HARCYE

ODT DI POLTKA VE ULUSLARARASI LKLER TOPLULUU AYLIK DNCE DERGS MAYIS-HAZRAN 2013

HARCYE

D

D

P

P

U

U

T

T

Y

Y

N

N

E

E

T

T

M

M

K

K

U

U

R

R

U

U

L

L

U

U

B

B

A

A

K

K

A

A

N

N

I

I

M

M

E

E

H

H

M

M

E

E

T

T

R

R

N

N

E

E

K

K

D

D

P

P

U

U

T

T

A

A

D

D

I

I

N

N

A

A

M

M

T

T

Y

Y

A

A

Z

Z

S

S

A

A

H

H

B

B

Z

Z

G

G

E

E

B

B

O

O

Z

Z

T

T

A

A

S

S

O

O

R

R

U

U

M

M

L

L

U

U

Y

Y

A

A

Z

Z

I

I

L

L

E

E

R

R

M

M

D

D

R

R

V

V

E

E

E

E

D

D

T

T

R

R

O

O

S

S

M

M

A

A

N

N

C

C

H

H

A

A

N

N

S

S

E

E

R

R

T

T

Y

Y

A

A

R

R

D

D

I

I

M

M

C

C

I

I

E

E

D

D

T

T

R

R

Y

Y

U

U

N

N

U

U

S

S

E

E

V

V

E

E

D

D

E

E

N

N

C

C

C

C

A

A

N

N

S

S

U

U

E

E

L

L

K

K

E

E

R

R

G

G

R

R

S

S

E

E

L

L

T

T

A

A

S

S

A

A

R

R

I

I

M

M

A

A

.

.

C

C

E

E

M

M

A

A

K

K

I

I

R

R

K

K

O

O

N

N

U

U

K

K

Y

Y

A

A

Z

Z

A

A

R

R

K

K

I

I

V

V

A

A

N

N

S

S

A

A

I

I

R

R

G

G

L

L

B

B

Z

Z

S

S

E

E

M

M

Z

Z

Y

Y

R

R

D

D

.

.

D

D

O

O

.

.

D

D

R

R

.

.

A

A

Y

Y

L

L

N

N

T

T

O

O

P

P

A

A

L

L

Y

Y

A

A

Z

Z

A

A

R

R

L

L

A

A

R

R

B

B

E

E

D

D

A

A

A

A

K

K

B

B

A

A

E

E

R

R

D

D

O

O

A

A

N

N

A

A

R

R

A

A

B

B

A

A

C

C

I

I

O

O

L

L

U

U

E

E

M

M

R

R

E

E

A

A

R

R

D

D

I

I

O

O

U

U

Z

Z

V

V

E

E

L

L

A

A

T

T

A

A

S

S

O

O

Y

Y

A

A

Y

Y

K

K

U

U

T

T

A

A

Y

Y

D

D

E

E

N

N

Z

Z

M

M

E

E

R

R

F

F

A

A

R

R

U

U

K

K

A

A

Y

Y

K

K

U

U

T

T

A

A

G

G

A

A

B

B

A

A

Y

Y

R

R

A

A

M

M

O

O

V

V

B

B

A

A

R

R

I

I

C

C

O

O

K

K

U

U

N

N

C

C

A

A

N

N

S

S

U

U

E

E

L

L

K

K

E

E

R

R

E

E

S

S

R

R

A

A

E

E

N

N

G

G

E

E

L

L

M

M

E

E

R

R

V

V

E

E

D

D

Y

Y

A

A

R

R

S

S

U

U

L

L

T

T

A

A

N

N

E

E

R

R

B

B

A

A

Y

Y

U

U

N

N

U

U

S

S

E

E

V

V

E

E

D

D

E

E

N

N

C

C

E

E

K

K

M

M

K

K

I

I

L

L

I

I

H

H

A

A

S

S

A

A

N

N

K

K

S

S

E

E

N

N

C

C

S

S

E

E

R

R

P

P

L

L

K

K

U

U

T

T

S

S

A

A

R

R

T

T

E

E

Y

Y

M

M

U

U

R

R

N

N

A

A

G

G

H

H

I

I

B

B

A

A

Y

Y

L

L

I

I

G

G

Z

Z

D

D

E

E

O

O

T

T

L

L

U

U

Z

Z

G

G

E

E

K

K

T

T

E

E

M

M

E

E

S

S

N

N

Z

Z

A

A

R

R

S

S

L

L

A

A

N

N

D

D

L

L

Z

Z

D

D

E

E

M

M

R

R

Z

Z

L

L

E

E

M

M

Z

Z

K

K

A

A

N

N

O

O

S

S

M

M

A

A

N

N

C

C

I

I

H

H

A

A

N

N

S

S

E

E

R

R

T

T

V

V

U

U

S

S

L

L

A

A

T

T

N

N

U

U

R

R

A

A

H

H

N

N

Z

Z

E

E

H

H

R

R

A

A

T

T

O

O

M

M

A

A

Z

Z

E

E

S

S

M

M

A

A

Y

Y

C

C

E

E

L

L

L

L

E

E

T

T

M

M

O

O

R

R

T

T

A

A

D

D

O

O

U

U

T

T

E

E

K

K

N

N

K

K

N

N

V

V

E

E

R

R

S

S

T

T

E

E

S

S

K

K

T

T

S

S

A

A

D

D

V

V

E

E

D

D

A

A

R

R

B

B

L

L

M

M

L

L

E

E

R

R

F

F

A

A

K

K

L

L

T

T

E

E

S

S

U

U

L

L

U

U

S

S

L

L

A

A

R

R

A

A

R

R

A

A

S

S

I

I

L

L

K

K

L

L

E

E

R

R

T

T

O

O

P

P

L

L

U

U

L

L

U

U

K

K

O

O

D

D

A

A

S

S

I

I

0

0

6

6

5

5

3

3

1

1

A

A

N

N

K

K

A

A

R

R

A

A

/

/

T

T

R

R

K

K

Y

Y

E

E

T

T

E

E

L

L

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

2

2

1

1

0

0

3

3

0

0

5

5

6

6

w

w

w

w

w

w

.

.

h

h

a

a

r

r

i

i

c

c

i

i

y

y

e

e

d

d

e

e

r

r

g

g

i

i

s

s

i

i

.

.

c

c

o

o

m

m

w

w

w

w

w

w

.

.

h

h

a

a

r

r

i

i

c

c

i

i

y

y

e

e

d

d

e

e

r

r

g

g

i

i

s

s

i

i

.

.

b

b

l

l

o

o

g

g

s

s

p

p

o

o

t

t

.

.

c

c

o

o

m

m

h

h

a

a

r

r

i

i

c

c

i

i

y

y

e

e

d

d

e

e

r

r

g

g

i

i

s

s

i

i

@

@

g

g

m

m

a

a

i

i

l

l

.

.

c

c

o

o

m

m

B

B

A

A

S

S

K

K

I

I

A

A

L

L

L

L

A

A

M

M

E

E

T

T

A

A

N

N

I

I

T

T

I

I

M

M

V

V

E

E

M

M

A

A

T

T

B

B

A

A

A

A

C

C

I

I

L

L

I

I

K

K

A

A

J

J

A

A

N

N

S

S

:

:

K

K

I

I

Z

Z

I

I

L

L

I

I

R

R

M

M

A

A

K

K

C

C

A

A

D

D

D

D

E

E

S

S

N

N

O

O

:

:

1

1

2

2

/

/

6

6

0

0

6

6

6

6

4

4

0

0

K

K

A

A

V

V

A

A

K

K

L

L

I

I

D

D

E

E

R

R

E

E

A

A

N

N

K

K

A

A

Y

Y

A

A

/

/

A

A

N

N

K

K

A

A

R

R

A

A

T

T

E

E

L

L

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

4

4

1

1

7

7

5

5

8

8

5

5

9

9

/

/

F

F

A

A

K

K

S

S

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

4

4

1

1

7

7

6

6

7

7

1

1

3

3

M

M

E

E

R

R

K

K

E

E

Z

Z

:

:

K

K

I

I

Z

Z

K

K

U

U

L

L

E

E

S

S

S

S

O

O

K

K

A

A

K

K

N

N

O

O

:

:

3

3

0

0

/

/

6

6

G

G

.

.

O

O

.

.

P

P

.

.

A

A

N

N

K

K

A

A

Y

Y

A

A

/

/

A

A

N

N

K

K

A

A

R

R

A

A

T

T

E

E

L

L

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

4

4

4

4

7

7

7

7

1

1

5

5

6

6

/

/

F

F

A

A

K

K

S

S

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

4

4

4

4

7

7

7

7

1

1

2

2

7

7

b

b

i

i

l

l

g

g

i

i

@

@

a

a

l

l

l

l

a

a

m

m

e

e

.

.

o

o

r

r

g

g

S

S

R

R

E

E

L

L

,

,

Y

Y

E

E

R

R

E

E

L

L

,

,

C

C

R

R

E

E

T

T

S

S

Z

Z

Y

Y

I

I

L

L

2

2

,

,

A

A

Y

Y

4

4

,

,

S

S

A

A

Y

Y

I

I

7

7

HARCYE

AYLIK DNCE DERGS

D

D

P

P

U

U

T

T

Y

Y

N

N

E

E

T

T

M

M

K

K

U

U

R

R

U

U

L

L

U

U

B

B

A

A

K

K

A

A

N

N

I

I

M

M

E

E

H

H

M

M

E

E

T

T

R

R

N

N

E

E

K

K

D

D

P

P

U

U

T

T

A

A

D

D

I

I

N

N

A

A

M

M

T

T

Y

Y

A

A

Z

Z

S

S

A

A

H

H

B

B

Z

Z

G

G

E

E

B

B

O

O

Z

Z

T

T

A

A

S

S

O

O

R

R

U

U

M

M

L

L

U

U

Y

Y

A

A

Z

Z

I

I

L

L

E

E

R

R

M

M

D

D

R

R

V

V

E

E

E

E

D

D

T

T

R

R

O

O

S

S

M

M

A

A

N

N

C

C

H

H

A

A

N

N

S

S

E

E

R

R

T

T

Y

Y

A

A

R

R

D

D

I

I

M

M

C

C

I

I

E

E

D

D

T

T

R

R

Y

Y

U

U

N

N

U

U

S

S

E

E

V

V

E

E

D

D

E

E

N

N

C

C

C

C

A

A

N

N

S

S

U

U

E

E

L

L

K

K

E

E

R

R

G

G

R

R

S

S

E

E

L

L

T

T

A

A

S

S

A

A

R

R

I

I

M

M

A

A

.

.

C

C

E

E

M

M

A

A

K

K

I

I

R

R

K

K

O

O

N

N

U

U

K

K

Y

Y

A

A

Z

Z

A

A

R

R

K

K

I

I

V

V

A

A

N

N

S

S

A

A

I

I

R

R

G

G

L

L

B

B

Z

Z

S

S

E

E

M

M

Z

Z

Y

Y

R

R

D

D

.

.

D

D

O

O

.

.

D

D

R

R

.

.

A

A

Y

Y

L

L

N

N

T

T

O

O

P

P

A

A

L

L

Y

Y

A

A

Z

Z

A

A

R

R

L

L

A

A

R

R

B

B

E

E

D

D

A

A

A

A

K

K

B

B

A

A

E

E

R

R

D

D

O

O

A

A

N

N

A

A

R

R

A

A

B

B

A

A

C

C

I

I

O

O

L

L

U

U

E

E

M

M

R

R

E

E

A

A

R

R

D

D

I

I

O

O

U

U

Z

Z

V

V

E

E

L

L

A

A

T

T

A

A

S

S

O

O

Y

Y

A

A

Y

Y

K

K

U

U

T

T

A

A

Y

Y

D

D

E

E

N

N

Z

Z

M

M

E

E

R

R

F

F

A

A

R

R

U

U

K

K

A

A

Y

Y

K

K

U

U

T

T

A

A

G

G

A

A

B

B

A

A

Y

Y

R

R

A

A

M

M

O

O

V

V

B

B

A

A

R

R

I

I

C

C

O

O

K

K

U

U

N

N

C

C

A

A

N

N

S

S

U

U

E

E

L

L

K

K

E

E

R

R

E

E

S

S

R

R

A

A

E

E

N

N

G

G

E

E

L

L

M

M

E

E

R

R

V

V

E

E

D

D

Y

Y

A

A

R

R

S

S

U

U

L

L

T

T

A

A

N

N

E

E

R

R

B

B

A

A

Y

Y

U

U

N

N

U

U

S

S

E

E

V

V

E

E

D

D

E

E

N

N

C

C

E

E

K

K

M

M

K

K

I

I

L

L

I

I

H

H

A

A

S

S

A

A

N

N

K

K

S

S

E

E

N

N

C

C

S

S

E

E

R

R

P

P

L

L

K

K

U

U

T

T

S

S

A

A

R

R

T

T

E

E

Y

Y

M

M

U

U

R

R

N

N

A

A

G

G

H

H

I

I

B

B

A

A

Y

Y

L

L

I

I

G

G

Z

Z

D

D

E

E

O

O

T

T

L

L

U

U

Z

Z

G

G

E

E

K

K

T

T

E

E

M

M

E

E

S

S

N

N

Z

Z

A

A

R

R

S

S

L

L

A

A

N

N

D

D

L

L

Z

Z

D

D

E

E

M

M

R

R

Z

Z

L

L

E

E

M

M

Z

Z

K

K

A

A

N

N

O

O

S

S

M

M

A

A

N

N

C

C

I

I

H

H

A

A

N

N

S

S

E

E

R

R

T

T

V

V

U

U

S

S

L

L

A

A

T

T

N

N

U

U

R

R

A

A

H

H

N

N

Z

Z

E

E

H

H

R

R

A

A

T

T

O

O

M

M

A

A

Z

Z

E

E

S

S

M

M

A

A

Y

Y

C

C

E

E

L

L

L

L

E

E

T

T

M

M

O

O

R

R

T

T

A

A

D

D

O

O

U

U

T

T

E

E

K

K

N

N

K

K

N

N

V

V

E

E

R

R

S

S

T

T

E

E

S

S

K

K

T

T

S

S

A

A

D

D

V

V

E

E

D

D

A

A

R

R

B

B

L

L

M

M

L

L

E

E

R

R

F

F

A

A

K

K

L

L

T

T

E

E

S

S

U

U

L

L

U

U

S

S

L

L

A

A

R

R

A

A

R

R

A

A

S

S

I

I

L

L

K

K

L

L

E

E

R

R

T

T

O

O

P

P

L

L

U

U

L

L

U

U

K

K

O

O

D

D

A

A

S

S

I

I

0

0

6

6

5

5

3

3

1

1

A

A

N

N

K

K

A

A

R

R

A

A

/

/

T

T

R

R

K

K

Y

Y

E

E

T

T

E

E

L

L

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

2

2

1

1

0

0

3

3

0

0

5

5

6

6

w

w

w

w

w

w

.

.

h

h

a

a

r

r

i

i

c

c

i

i

y

y

e

e

d

d

e

e

r

r

g

g

i

i

s

s

i

i

.

.

c

c

o

o

m

m

w

w

w

w

w

w

.

.

h

h

a

a

r

r

i

i

c

c

i

i

y

y

e

e

d

d

e

e

r

r

g

g

i

i

s

s

i

i

.

.

b

b

l

l

o

o

g

g

s

s

p

p

o

o

t

t

.

.

c

c

o

o

m

m

h

h

a

a

r

r

i

i

c

c

i

i

y

y

e

e

d

d

e

e

r

r

g

g

i

i

s

s

i

i

@

@

g

g

m

m

a

a

i

i

l

l

.

.

c

c

o

o

m

m

B

B

A

A

S

S

K

K

I

I

A

A

L

L

L

L

A

A

M

M

E

E

T

T

A

A

N

N

I

I

T

T

I

I

M

M

V

V

E

E

M

M

A

A

T

T

B

B

A

A

A

A

C

C

I

I

L

L

I

I

K

K

A

A

J

J

A

A

N

N

S

S

:

:

K

K

I

I

Z

Z

I

I

L

L

I

I

R

R

M

M

A

A

K

K

C

C

A

A

D

D

D

D

E

E

S

S

N

N

O

O

:

:

1

1

2

2

/

/

6

6

0

0

6

6

6

6

4

4

0

0

K

K

A

A

V

V

A

A

K

K

L

L

I

I

D

D

E

E

R

R

E

E

A

A

N

N

K

K

A

A

Y

Y

A

A

/

/

A

A

N

N

K

K

A

A

R

R

A

A

T

T

E

E

L

L

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

4

4

1

1

7

7

5

5

8

8

5

5

9

9

/

/

F

F

A

A

K

K

S

S

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

4

4

1

1

7

7

6

6

7

7

1

1

3

3

M

M

E

E

R

R

K

K

E

E

Z

Z

:

:

K

K

I

I

Z

Z

K

K

U

U

L

L

E

E

S

S

S

S

O

O

K

K

A

A

K

K

N

N

O

O

:

:

3

3

0

0

/

/

6

6

G

G

.

.

O

O

.

.

P

P

.

.

A

A

N

N

K

K

A

A

Y

Y

A

A

/

/

A

A

N

N

K

K

A

A

R

R

A

A

T

T

E

E

L

L

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

4

4

4

4

7

7

7

7

1

1

5

5

6

6

/

/

F

F

A

A

K

K

S

S

:

:

(

(

3

3

1

1

2

2

)

)

4

4

4

4

7

7

7

7

1

1

2

2

7

7

b

b

i

i

l

l

g

g

i

i

@

@

a

a

l

l

l

l

a

a

m

m

e

e

.

.

o

o

r

r

g

g

S

S

R

R

E

E

L

L

,

,

Y

Y

E

E

R

R

E

E

L

L

,

,

C

C

R

R

E

E

T

T

S

S

Z

Z

Y

Y

I

I

L

L

2

2

,

,

A

A

Y

Y

4

4

,

,

S

S

A

A

Y

Y

I

I

7

7

2

3nil i kl bir seyir izleyen Trkiye-srai l

i l iki leri , 2009da Davosta gerekleen one minute

krizi ve 2010 Maysnda yaanan Mavi Marmara

saldrs i le kopma noktasnda gelmiti . Aradan

geen 3 seneden sonra, Trkiyenin zr ve tazminat

beklenti leri kar l k buldu ve ABD Bakan

Obamann srai l deki ziyaretinin son gnnde, srai l

Babakan Binyamin Netanyahu Obamay

uurlamaya gittii haval imannda Babakan Recep

Tayyip Erdoan arayarak Mavi Marmara baskn

iin zr di ledi ve basknda hayatn kaybeden

vatandalarmz iin tazminat demeyi kabul etti .

Peki bu zamana gelene kadar srai l -Trkiye i l iki leri

nas l bir seyir izlemiti?

Yurtta Sulh, Cihanda Sulh i lkesini hedefleyen

pol itikasyla Trkiye, 14 Mays 1948te kurulan srai l

Devleti ni tanyan i lk devletler arasnda (28 Mart

1949) yer almaktadr

1

. Trkiye ayn zamanda Yahudi

Devleti ni tanyanlar arasnda halknn ounluunun

Mslman olduu i lk lkedir

2

. Kar l kl karlar

temel inde i lerleyen srai l- Trkiye i l iki leri , srai l in

Ortadouda bar ve istikrar olumsuz etki leyen

pol itikalar nedeniyle zaman zaman sorunlar

yaamaktadr. 1980 y l nda srai l in Dou Kuds

i lhak ve Kuds ebedi bakent i lan etmesi ve 1982

y l nda Fi l istin hakl n acmaszca katletmesi zerine,

dier Mslman lkeler gibi Trkiye de gel imelere

tepki gstererek temsi l seviyesini Bykeli l ik

seviyesinden kinci Ktip seviyesine drmtr.

90l y l lar, bir taraftan devam eden atmalarn

yannda srai l ve Fi l istin arasnda kar l kl

antlamalar ve yaknlamalara da sahne oldu. Fi l istin

Lideri Yaser Arafat srai l i tandn gsteren

belgeleri imzalarken, dnemin srai l Babakan zak

amir ise Fi l istin Kurtulu rgtn tandn

aklad

3

. Yaanan btn bu olumlu gel imelerin

etkisiyle, 1991 y l nda srai l le diplomatik i l iki ler

yeniden Bykeli seviyesine ykselti lmitir. 2000l i

y l larn bana kadar Trkiye-srai l i l iki leri kar l kl

yararlar temel inde, hemen her alanda (askeri ,

stratej ik ve diplomatik) ok ynl bir gel ime

gstermi, iki lke ibirl iinin yasal erevesi bir dizi

anlamalarla salanm ve kar l kl birok st dzey

ziyaret gerekletiri lmitir

4

.

Ancak zel l ikle 2002 y l ndan itibaren yaanan

gel imeler, srai l - Trkiye iki l i i l iki lerini derinden

etki lemitir. Buna en nemli neden olarak 50 seneyi

akn zamandr devam eden srai l-Fi l istin

mcadelesinin yeniden ykselmesini verebi l iriz. O

tarihlerinde meydana gelen atma ve saldr larda

iki taraf da kar l kl olarak pek ok kayp yaamtr.

nce mart sonra da haziran aynda Bat eria'nn

neredeyse tamamn igal eden srai l , 29 Mart 2002

tarihinde Fi l istin l ideri Arafat' n 1994'te srgnden

dnnden beri en iddetl i saldrsn dzenleyerek,

Fi l istin l iderinin kararghnn da bulunduu

Ramal lah'a girmi ve Fi l istin ynetim birimlerini

kuatmtr. 2002 y l nn byk bir blmnde

Fi l istin kentleri sk sk basknlara uram,

birbirleriyle balants kesi lerek kuat lm ya da

uzun sre sokaa kma yasa altnda kalmtr

5,6

.

Tm bu gel imelerin yannda, 2002de Trkiyede,

slamc kiml ii , Hamasa yaknl ve Fi l istin halknn

yannda olduunu gsteren yaklamlar i le bi l inen

AK Parti hkmetinin iktidara gelmesiyle birl ikte

iki l i i l iki lerde daha ciddi sorunlar yaanmaya

balanmtr. l iki lerin geri lemesinin ana nedenleri

arasnda Davos krizini , srai l in Gazze zerindeki

ambargosunu ve bunun bir sonucu olarak sivi l

toplum rgtleri tarafndan Gazzeye dzenlenen

insani yardm konvoyuna (Mavi Marmara)

uluslararas sularda gerekletirdii ve 9 Trk

vatandann hayatn kaybettii saldry verebi l iriz.

4Davos krizi ya da daha bir baka adyla One Minute

krizi, Babakan Erdoann 30 Ocak 2009da Davosta

gerekleen Dnya Ekonomik Forum kapsamnda

dzenlenen Gazze: Orta Dou in Model oturumu

toplantsnda srail Cumhurbakan imon Perez ile

arasnda yaanan sert tartma olarak zetlenebil ir.

Oturumun son konumacs Peres, 24 dakika sren

uzun konumasnn byk blmnde zell ikle

Babakan Erdoana ynelik sert bir tavr

ierisindeydi. Bunun zerine Erdoan, Peres'in

konumasnn ardndan, oturum yneticisinden,

ngil izce one minute (bir dakika) diyerek sre istedi.

Panel yneticisinin sz hakk vermemesine ramen

Erdoan, Perez'e dnerek Sesin ok yksek kyor.

Benden yalsn bil iyorum ki sesinin benden ok

yksek kmas bir sululuk psikolojisinin gereidir.

Benim sesim bu kadar ok yksek kmayacak. Bunu

byle bilesin. ldrmeye gelince siz ldrmeyi ok

iyi bil irsiniz. Plajlardaki ocuklar nas l ldrdnz,

nas l vurduunuzu ok iyi bil iyorum. lkenizde

babakanlk yapm 2 kiinin bana ok nemli laflar

vardr. Fil istin'e, tanklarn stnde girdii zaman,

'kendimi bir baka mutlu addediyorum' diyen

babakanlarnz var. Tanklarn zerine kp da

'Fil istin'e girince mutlu oluyorum' diyen

babakanlarnz var. Ve bana saylar veriyorsunuz.

smini de veririm, belki merak edenleriniz vardr.

eklinde konutu

7

.

Peres'in konumasnn salonda alklanmasyla ilgil i

olarak da Erdoan: u zulme alk tutanlar da ayrca

knyorum. ocuklar ldrenleri kalkp da alklamak

yle zannediyorum ki insanlk suudur dedi.

Ardndan Babakan Erdoan'n Sadece size, iki sz

syleyeceim szleri zerine oturum yneticisi

araya girse de Erdoan szm kesmeyin, Tevrat'n

6. maddesi der ki 'ldrmeyeceksin. Burada ldrme

var. Bu da ok enteresan diyerek szlerini srdrd.

Son olarak, biri Oxford niversitesi nde profesr iki

srail vatandann, srail 'i eletiren aklamalarn da

elindeki notlardan okuyan Babakan Erdoan, oturum

yneticisine de dnerek, Sana da ok teekkr

ediyorum. Benim iin de bundan byle Davos

bitmitir. Daha da Davos'a gelmem. Siz

konuturmuyorsunuz. 25 dakika konutu, 12 dakika

konutum. Olmaz. szlerinin ardndan ayaa kalkarak

salonu ve paneli terk etti

8

.

srail-Trkiye il ikilerini son dnemde en derinden

etkileyen olay ise, srail in, sivil toplum rgtleri

tarafndan Gazzeye dzenlenen insani yardm

konvoyuna gerekletirdii ve 9 Trk vatandann

hayatn kaybettii saldrdr.

Trkiyenin srail 'in Mavi Marmara saldrsyla i lgil i

olarak BM'ye sunduu Ara Rapora gre

9

, srail Silahl

Kuvvetleri, "Rotamz Fil istin Ykmz nsani Yardm"

kampanyas kapsamnda 37 farkl lkeden sivil toplum

kurulularnn organizasyonlaryla Gazze'ye tescil

edilmi insani yardm malzemesi tayan 6 gemilik

filoya, 31 Mays 2010 tarihinde sabahn erken

saatlerinde uluslararas sularda saldrm, saldrda

sekizi Trk, biri ise Trk asl l Amerikan vatanda ,

toplam dokuz kii ldrlm, krk akn sivil de

yaralanmtr.

Yolcularn tanklklara da ska yer veren rapor, srail

kuvvetlerinin ok iyi eiti lmi zel birimlerden

olutuuna ve en yeni teknolojiyle retilmi silahlarla

(makineli tfekler, lazer gdml tfekler, tabancalar

ve modifiye paintball tfekleri gibi) tepeden trnaa

donatlm olduuna dikkat ekerek, srail

kuvvetlerinin helikopterler, zodyak ime botlar ve

denizalt larla destekli ekilde, ar , zal im, planl ve

kapsaml bir saldr gerekletirdiklerini vurguluyor.

Rapor, srail askerlerinin yolculara kar muamelesini

ise Geminin kontroln ele geirdikten sonra da

srail askerleri, temkin ve teenni gstermek yerine,

fiziki ve psikolojik iddete bavurmak suretiyle,

yolculara zulmetmeyi srdrmlerdir. Yolcular

dvlm, yumruklanm, diz ve dirsek darbelerine

maruz braklm, su, yiyecek ve tuvalet ihtiyalarn

gidermekten mahrum edilmi, kelepelenmi, saatlerce

gnein altnda braklm ve szl saldr lara

urat lmtr. eklinde ortaya koyuyor. Rapor ayn

zamanda btn yolcularn kendilerini sulayc

ifadeler imzalamaya zorlandklarn , avukat veya

konsolosluk memurlaryla temas ettirilmediklerini,

ayrca, zamanl ve yeterli tbbi yardmdan da mahrum

brakldklarn belirti lerek, yolculara yeterli yiyecek

verilmeyerek, ar souk veya scak olan dar alanlara

yerletiri ldiklerini ifade ediyor.

nsani yardm konvoyunun farkl lkelerden gelen ve

farkl dinleri temsil eden 600 dolaynda sivilden

5oluan bar l bir giriim olduu ve amacn Gazze

halkna ok ihtiya duyduu yardmlar ulatrmak

olduu kaydedilen raporda "Mavi Marmara'da dokuz

sivil yolcunun ldrlmesi her eyden nce nsan

Haklar Evrensel Beyannamesinde ve srail 'in 1991

yl nda taraf olduu Uluslararas Medeni ve Siyasi

Haklar Szlemesi'nde (ICCPR) kaytl yaama

hakknn bir ihlal idir" denilerek, uluslararas hukukun,

yaral lara ve yolculara reva grlen kt muameleyle

de inendii vurguluyor

10

.

Btn bu gelimelerden sonra 3 yldr izlenen

politikada Trkiye, srail le i l ikilerin normalle

dnmesi iin uluslararas hukuk ve teaml

erevesinde srail Hkmetinden zr dilemesini,

kurbanlarn ailelerine tazminat demesini ve Gazzeye

ynelik insanlk d ablukann da bir an nce

kaldr lmas taleplerinde bulunmutur

11

. Ayn ekilde

Dileri Bakan Ahmet Davutolu da yapt

aklamalarda, srail ynetiminin yaplan insanlk d

muameleler iin zr dilemesini, ldrlen sivil lerin

ailelerine ve yaknlara tazminat demeyi kabul

etmesini ve Gazzedeki mevcut ablukann bir an evvel

kaldr larak blge halkna gerekli yardmlarn

ulatr lmasna izin verilmesini i l ikilerin

normallemesinin nkoullar olduunu vurguluyordu.

Takvimler 22 Mart 2013 gsterdiinde ABD Bakan

Barack Obama'nn Ortadou gezisinin son saatlerinde

Beyaz Saray'dan yaplan aklama ile Trk tarafnn

beklentileri gerekleti . Hemen ardndan Trkiye

Dileri Bakanl da yaynlad aklamada

12

srail

Babakan Netanyahu, ABD Bakan Obamann srail e

gerekletirdii ziyaret srasnda 22 Mart 2013

tarihinde, Babakan Sayn Recep Tayyip Erdoan

telefonla arayarak srail tarafndan Mavi Marmara

saldrs i lgil i olarak yrtlen ve bir dizi operasyonel

hatann yapldna iaret eden soruturma nda,

can kaybna veya yaralanmaya yol aan her trl

hatadan dolay srail adna Trk halkndan zr

dilemitir. Babakan Sayn Erdoan bu zr Trk

halk adna kabul etmitir. srail , hayatn kaybeden

vatandalarmzn ailelerine tazminat demeyi de

kabul etmitir. Ayrca, sivil halkn kullanaca mallarn

Gazze dahil Fil istin topraklarna giriine il ikin

kstlamalar esas itibariyle kaldrd ve skunet

devam ettii mddete bu durumun da devam

edeceine il ikin taahhtte bulunmutur. Bu

erevede, iki l ider, Fil istin topraklarndaki insani

durumun iyiletiri lmesi iin birl ikte almaya devam

etmek konusunda mutabk kalmlardr. ifadelerine

yer verdi. Babakan Erdoan ise Eskiehirde verdii

demete, zrle ilgil i srail 'i ziyaret eden ABD Bakan

Obama'nn kendisini aradn , selamlamann

ardndan yannda bulunan srail Babakan

Netenyahu'ya telefonu verdiini ve zrn bu ekilde

gerekletii syledi

13

.

srail in zr dilemesinin nedenleri arasnda pek ok

ey saymak mmkn. Bunlar arasnda en nemlisi

Suriyede bir sredir devam eden politik kriz olarak

grlyor. Arap Bahar nn Suriyede kmaza

girmesinin ve Suriyenin tm komularn olduu gibi

srail i de tehdit eder duruma gelmesinin srail i tavr

deiikl iine zorladn savunan gr

14

, srail

Babakanlk yetkil i lerinin zr ile ilgil i yaptklar

aklamalarda Ankara ile ibirl iinin yeniden

balat lmasn Suriyedeki durumun ciddiyeti nedeniyle

gerekletiini vurgulamalar

15

i le destekleniyor.

Yine ayn nedenden dolay, Ortadou'da gvenil ir ve

ibirl ii iinde hareket eden ortaklara ihtiya duyan

ABDnin Ortadou ve Suriye ile i lgil i d politikas da

srail in zr dilemesinde en nemli faktrlerden biri.

Bu balamda, Trkiye ve srail i blgedeki nemli iki

mttefiki olarak gren ABD, zr srecine gelene

kadar yapt aklamalarda, iki lkenin Suriyedeki

kriz konusunda ibirl ii iine girebilecei ve il ikileri

dzeltmesi iin bu frsattan yararlanlmas gerektii

vurgulamaktayd

16

. Babakan Erdoann

aklamalarndan da anla laca zere, Ankara -Tel

Aviv il ikilerinde yaanan bu iyilemenin arkasndaki

as l aktr ABDdir. demek yerinedir. Yeni dneminde,

genelde Ortadou bar zelde Fil istin sorununun

6zmn amalayan Bakan Obama ve Dileri Bakan

Kerrynin blge ziyaretleri, sorunun zmne

arabuluculuk etmeleri iin gzel bir frsat sunmu ve

Washington taraflar zerindeki arln kullanarak bu

krize son vermitir

17

. Trkiye-srail ilikilerini yakndan

takip eden Emekli Bykeli Alon Liel de ayn grlerde

olduunu, "Benim kiisel grm, bu Obama'nn

diplomatik zaferidir. Amerikallarn, uzlama salanmas

iin iki taraf zerinde de arln koyduunu

dnyorum. Burada takdir edilmesi gereken birisi

varsa o da Obama'dr." eklindeki demeci ile

gstermektedir

18

.

zrn Trkiye iin de anlam byktr. Yakn zamana

dein, zr dilemekten ziyade zgn olduunu belirten

yaklamlar sergileyen srailden zr/apology/itznatlut

ifadesini iitmeyi Ankarann Mavi Marmara basknndan

beri srdrd kararl ve taviz vermeyen politikalarnn

diplomatik zaferi olarak yorumlamak yanl olmayacaktr.

Tahmin edilebilecei zere, Mavi Marmara operasyonunun

gerekletirildii dnemde srail Dileri Bakanl grevini

yrten Avigdor Lieberman, srail'in zr sonrasnda "Trkiye'ye

zr byk yanl. Bu srail ordusunun motivasyonuna zarar

verecek. srail'in gururunu ve onurunu yaralayacak." aklamasn

yaparken

19

; nl Amerikal dnr Noam Chomsky ise srail'in

Trkiye'den zr dilemesine armadn ve srail ve

Trkiye'nin yarm yzyla akn mttefik ve ortak karlar olan

iki lke olduunu belirterek sz konusu sorunun bir ekilde

zlmesini beklediini ifade etti

20

.

zr gelse bile iki lke ilikilerinin gelecekte nasl ekillenecei

merak konusu. Trkiye-srail ilikilerin geleceinin Filistin

sorununa bal olduunu vurgulayan yorumlarn yannda, pek

ok kimse de Suriye krizinin zm adna iki lke arasnda

ciddi stratejik ortaklklar kurulaca grnde. Bunlarn

yannda, bir takm gerginliklerin hala tam anlamyla zlmedii

iin ikili ilikilerde beklentilerin ok yksek tutulmamas

gerektiini savunan grlerde mevcut.

R

R

e

e

f

f

e

e

r

r

a

a

n

n

s

s

l

l

a

a

r

r

1 . Trkiye - srail Siyasi l ikileri, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-israil-siyasi-i l iskileri.tr.mfa (Eriim Tarihi: 02/05/2013)

2. Murat Yiit, Trk-srail l ikilerinin Tarihsel Seyri Ve arpma, http://www.ekopolitik.org/public/news.aspx?id=51 17&pid=4553 (Eriim Tarihi:

03/05/2013)

3. srail-Fil istin Savann Tarihesi, (31/05/2010) , http://www.mil l iyet.tv/video-izle/Israil-Fil istin-savasinin-tarihcesi-sS0sE0RnH6iX.html (Eriim Tarihi:

03/05/2013)

4. Trkiye - srail Siyasi l ikileri, a.g.e.

5. srail-Fil istin Sorununun Tarihesi, (07/01/2008) , http://bianet.org/bianet/bianet/53881-israil-fil istin-sorununun-tarihcesi (Eriim Tarihi:

03/05/2013)

6. srail - Fil istin atmasnn Kronolojisi, http://arsiv.sabah.com.tr/ozel/arafat206/dosya_212.html, (Eriim Tarihi: 03/05/2013)

7. Benim in Davos Bitti, (30/01/2009) , http://www.hurriyet.com.tr/dunya/10886978.asp (Eriim Tarihi: 04/05/2013)

8. A.g.e.

9. "te Trkiye'nin Mavi Marmara raporu", (24/01/201 1 ) , http://www.sabah.com.tr/Gundem/201 1 /01/24/iste_turkiyenin_mavi_marmara_raporu?paging=1 1

(Eriim Tarihi: 03/05/2013)

10. A.g.e

1 1 . Trkiye - srail Siyasi l ikileri, a.g.e.

12. Trkiye - srail Siyasi l ikileri, a.g.e.

13. "Obama arad, telefonu Netenyahu'ya verdi", (24/03/2013) , http://www.hurriyet.com.tr/gundem/22880915.asp (Eriim Tarihi: 04/05/2013)

14. Mehmet ahin, srail in Trkiyeden zr Dilemesinin Anlam, (25/03/2013) , http://www.orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ID=4373 (Eriim Tarihi:

03/05/2013)

15. "srail neden zr diledi?", (29/03/2013) , http://dunya.mil l iyet.com.tr/israil-neden-ozur-diledi-/dunya/dunyadetay/29.03.2013/1686767/default.htm

(Eriim Tarihi: 04/05/2013)

16. Nazl Ayhan Algan, Suriye Krizi: Trkiye srail Politikas, (09/05/2012) , http://www.orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ID=3471 (Eriim Tarihi:

03/05/2013)

17. Erkan Ertosun, "srail 'in zrn Doru Yorumlamak", (13/04/2013) , http://www.radikal .com.tr/yorum/israil in_ozrunu_dogru_yorumlamak-1 129348

(Eriim Tarihi: 04/05/2013)

18. Ayhan imek, Trkiye - srail l ikilerinin Gelecei", (26/03/2013) , http://www.dw.de/t%C3%BCrkiye-israil-i l i%C5%9Fkilerinin-gelece%C4%9Fi/a-

16700868 (Eriim Tarihi: 03/05/2013)

19. "srail Trkiye'den zr Diledi", (22/03/2013) , http://www.hurriyet.com.tr/planet/22875305.asp (Eriim Tarihi: 04/05/2013)

20. Orhan Akkurt, "Chomsky: srail 'in zr dilemesine armadm", (24/03/2013) , http://www.zaman.com.tr/dunya_chomsky-israil in-ozur-dilemesine-

sasirmadim_2069135.html (Eriim Tarihi: 04/05/2013)

7G

G

n

n

e

e

y

y

K

K

b

b

r

r

s

s

E

E

k

k

o

o

n

n

o

o

m

m

i

i

k

k

K

K

r

r

i

i

z

z

i

i

n

n

i

i

n

n

U

U

l

l

u

u

s

s

l

l

a

a

r

r

a

a

r

r

a

a

s

s

K

K

o

o

n

n

j

j

o

o

n

n

k

k

t

t

r

r

d

d

e

e

k

k

i

i

A

A

n

n

a

a

l

l

i

i

z

z

i

i :

Gney Kbrs Rum Ynetimi belki de tarihinin

ekonomik anlamda en sknt l dnemlerinden birini

geiriyor. Sorunlu bir tarihi gemii ve zlememi

bir sorunu paylatmz Gney komumuz

bankacl k, turizm ve hizmet sektr bata olmaz

zere iflasn eiine gelmi durumda. Sorunlarn

zm ise Avrupadaki benzer rneklerinde olduu

gibi halkn yapaca fedakrlktan geiyor.Her ne

kadar, emekli fonlarndaki parann kullanlmasn

ngren Kbrs Plan reddedilse de yksek faizden

yararlanan yatrmclardanvergi kesintisi yaplmas

kararlatr ld(1 ) . Kbrsl Rumlardan zell ikle de

bankada yksek oranda mevduat bulunan kesimden

paralarn lkeden karmamalarn ve gz gre gre

binlerce milyar euro zarar etmeleri isteniyor. Fakat

hem ksa hem de uzun vadede ise tam bir kurtulu

yolu yok. Lefkoa Ynetimi hesaplarn artk En az

hasarla nasl kurtuluruz?eklinde yaparken, krizden

kmak iin kaplarna gittikleri Troyka verecekleri

kredi kar l nda Rum Ynetiminden mevduat

sahiplerine ciddi yaptrmlar uygulamas ve gerekli

tedbirleri almas konusunda bask yapyor. Bu basklar

Rum Hkmetini halkn karsnda daha da gsz

drrken, Rumlarn kredi almak dnda kurtulu

iin baka anslar da kalmyor.

Bir yandan bakldndaRumlara kredi al p, bor yk

altna girmek yerine iflas belki ekici bir teklif gibi

grnebil ir ve Lefkoa byk bir bor ykn

zerinden atabil ir. Kbrs Merkez Bankas nn Acil

Likidite Mekanizmasnn taleplerine cevap vermemesi

halinde bedeli Avrupa Merkez Bankas stlenebil ir. Ne

var ki bu o kadar kolay olmayacaktr (1 ) .Rumlar

borlarn demeyip, Avrupadaki dostlarna srtn

dnerse ve Euro Blgesinden karsa bu kk lke

kurtlar sofrasnda yalnz kalp bedelini daha ar bir

ekilde de deyebil ir. Bu ihtimali dikkate alarak,

Trkiyenin byle bir frsat karmamas ve

deerlendirmesi gerekir. Bu sayede, Kbrs Sorununun

zmnde arkasndaki destee gvenerek bana

buyruk davranan ve zmden uzak tavrn y l lardr

inatla srdren Gney Kbrs Rum Ynetimi ile

kozlarn bu kez daha adil bir ekilde paylaabil ir.

Ekonomik alandaki tartmalarda ise Euroyu terk edip

Gney Kesimi Kbrs Lirasna dnerse parasnn

deerinin decei ve bu dn yzde 50ye

varabilecei belirti l iyor. (2)Yalnz, Gney bunu gze

almaypAvrupal dostlarna yz evirmeyebil ir. Elinden

geldiinceve halkna kabul ettirebildii lde ondan

uygulamas istenilenkurtarma plann uygulamaya

koymaya alacaktr.

AB lkelerinin gznde ise Lefkoa Ynetimi

Avrupann yardmna bu kadar ihtiya duyarken, Euro

Blgesi ve AB lkeleri iin Gney Kbrstaki kriz

byk lekli saylmayp etkisi dier Euro krizlerine

nazaran daha kk olmas beklenmektedir. Fakat

sinek kktr ama mide bulandrr misali Euronun

gelecei iinse bu durum nem tamaktadr.

Bankacl k sektrnn yeniden yaplandr lmas, kayt

d para cenneti olan lkenin daha effaf bir

ekonomiye sahip olmas ve verilen kredilerin lkeyi

darboazdan kurtarmas iin hazrlanan kurtarma

paketlerinin uygulanmas bu bakmdan byk nem

arzediyor. Bu kurtarma zetle yle olacak; krediden

yoksun kalacak ekonomi, vatandalarn cann yakarak

hzla klecek ve balca sanayisi offshore

bankacl olan bir ekonomi bu kaynaktan mahrum

kalacak (2).Ancak uzun vadede ekonomide yaanacak

klme ise maalesefok muhtemel.

Rumlarnellerindeki en iyi senaryo bu iken, yardmlar

kabul etmek dnda baka bir arelerinin

bulunmad gzle grnr bir gerek.Ana hatlar

Avrupa Birl ii ve Uluslararas Para Fonu Liderleri

tarafndan izilen kurtarma paketinin

detaylandrmasn Euro Blgesi Maliye Bakanlar

tamamlad ve eli mahkm GKRY Cumhurbakan

Nikos Anastasiadis paket zerindeuzlama yoluna gitti

8(4) . Lefkoaya gidecek olan 17 milyar euroluk

kredinin 7 milyar euroluk ksmn Rumlardan vergi

olarak temin edilmesini ngren paket ayn zamanda

bunun iin yol haritasn da belirl iyor. Kbrsdakien

byk iki banka olan Bank of Cyprus ve Laiki Bankn

yeniden yaplandr lmas bunlarn banda geliyor. Zor

durumda bulunan Laiki Bank'n derhal paralanarak

kapatlmasve zararn 100 bin Euronun zerindeki

mevduat, hisse senedi ve tahvil sahiplerinden tahsil

edilmesi ngrlyor. Laiki Bank'n sigorta

kapsamndaki mevduatlarn devralacak olan Bank of

Cyprus ta da 100 bin euro limitinin zerindeki

mevduatlarn yzde 40 orannda krplmas sz

konusu olacak. (3)Bu limitin zerindeki

mevduatlardan kesintiler yaplaca haberleri i le

mudiler paralarn bankalardan ekmek istediler fakat

bu mmkn olmad. Rum Ynetimi haftalarca

bankalar kapal tutmann yan sra bankamatiklerden

gnlk ekilen para miktarna da 100 Euro gibi bir

kstlama getirdi.

Rum Ynetimi bankadaki paralar lkede tutmaya

alrken yksek mevduat sahiplerinin byk bir

ksmn yabanc yatrmclarn oluturmas ikinci,

nc devletleri de soruna ortak ediyor. Gney

Kbrsdaki bankalarn genel aktifleri 68 milyar Euro

deerindeyken 100 bin Euronun zerindeki

mevduatlarn miktar 38 milyar euroyu buluyor.

Bunlarn yarya yaknnn ise Rus vatandalara ait

olduklar tahmin edil iyor (4) .Ruslarn bu kk lkeye

bu kadar yatrm yapm olmas Kbrsn dk vergi

cenneti diye anlmasyla ve kayt d ekonomi

faaliyetlerin rahata yrtlyor olmasyla anla labil ir

bir durum. Kredi derecelendirme kuruluu Moodye

gre ise Ruslarn Kbrsta 31 Milyar dolar nakiti

bulunuyor. Bunlarn 12 milyar dolar Rusya merkezli

bankalara 19 milyar ise i adamlar ve bireysel

mterilere ait (5) . Tam da bu sebepten Der Spiegel

dergisi Alman D stihbarat Servisi nin szdr lan bir

belgesini yaynlad. Bu belgeye gre Kbrsa gelmesi

gndemde olan kredilerden en ok Rus vatandalarn

yararlanacan iddia etti (5) .Byle bir durum, AB ve

Euro Blgesi yesi olan Gney Kbrsa salanan

kredinin adadaki ekonomik krizin zmnden ok

Rus yatrmclarn iine yaraca sonucunu veriyor. Bu

haber Almanyada tepki i le kar lanm ve Kurtarma

Paketinin amacna ulap ulamayacann

sorgulanmasna neden olmutur.

Almanyann tavr yardm paketleri konusunda olduka

net bir sertl ikte nk Alman kamuoyu vergilerinin

bo yere kullanlmadndan emin olmak istiyor ve

krizin zm srecine titizl ikle yaklayor. Alman

hkmeti bu sebepten kredi koullarnn ve

yaptrmlarn sk tutulmas konusunda ince eleyip sk

dokuyor. Kbrs Parlamentosunun kk mevduat

sahiplerinin yzde 6.75 byk mevduat sahiplerinin

ise yzde 9,9 gibi bir oranla vergilendirilmesi

nerisini reddetmi olmasna karl k Almanya Maliye

Bakan Wolfgang Schaeuble varlan anlamada

Parlamentonun onayna gerek duyulmadn

belirtmesi, Almanlarn yaptklar yatrmn

geleceinden emin olmak istediklerinin en ak

kantdr (1 ) .Ancak Almanya, Avrupann ta kalplisi

gibi grnp her lkede protestolarla kar lansa da

gereki izgisi ve gl ekonomisiyle AB ve Euro

blgesinin bel kemiini oluturmaya bununla beraber

Kbrstaki ekonomik krizin zmndeki kil it roln

de devam ettirecektir.

Gney Kesiminin genel ekonomisine baktmzda,

Bankacl k sektrnn bu kadar derinden

sars lmasnn elbette dier sektrlere de zell ikle

Kbrsn nemli geim kaynaklarndan biri olan

turizme de olumsuz yansmalar oldu. Son otel

fiyatlar endeksinde Kbrstaki otel ler lkedeki

turizmi hayatta tutmak ve krizle mcadele edebilmek

iin fiyatlarn yzde 5 orannda drd. Potansiyel

mterilerini karmamak adna adada yaamn

seyrinde devam ettiini, bankacl k ilemlerinin

normal yrtldn, otel lerin ve birok iletmenin

almaya devam ettii kamuoyuna duyuruldu

(6) .Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti ise bu durumu en

verimli ekilde deerlendirmek adna kar turizm

atana geti. Tarihindeki en arpc reklam

kampanyasn ngilterede balatt . Daha ncesinde

Rumlar Kuzeye gitmeyin oras igal altnda

kampanyas yrtyordu. imdi ise adadaki Trkler

reklam yoluyla Euro kullanmadklarn , bu krizden

etkilenmediklerini ve Gneyden ayr baka bir lke

olduklar mesajn veriyor. Akl l ca balat lan reklam

kampanyasyla KKTC hem kendi varln dnyaya

duyurmay hem de Gneye giden turistleri Kuzeye

ekmeyi amalyor (7) .

Buraya kadar daha ok krizin parasal boyutunun

deerlendirmesini yaptm fakat buna ek olarak

9GKRYdeki kriz diplomatik alanda da kayda deer bir

etki yaratmtr. Gney Kbrsn girdii bu yeni

dnem, Trkiye ve KKTC iin Kbrs Sorununun

zm ve blgede bulunan ykl miktardaki

doalgazn KKTCye oradan da Trkiye yoluyla

Avrupaya datmn ngren projenin

gerekletiri lebilmesi asndan byk nem arz

ediyor. Kbrs Sorununun zm konusunda

Rumlarn yl lardr srdrd zmden uzak tavr

hala devem etmekte. Bunu 2012 Ocak aynda Rum

tarafnn ekonomik krizi bahane ederek durdurduu

Kbrs Sorunun zm iin yaplan mzakereleri,

yine ayn sebeple 2013n Ekim ayna erteleme

almalar bu tavrn devam ettiinin bariz bir

gstergesi. Rum D leri Bakan Yannis Kasulidis

Trkiye ile sorunun zmnn ekonomiye iyi

gelecei grnn baka lkeler tarafndan da destek

grmesini tehlikeli bulduunu belirtirken, Kbrsta

ekonomik kriz bitmedii srece mzakerelere

balamayacaklarn szlerine ekledi (8) . Bakann es

getii nokta ise Rum tarafnn byle bir lks iin u

sralar elinin ok zayf oluu.KKTC Cumhurbakan

Dervi Erolu ise bu szlere karl k Rumlarn biraz

fazla konutuunu ve Rum Dileri Bakannn daha

masaya oturmadan sreci sabote etmeye ynelik

aklamalarda bulunmasnn kendileri iin sknt

oluturduunu belirtti (9) . Yunanistan ve GKRY bir

yandan mzakerelerin devam iin Trkiyeden Rum

Kesiminin NATOnun Bar iin Ortaklk Programna

kat lmasna kar kulland vetoyu ekmesini isterken

Trk taraf en yakn zamana mzakere tarihi

verilmesini talep ediyor(10) . KKTC ve Trkiye,

Rumlarn ayak oyunlarna artk alm durumdalar

dolaysyla, mzakere tarihinin daha fazla

ertelenmesine engel olmaya almaktadrlar.

GKRY bu buhranl dnemden k iin Trkiye ve

KKTC ile ibirl iinin nemini henz halkna

anlatabilecek durumda deil . Fakat elbette ki

ekonomistler bu durumun farkndalar ve blgesel

entegrasyonun nemini vurgulamaktadrlar. Seda

Yava, bu konuda Kbrsn Dou Akdenizdeki

hidrokarbon yataklarn kullanabilmesi iin, Trkiye ile

ibirl iinin gerekli l iinin altn izmesinin yan sra her

hlkrda gelecekteki ekonomik byme iin en

yaknndaki ana kara olarak Trkiyeyle ibirl iine

ihtiya duyacan belirtiyor (10) .Kbrs Sorununun

zmnn adann her iki yanna da olumlu katklar

salayacan dnenler ounlukta ve bu

zmnde herkesin iine yarayaca ngrlyor.

Fakat ne var ki hala eski dmanlklarndan

syrlamam Kbrsl Rumlara bunu anlatabilmek ok

zor.

Bu konuda yaplan tartmalardan bir dieri ise

ekonomik krizin birlemeye deil blnmeye yol ama

ihtimali zerinde duruyor. Bu tartma, Kbrs

Temsilciler Meclisi nin Rumlarn Dou Akdenizden

karlan doalgazn gelirini ipotek ederek

oluturaca fondan baka lkelere bono satarak

ekonomik krizden kurtulmay amalayan tasary

Meclisten geirmesiyle balad (1 1 ) . Adann 20 yl l k

geleceini ipotekaltna alan bu kararn kabul

edilemez olduunu vurgulayan Ahmet Davutolu

BMlere 3 seenekli bir plan sunuyor. Sorunun

zmne sunulan nc seenek olarak yola iki

ayr devlet olarak gidilerek BM ats altnda

meselenin hallolmas. Bu 1960larda oka dile getirilen

Enosise kar Taksim fikrinin bugn tekrar

konuulmas Kbrs sorununun zmnde Trkler

taktik mi deitiriyor sorusunu akla getiriyor. Fakat

burada Davutolunun mzakerelerin yeniden

balamas iin bask oluturma amacn tadn net

bir ekilde grmek mmkn (1 1 ) .Kartlarn ak

oynayan Trk taraf el indeki jeopolitik avantajn

enerjinin Avrupaya en gvenli ve ucuz yoldan

ulamas alannda kullanarak srete bir adm ne

gemeyi planlyor. Davutolu bu konuda kendinden

emin bir ekilde Doalgazn gidebilecei tek lkenin

Trkiye olduunu sylyor. Davutolu, blgede

enerji ann ve ihtiyacnn Trkiyedeki kadar yksek

olduu baka lkenin bulunmadna ve doalgazn

Avrupaya en gvenli yol olarak Trkiyeden geerek

ulaabileceine szlerinde yer veriyor. Alternatif olarak

seilebilecek deniz altndan Girit daha sonra da

Yunanistan yolu o blgede yer alan derin fay hatlar

nedeniyle hi gvenil ir olmad ve Rumlarn

Trkiyeye mecbur olduklar Dileri Bakanmz

tarafndan alt izilen konular arasnda yer alyorlar

(1 1 ) . Kbrsl Rumlarn krizden k iin umut olarak

grd doalgaz rezervlerininbyle bir ikileme yol

amas kafalardaki tm dengeleri altst ederken,

Rumlarn Kbrs Sorununun zm sreci ve

Avrupaya doalgazn ulamas iin izlenecek yol

konusunda kararlarnn ne ynde olaca isegerekten

bir soru iareti.

10

R

R

e

e

f

f

e

e

r

r

a

a

n

n

s

s

l

l

a

a

r

r

1 . "Gney Kbrs' Kurtarma Paketinde neler var?", (25 03 2013) ,

http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/03/130325_kibris_paket.shtml, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

2. "Kbrs flasn Eiinde", (10 04 2013) , http://www.kibristoday.com/reuters-tehlikeyi-yazdi.html, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

3. Peston, Robert. "Gney Kbrs, 'Halknn Can Yaklarak' Kurtarl yor",/ 25 03 2013)

http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/03/130325_kibris_analiz.shtml, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

4. "Kbrs Troyka ile Anlat", (25 03 2013) , http://www.dw.de/k%C4%B1br%C4%B1s-troyka-ile-anla%C5%9Ft%C4%B1/a-16696588,

(Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

5. Emily Young, "Rus Paralar Kbrs'tan Kaar M ?", (19 03 2013) ,

http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/03/130319_kibris_ruslar.shtml, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

6. "Turizmin Hayatta Kalma abas", (10 04 2013) , http://www.kibristoday.com/turizmin-hayatta-kalma-cabasi.html, (Eriim Tarihi:

01 .05.2013)

7. "KKTC'de Euro Krizi Yok", (10 04 2013) , http://www.kibristoday.com/kktcde-euro-krizi-yok.html, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

8. "Rum Dileri Bakan: Ekonomik kriz bitmeden Kbrs Sorunu zlemez", (20 04 2013) , http://www.zaman.com.tr/dunya_rum-

disisleri-bakani-ekonomik-kriz-bitmeden-kibris-sorunu-cozulemez_2080649.html, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

9. "Kbrs Rum Ynetimi Mzakereler iin Ekime Kadar Beklemek stiyor", (29 04 2013) , http://www.haberler.com/kibris-rum-

yonetimi-muzakereler-icin-ekim-e-kadar-4572783-haberi/, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

10. Serkan Demirta, "Ekonomik Kriz Kbrs'ta Blnmeyi mi Tetikliyor?", (29 03 2013) ,

http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/03/130331_kibris_taksim.shtml, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

1 1 . Engin Esen, "Euro Krizi Kbrs Trkiye'ye Mi tiyor?", (29 03 2013) ,

http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/03/130329_kibris_turkiye.shtml, (Eriim Tarihi: 01 .05.2013)

Gney Kbrsta yaanan ekonomik krizi birok farkl

adan incelemeye altm; Troyka, Rusya, Almanya,

KKTC ve Trkiyenin olaya bak alar ve yaklamlar

bu balamda nem arz ediyordu. Kbrsta yaananlar

ise ikincil planda kalm durumda. Somut hesaplara

dhil edilmese de kapatlan bankalarn alanlarnn

isizl ikle burun buruna gelmesi, adada yaayan

Rumlarn hayat standartlarndaki belirgin dn

yan sra, gelecek kayglarnn hat safhaya

kmasKbrsn gerekleri olarak masada durmaktadr.

Fakat uluslararas konjonktrden bakldnda bu ok

bil inmeyenli krizin sonular Kbrs ekonomisinin

yzde 20 oranlarnda klmesini, birilerinin

kaybederken baka birilerinin daha ok kaybetmesini

ngryor. Bu sorunda kazanan olmaksa ciddi

kurnazlk ve diplomasi yetenei gerektirirken yarnn

nelere gebe olduunu ise kimse bilemez.

1 1

Terr ve terrizm kavramlar zerine uzun

zamandr birok tanmlama yapld; ancak ilerinde

farkl l klar barndrmaktadrlar. Bir ksm bil im

adamna gre terrizm; politik, kriminal ve kendine

has sebeplerle gizl i veya yar gizl i bireyler, gruplar

veya resmi devlet organlar tarafndan toplumda

korku uyandran ve genell ikle dolayl hedeflere ynelik

iddet eylemleridir. iddetin ynelti ldii hedefler

rastgele seil ir veya hedef toplumdan temsilci hedef

olarak seil ir. Baz sosyal bil imciler ise; terrizmin

standart bir tanmnn yaplmasndan ziyade, bir

eylemin terrizm olup olmadna karar vermek iin

eylem ekil lerinin, hedeflerinin ve baar ansnn

analiz edilmesi gerektiini savunmaktadrlar. Bu

yaklamla, askeri yntemler kullanlmayan veya sivil

hedeflere ynelik eylemlerin terrizm olarak

alglanmas gerekmektedir.

1

Ancak terr ile terrizm

arasndaki fark gz nnde bulundurulmaldr. Terr,

ksaca silahl eylemler marifetiyle kendini ve davasn

duyurma; terrizm ise, bu eylemleri savunan,

strateji lerini anlatan, aktaran, gelitiren bir dnce

disiplini veya akmdr denilebil ir. Yani terrn

stratejik eylem, terrizmin ise stratejik sylem

olduunu belirtmek gerekir.

2

Terrizmin amalarna bakldnda birok farkl

faktr ile kar la l r. Amalar esas alnan konuya gre

deimektedir; ancak asl ama, hedef kitleyi

y ldrmak, ynlendirmek ve ynetmektir ve bunun

iin yaplacak eylemlerle dikkat ekmek suretiyle bir

davay ya da anlamazl yerel , blgesel ya da kresel

alanda sorun haline getirmek ve zmn

salamaktr. iddet ieren fii l mutlaka ilenmelidir.

Hedef; bask, korku ve ylgnl k yaratmaktr.

3

Terrizmin asl ve ncelikl i amac, bir davaya veya

siyasal anlamazla dikkat ekilmesidir. Bu dikkat

ekme iddet eylemleri neticesinde toplumda

oluturulan korku ve dehet havas i le salanmaktadr.

Kitle iletiim aralarnn salad imknlardan da

yararlanan terrizm, yaratt korku ve dehet ile bir

bakma topluma; benden yana msn, deil misin?,

benden deilsen dmanmsn, dmanmsan

hedefimsin, senin yaama hakkn yoktur. eklinde

belirti lebilecek, taraf olma arsnda bulunmaktadr.

Terrizm, bu dramatik arlar ile insanlara tarafsz

olma hakkn yasaklamakta, onlarn zihinsel ve

duygusal masumiyetini yok etmekte, iddet ortamna

ekmekte ve toplumun iddet yoluyla siyasal lamasna,

kutuplamasna yol amaktadr. Toplumdaki

kutuplamalar da zihinsel ve duygusal ynden

blnm atan taraflar ortaya karmaktadr.

atan taraflarn ise toplumun birl ik ve btnln

bozaca, dolaysyla terrn amacna hizmet edecei

aktr. Terrizmin benimsedii bir dier ama,

kargaa yaratarak toplumun direnme gcn krmak,

yerleik sosyal ve siyasal dzenin arkasndaki halk

desteini iddet yoluyla zayflatmaktr. Terrizmin baz

gler tarafndan birtakm siyasi ve ekonomik karlar

salamann da arac olarak kullanld dikkate

alndnda, ama olduka farkl lamaktadr. Bu gibi

durumlarda terrizmin amac, bir kazanm elde etmek

maksadyla hedef alnan lke ve toplumda belirl i

ortamlarn olumasna aracl k etmektir. Terrizmin

bir baka amac da; ba edirmek, itaat ettirmektir.

Terrizmin bu tr, terrist rgtlerce kendi

yelerine ve etkilemek istedikleri halk kesitlerine

uygulanabilmektedir. Terrist gruplarca amalanan;

yandalar kadar seyircilerin de itirazsz ba emeleri,

hedef kitlenin emredileni yapmasdr. Etkilenmesi

amalanan bireylere ikinci defa dnecek zaman ve

aksine davranabilecekleri alan braklmaz. Ama,

hedef kitleyi y ldrmak, ynlendirmek ve

ynetmektir.

4

Terrizmin temel unsurlar ana balkta

toplanabil ir: ideolojik unsur, rgt unsuru ve iddet

unsuru. Terrn ncelikle bir ideolojik alt yapsnn

olmas gerekmektedir. deolojik unsur, rgtn siyasi

hareket noktasn oluturmaktadr. rgt, benimsedii

ideoloji dorultusunda ilerlemekte, stratejisini buna

gre belirlemektedir. Terr rgtlerinin siyasi eitim

adn verdikleri faaliyetlerin amac, rgtn dayand

temel ideolojiyi rgt mensuplarna benimsetmek ve

onlar rgtn hedefleri dorultusunda

bil inlendirmektir. Siyasi ve ideolojik eitim de

diyebileceimiz bu srele, rgt mensuplarnn

rgte bal l klar salanr. Gnmzde terr

rgtlerinin dayand bal ca ideoloji ler arasnda,

Marksist-Leninist-Maoist ideoloji (Komnizm) ,

Mil l iyet (etnik) kaynakl ideoloji (Faizm, Krtlk,

Ermeni Mil l iyetil ii gibi) , dini kaynakl ideoloji gibi

farkl kaynaklar temel alan, ancak hedef olarak rejim

12

deiikl iini veya blnen topraklar zerinde yeni bir

devlet kurmay amalayan ideoloji ler yer almaktadr.

rgt; organize bir yap ierisinde, ayn ideolojiyi

benimseyen ve ayn hedefe ynelmi kiilerden oluur.

Gnmzde terr rgtleri, ounlukla rgt lideri

i le ona bal st dzey sorumlular ve daha alt

dzeydeki blge, i l ve birim sorumlularndan

olumaktadr. rgtsel yaplanmada il legal

tekilatlanma ve gizl i l ik esastr. Bu ayn zamanda

rgtn temel gvenlik ihtiyalarna ynelik bir

yaplanmadr. l legal faaliyet, legal alanda ne kan

sempatizanlarn il legal alana kaydr lmalar i le

beslenir. Bylece, operasyonlarla ortaya kan kadro

kayplar , yeni ve deifre olmam rgt

mensuplarnn il legal kadrolara aktarlmasyla

giderilmeye al l r. Terrn en nemli unsuru, iddet

unsurudur. Terr rgtleri iddeti, ideoloji leri

dorultusunda belirledikleri hedeflere ulamada

nemli bir ara olarak grmekte, "si lahl propaganda"

ad da verilen terr eylemlerini, mevcut anayasal

dzeni deitirmek iin kanlmaz bir yntem olarak

benimsemektedirler. Terr rgtleri, gerekletirdikleri

iddet eylemleri i le topluma korku salarak, halkta

bkknlk ve ylgnl k duygusu oluturup, vatandan

devlete olan gvenini sarsmay ve kaos ortam

yaratmay, bu suretle de en azndan hkmet

politikalarn deitirmeyi veya etkilemeyi

hedeflemektedirler.

5

Kresel terrizmin ortaya kn anlamak iin Souk

Sava dnemi sonrasna bakmak gerekir. Dou

Avrupada 1989 ve Rusya'da 1991 yl nda komnizmin

knn ardndan ift kutuplu dnya dzeninin

son bulmasyla kalc bir huzur ortam arzulanm;

ama o dnemki iyimser hava kendi ierisinde yeni

problemlerle urarken, tarihler 1 1 Eyll 2001 'i

gsterdiinde tm dnya siyasetinin odak noktas

olan New York'taki Dnya Ticaret Merkezi'ne ait ikiz

kulelere yaplan kamikaze saldrsyla uluslararas

terrizm kavram bir kez daha gndeme gelmi ve

Yeni Dnya Dzeninin bu tarihten itibaren

kurulmaya balanaca o dnemki ABD

bakanlndaki Bush ynetiminin "ya bizdensiniz ya

da terristlerden" szyle anla lmtr. Bylel ikle

Sovyetler birl iinin ykl ndan sonra dnya ABD

nderliinde kendisine bir kar taraf daha semi

bunun adn da ''uluslararas terrizm'' koymutur. 1 1

Eyll sonras Birleik Devletler ve tm Batl Devletler

eitl i komplo teorileri retmiler ve bu

rettiklerinden en ok kendileri korkmaya

balamlardr. lk olarak Afganistana 1 1 Eyll

saldr larnn planlaycs olduu iddia edilen Usame

bin Ladin'i yakalamak iin, sonrasnda da Irakta

olduu varsaylan Nkleer ve Biyolojik Tesisleri etkisiz

hale getirmek iin mdahalede bulundular. Bu

savalar sonucunda birok sivil ve askerin lmesine ve

tm dnyadaki insanlarn hayatlarndan endie

etmelerine sebep oldular.

6

Kresel terrizmi analiz etmek iin El Kaideyi

incelemek gerekir. El Kaide, 1988 yl nda, Sovyet

birl ikleri i le savamak amacyla, souk sava

dneminde SSCBnin Afganistan igal edebilecei

ngrs zerine kurulmutur. SSCB Afganistan

igali srasnda Afgan topraklarn korumutur. Fakat

Souk Sava sonrasnda yksek gcyle denetimsiz

kalan El-Kaide terrist faaliyetlere girierek kendisine

ana felsefe olarak srail in yok olmas ve Mslman

lkelerde halifelik inanc altnda byk bir devlet

kurma inancn benimsemitir. Dnyann birok

yerindeki radikal islami grubu kendi altnda

toplamtr. Altnda bulunan rgtler kendi balarna

eylem yapabildii gibi, bir ynyle El Kaide ye

baldrlar. Kimi lkelerde hcre tipi rgtlenerek,

kimi lkelerde dz hat biiminde rgtlenerek

eylemler yaparlar. Yaplan incelemelere gre her yerde

onlara direk veya dolayl yoldan bal mil itanlar

bulunmaktadr.

7

Bu haliyle El Kaide emsiyesi altnda

toplanan unsurlarn merkezle bal l k il ikisine gre

drt grup olduu bil inmektedir. Birinci grup; El

Kaidenin kuruluundan beri rgtn ynetiminde yer

alan lider kadro ile snrl saydaki ok iyi eiti lmi

tecrbeli mil itanlardan oluan, byk eylemleri

plnlayan Merkez Gruptur. kinci grup; El Kaideden

uzun sredir para, si lh ve eitim destei alan, El

Kaide ile beraber hareket etme iradesine sahip El

Kaide yesi ve orta radikal islamc rgtlerdir.

Ladin bu gruplar; yerel hareketleri kresel cihatn

maksadna uygun ekilde kanalize etmek; corafi

olarak dalm blgelerde ayr ayr eylem yapan bu

gruplar gerektiinde tek ve yaygn bir kresel hareket

haline getirmek; El Kaide adna eylem yapmalarn

veya El Kaidenin eylemlerine lojistik ve dier

konularda yardm etmelerini salamak maksadyla

desteklemeye devam etmektedir. Bu rgtler; Irakta El

Kaide, Msrda El ttihad el slami (slm Birl ik) ,

Lbnanda Asbat el Ansar, Irakta Ensar el slm,

Yemende Eden slm Ordusu, zbekistanda slm

Hareket, Endonezyada Jemaah slamiye (slm

Cemaat) , Libyada slm Mcadele Grubu, Fil ipinlerde

Moro slm zgrlk Cephesi, Cezayirde Silhl

slm Grup, Davet ve Sava iin Selef Grup,

Kemirde Pakistan desteinde faaliyet gsteren

Mcahitler Hareketi, Lekeri Tayyiba, Ceyi

Muhammed, Lekeri Cangvi rgtleridir. nc

grup; daha nce terr eylemlerine itirak etmi, 1 1

13

Eyll saldr larndan nce El Kaide kamplarnda

eitim grm, muhtemel eylemlerde yer alabilecek,

nispeten zayf ve el Kaide ile mevcut il ikileri gevek

olan, Cezayir, Balkanlar, eenistan ve Iraktaki Yerel

El Kaide rgtleridir. Drdnc grup; El Kaide ile

organik bir balants olmamasna ramen rgtn

ideolojisine ve eylemlerine yaknlk duyan, El Kaide

adna eylem yapma potansiyeline sahip, Ortak ynleri

ABDye ve Bat dnyasndan Irak, Fil istin, Kemir,

eenistan gibi blgelerde Mslmanlarn iinde

bulunduu ortam nedeniyle nefret etmeleri olan El

Kaide Sempatizan rgtlerdir. Halen, Cezayir, Fas,

Trkiye, Msr, Suriye, zbekistan, Tacikistan, Burma,

Lbnan, Irak, Suudi Arabistan, Kuveyt, Endonezya,

Kenya, Tanzanya, Azerbaycan, Dastan, Uganda,

Etiyopya, Tunus, Bahreyn, Yemen, Bosna, Bat eria,

in, Pakistan, Fil ipinler, Malezya, Somali , Kemir, ABD,

ngiltere, Fransa, Kanada, spanya bata olmak zere

70den fazla lke ve blgede kendisini El Kaideye

bal i ln eden gruplarn bulunduu tahmin

edilmektedir.

8

El Kaide iin 1 1 Eyll saldr lar dnm noktas

olmutur ve faaliyetlerinin kresel olduunu

kantlamtr. Bu saldr lar ile poplaritesini st

noktaya tayan rgt, dier ABD ve Bat kartl na

dayanan terr rgtlerinin de ortak dileklerini

gerekletirmi ve birleme adresini de belirlemitir.

Bu srete faaliyetlerini artran rgtlerin ve

militanlarnn skl kla slam corafyasndan km

olmas, i lk balarda etiketlememenin slami terr

olarak yaplmasna yol am ise de, i lerleyen srete

adlandrmann kresel terre kaydn grmekteyiz.

Terr olgusunu ve rgtlerini etkilemek ok ciddi bir

konudur. Zira etiketlemeye muhatap olan kitleler,

sadece terr eylemlerini gerekletirenler ve aktif

destekileriyle snrlandrabil irse, terrle mcadele

hedefleri ve bu snrlamaya ve tasnife uygun

yaplabil ir. Bu tasnifte referans alnan geler,

rgtlerin kullandklar kresel propaganda

malzemeleri, yeni terr yntemleri ve zell ikle

kresellemenin ba aktr ABDyi ve mttefiklerini

hedef alm olmalar ve klasik terr rgtlerinden ok

farkl bir ekilde rgtlenmeye gitmeleridir. Neden

ABD ve mttefikleri zell ikle srail kresel

terristlerin ba hedefidir? sorusunun cevabn El

Kaide liderlerinden Ayman El Zavahiri den almak

mmkndr. Zavahiri ye gre; ABD ve srail

nderliindeki Hristiyan-Yahudi ittifak slam

dnyasnda faaliyet gsteren vatanseverleri kkten

dinci etiketlemesiyle hedeflerine koymutur. Bunlar

sadece etiketleme yapmak suretiyle deil ayn

zamanda Mslman lkelerdeki rejimleri de

kendilerine kar kkrtmaktadr. Bu ittifak Birlemi

Mil letler bata olmak zere uluslararas

organizasyonlar da Mslmanlar yenmek iin

kullanmaktadr. El lerindeki tm gleri, haberleme

sistemleri ve medya bata olmak zere birok unsurla

Mslmanlar muhasara altna almlardr. ABD-

srail nderliindeki ittifak tm slam dnyasndaki

kan, gzya , adaletsizl ik ve her trl vahetten

sorumludur. Tm bunlarn neticesinde bu ittifaka

kar amansz bir cihad farzdr ve bu cihad dmann

bulunduu her yerde yaplmaldr. Sava dmann

evine tanmaldr. .

9

Sonu olarak, terrizm yerelden kresele bir gei

dnemi yaamaktadr ve kr lma noktas ise Souk

Savan sona erip tek kutuplu bir dnya dzeninin

kurulmasdr. 1990a kadar terr rgtlerinin temel

zell ii hedef olarak devlet adamlarn veya nemli

makamlardaki kamu grevli lerini almalaryd. ABD

Bakan John F. Kennedyden Hindistan Babakan

Indira Gandhiye kadar birok rnek verilebil ir. Ancak,

El Kaide ve dzenlemi olduu 1 1 Eyll saldr lar

kresel terrizmin bir yansmas haline gelmitir ve

kresel terr btn dnyay tehdit eder hale gelmitir.

R

R

e

e

f

f

e

e

r

r

a

a

n

n

s

s

l

l

a

a

r

r

1 . Terrizmin Tanm, (30.03.201 1 ) , http://asimetriksavaslar.wordpress.com/201 1 /03/30/terorizmin-tanimi/, (Eriim Tarihi: 29.04.2013)

2. hsan Bal (2006) , Terr Nedir, Neden Terrist Olunur, hsan Bal (ed.) , Terrizm, Ankara, Usak Yaynlar , s.8

3. Nurullah Aydn, (2009) , Kresel Terr ve Terrizm, stanbul, Kum Saati Yaynlar , s.41

4. Tue Gentrk, Terr Kavram ve Uluslararas Terrizme Farkl Yaklamlar, (03.02.2012) ,

http://sam.baskent.edu.tr/makaleler/tgencturk/TerorUluslararasi.pdf, ( Eriim Tarihi: 30.04.2013)

5. gs.yer.

6. Bekir Aydoan, Uluslararas Terrizm, (08.08.201 1 ) , http://www.politikadergisi .com/okur-makale/uluslararasi-terorizm, (Eriim

Tarihi: 02.05.2013)

7. http://www.uzmanportal .com/el-kaide-el-kaide-nedir-el-kaide-ne-demektir-el-kaide-teror-orgutu-hakkinda-bilgi.html/, (Eriim Tarihi:

04.05.2013)

8. El Kaide, (03.04.201 1 ) , http://asimetriksavaslar.wordpress.com/201 1 /04/03/el-kaide/, (Eriim Tarihi: 27.04.2013)

9. hsan Bal, a.g.

14

Global arenada son yl larda yaanan gelimelere

baktmzda, in Halk Cumhuriyeti belki de kendini

en ok gelitiren lkelerden biri olarak adlandr labil ir.

1970'lerde artan nfusuyla ve hzla gelien

ekonomisiyle dnyada adndan sz ettirmeye balayan

lke, 90'l y l larn banda sadece Uzak Dou'da etkil i

blgesel bir aktr olarak dnlrken, lkenin u

anda kresel sistemde dahil olduu g dengelerinde

oynad nemli rol tart lamaz bir hale geldi; nk

in artk vazgeilemez bir kresel aktr.

1

in'in dnya politikasnda daha etkil i bir yer

edinmesiyle, dier byk aktrleriyle de il ikilerinin

artmas ve gelimesi kanlmaz bir hale gelirken,

kar l kl etkileim ve baml l k ilkeleri kendini bell i

etmeye balad.

2

Amerika Birleik Devletleri ve Avrupa

Birl ii 'yle artan ekonomik il ikiler, bir yandan politik

ve karar alma mekanizmalarndaki deiimlere sebep

olurken, bir yandan da karl kl kltrel etkileimin

boyutunu olduka arttrd . 1 1 Aralk 2001 de Dnya

Ticaret rgtne tam ye olan in, ekonomisindeki

70lerden bu yana sre gelen reform ve da alma

srecinde nemli bir adm atm oldu.

Gemite, Avrupal lar iin, bolluun, refahn ve

zenginliin sembolyd aslnda Uzak Dounun incisi

olan in. 1842 Afyon Sava na kadar ise, gl politik

yaps sayesinde, Avrupann in pazarna eriimi

olduka zordu

3

, devam eden ticaret il ikilerine

ramen. ngilterenin bu mdahalesi ini

smrgeletirerek serbest ticaretin yolunu dier

Avrupa lkelerine de am oldu; in halk , piyasaya

giren ucuz ithal mallar sebebiyle fakirleti , ekonomisi

olduka geriledi; bu durum ise 1949da Komnist in

Halk Cumhuriyeti nin kurulmasna kadar devam etti.

4

1975te balayan ilk resmi grmeler, Avrupa Birl ii

ve in arasndaki diplomatik ve daha sonrasnda

ekonomik ve politik il ikilerin balangcn

olutururken, ekonomik ve market reformlarnn

ileriki y l larda devam etmesi ve yabanc sermayenin

lkeye giriine izin verilmesi; inin asl nda, pazarna

girebilmek iin yaran AB lkelerinin aralarndaki

rekabeti kendi karlar dorultusunda kullanabilme

becerisinin

5

olduka gzel bir rneidir. Nitekim, in

ile ticari i l ikilerde Amerika Birleik Devletleri ve

Japonyay geride brakarak birinci sraya oturan

Avrupa Birl ii, ekonomik il ikilerin yan sra bil im,

teknoloji , enerji ve evreyi koruma alanlarnda da in

ile nemli paylamlarda bulunmaktadr. Ayrca, 1998

yl ndan beri y l l k zirve grmelerinde buluan in

ve Avrupa Birl ii, 2003 yl nda da stratejik ortaklk

antlamas imzalayarak, bu ok ynl il ikilerin ne

kadar derinletiini ve karmaklatn

gstermektedir.

inin politik, sosyal ve kltrel deiimini sonuna

kadar destekleyen Avrupa Birl ii nin balca amalar

ise unlardr:

kil i ve uluslararas balamda artmakta olan siyasi

diyalou glendirmek;

inde gereklemekte olan insan haklarna saygl ve

hukukun stnlne bal bir ak topluma gei

srecini desteklemek;

inin dnya ekonomisine ve ticaretine daha da fazla

kat lmasn ve devam eden ekonomik ve sosyal reform

srecini tevik etmek;

indeki Avrupa Birl ii bak asn olumlu ynde

gelitirmek.

6

Bu gelimelere karl k olarak, in de Ekim 2003te

Avrupa Birl ii ne kar izleyecei admlar

duyurmutur. Buna gre:

ncelik karl kl karlar ve eit artlarda mzakere

yapma hakkn korumaya, ticaret ve ekonomi

il ikilerini derinletirmeye ve karl kl ve beraber

gelimeye veril irken;

Karl kl tecrbeleri paylaarak refaha kavumak ve

kltrel i l ikileri gelitirmek,

Birlemi Mil letler in fonksiyonunu arttrarak

uluslararas terrizmle ve fakirl ikle mcadele ederken,

evreyi de korumak gibi konularda byk nem

tamaktadr.

7

2008 yl nda ortaya kan ve Avrupay ve Avro

blgesini de olduka kt bir biimde etkileyen

ekonomik-finansal krize ramen bymeye devam

eden in ekonomisi, Avrupann zm araylarna,

yatrmc olarak ini de eklemesine neden oldu.

Ancak, Avrupa Finansal stikrarl l k Tesisi ne (EFSF)

15

yatrm yapmas iin ini ikna etmeye alan AB

abalar sonusuz kald . Macaristan, Yunanistan, talya

ve Portekiz gibi lkelerle zaten il ikileri olan inin;

Almanya ve Fransann krizden etkilenmi Avrupa

Birl ii lkelerine yardm etmekteki isteksizlerini ve

tm AB lkeleriyle ibirl iine girmenin kendi istedii

koullar elde edemeyeceini fark etmesi, inin bu

krize tamamen bir zm olmadn gsterdi.

8

Yine

de, son yl larda artan ekonomik ve ticari i l ikiler ve

G-20 zirveleriyle de vurgulanan ortaklklar, in-AB

ibirl iinin ortak karlar ve kazanmlar olduu srece

devam edeceine iaret etmektedir.

Tm bu gelimelere baktmzda, in ve Avrupa

Birl ii arasndaki diplomatik, politik, ekonomik ve

sosyal i l ikilerin ve etkileimlerin tamamen olumlu

olduunu dnmek gibi bir yanlsama olduka

mmkndr; ancak bu ekilde dnmek AB-in

il ikilerini eksik olarak ele almaktr. nk, iki dev

aktrn il ikilerinde bir takm gerilemelere sebep olan

iki faktr vardr; Tiananmen Meydan Katliam

sonucunda 27 Haziran 1989 yl nda ine uygulanan

silah ambargosu, ve inin Avrupa Birl ii insan

haklar standartlarna uymamas.

Karl kl gven il ikilerinin artmas, politik ve

ekonomik il ikilerin derinlemesi, ikil i stratejik

ortakln hedeflenmesi gibi sebepleri iaret eden in

hkmeti, birok Avrupa devletini ziyaret ederek,

silah ambargosunun artk ilevsiz olduunu ve ABnin

iyi niyet gstergesi olarak ambargoyu kaldrmas

gerektiini savunmaktadr.

9

Fransa ve Almanya gibi

lkeler ambargonun kaldr lmasndan yana olsalar da,

dier Avrupa lkeleri konuya daha temkinli

yakla lmas gerektiini ve bunun hemen

gereklemeyeceini vurgulamaktadrlar. Ambargo

konusundaki tartmalarda Amerika Birleik

Devletleri nin tutumu da nemlidir. Eer ambargo

kaldr l rsa, Birl ikle olan ekonomik il ikilerini

snrlayacan st kapal bir ekilde ima eden

devlet

10

, bu konuda sz sahibi olduunu da aka

belirtmektedir.

nsan haklar konusundaki yetersizl ikler asl nda ABnin

ambargoyu kaldrma konusundaki kararszl nn

nemli bir blmn oluturmaktadr. Tiananmen

olaynda bal olarak tutuklanan sivil ler, medya

sansrleri, inin yeniden eitim sisteminin reformu

ve inin henz onaylamad, Birlemi Mil letler in

hazrlad ve 1966 yl nda kabul ettii Siyasi Haklara

l ikin Uluslararas Szleme

11

konular , Avrupa

Birl ii nin nceliklerini ve inin gelitirmesi gereken

alanlar gstermektedir. Bu konulardaki kar l kl

anlamazlk ileride in-AB il ikilerine darbe vurur mu

bil inmez ama, mutlaka ilgilenilmesi gereken alanlar

olduklar tart lamaz; nk yaklak 10 yldr

sregelen insan haklar diyalou herhangi bir

gelimeye sebep olmam ve durumu etkileyememitir.

Genel olarak baktmzda, in ve Avrupa Birl ii

zell ik son yl larda olduka gelimi ve genilemi

olmasna ve politik, ekonomik, sosyal , bil im ve

teknoloji , evre ve enerji gibi alanlarda olduka

ilerlemi olmasna ramen; politik ve kltrel

yaplarndaki farkl l k, indeki komnizm etkileri ve

AB standartlarna uygun insan haklar ve hukukun

stnlne sahip olmamas, bu il ikilerin geleceine

dair endielerin ortaya kmasna sebep olmaktadr.

R

R

e

e

f

f

e

e

r

r

a

a

n

n

s

s

l

l

a

a

r

r

1 . en, Z., in-Avrupa Birl ii l ikileri, (Mays 2004) , http://www.anlayis.net/makaleGoster.aspx?dergiid=12&makaleid=3474, (Eriim

Tarihi: 4 Mays 2013)

2. Akada, E. Bir Karl kl Baml l k rnei Olarak AB-in l ikileri, (8 Ocak 2013) ,

http://www.bilgesam.org/tr/index.php?option=com_content&view=article&id=2302:bir-karlkl-bamllk-oernei-olarak-ab-cin-ekonomik-

l ikileri&catid=70:ab-analizler&Itemid=134, (Eriim Tarihi: 4 Mays 2013)

3. en, Z., a.g.e

4. en, Z., a.g.e

5. Trksam, Ejderhayla Kucaklama: in-AB l ikileri, (16 Kasm 2005) , http://www.turksam.org/tr/a623.html, (Eriim Tarihi: 5 Mays

2013)

6. en, Z., a.g.e

7. Trksam, a.g.e

8. Yao, S., Eu-China Economic Relationship, (201 1 ) , http://www.euecran.eu/economics, (Eriim Tarihi: 5 Mays 2013)

9. Trksam, a.g.e

10. Trksam, a.g.e

1 1 . Birlemi Mil letler kiz Szlemeleri, http://www.hyetert.com/yazi3.asp?Id=141&DilId=1 , (Eriim Tarihi: 8 Mays 2013)

Grsel kaynak: Boston Discovery Guide, http://www.boston-discovery-guide.com/october-201 1-events.html, (Eriim Tarihi: 8 Mays

2013)

16

yi kalpli insanlarn harika bir hayali var/Margaret

giyotinde/ Senin gibiler beni ok yoruyor / Ne zaman

leceksin Morriseyin Viva Hate albmnde yer

alm Margaret on the Guil lotinein szleri ok

acmasz gelebil ir. Ancak, mzik gruplarna verdii

i lhamla, birok kii iin Margaret Thatchern mzie

katklar tart lmazdr. ngil izler, 3 dnem st ste

seilerek, 1979 ve 1990 yl lar arasnda ngilterenin

babakanln yapm olan Thatchern lmn, ne

ironidir ki sokaklarda cad ld diyerek

kutlamlardr. Aslnda Demir Leydinin hayat

biroklarmza baar kavramn sorgulatacak cinsten.

ok fazla gce sahip olmu bir kadn, ngiltere gibi

bir lkenin en etkil i olmu yneticilerinden biri ve ilk

kadn babakan. Ancak, kitleler lmn nefretle

kutluyorlar. Kiisel olarak ok baarl olmu, gl

bir kadn imaj izerken; lkesini, vatandalarn hatta

ngilterenin yzlerce kilometre uzandaki insanlarn

bile hayatlarn kkten etkileyen kararlarn sahibi olan

kadn ayn zamanda. Burada tabii ki etkil i olan

insanlarn baarya giderken izledikleri yol . Halknn

byk bir kesiminin kendisinden bu denli nefret

etmesinin nedenlerine gelmeden nce Thatchern

hayatna ksaca bakalm.

Margaret Hilda Roberts, 13 Ekim 1925te Grantham

kentinde dodu. Bakkal dkkan ileten babas Alfred

Roberts, dncelerini etkileyen isimlerin ilkiydi.

1

Anla lan hep kendine fazla gvenen, uzlamas zor

bir kiil ie sahipti. 9 yanda, i lkokulda ald bir dl

sonras konumasnda ansl deildim, hak ettim

2

diyecekti. Thatcher 1943 ve 1947 yl lar arasnda

Oxford niversitesi Somervil le Koleji nde kimya

okudu. 1946 yl nda, niversitenin Muhafazakrlar

Dernei'nin bakan olmutu.

3

1951 de i adam Denis

Thatcher'la evl