kutucuklara çentik koymak sureti ile istenilenaraç çubuğu açılır.

Ekran üzerinde başlığından tutularak istenilen yere sürüklenir.

“Close” tuşu ile komuttan çıkılır.

23

Not: “Status” komutu ile çizim alanı hakkında bilgi alabilirsiniz.

2.3. Noktadan Sonra Hanenin Belirlenmesi

UNITS komutu ile koordinat ve açı gösterim biçimleri ve hassasiyet ayarlamalarıyapılır. Komut menü çubuğundaki "Format" başlığındaki "Units..." işaretlenerekçalıştırılabilir ve aşağıdaki diyalog kutusu gelir.

Şekil 2.4 Drawing units iletişim kutusu

Length: Bu bölümde bulunan "Type" listesinden uzunluk gösterim biçimibelirlenir. Listede mimari ("Architectural"), ondalık ("Decimal"), mühendislik("Engineering"), rasyonel ("Fractional") ve bilimsel ("Scientific") seçeneklerimevcuttur. Uzunluk gösterim biçimi seçildikten sonra hassasiyet ayarı yapılır."Precision" listesi açıldığında seçilebilecek hassasiyetler görülür

Angle: Bu bölümdeki "Type" listesinden açılara yönelik biçim seçimi yapılır.Listede derece ("Decimal Degrees"), derece/dak./san. ("Deg/Min/Sec"), grad("Grads"), radyan ("Radians") ve arazi ("Surveyor's Units") açı ölçüm biçimlerivardır. Uzunluk biçimi seçiminde olduğu gibi burada da "Precision" listesindenaçı seçimi için hassasiyet belirlenir. Açılar pozitif yönde (saat dönüşü tersine)alınır. Açıların saat dönüş yönünde olması istenirse Clockwise kutucuğuişaretlenir.

Drag-and-drop scale: Drag-and-drop scale alanında bulunan açılır liste, aktifçizim dosyasına AutoCAD DesignCenter içinden getirilmek istenen blocklarıölçeklendirir. DesignCenter içinden getirilen block farklı birim sisteminde iseburada yapılacak ayarlamaya uygun boyutlandırır. Dosyaya yerleştirilmesiesnasında bu listeden seçilecek birime dikkat edilir. Drag-and-drop scale alanı,AutoCAD eski sürümlerinde (AutoCAD 2000, 2002 gibi) Drawing Units ForDesignCenter Blocks olarak adlandırılmıştır.

24

2.4. Çizim Limitlerinin Belirlenmesi

Yeni bir dosya açtığımızda, çizim sınırları hangi şablon dosyanın kullanıldığınabağlıdır. Örneğin acadiso.dwt şablon dosyası ile başlanmışsa çizim sınırları 420x297 alınır.Yani uzunluğu 420 ve genişliği 297 birim olan bölge, çizim sınırlarıdır. LIMITS komutu,çalışmanın herhangi bir aşamasında (genellikle başlangıçta) çizim sınırlarını değiştirmek içinkullanılır. Menü çubuğunda "Format" başlığındaki "Drawing Limits" menü elemanı seçilerekkomut çalıştırılabilir.

Command: limits Reset Model space limits:Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: 1300,800 Command:

Komut çalıştırıldığında ilk olarak bir mesaj görüntülenir ve bir sonraki satırda ilk iletibelirir. Genellikle çizim sınırlarının sol alt köşesinin koordinatlarının (0,0) olması istendiğiiçin ilk iletiye boş yanıt verilir. Son ileti çizim sınırlarının sağ üst köşesinin koordinatlarınıgirmemizi ister. Hâlihazırdaki değer, güncel değer olarak sunulur. Yukarıda yeni çizimsınırları 1300 x 800 yapılmıştır.

Çizim sınırı ayarı LIMITS komutu ile yapıldıktan sonra tanımlanan bölge ekranayerleşmez. Tanımlanan yeni çizim sınırlarının ekran içine yerleştirilmesi için ZOOMkomutunun "All" seçeneği kullanılır.

ON: Tanımlanmış sınırları açar (aktif hale getirir). Dolayısıyla çizim sınırlarıdışında nokta girişi engellenir. Çizim sınırları dışında nokta girilmeyeçalışıldığında "Outside limits" uyarı mesajı ile karşılaşılır.

OFF: Sınır kontrolünü kaldırır. Artık çizim sınırları dışında nokta girişiserbesttir.

2.5. Grid Komutu

GRID komutu, noktaların meydana getirdiği bir ızgara oluşturulmasını sağlar. Izgara,çizimin bir parçası değildir. Çıktısı alınamaz. Genellikle görsel bir kolaylık sağladığı için"snap" modu ile beraber kullanılır. İmlecin atlamalarını saymak yerine ızgaradaki noktalarınsayılması görsel açıdan çoğu zaman daha kolaydır.

Command: grid Specify grid spacing (X) or [ON/OFF/Snap/Aspect] <10.0000>:

Yukarıdaki iletiye bir değer girildiğinde LIMITS komutuyla tanımlanan çizim sınırlarıiçine grid nokta ızgarası yerleştirilir. Yukarıdaki iletiye bir sayıyı takip eden x biçiminde de(2x, 0,5x gibi) yanıt verilebilir. Örneğin 2x cevabı, ızgara ayrışımının, "snap" ayrışımının ikikatı olmasını sağlar. Ayrıca yukarıdaki iletiye 0 (sıfır) özel değeri girilebilir. Bu özel değer,ızgara ayrışımının, "snap" ayrışımına kilitlenmesi anlamına gelir. Dolayısıyla "snap"ayrışımına girilecek değerler, ızgara ayrışımı için de kullanılır. Genellikle ızgara, "snap"modu ile birlikte ve aynı değerde kullanıldığı için bu özellik anlamlıdır.

25

Grid modu komut satırından ayarlanabildiği gibi, durum çubuğundan da ayarlanabilir.Durum çubuğu üzerinde farenin sağ tuşuna basılır. Açılan listeden Settings seçilir. AçılanDrafting Settings penceresinden Snap and Grid, Polar Tracking ve Object Snapseçeneklerinin değerleri verilir.

Grid Settings Drafting Settings

Şekil 2.5: Grid modu ayarlama penceresi

Aşağıda GRID komutunun komut satırından girilmesi durumunda diğer seçenekleraçıklanmıştır.

ON/OFF: Bu seçenekler ızgaranın açılıp kapatılmasını sağlar. F7 veya Ctrl/+Gveya durum çubuğundaki "GRID" düğmesine fare ile vurarak da aynı işlevgerçekleştirilir.

Snap: Izgara aralığının "snap" ayrışımına kilitlenmesi istenirse kullanılır. GRIDkomutu çalıştırılıp gelen iletiye O (sıfır) yanıtının verilmesi de aynı işi yapar.

Aspect: Izgara noktaları arasındaki yatay ve dikey mesafenin farklı olmasısağlanır. "Aspect" seçeneği iletilerine de sayıyı takip eden X girilebilir.

Command: gridSpecify grid spacing(X) or [ON/OFF/Snap/Aspect] <5.0000>: a Specify the horizontal spacing(X) <5.0000>: 5 Specify the vertical spacing(Y) <5.0000>: 10 Command:

26

2.6. Snap Komutu

SNAP komutu ile imleç hareketleri kontrol edilir. Kenetleme ("snap") modukapalıyken imleç hareket ettirildiğinde, durum çubuğundaki koordinatlar izlenirse herhangibir kısıtlama olmadığı görülür. Yani imleç, çalışma alanındaki her noktaya ulaşabilmektedir.SNAP komutuyla imlecin yatay ve dikey hareket aralıkları belirtilir ve "snap" modu açılırsaimleç, artık çalışma alanındaki bütün noktalara ulaşamaz. Çünkü imleç, belirtilen aralıklardaatlayarak hareket etmektedir. Bu durum, koordinatlar izlenerek görülebilir.

SNAP, komut satırına yazılarak çalıştırılır ve aşağıdaki ileti gelir ve aşağıdaki gibi birdeğer girilerek yanıt verilebilir. Bu durumda imleç, yatayda ve dikeyde girilen değer kadaratlayarak hareket edecektir. Eğer bir şeklin boyutları, bu değerin katları ise şeklimiziklavyeyi kullanmadan çizebiliriz. Değer girildikten sonra "snap" modu kendiliğinden aktifyapılır.

Snap değerleri, Grid komutunda olduğu gibi durum çubuğundan da fareyleSnap→Settings içinden Draftings Settings penceresi açılarak da ayarlanabilir. F9 fonksiyontuşunun da "snap" modunu açıp kapadığını hatırlayın.

Command: snap Specify snap spacing or (ON/OFF/Aspect/Rotate/Style/Type] <10.0000>: 14 Command:

ON/OFF: Bu seçenekler, kenetleme ("snap") modunun açılıp kapatılması içinkullanılır. Açık durumda imleç, girilen değer kadar atlayarak hareketedeceğinden çalışma alanındaki bütün noktalara ulaşılamaz. Bu seçeneklerinişlevlerinin F9 veya Ctrl+B veya durum çubuğundaki "SNAP" düğmesiyleyapabilirsiniz.

Aspect: İmlecin yatayda ve dikeyde farklı aralıklarla hareket etmesi istenirse buseçenek kullanılır.

Rotate: "Snap" modu açıldığında imleç hareketleri verilen değerlerlesınırlandırılır ve (0,0) noktası referans alınır. Yani (0,0) noktasından itibarenimleç, yatayda ve dikeyde verilen değer kadar atlayarak hareket eder. "Rotate"seçeneğinin görevlerinden biri, bu referans noktayı değiştirmektir. Diğer görevi;atlamaların yatay ve dikeyde değil, istenen bir açı ve buna dik istikametteolmasını sağlamaktır.

Style: Bu seçenek bize "Standard" ve "lsometric" olmak üzere iki biçimdenbirini seçme imkanı tanır. Yukarıda anlatılan "snap" modu, standart kullanımbiçimidir. İzometrik biçim ise izometrik çizimlerde bize yardımcı olmak üzeredüzenlenmiştir.

Type: "Snap" tipi için sunulan iki seçenekten biri olan "Grid", "snap" modununyukarıda anlatıldığı tarzda kullanımına karşılık gelir. "Polar" seçeneğinin isekullanımı, henüz görmediğimiz kutupsal izleme modu veya nesne kenetleme izimodu açıkken anlamlıdır.

27

2.7. Çizgi Çizmek

AutoCAD programında çizgi çizme komutu olan “Line” komutunu daha önceöğrenmiştik. Şimdi bu komutun kullanımını birkaç uygulama ile pekiştireceğiz.

2.7.1. Uygulama

Command: line Specify fırst point: (A noktasını, ekran sol alt köşesi civarında bir yerde seçin.)Specify next point or [Undo]: @230,0 (son nokta orijin kabulüyle B noktası)Specify next point or [Undo]: @0,60 (son nokta orijin kabulüyle C noktası)Specify next point or [Close/Undo]: @-ll0,0 (D noktası)Specify next point or [Close/Undo]: @0,40 (E noktası)Specify next point or [Close/Undo]: @-50,0 (F noktası)Specify next point or [Close/Undo]: @0,50 (G noktası)Specify next po int or [CloselUndo]: @-70,0 (H noktası)Specify next po int or [CloselUndo]: c ("Close" seçeneği)Command:

2.7.2. Uygulama

Command: line Specify first point: (Ekranın sol alt köşesi civarında bir nokta işaretleyin.)Specify next point or [Undo]: @95<0 (son nokta orijin kabulüyle B noktası)Specify next point or [Undo]: @170<90 (C noktası)Specify next point or [Close/Undo]: @95<180 (D noktası)Specify next point or [Close/Undo]: c ("Close" seçeneği)

28

Command: line Specify first point: @25,- 135 (son nokta olan D' nin orijin kabulüyle E noktası)Specify next point or [Undo]: @45<0 (F noktası)Specify next point or [Undo]: @-15,90 (G noktası)Specify next point or [Close/Undo): @-15,0 (H noktası)Specify next point or [Close/Undo]: c Command:

2.7.3. Uygulama

Command: line Specify fırst point: (A noktasını işaretleyerek girin.)Specify next point or [Undo]: @180,0 (B noktası)Specify next point or [Undo]: @50<120 (C noktası)Specity next point or [Close/Undo]: @20<30 (D)Specify next point or [Close/Undo]: @80<120 E)Specity next point or [Close/Undo]: @20<210 (F)Specity next point or [Close/Undo]: @50<120 (G)Specify next point or [CloselUndo]: c ("Close")Command:

Not: “Qsave” komutu ile çiziminizi anlık olarak kaydediniz.

2.7.4. Kenetleme Komutları

Bilgisayar destekli çizim programında nesnelerin taşınması, çoğaltılması, belliyerlerinden yakalama işlemleri gelişi güzel yöntemlerle yapılırsa hata oranı yükselir. Buolumsuz durumu gidermek için nesne kenetleme komutları kullanılır.

Bu yardımcı komutlar cisimlerin uç, orta, daire merkezi, kesişim merkezi, teğetnoktaları gibi özel noktalardan otomatik olarak yakalamak için kullanılan yardımcıkomutlardır. Bu komuta aşağıdaki yöntemlerle ulaşılır.

“Object Snap” araç çubuğundan Komut satırına ilk üç karakteri yazarak Sihift+Fare sağ tuşuna basarak.

29

Obje snap çubuğundan yapılan kenetlemeler bir sefere mahsustur. Her gerektiğinde buçubuktan seçim yapılmalıdır. Osnap ayarlarından yapılan seçimler ise yine buradan iptaledilinceye veya durum çubuğundan osnap çift tıklama işlemi yapılarak gri rengedöndürülünceye kadar geçerlidir.

ENDpoint (Uç nokta): Yay, doğru, eliptik yay gibi nesnelerin seçimnoktasına en yakın uç noktaları yakalanır.

MIDpoint (Orta nokta): Seçilen nesnenin orta noktasını yakalar.Örneğin bir doğrunun veya yayın orta noktasını verir.

INTersection (Kesişim noktası): Nesnelerin kesişim noktalarını yakalar.Örneğin bir doğru ile çemberin kesişim noktasını verir.

APParent Intersect (Görünüşteki kesişim noktası): Uzayda gerçektenkesişen veya kesişmeyen iki nesnenin görünüşteki kesişim noktasınıyakalar. Örneğin uzayda kesişmeyen iki doğruya öyle bir açıdanbakılıyordur ki kesişiyorlarmış gibi görünürler. Görünüşteki bu kesişimnoktası yakalanır.

CENter (Merkez): Yay, çember, eliptik yay, halka ve elips gibi merkezesahip nesnelerin merkez noktalarından yakalar.

QUAdrant (Çeyrek): Çember, yay elips, halka ve eliptik yayların; ¼‘lük eksenleri olan 0°, 90°, 180° ve 270° lerdeki çeyrek noktaları yakalar.

NODe (Düğüm): Nokta objelerine kenetlenir. Grid ızgara noktacıklarıobje değildir. Bu nedenle Node, Point komutu ile oluşturulmuş objelerigörür.

Insert veya INSertion (Yerleşim): Blokların (BLOCK), şekillerin(SHAPE) ve metinlerin (DTEXT ve MTEXT) yerleşim noktalarındanyakalar.

PERpendicular (Dik): Seçilen bir noktadan seçilen nesneye yönlenmişhayali dikmenin, nesneyi kestiği noktaya kenetlenir. Önce nokta, sonranesne de seçilebilir.

TANgent (Teğet): Teğet noktayı yakalar. Hangi komutun çalıştırıldığı veneye teğet çizileceği önemlidir. Örneğin çember çizerken, bir doğruyaveya bir yaya teğet olması istenir. Fakat doğru çizerken, bir başka doğruseçilemez. Sadece çembere veya yaya gibi eğrisel objelere teğetçizilebilir.

NEArest (En yakın): Seçilen nesnenin, imlece en yakın noktasınakenetlenir.

NONe (Hiçbiri): Sürekli kullanmak üzere kilitlenen modlardan o anlıkkurtulmak için kullanılır. Nesne kenetleme bu komutla kapatılır.

PARallel (Paralel): Bir vektörün ikinci noktasını (örneğin LINEkomutunda ilk ileti geçildikten sonra) girerken, vektö

rün herhangi bir doğrusal nesneye (LINE, RAY, vs.) paralel olacakşekilde oluşmasını sağlar.

EXTensİon (Uzarna): Herhangi bir nesnenin (doğru, yay vs.) uzantısıüzerinde nokta yakalamamızı sağlar. Cursor hareket ettirilince ulaşılmakistenen nokta çizgi uzantısında yakalanır.

30

Üteki şekilde bir üçgenin kenar ortayları çizilmeye çalışılır. İlk olarak LINE komutuçalıştırılır. İlk ileti komut satırında görülünce nesne kenetleme kısa yol menüsü açılır ve"ENDpoint" modu seçilir. AB doğrusunun A noktası yakalanmak istendiği için imleç, ABdoğrusu üzerinde A noktasına daha yakın olacak şekilde konumlandırılır. Bu esnada Anoktası üzerinde, "ENDpoint" modunun simgesi olan bir kare oluşmuştur. İşaretleme tuşunabasıldığında A noktası girilmiş (yakalanmış) olur. Artık komut satırında LINE komutununikinci iletisi vardır. Tekrar nesne kenetleme kısa yol menüsü açılır ve “MIDpoint” moduseçilir. BC doğrusunun orta noktası yakalanmak istendiği için imleç, BC doğrusu üzerindeherhangi bir yerde konumlandırılır. Bu esnada “MIDpoint” modunun simgesi olan bir üçgenişareti, doğrunun ortasında belirir. Son olarak işaretleme tuşuna basılır ve BC doğrusununorta noktası girilmiş olur. Aşağıda ileti, akışı verilmiştir.

Command: line Specify first point: (“ENDpoint” modu ile A noktası girilir.)Specify next point or [Undo]: (“MIDpoint” modu ile BC doğrusu seçilerek orta

noktası girilir.)Specify next point or [Undo]: (Komut bitirilir.)Command:

Üstdeki örnekte var olan bir üçgenin köşelerinden geçen bir çember ile kenarlarınateğet olan bir çember çizilmiştir. Her iki çember de üç nokta yöntemi ile çizilebilir.Köşelerden geçen büyük çemberi çizerken, AutoCAD tarafından istenecek üç noktaya“ENDpoint” modu ile üçgenin köşeleri seçilerek yanıt verilir. Kenarlara teğet küçük çemberçizilirken istenen üç noktaya “TANgent” modu ile yanıt verilir. Her nokta istendiğinde“TANgent” modu seçilerek çemberin teğet olduğu kenarlar işaretlenir. İmleç, işaretlemekamacıyla doğruların üzerine götürüldüğünde “TANgent” moduna ait şekildeki simge belirir.

31

Aşağıdaki örneğimizde mevcut üç çembere içten ve dıştan teğet çemberlerin çizilişianlatılır. Sadece içteki çemberin ileti akışı verilmiştir. Dıştaki çember benzer tarzda çizilir.

Command: circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: 3p Speeify first point on circle: (“TANgent” modu ile çember, A noktası civarından

seçilir.)Speeify second point on circle: (“TANgent” modu ile çember, B noktası civarından

seçilir.)Specify third point on circle: (“TANgent” modu ile çember, C noktası civarından

seçilir.)Command:

Aşağıdaki örnekte “PERpendicular” modu kullanılarak bir üçgenin dikmesiçizilmektedir.

Command: line Specify first point: (“ENDpoint” modu ile A noktası girilir.)Specify next point or [Undo]: (BC doğrusu “PERpendicular” modu ile seçilir.)Specify next point or [Undo]: Command:

“QUAdrant” moduna örnek olması açısından aşağıdaki çizim yapılmıştır. Yakalanmakistenen çeyrek noktaya yakın yerden çemberin seçildiğine dikkat edin.

32

Command: line Specify first point: (“QUAdrant” modu ile çemberi A noktası civarından seçin.)Specify next point or [Undo]: (“QUAdrant” modu ile çemberi B noktası civarından

seçin.)Specify next point or [Undo]: (“QUAdrant” modu ile çemberi C noktası civarından

seçin.)Specify next point or [Close/Undo]: (“QUAdrant” modu ile çemberi D noktası

civarından seçin.)Specify next po int or [Close/Undo]: c Command:

“INTersection” nesne kenetleme modu, iki nesnenin kesişimini yakalayabildiği gibiuzantıların kesişimi için de kullanılır. “INTersection” modu kullanılırken imleç, kesişimioluşturan iki nesneye yakın konumlandırılmalıdır. Kesişim noktası üzerine veya civarına dakonumlandırılabilir. Zaten “INTersection” moduna has simge, imleci yönlendirmedeyardımcı olur. İstediğimiz yerde simge görülüyorsa (bütün modlar için geçerli) imleç, doğrukonumlandırılmıştır. Aşağıda bu iki kullanım tarzına ilişkin örnekler verilmiştir.

Command: line Specify first point: (“INTersectin” modu ile imleci A noktası civarında konumlandırıp

işaretleyin.)Specify next point or [Undo]: (“INTersection” modu ile B noktası civarında

işaretleyin.)Specify next point or [Undo]: Command: line Specify first point: (“INTersection” modu ile C noktası civarında işaretleyin.)Specity next point or [Undo]: (“INTersection modu ile D noktası civarında

işaretleyin.)

33

Specity next point or [Undo]: Command:

2.8. Çerçeve Çizgilerini Kalınlaştırmak

Çerçeve çizgilerini kalınlaştırmak için düzenleme komutu olan “Pedit” komutukullanılır. Pedit komutu bileşik çizgi düzenleme komutudur. Line ile çizilen çizgiler bileşikçizgi değildir, ayrı olarak hareket ederler.

Command: pedit Select polyline or [Multiple]: ( polyline’ı seç)Object selected is not a polyline ( seçilen obje polyline değil)Do you want to turn it into one? <Y> (işlem yapmak istiyormusunuz <evet>)Enter an option [Close/Join/Width/Edit vertex/Fit/Spline/Decurve/Ltypegen/Undo]: w (genişlik)Specify new width for all segments: 10 (genişlik değerini gir)Enter an option [Close/Join/Width/Edit vertex/Fit/Spline/Decurve/Ltypegen/Undo]: Command:

Not: Kenarlarda fazlalık olmaması için nesneyi “Polyline “ yapmak gereklidir. Lineile çizilen çizgiler “Pedit” komutunun “Join” seçeneği ile polyline’a dönüştürülebilir.

34


İşlem Basamakları Öneriler

Çizim alanını hazırlayınız. Status komutu ile çizim alanı hakkında bilgi

alınız. Noktadan sonra görünecek hane

sayısını ayarlayınız. Units komutunu kullanınız. Kullanmayacağınız ayarları değiştirmeyiniz.

Çizim limitlerini belirleyiniz. Çiziminize uygun büyüklükte çizim alanı limitleri

belirleyiniz. İmlecin atlama miktarının

ayarını yapınız. Snap ayarlarını çizim alanınıza göre yapınız. Snap modu aktif hale getiriniz.

İmlecin atlama miktarınıekranda ızgara şeklindegörüntüleyiniz.

Grid ayarlarını snap ayarlarına göre yapınız. Grid modu aktif hale getiriniz.

Çizgi çiziniz.

Çerçeve çizgilerini kalın çiziniz.

Aşağıdakine benzer bir çizim yapınız. Çizim yaparken koordinatları kullanınız. Pedit komutunu kullanarak çizgileri kalınlaştırınız. Çiziminizi kaydetmeyi unutmayınız.


35


Aşağıda verilen ölçme değerlendirmede, çoktan seçmeli ölçme değerlendirmekıstasları uygulanmıştır.

1. Çizim alanı ile ilgili bilgileri hangi komut gösterir?

A) Limits B) Snap C) Status D) Grid

2. Çizim alanın sınırları hangi komutla belirlenir?

A) Limits B) Snap C) Status D) Grid

3. İmlecin ekranda atlama miktarını hangi komut düzenler?

A) Grid B) Pedit C) İmlec D) Snap

4. “Line” komutu ile çizilen çizgilerin kalınlığını hangi komutla düzenleriz?

A) Line B) Pedit C) With D) Pline

5. Yapılan çizimi anlık olarak kaydetmek için hangi komut kullanılır?

A) Qsave B) Save C) Open D) New

6. Klavye üzerinde bulunan “F7” tuşu hangi komutla ilgilidir?

A) Snap B) Limits C) Grid D) Qsave

DEĞERLENDİRME




36


Aşağıdaki şekli AutoCAD programını kullanarak 40 dakika sürede çiziniz.

Açıklama: Aşağıda listelenen davranışları yapamıyorsanız “Hayır” yapabiliyorsanız“Evet” kutucuğuna (X) işareti koyunuz.

Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır1. Çizim alanını hazırlandınız mı?2. Snap ve Grid ayarlarını yaptınız mı?3. Doğru (line) çizdiniz mi?4. Kartezyen koordinatları kullandınız mı?5. Açısal koordinatları kullandınız mı?6. Çember (circle) çizdiniz mi?7. Görüntüleme komutunu kullandınız mı?8. Çizgi kalınlığını değiştirdiniz mi?9. Çizimin belirli aşamalarında kayıt yaptınız mı?

10. Çizimi zamanında tamamladınız mı?

DEĞERLENDİRME

Eksikliklerinizi gördükten sonra; faaliyete tekrar dönerek, araştırarak ya daöğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız.

37


Antet çizimi için gerekli komutları bileceksiniz ve çizimini yapabileceksiniz.

Antet şekillerini araştırınız.

3. ANTET ÇİZİMİ

3.1. Time Komutu

TIME komutu ile çizim dosyamıza ait bazı tarih ve zaman bilgilerini öğrenebiliriz.TIME komutu, menü çubuğunda "Tools" başlığı altındaki "Inquery" altında bulunan 'Time"seçilerek çalıştırılabilir. Komut çalıştırıldığında AutoCAD yazı penceresi açılır ve aşağıdakitarih ve zaman bilgilerinden sonra komutun iletisi gelir.

Command: time Current time: 07 August 2005 Wednesday at 00:03:08:940Times for this drawing:Created: 07 March i 999 Sunday at 13: 19.53: 230Last updated: 26 September 2000 Tuesday at ı 9:08:38:030Total editing time: 4 days 03.02: 12.030Elapsed timer (on): 4 days 03.02: 12.080Next automatic save in: O days 01:59:55.456Enter option [Display/ON/OFF/Reset]:

Current time: Bulunduğumuz tarih ve zaman bildirilir. Created: Çizim dosyamızın oluşturulduğu tarih ve zamandır. Last updated: Çizim dosyamızda en son yapılan değişikliklerin güncellendiği

tarih ve zaman bildirilir. Total editing time: Çizim dosyamızdaki toplam çalışma süresini gösterir. Elapsed timer: Kullanıcıya bırakılmış bir kronometre gibi düşünülebilir. Next automatic save in: Gelecek otomatik saklamaya ne kadar süre kaldığı

bildirilir.

TIME komutunun iletisinde bulunan seçenekler aşağıda açıklanmıştır.

Display: Zaman ve tarih bilgileri tekrar sunulur. ON/OFF: Kullanıcıya bırakılmış olan kronometrenin ("Elapsed timer") açılıp

kapatılmasını sağlar. Reset: Kullanıcıya bırakılmış olan kronometreyi sıfırlar (0 days 00:00:00.000).

ARAŞTIRMA


AMAÇ

38

3.2. Layer Kavramı

Çizilen nesneler mutlaka bir katmandadır. Diğer bir deyişle her nesne bir katmanaaittir. Dolayısıyla katmanlar, nesnelerin diğer bir özellikleridir. Yani bir nesnenin ait olduğukatman, renk, çizgi tipi ve çizgi kalınlığı gibi o nesnenin bir özelliğidir. Katmanları şeffafplakalara benzetebiliriz. Üst üste konmuş şeffaf plakalar ve her plakada bazı çizim öğeleri.Örneğin mimari çizim, sıhhi tesisat ve elektrik tesisatı ayrı katmanlara çizildiğinde,katmanların açılıp kapatılma yeteneklerinin kullanılmasıyla, alternatifler oluşturabilmeşansına sahip oluruz. Aşağıdaki şekil 3.1’ de üç katman kullanılarak oluşturulan basit birörnek gösterilmektedir.

Şekil 3.1: Katmanlar

Görüldüğü gibi yukarıdaki şekilde üç katman kullanılmıştır. Şekil çizimi “O” (sıfır)katmanına, tarama ve eksen çizgileri "ince çizgiler" isimli katmana, ölçülendirme öğeleri ise"ölçülendirme" isimli katmana yapılmıştır. Yukarıda da bahsedildiği gibi katmankullanımının sağladığı faydalardan biri, alternatiflerin oluşturulabilmesidir.

Çizimimizde katman kullanımının (l ‘den fazla katmana çizim yapmanın) bir diğeryararı da performans artışına sebep olmasıdır. Örneğin bir süre için görüntülenmesiistenmeyen nesnelerin bulundukları katmanların kapatılmasıyla veya dondurulmasıylaAutoCAD bunları ekrana getirmez. Böylece özellikle büyük çizim dosyalarında anlamlı birperformans artışı sağlanmış olacaktır.

Katman kullanımı ile nesneler bir bakıma gruplandırılmış olurlar ve özelliklerinintopluca değiştirilebilmesi mümkün olur. Bu durum, katman kullanımının sunduğu diğer biravantaj olarak görülebilir.

Çizim yaparken oluşturulan katmanlardan hangisi güncel ise o katman kullanılır. Yaniçizim güncel katmana yapılabilir. Dolayısıyla çizeceğimiz nesnelerin hangi katmana aitolmaları isteniyorsa ilk önce o katman güncel yapılmalıdır. Fakat düzenleme komutları bütünkatmanlarda geçerlidir. Yani güncel olmayan bir katmandaki nesne taşınabilir,kopyalanabilir, koparılabilir veya budanabilir. güncel olan katmanların üzerinde çalışmayapılır ve gerekirse istenen katman Plotter’a gönderilebilir.

39

Birinci faaliyette bahsettiğimiz “LAYER” komutu aşağıda tekrar anlatılacaktır.Komutun çalıştırılabilmesi için;

Menü çubuğundaki "Format" başlığında bulunan "Layer..." işaretlenebilir veya Nesne özellikler araç çubuğunun ikinci düğmesi olan "Layers" isimli düğme

işaretlenebilir veya Komut satırına komut ismi yazılabileceği gibi komutun kısa adı olan LA

yazılabilir.

Şekil 3.2: Katman ayar kutusu

New: Yeni katman oluşturur. Delete: Katman silmeye yarar. “0” katmanı silinemez. Set: Katmanı aktif duruma getirir. Name: Katmanın adını gösterir. “0” katmanı hariç diğer katmanların adı

değiştirilebilir. On: Katmanı açar. Lamba simgesi yanıyor ise katman açıktır. Katman

görünmez olur. Freez: Katmanı dondurur ve görünmez yapar. Uzun süre gözükmemesi

istendiğinde kullanılır. Lock: Katmanı kilitler. Kilitli katman görünür fakat üzerindeki nesneleri

müdahale edilmez. Color: Katman rengini ayarlamakta kullanılır. Seçildiğinde renk paleti

açılır.

40

Şekil 3.3: Renk paleti

Linetype: Çizgi tipini gösterir. Seçildiğinde “Select Linetype” diyalogkutusu açılır. Load seçeneği seçildiğinde AutoCAD programında tanımlıçizgi tipleri yüklenir.

Şekil 3.4: Linetype kutusu Şekil 3.5: Load Linetype kutusu

Lineweight: Çizgi kalınlığı ayarıdır. Apply: Ayarları uygulamaya yarar.

3.3. Change Komutu

Var olan nesnelerin özelliklerinin değiştirilmesi için kullanılan komutlardan birisidir.Komut yazılarak çalıştırılır ve aşağıdaki ileti sırası izlenir. Komut çalıştırıldığında nesneseçilmesini ister. Seçim işlemi bitirildikten sonra aktif emir "Specify change point" veyaseçenek olan "Properties" kullanılabilir. Aktif emrin kullanılabilmesi, hangi nesnelerinseçildiğine bağlıdır. Bu nesneler üzerinde bazı geometrik değişiklikler oluşturulur. Seçenekiçin böyle bir kısıtlama yoktur.

Command: change Select objects: (Nesne seçimi)Select objects: (Seçim bitirilir.)

41

Specify change point or [Properties):

Specify Change Point: Aktif emir durumundaki bu seçeneğin kullanımının,seçilen nesnelere bağlı olduğunu söylemiştik. Eğer seçilen nesne doğru (LINEkomutuyla oluşturulmuş), çember (CIRCLE), yazı (TEXT veya DTEXT ileoluşturulmuş), blok veya nitelik tanımlaması (ATTDEF) ise aktif emirkullanılabilir.

Şekilde üç doğru seçilmiş ve D noktası girilerek sonuca ulaşılmıştır. Görüldüğü gibigirilen noktaya, seçilen doğruların yakın olan uç noktaları taşınmaktadır. Bu işlem içinaşağıdaki ileti sırası izlenmiştir.

Command: change Select objects: (A, B ve C doğrudan seçilir.)Select objects: (Seçim bitirilir.)Specify change point or [Properties): (D noktası girilir.)Command:

Seçilen nesnenin çember olması durumunda ise, verilen noktadan geçecek şekildeçemberin yarıçapı değiştirilir. İleti sırası aşağıdaki gibidir.

Command: change Select objects: (A çemberi seçilir.)Select objects: (seçim bitirilir.)Specify change point or [Properties): ("ENDpoint" modu ile B noktası girilir.)Command:

Seçilen nesnenin TEXT veya DTEXT komutları ile oluşturulmuş bir yazı olmasıdurumunda girilen noktaya yazının yerleşim noktası taşınır ve ayrıca yazının sitili,yüksekliği, dönme açısı ve dizgisini değiştirme imkânı sunulur.

42

Command: change Select objects: (A yazısı seçilir.)Select objects: (Seçim bitirilir.)Specify change point or [Properties]: (B noktası girilir.)Enter new text style <Standard>: (Sitil değiştirilmiyor.)Specify new height <5.0000>: 3 (Yeni yazı yüksekliği girilir.)Specify new rotation angle <25>: 0 (Yeni dönme açısı girilir.)Enter new text <AutoCA T>: AutoCAD (Yeni dizgi girilir.)Command:

Seçilen nesnenin bir blok olması durumunda da aşağıdaki ileti sırası izlenir. Verilennoktaya bloğun yerleşim noktası taşınacak şekilde blok ötelenir ve son olarak bloğun dönmeaçısı da değiştirilebilir.

Command: change Select objects: (A bloğu seçilir.)Select objects: (Seçim bitirilir.)Speeiry change point or [Properties): ("MIDpoint" modu ile B noktası girilir.)Speeiry new bloek rotation angle <345>: 0 (Yeni dönme açısı girilir.)Command:

Properties: Bu seçenek kullanılarak bir nesnenin rengi ("color"), yüksekliği("elevation"), katmanı ("layer"), çizgi tipi ("Iinetype"), çizgi tipi ölçek katsayısı("celtscale"), çizgi kalınlığı ("Iineweight"), kalınlığı ("thickness") ve çıktı sitili("plot style", eğer dosya renge bağlı çıktı sitili modunda açılmadıysa) özelliklerideğiştirilebilir. Dolayısıyla yanlışlıkla sürekli çizgi tipinde çizilen bir nesneninçizgi tipi kesikli yapılabilir.

Command: change Select objects: (Özellikleri değiştirilecek nesneler seçilir.)Select objects: (Seçim bitirilir.)

43

Speeify change point or [Properties): p Enter property to change [Color/Elev/LAyer/LType/ltSeale/Lweight/Thickness/

PLotstyle): la (Hangi özelliğin değiştirileceği belirtilir. Katman değişikliği yapılıyor.)Enter new layer name <0>: eksen (Yeni katman ismi girilir.)Enter property to change [Color/Elev/LAyer/LType/ltSeale/LWeightlThiekness/

PLotstyle): (Başka özellik değiştirilecekse belirtilir. Burada başka bir özellikdeğiştirilmiyor.)

Command:

Yukarıdaki kullanım tarzı sonucunda 0 (sıfır) katmanında bulunan nesne(1er), "eksen"isimli katmana geçirilirler.

3.4. Pline Komutu

PLINE komutu ile doğru veya yay parçalardan oluşan ve bir bütün olarak davrananbileşik çizgiler oluşturulur. Menü çubuğunda “Draw” başlığında "Polyline" işaretlenerekkomut çalıştırılabilir. Komut çalıştırıldığında gelen ilk ileti bir nokta girmemizi ister.Arkasından güncel çizgi genişliği belirtilir ve komutun ana iletisi gelir.

Command: pıine Specify start point: (Bir nokta girilir.)Current line-width is 0.0000 (Güncel çizgi genişliği bildiriliyor.)Specify next po int or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]:Specify next point: (İletinin aktif emridir. Kullanıcıdan nokta girmesini ister.)

Command: pline Specify start po int: 70,70 (A)Current line-width is 0.0000Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 370,70 (B)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]:370,250 (C)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 270,170 (D)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 270,210 (E)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 180,170 (F)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 180,210 (G)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 70,170 (H)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: c ("Close"

seçeneği)Command:

44

Örneğimizde görüldüğü gibi aktif emrin kullanımı LINE komutundaki gibidir. Verilennoktalar birbirine doğrusal parçalarla bağlanarak çizim yapılıyor. Fakat bu şekildeoluşturulan parçalar bütün olarak davranır. Yani parçalardan biri işaretlendiğinde, bütünparçalar seçilir. Bu özelliğin istendiği durumlarda PLINE, istenmediği durumlarda LINEkomutu kullanılır.

Close: LINE komutundaki gibidir. Son girilen nokta, başlangıç noktasınabirleştirilerek komutun bitmesine sebep olur. Fakat burada, LINEkomutundakinden farklı olarak ilk iki nokta verildikten sonra kullanılabilir.

Halfwidth: Bileşik çizgi oluştururken bulunduğumuz noktadan sonra çizilecekparçanın genişliğinin olmasını sağlar. Fakat genişliğin yarısı girilir. Ayrıcabaşlangıç ve bitiş genişlikleri farklı olabilir. Kullanımı aşağıdaki gibidir.

Command: pline Specify start point: (A)Current line-width is 0.0000Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: (B)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: h (Seçenek

kullanımı)Specify starting half-width <0.0000>: 20 (Çizilecek parçanın başlangıç yarı

genişliği)Specify ending half-width <20.0000>: 10 (Çizilecek parçanın bitiş yarı genişliği)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: (C)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: h (Seçenek

kullanımı)Specify starting half-width <10.0000>: 0 (Çizilecek parçanın başlangıç yarı

genişliği)Specify ending half-width <0.0000>: 0 (Çizilecek parçanın bitiş yarı genişliği)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: (D)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: Command:

Length: Bir önceki bileşik çizgi parçası doğrultusunca girilen değeruzunluğunda, yeni bir parça ekler. En son çizilmiş parça bileşik çizgi yayı iseyayın bitiş noktasındaki teğet doğrultusunun üzerinde yeni parça eklenir.Uzunluk için negatif değerler de girilebilir.

45

Command: pline Specify start point: (A)Current line-width is 0.0000Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/length/Undo/Width]: (B)Specify next po int or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: L (Seçenek

kullanımı)Specify length of line: 75 (Uzunluk değeri)Specify next point or [Arc/CloselHalfwidth/Length/Undo/Width]: Command:

Undo: En son çizilen bileşik çizgi parçasını (doğru veya yay) geri alır. Width: "Halfwidth" seçeneği ile aynı işleve sahiptir. Fakat burada girilen

değerler tam genişliktir. Arc: PLINE komutunu doğru çizme modundan, yay çizme moduna geçirir.

Dolayısıyla yay çizme seçeneklerini barındıran aşağıdaki ileti (tek satırasığmayan biraz uzunca bir ileti) gelir.

Specify endpoint of arc or [Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width]:

Bu iletideki aktif emir, çizilmeye başlanan yayın son noktasını girmemizi ister. Yayınbaşlangıç noktası, son çizilen parçanın (doğru veya yay) son noktasıdır. Ya da son çizilenparça yoksa "Specify start point" iletisine girilen nokta, yayın başlangıç noktasıdır. Doğalolarak diğer bütün seçenekler için de durum aynıdır. Aktif emirle ("Specify endpoint of arc")yay çiziminde, bir önceki parçadan alınan diğer büyüklük, doğrultudur. Bir önceki parçanındoğrultusu (yay ise son noktasındaki teğet doğrultu), çizilecek yayın doğrultusudur(başlangıç noktasındaki teğetin yatayla yaptığı açı).

46

Command: pline Specify start point: 130,60 (A)Current line-width is 0.0000Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width):130,140 (B

noktası girilir.)Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]:a (Yay çizme

moduna geçiliyor.)Specify endpoint of are or [Angle/Center/ ... /Undo/Width]: 180,190 (C noktası

verilir ve BC yayı çizilmiş olur.)Specify endpoint of arc or [Angle/Center/ ... /Undo/Width]: 180,290 (D noktası

verilir ve CD yayı çizilmiş olur.)Specify endpoint of arc or [Angle/Center/ ... /Undo/Width]: Command:

Angle: Seçildiğinde aşağıdaki ileti gelir ve çizilecek yayın merkezaçısının girilmesi istenir. Negatif değerler yayın saat yönünde çizilmesinesebep olur.

Specify endpoint of arc or [CEnter/Radius):

Yukarıdaki ileti, yayın bitiş noktasını vermemizi veya seçeneklerden birini almamızıister. Buradaki parametrelerin kullanımı ARC komutundakilerle aynıdır. Dolayısıyla tekrarolmaması açısından detaya inilmeyecektir. Yalnız son iletideki "Radius" seçimi sonucundaaşağıdaki ileti gelir.

Specify direction of ehord for are <güncel değer>:

Bu ileti, yayın kiriş doğrultusunun (yayın başlangıç noktasından bitiş noktasına çizilenvektör) yatayla yaptığı açıyı ister.

CEnter: Seçildiğinde yayın merkez noktasının verilmesi istenir veaşağıdaki ileti gelir.

Specify endpoint of are or [Angle/Length]:

CLose: Bileşik çizginin son kalınan noktasının başlangıç noktasına yayile birleştirilmesine ve komutun bitirilmesine sebep olur. Seçeneksonucunda oluşan yay, başlangıç noktasında kendisinden önceki parçayateğettir.

47

Direction: Seçildiğinde çizilecek yayın başlangıç noktasındakidoğrultusu ve sonra yayın bitiş noktası istenir.

Specify the tangent direetion for the start point of arc:Specify endpoint of the arc:

Line: Bileşik çizgi komutunun tekrar doğru çizme moduna geçmesinisağlar.

Radius: Çizilecek yayın yarıçapının verilmesine yarar. Second pt: ARC komutundaki "3Points" seçeneğine benzer. Seçildiğinde

yayın üzerinden geçeceği ikinci nokta ve sonra bitiş noktası istenir. Undo: Son çizilen yay parçası geri alınır. Width: Çizilecek yay parçası için genişlik belirtilir. Başlangıç ve bitiş

genişliği farklı olabilir.

3.5. Multiline “ml” (Çoklu Çizgi) Komutu

48

Multiline komutuyla bir hamlede, birbirine benzer ve paralel olarak çoklu çizgiçizilebilir. Program paralel iki çizme sitiline göre çalışır. Daha fazla sayıda ve tipte çizgisitilini, Format (biçim) menüsü içinde Multiline Style… komutuyla kendiniz hazırlarsınız.Özellikle proje çizimlerinde çok kullanılan bir komuttur.

Command: ml Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: (Çizgi ayarları yapılır.)Justification/Scale/STle seçeneklerinin kısa yolu olan büyük harfleri girilerek enter

yapılır. Justification yerleştirmeyi, Scale çizgi aralığını ve STyle standart veya kullanıcıçizgilerini belirtir.

Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: j Enter justification type [Top/Zero/Bottom] <top> :Top/Zero/Bottom seçeneklerinden gerekli olanı girilir. Top cursor üstte, Zero cursor

merkezde ve Bottom cursor altta demektir.Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: s Enter Multiline Scale <1.00>: (Çizginin ölçek değeri girilir.)Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: st Enter mline style name or [?]: (Varsa hazırlanmış çizgi sitili seçilir.)

Şekil 3.6: Multiline düzeltme penceresi

Daha sonra çizgi kesişim yerleri düzeltilir. Düzeltme işleminde, cursörle Modifymenüsünden Object → Multiline… komutu verilir. Açılan Multiline Edit Toolspenceresinden uygun olan çizgi birleşimleri seçilerek kesişim çizgileri gösterilir. Cursorüçizgi üzerine çift vurarak da Multiline Edit Tools penceresi açılır.

Konunun daha iyi anlaşılması için aşağıdaki örnek uygulamayı yapalım.

Commad: ml Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: j Enter justification type [Top/Zero/Bottom] <top>: z (Cursor üstte)Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: s Enter Multiline Scale <1.00>: 10 Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: 100,100 (A noktası)Specify next point or [Undo]: 500,100 (B noktası)

49

Specify next point or [Close/Undo]: 500,500 (C noktası)Specify next point or [Close/Undo]: 100,500 (D noktası)Specify next point or [Close/Undo]: c

Commad: ml Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: 100,300 (E noktası)Specify next point or [Undo]: 500,300 (F noktası)

Commad: ml Specify start point or [Justification/Scale/STyle]: 300,100 (G noktası)Specify next point or [Undo]: 300,500 (H noktası)Command:

Modify → Object → MultilineMultiline Edit Tools (Uygun seçenekleri seç.)OkHer iki birleşim çizgisine cursorle vurunuz.Sonuçta üstteki şekilden alttaki şekil elde edilir.

3.6. Zoom Komutu

Çizim dosyamızdaki nesnelerin ölçüleri sabit kalmak şartıyla, sadece görsel anlamdabüyüklükleri arttırılabilir veya azaltılabilir. Bu işlemler genellikle görüntü kontrolkomutlarından biri olan ZOOM komutu ile yapılır. Menü çubuğundaki “View” başlığıaltındaki "Zoom" menü elemanının alt menüsünden komutun seçeneklerine ulaşılabilir.

50

Command: zoom Specify corner of window, enter a scale factor (nX or nXP), or

(AIl/Center/Dynamic/Extents/Previous/Scale/Window] <real time>:

İletideki aktif emir bir nokta işaretlenmesini ("Specify corner of window") veya birölçek katsayısı ("enter a scale factor (nX or nXP)") girilmesini ister. Aslında aktif emirdekibu iki isteğe, seçeneklerden de ulaşılabilir. Aktif emirle girilen nokta yanıtı, seçeneklerden"Window" kullanımına; ölçek katsayısı yanıtı, "Scale" kullanımına tekabül eder. Yanikomutun çalıştırılmasından sonra görülen yukarıdaki iletiye bir nokta ile yanıt vermekle"Window" tercihinde bulunmak eşdeğerdir

All: LIMITS komutu ile tanımlanan çizim sınırlarının, güncel görünüm alanınaZOOM komutunun "All" seçeneği ile yerleştirilir. Eğer çizim sınırlarının(LIMITS komutu tarafından belirlenir) dışında çizim öğeleri varsa "All"seçeneği sonucunda yeni bir bölge oluşur ve güncel görünüm alanınayerleştirilir. Bu yeni bölge, çizim sınırlarını ve çizim öğelerini içine alanminimum büyüklükteki dikdörtgensel bir alandır.

Center: Bu seçenek alındığında aşağıdaki ileti sırası izlenir. Görüldüğü gibi ilkönce bir nokta girilmesi daha sonra bir yükseklik değeri istenmektedir. Girilennokta, bir sonraki görüntünün merkezine yerleşir; yükseklik ise yeni görüntününyüksekliğini ifade eder. Son iletideki güncel değer, şu anki görünüm alanınınyüksekliğidir. Örneğimizde daha küçük bir değer girilmiştir. Dolayısıyla yenigörüntü, eskisinden daha büyük olacaktır.

Specify center point: (A gibi bir nokta girilir. Burada çemberin merkezidir.)Enter magnification or height <89.2650>: 48

"Enter magnification or height" iletisine yanıt olarak nX veya nXP formatında dagirdiler kabul edilir. Bunların anlamları için "Scale" seçeneğine bakın.

Window: Bu seçeneğin kullanılması için ZOOM komutunun iletisine "w"yanıtı verilebileceği gibi bir nokta da girilebilir. Bu seçenek kullanılırkenaşağıdaki ileti sırası izlenir. Görüldüğü gibi bu seçenek sonucunda birdikdörtgen bölge oluşturulur. Bu dikdörtgen bölgenin merkezi, görünüm alanımerkezine ve bölge ekrana (görünüm alanına) maksimum boyutlardayerleştirilir. Dolayısıyla oluşturulan dikdörtgen bölge içerisindeki görüntü,görünüm alanına büyütülür.

51

Command: zoom Specify corner of window, enter a scale factor (nX or nXP), or

(AII/Center/Oynamic/Extents/Previous/Scale/Window] <real time>: (A)Specify opposite comer: (B)Command:

Previous: Bir önceki görüntüyü ekrana getirmek için kullanılır. ÖrneğinZOOM-Window ile bir bölge büyütülüp detay çalışması yapıldıktan sonratekrar eski görüntüye ZOOM-Previous ile dönülebilir. Aynı şekilde PANkomutuyla görüntüyü kaydırdıktan sonra tekrar eski görüntüye dönmek içinkullanılabilir. Geriye doğru en fazla 10 görüntü gidilebilmektedir.

Extents: Çizim kapsamını görünüm alanına yerleştirir. Çizim kapsamı,dosyamızdaki çizim öğelerini içine alan minimum büyüklükteki dikdörtgenbölgedir. "Extents" seçeneği sonucunda bu bölgenin merkezi, görünüm alanımerkezine ve bölge, görünüm alanına yerleştirilir (büyütülerek veyaküçültülerek).

Scale: Bu seçenek ile görüntü ölçek katsayısı girilerek görsel anlamda büyütmeve küçültme yapılır. Seçeneğin kullanılması için "s" yanıtı girilebileceği gibiiletiye doğrudan ölçek de girilebilir. Çünkü aktif emirde ölçek istenmektedir. Üçdeğişik tarzda ölçek girilebilir; (1) 1, 2, 0.6 gibi bir sayı, (2) 0.7x, 1.4x, 3x gibibir sayıyı takip eden x ve (3) 0.7xp, 1.5xp, 2xp gibi bir sayıyı takip eden xp.

Ölçek olarak 1, 2, 0.6 gibi bir sayı girmek çizim sınırlarına göreceli büyüklük belirtir.1 değeri, nesnelerin tam görünümdeki büyüklükleriyle temsil edilmelerini sağlar. Tambüyüklük, boyutları çizim sınırı olan bir dikdörtgenle ZOOM-Window yapıldığındanesnelerin temsil edildikleri büyüklüklerdir. Dolayısıyla 1.3 değeri, nesnelerin tamgörünüşteki büyüklüklerinden %30 daha büyük görünmelerine sebep olur. 0 (sıfır) ve 1arasındaki değerler ise aynı mantıkla küçülme sağlar.

52

Ölçek olarak bir sayıyı takip eden x tarzında da girişlerin mümkün olduğunu söyledik.Örneğin 1.2x değeri, güncel görüntünün %20 büyütülmesi anlamına gelir. Yani x, güncelgörüntüyü temsil etmektedir. Aşağıdaki örnekte güncel görüntü iki kez %20 küçültülmüştür.

Yukarıda ölçek olarak 0.8x yerine sadece 0.8 girilseydi, üçüncü görünüşdeğişmeyecekti. Çünkü tam görünüm referans alınmış olacaktı. Oysa burada güncel görüntüreferans alınmakta ve güncel görüntü de değişmekte olduğu için 0.8x değerleri sonucundaoluşan görüntüler farklı olmaktadır. Eğer bir sayıyı takip eden xp tarzında ölçek girilirsekağıt uzayı birimleri referans alınmış olur. Yani kağıt uzayı birimlerine oranla ölçek girilir.

Dynamic: Bu seçenek alındığında güncel görüntü kaybolur ve farklı bir görüntügelir. Bu görüntüde çiziminizle beraber bazı dikdörtgenler görülür.

Ortasında çarpı işareti olan hareketli, siyah ve sürekli çizgi tipine sahip dikdörtgenegörünüm kutusu denir. Görünüm kutusunun iki modu vardır. Birincisi ortasında çarpı işaretiolan konumlandırma modu, ikincisi sağ kenarında ok işareti olan boyutlandırma modudur.Bu iki mod arasında geçiş yapmak için farenin sol tuşuna basmak yeterlidir. Görünümkutusu boyutlandırma modundayken boyutları istendiği gibi değiştirilir ve işaretleme tuşunabasılarak tekrar başlangıçtaki konumlandırma moduna geçilir. Görünüm kutusukonumlandırma modunda istenen bölgeye yerleştirilir ve boş yanıt verilerek yeni görüntüoluşturulur.

"Dynamic" seçeneği alındığında gelen yeni görüntüdeki yeşil renkli ve kesikli çizgitipine sahip olan dikdörtgen bölge, önceki görüntü alanını; mavi renkli ve kesikli çizgi tipinesahip dikdörtgen ise çizim sınırlarını temsil etmektedir. Aslında ZOOM-Dynamic, gelişkinZOOM-Window gibi davranır diyebiliriz. Çünkü çizimin bütünü, bir önceki görüntü alanı (kibu alana ZOOM-Previous ile ulaşılabilir) ve çizim sınırları (ki bu alana ZOOM-All ileulaşılabilir) elimizin altında iken görünüm kutusu ile ZOOM-Window yapılmaktadır.

53

Left: Seçeneklerde olmamasına rağmen ZOOM komutu çalıştırılıp "L"yanıtı girilerek çalıştırılır. Bu seçeneğin kullanımı "Center" seçeneğininkullanımına benzer. Aradaki fark, girilen noktanın yeni görüntüde sol altköşeye yerleşecek olmasıdır.

Virtual Screen: Güncel görünümün sanal ekranında yeniden türetme(regen) yapılmaksızın ekrana yerleştirilebilecek en büyük bölgedir. Buseçenek de komutun iletisinde bulunmamakla beraber iletiye "v" yanıtıverilerek çalıştırılmış olur.

3.7. Array Komutu (Düzlemsel)

ARRAY komutu, seçilen nesne veya nesneleri dikdörtgensel veya kutupsal olarakçoğaltır. AutoCAD ‘de komut çalıştırıldığında bir diyalog kutusu gelmektedir.

Şekil 3.7: Array iletişim kutusu

Aşağıda komutun işlevini yerine getirebilmesi için diyalog kutusu yerine iletilerinkullanılması istendiğinden komut, “-ARRAY” şeklinde yazılarak çalıştırılmıştır.

54

Command: -array Select objects: (A noktası girilerek "Crossing" başlatılır)Specify opposite corner: (B noktası girilir.)Select objects: (Seçim bitirilir)Enter the type of array [Rectangular/Polar] <?>: r Enter the number of rows (---) <1>: 2 Enter the number of columns (III) < 1 >: 3 Enter the distance between rows or specify unit cell (---): 50 Specify the distance between columns (III): 55 Command:

Yukarıdaki örneğimizde ARRAY komutu dikdörtgensel tarzda kullanılmıştır. Seçimişlemi bitirildikten sonraki iletiye "Rectangular" yanıtı verilerek bu sağlanır. Dikdörtgenselçoğaltmada seçilen nesneler matris formunda sıralanmaktadırlar. Yani satır ve kolonlaroluşur. Tabii yerleşim için bazı büyüklükler girilmelidir. Bu büyüklükler satır ve kolonsayıları ile satırlar ve kolonlar arasındaki mesafenin ne kadar olacağıdır. Örneğimizdeseçilen nesneler 2 satır ve 3 kolon oluşturacak biçimde çoğaltılmışlardır. Satırlar arasımesafe, 50 birim; kolonlar arası mesafe de 55 birim girilmiştir. Mesafelerin negatifgirilebilmesi de mümkündür. O takdirde seçilen nesneler, matrisin diğer köşelerindeolacaktır.

Komutun dikdörtgensel tarz kullanımı SNAPANG sistem değişkeninden etkilenir.Aşağıdaki örnek, bu durumu gösterir.

Command: snapang Enter new value for SNAPANG <0.00>: 10 Command: -array Select objects: (A noktası)Specify opposite comer: (B noktası)Select objects: (Seçim bitirilir)Enter the type of array [Rectangular/Polar] <güncel>: r Enter the number of rows (---) <1>: 2 Enter the number of columns (IID <1>: 3 Enter the distance between rows or specify unit cell (---): 45 Specify the distance between columns (III): 50 Command:

55

Şimdi ARRAY komutunun kutupsal kullanımını inceleyelim. Kutupsal kullanım,isminden de anlaşıldığı gibi seçilen nesnelerin verilen bir nokta etrafında çoğaltılmasıdır.

Command: –array Select objects: (A noktasını girin.)Specify opposite corner: (B noktası)Select objects: (Seçim bitirilir.)Enter the type of array [Rectangular/Polar] <R>: p Specify center po int of array: (C noktasını girin.)Enter the number of items in the array: 7 Specify the angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>: Rotate arrayed objects? [YesINo] <Y>: Command:

Örnekte görüldüğü gibi seçim işlemi bitirildikten sonra kutupsal sıralama yapılacağıbildirilir. Sonraki ileti hangi nokta etrafında çoğaltma yapılacağını sorar. C noktasıgirildikten sonra çoğaltmanın kaç tane (seçilenler dahildir) yapılacağı girilir. Sonraki ileti biraçı değeri ister. Bu açı, doldurulacak açıdır. Yani C noktasını merkez alan bir çemberetrafında mı çoğaltma yapılacak yoksa merkezi C noktasında mı, başlangıç noktasınesnelerin bulunduğu yerde ve açısı şimdi girilecek olan bir yay etrafında mı çoğaltmayapılacağı belirtilir. Örnekte güncel değer yani 360 derece (çember) kabul edilmiştir. Sonileti, nesnelerin çoğaltılırken kendi etrafında döndürülüp döndürülmeyeceğinin belirtilmesiniister. Aşağıdaki şekilde değişik açı değerlerinin sonucu nasıl etkilediği gösterilmiştir.

56

Eğer çoğaltma sayısı boş geçilirse nesneler arasındaki açının girilmesiyle sıralamayapılacaktır.

Command: -array Select objects: (Seçim yapılır.)Select objects: (Seçim bitirilir.)Enter the type of array [Rectangular/Polar] <R>: p Specify center point of array: (C noktası)Enter the number of items in the array: Specify the angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>: Angle between items: 50 Rotate arrayed objects? [YesINo] <Y>: Command:

Kutupsal sıralamayı etkileyen diğer bir parametre, son iletide sorulur. Son iletiyegirilen "Yes" yanıtı, nesnelerin çoğaltılırken kendi etraflarında da döndürüleceği; "No"yanıtı, döndürülmeyeceği anlamına gelir. Aşağıda bu iki durum arasındaki fark görülür.

Kutupsal çoğaltma yapılırken seçilen nesneler üzerinde bir referans nokta rastgelealınır. Bu referans noktanın merkez nokta ile arasındaki mesafe değişmeyecek şekildenesneler sıralanırlar. Referans nokta, son iletiye "No" yanıtı verildiğinde yani nesnelerinçoğaltılırken kendi etrafında dönmemesi istendiğinde kendini hissettirir. Aşağıdaki kutupsalçoğaltmada referans noktanın etkisi görülür.

57

3.8. Text Komutu

AutoCAD ekranında yazı yazmak için kullanılan bir komuttur. Teknik resim sadeceçizgilerden oluşmaz resimlerin üzerine çoğu zaman değişik bilgiler vermek amacıyla yazılaryazılır. Yazı komutları uygulanmadan önce yazı sitillerinin ayarlanması gerekir. Bazı yazısitilleri Türkçe karakterleri kapsamamaktadır. AutoCAD, Windows yazı sitillerinikullanmaktadır. Bu aşamada yanlarında Tur ifadesi olan karakterler seçilmelidir.

Command: text Specify start point of text or [ Justify/Style]:P1(Yazının başlangıç noktasını belirtiniz, P1 gibi bir nokta seçiniz. [Uydur/Sitil])Specify height <2.5>: (Geçerli yazı yüksekliği 2,5 değiştirmek için yeni bir değer

yazınız ve enter tuşuna basınız.)Specify rotation angle of text <0>: (Geçerli döndürme açısı “0” dır değiştirmek için

yeni değeri girip enter tuşuna basınız.)Enter text: Fatih Endüstri Meslek Lisesi/KONYA (Bir yazı yazınız.)Enter text: (Komuttan çıkmak için enter tuşuna basınız.)Command:

Justify: Yazının nereye hizalanacağı konusunda size seçenekler sunmaktadır.

Command: text Specify start point of text or [ Justify/Style]: J (Yazının başlangıç noktasını

belirtiniz veya [başlangıç noktası/yazı sitili]Enter an option [Align/Fit/Center/Middle/Right/TL/TC/TR/ML/MC/MR/BL/BC/BR]:

BL (Bir seçenek giriniz [Hizala/Uydur/Merkez/Orta/Sağ/Sol Üst/Merkez Üst/Sağ Üst/OrtaSol/Orta Merkez/Orta Sağ/Sol Alt/Alt Merkez/Sağ Alt/]: Sol Alt seçeneği)

Specify bottom-left point of text: P1 (Yazının sol alt noktasını belirtiniz)Specify height <2.5>: (Yüksekliği belirtiniz.)Specify rotation angle of text <0>: (Yazının döndürme açısını belirtiniz.)Enter text: Mimar Sinan Endüstri Meslek Lisesi Melikgazi/KAYSERİ Enter text: Command:

58

3.9. Yazı Sitilinin Değiştirilmesi

AutoCAD, yeni bir dosya açıldığında "standard" isimli bir yazı sitili sunar. Eğer yeniyazı sitilleri tanımlamak istersek STYLE komutunu çalıştırmamız gerekir. STYLE komutuile yeni yazı sitilleri tanımlayabileceğimiz gibi mevcut sitillerin büyüklüklerini değiştirebilirveya dosyamızdaki yazı sitillerinden birini güncel yapabiliriz. STYLE komutu, menüçubuğundaki "Format" başlığı altındaki "Text Style..." seçilerek çalıştırılabilir. Komutçalıştığında aşağıdaki diyalog kutusu gelir.

Şekil 3.8: Text Style iletişim kutusu

Style Name: Bu bölümde dosyamızdaki yazı sitilleri görülebilir, yeni yazısitilleri tanımlanabilir, mevcut sitillerin isimleri değiştirilebilir veya istenen sitilsilinebilir.

Bu bölümde dosyamızdaki yazı sitilleri isimlerinin görülebileceği bir listebulunmaktadır. Liste alanındaki isim, güncel yazı sitili ismidir. Liste açılarak güncel olmasıistenen sitil seçilir. Seçilen sitilin parametreleri, diyalog kutusunda ilgili yerlere doldurur.İstenirse güncel sitilin parametreleri değiştirilebilir.

Bu bölümde bulunan “New” düğmesi sayesinde yeni yazı sitilleri oluşturmakmümkündür. “New” düğmesi işaretlendiğinde yukarıdaki diyalog kutusu açılır. AutoCAD"style1" biçiminde bir isim yeni oluşturulacak yazı sitiline verilir. Tabii ki bu ismindeğiştirilmesi mümkündür. Girildikten sonra "OK" düğmesi işaretlenir ve yeni yazı sitilioluşur.

59

"Rename..." düğmesi, bir sitilin ismini değiştirmek için kullanılır. İlk önce ismideğiştirilecek sitil listeden seçilir. Daha sonra "Rename..." düğmesi işaretlendiğindeyukarıdaki diyalog kutusu açılır. Yeni isim girilip "OK" düğmesi işaretlendiğinde isimdeğişikliği yapılmış olur. Dosyamızda eski isimdeki sitilde yazılmış yazıların sitilleri deotomatik olarak yeni isme geçirilirler.

“Delete” düğmesi, mevcut bir yazı sitilinin silinmesi için kullanılır. İlk önce silinmesiistenen sitil listeden seçilir ve sonra “Delete” düğmesi işaretlendiğinde silme gerçekleşir.Fakat silinecek sitilin kullanılmamış olması gerekir. Yani dosyamızda silinecek sitile sahipyazılar bulunmamalıdır.

Font: Yazı sitilinde kullanılacak font ile ilgili ayarların yapıldığı bölümdür.

“Font Name” isimli listede kullanılabilecek olan fontlar listelenmiştir.“Use Big Font” onay kutusu aracılığıyla "Big Font" listesinden bir font ismi seçilip

seçilmeyeceğine karar verilir.“Font Style” listesinden "italic", "bold" ve regular" olmak üzere biçim belirtilir.“Height” sayısal girdi hanesi olup, tanımlanan sitil için yüksekliğin belirtildiği yerdir.

Effects: Yazı sitilinin kullandığı font ile ilgili bazı ayarların yapıldığı bölümdür.

“Upsid down” onay kutusu, yazının baş aşağı yazılıp yazılmayacağının ayarlanmasıiçin kullanılır. Eğer işaretli ise yazı, şekilde görüldüğü üzere baş aşağı yazılacaktır.

"Backwards" onay kutusu, yazının geriye doğru yazılıp yazılmayacağı ayarını yapar.Bu onay kutusu işaretlenirse yazı şekildeki gibi sağdan sola doğru yazılacaktır.

60

“Vertical” onay kutusu, yazıların dikey yazılıp yazılmayacakları ayarını yapar.“Vertical” onay kutusu işaretlendiğinde dikey yazı modu açılır ve yazılar, şekildeki gibiyukardan aşağı doğru yazılırlar.

“Width Factor” sayısal girdi hanesine girilen değer, karakterlerin yüksekliklerininsabit kalması şartıyla sündürme katsayısını belirtir. 1.0 değeri, sündürme olmayacağını; 1.0'den büyük değerler, karakterlerin genişletileceğini; 1.0' dan küçük değerler, karakterlerinsıkıştırılacağını gösterir.

“Oblique Angle” sayısal girdi hanesine bir açı değeri girilir. -85.0 ile 85.0 arasındaolabilen bu açı değeri yazının eğik yazılmasına sebep olur. Örneğin yatayla 75 derece açıyapan yazı yazmak için “Oblique Angle" sayısal girdi hanesine 15.0 değeri girilir. Açılarındikeyden itibaren ölçüldüğüne dikkat edin.

Preview: Bu bölümde tanımlanan sitil için ön görünüş alma imkânı verilir.

Buradaki dizgi girdi hanesine istenen karakterler yazılıp "Preview" düğmesiişaretlendiğinde, dizginin nasıl görüntüleneceğinin bir resmi sunulur. Ayrıca bu ön görünüşresmi, dinamik olarak sitilin parametrelerinde yapılan değişiklikleri de yansıtmaktadır.

Komut satırından iletilerin izlenerek STYLE komutu ile yapılan işlemlerin yerinegetirilmesi için -STYLE biçiminde komut yazılarak çalıştırılır. Örneğin aşağıda yeni bir yazısitili tanımı yapılmaktadır.

Command: -style Enter name of text style or [?] <Standard>: taha1 (Yeni yazı sitili ismi girilir.)New style.Specify full font name or font filename (TTF or SHX) <txt>: romans (Sitilin

kullanacağı font belirtilir.)Specify height of text <0.0000>: (Yükseklik, yazı yazılırken verilecek.)Specify width factor <1.0000>: 1.2 (Sündürme katsayısı girilir.)Specify obliquing angle <0>: 15 (Yazı yatayla 75 derece açı yaparak yazılacak.)

Display text backwards? [YesINo] <N>: (Yazı, geriye yazılmasın.)Display text upside-down? [YesINo] <N>: (Yazı, baş aşağı yazılmasın.)Vertical? <N> (Yazı, yukarıdan aşağıya doğru yazılmasın.)"taha1" is now the current text style.Command:

61

3.10. Dtext Komutu

Çizim dosyamıza metin eklemek için kullanılan komutlardan birisidir. Komutuçalıştırmak için

Menü çubuğundaki “Draw” başlığından “Text” alt menüsündeki “Single LineText” işaretlenebilir veya

Ekran menüdeki “DRAW “" başlığından seçilebilir veya Komut satırına TEXT veya DTEXT veya kısa yol tuşları olan "dt" yazılabilir.

Komut çalıştığında aşağıdaki ileti gelir.Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 2.5000Specify start point of text or [Justify/Style]:

Görüldüğü gibi iletiden önce bilgilendirme satırı vardır. Bu satırda güncel yazı sitili veyazı yüksekliği bildirilir. DTEXT komutunun ana iletisi bir alt satırdadır. Aşağıda iletidekiseçenekler açıklanmaktadır.

Specify start point of text: İletideki aktif emir olup bir nokta girilmesiniister. Aşağıdaki örnek, aktif emrin kullanılışını göstermektedir.

Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 2.5000Specify start point of text or (Justify/Style]: (A noktası girilir.)Specify height <2.5000>: 9 (Yazı yüksekliği girilir.)Specify rotation angle of text <0>: 15 (Dönme açlı)Enter text: Ulviye (Dizgi girilir.)Enter text: (Kamut bitirilir.)Command:

Örnekte görüldüğü gibi yazı için gereken büyüklükler önce tanımlanmakta, sonradizgi girilmektedir. Yazı için gereken büyüklükler; başlama noktası, yükseklik ve dönmeaçısıdır. Aktif emir ile girilen başlama noktası, yazının ekranda nasıl yerleştirileceğiniayarlar.

62

“Enter text:” iletisine dizgi girilirken aynı zamanda da ekranda karakterlergörüntülenir. Bu birinci aşamasındayken herhangi bir zamanda, ekranda bir nokta (fare ile)işaretlendiğinde dizgi, o noktadan yazılmaya başlamaktadır. Bu özellik, dosyamızda birçokyere kısa notların eklenmesi gibi durumlarda çok kullanışlıdır.

Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 0.2000Specify start point of text or [Justify/Style]: (A noktası)Specify height <0.2000>: Specify rotation angle of text <0>: Enter text: Bağlama elemanı Enter text: Malz: Fe-42 (B noktası civarı işaretlenir ve dizgi, o noktadan yazılmaya

başlar)Enter text: Forma A5 (C noktası civarı işaretlenir)Enter text: Belirtilmeyen Enter text: yarıçaplar 0.8 Enter text: alınacaktır. (D noktası civarı işaretlenir ve dizgi, D noktasından

yazılmaya başlar)Enter text: Kalınlık:0.25 Enter text: Command:

Ayrıca oluşan her satır farklı bir yazı nesnesidir. Her satırın özellikleri (renk, çizgikalınlığı gibi) farklılaştırılabilir.

Style: Komutun iletisindeki "Style" seçeneği alındığında aşağıdaki ileti gelir.

Specify start point of text or [Justify/Style]: s Enter style name or [?] <Standard>:

Bu ileti, güncel yazı sitilini değiştirmek veya dosyamızda tanımlanmış yazı sitillerilistesini almak için kullanılır. İletiye dosyamızda var olan (tanımlı olan) yazı sitillerindenbirinin ismi girilerek güncel yapılır. Seçenek, dosyamızda mevcut yazı sitilleri listesinialmak için kullanılacaksa aşağıdaki sıra izlenir.

63

Enter style name or [?] <Standard>: ? (Dosyamızdaki yazı sitil listesi almak için)Enter text style(s) to list <*>: (Herhangi bir sınırlama konmuyor.)Text styles:

Style name: "iso-Ieft" Font files: romans.shxHeight: 0.0000 Width factor: 0.8000 Obliquing angle: -30Generation: Normal

Style name: "iso-right" Font files: romans.shxHeight: 0.0000 Width factor: 0.8000 Obliquing angle: 30Generation: Normal

Style name: "Standard" Font fıles: complxtw.shxHeight: 0.0000 Width factor: 0.8000 Obliquing angle: 0Generation: Normal

Current text style: "Standard"Current text style: "Standard" Text height: 0.2000Specify start point of text or [Justify/Style]:

Görüldüğü gibi “Enter text style(s) to list <*>:” iletisindeki “*” seçeneği kabuledilerek dosyamızdaki tüm yazı sitilleri listelenmiştir. Listede sitillerin içeriğini oluşturanbüyüklükler de gösterilmektedir.

Justify: Bu seçenek ile dizginin değişik şekillerde hizalanarak yazılmasısağlanır.

Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 2.0000Specify start point of text or [Justify/Style]: j Enter an option [Align/Fit/Center/Middle/Right/TL/TC/TRJML/MC/MRJBL/BC/BR]:

Bu iletideki seçeneklerin anlaşılmasını kolaylaştırmak için aşağıdaki şekil çizilmiştir.Şekilde yazı yerleşimi için kullanılan noktaların nasıl oluştuğu gösterilmektedir. Örneğin“TL” noktası, “Top” ve “Left” kelimelerinin baş harfleri olup şekildeki üst ve sol hatlarınkesiştiği noktayı temsil eder.

64

Align: Seçildiğinde aşağıdaki ileti sırası izlenir.

Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 2.0000Specify start point of text or [Justify/Style]: j Enter an option [Alignlfit/... IBC/BR]: a Specify first endpoint of text baseline: (A noktası)Specify second endpoint of text baseline: (B noktası)Enter text: Aıigned text (Dizgi girilir.)Enter text: (Komut bitirilir.)Command:

Görüldüğü gibi “Align” seçeneğinde yazı, girilen iki noktanın oluşturduğu hat üzerineoturur. Dolayısıyla dönme açısı, girilen iki nokta tarafından belirlenir. Ayrıca bu iki noktaarasındaki mesafeye bağlı kalınarak yazı yüksekliği AutoCAD tarafından ayarlanır.

Fit: Bu seçenek kullanılırken aşağıdaki ileti sırası izlenir.

Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 4.1369Specify start po int of text or [Justify/Style]: j Enter an option [Align/Fit/Center/... /BR]: f Specify first endpoint of text baseline: (A noktası girilir)Specify second endpoint of text baseline: (B noktası girilir)Specify height <4.1369>: 4 Enter text: Fit (Dizgi girilir)Enter text: (Komut bitirilir)Command:

"Fit" seçeneği kullanılırken de iki nokta verilir. Bu iki nokta, yazının üzerine oturduğuhattın uç noktalarıdır. Sonraki ileti, yazı yüksekliğinin girilmesini ister.

65

Center: Bu seçenek alındığında aşağıdaki iletiler izlenir.

Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 4.0000Specify start po int of text or [Justify/Style]: j Enter an option [Align/fit/Center/.../BR]: c Specify center point of text: (A noktası girilir.)Specify height <4.0000>: 5 Specify rotation angle of text <güncel>: 35 Enter text: Ayarlı yatak Enter text: Command:

Şekilde görüldüğü gibi dizgi, verilen A noktasını oturma hattı üzerinde merkezleyecekşekilde yazılır.

Middle: Bu seçenek sonucunda da aşağıdaki iletiler gelir.

Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 5.0000Specify start po int of text or [Justify/Style]: j Enter an option [Align/fit/Center/Middle/ ... ]: m Specify ıniddle po int of text: (A noktası girilir)Specify height <5.0000>: Specify rotation angle of text <35>: Enter text: Ayarlı yatak Enter text:Command:

66

Right: Bu seçenek kullanılırken aşağıdaki iletiler gelecektir.

Command: dtext Current text style: "Standard" Text height: 5.0000Specify start point of text or [Justify/Style]: jEnter an option [Align/Fit/Center/Middle/Right/ ... ]: r Specify right endpoint of text baseline: (A noktası girilir)Specify height <5.0000>: Specify rotation angle of text <0>: 35 Enter text: Ayarlı yatak Enter text: Command:

Diğer seçeneklerin (TL, TC, TR, ML, MC, MR, BL, BC, BR) kullanımı, yukarıdaanlatılanlara benzerdir. Bütün seçenekler, ilk olarak yazı için yerleşim noktasının girilmesinive sonra sırasıyla yükseklik, dönme açısı ve dizgiyi isterler. Dizgi, belirtilen noktayı uygunkonumlayacak şekilde yerleşir.

3.11. Plot Komutu

Çiziminim kâğıda aktarılmasında kullanılır.

Şekil 3.9: Plot iletişim kutusu

67

Menü çubuğundaki “File” başlığından “Plot…” işaretlenebilir veya Ekran menüdeki “Plot “ başlığından seçilebilir veya Komut satırına “plot” yazılabilir.

Komut çalıştığında aşağıdaki menü karşımıza gelir.

Printer/Ploter: Name menüsünden çizimi yazdırmak istediğiniz yazıcı veyaçizici seçilir.

Paper size: Çizimde kullanılacak kâğıt seçimi yapılır. Number of copies: Çizimin kopya sayısı. Plot area: Çizimde nelerin basılacağını belirtmek kullanabileceğiniz

seçeneklerin yer aldığı bir açılır liste yer alır. “Diplay” ekranda o anda çizimingörüntüsü ne ise onu yazdırır. “Extends” çizimde kullanılan bütün alanıyazdırır. “Limits” limits komutuyla sınırlanmış alandaki çizimi yazdırır. “View”daha önce tanımlanmış ve çizimle birlikte kaydedilmiş olan bir görüntüyüyazdırmakta kullanılır. “Window” bu seçenekte ise ekran üzerinde bir pencereaçmanız istenir ve açmış olduğunuz pencere içerisinde kalan kısım yazdırılır.

Plot Scale: Buradan çıktının ölçeği ayarlanır. “Fit to paper” kutucuğuonaylanırsa yazdırılacak çizim, seçilen kâğıda sığacak şekilde ölçeklenir. Onaykaldırılırsa “Scale” açılır ve ölçek belirlemeye olanak sağlanır.

Plot offset: Bu alan kullanılarak çizimin kâğıt üzerindeki konumu ayarlanır.“Center the plot” onaylanırsa çizim kâğıdın merkezine çizilir. “x,y” koordinatıgirilerek çizimin sol alt köşesinin kâğıt üzerinde konumu belirlenir.

Preview…: Çizim ayarları yapıldıktan sonra aktif olur ve yazdırmadan öncekağıt üzerinde çizimin nasıl olacağını kontrol etmemizi sağlar. Kontrol sonrasıfarenin sağ tuşuna basarak ayarlara geri dönebilir veya çizimi yazdırabiliriz.

68



Çizim için harcanan toplam süreyihesaplayınız.

Time komutunu kullanınız. Farklı yöntemler kullanarak çizim

sürenizi kontrol ediniz. Gerekli olan parçaları farklı katmanlarda

çiziniz. Layer komutunu kullanarak yeterli

katman oluşturunuz. Çizilen parçaların katmanlarını

değiştiriniz. Change komutunu kullanarak çizimindeki

parçaların katmanlarını değiştiriniz. Çiziminizi düzlemsel olarak çoğaltmayı

kullanınız. Array komutunu kullanınız.

Çiziminizde kenetlenme modlarınıkullanınız.

Osnap kenetleme modlarını çizimsırasında kullanınız.

Çiziminize yazı ilave ediniz. Text ve Dtext komutlarını kullanarak

çiziminize yazı ilave ediniz. Çiziminizde dikey modunuda kullanınız. Ortho modunu çiziminizde kullanınız.

Çiziminizin çıktısını alınız. Plot komutunu kullanarak çiziminizin

ölçekli çıktısını alınız.Aşağıdakine benzer bir resim çizerek öğrendiklerinizi uygulayınız.


69


Aşağıda verilen ölçme değerlendirmede çoktan seçmeli ölçme değerlendirme kriterleriuygulanmıştır.

1. Çizim süresini hangi komut gösterir?

A) Limits B) Time C) Status D) Grid

2. Çizimde yeni katman oluşturmak için hangi komut kullanılır?

A) Limits B) Snap C) Status D) Layer

3. Nesnelerin bulunduğu katmanın değiştirilmesi için hangi komut kullanılır?

A) Layer B) Pedit C) Change D) Pline

4. Nesneleri dikdörtgensel ve kutupsal çoğaltmak için hangi komut kullanılır?

A) Array B) Pedit C) Copy D) Pan

5. Nesnelerin kesişim noktasından yakalamak için hangi kenetleme modu kullanılır?

A) ENDpoint B) MIDpoint C) INSert D)INTersection

6. Çizime yazı eklemek için hangi komut kullanılır?

A) Dtext B) Layer C) INSert D) Copy

7. Yazı sitili hangi komutla ayarlanır?

A) Style B) Linetype C) Snap D) Grid

8. Çizimlerin ekran limitlerinde çıktısını almak için hangisi kullanılır?

A) Plot-Window B) Plot-Wiew C) Plot-Limits D)Plot-Extends

DEĞERLENDİRME




70


Aşağıdaki şekli antetle birlikte çiziniz. Kâğıdın antet kısmını doldurunuz. Yaptığınızçizimi 40 dakika sürede tamamlayarak çıktısını alınız.


71

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır1. Çizim alanını hazırladınız mı?2. Anteti hazırladınız mı?3. Çizimi yaptınız mı?4. Array komutunu kullandınız mı?5. Açısal koordinatları kullandınız mı?6. Görüntüleme komutunu kullandınız mı?7. Çizgi kalınlığını değiştirtiniz mi?.8. Layer komutunu kullandınız mı?.9. Yazı yazma komutlarını kullandınız mı?

10. Verilen sürede tamamladınız mı?11. Çizimin çıktısını aldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Eksikliklerinizi gördükten sonra; faaliyete tekrar dönerek, araştırarak ya daöğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız.

72


Çizgi ve çember çizim yöntemlerini kullanarak iki boyutlu çizimleri yapabileceksiniz.

Çeşitli parçaların iki boyutlu şekillerinin çizimini yapınız.

4. ÇİZGİ VE ÇEMBER ÇİZİMİ

4.1. Yeni Bir Çizime Başlamak

Yeni bir dosya iki şekilde açılabilir. AutoCAD' e yeni bir dosya açarak başlayabilirizveya AutoCAD içinde iken NEW komutunu kullanarak yeni bir dosya açabiliriz. Aşağıdakişekilde gösterildiği gibi bu diyalog kutusunun sol üst köşesinde dört düğme bulunur. Budüğmelerden ilki, şu anki konumuzun dışında olup var olan bir dosya içine girmekistendiğinde kullanılır. Sonraki üçü, avantajsız başlama (start from scratch), şablon kullanımı(use a template) ve sihirbaz kullanımı (use a wizard) düğmeleridir. Bu üç düğme ile yeni birçizim dosyasına başlayabiliriz.

Avantajsız başlama düğmesi işaretlenirse diyalog kutusu şekildeki 4.1 gibi olur veisminden de anlaşılacağı gibi herhangi bir ön ayar yapılmaksızın yeni bir dosya açılır.Sadece İngiliz veya metrik ölçü sistemi tercihinde bulunmamız istenir. İngiliz ölçü sistemiseçildiğinde yeni dosya, acad.dwt şablonunu kullanır. Dolayısıyla dosyamızın çizim sınırları12 x 9 (inç) olur. Eğer metrik seçimi yapılırsa acadiso.dwt şablon dosyası kullanılır ve yeniaçılan dosyamızın çizim sınırları 420 x 297 (mm) olur.

Yeni bir dosyaya başlarken şablon kullanımı düğmesini işaretlersek bir şablon dosyalistesi gelir. Bu listede bulunan şablon dosyalardan biri seçilir ve "OK" düğmesi işaretlenir.Yeni açılan dosya, şablon dosyada tanımlanmış ayarlara göre açılmış olur. Şablon dosyalistesindeki dosyalara, AutoCAD tarafından nasıl ulaşılacağı, OPTlONS komutundaki"Files" sekmesindeki "Drawing Template File Location" ayarı ile belirtilir. Belirtilen dizindeolmayan şablon dosyalara "Browse..." düğmesi kullanılarak ulaşılır. Ayrıca kullanıcılar,işleri doğrultusunda kendi şablonlarını oluşturabilir. Bu iş için yeni bir dosya açıp istenenayarlar yapıldıktan sonra (çizim sınırları, antet, katman, çizgi tipi gibi) dosya kaydedilirkenkayıt türünün şablon dosya yapılması yeterlidir. Şablon dosyaların uzantılarının "*.dwt"olduklarını da hatırlatmakta fayda var.


ARAŞTIRMA

AMAÇ

73


Eğer acad.dwt veya acadiso.dwt şablon dosyalarınız silinirse veya değiştirilmişse vesiz orijinal hallerini istiyorsanız bunların tekrar oluşturulmaları gerekir. Bunun için aşağıdakiyolu izleyebiliriz.

NEW komutu çalıştırılır. "Create New Drawing" diyalog kutusu gelir ve avantajsız başlama düğmesi

işaretlenir. acad.dwt isteniyorsa İngiliz ölçü birimi; acadiso.dwt metrik ölçübirimi seçilir.

"OK" düğmesi işaretlenir. Yeni dosya, AutoCAD' in başlangıç ayarlarına göreaçılır.

SAVE veya SAVEAS komutu çalıştırılır. Gelen diyalog kutusunda kayıt türülistesinden “AutoCAD Drawing Template File (*.dwt)” seçilir. Dosya adıolarak acad veya acadiso girilir.

Üçüncü yeni dosya açma şekli, “Startup” diyalog kutusundaki sihirbaz kullanımıdüğmesini işaretleyerek olur. Sihirbaz kullanımı düğmesi işaretlenirse "Startup" diyalogkutusu yandaki şekilde gösterilen hale gelir.


Şekilden görüldüğü gibi iki seçenek söz konusudur; "Advanced Setup" ve "QuickSetup". Bunların her ikisi de bazı ön ayarlar ile yeni dosyaların açılmasını sağlarlar.

74

"Quick Setup" işaretlenirse UNITS komutunda görülecek olan lineer koordinatgösterim biçimi ve LlMITS komutunda görülecek olan çizim sınırları ayarlanır. Yani yenidosya "start from scrateh" modunda açılıp daha sonra bu iki komutla zaten aynı şey yapılır.

"Advanced Setup" işaretlendiğinde ise UNITS komutuyla yapılan ayarların tamamı veLIMITS komutuyla yapılabilen çizim sınırları ayarı, dosyaya başlamadan yapılmış olur.

Yeni dosya açmanın bir diğer yolu NEW komutunu kullanmaktır. AutoCADiçerisinde çalışırken istediğimiz herhangi bir zaman yeni dosya açmak isteyebiliriz. Menüçubuğundaki "File" başlığından seçerek veya Ctrl + N kısa yol tuşlarına basılarakçalıştırılabilen

4.2. DDedit Komutu

Menü çubuğunda "Modify" başlığındaki "Object-Text-Edit" yolu izlenerekçalıştırılabilen komut, bir dizgi işaretledikten sonra farenin sağ tuşuna basılmasıyla açılacakdüzenleme, kısa yol menüsündeki "Text Edit..." seçilerek de çalıştırılabilir. Komutçalıştırıldığında aşağıdaki ileti gelir.

Command: ddedit Select an annotation object or [Undo]:

Şekil 4.3: Ddedit iletişim kutusu

Bu ileti, bir dizgi seçilmesini ister. DTEXT, MTEXT, ATTDEF, TOLERANCE veölçülendirme komutları ile oluşturulan dizgiler seçilebilir. Eğer DTEXT komutu ile yazılmışbir dizgi işaretlenirse aşağıdaki şekilde gösterilen "Edit Text" diyalog kutusu açılır ve seçilenyazı, dizgi girdi hanesinde sunulur.

Değişikliğin yapılacağı karakterlerin yakını işaretlenerek istenen değişiklikler yapıl-maya başlanır. Değişiklik tamamlandığında ”OK” düğmesi ile işlem tamamlanır.

DDEDlT komutu MTEXT komutu ile oluşturulmuş bir metine uygulanırken"Multiline Text Editor" açılır. Tabii ki editörde seçilen metin yer alır. Dolayısıyla birMTEXT yazısının hem içeriği hem de özellikleri (maksimum satır uzunluğu, sitili, dönmeaçısı gibi) değiştirilebilir.

DDEDIT komutu TOLERANCE komutuyla oluşturulan bir nesneye uygulandığında,"Geometri c Tolerance" diyalog kutusu; bir ölçü yazısına uygulandığında, "Multiline TextEditor" ve bir nitelik tanımına (ATTDEF komutu ile oluşturulur) uygulandığında da "EditAttribute Definition" isimli diyalog kutusu açılır.

75

4.3. Undo Redo

AutoCAD’de iki Undo komutu vardır ve bu ikisi birbirine göre oldukça farklışekillerde çalışır.

Standart araç çubuğundaki Undo düğmesini tıkladığınızda AutoCAD'in Ukomutunu kullanmış olursunuz. Bu komutu U yazarak da çalıştırabilirsiniz. Ukomutu, komutların oluşturduğu sonuçları her seferinde birer adım olmak üzeregeri alarak Windows uyumlu programlarda kullanılan Undo komutu gibi çalışır.

AutoCAD’deki Undo komutu pek çok seçeneğe sahiptir ve bu komutu undo yazarak çalıştırırsanız. Bu yaklaşımı, çiziminizi en son kaydedişinizden sonrayaptığınız bütün işlemleri geri almak ya da çizim oturumunuzda daha öncebelirlediğiniz bir noktaya kadar yaptığınız işlemleri geri almak için kullanırsınızUndo komutunu kullanırken dikkatli olmak lazım. Yanlışlıkla çalışmanın büyükbir bölümü kaybolabilir.

Redo komutu birden fazla undo komutunun sonucunu geri alır. Yani eğer birkaç adımıpek çok kez geri aldıysanız bu durumu düzeltme şansınız vardır.

4.4. Çember Çizimi

Çember çizmek için “Circle” komutunun kullanıldığını ve komutun kullanım şeklinibirinci faaliyetimizde, genel komut tanımları ve kısaltmalarında öğrendiğimiz için buradatekrar edilmeyecektir.

4.5. Otomatik Saklama Komutu

İçinde çalışılan çizim dosyasının istenirse belirli zaman aralıklarında kaydedilmesimümkündür. Özellikle uzun süreli çalışmalarımızda, dalgınlıkla dosyamızda yaptıklarımızıkaydetmeyi unuttuğumuzda, bir güvenlik unsuru olarak otomatik kayıt işlemine izin verilmişolması gerekir. Çünkü herhangi bir terslikle karşılaştığımızda, hiç olmazsa dosyamızda sonotomatik kayda kadar yapılanların kurtarılmasının mümkün olması istenir. Otomatik kaydaizin verilmesi için SAVETIME sistem değişkenine sıfırdan farklı bir değer girilmelidir.Sistem değişkeni çalıştırıldığında aşağıdaki iletiyi getirir.

Command: savetime Enter new value for SAVETIME <güncel>: 15

Yukarıda otomatik kayıt süresi için 15 dakika değeri atanmıştır. İletiye 0 (sıfır) ile 600arasında bir tamsayı değer girilir. 0 (sıfır) değeri, otomatik kayda izin verilmesianlamındadır. Girilen değer, dakika cinsindendir.

Belirtilen otomatik kayıt için zaman, SAVE, SAVEAS veya QSAVE gibi komutlarınkullanımından sonra sıfırlanır ve tekrar sayılmaya başlanır. Tabii ki dosyamızda değişiklikleryapmaya başlamış ve devam ediyor olmamız gerekir. Otomatik kayıt için SAVEFILEPATHsistem değişkeninde belirtilen yer kullanılır. Ayrıca otomatik kayıt dosyası ismi, kayıtesnasında komut satırında görülebileceği gibi SAVEFILE sistem değişkeninde de tutulur.SAVEFILE sistem değişkeni, salt okunur olduğu için sadece otomatik kayıt dosyasınaAutoCAD tarafından verilen ismi öğrenmek maksadıyla kullanılabilir.

76

Otomatik kayda izin verilmesi ve süresinin belirtilmesi, OPTIONS komutuyla daayarlanabilir. OPTIONS komutu çalıştırıldığında gelen diyalog kutusundaki "Open andSave" sekmesindeki "File Safety Precautions" bölümünde bulunan "Automatic save" onaykutusu işaretlenerek otomatik kayda izin verilmiş olur. "Minutes between saves" sayısal girdihanesinde de otomatik kayıt süresi belirtilir.

4.6. Çizilmiş Nesneleri Seçmek

Nesne seçme işlemine, özellikle bir düzenleme komutu çalıştırıldığında gereksinimduyulur. Bir düzenleme komutu çalıştırıldığında ilk olarak uygulanacağı nesnenin veyanesnelerin seçilmesini ister. Bu durum çoğunlukla "Select objects:" iletisi ile ifade edilir veimleç, nesne seçimi hedef kutusu haline dönüşür. Aşağıdaki seçim seçenekleri dekullanılarak seçim yapılabilir.

Previous: Bir önce seçilenleri tekrar seçer. Last: En son çizileni seçer. Add: Seçilenlere ekle. Remove: Seçilenlerden çıkarılamak istenen için kullanılır. Çıkarılacak nesne

seçildikten sonra seçime devam edilir. Crossing: Pencerenin kestiklerini seçer. Polygon: Pencere içine alarak seçer.

4.7. Nesnelerin Özelliklerini Öğrenmek

LIST komutu, bir nesnenin veri tabanı bilgilerine ulaşmak için kullanılır. LISTkomutu, menü çubuğunda “Tools” başlığı altındaki “Inquiry” altında bulunan “List”seçilerek çalıştırılabilir. Görüldüğü gibi komut çalıştırıldığında nesne seçilmesini ister.Nesne seçimi bitirildikten sonra seçilen nesnelerle ilgili veri tabanı bilgileri sunulur.Aşağıdaki örnekte bir çember seçilmiş ve ne tür bilgilerin sunulduğu gösterilmiştir.

Command: list Select objects: (Burada bir çember seçilmiştir.)Select objects: (Seçim bitirilir. Aşağıdaki bilgiler listelenir.)CIRCLE Layer: "O"Space: 1Model spaceColor: 1 (red) Linetype: "DASHOOT" LineWeight: 0.13 mmHandle = 408center point, X= 3.0000 Y= 15.0000 Z= 0.0000radius 3.0000circus referance 18.8496area 28.2743Command:

77

4.8. Erase Komutu

ERASE komutu seçilen nesnelerin silinmesi için kullanılır. Bir düzenleme komutuolduğu için menü çubuğunda “Modify” başlığında yer alır. Çalıştırıldığında aşağıdaki iletigelir.

Command: erase Select objects:

Bir düzenleme komutu çalıştırıldığında çoğunlukla bu iletiyle karşılaşılır. Bu iletikullanıcıdan nesne seçmesini ister. Nesne seçerken kullanılabilecek birçok alternatifolduğunu söyleyelim. Burada sadece tek tek nesnelerin işaretlenerek seçiminden ve"Crossing" ile "Window" nesne seçim alternatiflerinden bahsedeceğiz

ERASE komutu çalıştırıldığında gelen "Select objects" iletisi kullanıcıdan nesneseçmesini ister ve bu esnada imleç kutu şeklini alır. Bu kutunun adı, nesne seçimi hedefkutusudur. Bu kutu, aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi, seçilmek istenen nesne üzerindekonumlandırılır ve işaretleme tuşuna (faredeki sol tuş) basılır. Nesne seçilmiş olur veseçildiği, aydınlatılarak (kesikli çizgi tipiyle temsil edilerek) belirtilir. Komut satırında da birnesnenin seçildiğini ifade eden “1 found” ibaresi görülür. Seçilecek başka nesne varsa aynıişlem tekrarlanır. Yani nesne seçimi hedef kutusu, seçilecek nesne üzerinde konumlandırılıpişaretlenir. Komut satırında da “1 found, 2 total” ibaresi bu defa yer alır. Yani bir nesne dahaseçildi ve toplam seçilen nesne sayısı iki oldu denilmektedir. Seçilecek başka nesnekalmayana kadar bu işlem tekrarlanır ve seçimi bitirmek için son "Select objects" iletisineboş yanıt verilir.

Yukarıda anlatıldığı gibi nesneler tek tek seçilebileceği gibi "Window" veya"Crossing" denen nesne seçim alternatifleri de kullanılabilir. Özellikle bir kerede 1' den fazlanesne seçmek için tercih edilirler. Aşağıda bu iki alternatif açıklanmıştır.

Window: Bu alternatifin kullanımı sonucunda bir dikdörtgen açılması istenir.Oluşturulan bu dikdörtgenin içine tamamen giren nesneler seçilir. Nesnenin birkısmı dikdörtgen içine girerse seçilmez. Kullanımı sırasında iletilere aşağıdakigibi yanıt verilmesi gerekir.

78

Command: erase Select objects: w Specify fırst corner: (A)Specify opposite comer: (B)Select objects:

Yukarıdaki örnekte "Window" alternatifinin nasıl kullanılacağı görülmektedir."Window" kullanılacağı belirtildikten sonra kullanıcıdan iki nokta istenmiş ve bu iki noktayıköşegen kabul eden bir dikdörtgen açılmıştır. Bu dikdörtgen içine sadece iki doğru parçasıtamamen girdiği için silinmiştir. Şekilde dikkat edilirse yatay iki doğru, kısmen dikdörtgeniçine girdikleri için seçilmemişler ve dolayısıyla silinmemişlerdir.

Crossing: Kullanılışı "Window" ile aynıdır. Fakat burada açılan dikdörtgeniçine nesnenin tamamının girmesi şart değildir. Nesnenin bir kısmınındikdörtgen içine girmesi (hatta değmesi), seçilmesi için yeterlidir.

Command: erase Select objects: c Specify first comer: (A noktası)Specify opposite corner: (B noktası)Select objects:

“Cossing” ve “Window” kullanımı arasında fark olmadığı şekillerde görülmektedir.Yukarıdaki şekilde eğik ve dik doğrular tamamen, üstteki iki yatay doğru da kısmendikdörtgen içine girmektedir. Dolayısıyla dört doğru seçilmiş ve silinmiştir. Ayrıca“Crossing” sonucu açılan dikdörtgenin, kesikli çizgi tipine sahip olduğuna dikkat edin.“Crossing” ve “Window” nesne seçim alternatifleri arasındaki bu ince fark, çalışmalarımızdaoldukça işimize yarar. Aşağıdaki şekil bu farkın anlamlı bir uygulamasını temsil eder.Sadece çemberlerin silinmesi ve doğrulara dokunulmaması istendiği için "Window" seçimalternatifi tercih edilmiştir.

79

“Window” ve “Crossing” nesne seçim alternatiflerinin kullanılabilmesi için "Selectobjects" iletisine baş harflerinin yazılması şart değildir. "Select objects" iletisi komutsatırındayken nesne seçimi hedef kutusunu (kutu şeklindeki imleç), herhangi bir nesneüzerine gelmeyecek şekilde çalışma alanında boş bir yerde konumlandırıp işaretlediğimizdedikdörtgen açılmaya başlar. Komut satırında dikdörtgenin diğer köşesini temsil edeceknokta, “Specify opposite corner:” iletisi ile istenir. İkinci noktayı da vererek dikdörtgenoluşumu bitirilir ve nesneler seçilir. Dikdörtgenin “Window” veya “Crossing” olduğu,dikdörtgenin oluşturulma yönüyle ilgilidir. Dikdörtgen, soldan sağa açılırsa “Window”;sağdan sola açılırsa “Crossing” olur.

4.9. Copy Komutu

COPY komutu ile seçilen nesneler, doğrultularını değiştirmeksizin çoğaltılırlar.Kullanımı MOVE komutuna çok benzer. MOVE komutundan farkı, seçilen nesnenin yerindebırakılıp kopyasının istenen yere taşınmasıdır. Komut menü çubuğunda “Modify”başlığından seçilebilir. Aşağıda komutun kullanımına yönelik bir örnek verilmiştir.

Command: copy Select objects: (A işaretlenerek “Window” alternatifinin kullanımına başlanır.)Specify opposite corner: (B işaretlenerek “Window” kullanımı bitirilir.)Select objects: (Seçim bitirilir.)Specify base point or displacement, or [Multiple]: (Seçilen nesneler C tutulur.)Specify second point of displacement, or <use first point as displacement>: @195,0 Command:

Son iki ileti, MOVE komutundakinin aynısıdır. Yani nesneler bir noktadan tutulupbaşka bir noktaya götürülebilirler veya bir yer değiştirme vektörü tanımlayarak kopyalamaişlem gerçekleştirilir. Eğer seçilen nesnenin bir kaç kopyası çıkarılacaksa “Multiple”seçeneği kullanılır. Kullanıcıyı her defasında komutun çalıştırılması, nesne seçimi ve tutmanoktasının girilmesi külfetinden kurtaran "Multiple" seçeneği ile ilgili bir örnek aşağıdaverilmiştir.

80

Command: copy Select objects: (A çemberi seçilir.)Select objects: (Seçim bitirilir.)Specify base point or displacement, or [Multiple]: m Specity base point: (“MIDpoint” modu ile çember, B noktasından seçilir.)Specify second point of displacement or ... : (“MIDpoint” modu ile C noktası girilir.)

Specity second point of displacement or ... : (“MIDpoint” modu ile D noktası girilir.) Specitysecond point of displacement or ... : (“MIDpoint” modu ile E noktası girilir.) Specify secondpoint of displacement or <use first point as displacement>:

Command:

4.10. Trim Komutu

Nesnelerin budanması için TRIM komutu kullanılır. TRIM komutu, iki aşamalı birkomuttur. Yani ilk önce kesici kenar olarak görevlendirilecek nesneler seçilir. Daha sonrakesici kenar olarak görevlendirilen nesnelerin üzerinden (veya uzantılarının üzerinden) geçennesneler, budanacakları taraftan seçilirler. Aşağıda komutun iletilerindeki aktif emirlerinizlenmesiyle yapılan örneği inceleyelim.

Command: trim Current settings: Projection=UCS Edge=NoneSelect cutting edges ...Select objects: (A eliptik yayı işaretlenir.)Select objects: (B eliptik yayı işaretlenir.)Select objects: (Kesici kenar belirlemesi bitirilir.)Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: (Doğru, C

noktası civarından işaretlenir.)Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: (Doğru, D

noktası civarından işaretenir.)Select object to trim or shift-select to extend or (ProjectlEdge/Undo]: (Budama

iş/emi bitirilir.)Command:

81

C ve D doğrularının seçim yerlerinin önemli olduğu görülmektedir. Eliptik yaylarınarasında kalan kısımların budanması istendiğinden, arada kalan kısımları üzerindenişaretleme yapılır. Komut çalıştırıldığında ilk satırda bir uyarı mesajı bulunur. Bu mesajkomutun çalışmasını etkileyen değişkenlerin durumunu bildirir. Budama yapmaaşamasındaki “Project” ve “Edge” seçenekleri, bu parametrelerin değiştirilmesini sağlar.“Project” seçeneği üç boyuta yönelik bazı ayarları yaptığı için burada anlatılmayacaktır.“Edge” seçeneği alındığında

Enter an implied edge extension mode [Extend/No extend] <güncel>:

İletisi gelir. “Extend” seçimi, kesici kenarların sonsuz uzunlukta olmasını; “Noextend” seçimi ise kesici kenarların gerçek uzunluklarının dikkate alınmasını sağlar. Örneğinaşağıdaki şekilde gösterilen budamanın yapılabilmesi için “Edge” seçeneği “Extend”durumuna getirilmelidir.

“Edge” seçeneği TRIM komutu içinde değiştirilebildiği gibi EDGEMODE sistemdeğişkeni vasıtasıyla da ayarlanabilir. Oldukça kullanışlı bir komut olan TRIM ile “Fence”nesne seçim alternatifinin özel bir kullanımı söz konusudur. Aşağıdaki örneği inceleyelim.

Command: trim Current settings: Projection=UCS Edge=ExtendSelect cutting edges ...Select objects: (Kesici kenar olarak A yayı seçilir.)Select objects: (Kesici kenar seçimi bitirilir.)Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: f (Budama

işleminde “Fence” kullanımı)First fence point: (B noktası verilir.)Specify endpoint of line or [Undo]: (C noktası verilir.)

82

Specify endpoint ofline or [Undo]: (“Fence” kullanımı bitirilir.)Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: (Budama

işlemi bitirilir.)Command:

Ayrıca kesici kenar seçimi bitirildikten sonra budanacak nesneleri seçmeaşamasındayken Shift tuşuna basılı tutarak seçilen nesneler, kesici kenar olarak belirlenennesnelere değene kadar uzatılırlar. Yani TRIM komutu, EXTEND komutu gibi kullanılmışolur. Aynı şey, EXTEND komutu için de geçerlidir. Aşağıda EXTEND komutuaçıklanmaktadır.

4.11. Extend Komutu

EXTEND komutu nesnelerin başka bir nesneye değene kadar uzatılmasını sağlar. Bukomut da iki aşamalıdır. Yani ilk önce sınır kenarlar seçilir. Daha sonra bu sınır kenarlarakadar uzatılacak nesneler seçilir. Menü çubuğunun “Modify” başlığında bulunan komutunileti sırası aşağıdaki örnekte görülmektedir.

Command: extend Current settings: Projection=UCS Edge=ExtendSelect boundary edges ...Select objects: (Sınır kenar olarak A çemberi seçilir)Select objects: (Sınır kenar seçimi bitirilir)Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]: (B yayı şekildeki

gibi seçilir)

83

Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]: (C yayı şekildekigibi seçilir.)

Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]: (Başka nesneseçilmiyor.)

Command:

EXTEND komutu çalıştırıldığında ilk satırdaki mesaj, komutun çalışmasını etkileyendeğişkenlerin durumunu bildirir. “Project” ve “Edge” seçenekleri, bu parametrelerideğiştirmek için kullanılırlar. “Project” seçeneğinin etkisi üç boyutla ilgili olduğu için şimdianlatılmayacaktır. “Edge” seçeneği ise TRIM komutundaki gibidir. “Extend” durumunagetirilmesi, sınır kenarın uzantısının da dikkate alınmasına sebep olur. Aşağıdaki şekildesınır kenar olarak seçilen doğrunun uzantısının da dikkate alınmasının sonucu gösterilmiştir.

“Fence” nesne seçim alternatifinin TRIM komutundaki gibi özel kullanımı burada dasöz konusudur. Yani aynı anda l' den fazla nesne, sınır kenara “Fence” sayesinde uzatılır.

Ayrıca TRIM komutunda olduğu gibi EXTEND komutunda da ikinci aşamada Shifttuşuna basılı tutarak nesne seçilmesi budamaya sebep olacaktır. Yani EXTEND komutuTRIM komutu gibi kullanılabilir.

84



Yeni bir çizim sayfası oluşturunuz. New komutunu kullanınız. Çizim alanını ayarlayınız.

Mevcut bir yazı üzerinde değişiklikyapınız.

Ddedit komutunu kullanınız.

Yanlış yapılmış eylemi geri alınız. Undo komutunu kullanınız. Bur eylemi tekrar geri getiriniz. Redo komutunu kullanınız.

Çember ve çizgi çiziniz. Osnap kenetleme modlarını çizim sırasında

kullanınız. Dosyanızı otomatik olarak

kaydediniz. Savetime komutunu kullanarak kaydetme

zamanını ayarlayınız. Çizilmiş nesneleri seçme işlemini

uygulayınız. Seçim yapma seçeneklerini uygulayarak tekrar

ediniz. Nesnelerin özelliklerini öğreniniz. List komutunu kullanınız. Seçilmiş öğelerin silme işlemini

uygulayınız. Erase komutunu değişik şekillerde kullanınız.

Nesneyi kopyalayınız. Copy komutunu kullanınız. Çoğaltma komutu ile karşılaştırınız.

Nesneyi budayınız. Trim komutunu kulanınız. Nesneyi uzatmak. Extend komutunu kullanınız.

Aşağıdakine benzer bir resim çizerek öğrendiklerinizi uygulayınız.


85


Aşağıda verilen ölçme değerlendirmede, çoktan seçmeli ölçme değerlendirmekıstasları uygulanmıştır.

1. Yeni bir çizime başlamak için hangi komut kullanılır?

A) File B) New C) Layer D) Command

2. Çizimde bulunan yazıları düzenlemek için hangi komut kullanılır?

A) Plot B) Dtext C) Text D) Ddedit

3. Yanlış yapılan eylemi düzeltmek hangi komut kullanılır?

A) Undo B) Redo C) Delete D) Change

4. Otomatik olarak kaydetme komutu hangisidir?

A) New B) Savetime C) File D) Last

5. Seçilenlerin içerisinde çıkarmak için hangi seçenek kullanılır?

A) All B) Window C) Last D) Remove

6. Pencerenin kestiği nesneleri hangi seçenek seçer?

A) Crossing B) Polygon C) Last D) Add

7. Nesne özellikleri hangi komutla öğrenilir?

A) Change B) Linetype C) List D) Redo

8. Budama komutu hangisidir?

A) Extend B) Erase C) Copy D) Trim

DEĞERLENDİRME




86


Aşağıdaki şeklin çizimini 40 dakika sürede yapınız.


DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır1. Çizim alanını hazırladınız mı?2. Çizimi yaptınız mı?3. Trim komutunu kullandınız mı?4. Görüntüleme komutunu kullandınız mı?5. Layer komutunu kullandınız mı?6. Verilen sürede tamamladınız mı?7. Çizimin çıktısını aldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Eksikliklerinizi gördükten sonra, faaliyete tekrar dönerek, araştırarak ya daöğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız.

87

MODÜL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki şekilleri çizerek öğrendiklerinizi uygulayınız.

Sevgili öğrenci, bu modül sonunda kazanılacak bilgi ve becerilerin ölçülmesi içinyukarıdaki uygulamayı kullanabilirsiniz. Ya da kendiniz benzer bir ölçme değerlendirmearacı uygulayabilirsiniz.

MODÜL DEĞERLENDİRME

88


BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÇİZİM 1 DEĞERLENDİRMEGÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır

Çizimleri yapabildiniz mi?Çizim yöntemini belirleyebildiniz mi?Çizimi değişik yöntemlerle yapabildiniz mi?Öğrenmediğiniz kısımlarla ilgili iş yaptınız mı?İşi verilen sürede yapabildiniz mi?Tertipli, düzenli ve temiz çalıştınız mı?İş ve iş güvenliği kurallarına uydunuz mu?

DEĞERLENDİRME

Modül sonunda yeterli bilgi ve becerileri gözlemlediyseniz kendinizi başarılı,gözlemleyemediyseniz kendinizi başarısız olarak değerlendirebilirsiniz. Hazırlamışolduğunuz araştırma ödevini öğretmenize verebilir, ödevi sınıfta sunabilir ve arkadaşlarınızlatartışarak modül başarınızı değerlendirebilirsiniz.

89

CEVAP ANAHTARLARIÖĞRENME FAALİYETİ–1’ İN CEVAP ANAHTARI

1. D2. B3. C4. A5. B6. D

ÖĞRENME FAALİYETİ–2’ NİN CEVAP ANAHTARI

1. C2. A3. D4. B5. A6. C

ÖĞRENME FAALİYETİ–3’ ÜN CEVAP ANAHTARI

1. B2. D3. C4. A5. D6. A7. A8. C

ÖĞRENME FAALİYETİ–4’ ÜN CEVAP ANAHTARI

1. B2. D3. A4. B5. D6. A7. C8. D

CEVAP ANAHTARLARI

90

KAYNAKÇA

Adem KALIN, Bilgisayar Kullanımı, Kayseri, 1999. Barbaros SOYER, AutoCAD 2002, Aralsan, İstanbul, 2001. FREY David, Belgin ELÇİOĞLU, AutoCAD 2005 ve AutoCAD LT 2005,

Alfa Yayınları, İstanbul, 2004. Muammer NALBANT, AutoCAD Relase 12 ve 13 ile Çizim Teknikleri ve

Modelleme, Beta Yayınları, Ankara, 1996.

KAYNAKÇA

bilgisayar destekli çizim 482 bk0021 (2)

Documents