enf 100 “temel bilgi teknolojileri kullanımı” ders notları ... · 2. web tarayıcılar *...
TRANSCRIPT
ENF 100 “Temel Bilgi Teknolojileri Kullanımı”
Ders Notları
6. Hafta
Öğr. Gör. Dr. Barış Doğru
Konular
1. İnternetin Temel Kavramları
* Bilgisayar Ağları
* Ağ Bağlantısı gereksinimleri
* Temel Ağ tipleri
* İnternetin tarihçesi
* İnternete bağlanma yöntemleri
* Hız ve kapasite Birimleri
* Arama motorları
* İnternet adres yapısı ve türleri
* Diğer internet kavramları
Konular
2. Web Tarayıcılar* Google Chrome tarayıcısı ile ilgili işlemler * Temel ayarlar* Web’de dolaşma (Üniversite eğitiminde sıkça kullanılan sayfalar)
3. Elektronik Posta (E-mail)* E-posta hesabı oluşturma* E-posta okuma, yazma, gönderme, cevap verme ve silme* E-posta ile dosya yollama (gmail üzerinde uygulama)* E-posta ile ilgili genel özellikler ve temel ayarlar
4. İnternet güvenliği * Zararlı yazılımlar* Virüsler ve truva atları* Microsoft güvenlik ayarları * Anti-virüs programları
İnternetin Temel Kavramları
Bilgisayar Ağları
Birden çok bilgisayarın birbirine bağlı olarak kullanılmasıylaoluşturulan çalışma biçimine “Bilgisayar ağı” (Computernetwork) denir.
Ağ Bağlantısı gereksinimleri
� Fax-modem kartı
“Fax- modem”; bilgisayar ortamında dijital olarak bulunan bilgilerianaloğa çevirerek telefon hattı üzerinden başka bir bilgisayara gönderenveya telefon hattı üzerinden gönderilen analog sinyali dijital veriyeçeviren cihazdır. Çevirmeli tip internet bağlantısına izin verir. Telefonhattına paralel çekilir ve bu hattı meşgul eder. Artık pekkullanılmamaktadır.
Ağ Bağlantısı gereksinimleri
� Ethernet kartı
ADSL, Kablonet ve Fiber optik kablolu internet gibi yeni bağlantıteknolojilerinde ise bilgisayar kasası içinde bir modeme ihtiyaç yoktur.Ana hattan gelen kablo; harici bir modem ya da router (yönlendirici) yebağlanarak bu cihazdan kablolu olarak bilgisayarın “ethernet kartı”yuvasına gelerek ya da kablosuz şekilde bağlanır.
Ağ Bağlantısı gereksinimleri� Ağ kablosu
Bilgisayarları birbirlerine ağ üzerinden bağlayan iletken kablolardır.1. Bükümlü çift kablo (RJ45 : Üzerinde 8 adet metal bağlantı noktasıbulunan konnektör) olarak düz ya da çapraz dizilimli,
2. Fiber optik kablo
Ağ Bağlantısı gereksinimleri
� Hub (çoklayıcı)
Ağ kablolarının bağlandığı ve elektronik bilgi akışının sağlayancihazdır.Bir modem ya da router’ın arkasındaki giriş ve çıkış yuvalarıhub’tır.Genelde ofislerde kullanılan sadece çoklayıcı özelliğinde hub’larda mevcuttur.
Ağ Bağlantısı gereksinimleri
� İşletim sistemi
Ağ yönetimi özelliği olan bir işletim sistemine ihtiyaç vardır.
Temel Ağ tipleri� Yerel Bilgisayar Ağları (LAN)
Küçük alanlar özellikle bir bina, bir firma, bir departman gibi alanlardakibilgisayarların kablolarla birbirlerine bağlanması ile oluşan ağa “YerelAğ” denir.Bu tip ağlarda genellikle bir ana makine bulunur ve diğer bilgisayarlarana makinaya bağlanır.“WLAN”, “Kablosuz Yerel Ağ bağlantısı”nı temsil eder. “Wi-fi”(Wireless Fidelity) olarak da kısaltılabilir. Kablosuz bağlantıda 802.11a,802.11b ve 802.11g teknolojileri kullanılmaktadır.
Temel Ağ tipleri� Geniş Alan Bilgisayar Ağları (WAN : Wide Area Network)
Bir ülke ya da dünya çapında binlerce kilometre mesafeler arasındakibilgisayarların telefon hatlarıyla ya da uydularla birbirine bağlanmasınısağlayan ağlara” WAN” denir.“WAN” ağları üzerinden onbinlerce kullanıcı ve bilgisayar çalışabilir.Örneğin bir şirketin İstanbul ve Ankara şubelerindeki bilgisayarlarınbağlantısı gibi.
Temel Ağ tipleri
� Şehirsel Bilgisayar Ağları (MAN : Metropolitan Area Network)
LAN’ın kapsadığı alandan geniş, fakat WAN’ın kapsadığından daha darolan mesafeler arası iletişimi sağlayan ağlardır. Genellikle şehir içibilgisayar sistemlerinin birbirleri ile bağlanması ile oluşturulur.
İnternetin tarihçesi
� İnternet; birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapındayaygın olan ve sürekli büyüyen çok büyük bir bilgi ağıdır.
� Bu bilgisayar ağı yüksek hızda veri aktarabilen iletişim hatlarından oluşmaktadır.
� 1960’ların sonunda ABD’de farklı yerlerdeki bilgisayarları birbirine bağlamak içinkullanılmaya başlanmıştır.
� 1995’te “Web Sayfası” kavramının ortaya çıkış ile 60 milyon kullanıcıya ulaştı.
� Günümüzde 180 ülkede 1,5 milyar kullanıcısı vardır.
İnternete bağlanma yöntemleri
� Çevirmeli ağ (Dial-up)
Modem ve telefon hattından ISS (İnternet servis sağlayıcısı) ndanalınan hizmet ile veri transfer hızını belirleyen birimdir.
İnternete bağlanma yöntemleri
� ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line)
Mevcut telefonlar için kullanılan yüksek hızlı veri,ses ve görüntü işleminiaynı anda sağlayan bir modem teknolojisidir.
İnternete bağlanma yöntemleri
� Kablo Net
Kablolu TV’nin olduğu yerlerde verilen bir hizmettir.
İnternete bağlanma yöntemleri
� Fiber İnternet
İnternet bağlantısını sağlayan kablolar bakır yerine, içinden ışık geçenböylelikle daha hızlı ve kesintisiz olan optik kablolardır.
İnternete bağlanma yöntemleri� GPRS (General Pocket Radio Service) ve WAP (Wireless
Application Protocol)
“GPRS”, 2G cep telefonlarının şebekesi üzerinden internet ve veri iletimisağlayan bir teknolojidir.
“WAP”, Kablosuz iletişim kullanan uygulamalar için kurulmuş uluslararası bir standarttır.
İnternete bağlanma yöntemleri� 3G (3. Nesil)
3. nesil bir standart ailesidir. Mobil (akıllı cep telefonları, tablet, modem vb)kullanıcılar için geniş alanda kablosuz telefon görüşmeleri, görüntülü aramalarve kablosuz veri aktarımı vardır.
GPRS ve WAP gibi 2.nesil (2G) teknolojilerine göre en büyük yeniliğihaberleşmenin ses yerine veri odaklı olmasıdır.
4G teknolojisinde veri iletim hızları cep telefonlarında 100 Mbps,wi-fi ağlarda ise1Gbps standarttır.
Hız ve kapasite Birimleri
� İnternette alınan ve gönderilen veri hızı olarak iki hız mevcuttur.
Alınan / Verilen : 512 Kbps / 128 Kbps ya da
100 Mbps Fiber veya 8 Mbps ADSL gibi
Kbps : Kilo bit per second (Saniyedeki kilo bit miktarı)
Kapasitesi ise kullanım tercihine göre sınırsız (Adil Kullanım Hakkıdahilinde) ya da sınırlı (25 GB, 50 GB vb) olabilir.
Arama motorları� “Arama motoru”, internet üzerinde arama yapabileceğimiz ve belli bir
adres yardımıyla ulaşılabilen özel sitelerdir. Başlıca görevleri, başkainternet sitelerini araştırıp bulmaktır.
� Her sitenin kendine özgü adresi olan “URL” (Uniform ResourceLocator)’leri tarayarak içeriklerini arşivler ve bir arama talep edildiğindeözel bir süzgeçten geçirerek sonuçları bize ulaştırır.
Arama motorları� Google’da arama yapmak için; anahtar kelime ya da kelimeler “Arama Kutucuğu” na yazılır
ve “Google’da Ara” butonuna basılır.
� Aranacak kelimelerin “tırnak içinde” yazılması ile o kelimelerin bir bütün olarak aranmasısağlanır.
� “Web” , Görseller”, “Videolar” ya da “Haberler” şeklinde özel aramalar yapmakmümkündür.
� Ekranda tüm arama sonuçları listelenir ve üzerine tıklandığında ilgili linke ait web sitesigörüntülenir.
İnternet adres yapısı ve türleri
� Her web sayfasının bir URL’si vardır.� Adresler çoğunlukla “http://” ile başlar.Daha sonra sayfanın tamamlayıcı ismi
gelir. Bu isim tek başına ana sayfayı simgeler.www.tubitak.gov.tr
� Ana sayfanın altında birçok alt link (ara sayfa) açılabilir.www.tubitak.gov.tr/tr/burslar/
� İnternet adresleri 3 veya 4 kısımdan oluşur :
* 1. kısım; www (world wide web) ile başlayan adresler web sayfası adresleridir.* 2. kısım; kurumun isminin kısaltmasıdır.* 3. kısım; sayfanın ne tür bir kuruma ait olduğunu belirtir.* 4. kısım; ülke kodunu temsil eder. Her adreste bu bölüm kullanılmaz.
Bazı ülke kısaltmaları : tr : Türkiye de : Almanyauk : İngiltere nl : Hollandaru : Rusya fr : Fransait : İtalya bg : Bulgaristan
İnternet adres yapısı ve türleri
� İnternet adres türleri :
edu : Education (Eğitim kurumları), www.itu.edu.tr
com : Commercial (Ticari kuruluşlar), www.isbank.com.tr
gov : Government (Resmi kurumlar), www. osym.gov.tr
net : Net (İnternet sağlayıcıları vb), www.superonline.net
org : Organization (Ticari olmayan dernek veya vakıflar), www.kizilay.org.tr
bel : Belediyeler (Yerel belediyeler), www.ankara.bel.tr
İnternet adres yapısı ve türleri
� İnternet adres yazım kuralları :
1. Web adresindeki harf ve kelimeler arasında boşluk kullanılamaz
2. Türkçe karakterler (ç,ğ,ı,ö,ş,ü) kullanılmaz.
Diğer internet kavramları� www (world wide web : Geniş Dünya Ağı)
Dünyadaki tüm bilgisayarlar arasında kurulan sınırsız ağı temsil eder.
� Herhangi bir kişi, kurum veya organizasyonun kendileri ile ilgili bilgileri birbirlerinebağlantılı bir şekilde yayınladığı oluşuma “web sitesi” denir.
� Ftp (File Transfer Protocol)
İnternet ortamına dosya gönderme – alma işlemleri için geliştirilmiş birprotokoldür. Bu safyaların adresleri ftp ile başlar ve sayfa yapısı bilgisayarlarındizin yapısına benzer.
Diğer internet kavramları
� E-mail (E-posta : Elektronik Posta)
İnternette en etkin kullanılan araçlardan biridir. E-posta gönderilecek adresbilindikten sonra posta metni ve oluşturulan ekler (dosyalarımız) kısa süredekarşı tarafa gönderilebilir.
E-posta adres örnekleri :
Diğer internet kavramları
E-posta adresleri 2 kısımdan oluşur;
Birinci kısım; kullanıcı adını, ikinci kısım ise internet adresini gösterir. Kullanıcıadı ile internet adresi arasına @(et) karakteri konulur.
E-posta adresleri gmail, hotmail, yahoo gibi ücretsiz e-posta hizmetleri verensitelerden ya da bağlı bulunan internet servis sağlayıcısından (ttnet, superonline,ford, garanti, itu, halic vb) alınabilir.
Diğer internet kavramları� Download/Upload (İndirme/Yükleme)
İnternetten herhangi bir nesne, dosya veya program indirme işlemine “download”denir.
İnternet ortamına dosya veya program gönderme işlemine “upload” denir.
� IP (İnternet Protokol)
İnternette her bilgisayarın bir “IP adresi” vardır. Bilgisayarlar bu numara iletanınır. IP numarası üçer basamaklı 4 kısımdan oluşur.
Diğer internet kavramları
� http (Hyper Text Transfer Protocol)
Bir web dökümanına ulaşmak istediğimizde herşey 4 ana fazda gerçekleşir :
* Bağlantının sağlanması
* İstenilen web servisine iletilmesi
* Cevap
* Bağlantının kesilmesi
Bu safhalar,web üzerinde iletişimin kurallarını tanımlayan bir protokol oluşturur.Bu protokole “http” denir.
Diğer internet kavramları� Tarayıcı (Web Browser)
Web sayfalarını açmaya ve görmeye yarayan programların genel adıdır.� İnternet servis sağlayıcısı (ISS)
İnternet hizmeti sunan firmalardır.� Demo
Bir programın sınırlandırılmış sürümüdür.� Hypertext
Birbirleriyle ilişki içinde bulunan, yani linkler yardımı ile birbirlerine bağlı olanmetin veya elemanların (film, ses, resim gibi) oluşturduğu sisteme verilen genelisimdir.
� Link
Bağlantı anlamına gelir ve hypertext sisteminin temelini oluşturur.� Multimedya
Animasyon, grafik, metin ve ses gibi farklı uygulamaların birleşimidir.
Web Tarayıcılar
� İnternette gezinebilmek için kullanıcılara görsel bir arayüz sunan uygulamalaraweb tarayıcısı (browser) denir.
Internet Explorer
Google Chrome
Mozilla Firefox
Netscape Navigator
Opera
Google Chrome Araç Çubuğu
� “Yeni Sekme”, “Yeni Pencere”, “Yeni Gizli Pencere”, “Düzenle”,“Yakınlaştır”, “Sayfayı Farklı Kaydet”, “Bul”, “Yazdır”, “Araçlar”,“Geçmiş”, “İndirilenler” ve “Ayarlar” düğmeleri yer almaktadır.(Detayı uygulamada)
Web’de dolaşma
Web’de dolaşma
Youtube
Web’de dolaşma
Wikipedia
Web’de dolaşma
google maps
Web’de dolaşma
google translate
Web’de dolaşma
tureng
Web’de dolaşma
haliç kütüphane
Web’de dolaşma
scholar google (google akademik)
Web’de dolaşma
megep modülleri
Elektronik Posta (E-mail)
Elektronik posta (e-posta) ya da elektronik mektup (e-mektup), kullanıcılarıninternet üzerinden dünyanın her yerindeki kişiler ile iletişim kurmalarını sağlar.Günümüzde milyonlarca internet kullanıcısının kişisel elektronik posta adreslerivardır ve bu yolla farklı yerlerde bulunan insanlar birbirlerine birkaç dakika içindee-posta gönderebilir ya da alabilirler. Elektronik posta sadece kişisel iletişim içindeğil, kurum içi ve kurumlararası iletişim amacıyla da çok yaygın olarakkullanılmaktadır.
E-posta hesabı oluşturma
E-posta okuma
E-posta gönderme
E-postaya dosya eklemeBonus: E-öğrenim sayfanıza girip, kendi programınızla ilgili ilk 5 haftanın sunumdosyalarını önce bir klasör haline getirip, WINRAR’da sıkıştırın ve mail kotasınauygun olarak parçalara ayırın. Daha sonra gmail hesabınızdan (ya da başka bir e-postadan) [email protected] adresime gönderin. (Bu dersin olduğu gününakşamı saat 23:00’e kadar)
Google Drive kullanarak dosya yükleme
� 25 MB olarak sınırlanan Gmail kotasını, Google Drive ile 10 GB’a kadar artırmakmümkündür.
� Aynı zamanda dosya yüklemek ve paylaşmak için de ortak kullanım alanlarıoluşturulabilir. Bilgisayarınızda büyük dosya yığınlarını depolamaktan kurtulmuşolursunuz. Çünkü artık, web üzerinden istediğiniz anda ulaşabileceğiniz birdepolama alanınız vardır.
E-posta silme
E-posta temel ayarları
Ara sınav için araştırma konusu (Bu konudan da arasınavda sorumlusunuz!)
* İnternet güvenliği
* Zararlı yazılımlar
* Virüsler ve truva atları
* Microsoft güvenlik ayarları
* Anti-virüs programları
Not : Daha önceden de belirtildiği üzere Arasınav’da buraya kadar (6. Hafta sunum dosyası dahil) sorumlusunuz.
Gelecek Hafta
� Microsoft Office Programları-MS Word (Kelime İșlemci Uygulaması)