MİNİK ÇOCUKLARIN

BÜSBÜYÜK DÜNYASINA

HOŞGELDİNİZ

PSK.

SADIK

SUN1

UYUMUYUMve ve

DAVRANIŞDAVRANIŞ BOZUKLUĞUNA BOZUKLUĞUNA

SÜRÜKLENEN SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARÇOCUKLAR

2

ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN UYUMÇOCUKLARDA GÖRÜLEN UYUM VE VE

DAVRANIŞ BOZUKLUKLARIDAVRANIŞ BOZUKLUKLARI

3

GENEL OLARAK DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ NEDENLERİ

4

BİR ÇOCUĞUN DAVRANIŞININ BOZUKLUK SAYILABİLMESİ İÇİN BAZI ÖLÇÜTLER GEREKİR

5

1.Çocuğun gelişim dönemi

2. Belirtinin sıklığı

3. Davranışın şiddeti

4.Davranışın sürekliliği

YALAN SÖYLEME

6

7

Çocuklar Korku ve Baskı

Nedir Bilmeseler Yalanı da

Bilmezlerdi (Alman Psikolog Hans Zulliger)

YALAN SÖYLEME

8

3-4 yaşlarında bir çocuk neyin doğru neyin yalan olduğunu

ayırt edemez. Hayal dünyasında yarattığı olayları gerçekmiş gibi

anlatır. Bunlar yalan değildir (sözde yalandır)

Çocuk toplumsallaşmaya başladığı 6-7 yaşlarında yalan

söylemeye başlar.

YALAN SÖYLEMENİN SEBEPLERİ

9

*Çocuklar özlem duydukları, gerçek olmasını istedikleri şeyler için yalan söyleyebilirler.

*Anne babaların, çocuğa birbirlerine ve başkalarına söyledikleri yalanlar çocuğu yalana iter.

*Çocuk anne ve babasının beklentilerini karşılamakta güçlük çekiyor olabilir ya da ceza korkusuyla yalana sarılıyordur.

*Bazen de çocuk kendisine fazla karışılması nedeniyle yalan söyleyebilir.

ÖNERİLER

10

*Çocuk istek, sıkıntı, kaygı ve endişelerini bizimle konuşabilmelidir.

*Yetişkinler davranış ve sözleriyle çocuğa iyi birer örnek olmalı ve çocuğu araç olarak kullanmamalıdır (Sözlerinde durmalılar)

*Çocuğa doğruluğun yararları, getireceği haz ve avantajlar öğretilmelidir. (hikaye metodu karkter yaşı farklı olmalı)

*Çocuğa her durumda kabul edilip sevildiğini hissettirmek çok önemlidir.

*Fazla baskıdan kaçınmalı (“Sakın yalan söyleme -seni mahvederim “ gibi baskıcı ifadeler kullanılması)

*Çocuklardan başaramayacakları Şeyler beklememeli ve diğer çocuklarla kıyaslanmamalı.

PARMAK EMME

11

PARMAK EMME DAVRANIŞI

12

*Emme davranışı bebeklerin daha anne rahminde öğrendikleri ve doğuştan sahip oldukları en güçlü reflekslerden biridir.

*Bir yaş çocuklarının hemen hemen yarısı parmaklarını emerler.

PARMAK EMME DAVRANIŞI

13

*Çocuklarda herhangi bir psiko-patolojik etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar görülen bir olgudur. Ama en geç 5-6 Yaşlarında kaybolması beklenir.

PARMAK EMME SEBEPLERİ

14

*Parmak emmenin temelinde anne-çocuk ilişkisindeki yetersizlik ve çocukta güven duygusunun yeterince gelişmemiş olduğuna ilişkin görüşler vardır.

*Bazı bebekler yeni dişlerin çıkması nedeniyle bazıları da zorlukla karşılaştıklarında utanma ve sıkılma belirtisi olarak parmaklarını emerler.

*Parmak emmenin uykuyla sıkı bir ilgisi vardır. Birçok çocuk parmaklarını uykulu oldukları ve uykuya daldıkları zaman emerler.

*Ani bir korku, anne babanın ayrılması ve ölüm gibi olaylar, ailedeki huzursuzluk, çocuğun yeni bir kardeşin doğmasıyla ilgi çekmeye çalışması, Uzun süreli ayrılıklar nedeniyle kendisinin artık sevilmediği duygusu

15

Büyümeyi vurgulayın. Büyük çocuk olarak gösterdiği davranışlara ilgi gösterin. Ne kadar çok beğeni toplarsa bebeklikten kalma alışkanlığını o kadar kolay terk edecektir.

Daha çok ilgi, iletişim ve daha çok sevgi, koşulları çocuk için daha uygun konuma getirir.

Bu alışkanlık çocuğa rahatlama ve güven sağladığı için başlangıçta anne-babalar parmak emmeyi görmezden gelmeli ve çocuğun kendiliğinden bırakması beklenmelidir.

Öneriler

16

Çocuğun parmağını emme alışkanlığı konusu evde hiç konuşulmamalı

Dikkatini başka yöne çekmek(Hamur yoğurmak, resim yapmak gibi el becerilerini geliştirici faaliyetler de çocuğun parmağını emmesine fırsat tanımaz.)

Uykuya geçerken parmak emiyorsa uyuduktan sonra eli ağzından çekilebilir. Çünkü çocuğun parmağını emerek uyumaya devam etmesi, alışkanlığın yerleşmesini kolaylaştırır.

Öneriler

TIRNAK YEME

17

TIRNAK YEME SEBEPLERİ

18

*Yaşanan üzüntülü ve sıkıntılı olaylar(Yeni doğan kardeşi kıskanma, sevilen birinin kaybı vb. gibi stres öğeleri)

*Ailenin aşırı baskıcı ve otoriter olmasından dolayı çocuğun sürekli azarlanması, eleştirilmesi, yetersiz ilgi ve sevgi

*Kendini değersiz ve güvensiz hissetme

*Aile içi iletişim sorunları

*Gerilim ve kaygı duyguları

*Bir modelin çocuk tarafından taklit edilmesi

19

*Çocuğun tırnak yeme davranışı küçük yaşlarda görmezlikten gelinmelidir.

*Çocukları, korku ve kaygı oluşturabilecek film, video, atari gibi faaliyetlerden uzak tutmak gerekir.

*Çocuğun kendine olan güveninin arttırılması gerekir. Bu yüzden başarabileceği küçük sorumluluklar verilmelidir.

*Çocuğun çevresindeki yetişkinler ve arkadaşları ile olan iletişimin etkili olması sağlanmalıdır.

*Aile baskıcı ve otoriter olmamalıdır.*Okul ortamında grup içinde etkili olabileceği

roller verilmelidir.*Bir müddet takma tırnak kullanmak

Öneriler

20

Öneriler Çocuğu örselemeden bu davranışın onun

çirkin ellere sahip olmasını sağlayacağı açıklanmalıdır.

Kız çocuklarına manikür malzemesi alınarak ve tırnaklarına oje sürülerek tırnak yememeye özendirilmelidir.

Bu davranışı söndürmek için alternatifler üretin. Tırnak yemeye başladığı anda yiyecek verilerek meşgul edilmeli ya da heyecanlı anlarında(Örneğin: Televizyon izlerken) sakız çiğnetmek veya kendisine stres topu vererek tırnak yemesini önleyebilir.

ÇALMA DAVRANIŞI

21

ÇALMA DAVRANIŞI

22

* Çocuk 5 yaşından küçükse, bu davranışı hırsızlık olarak değerlendiremeyiz. Çocuğun yaşı küçük olduğundan dolayı bu davranış masum bir durum olarak görülebilir. Masum olarak görülebilir ancak bir önlem alınmadığı halde ileride istenmeyen durumlarla karşılaşmanız mümkündür.

ÇALMA DAVRANIŞININ SEBEPLERİ

23

*Çocukta henüz mülkiyet duygusunun gelişmemiş olması

*Çocuğun kendisine ait fiziksel ve ruhsal ihtiyaçlarının (giyecek, yiyecek-sevgi, ilgi vs.) karşılanmaması

*Çocuğun arkadaşları tarafından dışlanması, aşağılanması

*İstediği arkadaş grubuna girme, kendini ispat etme ve dikkat çekme çabası gibi nedenler

*Anne babanın çocuğun ya da başkalarının eşyalarını izinsiz alıyor olmaları

*çocukta güven eksikliği ve aşağılık duygusu

*Kıskançlık

Öneriler

24

*Sakin olmak ilk şarttır. Çocuğa aşırı tepki verilmemeli ve ceza, dayak, bağırıp-çağırma olmadan yaklaşmalı.

*Çocuğu bu davranışı yapmaya iten nedenler araştırılmalıdır.

*Bu olumsuz davranış karşısında duyarsız kalınmayıp çocukla açık olarak konuşulmalı alınan eşyaların özür dileyerek sahibine verilmesi konusunda çocuğu teşvik etmelidir.

*Çocuğa empatik düşünmeyi aşılayın.

*Anne babaların çocuğa olan sevgi ve ilgisini her zaman göstermesi ve çocuğun bunu hissetmesini sağlamak gerekir.

25

*Ailede saygı görmeyen, kendi özel alanına müdahale edilen çocuklar başkalarına karşı da böyle davranırlar.

*Kendi odası, eşyaları, kendine ait bir dolabı olması çocukta kendisinin ve başkasının kavramlarını öğrenmesinde çok etkilidir

*Bazen arkadaşına bir şeyler ısmarlaması veya aldığı bir yiyeceği arkadaşı ile paylaşması için teşvik etmelidir. Böylece almanın yanında vermeyi de öğrenmiş olacaktır.

*Hikaye metodu deneyin

Öneriler

İŞTAHSIZLIK

26

İŞTAHSIZLIK SEBEPLERİ

27

*Anne -babanın yedirmek için ısrarı, Çocuğunun peşinde kaşıkla koşuşturan, zorla ve tabak tabak yemek yedirmeye çalışmak (ısrarcı davranış)

*kansızlık, bağırsak parazitleri veya çeşitli hastalıklar

*İçe kapanıklık

*üzüntü

*Çocuğun yemekten önce zaten abur cuburlarla karnını doyurmuş olması

ÖNERİLER

28

*Yemek için en doğru zaman çocuğun acıktığı zamandır.*Daima morali iyi iken yemek verin. *Hangi öğünde daha iştahlı ise, bu öğünü dikkatli değerlendirin.*Öğünlerden önce yürüyüşe çıkarın. Açık hava acıktırır ve iştahı açar, bağırsak hareketliliğini arttırır.*Yemek ortamını temiz ve düzenli tutun. *Tabakların renkli ve sevimli olmasını tercih edin. *Küçük tabak kullanın. Eğer daha fazla yemek yemek isterse ikinci tabağı verin. Çocuğun tabağına çok fazla besin koymayın. Gözünü korkutmayın. Tabağına konan yemeği bitirmesi onun da moralini yükseltecek, kendini iyi hissetmesini sağlayacaktır. *Atıştırma-abur/cubur”alımını kurala bağlayın ve sınırlayın.*Daima, masada yemek yedirin.

ÖNERİLER

29

*Ödüllendirme ve ceza verme gibi zorlamalar verilmemeli

*Öğün kuralları oluşturun. Her öğün için uygun-makul bir süre belirleyin. Süre bitiminde yemeği sonlandırın, belirlenen kuralların 3. defa bozulması durumunda kuralları tekrar belirleyin.

*Eğer Sofrada sohbet ediliyorsa buna çocuğunuzu da dahil edin.

*Masadaki davranışlarını sık sık övün.

*Yemek hazırlarken ve o gün yapacağınız yemeğin seçiminde fikirlerini alın birlikte mutfak aktiviteleri yapın.

SALDIRGANLIK

30

SALDIRGANLIK

31

*Saldırganlık insanda varolan bir dürtüdür. Varolan bu dürtü yok olmaz veya tümüyle bastırılmaz ancak biçim değiştirir.

*Bebeklik döneminde amaçsız olan ağlama vurma gibi öfke tepkileri görülür.

SALDIRGANLIĞIN SEBEPLERİ

32

• Çocuğun saldırgan davranışların ebeveynler tarafından ödüllendirilmesi

• Çocuğun kendini sözel olarak ifade etmekte güçlük yaşaması

• Çocuğun yetişkinlerden katı ceza, anlayışsızlık ve yetersiz sevgi görmesi

• Televizyonun ve kitle iletişim araçlarının olumsuz etkisi

• Aile içi şiddet

33

Öneriler*Çocuğa saldırganlık modeli olmayın.

*Saldırgan davranışlara tolerans göstermeyin. Saldırgan davranışları ile isteklerini elde edemeyeceğini görmeli.

*Saldırgan davranışları kesinlikle dayakla cezalandırmayın.

*Çocuk gergin ve sinirliyken onunla tartışmayın,

sakinleşmesini bekleyin, daha sonra davranışı ile

ilgili konuşun.

*Olumlu davranışı görüp pekiştirin, olumsuz davranışı

görmemezlikten gelin. Ör:10dk. Kavga etmeden ve

bağırmadan oynadığında sözel olarak ödüllendirin.

34

Saldırgan dürtüyü boşaltmak için dışarıda oynamasına ve spor gibi çeşitli faaliyetlere çocuk yönlendirilmelidir.

Çocuğa sosyal olgunluğuna uygun çeşitli sorumluluklar verin, başarma duygusunu yaşamasını sağlayın.

Çocuğun kendi davranışını eleştirmesine ve empati kurmasına yönelik hikayeler oluşturmak ve bu hikayeleri çocuğa okumak yararlı olur.

Bu çocukların özellikle baba ile daha çok birlikte olması sağlanmalıdır.

Anne-babalar bu çocuklarla iletişim kurarken ben dilini kullanmalıdır. Ör:Böyle kavga ettiğin zaman rahatsız oluyorum, üzülüyorum gibi. kişiler duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını davranış anında dile getirmelidir.

Öneriler

HİPERAKTİVİTE VE DİKKAT EKSİKLİĞİ

35

SEBEPLERİ

36

*Kesin sebebi bilinmemektedir. Ebeveynlerin kendilerini kesinlikle suçlamaması gerekmektedir.

*DEHB’nin sebepleri ile ilgili bazı tahminler ileri sürülmektedir.

*Genetik faktörler

*hamilelik sırasındaki travma, ilaç, sigara ve alkol kullanımı

*Zor doğum

*Düşük doğum ağırlığı,

*Ağır ihmal ve tacize maruz kalmak

HİPERAKTİVİTE VE DİKKAT EKSİKLİĞİ

37

*“Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu” aşırı hareketlilik, dikkat sorunları ve istekleri erteleyememe (dürtüsellik) belirtileriyle giden bir psikiyatrik hastalıktır. Temel belirtileri aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği ve dürtüselliktir.

DEHB Belirti gruplarıDEHB Belirti gruplarıDürtüsellikDürtüsellik

Çoğu zaman çok Çoğu zaman çok konuşurkonuşur

YYanıtları ağzından anıtları ağzından kaçırırkaçırır

Sırasını bekleyemezSırasını bekleyemez

Başkalarının sözünü Başkalarının sözünü keserkeser

Başkalarının Başkalarının yaptıklarının arasına yaptıklarının arasına girergirer

HHiiperaperakktivittivitee

Yerinde duramazYerinde duramaz

Sınıfta sırasında Sınıfta sırasında oturamazoturamaz

Aşırı koşma/tırmanma Aşırı koşma/tırmanma eğilimindedireğilimindedir

Sakin bir şekilde Sakin bir şekilde oynayamaz/çalışamazoynayamaz/çalışamaz

Sürekli hareket ederSürekli hareket eder

Çoğu zaman çok Çoğu zaman çok konuşurkonuşur

DDiikkatsizlikkkatsizlik

Dikkatini vermezDikkatini vermez

Başladığı işi bitirmezBaşladığı işi bitirmez

Organize olamazOrganize olamaz

Sürekli çaba Sürekli çaba gerektiren gerektiren görevlerden kaçınırgörevlerden kaçınır

Bir şeyleri kaybeder, Bir şeyleri kaybeder, unutkandırunutkandır

Dikkati kolayca Dikkati kolayca dağılıdağılırr

ÖNERİLER

39

*Sabırlı olunuz*Çocuğunuzda var olan olumlu özellik ve kabiliyetlerin ortaya çıkışını teşvik ediniz*Çocuğunuza hoş olmayan isimlerle hitap etmeyiniz (aptal, tembel, yaramaz, inatçı, beceriksiz )

*Masasında ve göz önünde dikkatini dağıtacak oyuncak, poster gibi şeyleri kaldırınız. Ev ortamının ders çalışma sırasında sessiz olmasına dikkat ediniz. Okulda öğretmenin gözü önünde, pencereden uzak ve tahtaya yakın bir yerde oturmasını sağlayın.*Anne baba olarak çocuğunuza ortak mesajlar veriniz*Çocuğunuzun mutlaka bir spor etkinliğine devam etmesini sağlayınız.*Sizin aktif katılımınızla birlikte oyun oynama,*Uzun sürebilecek ödevleri küçük parçalara bölün. Böylece çocuğa bir işi tamamlamış olma duygusunu tattırmış olursunuz.

ÖNERİLER

40

*Ders çalışırken belli alışkanlıklar edinmelerini sağlayacak ve istenmeyen davranışlarını kontrol edecek etkin bir sistem geliştirin. Ör:Ödül puanları, çocuğun başarısını grafikler ile göstermek, çocuğu çıkartmalar ve yıldızlar ile ödüllendirmek, çoğu istenilen davranışları göstermesi için heveslendirecektir.

*Oyun saatlerini azaltma ve teneffüs iptalinden kaçının. Oyun saatleri çocuğun fazla enerjisinden kurtulması için iyi bir fırsattır.

*Çocuğun ödevlerini yaparken gerektiğinde ara vermesine olanak tanıyın. Bu aralara diğer çocuklardan daha sık ihtiyaç duyacaktır

*Her şeye rağmen baş edemiyorsanız ruh sağlığı uzmanına başvurun.

SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR

EDERİM…