bİlgİsayar desteklİ proje iitbmyoelektrik.klu.edu.tr/dosyalar/birimler/tbmyoelektrik/... ·...

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II

(AYDINLATMA VE KUVVET PROJESİ ÇİZİMİ)1

ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİTEMEL TOPRAKLAMA UYGULAMA PROJESİ VE HESABI

3

Toprak CinsiToprak Direnci (ρ.E)

(ohm.m)

Bataklık 5-40

Çamur 20-200

Kum 200-2500

Çakıl 2000-30000

Havanın etkisiyle

dağılmış toprakÇoğunlukla < 1000

Kumtaşı 2000-3000

Granit >50000

Morenin (Buzul Taşı) >30000

Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Temel topraklama hesabı yapılırken temel yerine ait toprak özgül direnç değeri bilinmelidir. Toprak

özgül direnci, kalibrasyon sertifikası bulunduran Earth Tester (Meger) ölçü aletleri ile ölçülür. Bu ölçü

aletlerinin yılda bir kez kalibrasyondan geçmeleri gerekmektedir.

Alternatif akım frekanslarında sık ölçülen toprak özgül direnç değerleri aşağıdaki gibidir.



ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Earth Tester (Meger) Ölçü Aletleri

4

Temel Topraklaması Uygulama Projesi Çizimi

• Temel topraklaması kapalı bir ring (halka) şeklinde yapınız. Yani temeli tamamen kapsayacak

şekilde gösteriniz.

• Büyük alanlara sahip binalar için temel topraklayıcı tarafından çevrelenen alan 20x20m

ölçülerinde olmalıdır. Daha büyük alanlarda iki yada daha fazla bölüme ayırınız.

• Kullanılan topraklayıcı ile ilgili bilgiler projede belirtilmelidir (Φ20 Bakır Topraklama Çubuğu

yada 50x50x5 Galvaniz Kaplamalı Topraklama kazığı gibi.).

• Temel topraklamasında, en küçük kesiti 30x3,5mm olan çelik şerit kullanılmalıdır. Projede her

bir kısım için şerit uzunluklarını gösterilmelidir.

• Potansiyel dengeleme barasına bağlanacak bağlantı filizi bina bağlantı kutusunun yakınına

yerleştiriniz.

• Topraklama çubukları arasındaki mesafe çubuk boyunun en az iki katı olmalıdır.




5

Temel Topraklama Hesabı

İlk önce inşaat temel alanı hesaplanır. Temel alanı geometrik olarak kare, dikdörtgen yada

farklı şekilde olabilir.

İ𝒏ş𝒂𝒂𝒕 𝑻𝒆𝒎𝒆𝒍 𝑨𝒍𝒂𝒏ı = 𝑨 = 𝒂. 𝒃

a: Temelin kısa kenarı

b: Temelin uzun kenarı

&: Toprak özgül direnci (Ölçüm sonucuna göre yada tablodan yaklaşık değer olarak alınır.)

lç: Çubuk boyu

L: Şerit uzunluğu

Ry: Yatay topraklama eşdeğer direnci

Rç: Dikey topraklama eşdeğer direnci

D: Şerit çapı (Eşdeğer alan)

H: Gömülme derinliği

Re: Toplam topraklama eşdeğer direnci




6

Şerit çapı (Eşdeğer alan) 𝑫 = 𝟐.𝑨

𝟑,𝟏𝟒

Yatay topraklama eşdeğer direnci 𝑹𝒚 =&

𝟐.𝑫+

&

𝑳

Dikey topraklama eşdeğer direnci 𝑹ç =&

𝑲𝒂𝒛ı𝒌 𝒂𝒅𝒆𝒕𝒊.𝒍ç

Toplam topraklama eşdeğer direnci𝟏

𝑹𝒆=

𝟏

𝑹𝒚+

𝟏

𝑹ç




7




8




Topraklama Detayý

toprak

min0,6m.

1,5m.

BAKIR KAPLI ÇELÝK ÇUBUKØ 20 mm 1,5 m.

toprak

zemin

Ø 95 mm çýplak örgülü bakýr

Çelik donatýlý temel topraklayýcý

çelik donatý

kolon baðlantý filizi

ÝNÞAATLARIN ÝÇÝNDE, ESNEK BAÐLANTI ÝLEHAREKET ARALIKLARININ KÖPRÜLENMESÝ

2 DÝLATASYON DERZÝ (HAREKET ARALIÐI)1 ESNEK BAÐLANTI (GENLEÞME KÖPRÜSÜ)

2

1

Temel

Temel betonu

Bağlantı filizi

Dış

Duv

ar

DEMİR DONATISI OLAN DEMİR

9



1,5m Ø20 Bakır

Topraklama Çubuğu

50x50x5 Galvaniz

Topraklama Kazığı

1,5m Ø20 Bakır

Topraklama Çubuğu

50x50x5 Galvaniz


1,5m Ø20 Bakır

Topraklama Çubuğu

50x50x5 Galvaniz


1,5m Ø20 Bakır

Topraklama

Çubuğu

50x50x5 Galvaniz


Potansiyel

Topraklama

Barasına

8,8m 30x3,5 Galvaniz Topraklma

Şeridi

8,3

m 3

0x3

,5 G

alv

an

iz T

op

raklm

a

Şe

rid

i

8,3

m 3

0x3

,5 G

alv

an

iz T

op

raklm

a

Şe

rid

i


Şeridi


Şeridi


10

Örnek Uygulama (Temel Topraklama Direnci Hesaplamaları)

• Temel topraklaması yapılacak olan binanın bulunduğu arazinin toprak yapısına uygun olarak

toprak özgül direncini & = 𝟏𝟓𝟎𝒐𝒉𝒎.𝒎 olarak alındı.

• Temelin kısa ve uzun kenar uzunlukları

𝒂 = 𝟖, 𝟑𝟎𝒎 𝒃 = 𝟖, 𝟖𝟎𝒎

• Topraklama elektrotu boyu

𝒍ç = 𝟏, 𝟓 𝒎

• Topraklama uygulama projesinden galvanizli topraklama şeridi uzunluğu verilenlerden

yararlanarak;

𝒍 = 𝟑𝟒, 𝟐 𝒎

İ𝒏ş𝒂𝒂𝒕 𝑻𝒆𝒎𝒆𝒍 𝑨𝒍𝒂𝒏ı = 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟖, 𝟑𝟎. 𝟖, 𝟖𝟎𝑨 = 𝟕𝟑, 𝟎𝟒 𝒎𝟐




11

• Şerit çapı (Eşdeğer alan) 𝑫 = 𝟐.𝑨

𝟑,𝟏𝟒= 𝟐.

𝟕𝟑,𝟎𝟒

𝟑,𝟏𝟒⟹ 𝑫 = 𝟗, 𝟔𝟒𝟔𝒎

• Yatay topraklama eşdeğer direnci 𝑹𝒚 =&

𝟐.𝑫+

&

𝑳=

𝟏𝟓𝟎

𝟐.𝟗,𝟔𝟒𝟔+

𝟏𝟓𝟎

𝟑𝟒,𝟐⟹ 𝑹𝒚 = 𝟏𝟐, 𝟏𝟔𝟏𝜴

• Dikey topraklama eşdeğer direnci 𝑹ç =&

𝑲𝒂𝒛ı𝒌 𝒂𝒅𝒆𝒕𝒊.𝒍ç=

𝟏𝟓𝟎

𝟒.𝟏,𝟓⟹ 𝑹ç = 𝟐𝟓𝜴

• Toplam topraklama eşdeğer direnci𝟏

𝑹𝒆=

𝟏

𝑹𝒚+

𝟏

𝑹ç⟹

𝟏

𝑹𝒆=

𝟏

𝟏𝟐,𝟏𝟔𝟏+

𝟏

𝟐𝟓

𝟏

𝑹𝒆= 𝟎, 𝟏𝟐𝟐𝟐𝟑 (Bu sonucun tersi alınmalıdır.)

𝑹𝒆 = 𝟖, 𝟏𝟐𝟏𝜴 (Toplam topraklama eşdeğer direnci)

Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nde Madde 8-a1/i’ye göre;

Ut=Temas gerilimi : 50V

In= Aşırı akım koruma anahtarı açma akımı : 30mA

𝑹𝒆 <𝑼𝒕

𝑰𝒏=

𝟓𝟎𝑽

𝟑𝟎𝒎𝑨= 𝟏𝟔𝟔𝟔, 𝟔𝟕𝜴 olduğundan yapılan temel topraklaması uygundur.

AŞIRI AKIM KORUMA ANAHTARI KULLANILMASI ZORUNLUDUR.




12Ders İçi Uygulama1’ e ait Temel Planı ve

Temel Topraklama Uygulama Projesi




Potansiyel Dengeleme Barasýna

1,5mt

Galvanizli Topraklama Elektrodu

1,5mt


1,5mt

Galvanizli Topraklama Elektrodu1,5mt


1,5mt


1,5mt


8,75mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

4,6

mt

30

x3

,5m

m G

alv

aniz

li T

op

rak

lam

a Ş

erid

i5

,2m

t 3

0x

3,5

mm

Gal

van

izli

To

pra

kla

ma

Şer

idi

5,25mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi3,50mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

4,6

mt

30

x3

,5m

m G

alv

aniz

li T

op

rak

lam

a Ş

erid

i5

,2m

t 3

0x

3,5

mm

Gal

van

izli

To

pra

kla

ma

Şer

idi

TEMEL TOPRAKLAMA UYGULAMA PROJESİ

13

Ders İçi Örnek Uygulama (Temel Topraklama Direnci Hesaplamaları)

Temel topraklaması yapılacak olan binanın bulunduğu arazinin toprak yapısına uygun olarak

toprak özgül direncini &=150ohm.m olarak alındı.

Temelin kısa ve uzun kenar uzunlukları a: 8,75m b: 9,75m

Topraklama elektrotu boyu lç: 1,5m

Topraklama uygulama projesinden galvanizli topraklama şeridi uzunluğu verilenlerden

yararlanarak l: 37,1m

İ𝒏ş𝒂𝒂𝒕 𝑻𝒆𝒎𝒆𝒍 𝑨𝒍𝒂𝒏ı = 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟖, 𝟕𝟓. 𝟗, 𝟕𝟓𝑨 = 𝟖𝟓, 𝟑𝟏𝟑𝒎𝟐

Şerit çapı (Eşdeğer alan) 𝑫 = 𝟐.𝑨

𝟑,𝟏𝟒= 𝟐.

𝟖𝟓,𝟑𝟏𝟑

𝟑,𝟏𝟒⟹ 𝑫 = 𝟏𝟎, 𝟒𝟐𝟒𝒎

Yatay topraklama eşdeğer direnci 𝑹𝒚 =&

𝟐.𝑫+

&

𝑳=

𝟏𝟓𝟎

𝟐.𝟏𝟎,𝟒𝟐𝟒+

𝟏𝟓𝟎

𝟑𝟕,𝟏⟹ 𝑹𝒚 = 𝟏𝟏, 𝟐𝟑𝟖𝜴

Dikey topraklama eşdeğer direnci 𝑹ç =&

𝑲𝒂𝒛ı𝒌 𝒂𝒅𝒆𝒕𝒊.𝒍ç=

𝟏𝟓𝟎

𝟔.𝟏,𝟓⟹ 𝑹ç = 𝟏𝟔, 𝟔𝟔𝟕𝜴




14

Toplam topraklama eşdeğer direnci𝟏

𝑹𝒆=

𝟏

𝑹𝒚+

𝟏

𝑹ç⟹

𝟏

𝑹𝒆=

𝟏

𝟏𝟏,𝟐𝟑𝟖+

𝟏

𝟏𝟔,𝟔𝟔𝟕

𝟏

𝑹𝒆= 𝟎, 𝟏𝟒𝟖𝟗𝟖𝟐𝟔𝟎𝟓 (Bu sonucun tersi alınmalıdır.)

𝑹𝒆 = 𝟔, 𝟕𝟏𝟐𝜴 (Toplam topraklama eşdeğer direnci)

Önemli Not: Yukarı yapılan işlemde elde edilen sonucun tersini almayı unutmayınız.

Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nde Madde 8-a1/i’ye göre;

Ut=Temas gerilimi : 50V

In= Aşırı akım koruma anahtarı açma akımı : 30mA

𝑹𝒆 <𝑼𝒕

𝑰𝒏=

𝟓𝟎𝑽

𝟑𝟎𝒎𝑨= 𝟏𝟔𝟔𝟔, 𝟔𝟕𝜴 olduğundan yapılan temel topraklaması uygundur.

AŞIRI AKIM KORUMA ANAHTARI KULLANILMASI ZORUNLUDUR.




Potansiyel Dengeleme

• Bir bina tesisatındaki kontrol dışı aşırı darbeleri önleyebilmek için, tüm metalik bileşenlerin, tüm

elektrikli sistemlerin ve yıldırımdan korunma sisteminin birbirine bağlanması gereklidir.

• DIN VDE 0100-410 ve - 540 standartlarında öngörülen bu potansiyel dengelemesi, genelde

binanın bodrum katına yerleştirilmekte ve koruma iletkenleri ile metalik sistemler arasında

tehlikeli potansiyel farklarının ve temas gerilimlerinin oluşmasını engellemektedir.

15




16

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE I



https://electrical-engineering-portal.com/earthing-protection-

system?fbclid=IwAR1KNp8Ow8qB93aDVIPRx-ewPZ-yHyZ43nzer-

exh8e1rT5Ogz4mplTZZ0s

https://electrical-engineering-portal.com/earthing-protection-system?fbclid=IwAR1KNp8Ow8qB93aDVIPRx-ewPZ-yHyZ43nzer-exh8e1rT5Ogz4mplTZZ0s

17




Wenner Metodu ile toprak

özgül direncinin elde edilmesi

18




19

KAYNAKLAR

• BAYKAL, Gökalp; AutoCAD2006 Pusula Yayıncılık

• BAYKAL, Gökalp, ÖĞÜTLÜ, Murat; Temel AutoCAD2014, Pusula Yayıncılık

• Volkan ERDEMİR, Üniversite Ders Notları

• MEGEP; Aydınlatma Projeleri; Ankara 2011

• MEGEP; Bilgisayar Destekli Proje Çizimi; Ankara 2011

• MEGEP; Topraklama Projeleri; Ankara 2011

• MEGEP; Yangın Algılama ve İhbar Sistemlerinin Bağlantıları ve Montajı; Ankara 2011

• Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri Tasarım ve Uygulama esasları

• www.wikipedia.org

• www.emo.org

• İlgili Şartname ve Yönetmelikler

http://www.wikipedia.org/

http://www.emo.org/

bİlgİsayar desteklİ proje iitbmyoelektrik.klu.edu.tr/dosyalar/birimler/tbmyoelektrik/... ·...

Documents