Kapitulli

2Drejtimi Financiar

S i i S ll k2 Saimir SallakuLektor i Drejtimit Financiar

Fi dh j di iFirma dhe mjedisi operues i sajoperues i saj

Format kryesore te Organizimit te Biznesit

Nje pronar

B hk iBashkepronesia

Korporata p

1

Nje pronarNje pronar

Ekziston ne pjesen me te madhe te biznesve te voglavogla.

Pjesa me e madhe e bizneseve fillojne si biznese jme nje pronar.

2

BashkepronesiaBashkepronesia

Dy ose me shume pronare.

Bi t f h fi i i dhBizneset ne fushen e finances, sigurimeve dhe imobiliare jane pergjithesisht me bashkepronesi.

3

KorporatatKorporatat

Njesi ligjore e ndare.

Edh t 5 10 i d bi jEdhe pse vetem 5-10 perqind e bizneseve jane te inkorporuara, korporatat kane rreth 90 perqind t t dh dh 80 i d t fiti tte te ardhurave dhe 80 perqind te fitimeve neto.

Nje pjese e konsiderueshme e bizneseve te j pjvogla qe jane ne rritje kthehen ne korporata.

4

Fuqitë e Formave te OrganizimitFuqitë e Formave te Organizimit

Pronësia e vetme Bashkëpronësia Korporata• Pronari merr të gjithë fitimin

h bj• Mund të aktivizojë më

h ë f d jë i• Pronarët kanë përgje-gjësi

të k fi j ë tëose humbjen.• Kosto e ulët e organizimit.• Taksimi bëhet duke u

konsideruar si të ardhura l ë i

shumë fonde se një pronar ivetëm.

• Aftësia huazuese është mëe madhe.K ë h ë dë i

të kufizuar, pra janë të garantuar të mos humbasin më shumë sesa investojnë.

• Mund të hyjnë në tregun fi i i t ë tëpersonale nga pronësia.

• Sekreti.• Lehtësia në zgjidhjen e

problemeve, marr-jen e di dh h ë bë j

• Ka më shumë mundësimanaxhimi dhe fushëzbatimi.

• Mund të aktivizojë punëtorëtë j dh

financiar si partnerë të denjë dhe të sigurtë.

• Pronësia është lehtë-sisht e transferue-shme.Sh ë i hd tëvendimeve dhe shpërbërjen. të zgjedhur

• Tatimet konsiderohen dhezbatohen si tatim mbi tëardhurat personale.

• Shoqëria vazhdon të ekzistojë edhe pas vdekjes së pronarëve.

• Mund të zbatojë një nivel hi i të l tëmanaxhimi të lartë.

• Mund të zgjerohet duke hyrë lehtësisht në tregun financiar.A këti t d të

5

• Arkëtimet mund të privilegjohen nga di-sa favorizime fiskale.

Dobësitë e Formave te OrganizimitDobësitë e Formave te Organizimit

Pronësia e vetme Bashkëpronësia Korporata• Përgjegjësia e pakufizuar

bën që në rast falimentimi • Pronarët kanë përgjegjësi të

pakufizuar dhe borxhi mund • Tatimet në përgjithësi janë

më të larta, kjo sepse humbet të gjithë pasurinë për shlyerjen e borxhit.

• Mundësitë e kufizuara për investime.M dë i ë k fi ë ë

të jetë më i madh se vetë kapitali i investuar nga ata.

• Kur vdes një bashkëpronar, bashkëpronësia shkrihet.K ë h i ë i ë lik id h

tatohen si të ardhurat e korporatave, ashtu edhe ato në formën e dividentëve. Pra pronarët janë të d ë j ë d• Mundësia të kufizuara për të

vepruar suksesshëm me tregun.

• Vështirësia për t’i siguruar kti ë ët ë

• Ka vështirësi të likuidohet ose të transferohet e drejta e bashkëpronësisë.

• Ka vështirësi të marrë pjesë j ë i ht ë i

detyruar të paguajnë dy herë tatime.

• Kosto e organizimit të biznesit është shumë më e l të ë f t tjperspektivën punëtorëve.

• Me vdekjen e pronarit rrezikohet vazhdimi i biznesit.

gjerësisht në operacione tregtare.

lartë se në format e tjera.• Është subjekt i rregullimeve

dhe ndërhyrjeve shtetërore më shumë se format e tjera.Z k i ht ët ët j ë• Zakonisht punëtorët janë pak të interesuar për rezultatin e shoqërisë.

• Sekreti është më i vogël, për f kti të jithë k i ët

6

faktin se të gjithë aksionerët kanë të drejtë të njihen me raportin vjetor të shoqërisë.

Organizimi i KorporatesOrganizimi i Korporates

7

Funksioni i Drejtimit FinanciarFunksioni i Drejtimit Financiar

Madhesia dhe rendesia e funksionit te drejtuesit financiar varet nga madhesia e firmes.g

Ne kompanite e vogla, funksioni financiar mund te realizohet nga presidenti i kompanise ose nga g p p gdepartamenti i kontabilitetit.

Me zgjerimin e biznesit, financa krijohet si nje gj , j jdepartament I vecante i lidhur me presidentin.

8

Funksioni i Drejtimit FinanciarFunksioni i Drejtimit Financiar

Lidhja me EkonomiksinFusha e finances eshte nje produkt i ekonomiksitFusha e finances eshte nje produkt i ekonomiksit.

Ne fakt, shpeshhere finances I referohemi dhe si k ik fi iekonomiks financiar.

Drejtuesit financiare duhet te kuptojne kuadrin k ik t ili j tekonomik ne te cilin operojne ne menyre qe te

reagojne ose parashikojne ndryshimet e mundshme.

9

Funksioni i Drejtimit FinanciarFunksioni i Drejtimit Financiar

Lidhja me EkonomiksiPrincipi ekonomik kryesor qe perdoret nga drejtuesitPrincipi ekonomik kryesor qe perdoret nga drejtuesit financiare eshte analiza marzhinale e cila thote qe vendimet financiare duhet te zbatohen vetem ateherevendimet financiare duhet te zbatohen vetem atehere kur perfitimet i kalojne kostot.

10

Funksioni i Drejtimit FinanciarFunksioni i Drejtimit Financiar

Lidhja me KontabilitetinFunksioni i financierit te kompanise (mbajtesi iFunksioni i financierit te kompanise (mbajtesi i thesarit) dhe kontabilistit (kontrollori) jane te lidhur ngushte me njeri-tjetrin dhe shpesh mbivendosen.ngushte me njeri tjetrin dhe shpesh mbivendosen.

Ne bizneset e vogla shpesh drejtuesi financiar I kryen te dyja funksionette dyja funksionet.

11

Funksioni i Drejtimit FinanciarFunksioni i Drejtimit Financiar

Lidhja me KontabilitetinNje ndryshim kryesor ndermjet kontabilitetit dheNje ndryshim kryesor ndermjet kontabilitetit dhe finances eshte qe kontabilistet perdorin metoden drejtave te konstatuara, ndersa ne finance fokusidrejtave te konstatuara, ndersa ne finance fokusi eshte mbi flukset e parase.

12

Funksioni i Drejtimit FinanciarFunksioni i Drejtimit Financiar

Lidhja me KontabilitetinFinanca dhe kontabiliteti ndryshojne ne aspektin eFinanca dhe kontabiliteti ndryshojne ne aspektin e marrjes se vendimeve.

K t bilit ti lidh t ti i t dhKontabiliteti lidhet me prezantimin e te dhenave financiare, drejtimi financiar lidhet kryesisht me analizimin dhe interpretimin e informacionit peranalizimin dhe interpretimin e informacionit per qellime te marrjes se vendimeve.

Drejtuesi financiar I perdor keto te dhena si nje mjetDrejtuesi financiar I perdor keto te dhena si nje mjet kryesor per marrjen e vendimeve ne lidhje me aspektet financiare te firmes.

13

Aktivitetet Kryesore te Drejtuesit Financiar

14

Qellimi i FirmesQellimi i Firmes

Maksimizimi i Fitimit???

Maksimizimi i fitimit nuk mund te jete si rezultat I a s t t u u d te jete s e u tatdiferencave ne nivelin e fluksit te parase (ne krahasim me fitimet), marrjen e ketyre flukseve

15

dhe riskun e tyre.

Qellimi i FirmesQellimi i Firmes

Maksimi i Vleres se Aksionereve!!!Pse?Pse?• Sepse maksimizimi i pasurise se aksionereve merr parasysh

flukset e parase kohen e ketyre flukseve si dhe riskun e tyreflukset e parase, kohen e ketyre flukseve si dhe riskun e tyre.

• Kjo mund te ilustrohet nga ekuacioni i thjeshte i meposhtem :

Di id t t A dh hNiveli dhe koha e flukseve te parase

Cmimi Aks = Dividentet e ArdhshKthimi i Kerkuar

flukseve te parase

16

Risku I flukseve te parase

Qellimi i Drejtimit FinanciarQellimi i Drejtimit Financiar

Vlera e Shtuar Ekonomike (VSHE)Vlera e shtuar ekonomike (VSHE) eshte nje mjetVlera e shtuar ekonomike (VSHE) eshte nje mjet shume popullor I perdorur nga firmat per te percaktuar nqs nje investim – i propozuar osepercaktuar nqs nje investim i propozuar ose ekzistues – kontribuon pozitivisht ne pasurine e pronarit.

VSHE llogaritet duke zbritur koston e fondeve te perdorura per te financuar nje investim nga fitimet operative pas taksave.

Investimet me VSHE pozitive rrisin pasurine e

17aksionereve dhe ato me VSHE negative ulin pasurine e aksionereve.

Qellimi i Drejtimit FinanciarQellimi i Drejtimit Financiar

Cilet mund te jene pretendentet?Pretendentet perfshijne te gjithe ato grupe individesh qe kanePretendentet perfshijne te gjithe ato grupe individesh qe kane nje lidhje ekonomike te drejtperdrejte me firmen duke perfshire :• Punonjesit• Konsumatoret• Konsumatoret• Furnitoret• Kreditoret

Pronaret• Pronaret

”Pikpamja e pretendentit " parashikon qe firma te perpiqet te evitoje veprime qe mund te jene me disavantazh per poziten j p q j p ppasurore te pretendenteve.

Kjo pikpamje konsiderohet si “pergjegjesi sociale."

18

Taksimi i BiznesitTaksimi i Biznesit

Si individet dhe bizneset duhet te paguajne taksa mbi te ardhurat.Te ardhurat e pronesise me nje pronar dhe bashkepronesise taksohen si te ardhura individuale te pronareve, ndersa fitimi i korporatave eshte subjekt i p , p jtaksave te korporates.Si individet dhe bizneset mund te fitojne dy lloje te ardhurash : te zakonshme ose te ardhura kapitaleardhurash : te zakonshme ose te ardhura kapitale.Sipas legjislacionit aktual, trajtimi i taksave te te ardhurave te zakonshme dhe te ardhurave kapitaleardhurave te zakonshme dhe te ardhurave kapitale ndryshon shpesh si rezultat I ndryshimeve ne legjislacionin e taksave.

19

Taksimi i BiznesitTaksimi i Biznesit

Te ardhura te zakonshmeTe ardhurat e zakonshme realizohen nga shitja e teTe ardhurat e zakonshme realizohen nga shitja e te mirave dhe sherbimeve te firmes dhe taksohet sipas normave te paraqitura ne Tabelen ne sliden enormave te paraqitura ne Tabelen ne sliden e mepasshem.

Llogarsini taksat mbi te ardhurat nqs e ardhura eshte $80,000.

Taksa = [.15 x ($50,000)] + [.25 x ($25,000)] + [.34 x ($80,000 - $75,000)][ ($ , )] [ ($ , )] [ ($ , $ , )]

Taksa = $15,450

20

Taksimi i BiznesitTaksimi i Biznesit

Te ardhura te zakonshme

21

Taksimi i BiznesitTaksimi i Biznesit

Norma mesatare dhe marzhinale e taksesNorma marzhinale e takses paraqet normen me teNorma marzhinale e takses paraqet normen me te cilen llogaritet taksa per fitimin shtese.Norma mesatare e takses jane taksat e firmes teNorma mesatare e takses jane taksat e firmes te pjesetuara me te ardhurat e taksueshme.Kjo ilustrohet me kete shembull.

Sa eshte norma marzhinale dhe mesatare e takses nga shembulli I meparshem?

Kjo ilustrohet me kete shembull.

meparshem?

Norma marzhinale e takses = 34%

Norma mesatare e takses = $15 450/$80 000 = 19 31%

22

Norma mesatare e takses = $15,450/$80,000 = 19.31%

Taksimi i BiznesitTaksimi i Biznesit

Financimi me Borxh kundrejt Kapitalit te VetNe llogaritjen e taksave korporatat mund te zbresinNe llogaritjen e taksave, korporatat mund te zbresin shpenzimet operative dhe te interesit por jo dividentet.dividentet.

Kjo krijon nje avatnazh me taksat per perdorimin e financimit me borxh ashtu sic tregon shembulli

Nje firme me 100,000 aksione kerkon qe te shtoje kapitalin me $500 000 Mund ta bejne kete duke shitur

financimit me borxh, ashtu sic tregon shembulli.

kapitalin me $500,000. Mund ta bejne kete duke shitur obligacione me interes 6% ose duke shitur dhe 10,000 aksione te tjera me $50/aksion. Firma paguan $3.00 ne di idend per cdo aksion

23

ne dividend per cdo aksion.

Taksimi i BiznesitTaksimi i Biznesit

Financimi me Borxh kundrejt Kapitalit te Vet

24

Taksimi i BiznesitTaksimi i Biznesit

Financimi me Borxh kundrejt financimit me Kapital te Vetp

Ashtu sic tregon shembulli, perdorimi I borxhit mund te rrise flukset e parase dhe EPS, dhe te reduktoje taksat e paguara.Fakti qe interesi dhe shpenzime te tjera zbriten nga t k t d kt k t t kt l ( b t k ) ttaksat redukton kostot aktuale (mbas taksave) te firmes.Fakti qe dividenti nuk zbritet nga taksat rezulton neFakti qe dividenti nuk zbritet nga taksat rezulton ne taksim te dyfishte ne formen e organizimit sipas koorporatave.

25

p

Taksimi i BiznesitTaksimi i Biznesit

Fitimet KapitaleNje fitim kapital rezulton kur firma shet nje aktiv siNje fitim kapital rezulton kur firma shet nje aktiv si stok i mbajtur ose nje investim i shitur me shume se vlera e tij fillestare.vlera e tij fillestare.

Ndryshimi ndermjet cmimit te shitjes dhe cmimit blerjes konsiderohet si fitim kapitalblerjes konsiderohet si fitim kapital.

Per korporatat, te ardhurat kapitale I shtohen te ardhurave te zakonshme dhe taksohen njesoj si teardhurave te zakonshme dhe taksohen njesoj si te ardhura te zakonshme me normen marxhinale te takses per firmen.

26

Kapitulli

2 S i i S ll k MBADrejtim Financiar

2 Saimir Sallaku, MBA

F di i K it llitFundi i Kapitullit