atıksu ve yönetimi ders notları 01

30

Upload: ahmet-oeztuerk

Post on 08-Apr-2016

286 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

TRANSCRIPT

Page 1: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01
Page 2: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Dünyada yeterince Dünyada yeterince su su var mı?var mı?

Page 3: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Dünyanın 3/4’ü sularla kaplı. Acaba bu su çok mu?

Page 4: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

12742 km

Deniz suyu tabakası kalınlığı en derin yerde bile 11 km, Ortalama alınırsa tüm denizlerin derinliği 4 km. Dünyanın çapı ile deniz kalınlığı arasındaki oran 4/12742=~1/3000

Page 5: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

12742 km

1385 km

Dünyanın hacmi1.082.841.310.000 km3

Dünyadaki su hacmi1.398.898.300 km3

oran ~ 1/774

Page 6: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Dünyadaki suyun dağılımıDünyadaki suyun dağılımı

Page 7: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Dünyadaki suyun dağılımı

Page 8: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Türkiye’nin su potansiyeliTürkiye’nin su potansiyeliTürkiye'nin su varlığı ile ilgili önemli rakamlar:

Yıllık Yağış Miktarı: 501 milyar m3/yıl 

Kullanılabilir Yüzey suyu: 98 milyar m3/yıl

Yer Altı Su Potansiyeli: 14 milyar m3/yıl   

Kullanabilir Toplam Su Potansiyeli : 112 milyar m3/yıl  

Bu potansiyelin 46 milyar m3’ü (%40) kullanılmaktadır.

Page 9: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Türkiye’nin suyu nereye gidiyor?Türkiye’nin suyu nereye gidiyor?%74’ü (34 milyar m3)tarım, % 11’i (5.1 milyar m3)sanayi %15’i (6.9 milyar m3) içme ve kullanma suyuTarım sektöründen sağlanacak %1 lik tasarruf, Sanayi sektöründe %6.6 yaİçme ve kullanmada ise %4.9 a karşılık geliyor.

Su tasarrufu tarımda yapılmalıdır!!

Page 10: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Yöntemler ve su uygulama randımanlarıYöntemler ve su uygulama randımanlarıSalma sulama

Randıman % 20-40

Page 11: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Yöntemler ve su uygulama randımanlarıYöntemler ve su uygulama randımanlarıTava sulama

Randıman % 30-60

Page 12: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Yöntemler ve su uygulama randımanlarıYöntemler ve su uygulama randımanlarıKarık sulama

Randıman % 40-75

Page 13: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Yöntemler ve su uygulama randımanlarıYöntemler ve su uygulama randımanlarıYağmurlama sulama

Randıman % 75-80

Page 14: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Yöntemler ve su uygulama randımanlarıYöntemler ve su uygulama randımanlarıDamla sulama

Randıman % 85-95

Page 15: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Kişi Başına Düşen Su Potansiyeli Miktarı:TÜRKİYE

112 Milyar m3/74 Milyon kişi=1515 m3/yıl

Türkiye su fakiri bir ülkedir.Türkiye su fakiri bir ülkedir.

IRAK 2.020 m3

AVRUPA ORT. 5.000 m3

AFRİKA ORT. 7.000 m3

G. AMERİKA 23.000 m3

DÜNYA ORT. 7.600 m3

Page 16: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Su kirliliği kısaca, su kaynağının niteliğinin yani

özelliğinin ve kullanım amaçlarının olumsuz yönde etkilenecek

biçimde bozulması olayına denir. Birleşik Amerika Çevre

Koruma Örgütüne göre “Su kirliliği”, suyun kalitesini

ölçülebilecek oranda kötüleştiren miktar veya konsantrasyondaki

suya, kanalizasyon suyu, sanayi atığı, diğer zararlı veya

istenmeyen maddelerin ilave edilmesidir”.

Page 17: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Atıksu Kavramı

Konutların pis su ve lağım sularından, endüstriyel sıvı atıklardan, tarımdan arta kalan drenaj sularından ve sel sularından kaynaklanan sıvı atıklara atıksu denir.

Evlerin ve işyerlerinin oluşturduğu ve fabrikaların endüstriyel nitelik taşımayan pis sularının da dahil olduğu atık sulara ise evsel atıksu denir.

Page 18: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

SULARI ATIKSUYA DÖNÜŞTÜREN

NEDENLER VE KİRLENME ŞEKİLLERİOluşumlarından bu yana akarsular, karalardan aldıkları maddeleri

deniz ve okyanuslara taşımaktadırlar. Bu maddelerin büyük bir

kısmını suda çözünmüş maddelerle akıntıyla taşınan sediment

oluşturur. Bunların yanı sıra yeryüzündeki yaşam süreçlerinin bir

ürünü olan çok miktardaki organik atıkta akarsular ile denizlere

taşınır. Bu durum deniz ve okyanusların, karalardan taşınan bu atık

maddelerin birikim yeri olduğunu göstermektedir.

Yüzey sularını kirletici ve atıkları uzaklaştıran bir kaynak olarak

düşündüğümüzde, bu kirleticilerin sınıflandırılması yararlı olabilir.

Page 19: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01
Page 20: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

1. Bakteri, Virüs ve Diğer Hastalık Yapıcılar

Grip virüsü Bakteri

Suların hijyenik açıdan kirlenmesine neden olan bu organizmalar, genellikle hastalıklı ya da taşıyıcı insan ve hayvan dışkılarından kaynaklanır. Bulaşıcı etki, ya bu atıklarla temastan ya da atıkların karıştığı sulardan dolaylı olarak gerçekleşir. İçme suyu temini açısından bu tür kirlilik son derece önemlidir.

Amip

TerliksiHayvan

Page 21: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

2. Organik Maddelerden Kaynaklanan Kirlenme

Ölmüş hayvan ve bitki artıkları ile tarımsal artıkların yüzey sularına karışması sonucu ortaya çıkan kirlenmedir.

Bu maddeler özellikle suların oksijen dengesini bozmaktadır.

Page 22: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

3. Endüstriyel Atıklar

Çeşitli endüstriyel üretim sahalarından çıkan ve fenol, arsenik, siyanür, krom, kadmiyum gibi toksit maddeleri içeren atıklardır. Son derece karmaşık yapıda endüstriyel atık bileşikleridir. Teknolojinin gelişmesiyle çeşitleri daha da artmıştır.

Page 23: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

4. Yağ ve Benzeri Maddeler

Tanker ya da boru hatlarındaki kazalar sonucu sulara karışan petrol ve türevlerinin oluşturduğu kirliliktir. Doğal hayatı ani bir şekilde etkilediği için önemlidir.

Page 24: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

5. Sentetik Deterjanlar

Deterjanlar içerdikleri fosfatlar nedeniyle sularda ötrofikasyona neden olurlar.

Ötrofikasyon

Sulardaki organik maddelerin biyokimyasal parçalanması sonucunda ortaya çıkan yüksek nitrat ve fosfat derişimleri nedeniyle fotosentezin ve alg üremesinin artması olayına ötrofikasyon denir. Bu tür aşırı organik madde sularda sekonder kirlenmeye neden olur.

Göller için ötrofikasyon atıklarla gelen aşırı besin maddelerinin vejetasyonu uyarmasıyla göllerin çözünmüş oksijen yokluğu sonucunda ölmesine kadar gidebilen yaşlanma süreci olarak tanımlanabilir.

Page 25: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01
Page 26: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

3.6. Radyoaktivite

Gün geçtikçe artan nükleer enerji kaynakları, nükleer kirlenme sorununa dikkat çekmektedir. Nükleer enerji santrallerinin atıkları (örneğin plütonyum) çok uzun süreler aktif kalabilmekte ve kirletici özellikleri yüzyıllarca sürebilmektedir. Ayrıca hastane ve bazı endüstri atıklarında da radyoaktif maddeler bulunabilmektedir.

Page 27: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

7. Pestisit ve Herbisitler

İnsan vücuduna alındığında etkileri uzun yıllar devam eden hatta genlerle sonraki nesillere de geçebilen, tarımda zararlı böcek ve otların mücadelesinde kullanılan yapay organik maddelerdir.

Page 28: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

8. Diğer Kirleticiler

Tarım ve sanayide kullanılan kimyasallar, toksik değildirler. Ancak yüksek dozları kirleticidir. Anorganik tuzlar, gübreler bu sınıfa girerler.

9. Çözünmeyen Kirleticiler ve Sediment

Bunlar askıda, yüzücü ve kolloidal maddelerden oluşur. Asılı maddeler genelde sudaki sedimenti ifade ederler. Kaynakları suyun geçtiği yerlerdeki aşınma sonucudur.

Yüzücü maddeler ise genellikle organik orijinli bitki artıkları, ölmüş hayvanlar bu grupta sayılabilir.

Page 29: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

Kolloidal maddeler ise suda asılı maddelerle çözünmüş maddelerin arasında kolloidal boyutta çözünmüş maddeleri ifade eder. Boyutları 1 µm civarındaki asılı maddelerdir. Aslında hem asılı maddelerle hem çözünmüş maddelerle ortak yönleri vardır.

Page 30: Atıksu ve Yönetimi Ders Notları 01

10. Mikrobik Kirleticiler

Boyutları 1-100 µm arasında değişen küçük canlı organizmalardır. Mikroorganizmalar bitkisel kökenli, hayvansal kökenli ve protistalar olmak üzere 3 grupta incelenirler. Mikroorganizmaların bazıları zararlı iken bazıları faydalı hatta arıtma amaçlı kullanılmaktadır.