PPICommunityPressAwards

•Best EditedWeekly2003 & 2007

•Best in Photojournalism1998, 2005 & 2008

MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

ISSN–1655-3853 • SETYEMBRE 18 - 24, 2009 • VOL. 30, NO. 38 •10 PAHINA • P10.00

aaartrtrtaaangelngelngelprintshop

Printing is our professionService is our passion

67 P. Burgos St., Proj. 4, QC 1109, Philippines

(0632) 912-4852 (0632) 912-5706

Angat Dam walang bitakAngat Dam walang bitakAngat Dam walang bitakat tatagal pa – Napocor

Ulat ni Dino Balabo sa pahina 6

Payo ni Alvarado: Pagkumpunisa higanteng dam ang unahin

AYUSIN MUNA — Dapat munang kumpunihin ang mgadepekto ng Angat Dam dahil sa posibilidad na maghatid ito ngkapahamakan sa milyong Bulakenyo ayon kay Bise Gob.Wilhelmino Sy-Alvarado (kanan). Kasama niys sa larawan si BokalPatrocinio Laderas, tagapangulo ng Committee on Environmentand Natural Resources ng Sangguniang Panglalawigan ngBulacan. Inihayag ni Alvarado ang nasabing pangamba sa isangprivileged speech noong Setyembre 8. — DINO BALABO

HIGANTENG TINGGALAN NG TUBIG — Pinangu-nahan ni Gob. Joselito Mendoza ang isang inspeksyonsa Angat Dam noong Setyembre 13 upang alamin kung

totoong may lamat ang higanteng tinggalan ng tubigbatay sa mga balita. Una rito, nagtalumpati si Bise Gob.Wilhelmino Sy Alvarado sa Sangguniang Panglalawigan

ng Bulacan at nanawagan para sa isang imbestigasyonsa dam na diumano’y may lamat at kumakatas ang tubigsa dike nito. — DINO BALABO

Delubyo noong 1978malinaw pa sa alaala

NI DINO BALABO

HAGONOY, Bulacan — Siyam na taon ako noongmuling lumubog sa baha ang malaking bahagi ngBulacan kabilang ang aming bayan ng Hagonoynoong Oktubre 27, 1978.

Itinuturing ng maraming Bulakenyo na isangdelubyo ang nasabing pangyayari dahil sa nagingsanhi iyon ng pagkamatay ng maraming tao,pagkasira ng mga ari-arian, pananim at palaisdaan.

Balewala lang sa akin ang mga kaganapang iyonsa panahong iyon. Ano ang magagawa ko, bata paako noon, walang malay at ang tanging nasa isip aymaglaro sa tubig gamit ang bangkang yari sa lumangtsinelas.

Malinaw pa sa akin ang alaala ang delubyo noong sundan sa pahina 7

MALOLOS — Kumpunihinmuna ang mga depekto ngAngat Dam sa Bulacan bagoitayo ang panukalang Lai-ban Dam sa Tanay Rizal.

Ito ay dahil sa kapa-hamakan sa milyong Bula-kenyo ang maaring magingbunga ng sakunang maa-aring mangyari kung saka-ling masira ang Angat Dam,ayon sa talumpati ni BiseGob. Wilhelmino Alvaradona ipinahayag sa Sang-guniang Pangalalawigannoong Martes, Setyembre 8.

Ipinaalala din ng BiseGobernador ang malawa-kang pagbaha sa Bulacansanhi ng di sinasadyangpagbubukas ng floodgatesng dam noong Oktubre 27,1978 na naging sanhi ngpagkamatay ng marami atpagkasira ng ari-arian at

mga pananim. (Basahinang kaugnay na balita sapahina 6.)

Sinabi naman ng mgaopisyal ng National PowerCorporation (Napocor) nanamamahala sa AngatDam na matatagpuan saHilltop, Norzagaray, Bula-can na walang dapat ikaba-hala ang mga Bulakenyodahil matatag daw ang damat magagamit pa iyon saloob ng 60 taon.

Maging ang opisyal ngMetropolitan Waterworksand Sewerage System(MWSS), ang ahensiya nggobyerno na nagpapadaloyng inumin tubig sa kalak-hang Maynila, ay umayonsa Napocor, ngunit hindikumbinsido si Alvarado.

Sa kanyang talumpati na sundan sa pahina 7

2 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 SETYEMBRE 18 - 24, 2009

EDITORIALAlfredo M. Roxas, Jose Romulo Q. Pavia, JoseGerardo Q. Pavia, Joey N. Pavia , Jose VisitacionQ. Pavia, Carminia L. Pavia, Perfecto RaymundoJr., Dino Balabo

ADVERTISINGJennifer T. Raymundo

PRODUCTIONJose Antonio Q. Pavia, Jose Ricardo Q. Pavia,Mark F. Mata, Maricel P. Dayag,

PHOTOGRAPHY / ARTEden Uy, Allan Peñaredondo,Joseph Ryan S. Pavia

BUSINESS / ADMINISTRATIONLoreto Q. Pavia, Marilyn L. Ramirez,Peñaflor Crystal, J. Victorina P. Vergara,Cecile S. Pavia, Luis Francisco, Domingo Ungria,Harold T. Raymundo,

CIRCULATIONRobert T. Raymundo, Armando M. Arellano,Rhoderick T. Raymundo

The Mabuhay is published weekly by theMABUHAY COMMUNICATIONS SERVICES —DTI Permit No. 00075266, March 6, 2006 toMarch 6, 2011, Malolos, Bulacan.

The Mabuhay is entered as Second Class MailMatter at the San Fernando, Pampanga PostOffice on April 30, 1987 under Permit No. 490;and as Third Class Mail Matter at the ManilaCentral Post Office under permit No. 1281-99-NCR dated Nov. 15, 1999. ISSN 1655-3853

Principal Office: 626 San Pascual, Obando,Bulacan 294-8122

PPI-KAFCommunity

PressAwards

BestEdited Weekly2003 + 2008

Bestin Photojournalism1998 + 2005

A proud member ofPHILIPPINE PRESS INSTITUTE

WEBSITE

http://mabuhaynews.comSubscription Rates (postage included): P520 for one year or 52issues in Metro Manila; P750 outside Metro Manila. Advertising baserate is P100 per column centimeter for legal notices.

MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

Jose L. PaviaPublisher/Editor

Perfecto V. RaymundoAssociate Editor

Anthony L. PaviaManaging Editor

e-mailmabuhaynews25@yahoo.com

Promdi DINO BALABO

Hermano Jon-jon at ang ‘Bulajao’SA katatapos na walong araw napagdiriwang ng Singkaban Fiestang Bulacan na sinalubong ngmalakas na ulan at pagbaha,hindi ko maiwasang ikumpara siGob. Joselito “Jon-jon” Mendozasa mga namumuno sa mga pag-diriwang ng piyesta sa bawatbarangay o bayan.

Iyan ay ang mga “hermanomayor.” Sila ang gumagasta atnangunguna sa pagdiriwang.Kaya matatawag na rin nating“Hermano Jon-jon” si Gob. Jon-jon.

* * *Bawat bahagi ng pagdiriwang

ng Singkaban Fiesta sa bakuranng “Barangay Kapitolyo” aynanduon si Hermano Jon-jon.

Maging sa mga iba pang ga-waing isinagawa sa labas ngBarangay Kapitolyo ay nasa“manuhan” siya, o siya angnangunguna. Hermano talaga.

* * *Umula’t umaraw, nandoon

siya. Kahit sa pagbubukas ngpagdiriwang noong Setyembre 8,hindi niya alintana ang ulan nanaging sanhi ng pagbaha sapaligid ng Barangay Kapitolyo.

Bukod dito, araw at gabi aynandoon siya. Laging nakahan-dang umistima sa mga bisita,partikular na sa mga presiden-tiable na tulad nina ChairmanBayani Fernando, Senador ChizEscudero, Secretary RonaldoPuno, at maging sa senatoriablena si Susan “Toots” Ople, angbunsong anak ng yumaong si KaBlas Ople.

* * *Hahanga ka rin sa resisten-

siya ni Hermano Jon-jon, dahilhalos wala siyang pahinga.

Imagine, may mga gawain nainaabot ng gabi, pagkatapos ayumagang-umaga kinabukasan ay

siya pa rin ang nangunguna sakasunod na gawain.

Naisip tuloy ng Promdi, hindikaya kailangan ni Hermano Jon-jon ng “spare tire”. Katulad niAte Glue, spare tire niya si VicePresident Noli de Castro, di ba?

* * *Bakit kaya hindi ginamit ni

Hermano Jon-jon and kanyangspare tire na si Bise Gob. Wil-helmino Alvarado.

Hindi puwede, sabi ni FatherPedring ng Leighbytes ComputerCenter ng Malolos. Magkalabandaw sa pulitika ang dalawa, sakahindi naman daw mukhang sparetire si Alvarado at si HermanoJon-jon naman ay hindi “tired.”

* * *Isa pang ikabibilib mo kay

Hermano Jonjon sa panahon ngSingkaban Fiesta ay ang dami ngkanyang “handang pagkain.”

sundan sa pahina 6

EDITORYAL

Babala at palantandaanMAIHAHALINTULAD sa ginawa ng ilang tauhan sa Bibliya at literaturaang talumpating may pribilehiyo ni Bise Gob. Wilhelmino Sy Alvaradosa Bulwagan ng Sangguniang Panglalawigan noong Setyembre 8 oang araw ng pagbubukas ng walong araw na pagdiriwang ngmarangyang Singkaban Fiesta.

Sa kanyang talumpati, nanawagan ang bise gobernador na higitna bigyang pansin ang pagkumpuni sa depektibong Angat Dam saBulacan kaysa konstruksyon ng panukalang Laiban Dam sa Tanay,Rizal.

Ilan sa kanyang binanggit na dahilan na ibinatay sa dokumentongginamit ng Metropolitan Waterworks and Sewerage System (MWSS)para bigyang katuwiran ang panukalang konstrukyon ng Laiban Damay: 1) matanda na ang 41-taong Angat Dam, 2) bahaw na ito, 3)nakatayo sa ibabaw ng Marikina fault line, at 4) may kumakatas natubig sa dam, na ayon sa kanya ay palatandaan ng posibilidad nglamat ng dam.

Nakababahala ang mga nasabing depekto ng Angat Dam, atbinigyang diin ni Alvarado na kung sakaling lumindol ng malakas aytiyak na kapahamakan ang hatid nito sa milyon-milyong Bulakenyo atKapampangan, at higit pang dami ng tao sa Kalakhang Maynila naumaasa sa tubig ng dam.

Huwag namang itulot ng Diyos, aniya, subalit hindi mapapa-subalian ang pangitaing kanyang nakita sakaling mabugta ang mgapilapil ng dam sanhi ng isang malakas na lindol. Inihalimbawa niyaang malagim na karanasan ng Bulacan noong Oktubre 27, 1978 kungkailan maraming namatay at bilyong halaga ng ari-arian at pananimang nasalanta matapos di sinasadyang mabuksan ng todo ang mgafloodgate ng dam na nagluwal ng rumaragasang tubig at nagbungang malalim at malawakang pagbaha.

Para sa ilan, nakakahalintulad ni Alvarado sina Noah sa LumangTestamento ng Bibliya at Juan Bautista sa Bagong Testamento. Si Noahang propeta ng Diyos na nagbabala ng isang malaking pagbaha, ngunithindi pinaniwalaan ng tao dahil hindi pa nila nararanasan ang pagbahasa panahong iyon. Si Juan Bautista naman ang tinaguriang “tinig sailang” na nangaral na malapit na ang pagdating ng dakilang hari ngIsrael at manunubos ng sanlibutan, ngunit hindi basta pinakingganng mga lider ng relihiyon noon dahil sa bihis niyang balat ng kambing.

Sa literatura, maihahalintulad si Alvarado sa batang paulit-ulitna sumigaw ng “Lobo! Lobo! Lobo!” bilang libangan niya habangnagpapastol ng mga tupa, ngunit nang dumating ang pagkakataongnilalapa ng lobo ang kanyang mga tupa ay walang dumating na saklolodahil sa kanyang panloloko.

Magkatotoo man o hindi ang pangitain ni Alvarado, iisa angmalinaw. Siya ang unang kumalampag sa diwa ng bawat Bulakenyoupang maghanda sa posibilidad ng kapamahakan na dapat ay magingdaan upang magsuri sa kanilang sariling kahandaan ang mgapamahalaang lokal at ibang ahensiya at grupo sa pagtugon sa mgakalamidad na maaaring dumating sa buhay ng kasalukuyan at kasunodna henerasyon.

Hindi man magkatotoo ang delubyong nasaling ng pangitain atpinangangambahan ni Alvarado, hindi pa rin natin maitatago na satuwina ay nahaharap ang lalawigan ng Bulacan sa kalamidad, at angtanging solusyon upang maiwasan o mabawasan ang pagbubuwis ngbuhay ay ang pagiging handa hindi lamang ng mga nasa pamahalaankungdi ng bawat Bulakenyo.

Totoo, isa pa lamang pangitain ang pangamba ni Alvarado at hindipa natin alam kung maihahanay ba siya sa mga personalidad nakatulad nina Noah at San Juan Bautista, o sa batang sumigaw ng“Lobo! Lobo! Lobo!”

Tanging kasaysayan ang hahatol sa kanya kung tama o mali angkanyang nakita sa malayong hinaharap. Pero iisa ang mensahe: walangmawawala sa atin kung bibigyang pansin natin ang kanyang pahimakassa pamamagitan ng paghahanda matapos ang mahabang pagsusurisa mga tinuran niyang palatandaan.

Buntot Pagé PERFECTO V. RAYMUNDO

Tiket ni Edwin Santos sa ObandoSA LAHAT ng nais na kumandi-dato sa pagka-mayor ng Obando,tila si Edwin Santos pa lamangang buo na ang tiket. May bisealkalde na siya sa katauhan niWayo Legaspi ng Barangay Pacoat buo na rin ang tiket sa pagka-konsehal.

Ang mga katiket ni Santos sapagka-konsehal ay sina DeanSerapio, Manny Dela Cruz, Bim-bo San Miguel, Ricky Bautista,Banjo Francisco, Erick Lazaro,Myra Martinez at Charlene Sim-bulan.

Sa kasalukuyan ay apat naang lumulutang na kakandidatosa pagka-mayor ng Obando at itoay pinagungunahan ni kasalu-kuyang Mayor Orencio E. Gabrielo OEG, kasalukuyang bise al-kalde Ding Pantanilla, datingMayor Nesty Joaquin at si EdwinSantos.

Sa apat na nabanggit na mgapangalan na nais na maghandogng kanilang paglilingkod sabayan ng Obando ay medyomatunog ang pangalan ni EdwinSantos.

Magpatuloy kaya ang paglu-

tang ng pangalan ni Santos hang-gang sa Mayo 10 na siyang arawng halalan?

Nagtatanong po lamang kami.Abangan!

Pulitika sa lalawiganHINDI pa nagsisimula ang tak-dang araw ng pagkampanya parasa nalalapit na halalan sa Mayong susunod na taon, naglilitawanna ang mga nagnanais na ku-mandidato sa pagka-gobernadorsa darating na halalan.

Una nang nagpahayag ng kan-yang kandidatura sa pagka-punong lalawigan si Bise Gob.Willy Sy Alvarado at balitangmakakatiket niya si dating BokalDaniel Fernando.

Maging si dating Gob. Roberto“Obet” Pagdanganan ay mau-gong na muling tatakbo sa pagka-gobernador at may balita na siKint. Neneng Nicolas ng Ika-4Distrito ang kanyang maka-katiket.

Nais ding muling bumalik nidating Gob. Josie M. Dela Cruzat makakatiket niya si datingBokal Pacifico “Boy” Aniag.

Habang nagtatagal ay guma-ganda ang labanan ng mga datingmagkakasama sa iisang partido.Tama ang kasabihan na sa puliti-ka, walang pirmihang kasama,pawang pansamantala lamang.

Samakatuwid ang maglalabansa pagka-gobernador ay: Alva-rado vs. Dela Cruz vs. Pagda-nganan.

Pulitika sa PlaridelMAY ilang taga-Plaridel angaking nakausap nitong nagdaangmga araw. Iisa ang kanilang sina-sabi. Wala raw nais na lumabansa kasalukuyang alkalde na siMayor Anastacia “Tessie” Vistan.

Marahil daw ay hihintayin nalamang na matapos ang tatlongtermino ni Mayor Vistan at sakana lamang maglilitawan ang mgamay ambisyon na mag-alkalde sanasabing bayan.

Wala raw may lakas ng loob nasumagupa sa butihing mayor.Ayaw sumagupa ang isang lalakisa isang mayor na babae.

Mahirap talaga kalaban angisang babae. O kayo, ano sapalagay ninyo!

Kastigo BIENVENIDO A. RAMOS

Martial Law: Isang karanasanPITONG taon nang umiiral sabansa ang martial law na idi-neklara ni Pangulong FerdinandE. Marcos noong Setyembre 21,1972 nang ako’y hiranging edi-tor-in-chief ng lingguhangLiwayway. Ang appointment aynaging hamong aking tinanggap,na alapaap ang loob ko. Bilangliterary editor nang ideklara angmartial law, ramdam ko na angpagkasikil ng media, at ang higpitng mga panuntunang pinaiiral ngMedia Advisory Council, na nasailalim ng Department of PublicInformation. Lahat ng nilalamanng Liwayway ay dumaraan samasusi at mahigpit na pagsusuring Media Advisory Council.

Tanggap at kinikilala sa la-rangan ng pamamahayag sa daig-dig na ang isang media practitio-ner ay ‘anti-establishment’; ibigsabihin, silbing watchdog o taga-bantay ang media sa mga gina-gawa ng namumuno sa gobyerno.Pero kailangang sundin ang mgamapanikil na patakaran ng Me-dia Advisory Council—kung naisna ang pahayagan o magasin ayhuwag ipasara ni Marcos.

Alam ko, bilang punong pat-nugot, ang tungkulin ko’y pala-kasin ang sirkulasyon ng

Liwayway, pero marami ngangbawal—maging sa mga fiction okathang-isip. Bawal ang karaha-san, sex, o ano mang laban sanakatatag na pamamahala. Na-putol ng dating malayang pag-dedesisyon ng isang punongpatnugot—na ang inaakalangmagugustuhan ng mambabasaang inilalathala. Ang masaklap,sa halip na magagandang ku-wento, nobela at komiks angmailabas sa Liwayway, mgadekreto ni Marcos ang obligadongilathala ko. Bale ba’y kailangangisalin ko pa sa Tagalog o Pilipinoang mga dekreto na nasusulat saIngles.

Noong 1979, naisip kong mag-lagay ng Editorial sa unangpahina ng Liwayway, na pina-magatan kong “Pinag-uusapanNgayon”. Noon ko nagamit angpagiging makata ko at taga-Bulakan—sa tulong ng mga pata-linghagang pangungusap, pag-gamit ng pahiwatig, at sim-bolismo sa “Pinag-uusapan Nga-yon,” nakalulusot ang ‘matata-pang’ na editorial sa mahigpit napagsusuri ng mga sensor niMarcos. At maging ako ay na-gulat nang ilahok ng aming liter-ary editor ang ilang labas ng

“Pinag-uusapan Ngayon” saCatholic Mass Media Awards, atmagwagi ng “Grand Opinion”award sa magkasunod na taonang editorial!

Dahil ang publisher ng Li-wayway at Balita ay si Brig.Gen. Hans Menzi, na noo’y aide-de-camp ni Presidente Marcos,nagkaroon ako ng konting luwagna maglathala ng mga artikulongtumatalakay sa mga kasongsensasyonal. Pero hindi ko naisipna minomonitor din pala ng mili-tary ang Liwayway; nagulat akonang ipabakbak sa akin ng amingmanager ang magkasunod naartikulong ang titulo ay paunakong iniaanunsiyo sa cover ngLiwayway. Ang pabalat ng Li-wayway ay unang nililimbagbago ang kabuoan ng magasin.

Ang dalawang artikulong ini-atas ng Kampo Aguinaldo atKampo Crame na alisin saLiwayway ay ang tungkol samahiwagang pagkakapatay saartistang si Alfie Anido, at angpagkamatay sa Samar ni Dr.Bobby de la Paz, na kapwa hini-hinalang kagagawan ng military.Hindi lamang iyan, nagsimulangipatawag ako (nang biglaan) sa

sundan sa pahina 4

SETYEMBRE 18 - 24, 2009 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 3

Depthnews JUAN L. MERCADO

Hoary question

Regarding Henry

HENRYLITO D. TACIO

Cebu Calling FR. ROY CIMAGALA

Suffer for the truth

When stroke strikesLIKE the proverbial bad weed,this hoary question won’t wither.In newsrooms and kapihans, it isrepeatedly asked: “Are radioblocktimers journalists?

“No, they’re not,” snapsformer Graphic editor ManuelAlmario. Blocktimers often flauntoversized and self-issued presscredentials. But “they’ve alwaysbeen a problem, including theNational Press Club.”

This veteran Philippine NewsService staffer read Inquirer’sreport on “Spin for Sale”.Sun•Star managing editorIsolde Amante wrote this draftfor her post graduate Ateneo pa-per. “Spin” builds on findings bythe 2005 Center for Media Free-dom and Responsibility report,“The Danger of Impunity”.

CMFR tallied 54 newsmenkilled “in the line of duty” be-tween 1986 and 2005. Broadcast-ers in the provinces accounted for21 of the 25 victims. Slayings con-tinue to date, since convictions ofgunmen, let alone masterminds,are few.

Block-timers rarely indicatewho picks up the tab for theirprograms. But you can tell whopays the piper from the tune. Lis-

WE are wired for the truth. Ourmind, our heart, our senses—infact, all of our being—are keyedto what is true, to what is real.

Truth is actually when themind corresponds to the objectivereality. Our mind only mirrorsand then processes the objectivereality that is always outside ofitself. This lets us discover deeperlevels of the reality that cannotbe apprehended simply by thesenses or our common sense.

Our mind is not supposed tomake its own reality, its ownworld. Woe to us when we justrun circles in our mind, and makeour own version of truth de-tached from an outside reality.That’s when we can get caughtin a no-escape spiral of subjectiv-ism, a world of falsehoods andmake-believe.

Insanity is like this. It’s notthat the mind is not workingwhen one is insane. It can beoverworking, in fact, except thatit has stopped getting attuned toan objective reality. It’s lost in its

Forward to Basics FR. FRANCIS B. ONGKINGCO

‘McDonald priests’

own world.This brings us to a more in-

teresting point. The objective re-ality for us is much more thanjust what our senses can discern.The objective reality is not sim-ply a matter of shapes, sizes orcolor. It’s not simply about factsor statistics.

It[´ all of these and a lot more.Consider the truth about our in-ter-personal, inter-subjective re-lationships, our social, politicallife, our philosophies and ideolo-gies!

The objective reality for us isan ever deepening reality thatleads us ultimately to God. It’s avery dynamic, living reality, witha strong spiritual and supernatu-ral content, that cannot be re-duced to some frozen piece ofdata, held captive by our sensesor mind, or some sentiments andpassions.

To reach there, we don’t sim-ply rely on our senses. Not evenon our mind alone, no matter howpowerful our intelligence may be.

We have to use them, no doubt,but we cannot and should not getstuck there.

Nothing less than God’s graceis needed for us to have charitywhich is the only way to capturethe truth proper to us. Charity isthe original and permanent real-ity. We need to uphold and defendcharity in our effort to know thetruth.

Charity alone allows us to con-sider and integrate the many el-ements and levels that go into oureffort to know the truth. It in-fuses understanding, justice, pa-tience, mercy, peace, etc. into ourefforts to know the truth. It re-quires humility and self-denial.

In the purely human andnatural level, we can say we al-ready know a lot of things. Theprogress we have achieved in thesciences and technologies pre-cisely indicate how far we havegone in our human knowledge.

But this is not the whole truth,since the objective reality goes

continued on page 7

ten to who blocktimers praise —or shellack.

“Without their knowledge orconsent, taxpayers pay for someof these commentaries,” Amantenotes. Blocktime also enable in-cumbents to campaign monthsahead of the elections’.

Blocktimers are “walk in cus-tomers”, Sun•Star notes ... “In-stitutions or individuals buy air-time at stations overseen shakilyby the National Telecommunica-tions Commission. No questionsare asked. They broadcast newsand comment, blocktimers claim.Character assassination or praisefor a price, scoff critics.

Radio reaches nine out of 10Filipinos. Despite surges in TVand Internet, AM radio stationsbolted from 350 in 1998 to 382 in2007. The reach of radio attractsblocktimers — and killers.

Cash has spurred growth ofblocktime programs with patchyaccountability. Thus, Kapisananng mga Brodkaster ng Pilipinasfaces an emerging problem.CMFR’s Melinda de Jesus notes:This country has rewritten the“Golden Rule”: “He who has thegold, rules.”

Most blocktimers are free-

lancers. “17 or more than 80 per-cent of murdered broadcastersdidn’t have KBP accreditation.”This year, five incumbent electiveofficials and four ex-officials arespread-eagled, as blocktimers, ineight of Cebu’s 13 AM radio sta-tions. Political commentarieschew up more than half (55.5 per-cent) of all blocktime hours.

Cebu provincial government isone of the heftiest tnstitutionalblocktimers. Contracts for 2009reveal airtime fees alone, thisyear, may top P4.86 million.“That’s enough to enough to runthe Province’s largest districthospital for nearly four months,”Amante says.

Pocketbook power can pur-chase airtime blocks. But doesthat make one a journalist?

“Only regular editorial staffmembers of newspapers and elec-tronic media, regular correspon-dents and columnists, can be con-sidered journalists,” Almario in-sists. His view is shared by majorpapers. Amante notes uneaseover blocktimer status amongmanagers.

Until imposition of martiallaw, only regular editorial staff

continued on page 7

STROKE is the third-leadingcause of death in Asia – after can-cer and heart disease, accordingto the regional office of WorldHealth Organization based inManila. Unfortunately, mostpeople who experience an im-pending stroke don’t recognizethe symptoms of in denial that hehas a “brain attack.”

“A stroke event must be dealtwith just like a heart attack,”declares Dr. Alejandro F. Diaz, anassociate professor of neurologyat the University of Santo Tomas.“The phrase ‘brain attack’ wascoined to mean that stroke is al-ways an emergency. A ‘wait andsee’ attitude has no room in themanagement of this serious dis-ease. Even when stroke symp-toms are perceived as mild, thecondition should still get imme-diate medical attention.”

There are two main types ofstroke: ischemic and hemor-rhagic. In ischemic, about 80 per-cent of strokes are caused by ath-erosclerosis (buildup of choles-terol-containing fatty depositscalled plaque). Growth of plaqueroughens the inside of the artery.The irregular surface can causeturbulent blood flow around thebuildup — like a boulder in arushing stream – and trigger de-velopment of a clot.

More than half of ischemicstrokes are caused by stationary(thrombotic) blood clots that de-velop in the arteries leading fromthe heart to the brain – typicallythe carotid arteries in the neck.

A less frequent form of is-chemic stroke occurs when a tinypiece of clotted blood breaks loosefrom the artery wall and is sweptthrough larger arteries intosmaller vessels of the brain. A clotthat may have developed in achamber in the heart can alsobreak loose. If the moving (em-bolic) clot lodges in a small arteryand blocks blood flow to a portionof the brain, a stroke occurs. “Anischemic stroke usually affectsthe cerebrum, the portion of your

brain that controls your move-ment, language and senses,” saysthe Mayo Foundation.

The hemorrhagic type ofstroke occurs when a blood ves-sel in the brain leaks or ruptures.Blood from the hemorrhage spillsinto the surrounding brain tissuecausing damage. Brain cells be-yond the leak or rupture are de-prived of blood and are also dam-aged.

One cause of hemorrhagicstroke is an aneurysm. This “bal-looning” from a weak spot in ablood vessel wall develops withage. Some aneurysms may alsoform as a result of a genetic pre-disposition. As an aneurysmforms, the vessel wall becomesthin and stretched. An aneurysmthat grows to at least three-eighths of an inch in diameter(about the size of the head of athumbtack) is most likely to rup-ture.

The most common cause ofhemorrhagic stroke is high bloodpressure (hypertension). Theconstant force exerted by uncon-trolled high blood pressure canweaken blood vessel walls. Even-tually, the small blood vessels inthe brain can hemorrhage. Hy-pertension increases the risk of ahemorrhagic stroke whether ornot a person has an aneurysm.

“Hemorrhagic strokes are lesscommon than ischemic strokes —but more often deadly,” warns theMayo Foundation. “About 50 per-cent of people who have hemor-rhagic strokes die compared toabout 20 percent for ischemicstrokes. Strokes that occur inyoung adults are typically hem-orrhagic.”

In most instances, strokes areprevented by means of drugs. Forinstance, people treated with thedrug minocycline within six to 24hours after a stroke had signifi-cantly fewer disabilities, accord-ing to a study published in Neu-rology, the medical journal of theAmerican Academy of Neurology.

continued on page 7

MY schedule was so tight one daythat I foresaw that I wouldn’t beable to make it to lunch at home.I phoned home to say won’t takelunch and that I would just go forthe nearest fast-food joint to grabsomething for my growling stom-ach.

I drove off to a McDonald’sbranch not too far from school. Iwas lucky to find the drive-thruquite empty. “Good noon, sir!What would your order be?”

It was a Friday, and I askedthe lady, “Do you have somethingthat isn’t meat?”

“Yes, sir. What about a fish fil-let burger?”

“That sounds good! But is itfilling? I mean, is one orderenough?”

“Well, sir ... I really can’t say,”the lady’s voice replied.

[HONK!] Another hungry andimpatient customer entered thedrive-thru. “Okay, can you addsome large fries and a sundae?”

“Yes, sir. Thank you andplease drive to the next counter,sir.”

The lady who received my or-der was quite surprised to see mein my sotana. “Sir ..., oh, I mean,Father ...”

I smiled at her mixed up titles.“Thank you so much.” I gave herthe exact amount and drove tothe next window to get my lunch.

Back at the school I headed forthe chaplaincy where I was hop-ing to peacefully take lunch. As Iturned the corner, I bumped intoa second grader named Roger.

“I didn’t know that priests ateMcDonald’s,” was his keen obser-vation while staring intensely atthe steaming untouched friesthat peeked out of the plastic bag.

“Why, what’s wrong with eat-ing burgers?”

“Nuthin’, just that it’s my firsttime to see a priest eating one.”

* * *Roger’s discovery that priests are

as human s everyone else is notonly funny but also enlightening.There are even adults who maybe surprised to know that priestsalso go on mountain hiking excur-sions, watch movies and T.V.shows, listen to RNB music andperhaps find some leisure time toplay a serious game of billiardslike St. Charles Borromeo.

If people are surprised at the“earthly indulgence” of God’schosen servants, it is a good signthat they are still aware of theprimary task these sacred minis-ters have: men called to carry outheavenly tasks on earth in orderto lead men to God. Thus, whenpeople hear the word ‘priest’,they immediately associate it to“prayer,” “the Holy Mass,” “theSunday Homily,” and “Confes-sion.”

Yet priests, despite the loftymission they are called to accom-plish of being other Christs

continued on page 6

MY guest anchor at the Bears andBulls Show, Mr. Jose “Tito” Osiashas recently launched the BalikProbinsiya Monthly (BPM).Tito was formerly President ofBliss Marketing Corporation(Blissmark), a subsidiary of theHuman Settlements Develop-ment Corporation where I wasformerly an Assistant Vice Presi-dent and Group Product Man-ager. Perhaps for him, BPM isjust a continuation of our old mis-sion to support the creation andsustainability of livelihood at thecommunity level.

A visionary in his own right,Tito spearheaded the creationand the implementation of theBlissmart concept, a chain of con-venience stores located inside theBliss housing sites, long beforethe 7-11 Stores came to ourshores. As envisioned by him,Blissmart was the front end of acomplete marketing system thatwould have supported the mar-keting of products coming fromthe livelihood projects of thehousing sites.

I loved my job at Blissmark,having been the leader of a groupof Product Managers recruitedmostly from San Miguel Corpo-ration, with the mission of devel-oping and marketing products

Fair & Square

IKE SEÑERES

from community based livelihoodprojects. Much as I loved the job,Tito saw the wisdom of lendingmy services to support yet an-other mission, to provide liveli-hood training to these same com-munity projects. This was themission of the University of Life(UL). Thus, I became a Fellow ofUL.

As far as I know now, there areno government agencies that arecarrying on the former missionsof Blissmark and UL. I recall thatBlissmark was created becausethe government at that time sawthe need for a marketing agencythat would support the “housingwith livelihood” strategy. It waseasy enough to start livelihoodprojects that were initiated toenable the beneficiaries of thehousing projects to pay theirmortgages, but the hard part wasto market the products thatwould have sustained theprojects.

Looking back in retrospect,what we had was actually a three-in-one strategy, to train first,then stimulate production, andthen to finally support the firsttwo components with marketing.Of course, there was financingassistance in between, but even

continued on page 7

Creating new value added

4 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 SETYEMBRE 18 - 24, 2009

Kakampi mo ang Batas ATTY. BATAS MAURICIO

Desisyon ng korte sa PilipinasTANONG: Greetings to you AttyBatas !!! I am married to a Dutch/In-donesian way back October 1991. Wewere blessed to have two daughters(first one was born 1991, the secondon 1993). Our relationship went wob-bly along the way. It all began whenwe settled here in the Philippines1995. Since it is really very hard forher to adopt to her environment, shemade an alibi that she needed to at-tend to her brother’s wedding inJakarta, Indonesia on April 1996. Shesaid she won’t stay long and she’ll beback (by the way, her brother hadconverted into Islam and allowed tomarry more than once).

May 1996 she’s not back yet, sowe decided to follow her to Indonesia(my daughters together with mymaid). There, I made a careful obser-vation and discovery. All these timesshe was accusing me of eloping, Icaught her one time with anotherman and they were so confused anddon’t know what to do. Her sistertried to comfort me. I nearly erupted,but controlled myself, for I know thateven if I have the right to show I waspissed, I would stand to lose mydaughters. Just kept it to myself un-til such time me and my daughterscan return to the Philippines.

Before we returned here in thePhilippines, I even asked her to comeback with us. She was stoned andhardheaded, most specially when herfather told her she can decide what-ever she feels in her heart (what afather-in-law). Went back to Philip-pines July 1996 with a very hard feel-ings (don’t have anyone to talk to).This time, I have to raise my daugh-ters without their mother. Years hadpassed, she would hardly call. Shewould visit us here once in a whileand go back there again. I’ve learnedshe already lived in with the guywhom I caught she was with in Indo-nesia. My aunt who went to Indone-sia confirmed it with me, her step-mom confirmed it with me and so areher brothers. I even called there andconfirmed with the maid (maid don’tknow anything, she taught I am afamily friend, and that she recognizedthe guy as my wife’s husband).

Guilty as she was, she called meon the third day after I called and toldme that the maid doesn’t know whatshe was saying. I stopped talking toher after that. Whenever she wouldcall, I would pass the phone to mydaughters. One time she told me thatmaybe we can start a new life in Hol-

land. She convinced me into livingagain together. Talked to my daugh-ters and they said they want me andmy wife to be reunited. Giving in tomy daughters, I agreed with her. Shefix the children’s visa and mine.

April 2000 she came to finalize ourvisa. Picked her up from the NAIAbut had an immediate squabble withher (a sign maybe). Later in theevening there was a call from Holland(a guy). She said it’s her friend who’sjust eager to know if she’s fine.Sensed something wrong (but I putit aside coz I can be wrong). The nextday, we went to The Netherlands Em-bassy to submit pertinent documents.I was confused because she would notinclude my documents. She said thegovernment of Holland might rejectour application coz she is jobless andthat the children should be first pri-ority. Seeing the logic, I gave in. Onthe fourth day my children’s visawere approved and they scheduledtheir flight to Holland May 2000. (Bythe way, her alleged FRIEND kept oncalling her day and night while shewas here in the Philippines). Beforethey left, she promised to fix my docu-ments immediately. Six months hadpassed, no changes. I called her over-seas every now and then, I noticedit’s always the FRIEND who’s an-swering. Until one day I asked her,does your FRIEND ever go to hishome or he lives there with you?There she answered and admitted,the FRIEND is another live-in part-ner. I felt cheated. Over the years, shewouldn’t allow my daughters to sendme mail. I even had a hard time talk-ing to them over the phone coz shesaid if I want to talk to them I willhave to send them money. His live-inpartner even threatened to sue me fornot giving financial support to mychildren. Worst, I overheard one timea voice of a crying baby. She con-firmed it’s hers with that live-in part-ner. Question now is, if ever I sue herand file an annulment, what will bethe easiest way for me to do it? Whichis cost effective? Can I get my daugh-ters back? Hope you can enlighten mewith this. Many thanks in advance,Alexander .

— alexander_ts2003@yahoo.comSagot: Alexander, thank you very

much for this e-mail and thank youvery much for entrusting your legalproblems with us. My free legal ad-vice to you is you can file an annul-ment of marriage case against yourIndonesian wife, on the ground that

she has violated Art. 36 of the Fam-ily Code of the Philippines, whichmeans that she is no longer psycho-logically capacitated to discharge hermarital obligations. The Code saysthat when a husband or a wife canno longer discharge his or her mari-tal obligations, the other spouse canseek an annulment of their marriagethrough a court proceeding, as onlythe courts in the Philippines—specifi-cally the Regional Trial Courts—havebeen empowered to declare a mar-riage null and void. This proceedingis a little bit costly, considering thatthere is a need to secure a doctor’sreport saying that the spouse couldno longer perform his or her maritalobligations. The doctor will normallycharge a professional fee for the medi-cal examination she will conduct andthe psychological report she will ren-der. The doctor will also have to bepaid for the court appearances shewill make when she testifies on herexamination and report. On the is-sue of your daughters, it is going tobe an uphill battle for you to get themback or to bring them here onceagain. The biggest problem in thiskind of a case is the necessity of fil-ing a case in the country where theyare residing, as this would entail hugeexpenses, in dollars yet. The case hasto be filed in the courts of that coun-try considering that even if you file acase here and a favorable judgmentis rendered in your favor, that judg-ment could not be enforced outsideof the Philippines. My advice is, youmay have to simply wait until yourdaughters reach the age of majorityand then request them to visit youonce in a while.Babaeng may asawa na, di puwedeng

gumamit ng ibang pangalanTANONG: I have some questionsand I hope you can advise me. I justbecame a Filipino citizen again by de-cree of dual citizenship. I can applyfor a Philippine Passport anytime. Ido not know what name I will use. Ihave options of using three namesand they are legal as far as documentsare concerned. In the U.S.A., I useMyrna P. Reyes, M.D. As far as thePhilippine government is concerned,I can use the following names, to wit:1) Myrna Protacio Santos — this ismy maiden name. This was the nameI used when I got my license to prac-tice medicine in the Philippines. Thisis the name mentioned in my

sundan sa pahina 8

Tagumpay sa GawadGaling BarangayTungo sa mahusay na pamahalaang lokalNatatanging Gawad ang Galing BarangayDito sa Bulacan kabuuang bilangLahat ng barangay “five hundred sixty nine”.

Karapatan nila na lahukan itoAng labing-dalawang iba’t-ibang puestoHusay, kagalingan pinamalas ditoPinakamagaling programa’t proyekto.

Pinagkakapuri ang aming barangayNgayo’y Sta. Isabel dating Bagong BayanReynaldo Marcelo ang aming KapitanAng pinakabata sa mga lumaban.

Sa labingdalawang dito’y kategoryaKabuuang apat ang nilahok nilaLahat ay lumusot naging “finalist” paSila sa tanghalan doon kinilala.

Natatanging Lingkod na pang-IngatyamanAng kalahok namin Marlyn PagtalunanKinilala siya doon sa tanghalanBagama’t tinalo noong nakalaban.

Akyat pangalawa sa tanghalan ditoAng aming Kalihim Luningning SantiagoKinilala siya’t karangalan itoTumalo sa kanya’y isang beterano.

Natatanging Lingkod na Kagawad namanSi Ariel Santiago aming inilabanAng kalabang isa doon sa tanghalanSi Kagawad Ariel ang pinarangalan.

Lahok na pang-apat ay pangkabuuanIto’y Natatanging Gawaing Pambarangay“Reporma sa Pamamahala” aming inilabanItong Bagong Bayan dito’y nagtagunpay.

Pinakamalaki ang dito’y tropeoAt ang gantimpala’y dal’wang daang-liboBuong karangalan na tinanggap itoNg aming Kapitan Reynaldo Marcelo.

Reporma sa Pamamahala” ang aming programaIto ay batid ko, ako ay kasamaSa “Katarungang Pambarangay” pagkat nangungunaAt Tagapangulo na kinikilala.

Pangunahing hangad tungo sa mahusayNa pamamahala sa gobyernong lokalAt titingalain sa buong BulacanAng barangay namin ngayon ay huwaran.

Buhay Pinoy

MANDY CENTENO

Napapanahon LINDA R. PACIS

Propesyon, negosyo o raket?MAY natanggap kaming masamangbalita na nag-oorbit (nanghihingi,namamalimos) ang ilang miyembrong media sa mga barangay captain saBaliwag. Galing na ba kayo sa opera-tor ng “Sa Pula, Sa Puti”? Siyangapala, buwanan pala ang kolekta ninyodoon.

Oo nga, gipit kayo sa pera, sino baang hindi, pero bakit naman sa mgakapitan pa kayo pupunta? Wala bakayong kaibigan, kamag-anak, kak-lase, kainuman na tutulong sa inyo?Bakit kayo lalapit sa hindi ninyokakilalang mga kapitan? At ipakikitalang ninyo ang media identificationcard na nakasabit sa inyong dibdib?Hindi ba iyon nakakahiya?

Hindi ba miyembro kayo ng Bu-lacan Press Club at iba pang orga-nisasyon na ang unang dapat asi-kasuhin at bigyan ng pansin ay angkapakanan ng mga miyembro? Bakitang inyong pinuno ay hindi magtayong kooperatiba upang sa oras na walakayong pamasahe o iba pang ka-gipitan ay may matatakbuhan kayo?Ang treasurer ninyo ay dapat pa-laging may nakahanda na petty cashupang mapagtakpan ang inyongpangangailangan. Sumbong pa ngisang kapitan ay nananakot pa dawkayo na isusulat ang video karera sakanyang lugar kung hindi kayopagbibigyan.

Sino ba ang nagsimula ng ga-

nitong sistema sa Bulacan? Media bakayo talaga o kunwari lang? Hari-nawa na huwag naman sana na patiang mga publisher ng mga pahayaganna nagsulputan sa lalawigan ayginagawa din ang pagdidilihensyangganito.

Ang pagiging media ba ay isangpropesyon, isang negosyo o isangraket? Karamihan kasi ay bastapumapasok sa ganitong gawain nawala man lamang background, train-ing, skills o ano pa mang kakayahan.Basta may pera, may pambayad saimprenta at iba pa.

Humingi po ako ng paumanhindoon sa mga nasagasaan ko na maymabuting hangarin sa pagpasok saganitong propesyon. Bukas naman salahat ang anumang negosyo o pro-pesyon ngunit kailangan ay maytinutupad na regulasyon o standards.

Sa palagay ko, nasa balikat ito ngmga media organizatiion lalo na angBulacan Press Club at iba pang or-ganisasyon na biglang nagsulputan saBulacan upang ipakita sa mga kakan-didato na kailangan silang bigyan ngpera (o suporta) upang mapagandaang imahe nila sa mga mambabasa.Ang tanong: May nagbabasa ba sakanilang mga isinusulat?

Panahon na upang ayusin ng mganamumuno ng mga organisasyon angmga pag-oorbit at iba pang ganitongmga kaso. Lilinisin ba ninyo ang

ganitong Abu Sayyap ng media? Opababayaan na lang? Isa itong ha-mon...

Paalam, Tia MuringKamakailan ay binawian ng buhay

ang 93 taong gulang na si Gng. MauraFernando-Rivera, balo ni FranciscoRivera sanhi ng respiratory cardiacarrest. Naiwanan niya ang 3 anak, siLina, Paz Maira at Vladimir at 2 apo,sina Francisca at Francis.

Natatandaan ko noong araw namadalas kaming pumasyal ng Mamako sa beauty parlor ni Tia Muring.Kahilera lang kasi ito ng botikanamin sa Plaza Naning, parke naginawang palengke ni dating MayorReynaldo del Rosario.

Taal siyang taga-Makinabang, de-boto ng Our Lady of the Holy Rosary,patron ng simbahan. Anak siya ninaFeliciano at Rosa Fernando (anak niKabesang Inggo (Domingo DelaCruz) na ayon kay Villacorte “Bali-wag Then & Now” ay nagmamay-aring hekta-hektaryang lupa.

Noong nabubuhay pa si Tia Mu-ring, masyadong relihiyosa siya atmakikita siyang akay-akay ang mgakapatid sa pagsisimba.

Sana ay magkita na kayo nginyong asawang si Paquito pag-katapos ng 22 taon. Kahit huli na,ipinaaabot namin ang taos-pusongpakikiramay sa mga naulila.

Camp Aguinaldo o Camp Crame, at doon ay madalasakong imbestigahan, kasama ng nasirang Jose Burgos(noo’y publisher ng We Forum) ng Metrocom, SAFP, atbp.

Mula noon ay nawalan na ako ng kapayapaan ng isip,madalas nang tumaas ang blood pressure ko. May nagsabisa akin na ako’y nasa “order of battle”—at nalaman kosa Liwayway na kung wala pa ako sa taming tanggapan,nagrerebisa sa aking kuwarto ang ilang ahente ng mili-tary.

Inaamin kong namahay ako sa pangamba, lagingnagugulantang sa pagtulog, hanggang sa ipayo ng doktorna kailangang ko ang mamahinga pero ayaw pumayagang Liwayway na magbitiw ako (napalakas ko kasi angsirkulasyon ng Liwayway, na umabot sa 165,000 kopyaang benta linggu-linggo).

Kung ayaw pumayag ang management ng Liwaywayna magbitiw ako bilang punong patnugot, nabubuo saisip ko na maghain ng maagang pagreretiro. Nasa gayongpagtatalo ang aking isip, nang dumating sa aking opisina,isang manananghali, ang nagpakilalang tauhan ng De-partment of Public Information, na nakatawang iniabotsa akin ang isang sulat, na may kasamang kontrato.

“Kayo, sir, ang napiling magtranslate ng libro niPresidente, sabi ng lalaki habang binabasa ko ang sulat,na may kalakip na kontrato.” Lima sir, kayong pinagpilianpero kayo ang napili.”

Gustohin ko sanang tanggihan ang alok, pero naisipkong iyon ay isang paraan ng pagkilala ng rehimengMarcos sa kakayahan ko bilang manunulat at peryodista.Nalagdaan ko na ang kontrato, at nakaalis na ang nagdalang libro, nang buklatin ko ang libro, na may 900 pahina.At nalula ako.

Pahapyaw kong binasa ang unang ilang pahina ng 900pahinang libro: “The Democratic Revolution in the Phil-ippines.” Dalawang buwan lang ang ibinibigay na taningpara isalin ko sa Pilipino ang libro—na kabuuan ngkaisipan ni Marcos at ng kanyang mga ghost writers—na nagbibigay-katuwiran sa pagdedeklara ng martial law.

Bago ko natapos ang pagsasalin ng libro ay nagkasakitako, pero pinilit ko pa ring tapusin iyon. Tumanggap akong P8,000 at isang personal na sulat mula kay PresidenteMarcos—nagpapasalamat at pumupuri sa pagkakasalinko sa Tagalog ng kanyang aklat.

Ang pagkakasakit ko ang nakakumbinse sa panga-siwaan ng Liwayway Publishing, Inc. na payagan naakong magretiro (optional)—nang may panghihinayang.

Apat na taon pagkapagretiro ko noong 1982, sumiklabang EDSA Revolution, at bumagsak ang diktadurya—angunang karanasan ng mga Pilipino sa ilalim ng martialrule.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Kastigo mula sa pahina 2

SETYEMBRE 18 - 24, 2009 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 5

Narito ang sipi ng privileged speech nainihayag ni Bise Gob. Wilhelmino SyAlvaradosa hapag ng Sangguniang Panglalawigan ngBulacan noong Setyembre 8, 2009. Para sahigit na pang-unawa ng mga mambabasa,ang “MWSS” na binanggit ng ilang beses niAlvarado sa kanyang pahayag ay tumutukoysa “Metropolitan Waterworks and SewerageSystem”, samantalang ang “Napocor” at“NPC” ay tumutukoy sa “National PowerCorporation”, ang ahensiya ng gobyerno nanamamahala sa Angat Dam at sa 53,000ektaryang watershed nito na matatagpuan sakabundukan ng mga bayan ng Norzagarayat Donya Remedios Trinidad (DRT) sasilangang Bulacan. — Patnugot

MGA kagalang-galang, Mga kala-lawigan:

Lubhang nakakabahala angrebelasyong nagdudumilat saating harapan nitong mga na-karaang araw, salamat sa ku-makaykay na pagpupursige ngMWSS na maisulong at mulingituloy ang sisinghap-singhap naLaiban Dam Project.

Sa kanyang makamihasnangtaktika ng pananakot at pagba-banta na nagpapagunita ng kam-panya nila ng Manila Water Com-pany hinggil sa sapilitang pag-papalagok sa ating mga lala-munan ng kanilang bersyon ngBulacan Bulk Water SupplyProject, nahantad tuloy angnakapanghihilakbot na pangitainng isang kahindik-hindik nasakuna na maaaring maganap saDakilang Lalawigan ng Bula-can—hindi sa 2015 na siyangtakdang taon ng diumano’y pa-ngangambahang kakapusan ngsuplay ng tubig sa kalakhangMaynila—kungdi anumang orasmula ngayon sa isang di ina-asahang hagupit ng masamangpanahon o malakas na pagyanigng lupa ay sasagupain ng milyon-milyong Bulakenyo ang pinaka-malaking trahedya sa kanilangbuhay at ari-arian.

Samantalang nag-aaway-away ang mga dalubhasa sa batashinggil sa legalidad ng kinaka-lutong joint venture sa pagitan ngMWSS at San Miguel Bulk Wa-ter Company Inc., upang ikasaang pagsasakatuparan ng pro-yektong Laiban Dam, waringnalilibang tayo sa panonood ngisang sarswela kung kaya’t na-kaligtaan natin o tuluyan ngnabura sa ating isipan ang kato-tohanan na ang Angat Dam aymatatagpuan sa ating lalawiganat siyang nag-iisang pinagmu-mulan ng panustos na tubig sabuong Metro Manila, “because ofits age and presence of the WestValley Fault in the vicinity of thedam,” sang-ayon na rin sa isangulat na ipinangangalat ng MWSS,“make our water supply at risk.”“ A new water source will helpmitigate the lost of water supplyfrom the other source in case ofmajor disasters and natural ca-lamities,” pagdidiin pa ng na-sabing ahensya.

At upang lubos na luminawang larawang ipininta sa atingguni-guni ng MWSS upang lalongpatingkarin ang kakagyatan (ur-gency) ng pagpapatayo ng LaibanDam at maging katanggap-tang-gap sa taumbayan ang halagangnaglalaro sa isa hanggang dala-wang bilyong DOLYAR, niliwa-nag pa nito na ang Angat MainDike Axis ay nasa ibabaw mismong tinatawag na Marikina ValleySystem Fault, ang mahabangbitak na nakaunat mula TaalLake hanggang sa Angat River.Ang naturang dike diumano ayisa sa may pinakamatarik nadalisdis sa buong daigdig. Kina-pansinan din ito ng pagkatasnoong 1968 nang katatapos palamang nitong maitayo at noonngang Agosto 1986 ay nagkaroonng malaking pagguho ng lupa sapaligid ng ex-batcher plant site.Samantala, ang disenyo ng Dam,partikular sa maaaring maganapna pagyanig o lindol; ay pinag-aalinlangan na ring hindi maka-tugon. Dahilan sa mga pangya-yaring ito, nanganganib diumanona mauhaw ang mga taga-MetroManila sa sandaling maganapang isang malaking sakuna nasasalanta sa suplay ng ng tubigna nakatinggal sa Angat Dam.

Ang solusyon, sang-ayon narin sa MWSS, ay ang pagpa-patuloy ng naudlot na kons-truksyon ng Laiban Dam na noonpa mang panahon ng Adminis-trasyong Marcos ay pinag-aa-ralan at naihanda na subalitinabutan ng EDSA Revolutionnoong Pebrero 1986.

Sa Chronology of Events perAdministration na bahagi ng ulatng MWSS, sinasabi: “Then cameEDSA Revolution in February1986” na wari bang ibig palabasinng ahensya na ang di pagkatuloyng Laiban Dam Project ay dahilsa People Power sa EDSA.

Ang totoo, isinagawa ng Ad-minitrasyong Aquino ang isangpag-aaral para sa rehabilitasyonng Angat Dam sa loob ng 17buwan mula noong Setyembre1987 bunsod ng malulubhangpangyayaring nagsapanganib sakalagayan ng dam tulad ng pag-guho ng lupang naganap noongAgosto 1987 at ilang seryosongdepektong natuklasang kritikalsa pagiging ligtas ng dam atitinuturing na nangangailanganng agarang pagsasaayos at pag-kukumpuni.

Ang totoo, samantalang nag-sasagawa ng sariling pagsisiyasatat pagtaya sa tunay na katayuanng Angat Dam, ang NAPOCORay naghain din ng opisyal nakahilingan sa pamahalaang Ha-pon, sa pamamagitan ng Pama-halaan ng Republika ng Pilipinas,upang humingi ng tulong tek-nikal mula sa nasabing bansahinggil sa programang pangre-habilitasyon ng Angat Dam.

Ang totoo, dahil sa kakag-yatan at kahalagahan ng pa-nukalang rehabilitasyon ngAngat Dam, tinugon ng JapanInternational CooperationAgency o JICA, ang ahensiya ngPamahalaang Hapon na respon-sible sa implementasyon ngpandaigdigang kooperasyongteknikal ang kahilingan ng atingpamahalaan sa pamamagitan ngpagpapadala ng isang pre-studymission sa dam site noongPebrero 1987. Noong Setyembreng taon ding yaon, hanggang samakumpleto ang imbestigasyongnagluwal ng mga solusyon saiba’t-ibang problemang kina-kaharap ng Dam. Bagamatmatapos ang 17 buwan, walangnaging pinal na inspeksyon sapinagmumulan ng katas sa dikeng dam dahil sa pagtutol ng NPCna patuyuan ang tubig ng pen-stock. Ang 1987 po ay 22 taon naang nagdaan.

Ang totoo, ipinagpaliban ngAdministrasyong Aquino noongDisyembre 1989 ang Laiban DamProject upang harapin at isagawaang higit na praktikal na mgaproyektong magtutustos ng tubiggaya ng Angat Water Supply Op-timization Project (AWSOP) atangUmiray Angat TransbasinProject, tulad ng pinagtibay ngMWSS Board of Trustees sailalim ng Kapasiyahan Bilang195-89.

Ang totoo, hindi ang LaibanDam Project ang unang dapatpagtuunan ng pansin at angpagaalala ng MWSS, bagama’tang proyektong nabanggit aysinasabing magdaragdag ng1,900 milyong litrong tubig ba-wat araw (MLD) upang matu-gunan ang hinhinuhang magi-ging pangangailangan ng Na-tional Capital Region sa suplayng tubig na aabot diumano sa5,619 MLD sa taong 2015. KUNGMAGAGAWA at ang pondonggugugulin ay hindi maglalahongparang bula.

Ang totoo, ang Angat Dam saBulacan ang unang dapat sagipinng MWSS at mga kosesyunaryonitong Manila Water Company,Incorporated (MWCI), at May-nilad Water Services Incorpo-rated (MWSI) mula sa napi-pintong pagsambulat nito dulotng mga lamat at iba pa pangdepektong ipinagwawalang ba-hala at inililihim sa mga mama-mayan ng Bulacan noon pa manng nasabing ahensiya at ng Na-tional Power Corporation.

Ang totoo, hindi ang taga-Metro Manila ang nasa panganib

ng pagkauhaw limang taon mulangayon. Ang mga taga Bulacanang nasa panganib ng pag-kalunod at pagkalipol anumangoras mula ngayon habang hu-mahakot ng limpak-limpak nasalapi ang dambuhalang tubo ngmga walang kaluluwang ahen-siya at korporasyon na ang ta-nging laman ng utak ay salapi,salapi at ibayong pakinabang nasalapi mula sa ating kabundukan,kagubatan at nalalabi pang ka-kahuyan. For theses people, “wa-ter is life,” but their life and theirsalone.” Di nga ba’t pati ang wa-ter right ng Bulacan na kaloob ngNational Water Resources Board(NWRB) ay kanila ng pinag-imbutan? At nasaan na ang 36metro kubikong tubig bawatSegundo (CMS) na nakalaan parasa tatlumpu’t isang libong ek-taryang (31,000 hectares) bukirinng may 20 bayan sa Bulacan atPampanga? Hindi ba’t kasamangipinagbibili ng MWSS sa kanyangmga suking konsesyunaryo? Atang bahagi ng ating lalawigan sapambansang iwing yaman natulad ng Angat Dam, hindi ba’thanggang ngayon ay patuloynilang ipinagkakait kahit ang dinatin pagtatamasa ng mga ka-rapatang ito ay salungat sa atingSaligambatas at Local Govern-ment Code?

Ang totoo, given its presentstate, Angat Dam is an accidentwaiting to happen. Ang AngatDam pala ay isang malakingsakunang naghihintay mangyari.Sa aba ng mga Bulakenyongdaratnan ng trahedyang ito,sapagkat ang mga taong dapatmanagutan sa kalunos-lunos napangyayaring ito ay nakapalingang ulo sa ibang direksyon, hindisa direksyon ng Bulacan SierraMadre, kundi sa direksyon ngTanay, Rizal at nananaginip nanaman ng isang transaksyongpagkaka-kuwartahan. Ang man-dato ng MWSS ay hindi upangmagnegosyo, kundi upang ti-yakin ang walang patid at sapatna panustos at pamamahagi ngtubig na miinom sa mga pam-pamahayan at iba pang kaugnayna layunin. Gayundin naman,kasing halaga rin nito ang pana-nagutang mapangalagaa ay ma-pagyaman ng mga watershed ar-eas upang makasiguro ng tuloy-tuloy na batis ng malinis na tubigpara sa mga darating pang sa-linlahi. Noon ay Manila WaterCompany at Maynila Water Ser-vices. Ngayon naman ay SanMiguel Bulk Water Company.Subalit ang kalakhang bulto ngtubig para sa mga taga-Maynila(Metro Manila) na umaabot sa4,019 MLD ay nagmumula pa rinsa Angat Dam.

Ano ang magagawa ng 1,900MLD na kapasidad ng LaibanDam limang taon mula ngayonkung biglang sumambulat angAngat Dam sa pagitan ng 2009at 2015? Or even beyond theproject’s completion date? Kayabang tustusan ng Laiban Damang 5.5 (lima’t kalahating) mil-yon o higit pang karagdagangpopulasyon nang wala pang 2,000milyong litrong tubig bawat arawna lilikhain nito na halos wala pasa kalahati ng tubig na itinu-tustos sa ngayon sa mga re-sidente ng Metro Manila?

Ang totoo, ang Laiban DamProject ay malapit din sa isanggeological fault. Even the world’smost modern technology cannotassure our safety and peace ofmind over the soundness of build-ing a dam near a geological fault,according to the Social ActionCenter of the Diocese of Antipolo.Ano’t anupaman, hayaan na ponatin sa mga dalubhasang tek-niko ang pagtataya at pagde-desisyon sa mga bagay na ito.

Gusto ko pong liwanagin nahindi ako tutol sa paghahanap ngMWSS ng karagdagang panga-ngailangan ng panustos na tubigpara sa ating mga mamamayanngayon at sa darating na pa-nahon. Maaari nilang isaalang-alang ang lahat ng options opamimilian hanggang sa hu-mantong ito sa pangwakas namga solusyon sa sinasabing na-

kaambang kakapusan sa suplayng tubig at ating i-harness ogisingin at gamitin ang natutulogna kakayahan ng Laguna de Baypara sa mga suliraning gaya nitosa malapit na hinaharap.

Subalit mga kagalang-galangna kagawad ng SangguniangPanglalawigan, sa ngalan ngating sinumpaang tungkulin saDiyos at bayan ay huwag natinghayaang ipagwalang bahala ngmga sangay ng pamahalaangdapat kumilos at managutan sabuhay at ari-arian ng ating mgakalalawigan. Ang sinasabi po ngaba ninyong lingkod magmulanoon hanggang ngayon ay si-nupin MUNA, patibayin, pagya-manin, lunasan ang mga depektoat gumawa ng tamang hakbangat pamamaraan ang ating pam-bansang pamahalaan partikularang MWSS, NPC at iba pangkorporasyong publiko man opribadong nakikinabang at nag-papasasa sa Angat Dam upangmaagapan at mapigil ang nag-babantang panganib at kapin-salaan na maaaring idulot ngkanilang kapabayaan sa panga-ngalaga ng nasabing dam. Bagonatin gastusan ng bilyon-bilyongpisong halaga ang isang pro-yektong nakapanukala pa la-mang ay pag-ukulan natin ngpansin ang isang pasilidad nanaririto na, ngayon at hindi sa2015, at siyang nagtutustos ngmga 95% nga pangangailanganng Kamaynilaan sa tubig ngayonat hanggang sa 2015, ngayon aysa kabila pa ng 2015 kung matu-tutuhan nating mahalin at linga-pin, pangalagaan at arugain angisang pambansang yamang nag-bibigay buhay sa ating mgamamamayan at ekonomiya saloob ng 41 taon, at marahil sadarating pang ilang taon, hang-gang hindi nagaganap ang sa-kunang ibinababala ng mgaahensiyang siyang dapat unangkumilos upang maantala, kunghindi man ganap na mapawi angbanta ng kamatayan at pagka-puksa ng ating mga kababayansa lalawigan ng Bulacan.

Hindi ang pagtatayo ng Lai-ban Dam ang praktikal at ma-katwirang solusyon. Sa halip namagtayo kayo ng dam sa Tanayat tigatigin ninyo ang mahigit saapat na libong pamilyang tahimikna nabubuhay sa pook na yaon,iligtas muna ninyo sa tiyak nakapahamakan ang milyong ma-mamayan ng dakilang lalawigangito, gawan ng paraan ang lamatat iba pang depekto ng AngatDam, ipatigil ang illegal loggingat quarrying sa Sierra Madre atAngat River, sugpuin ang pang-huhuthot sa pondo ng bayan sangalan ng madiwaswas at la-gareng hapong reforestation ngmga taga-DENR na gumagamitng mga informal settlers atnandarayuhang taga-kapataganupang lawagin ang kagubatan atkalbuhin ang kabundukan upangituloy ang kanilang walang ka-tapusang raket ng deforestation-reforestation-deforestation atpapanagutin sa batas ang mgataong naglugso ng ating kali-kasan na patuloy na ngumangat-ngat sa katatagan ng Angat Dam.

Iwaksi natin ang mentalidadna pera-pera lang upang ma-aninaw natin ang mga tumpak nasolusyon sa suliraning kinaka-harap ng bayan.

Higit sa lahat, igalang natinang kultura at kabihasnan ngating mga kapatid na katutubongnamumuhay at naninirahan saating kabundukan na siya nilanglupang ninuno bago pa natinnaisipan ang natutunangmagtayo ng dam, magputol ngpunong kahoy sa gubat,magkaingin, mag-uling, mag-mina, at mangamkam ng ari-ariang hindi naman talaga saatin. O sa madaling sabi, bagonatin naisipang pagsamantala-han at gahasain ang Inang Ka-likasan at matutuhang puksainang mga lahat ng alaga niyanghayop at halaman sa kanyangsinapupunan dahil sa pera-peralang. Ano ang karapatan natingmagpalubog ng mga pamayanan,mambulabog ng mga naninira-

han doon at magtaboy ng mgatahimik na mamamayan mula sakanilang pook panirahan paralang ialay ng buong-buo ang lahatng kanilang ipinundar at pi-nagpaguran sa paanan ng mgakorporasyon naghahari-harian?Kasi pera-pera lang.

At dahil pera-pera lang, hindinatin napapansin na may isangWawa Dam na minsang tumustosng pangangailangan natin satubig sa loob ng 60 taon mula1908 hanggang 1968. Maaringsabihing mas kakaunti ang mgatao noon subalit wala pa rinnamang Angat Dam noon. Kungmagkakatulong sana ngayon angdalawang dam, kung hindi la-mang dahil sa pera-pera…

At dahil nga sa pera-pera langhindi rin natin napansin na angwatershed ng Wawa Dam ay maysukat na 27,700 ektarya, haloskasin-laki ng watershed area ngLaiban Dam na 28,000 ektarya.Kaya nga, ang produksyon ngtubig na kayang gawin ng Wawadam ay halos makakasindami narin ng ipo-prodyus ng Laiban.

Hindi rin natin napansin naang Wawa Dam ay 4 kilometrolamang ang layo sa kabayanan ngMontalban (Rodriguez, Rizal), 11kms by pipelines sa Balara Treat-ment Plant ng MWCI at 20 kmsnaman, by pipeline sa La MesaTreatment Plant ng MWSI, sa-mantalang ang Laiban Dam ay 70kilometro hanggang sa MWSS.Kasi nga, ang nakikita natin aypera-pera lang.

Hindi natin napansin ang5,000 pamilyang iskwater nanadaragdagan araw-araw nakailangang pakiusapan at hi-muking lumipat kung hindi mansapilitang palalayasin at ipag-tabuyan na balang araw ay si-yang babagsakan ng lahat ng sisikapag pumalpak na at sumablayang proyekto at hindi na ma-hagilap ang pondo.

Hindi rin natin napansin angSa Lorenzo Ruiz Builders nangsabihin nitong ang Wawa Dam aynangangailangan lamang ngamaliliit na pagkukumpuni atrenobasyon upang ito ay uman-dar at mapakinabangan sa looblamang ng 8 buwan at makapag-deliver na ng 50 hanggang 80milyong litro ng tubig bawa arawsa susunod na 2 taon, at 200 MLDpara sa susunod na 4-5 taon, atpara sa 1,000 hanggang 1,500milyong litro bawat araw upangkahit paunti-unti ay matugunannito ang pangangailangan satubig ng Metro Manila hanggangsa taing 2015. Kaya rin nitongmakapag-generate ng 300 mega-watts hanggang 500 megawattsng elektrisidad na 1,200% hang-gang 2,000 porsiyentong masmataas kaysa kaya ng LaibanDam na 25 MWS lamang ngelektrisidad. Subalit higit nadumadagundong ang boses ngpribadong korporasyon kungpera-pera lang ang pag-uusapan,nalunod ng rumaragasang la-gaslas ng Laiban Dam ang tinigng San Lorenzo bagama’t ito angnag-alok ng pinakamabisa atpinakamabilis na paraan ngpagsusuplay ng tubig sa pina-kamurang halaga. Pera-pera langkasi ang nasunod at pinakinggan.

Hindi natin napansin na dahillubha tayong nagpapakalibang sanakaka-engganyong taginting ngpera-pera lang ay tuluyan nanating nakaligtaan ang mgalamat at katas ng ating sarilingAngat Dam, hanggang isangaraw, sa kalaliman ng gabi anglamat ay naging isang bitak atang katas ay naging isang ma-laking bulwak! Ang malakingbitak ay naging isang malalim nabiyak na bumigay at natipak. Atang malaking bulwak ay nag-aalimpuyong bahang biglangsumambulat!

Huwag nawang itulot! Huli nang ating mapansin na tayonglahat ay inaanod na ng nagwa-walang putik at rumaragasangtubig, pinaghahampasan ng nag-ngangalit na agos sa matutulis nabato ng mga quarry site, nag-kakalsog-lasog ang katawan atkaluluwa sa pagkaipit at pagtu-lak ng malalaking putol ng mga

Malaking sakuna naghihintay na mangyari – Alvarado

6 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 SETYEMBRE 18 - 24, 2009

Walang bitak ang Angat Damat tatagal pa, ani ng Napocor

Malaking sakuna naghihintay namangyari, ani Bise Gob. Alvarado

MALINIS NA KATAS — Uminom ng tubig na sinahod mula sa tubong tubig sa dike ng Angat Dam si Engr. Rodolfo German ng Napo-cor. Ang tubig ay kumakatas sa ibaba ng dike. Sinabi ni German nawalang dapat ipangamba sa dam at natural lamang daw sa isangrock-fill dam ang magkaroon ng kumakatas na tubig. — DINO BALABO

troso at punong kahoy na pa-balagbag na nagsisipanaog mulasa dalisdis ng mga bundok upangibuhos ang kanilang nagpupuyosna poot na hindi natin napansin,na sinadya nating huwag pan-sinin dahil sa maling akalang ang

sundan sa pahina 6 mula sa pahina 5

lahat ng bagay at lahat ng usapin,pati na ang sagradong buhay ngtao ay madadaan lahat sa pera-pera lang.

Mga kagalang-galang na ka-gawad ng Sangguniang Pangla-lawigan ng Bulacan, muli poakong nananawagan sa inyo atkumakatok sa pintuan ng inyongmga puso.

Maaaring pinaghati-hati tayotayo ng pagkakaiba-iba sa paraanng pagpapatakbo ng gobyerno.Maaaring hindi magkakasundoang ating paniniwalang pam-pulitika. Maaaring magkaka-tunggali ang mga lapiang atingkinabibilangan. Maaaring mag-kakabangga ang kani-kaniyanginteres na ating itinataguyod atisinusulong. Subalit sa usapin ngating kapaligiran at ng atingkalikasan, dapat ay magkakaanibang ating paninindigan at mag-kakaisa ang ating pananaw.

Sa harap ng nagaganap napagbabago sa ating klima bunsodng lumalalang pag-init ng buongdaigdig, sa harap ng hindi ma-awat na pagkatunaw ng yelo saibabaw at ilalim ng mundongating tinatahanan na nagda-ragdag ng malaking bolyum ngtubig sa ating karagatan, kai-langang magharap tayo ng isangsolidong prente at matibay nahanay ng pagkakaisa sa mgahamon ng nag-iibang paligidngayon at sa hinaharap.

Ang lalawigan ng Bulacan ayhindi hiwalay sa mga pangyaya-ring ito sa buong daigdig. Bini-yayaan tayo ng langit na bahaging isang mayaman at masaga-nang kalikasan na nakaangat saibang lalawigan sa ating bansa.Ang Sierra Madre ay kinumutanng kalikasan ng makapal nakakahuyan ay unti-unting nilala-pastangan ng mga higante atdambuhalang naglalagay sa pa-nganib sa buhay at kaligtasan ngating mamamayan. Huwag ponating ipagwalang bahala angmga nabunyag na kahinaan ngAngat Dam at sana ay kumilostayo ng sama-sama at hilingin na-tin sa kinauukulan, maging saating sarili, ang agarang pagsa-saayos nito upang maiwasan anganumang kapinsalaang maaringmaidulot nito sa ating mga kala-

lawigan. Huwag po nating haya-ang pagsamantalahan at pagpa-sasaan ng walang pakundanganat malasakit sa ating kapakananang mga pasilidad na ito ng iilangtao habang bibitin-bitin sa atingulunan ang tabak ni Damocles nanagbabadya ng kapahamakan atkamatayan. Huwag nating hin-tayin ang araw ng ating kapa-nganyayaan bago natin isagawaang mga karampatang hakbangna magliligtas sa atin sa isangnagbabantang trahedya.

Ito ang kabalintunaan ngLaiban Dam Project.

Na habang tunay at totoo angpanganib na kinakaharap ngbawat Bulakenyo sa mga depektong Angat Dam, iba naman angpinagkakaabalahan ng mgaahensya at kumpanyang nakina-bang sa loob ng matagal na pa-nahon sa dam na ito na iniwi ngating lalawigan nang walang anu-mang kapalit. Sa halip na pagla-anan ng pondo at panahon angrehabilitasyon ng depektibongAngat Dam, ang pinag-uukulanng MWSS, totoo man o hindi, ayang paggawa ng mga paraanupang mailusot mula sa legal namga balakid ang unsolicited pro-posal ng isang pribadong korpo-rasyon upang maitayo ang Lai-ban Dam sa halagang isa hang-gang dalawang bilyong dolyar.

Buhay o pera?Buhay ng ating mga kalala-

wigan o pera ng mga pribadongkorporasyon? Pera, ang luma-labas na naging pangunahingkosiderasyon sa umpugang ito nginterest ng bayan at interes ngpribadong korporasyon.

Pera, syempre pa, maging sapunto de vista ng MWSS na dapatsana’y siyang pangunahing na-ngangalaga, nag-iingat at nag-babantay sa kapakanan ng atingmga kalalawigan.

Pera din ang laging pinipili ngDENR sa halip na kagalingan ngating mga kabundukan, kaguba-tan at kakahuyan. Pera mula sadeforestation at pera mula sa re-forestation.

Pera din ba ang pipiliin ngmga taga-NPC kaya halos nag-kapatsi-patsi ang watershed saAngat at Ipo Dam. Kahit tung-kulin nilang ipagsanggalang ito.

Pera lang ba talaga. At bahalana kayo sa buhay ninyo!

Ganyan kasakit ang katoto-hanan sa Lalawigan ng Bulacan.

Mga kaginoohan, nasa atingmga kamay na lamang ang sarilinating kaligtasan.

Magandang araw po at mara-ming salamat sa inyong lahat.

EXEMPLIFYING a fruitful part-nership between the public andthe private sector, NutriJuice wasrecently featured in the 62ndfounding anniversary and 35thannual seminar series of the Foodand Nutrition Research Instituteof the Department of Science andTechnology (FNRI-DOST).

NutriJuice is an orange juicedrink fortified with iron, zinc,lysine, and vitamins A and C, de-veloped by Coca-Cola Philippinesand FNRI-DOST to help combatthe prevalence of iron deficiencyanemia (IDA). According to the2003 National Nutrition Survey ofthe agency, 37.4% of children aged6-12 have IDA; indicating an alarm-ing problem in nutrition. IDA ham-pers mental and physical develop-ment of schoolchildren, the mani-festations of which are sluggishnessand lack of energy.

Faced with this situation, Coca-Cola and the FNRI-DOST workedtogether, each bringing their exper-tise to the table, resulting inNutriJuice. Coca-Cola produces awide portfolio of beverages whichaim to provide people’s differentneeds for fun, refreshment, hydra-tion and nutrition. On the otherhand, FNRI-DOST, is the leadagency in food and nutrition re-search and development in thecountry, provides accurate data,correct information and innovativetechnologies to fight malnutrition.

Together, the two organizationssought to test the efficacy ofNutriJuice in a 2006 study involv-ing 277 students from Pinagla-

NutriJuice featured in 62nd Anniversaryof Food and Nutrition Research Institute

banan Elementary School, SanJuan, Metro Manila. After 100 feed-ing days, NutriJuice proved to re-duce IDA from 100% at baseline to13% at endline. Armed with theseresults, NutriJuice was then dis-tributed for free in 2008 to 6,500students in 19 Quirino provinceschools and Bagong Silangan El-ementary School in Quezon City.Hoping to spread the juice this year,Coca-Cola is currently distributingNutriJuice to 30,000 students inthe areas of Davao, Bukidnon,Tacloban, Palawan, Zambales,Quirino, and the cities of Marikina,Pasig and Taguig in Metro Manila.

During FNRI-DOST’s 62ndfounding anniversary celebrationlast July 3, 2009, the agency andCoca-Cola signed a memorandumof agreement, continuing theirpartnership for the NutriJuiceproject. As part of their weeklongcelebration, FNRI-DOST also heldtheir 35th annual seminar serieslast July 7 and 8, themed “WastongNutrisyon Kailangan, LifestyleDiseases Iwasan.”

Featured were panel discussionsby top health professionals, initialresults of the 7th National Nutri-tion Survey and nutrition interven-tion studies. Held at the FNRI Au-ditorium in Taguig City, NutriJuicewas highlighted together withother commendable public-privatepartnerships on food fortification.

NutriJuice is one of Coca-Cola’scorporate social responsibilityprojects for health and nutrition.Discussed by JB Baylon, Coca-ColaPhilippines Vice President for Pub-

lic Affairs and Communicationsduring the seminar series, “Coca-Cola aims to become more than abusiness partner. More impor-tantly, we want to be a responsiblecorporate citizen and help makethe communities where we arepresent more sustainable. That iswhy we are sharing NutriJuice tostudents for free, in the hope thatwe can make a positive differencein their lives, to somehow streng-then them and help in their growthand development. They, who arethe future leaders of the country.”

Dr. Mario Capanzana, Directorof the FNRI-DOST, shared the samesentiments, stating that though thedevelopment of NutriJuice tooksome time, the wait was well worthit. “This is a dream come true whenyou think of how it came from anidea to a product that can reach ourpopulation.”

“After almost three years of in-tensive research by the FNRI Sci-entist and senior researchers, weare happy that we are seeing thefruits of our research and develop-ment efforts now being given topublic elementary schools,” he con-tinues. “We have a lot of programswhich though commendable, do notreach the real recipients of thetechnology and information.” Headds, “FNRI alone could not havemade this happen without our part-ners. The partnership with Coca-Cola, assured that the product wedeveloped will be able to help re-duce some of these micronutrientdeficiencies in iron and vitamin A,which is in NutriJuice.” — PR

NI DINO BALABO

NORZAGARAY, Bulacan — Wa-lang “crack” o lamat ang 41-taong Angat Dam, sa halip aymatatag at tatagal pa iyon ng 60taon, ayon sa mga opisyal ng Na-tional Power Corporation (Napo-cor) na siyang namamahala sadam.

Pinangunahan naman ni Gob.Joselito Mendoza ang isang ins-peksyon sa dam noong Linggo,Setyembre 13, sa layuning maib-san ang pangamba ng mga Bula-kenyo hinggil sa balitang luma-bas sa telebisyon na nagsasabingmay lamat ang higanteng ting-galan ng tubig.

Ang nasabing balita ay nag-ugat sa isinagawang privilegedspeech ni Bise Gob. WilhelminoSy-Alvarado sa bulwagan ng Sa-ngguniang Panglalawigan noongSetyembre 8, kung kailan aysinabi niya na dapat ay unahinang pagkumpuni sa Angat Damupang maiwasan ang posibilidadng isang trahedya katulad nangnangyari noong Oktubre 27,1978.

Ang talumpati ni Bise Gob.Alvarado ay batay sa mga doku-mentong ginamit ng Metropoli-tan Waterworks and SewerageSystem (MWSS) upang bigyan ngkatwirang ang panukalang pag-gawa ng Laiban Dam sa Tanay,Rizal na sinasabing tutugon sanapipintong kakulangan ng tubigsa Kalakhang Maynila sa 2015.

“Walang crack ang AngatDam,” ani Romualdo Beltran,isang inhinyero ng Napocor nanakatalaga para sa pamamahalaat pagbabantay sa mga dike ngnasabing dam na matatagpuan sabayang ito.

Ang Angat Dam ay ang pinag-kukunan ng 97 porsyento nginuming tubig ng Metro Manilana pinadadaloy doon ng ManilaWater Corporation Inc., (MWCI)at Maynilad Water Services Inc.,(MWSI) na kapwa konsesyunar-yo ng MWSS.

“Hindi pa kailangan ng AngatDam ng rehabilitation,” aniBeltran at sinabing nagsasagawasila ng regular na monitoring o

pagbabantay sa dike ng damupang matiyak ang katatagannito.

Inayunan ito ni InhinyeroRodolfo German, ang manedyerng Angat River Hydro ElectricPower Plant (ARHEPP) ng Na-pocor, at sinabi pang magagamito tatagal pa ang Angat Dam sasusunod na 60 taon.

Sinabi ni German sa Mabu-hay na ang mga dam ay kara-niwang tumatagal o may “econo-mic life” na 50 taon, na kumum-pirma naman sa naunang paha-yag ni Inhinyero Jose Dimatulacng MWSS na malapit nang mata-pos ang buhay ng Angat Dam.

Ipinaliwanag ni German namatatag pa ang mga dike ng damna pumipigil sa tubig ulan napumapatak sa kanbundukan ngSierra Madre na nasasahod ngdam, ngunit inamin niya nanabawasan ang kakayahan ni-tong magtinggal ng tubig sa loobng 41-taong operasyon.

Ito ay dahil na rin sa “silt-ation” o burak na naipon sa riverbed o ilalim ng tinggalan ngtubig.

Ipinaliwanag ni German na sabawat taon ay kumakapal ngkalahating metro ang siltation oburak sa dam, kaya’t tinatayanilang nasa 20 metro na angkapal noon.

Ito ay nangangahulugan nanabawasan ang dami ng tubig nanaititingal sa dam dahil sa unti-unting pagbabaw nito.

Sinabi naman ni Gob. Mendo-za na kaya niya pinangunahanang inspeksyon sa Angat Dam ayupang maibsan ang pangamba ngmga Bulakenyo sa balitang maylamat ang dam.

“Gusto rin nating malamanang katotohanan para maibsanang takot ng mga Bulakenyo.Kung may crack nga ang dam aydapat pagtulong-tulungan angpaghanap ng solusyon diyan,” aniMendoza.

Una rito, sinabi ni Bise Alva-rado sa kanyang talumpati saSangguniang Panglalawigan nadapat “sinupin muna, patibayin,pagyamanin, lunasan ang mgadepekto at gumawa ng tamang

hakbang at pamamaraan” parasa Angat Dam bago ituloy angpanukalang konstruksyon ngLaiban Dam.

Sinabi niya na kung hindiagad matutugunan ang mgadepekto ng dam ay maaaringmaghatid ito ng kapahamakan samga Bulakenyo katulad ng nang-yari noong Oktubre 27, 1978kung kailan ay nagpalabas ngtubig ang dam na naging sanhing pagkasawi ng maraming bu-hay, pagkasira ng mga ari-arian,pananim, palaisdaan at mgaimprastraktura na lumubog samalawakang pagbaha.

Ang talumpati ni Alvarado aybatay sa dokumentong ginamitng MWSS upang bigyang kat-wiran ang panukalang kons-truksyon ng Laiban Dam.

Ayon sa MWSS, ang AngatDam na kasalukuyan nilangpinagkukunan ng tubig ay ma-tanda na, may katas ang dike atnasa ibabaw ng Marikina FaultLine. Dahil dito, sinabi ng MWSSna kailangan nang makapag-bukas ng panibagong pagku-kunan ng tubig na padadaluyinpara sa lumulobong populasyonng Kalakhang Maynila.

Tinataya ng MWSS na kaka-pusin sa tubig ang Metro Maynilasa taong 2015, kaya’t ipinanukalanila ang konstruksyon ng LaibanDam na tinatayang gugugulan nghalagang $2 bilyon.

Samantala, umabot na angwater elevation ng Angat Dam saspilling level nito na 212 metersnoong Setyembre 13, ngunithindi nagpatapon ng tubig angNapocor.

Gayunpaman, ang taas ng wa-ter elevation ay hindi nanga-ngahulugan na 212 metro anglalim ng tubig mula sa nasabingsukat hanggang sa river bed.

Ang paggawa ng Angat Damay sinimulan noong 1964 atnatapos ito noong 1967. Sinimu-lan naman itong gamitin noong1968 sa pagpapadaloy ng inu-ming tubig sa Kalakhang Mayni-la. Mula 1908 hanggang 1968 angKalakhang Maynila ay umasa satubig mula sa Wawa Dam na ma-tatagpuan sa lalawigan ng Rizal.

SETYEMBRE 18 - 24, 2009 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 7

Delubyo noong 1978 malinaw pa sa alaala

Angat Dam dapat ayusin mula sa pahina 1

ibinatay sa dokumentong ginamitng MWSS para bigyang katuwi-ran ang pagtatayo ng LaibanDam, binanggit ni Alvarado angilan sa mga depekto ng AngatDam:

— Matanda na o 41-taon naang Angat Dam at ang katataganng disenyo nito ay tatagal ng 50-taon.

— Bahaw o mababaw na angtinggalan ng tubig ng AngatDam.

— Nakatayo ang main dike ngAngat Dam sa ibabaw ng WestValley Fault o ang mahabangguwang sa ilalim ng lupa nanagkabalatay mula sa Taal Lakehanggang sa Ilog Angat.

— May tagas ang dike ng damna isang palatandaan na maylamat ito, partikular ang pen-stock o ang isang tunnel napadaluyan ng tubig nito palabas.

Dahil sa mga depektong ito ngAngat Dam, sinabi ng MWSS sadokumentong may titulong“Agency justification for the con-struction and operation of theLaiban Dam Project”, tinatayangaabot sa 5,600 milyong litro ngtubig bawat araw (MLD) angkakailanganin ng kalakhangMaynila sa 2015, at upang ito aymatugunan kailangan ng isangpanibagong pagkukunan ng tubigna may kakayahang magpadaloyng higit sa 1,600 MLD.

Ito ay dahil na rin sa ang kasa-lukuyang kakayahan ng AngatDam ay magpadaloy lamang ng4,000 MLD, kaya’t lumalabas nakakapusin ng 1,600 MLD angpadadaluying tubig sa KalakhangMaynila sa 2015.

Ayon pa rin sa dokumento,ang Laiban Dam ay may kakaya-hang magpadaloy ng 1,900 MLD,bukod pa sa malapit ito sa Kalak-hang Maynila.

Ang panukalang paggawa ngLaiban Dam na unang pinag-aralan noong 1979 ay mulingbinuhay sa taong ito nang lumag-da ang MWSS at ang CalEnergyna nakabase sa Amerika sa isangMemorandum of Understanding(MOU) noong Hunyo 28, 2008.

Nagsagawa ng pag-aaral ang CalEnergy, ngunit umurong din.

Noong Setyembre 8, 2008,lumagda sa isang MOU ng MWSSat ng San Miguel Bulk WaterCompany Inc., (SMBWCI) nasinundan ng pagsusumite ngnasabing kumpanya ng unsolic-ited proposal nitong Pebrero 9.

Nitong buwan ng Hulyo, na-lathala sa mga pang-araw-arawna pahayagan ang plano para sapanuklang konstruksyon ngLaiban Dam na nakatawag pan-sin kay Alvarado, kaya’t nagsaga-wa siya ng pag-aaral at pagsasa-liksik na nagbunga sa kanyangprivileged speech noong Setyem-bre 8 o isang taon matapos lu-magda sa MOU ang MWSS at angSMBWCI.

Sa simula ng talumpati niAlvarado sa Sangguniang Pang-lalawigan, sinabi niya, “Lubhangnakakabahala ang rebelasyongnagdudumilat sa ating harapannitong mga nakaraang araw,salamat sa kumakaykay na pag-pupursige ng MWSS na maisu-long at muling ituloy ang sising-hap-singhap na Laiban DamProject.”

Binanggit ni Alvarado angmga depekto ng Angat Dambatay sa dokumentong ginamitng MWSS upang bigyang katu-wiran ang pagtatayo ng LaibanDam.

Binigyang diin ng Bise Gober-nador na hindi ang Laiban DamProject ang unang dapat pagtu-unan ng pansin at pag-aalala ngMWSS.

“Ang totoo, ang Angat Dam saBulacan ang unang dapat sagipinng MWSS at mga kosesyunaryonitong Manila Water Company,Inc. (MWCI), at Maynilad WaterServices Inc. (MWSI) mula sanapipintong pagsambulat nitodulot ng mga lamat at iba pangdepektong ipinagwawalang baha-la at inililihim sa mga mamama-yan ng Bulacan noon pa man ngnasabing ahensiya at ng NationalPower Corporation,” ani Alva-rado.

Iginiit pa niya, “Ang totoo,hindi ang taga Metro Manila ang

nasa panganib ng pagkauhawlimang taon mula ngayon. Angmga taga Bulacan ang nasapanganib ng pagkalunod at pag-kalipol anumang oras mula nga-yon habang humahakot ng lim-pak-limpak na salapi ang dambu-halang tubo ng mga walangkaluluwang ahensiya at korpo-rasyon na ang tanging laman ngutak ay salapi, salapi at ibayongpakinabang na salapi mula saating kabundukan, kagubatan atnalalabi pang kakahuyan.”

“Ang totoo, given its presentstate, Angat Dam is an accidentwaiting to happen. Ang AngatDam pala ay isang malakingsakunang naghihitay mangyari,”pagbibigay diin pa ni Alvarado.

Nanawagan din siya sa mgakagawad ng Sangguniang Pang-lalawigan na huwag hayaangipagwalang bahala ng mga sa-ngay ng pamahalaang dapatkumilos at managutan sa buhayat ari-arian ng mga Bulakenyo.

“Sinupin muna, patibayin,pagyamanin, lunasan ang mgadepekto at gumawa ng tamanghakbang at pamamaraan angating pambansang pamahalaanpartikular ang MWSS, NPC atiba pang korporasyong publikoman o pribadong nakikinabang atnagpapasasa sa Angat Dam u-pang maagapan at mapigil angnagbabantang panganib at ka-pinsalaan na maaaring idulot ngkanilang kapabayaan sa panga-ngalaga ng nasabing dam,” aniAlvarado.

Ayon pa kay Alvarado angkanyang panawagan ay upangmaiwasan na maulit pa anginsidente ng malawakang pagba-ha sa Bulacan sanhi ng di sina-sadyang pagbubukas ng flood-gates ng dam noong Oktubre 27,1978 na naging sanhi ng pagka-matay ng marami at pagkasira ngari-arian at mga pananim.

Para naman kina InhinyeroRomualdo Beltran at InhinyeroRodolfo German, ang manager ngAngat River Hydro Electric PowerPlant (ARHEPP) ng Napocor nanamamahala sa Angat Dam, wa-lang dapat ipangamba ang mga

Bulakenyo.Pinasinungalingan nila na

may lamat ang dam at sinabingnatural lamang sa isang rock-filldam ang magkaroon ng kuma-katas na tubig.

Ang rock-fill dam ay gawa sapinagpatong-patong na bato, lupaat buhangin. Ito ay kakaiba saconcrete dam na ang gamit aypinaghalong semento, graba atbuhangin na pinatigas.

Sinabi ni Beltran na masdelikado ang kongkretong dam oistraktura bilang pamigil ngtubig lalo na kapag nagkabitakiyon.

“Kapag concrete at nagka-bitak, lumalaki yung bitak, perosa rock-fill, kapag nagkasiwangsa ilalim, bumababa yung lupa atbuhangin sa itaas at natatakpanang siwang,” ani Beltran.

Binangggit din niya na patu-loy ang kanilang monitoring opagbabantay sa dam at walasilang naitala na posibleng ma-ging problema.

“Kapag nagkaroon ng discol-oration sa kumakatas na tubigdiyan sa base ng dam, iyon angpalatandaan na may problemakami, pero ngayon ay wala pa atdiyan pa kumukuha ng inumingtubig ang mga empleyado dito saHilltop,” ani Beltran.

Sinabi naman ni German nasa kabila na 41-taon na ang AngatDam, maari pa itong tumagal ng60 taon.

“Tatagal pa iyan ng 60 yearso higit pa,”ani German ngunitinamin na tinatayang may 20metro na ang kapal ng siltation oburak sa river bed o ilalim ngdam.

“On average na half meter ayear ang accumulation ng silt-ation, nasa 20 meters na yungsiltation ng dam pero 30 meterspa bago abutin at matabunanyung in-take tunnel,’ ani Ger-man.

Ang in-take tunnel ay angpinapasukan ng tubig mula sadam palabas patungo sa Ipo Damna dinadaluyan ng tubig patungosa La Mesa Dam at Balara Fil-tration Plant sa Lungsod ngQuezon.

Ang La Mesa Dam ay angpinagkukunan ng MWSI ng tubigna kanilang pinadadaloy sa kan-lurang bahagi ng KalakhangMaynila, samantalang ang BalaraFiltration plant ang dinadaluyanng tubig na inahahatid ng MWCIpatungo sa mga konsesyunaryonito sa silangang bahagi ngKalakhang Maynila kabilang anglalawigan ng Rizal. — DinoBalabo

mula sa pahina 11978, pero higit itong nagkaroon ng kulaysa aking isipan nang mapagtagni-tagni koang ilan sa mga pangyayari dahil sa akingpagsasaliksik at pakikipanayam sa iba’tibang tao, bilang isang mamamahayag.

Sayang, wala pang mga digital camerao mga cellular phone na may camera noonpara makapagtala ng mas malinaw nalarawan ng mga kaganapan. Ngunithayaan ninyong aking ilarawan ang mgapangyayaring sinariwa ko sa aking alaala31 taon ang nakaraan.

Bilang isang bata noong 1978, normallamang sa akin ang pagbaha na ang lalimay lampas tao sa loob ng mahigit isangbuwan sa aming bayan. Batay sa akingpakikipanayam, tuwing ikalawang taonpala mula 1970 ay may katulad na pagba-ha sa amin. Iyon ay dahil hindi panagagawa noon ang Labangan Channelmula Calumpit hanggang Manila Bay nadinadaluyan ng tubig baha ngayon.

Sa kasalukuyan, wala na ang malalalimna pagbaha sa Hagonoy na tumatagal ngmahigit isang buwan tulad noong 1970, 72,74, 76 at 78. Napalitan naman ito ng araw-araw na pagbaha dulot ng high tide mulasa huling bahagi ng dekada ’90.

Natatandaan ko ang ilang araw namalakas na buhos ng ulan bago bumahanoong 1978. Itinaas ng aking ama’t ina angmga gamit sa bahay, ang mga alagang itikat baboy ay inilipat sa mas mataas nalugar. Nagpakiskis ng palay at inihandaang bangka namin dahil sa gitna ngkabukiran ng Sitio Peralta, Barangay SanSebastian sa bayang ito kami nakatira.

Batay sa tala ng National Power Cor-poration (Napocor) “extraordinary flood”ang nangyari noong Oktubre 27, 1978dahil sa dami ng ulan na bumuhos sa damnoong araw na iyon na umabot ng 2,730mm samantalang ang naitalang nilang av-erage annual rainfall mula 1967 hanggang1995 ay 2,449 mm lamang.

Matapos ang malakas na buhos ng ulanay sinundan ng pagragasa ng tubig sa IlogAngat na nagpalubog sa maraming bayansa lalawigan. Nangyari ito dahil sa

umapaw ang tubig sa dam kaya’t nagpa-tapon ang Napocor. Ayon kay InhinyeroRodolfo German ng Napocor, hindi sina-sadyang nabuksan ng todo ang mga flood-gate sa spillway ng dam noon. Hindi nanila iyon naisara hanggang hindi mababawang tubig sa dam dahil masisira ang flood-gate.

Ang resulta: biglang rumagasa angtubig sa Ilog Angat at hindi nabigyan ngsapat na babala ang mga taong nakatirasa gilid ng ilog, maging ang iba pang Bula-kenyo. Dahil dito, marami ang namataysa pagkalunod, at nasalanta ang mga ari-arian pananim at palaisdaan.

Ayon kay Rodolfo Santos, dating hepeng Provincial Disaster Coordinating Coun-cil (PDCC) ng Bulacan, may mga bangkayng tao noon na nakuhang nakasabit saitaas ng mga punong kawayan mataposbumaba ang tubig baha. Iyon ay patunaylamang sa karahasang hatid ng malalimna tubig bahang umalimpuyo at rumagasa.

Ilan sa mga nasawi sa nasabing biglangpagbaha ay lumutang at nakuha sa kai-lugan ng Hagonoy. Matitigas, namamagaat nangangamoy na sila nang ipasok ngwalang ataul sa mga nitso sa pambayangsementeryo ng Hagonoy na matatagpuansa Sitio Peralta, San Sebastian noon.

Bilang isang bata, nakiusyoso pa akokasama ang aking kuya Virgilio sa pagli-libing sa bangkay na nakasakay sa bang-kang ipinasok sa sementeryo isang haponnoong 1978. Namumuti ang bangkay dahilbinudburan ng apog upang di mangamoy.Kaso, sa sobrang pakikiusyoso ng kuya ko,napaginipan kinagabihan yung bangkay.Siyempre, napagalitan siya ng amang ko,at naging sanhi iyon ng aming madalas nakantiyawan noon.

Dahil sa malapit nang gunitain angUndas o Todos los Santos nang bumahanoong 1978, dalawang beses isinagawa ngmga taga-Hagonoy ang paggunita sa mgakaanak nilang namayapa. Lumubog angmga nitso sa libingan noong Nobyembre1kaya iilan ang nagkapagtulos ng kandila,at noong bumbaba na ang tubig baha aysaka lamang nagbalik sa sementeryo ang

mga tao; ipinasok doon ang mga bangkaat sa ibabaw ng nitso itinulos ang mgakandila.

Dahil nakatira kami sa gitna ng kabu-kiran, parang dagat ang aming nasapaligid. Lubog lahat. Kapag nasa bubongkami ng bahay, na naging laruan namingmagkakapatid noon, tanaw namin angmga lubog na bahay sa Sitio Sukol ng SanSebastian na nasa hilaga ng aming bahay;lubog na kalsada sa bungad ng SitioPeralta sa kanluran ng aming bahay; angmalawak na bukiring lubog sa baha sa si-langan at timog na bahagi. Ang mgapunong kahoy noong nakatanim sa mgapilipil at gilid ng sapa ay lubog din angmahigit sa kalahati. Ang mga punongkahoy na iyon ay ang nagsisilbing harangnoon sa aming paningin upang maratingng tanaw ang lubog na bahagi ng mgabarangay ng Sta. Elena, San Pablo atSagrada Familia sa aming bayan.

Hindi problema sa amin ang pagkainnoon. Pagkatapos ng ulang hatid ng bagyona sinundan ng pagtaas ng tubig, mara-ming hayop ang natangay ng tubig tuladng mga itik at bibe. Bukod naman sa mgaisdang nahuhuli sa kitid o panti na aminginuumang, may mga namamalaisdaan dinnamimigay ng timba-timbang bangus,dahil hindi na nila maibenta at kulang sayelo. Kaya naman, hanggang Pasko noong1978 ay may daing na bangus kamingnakasabit sa kusina.

Dahil naman sa lalim ng baha, lumubogdin ang posong iniigiban namin ng tubigsa Sitio Peralta noon, kaya sa Sitio Wawang Barangay San Sebastian pa kamiumiigib ng tubig. Wala na ang posong iyonngayon dahil tinayuan na ng Villa ClaraSubdivision ang bukid doon. Sa pag-igibng tubig, dala namin pati tapayan, mgatimba at kaldero sakay ng isang bangkangde sagwan.

Dahil mahigit isang buwang baha saaming bayan, hindi rin nagpabaya angpamahalaan. Noong tumigil na angpagtaas ng tubig, may mga helicopter naumaligid sa aming lugar upang magmasid.Sa mga sumunod na araw, bumalik ang

helicopter at naghulog ng rasyon na kina-bibilangan ng sako-sakong tinapay namalalaki na kilala sa tawag noon na“nutri-bun.” Masarap ang nutri-bun atdahil malalaki, hinihiwa muna iyon nginang ko bago ihawin at ipakain sa amin.

Isang nakatutuwang pangyayari sapanahon ng paghuhulog ng rasyon ay angpagkaway ng aming mga kapitbahay sa he-licopter. Nasa bubong kami noon, at sapag-aakalang lalampas ang helicopter athindi maghuhulog ng rasyon, hinubad ngaming kapitbahay na si Ka Pio De Jesusang kanyang salawal at iwinagayway.Natirang suot niya ang kanyang karson-silyo. Pero epektibo ang kanyang iwina-gayway na salawal; naghulog ng rasyonang helicopter sa tubig baha sa gitna ngbukid.

Agad naman iyong sinagip ng mgakapitbahay namin. Nilangoy nila sa gitnang bukid. Buti na lang at may mgasumunod na nakasakay sa bangka dahilkung nagkataon, may nalunod pa sapagsagip ng rasyon.

Sa unti-unting pagbaba o pag-impis ngtubig baha, unti-unti ring nagbalik sa nor-mal ang aming mga buhay. Lumitaw angmas matataas na pilapil ngunit marami parin ang gumagamit ng bangka papunta sakabayanan.

Sa panahong iyon, hindi pa rin nataposang pagsasabog ng biyaya ng Diyos.Marami kaming nahuling hipon, talangkaat mga isda sa lambat na inumang niamang sa prinsa sa gilid ng aming bahay.

Para sa aming pamilya at mga kapit-bahay sa Sitio Peralta, ang delubyo noong1978 ay isang aral ng kalikasan nanamarkahan ng pangamba at magagan-dang alaala. Subalit para sa mga pamil-yang sinalanta nag-iwan iyon ng malalimna sugat sa kanilang alaala na panahonlamang ang maghihilom.

Sa pagkakataong ito na may sinasabingmay pagbabanta ng isa pang sakuna saAngat Dam, makabubuting suriing mulinatin ang ating pinagsama-samang kara-nasan sa nagdaang panahon bilang bahaging paghahanda sa kinabukasan.

MATATAG ANG ANGAT DAM — Walang dapat ipangamba angmga Bulakenyo dahil matatag at walang lamat ang Angat Dam, ayonkina Inhinyero Romualdo Beltra (kaliwa) at Inhinyero Rodolfo Ger-man (gitna) ng Napocor. Kasama nila sa larawan si BokalPat Laderas,na tinignan ang dam noong Linggo Setyembre 13. — DINO BALABO

8 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 SETYEMBRE 18 - 24, 2009

Republic of the PhilippinesSUPREME COURT

Office of the Ex-Officio SheriffMalolos City, Bulacan

LIBERTY SAVINGS BANK, INC.Mortgagee,

- versus -

CECILIA P. LLENADO-RAUT,Mortgagor/s,

X————————————X

NOTICE OF THE SHERIFF’S SALEUpon extra-judicial petition for sale under act 3135 as amended by Act4118 filed by LIBERTY SAVINGS BANK, INC. with office at Mac ArthurHighway, Calvario, Meycauayan, the mortgagee, against CECILIA P.LLENADO-RAUT, with residence and postal address at No. 82 TimogSt., Caingin, Meycauayan, Bulacan the mortgagor/s to satisfy the mort-gage indebtedness which as of August 14, 2009 amounts to TWOMILLION FORTY THREE THOUSAND FOUR HUNDRED TWENTY FIVEPESOS & 99/100 (P2,043,425.99) Philippine Currency, including/ ex-cluding interest thereon, including/excluding _____of the total indebt-edness by way of attorney’s fees, plus daily interest and expenses andthereafter, also secured by said mortgage, and such other amountswhich may become due and payable to the aforementioned mortgagee,the Ex-Officio Sheriff of Bulacan through the undersigned Sheriff herebygives notice to all interested parties to the public in general that onOCTOBER 13, 2009 at 10:00 A.M. or soon thereafter, in front of theOffice of the Ex-Officio Sheriff of Bulacan, located at the back of theBulwagan ng Katarungan, Provincial Capitol Compound, Malolos City,Bulacan will sell at public auction through sealed bidding to the high-est bidder for CASH and in Philippine Currency, the described real prop-erty/ies below together with all the improvements existing thereon:

TRANSFER CERTIFICATE OF TITLE NO. T-57.517 (M)“A parcel of land (Lot No. 9-A of the subd. plan (LRC) Psd-290944,approved as a non-subd. project, being a portion of Lot 9, Psu-100147,LRC Rec. No. 50621), situated in the Bo. of Banga, Mun. of Meycauayan,Prov. of Bulacan. Island of Luzon. Bounded on the xx xx xx containingan area of THREE HUNDRED EIGHTY ONE (381) SQUARE METERS.”This Notice of the Sheriff’s sale will be posted for a period of twenty(20) days in three (3) conspicuous public places in the municipalitywhere the subject property/ies is/are located and at Malolos City,Bulacan where the sale shall take place and likewise a copy will bepublished for the same period in the MABUHAY a newspaper of gen-eral circulation in the province of Bulacan, once a week for three (3)consecutive weeks before the date of the auction sale.All sealed bids with its accompanying transmittal letter addressed tothis office must be submitted to the undersigned on or before theabove stated date and hour at which time all sealed bids thus submit-ted shall be opened.In the event the public auction should not take place on the said date,it shall be held on October 20, 2009 at 10:00 A.M. or soon thereafterwithout further notice.Prospective bidders or buyers are hereby enjoined to investigate forthemselves the title to the property/ies and encumbrance thereon, ifany there be.Malolos City, Bulacan, September 10, 2009

EMMANUEL L. ORTEGAEx-Officio Sheriff

BY: OSMANDO C. BUENAVENTURASheriff V

Copy furnished: All parties concernedMabuhay: September 18, 25 & October 2, 2009

E.J.F. NO. 238-2009

EXTRA-JUDICAL FORELOSURE OFREAL ESTATE PROPERTY/IES

UNDER ACT 3135 AS AMMENDEDBY ACT 4118

REPUBLIC OF THE PHILIPPINESREGIONAL TRIAL COURTTHIRD JUDICIAL REGION

MALOLOS, BULACANBRANCH 78

SPC NO. 212-M-2009IN RE: PETITION FOR CORRECTION

OF WRONG DATE OF BIRTHERWIN KEITH D.R. AGAY, rep byhis mother, SOTERA LOURDES D. R. AGAY,

Petitioner,- versus -

NATIONAL STATISTICS OFFICE& THE LOCAL CIVIL REGISTRAROF MALOLOS, BULACAN

Respondents,X————————————X

ORDERA verified petition dated August 19, 2009 having filed with this Courtby petitioner through counsel on September 1, 2009, stating amongothers that:“x.x.x.x.x.x.x.x.That the petitioner was born on February 27, 1990 At Malolos City ofparents Dennis Agay and Sotera Lourdes del Rosario as evidenced byCertificate of Live Birth hereto attached as Annex “A” of this petition.That when the birth of the petitioner was registered in the Office of theLocal Civil Registrar of Malolos City, Bulacan his date of birth waserroneously recorded under tiem Number 6 of his Birth Certificate asFebruary 26, 1990 when i truth and in fact, petitioner’s date of birth isFebruary 27, 1990, and, as can be gleaned on the Certificate of LiveBirth issued by the National Statistics Office, a handwritten figure 27was placed and erasing the typewritten figure of 26 with a ballpen;That when the petioner was enrolled in school, he used his date ofbirth as February 27, 1990 and continued using the same in his highereducation. As a matter of fact, petitioner used the said date of birth inall his private and official transactions up to the present. Copy of hisscholl records are hereto attached as Annex “B” series and formingpart of this petition.That the petitioner is desirous of correcting the erroneous entry in thebirth certification of her son Erwin Keith D.R. Agay from February 26,1990 to February 27, 1990 and in order to make the records of hisbirth corrected to reflect the true date of birth of Erwin Keith D.R. Agay.That attached hereto support the allegations of this petition are thefollowing:1. Baptismal Certificate issued by the Parish of Sta. Isabel, Diocese ofMalolos;2. Under Six Clinic Growth Chart issued by the Department of Health;3. Police Clrearance Certificate;4. NBI Clearance;5. Employee’s Compensation & Withholding Exemption certificate;6. Philhealth Certificate;7. SSS Personal Record;8. BIR Income Tax Return;9. Berkley International Plans, Inc. Provider Plan;10. Philippine PassportWherefore, notice is hereby given that the said petition will be heard bythis court sitting at the New Hall of Justice Building, Provincial CapitolCompound, City of Malolos, Bulacan on November 19, 2009 at 8:30 inthe morning, at which place, date and time, all interested persons arehereby cited to appear and show cause, if they have any, why the saidpetition should not be granted.Let this Order be published, at the expense of the petitioner, in a news-paper of general circulation in the province of Bulacan once a week forthree (3) consecutive weeks, at least thirty (30) days prior to the afore-said date of hearing. Let a copy of this Order, together with the copy ofthe petition, be served upon the Local Civil Registrar of City of Malolos,Bulacan, National Statistics Office and the Solicitor General, at the ex-pense of the petitioner. Finally, let copies of this Order and of the peti-tion be posted in three (3) conspicuous places within the province ofBulacan, also at the expense of the petitioner.

SO ORDERED.

City of Malolos, Bulacan, September 4, 2009.

Original Signed

GREGORIO S. SAMPAGAJudge

Mabuhay: September 18, 25 & October 2, 2009

EXTRA-JUDICIAL SETTLEMENT OF ESTATENotice is hereby given that the estate of the late Silvestre R. Macayawho died intestate at Plaridel, Bulacan on February 18, 2998 is extra-judicially settled by and among his heirs by virtue of extra-judicial par-tition of estate docketed as Doc. No. 137; Page No. 29; Book No.CLXXXIX; Series of 2009 of Notary Public Atty. Felimon Mangahas ofPlaridel, Bulacan.Mabuhay: September 18, 25 & October 2, 2009

ERRATUMOn the Notice of Sheriff’s Sale, FILIPINO SAVERS BANK, INC., -ver-sus- ROEL ENRIQUEZ & SPS. GLORIA AND LAMBERTO ENRIQUEZ -EJF No. 186-2009, the location of the mortgaged property as appear-ing on TCT No. T-16684 was erroneously published as Barrio Tuntukan.The location should read TUKTUKAN and not as published.Mabuhay: September 18, 2009

Republic of the PhilippinesSUPREME COURT

Office of the Ex-Officio SheriffMalolos City, Bulacan

MANATAL MULTI-PURPOSECOOPERATIVE,

Mortgagee,- versus -

AIRENE R. CANOZA &LUDIGARIO CANOZA,

Mortgagor/s,X————————————X

NOTICE OF THE SHERIFF’S SALEUpon extra-judicial petition for sale under act 3135 as amended by Act4118 filed by MANATAL MULTI-PURPOSE COOPERATIVE, with officeaddress at #250 Manatal, Pandi, Bulacan, the mortgagee, againstAIRENE R. CANOZA & LUDIGARIO CANOZA, with residence and postaladdress at Bunga Mayor, Bustos, Bulacan the mortgagor/s to satisfythe mortgage indebtedness which as of August 31, 2009 amounts toONE HUNDRED SEVENTY SEVEN THOUSAND FOUR HUNDRED EIGH-TEEN PESOS (P177,418.00) Philippine Currency, including/ excludinginterest thereon, including/excluding _____of the total indebtednessby way of attorney’s fees, plus daily interest and expenses and there-after, also secured by said mortgage, and such other amounts whichmay become due and payable to the aforementioned mortgagee, theEx-Officio Sheriff of Bulacan through the undersigned Sheriff herebygives notice to all interested parties to the public in general that onOCTOBER 13, 2009 at 10:00 A.M. or soon thereafter, in front of theOffice of the Ex-Officio Sheriff of Bulacan, located at the back of theBulwagan ng Katarungan, Provincial Capitol Compound, Malolos City,Bulacan will sell at public auction through sealed bidding to the high-est bidder for CASH and in Philippine Currency, the described real prop-erty/ies below together with all the improvements existing thereon:

TRANSFER CERTIFICATE OF TITLE NO. T-179204“A parcel of land (Lot No. 3-A-5-G, of the subd. plan Psd-031406-062541, being a portion of lot 3-A-5, Psd-031406-055362 LRC Rec.No. ) situated in the Bonga, Mayor, Mun. of Bustos, Prov. of Bulacan.Island of Luzon. Bounded on the xx xx xx containing an area of TWOHUNDRED SEVEN (207) SQUARE METERS.”This Notice of the Sheriff’s sale will be posted for a period of twenty(20) days in three (3) conspicuous public places in the municipalitywhere the subject property/ies is/are located and at Malolos City,Bulacan where the sale shall take place and likewise a copy will bepublished for the same period in the MABUHAY a newspaper of gen-eral circulation in the province of Bulacan, once a week for three (3)consecutive weeks before the date of the auction sale.All sealed bids with its accompanying transmittal letter addressed tothis office must be submitted to the undersigned on or before theabove stated date and hour at which time all sealed bids thus submit-ted shall be opened.In the event the public auction should not take place on the said date,it shall be held on October 20, 2009 at 10:00 A.M. or soon thereafterwithout further notice.Prospective bidders or buyers are hereby enjoined to investigate forthemselves the title to the property/ies and encumbrance thereon, ifany there be.Malolos City, Bulacan, September 15, 2009

EMMANUEL L. ORTEGAEx-Officio Sheriff

BY: JUNIE JOVENCIO G. IPACSheriff V

Copy furnished: All parties concernedMabuhay: September 18, 25 & October 2, 2009

E.J.F. NO. 248-2009

EXTRA-JUDICAL FORELOSURE OFREAL ESTATE PROPERTY/IES

UNDER ACT 3135 AS AMMENDEDBY ACT 4118

mula sa pahina 4mother’s documents as far as titles are concerned. (I didsign papers using Myrna P. Reyes while I was signing theextra-judicial partition). The consulate has the copy ofmy first Philippine passport, when I was not married yet.2) Myrna Santos Reyes. This is the traditional way ofwriting married names of females in the Philippines (thisis in my oath of allegiance). 3) Myrna P. Reyes (mentionedas my a. k. a.) in my oath of allegiance.

I was advised that, if I choose any of the above namesfor my Philippine passport, I can no longer change it inthe future. I would appreciate it very much if you cangive me your advice the soonest possible time. Thank youand God bless us all. I am very respectfully yours, MyrnaP. Reyes, M.D.

— ener_cv@yahoo.comANSWER: Dr. Myrna P. Reyes, thank you very much

for this e-mail. My free legal advice to you, under Philip-pine laws, a woman who is lawfully and validly marriedis required to use only three forms of names after hermarriage. The first form is using her full name, then add-ing the surname of the husband. The second is using herfirst name and then the surname of the husband. Andthe third is using the full name of the husband but add-ing the word “Mrs.” before the name. If the marriedwoman does not use any of these forms, she could becharged either with illegal use of aliases or falsificationunder the Revised Penal Code, and violation of Common-wealth Act 142.

* * *PAALALA: Panoorin po si Atty. Batas Mauricio sa worldwide TVsa Internet, sa YouTube, metacafe at iGoogle, at pakinggan siyasa kanyang mga programa sa radyo: DZRB RADYO NG BAYAN738 khz. Sa Luzon, Lunes hanggang Biyernes, ika-5:30 ng umaga(at sa www.pbs.gov.ph); DZRM RADYO MAGASIN, 1278 Khz.sa Luzon, Lunes hanggang Biyernes, ika-6:45 ng umaga (at sawww.pbs.gov.ph); DYKA 801 khz. sa San Jose, Antique (at sawww.wowantique.com, o www.kiniray-a.com), Lunes hanggangBiyenes, ika-10:00 ng umaga; at DYMS Aksiyon Radyo saCatbalogan City, Samar (at sa www.samarnews.com), Lunes hang-gang Biyernes, ika-11:00 ng umaga.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Kakampi ang BatasImagine, 50 baboy ang nilitson, 500 manok ang

nilitson, 5,000 itlog ang nilaga. Bukod pa diyan anghiganteng ensaymada at higanteng ipinit na halos 45,000ang napakain.

* * *Kumpletos rekados ang Singkaban Fiesta ni Hermano

Jonjon, dahil bukod sa masaganang pagkain, meron dinmagagandang dilag. Sila ang mga kalahok sa LaBulakenya pageant.

Meron ding mga banda at sayawan sa kalye ng mgastreet dancer. Kumpleto talaga. Wala ka nang hahapinpa dahil may mga palabas pa ng artista ng GMA 7 atABS-CBN, at fireworks display tuwing gabi.

* * *Isa lang ang pintas ni Father Pedring kay Hermano

Jon-jon. Ito ay ang kanyang pagbibiro tungkol sa kanyang“itlog”. Sabi kasi ni Hermano Jonjon, 5,000 itlog angkanyang ipalalaga para ipakain. Okey lang sana, perosinundan pa niya ng huwag ninyong gagalawin ang “itlogko.”

Maging ang Promdi ay nagulat sa pagbibiro niHermano Jon-jon. Kasi naman, noong huling bahagi ng2006 at unang bahagi ng 2007 kung kailan naghahandasiya sa pagkandidato, ay palaging ang “ilong” niya angkanyang binabanggit. Ngayong hermano at matataposang termino bilang gobernador, ay “itlog” na angbinabanggit niya. Mukhang pababa ng pababa. Abangannatin ang pagbanggit niya sa tuhod at alak-alakan niya.

* * *Puntahan natin ang usapin hinggil sa “Bulajao.” Alam

ng Promdi, marami sa inyo ang nagtatanong kung anoang “Bulajao?”

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Promdi mula sa pahina 2

Simple lang. Iyan ay pinagsamang salitang “Bu-lakenyo” at “Badjao.” “Bulajao”, ibig sabihin “Bu-lakenyong Badjao.”

* * *Siyempre, alam natin na ang Bulakenyo ay mga

residente ng Bulacan o mga taong ang pamilya o lahi aynagmula sa dakilang lalawigan ng Bulacan.

Ang mga “Badjao” naman ay ang mga katutubo o mgaindigenous peoples na nakatira sa gilid ng dagat saMindanao. Sila yung mga batang mahuhusay lumangoyat manisid.

* * *Bakit naman nabanggit ng Promdi ang “Bulajao?”

Mayroon na bang mga Badjao na nalipat sa Bulacan tuladng mga nasa baybayin ng Zambales at sa Lungsod ng An-geles sa Pampanga?

Kung mayroon mang katutubong Badjao sa Bulacanay hindi tiyak ng Promdi. Pero ang sigurado, ay maymga taong malapit nang tawaging “Bulajao” sa Bulacan.

* * *Ang mga “Bulajao” sa Bulacan ay maaaring matag-

puan sa mga bayang tinagurian ng Promdi na“OBUMAHA CA PA PU SA KApitolyo.

Iyan ay ang mga bayan ng Obando, BUlakan, MAlolos,HAgonoy, CAlumpit, PAombong, PUlilan, SAn Miguel atang bakurang nasasakop ng KApitolyo na laginglumulubog sa baha.

* * *Dahil laging binabaha ang mga nasabing bayan at

lugar, baka sa susunod na panahon ay tawagin na rinang mga residente nila na “Obadjao,” “Bulakanjao,”“Malolodjao,” “Hagjao,” “Calumjao,” “Paomjao,”“Pulijao,” at San Migjao.”

Panawagan ng Promdi, bigyan pansin at pag-paralangmabuti ang palagiang pagbaha sa mga bayan at lugar nanasasakop ng “OBUMAHA CA PA PU SA KApitolyo”upang mabigyan iyon ng tamang solusyon.

BAYAN MUNA BAGO ANG SARILI!

SETYEMBRE 18 - 24, 2009 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 9

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Regarding Henry from page 3

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Cebu Calling from page 3

However, there are some wayswhich can help you prevent strokefrom happening. Recent studies showthat cigarette smoke is an importantrisk factor for stroke. Quitting smok-ing reduces the risk of stroke, evenin long-time smokers. Studies haveshown that within years after menand women stop smoking, theirstroke risk declines to the level ofnonsmokers.

An increase in the red blood cellcount is a risk factor for stroke. Thereason is that increased red bloodcells thicken the blood and make clotsmore likely. This problem is treatableby removing blood or administering“blood thinners.” A complete bloodcount is a simple test that can detectthis problem.

Anyone with any type of heart dis-ease should see a doctor regularly.Good management of heart diseasereduces the risk of stroke.

Health experts claim that if hyper-tension is controlled, the risk ofstroke is greatly reduced. This is thereason why everyone’s blood pressureshould be checked annually.

Oftentimes, simply eating a healthierdiet and maintaining proper weightcan control hypertension. Drugs tocontrol blood pressure are also avail-able.

Only about 10 percent of strokesare preceded by mini-strokes. Never-theless, TIAs are extremely impor-tant; they’re strong predictors ofstroke. Antithrombotics such as as-pirin, which interfere with blood clot-ting, are the standard therapy.

Meanwhile, there are risk factorsthat cannot be controlled; amongthem: age (older people have a muchgreater stroke risk than theiryounger counterparts), being male,diabetes (although this disease istreatable, having it makes a personmuch more likely to suffer a stroke),heredity (risk is greater for peoplewho have a family history of stroke),and prior stroke (the risk of strokefor someone who’s already had oneis many times that of someone whohas not).

If you’re one of those who havesuffered from crippling strokes, don’tbe disheartened. There is life after a

stroke. Look again at the case ofPatricia Neal, who suffered a seriesof near-fatal strokes in 1965. Thoughpregnant at the time of the firststroke, she bore a normal child. Sheresumed her acting career in 1968and received an Academy Awardnomination for Best Actress for herelectrifying performance in The Sub-ject Was Roses. Quite a feat!

American president Dwight DavidEisenhower made a quick and com-plete recovery from stroke in 1955.The following year, he was reelecteda second presidential term. In retire-ment, he remained active in politicsand wrote three books. An avid golfer,he scored his only hole in one in 1968,13 years after his stroke and a yearbefore his death.

And who can forget GeorgeFrederick Handel, a German-Britishcomposer suffered a stroke in 1737,at age 52? Five years later, he com-posed The Messiah and continued tocompose until his death in 1759.

Now, who says there’s no life af-ter a stroke?

— henrytacio@gmail.com

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Fair & Square from page 3

now, that is the easy part.Moving on to the present times,

the “housing with livelihood” strat-egy is nowhere to be seen, and so isthe three-in-one strategy of “trainingplus manufacturing plus marketing”.The government now has housingprograms that have no livelihoodcomponents in tandem. The govern-ment now also has livelihood pro-grams here and there, but there areno marketing programs that could beseen in tandem.

The challenge then and the chal-lenge now are just the same. Thechallenge is to create and sustain live-lihood at the community level, so thatthe people in these communitiescould have the means of income tosupport their needs. In doing so, theeconomies of these localities wouldalso grow, ultimately contributing theoverall growth of the nationaleconomy. This is now the advocacy of

Balik Probinsiya, to make the na-tional economy grow, by starting atyour own hometown, or your own lo-cality.

Still moving on to the presenttimes, we now have the advantage ofusing computers as new productivitytools to support the business of cre-ating new value added at the commu-nity level. There are actually two as-pects of this new advantage. I referto the use of personal computers forsimple office applications, and the useof industrial computers for factorygrade automated processing andmanufacturing purposes.

In my previous columns, I wroteabout soliciting old Pentium classcomputers and reformatting thesewith new Linux operating systems.The plan is good, to computerize theoperations of the local barangayunits. But what is even better I thinkis to include the computerization of

cooperatives within these barangayunits, to support both their office andfactory needs. In this connection, Iam happy to report that we have al-ready established contact with thelocal Linux users groups who willhelp us with this project.

I will soon be producing a new“Early Morning Show” ( EMS ) forthe Global News Network, in addi-tion to my “Bears and Bulls Show”(BBS). EMS will be a newsmagazinejust like every other morning show,but it will have the unique differenceof also reporting the good news com-ing from the local community level,the good news of new products com-ing out.

* * *Watch my TV show Bears & Bulls, a

daily coverage of the Philippine Stock Ex-change, 9:00 AM to 1:00 PM in Global NewsNetwork. Email iseneres@yahoo.com ortext +639293605140 for local cable listings.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Forward to Basics from page 3

amongst men, continue to be men atheart and flesh. And very much likeother men will continue to require amoderate amount of life’s leisure andbenefits –which our Lord promised toHis apostles as the hundred fold inthis life and after– in order for themto serve God and their flock with thegenerous, cheerful and sportive dedi-cation.

Still the priest cannot forget thatover and above these noble forms ofhuman leisure and rest, he must beready to undergo a greater sacrificelike Christ because his mission is notlike any other that the world couldmatch: the task of sanctifying him-self and others. Thus, a priest can-not be described by any earthly ex-pression (i.e. the gourmet priest, atechie priest, a singing or dancingpriest, the running priest, etc.) be-cause nothing comes close to what hisfunction as priest requires: to make

Christ present –through his own un-folding life of flesh and bones, talentsand weaknesses, joys and sorrows–among men.

The priestly calling, therefore, isa wonderful and unique “new styleof life” as Pope Benedict XVI de-scribed it in his letter inauguratingthis year dedicated to priests. Hesays: “In today’s world, as in thetroubled times of the Curé of Ars, thelives and activity of priests need tobe distinguished by a forceful witnessto the Gospel. As Pope Paul VI rightlynoted, “modern man listens morewillingly to witnesses than to teach-ers, and if he does listen to teachers,it is because they are witnesses”.

“Lest we experience existentialemptiness and the effectiveness ofour ministry be compromised, weneed to ask ourselves ever anew: ‘Arewe truly pervaded by the Word ofGod? Is that Word truly the nourish-

ment we live by, even more thanbread and the things of this world?Do we really know that Word? Do welove it? Are we deeply engaged withthis Word to the point that it reallyleaves a mark on our lives and shapesour thinking?’ Just as Jesus called theTwelve to be with Him, and only latersent them forth to preach, so too inour days priests are called to assimi-late that new style of life which wasinaugurated by the Lord Jesus andtaken up by the Apostles.”

* * *I noticed that Roger was not yet

satisfied. He was intensely thinkingof something he couldn’t still prop-erly express. “Is there anything elseyou wish to ask before I eat myburger?”

“Nuthin’, but aren’t we supposednot to eat meat on Fridays, Father?”

[SIGH!!!]— revfr.ancis.o@gmail.com

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Depthnews from page 3

members could join National PressClub. But the Marcos dictatorshipopened NPC to press touts, PR flacks,blocktimers and tabloid staffers.

“Our membership lists remainporous,” the 2005 Cebu Press Free-dom Week pooled editorial com-plained. “We’ve still to flush out hao-shiaos who flaunt press cards or walk-in block time microphones.”

The Sotto Press Freedom Law(R.A. 53) “protects publisher, editor,columnist or duly accredited reporterof any newspaper, magazine or peri-odical of general circulation from be-ing compelled to reveal their sourcesof information. Congress has beforeit a bill to expand this 63-year oldshield to broadcast. Would“blocktimers” be covered?

The Philippines has no monopolyon blocktime extortion, Amantewrote. Colombia has “two-way black-

mail” as officials scupper advertisingcontracts for critical media and theunscrupulous threaten reprisal.

Airtime on China’s newscasts, inChina, is peddled to officials who’d“boost profiles in the CommunistParty. State ownership restricts newsand political comment in Thailand.

Many blocktimers equate “hard-hitting commentary” with name-call-ing and often foul language. Few doinvestigative reporting. Lack of pro-fessional and ethical grounding ispatent. CMFR found only one out offour finished high school. And 13 per-cent “had no record of educationalattainment.” Not one of the victimscould be considered “trained” fortheir dangerous job.”

“Electronic gun slinging, in theabsence of transparency and account-ability, results in abuse. “Power with-out responsibility has been the pre-

rogative of the harlot through theages,” Irish statesman StanleyBaldwin said.

KBP tries to instill professionalstandards through self-regulation.It’s Radio Code prohibits open-endedcontracts for “blocktimers.” The bodyruns training seminars and an ac-creditation system.

Implementation of even existingmeasures remains spotty. One slainblocktimer stayed on the air for 14months before assassins caught up.No station license has ever been re-voked.

And unresolved gray-area ques-tions persist. “Are blocktimers jour-nalists?” And if people who have, atbest, a hazy claim to being newsmencourt murder, what are the implica-tions for “a craft so essential for lib-erty at the edges”?

— juanlmercado@gmail.com

further than that. The objective, original reality is thelove of God, which he shares with us so we can love Himand others, as he revealed and commanded us to do. Forus to be in the truth, our mind, our life has to correspondto this reality.

We need to use all our human knowledge to reinforce,not to weaken, our charity, our love for God and love forothers. Our problem is that we have diluted, if not cor-rupted, this objective reality. We have leavened it some-thing else. It must be in reference to this developmentthat St. Paul says in his first letter to the Corinthians:

“Purge out the old leaven, that you may be a new paste,as you are unleavened…Therefore let us feast, not with theold leaven, nor with leaven of malice and wickedness, butwith the unleavened bread of sincerity and truth.” (5,7-8)

To be this unleavened bread of sincerity and truth,we need to follow the example of Christ, who went abouttelling us the truth by way of humility, meekness, etc.,all the way to the Cross.

We need to understand that for us to be in the truth,we need to suffer. There’s no other way. The Cross, beingthe culmination of God’s love for us, is also the culmina-tion of any human effort to know and live in the truth.

We have to be wary when our efforts to know, spreadand defend the truth go unaccompanied by the Cross.This happens when in pursuit of the truth, we generatebitterness, hatred, discord. It’s when we get enslaved bypassion, rather than enjoying true freedom, which is noth-ing other than love for God and others!

This, to me, is the very virus responsible forlukewarmness. Human love in all its forms can only betrue love if it flows from the love of God. Our problem isthat we seem to be helplessly infatuated with our ownkind of love.

It’s a love that is averse to making sacrifices, the touch-stone of genuine love. Our challenge is how to convinceeveryone of the intrinsic fallacy of this kind of love.

Our love, by definition, stems from the exercise of ourfreedom. In fact, love is our full expression of freedom.But this freedom is a gift from God, our Father and Cre-ator. It can only be exercised with him, in him and throughhim. He is the beginning, pattern and end of love.

This freedom, this love was already given to us in Adamand Eve. But after their fall, after their sin which wenow inherit, that freedom and love needed to be curedand brought back to its proper orbit.

Christ did that through the Cross, which summarizedand culminated all that he did to redeem us. In fact, weought to understand that Christ, and especially Christon the Cross, is the standard to follow in learning to lovetruly. He shows us how to give oneself all the way.

We have to find powerful arguments and examples totransmit the truth that only in the cross of Christ cantrue love and freedom be found. Without that cross, wehave every reason to suspect the authenticity of what weclaim as love and freedom.

We obviously need all the supernatural and humanmeans to do this. We have to pray, make sacrifices, studythe doctrine, develop the virtues, avail of the sacraments,give good example, do apostolate, etc. to do this.

That’s why we ought not to be lukewarm.— roycimagala@gmail.com

Alagaan ang kapaligiran. Huwag magkalat sa lansangan. Bayan mo’y hindi basurahan!

8 MabuhayLINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 SETYEMBRE 4 - 10, 2009

Pagdukot kina Melissa Roxas at 2pa nakumpirma sa hearing ng CHR

NI DINO BALABO

LUNGSOD NG ANGELES, Pampanga —Nakumpirma ng Commission on HumanRights (CHR) ang pagdukot sa aktibistangsi Melissa Roxas noong Mayo sa Tarlacmatapos ang isang public inquiry na isi-nagawa sa lungsod na ito noong Martes,Setyembre 15.

Ayon kay Abogada Leila De Lima,tagapangulo ng CHR, hindi pa rin malinawkung militar o mga rebelde ang nagsagawanito, ngunit binanggit niya na bumibigatang suspetsa na militar ang nasa likod ngpagdukot dahil na rin sa iba pang katuladna insidenteng naitala sa Gitnang Luzonmula noong 2006.

Bukod dito, ipinangako ni Atty. DeLima na wawakasan nila ang nasabingkaso upang mawakasan din ang “cultureof impunity” sa bansa; at sinabing pinag-aaralan na ng CHR ang posibilidad ng pag-papatawag kay Bantay Party List Rep.Jovito Palparan dahil sa akusasyon nitongkasapi ng NPA si Roxas.

Si Palparan ay ang retiradong Com-manding General ng 7th Infantry divisionsa Gitnang Luzon.

Ang kumpirmasyon ng pagdukot kayRoxas ay batay sa testimonya ng mgasaksing sina Jesus Paulo at KagawadMario Galuso ng Barangay Kapanikian, LaPaz, Tarlac; at sa ulat ng mga pulis.

Ayon kina Paulo at Galuso, nakita nilaang pagdukot kay Roxas kasama sinaJuanito Carabeo ng Bataan at John Ed-ward Jandoc bandang ika-2:00 ng haponnoong Mayo 19 sa nasabing barangay.

Si Paulo ang may-ari ng bahay napansamantalang tinulugan ng tatlong bik-tima, samantalang si Galuso ay kapit-bahay ni Paulo at ang kanyang bahay aynasa harap lamang ng bahay ni Paulo.

Ayon kay Paulo, walong armadongkalalakihan na nakasuot ng bonnet angbiglang pumasok sa kanyang bahay attinutukan sila ng mga baril, pagkataposay tinangay ang tatlong biktima.

Inayunan ito ni Kagawad Galuso na

SINO SIYA? — Hawak ni Abogado LeilaDe Lima, tagapangulo ng Commissionon Human Rights, ang cartographicsketch ni John Edward Jandoc nadiumano’y kasama ng aktibistang siMelissa Roxas na dinukot sa BarangayKapanikian, La Paz, Tarlac noong Mayo19. Ayon sa pulisya hindi pa nila matukoyang tunay na pagkakakilanlan kayJandoc matapos ang pag-iimbestiga salalawigan ng Aurora. Pinangunahan niDe Lima ang pagtatanong sa mga saksisa isinagawang public inquiry sa nasa-bing kaso noong Martes, Setyembre 15sa Oasis Hotel sa Lungsod ng Angelessa Pampanga. — DINO BALABO

isang kapitbahay ni Paulo. Sinabi ni Galuso na matapos siyang

gisingin ng kanyang bunsong anak aynakita niyang dumaan sa gilid ng kanilangbahay ang mga armadong kalalakihanpatungo sa bahay ni Paulo.

Agad siyang lumabas ng bahay upangtingnan kung sino ang mga armadonglalaki ngunit sinalubong siya ng dalawapang lalaking armado at itinaboy siyapalayo sa kanilang bahay kasama ang ilanpang kapitbahay.

Ilang minuto pa, sinabi ni Galuso naisinakay ang mga biktima ng mga arma-dong lalaki sa isang nakaparadang van dikaluyuan sa harap ng kanilang bahay.

Ayon kay De Lima, ang pahayag ngdalawang saksi ay nagpapatunay lamangna dinukot nga ang tatlong biktimangpinalaya noong Mayo 24 at 25, subalit angkanilang katanungan ngayon ay kung sinoang may kagagawan noon at kung ano angmotibo

Para kay Supt. Gil Meneses, ang hepeng Special Investigation Task Group(SITG) na binuo ng Central Luzon police,posibleng mga taong kaanib ng gobyernoo kaya mga rebelde ang mga dumukot kinaRoxas, Carabeo at Jandoc.

Sinabi ni Supt. Meneses na kapwa maykakayahan ang militar at rebeldeng grupona gumawa ng pagdukot dahil sa pareholamang na ang mga ito ay may armas.

Sa panayam ng Mabuhay kay DeLima, sinabi ng tagapangulo ng CHR nakahit hindi pa nila matukoy kung sino angnasa likod ng pagdukot sa grupo ni Roxasay bumibigat ang suspetsa na militar angmay gawa nito dahil na rin sa mga katuladna insidente na naitala sa Gitang Luzonmula 2006.

Sinabi rin niya na umaasa sila na mare-resolba ang kaso nina Roxas sa mga susu-nod na buwan sa kabila na sila ay nagugu-luhan pa sa nasabing kaso kumpara sa ibapang kaso ng pagdukot sa Gitnang Luzonmula noong 2006.

“Naguguluhan kami sa kasong ito dahilpinalaya sila,” ani De Lima na nagsabing

tinutukoy pa rin nila kung sino respon-sible sa pagdukot at kung ano ang motibo.

Kabilang sa mga sinasabing aktibistangdinukot sa Gitnang Luzon ay sina KarenEmpenio, Sherilyn Cadapan at ManuelMerino; ang magkapatid na Raymond atReynaldo Manalo ng San Ildefonso, Bu-lacan; at si Jonas Burgos ng San Miguel,Bulacan na anak ng yumaong mama-mahayag na si Jose Burgos.

Sina Empenio at Cadapan ay kapwamag-aaral ng University of the Philippines(UP) at dinukot sa Barangay San Miguel,Hagonoy, Bulacan noong Hunyo 26, 2006kasama si Merino.

Silang tatlo ay hindi pa nakikita, ngunitmay mga ulat na si Merino ay pinaslangat sinunog ang katawan sa Bataan, na diu-mano’y nasaksihan ng magkapatid naManalo.

Ang magkapatid na Manalo naman aydinukot din ngunit nakatakas sa Panga-sinan noong 2007.

Batay sa testimonya ng magkapatid naManalo, matapos silang dukutin ay ilangbeses silang inilipat sa iba’t ibang safe-house sa Gitnang Luzon at Pangasinan.

Sinabi ng magkapatid na minsan aynakaharap nila ang retiradong si Hen.Palparan na tinaguran “Berdugo” ng mgamilitante.

Sinabi rin ng magkapatid sa kanilangtestimonya na nakita at nakausap nila saisang safehouse sa Bataan na pinaglipatansa kanila sina Empenio, Cadapan at Me-rino. Sa panahon ng pananatili nila sa safehouse sa Bataan ay pinaslang si Merinoat sinunog, ani ng magkapatid.

Kaugnay nito, sinabi ni De Lima namalaki ang posibilidad na iimbestigahandin nila sina Palparan at Kint. PastorAlcover ng Alliance for National Democ-racy (Anad) Party-List. Nagpalabas angAnad ng video footage at inakusahan siRoxas na kasapi ng NPA.

“Gusto naming malaman kung ano angmotibo nina Palparan at bakit they are try-ing to muddle the issue,” ani De Lima. —Dino Balabo