İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri ve ... · İş sağlığı ve güvenliği...

38
1 T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI SİVAS İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi 2017-1-TR01-KA102-044751 İSG ( İş Sağlığı Ve Güvenliği ) REHBERİ

Upload: others

Post on 28-May-2020

21 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

1

TC

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

SİVAS İL MİLLİ EĞİTİM MUumlDUumlRLUumlĞUuml

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Youmlnetim Sistemleri

ve Uygulamaların İncelenmesi

2017-1-TR01-KA102-044751

İSG

( İş Sağlığı Ve Guumlvenliği )

REHBERİ

2

İccedilindekiler

GİRİŞ 3

İYİ UYGULAMALAR 7

GENEL AMACcedil 8

BOumlLUumlM 1 10

İLGİLİ MEVZUAT 10

BOumlLUumlM 2 10

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları 10

BOumlLUumlM 3 22

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri 22

BOumlLUumlM 4 25

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri 25

BOumlLUumlM 5 26

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri 26

BOumlLUumlM 6 30

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar 30

BOumlLUumlM 7 33

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve Levhaları 33

BOumlLUumlM 8 36

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım 36

3

GİRİŞ İş Sağlığı ve Guumlvenliği Youmlnetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel

amacı

İSG youmlnetim sistemi bir organizasyon yapısı ortaya koymak ve ldquoherkesin kimin neyi

ne zaman nasıl neden ve nerede yapacağını net olarak anlamasınırdquo sağlayacak şekilde

sorumluluk vermek yoluyla Iş Sağlığı ve Guumlvenliği İSGrsquonin hedefe odaklı sistematik bir

şekilde iyileştirilmesidir Genel amaccedil ccedilalışanların sağlığını ve guumlvenliğini iyileştirmektir

ABye uyum suumlrecinde uumllkemizde ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo (İSG) uygulamaları alanında

gerekli mevzuat duumlzenlemeleri yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir Buna rağmen iş

kazaları ve etkileri konusunda Tuumlrkiye-AB karşılaştırması yapıldığında TUumlİK 2015 verilerine

goumlre uumllkemizde oumlluumlmluuml iş kazalarının oranlarının AB ortalamasından yaklaşık 7 kat fazla olduğu

goumlze ccedilarpmaktadır Ccediluumlnkuuml AB uumlyesi uumllkeler İş Sağlığı ve Guumlvenliği uygulamaları bakımından

daha oumlnce denenmiş ve test edilmiş olmanın getirdiği avantajlara sahiptirler Uumllkemizde gerekli

mevzuat duumlzenlemeleri yapılmasına rağmen hala iş kazası oranlarının yuumlksek olması bu

alandaki eksikliğin mevzuatla ilgili değil eğitimle doğru orantılı olarak ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo uygulamalarına bakış accedilısı ile ilgili olduğu accedilıktır

Muumlduumlrluumlğuumlmuumlz İş sağlığı ve Guumlvenliği Birimi tarafından yapılan araştırma ve

eğitim sonuccedillarına bakıldığında eğitim alanında iş sağlığı ve guumlvenliği uygulamalarının

yeterince iccedilselleştirilemediği her ne kadar mevzuatla duumlzenlenmiş olsa da zaman zaman goumlz

ardı edildiği veya sadece proseduumlrde sorumlulukların yerine getirildiği goumlzlemlenmekte ve

bunun sonucunda da basit duumlzenlemelerle engellenebilecek ccedileşitli kazaların olmasının oumlnuumlne

geccedililememektedir Mesleki Eğitim Okul ve Kurumları Uumllkemizde ccedileşitli meslek alanlarında

kalifiye eleman yetiştirilmesinden sorumludur Bu mesleki eğitim kurumlarından mezun olan

oumlğrenciler iş hayatına atılmaktadırlar İş hayatına atılan genccedillerimizin ve onları iş hayatına

hazırlayan meslek oumlğretmenlerinin ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo alanında yeterli eğitim bilgi ve

bilinccedil duumlzeyine sahip olmaları gerekmektedir Oumlzellikle mesleki eğitimde kullanılan makine ve

teccedilhizatın risk faktoumlrlerinin yuumlksek olmasından dolayı mesleki eğitimde daha ciddi kazalar

meydana gelebilmektedir Mesleki eğitim personelinin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeterli

bilgi ve donanıma sahip olmamasına bağlı olarak oumlğrenciler ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo

konusunda yeterli bilgi ve bilinccedil duumlzeyine ulaşamamakta İdareciler gerekli oumlzeni

goumlstermemekte ve mevzuatın kacircğıt uumlzerinde kalmaktadır Burada temel problem ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo uygulamalarına bakış accedilısı ve personel yeterlilikleri ile ilgilidir

Bu problemlerin oumlnuumlne geccedililebilmesi ve iş kazası ve meslek hastalıkları

istatistiklerinin AB uumlyesi uumllkeler duumlzeyine duumlşuumlruumllebilmesi iccedilin oumlzellikle mesleki eğitim

oumlğrencilerimizin ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo konusunda bilinccedillendirilmiş olarak mezun edilmesi

sağlanmalıdır Bunu gerccedilekleştirmek iccedilin mesleki ve teknik eğitimde goumlrev yapan idareci ve

meslek dersi oumlğretmenlerinin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeterliliklerinin artırılması ve

tamamen meslek lisesi oumlğrencilerine youmlnelik alanlara goumlre ayrılmış bir ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliği

Rehberirdquo oluşturulması gerektiği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Mesleki eğitim oumlğretmenlerinin iş sağlığı ve

guumlvenliği alanında personel yeterliliklerini artırabilmek ve mesleki eğitim oumlğrencileri iccedilin

4

alanlarına goumlre ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliği Rehberirdquo hazırlama aşamasında AB standartlarına

uygun veriler toplayabilmek iccedilin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında uumllkemizden daha iyi durumda

olan AB uumllkelerinde iş başı inceleme ve goumlzlem faaliyeti gerccedilekleştirilmesi ve neleri eksik yada

yanlış yaptığımız hususunda goumlzlemler yapılması ccedilok faydalı olacağı goumlruumlş birliğine varılarak

bu proje fikri ortaya ccedilıkmıştır

Proje ile mesleki eğitim kurumlarında goumlrev yapan idareci ve meslek dersi

oumlğretmenlerinin AB uumlyesi uumllkelerde iş başı goumlzlem ve inceleme yaparak ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo alanında personel yeterliliklerini artırmak iyi uygulamaları mevzuata uygun şekilde

transfer etmek ve Tuumlrkiyede ilk kez oluşturulacak Mesleki Eğitim Oumlğrencileri İccedilin Alanlara

Goumlre İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Rehberi ile mesleki eğitim oumlğrencilerimizi AB standartlarına

uygun olarak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında bilgilendirmek ve bunların yanında mesleki eğitim

personelinin AB konusunda bilgi ve farkındalık duumlzeyini artırmak amaccedillanmaktadır Proje ile

oumlzguumln bir ccedilalışma ve rehber ortaya ccedilıkarılacaktır

Tuumlm duumlnyada uygulanan sistematik İSG youmlnetim sistemlerinin en oumlnemli kaynağı

olarak goumlsterilen yasama girişimi ldquoccedilalışanların işyerindeki guumlvenliklerini ve sağlıklarını

iyileştirmeye teşvik eden oumlnlemler hakkındakirdquo AB Ccedilerccedileve Direktifirsquodir Ccedilerccedileve

Direktifinde İSG youmlnetimi iccedilin gerekli olan ve kamu sektoumlruumlnde ve oumlzel sektoumlrde yer alan tuumlm

kuruluşlar iccedilin geccedilerli genel ilke ve suumlreccedillere yer verilmiştir (Direktif 89391EEC 12 Haziran

1989) Direktife goumlre işletmelerde İSG youmlnetiminin temel amacı ccedilalışanların guumlvenlik ve

sağlıklarının suumlrekli olarak iyileşmesini sağlamaktır Direktif buumltuumln AB uumllkelerinde yuumlruumlrluumlğe

girmiştir Direktifin uygulanması ulusal strateji ve politikalarla desteklenmektedir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG mevzuat ve youmlnetmelikleri yuumlruumlrluumlğe konulmuş ve geccediliş

suumlreci tamamlanmıştır Bu suumlreccedil 1980rsquolerde başlamıştır Mevzuatta kural koyucu olmaktan

ziyade ldquokendi kendini youmlnetmerdquo modeline geccedililmiştir Kendi kendini youmlnetme hususuna daha

fazla vurgu yapılarak işverenlerin İSGrsquonin uygulanması konusunda sorumluluk alması zorunlu

kılınmış bu sorumluluğu nasıl yuumlklenecekleri konusunda gerekli yasal duumlzenlemeler

yapılmıştır Kendi kendini youmlnetme gerekliliğine bir cevap olarak birbirinden farklı sistematik

İSG youmlnetim sistemi modelleri geliştirilmiştir Bu gelişmelerin akabinde yeni İSG

duumlzenlemeleri ortaya konulmuş bu ccedilerccedilevede İSG youmlnetim sistemlerinin benimsenmesi

zorunluluk haline getirilmiş ve kolaylaştırılmıştır Oumlzetleyecek olursak İSG youmlnetim

sistemlerine sistematik bir yaklaşım getirme konusundaki zorunluluklarının yanı sıra konuyla

ilgili ccedilok sayıda youmlnetim sistemi standart rehber ve sertifikasyon bulunmaktadır

5

Aşağıda Hollanda ve İspanyarsquoda uygulanan İSG youmlnetim sistemleri genel hatlarıyla

verilmiştir Buumltuumln İSG youmlnetim sistemleri belirli noktalarda birbiriyle oumlrtuumlşmekle birlikte

kapsam ve yaklaşım bakımından birbirlerinden ayrılırlar

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemleri sistematik yapı ve suumlreccedilleri takip

ederek İSG konusunun nasıl ele alınacağını vurgular Bu bağlamda mesele hangi tehlikelerin

ele alınması gerektiği veya hangi oumlzel kontrol oumlnlemlerinin uygulanması gerektiği değildir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin nasıl yapılacağına ilişkin standart hale gelmiş bir

anlayış mevcuttur 6331 Sayılı İSG Kanunu ile uumllkemizde oluşturulmaya ccedilalışılan yapıda aynı

uygulamaları hedeflemektedir İşin oumlzuumlne dair unsurlar hakkında uluslararası bir mutabakat

mevcuttur

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin diğer işletme faaliyetleriyle buumltuumlnleştirilmesi

esas alınmaktadır

Youmlnetimin taahhuumlduuml

İSG politikası

İSG youmlnetiminin planlanması ve bu konuya kaynak ayrılması

Sorumlulukların belirlenmesi ve hesap verebilirlik mekanizması

Politika

Proseduumlrler ve dokuumlmantasyon

Risk youmlnetimi

Ccedilalışanların katılımı

İSG hakkında yetkinlik geliştirilmesi

Raporlama soruşturma ve eksikliklerin giderilmesi ile izleme

6

İSG performansının denetlenmesi ve goumlzden geccedilirilmesi

Bu unsurlar başarılı bir İSG youmlnetimi iccedilin doğrudan bir formuumll veya reccedilete niteliğinde

değildir Her bir unsurun hayata geccedilirilmesi ile ilgili ccedilok yaygın uygulamalar vardır

Hollanda ve İspanyarsquodaki İSG Uygulamalarında

Buumltuumlnleştirme İSG youmlnetimi işletmenin diğer youmlnetim sistemleriyle

buumltuumlnleştirilmiştir

Youmlnetimin taahhuumlduuml Uumlst duumlzey youmlneticiler İSG youmlnetimi konusunda taahhuumltte

bulunmuşlardır

Organizasyon planlama ve kaynak ayırma Planlar ccedilerccedilevesinde İSG hedefleri

stratejileri ve programları hazırlanır İSG konularına youmlnelik mali ve beşeri kaynaklar ayrılır

Sorumluluk ve hesap verebilirlik Sorumluluklar belirlenir ve işletmedeki

organizasyon ccedilerccedilevesinde ccedilalışanlara dağıtılır hesap verebilirlik mekanizması kurulur

İSG konusunda uzmanlık İşletme iccedilinde İSG hakkında uzmanlık oluşturulur veya

dışarıdan İSG hizmetleri alınır

Politika ve Proseduumlrler Kilit oumlneme sahip İSG suumlreccedillerine youmlnelik oumlzel bazı tehlikeli

iş tuumlrleri iccedilin ilk yardım tedavi ve acil durumlara hazırlık konularında politika ve proseduumlrler

belirlenir

Risk youmlnetimi Tehlikeler sistematik olarak belirlenir riskler değerlendirilip kontrol

altına alınır ve alınan kontrol oumlnlemlerinin etkinliği izlenir

Katılım Ccedilalışanlar İSG ile ilgili faaliyetlere katılırlar

İSG talimatları ve eğitimi Youmlneticiler şefler ve ccedilalışanlar İSG eğitimi alır

İzleme bildirim soruşturma ve eksiklikleri giderme İSG sorumları ve olayları tespit

edilir raporlanır ve soruşturulur duumlzeltici faaliyet gerccedilekleştirilir

Denetim goumlzden geccedilirme ve performans izleme İSG youmlnetimi iccedilin yapılan

duumlzenlemeler denetlenir goumlzden geccedilirilir ve gerekli goumlruumllduumlkccedile iyileştirilir Performans

oumllccediluumltleri belirlenir ve belirlenen bu goumlstergeler nazara alınarak İSG youmlnetimi devamlı izlenir

Dokuumlmantasyon İSG youmlnetimini geliştirmek uygulamak değerlendirmek ve goumlzden

geccedilirmek amacıyla oluşturulan yapılar yuumlruumltuumllen planlama faaliyetleri verilen sorumluluklar

belirlenen suumlreccedil ve proseduumlrler ayrılan kaynaklar ve gerccedilekleştirilen faaliyetler belgelere

doumlkuumlluumlr

7

İYİ UYGULAMALAR

Genel olarak bakıldığında Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemlerinin

uygulanması alanındaki iyi uygulamaları şu şekilde sıralayabiliriz

1 Uumllkeler standart bir İSG youmlnetim sistemini teşvik etmektedir Bu sistem ya OHSAS

18001 ya da ILO-ISG 2001rsquodir Bu sistemlerden herhangi biri iccedilin oumlzel bir tercih

belirtilmemektedir

2 Ulusal İSG kurumları aracılığıyla bu uumllkelerde hangi youmlnetim sistemi teşvik edilirse

edilsin (OHSAS 18001 veya ILO-ISG 2001) genellikle kabul goumlren bir sertifikalandırma suumlreci

ve sertifika soumlz konusudur Kurum ve kuruluşlar resmi sertifikayı İSG youmlnetim sistemini

kurmanın guumlccedilluuml bir avantajı olarak goumlrmektedir

3 İSG youmlnetim sisteminin uygulanması kanuni bir gerekliliktir

4 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasında kullanılacak araccedilların geliştirilmesinde ve

tanıtılmasında genellikle devlete bağlı bir İSG kuruluşu ya da ulusal bir kurum yer almaktadır

5 Paydaşlar İSG youmlnetim sistemi ile ilgili bilgi ve talimat vermek iccedilin yapılan tanıtım

kampanyalarında yer almaktadır Paydaşlarla yapılan bu işbirliği uumllkedeki İSG sistemine

katılıyor olmalarından kaynaklanmakta ya da ortak bir teşvik belgesinden dayanmaktadır

6 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasını desteklemek iccedilin en az iki araccedil

geliştirmiştir (1) bir kılavuz belge (2) tehlike saptama ve risk değerlendirme aracı

7 İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin ulusal ya da sektoumlrel hedefler konmuştur

8 İSGrsquonin performans izlemesi iccedilin bir ccedilerccedileve vardır

8

GENEL AMACcedil

Guumlvenli okul ortamları ve İSG kuumlltuumlruumlnuuml oluşturmak

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

Muumlmkuumln olan en uumlst duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

Okul sağlık ve guumlvenlik politikasını oluşturmak ve uymak

İş sağlığı ve guumlvenliğinin eğitime entegre edilerek yaşam boyu oumlğrenmeyi hedeflemek

Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek kontrol altına almak ve bertaraf etmek

Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

Okul youmlnetimi politika ccedilerccedileve belgesini hazırlamak uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Tanım ve kısaltmalar

-CcedilSGB Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığını

-ISGGM İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuuml

-OSGK Okul Sağlık ve Guumlvenliği Kurulu

-ASGK Alan (Belirli bir amaca hizmet veren birim) Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu

-İSG İş Sağlığı ve Guumlvenliği

-İGU İş Guumlvenliği Uzmanı

-KKD Kişisel Koruyucu Donanım

-İşyeri Okul veya MEBrsquo na bağlı diğer kurumlar

-İşveren Okul veya Kurum muumlduumlruuml

-Birim Okul ve kurumlarda adlandırılmış veya adlandırılmamış buumltuumln mekanları ifade

eder

ABrsquonin Eğitim Alanındaki İş Sağlığı ve Guumlvenliği Stratejisi

Avrupa Birliği Ekonominin yeniden yapılandırılması ve istihdamın geliştirilmesinin yanı sıra

iş sağlığı ve guumlvenliği konularına da değinen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi iccedilin bir temel

oluşturmaktadır Avrupa Birliği İSG 2013-2020 Strateji Konferansı stratejinin planlanmasına

ilişkin tarafların bir araya geldiği ve İSG alanındaki eğilimlerin ortaya konduğu bir platform

oluşturmuştur

Konferansta ayrıca

- Yapılan işlerin 20rsquosinin o işi yapanlar iccedilin risk oluşturduğu İSG eylemlerinin kapsamının

daraltılması değil genişletilmesi gerektiği

- İSG alanında harekete geccedilirici en etkili araccedilların yasal zorunluluklar ve ccedilalışan temsilcilerinin

talebi

olduğu oumlnleyici hizmetleri teşvik eden sistemlerin kurulması ancak bunların mevzuatın

alternatifi olarak duumlşuumlnuumllmemesi gerektiği vurgulanmıştır

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 2: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

2

İccedilindekiler

GİRİŞ 3

İYİ UYGULAMALAR 7

GENEL AMACcedil 8

BOumlLUumlM 1 10

İLGİLİ MEVZUAT 10

BOumlLUumlM 2 10

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları 10

BOumlLUumlM 3 22

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri 22

BOumlLUumlM 4 25

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri 25

BOumlLUumlM 5 26

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri 26

BOumlLUumlM 6 30

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar 30

BOumlLUumlM 7 33

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve Levhaları 33

BOumlLUumlM 8 36

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım 36

3

GİRİŞ İş Sağlığı ve Guumlvenliği Youmlnetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel

amacı

İSG youmlnetim sistemi bir organizasyon yapısı ortaya koymak ve ldquoherkesin kimin neyi

ne zaman nasıl neden ve nerede yapacağını net olarak anlamasınırdquo sağlayacak şekilde

sorumluluk vermek yoluyla Iş Sağlığı ve Guumlvenliği İSGrsquonin hedefe odaklı sistematik bir

şekilde iyileştirilmesidir Genel amaccedil ccedilalışanların sağlığını ve guumlvenliğini iyileştirmektir

ABye uyum suumlrecinde uumllkemizde ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo (İSG) uygulamaları alanında

gerekli mevzuat duumlzenlemeleri yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir Buna rağmen iş

kazaları ve etkileri konusunda Tuumlrkiye-AB karşılaştırması yapıldığında TUumlİK 2015 verilerine

goumlre uumllkemizde oumlluumlmluuml iş kazalarının oranlarının AB ortalamasından yaklaşık 7 kat fazla olduğu

goumlze ccedilarpmaktadır Ccediluumlnkuuml AB uumlyesi uumllkeler İş Sağlığı ve Guumlvenliği uygulamaları bakımından

daha oumlnce denenmiş ve test edilmiş olmanın getirdiği avantajlara sahiptirler Uumllkemizde gerekli

mevzuat duumlzenlemeleri yapılmasına rağmen hala iş kazası oranlarının yuumlksek olması bu

alandaki eksikliğin mevzuatla ilgili değil eğitimle doğru orantılı olarak ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo uygulamalarına bakış accedilısı ile ilgili olduğu accedilıktır

Muumlduumlrluumlğuumlmuumlz İş sağlığı ve Guumlvenliği Birimi tarafından yapılan araştırma ve

eğitim sonuccedillarına bakıldığında eğitim alanında iş sağlığı ve guumlvenliği uygulamalarının

yeterince iccedilselleştirilemediği her ne kadar mevzuatla duumlzenlenmiş olsa da zaman zaman goumlz

ardı edildiği veya sadece proseduumlrde sorumlulukların yerine getirildiği goumlzlemlenmekte ve

bunun sonucunda da basit duumlzenlemelerle engellenebilecek ccedileşitli kazaların olmasının oumlnuumlne

geccedililememektedir Mesleki Eğitim Okul ve Kurumları Uumllkemizde ccedileşitli meslek alanlarında

kalifiye eleman yetiştirilmesinden sorumludur Bu mesleki eğitim kurumlarından mezun olan

oumlğrenciler iş hayatına atılmaktadırlar İş hayatına atılan genccedillerimizin ve onları iş hayatına

hazırlayan meslek oumlğretmenlerinin ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo alanında yeterli eğitim bilgi ve

bilinccedil duumlzeyine sahip olmaları gerekmektedir Oumlzellikle mesleki eğitimde kullanılan makine ve

teccedilhizatın risk faktoumlrlerinin yuumlksek olmasından dolayı mesleki eğitimde daha ciddi kazalar

meydana gelebilmektedir Mesleki eğitim personelinin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeterli

bilgi ve donanıma sahip olmamasına bağlı olarak oumlğrenciler ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo

konusunda yeterli bilgi ve bilinccedil duumlzeyine ulaşamamakta İdareciler gerekli oumlzeni

goumlstermemekte ve mevzuatın kacircğıt uumlzerinde kalmaktadır Burada temel problem ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo uygulamalarına bakış accedilısı ve personel yeterlilikleri ile ilgilidir

Bu problemlerin oumlnuumlne geccedililebilmesi ve iş kazası ve meslek hastalıkları

istatistiklerinin AB uumlyesi uumllkeler duumlzeyine duumlşuumlruumllebilmesi iccedilin oumlzellikle mesleki eğitim

oumlğrencilerimizin ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo konusunda bilinccedillendirilmiş olarak mezun edilmesi

sağlanmalıdır Bunu gerccedilekleştirmek iccedilin mesleki ve teknik eğitimde goumlrev yapan idareci ve

meslek dersi oumlğretmenlerinin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeterliliklerinin artırılması ve

tamamen meslek lisesi oumlğrencilerine youmlnelik alanlara goumlre ayrılmış bir ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliği

Rehberirdquo oluşturulması gerektiği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Mesleki eğitim oumlğretmenlerinin iş sağlığı ve

guumlvenliği alanında personel yeterliliklerini artırabilmek ve mesleki eğitim oumlğrencileri iccedilin

4

alanlarına goumlre ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliği Rehberirdquo hazırlama aşamasında AB standartlarına

uygun veriler toplayabilmek iccedilin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında uumllkemizden daha iyi durumda

olan AB uumllkelerinde iş başı inceleme ve goumlzlem faaliyeti gerccedilekleştirilmesi ve neleri eksik yada

yanlış yaptığımız hususunda goumlzlemler yapılması ccedilok faydalı olacağı goumlruumlş birliğine varılarak

bu proje fikri ortaya ccedilıkmıştır

Proje ile mesleki eğitim kurumlarında goumlrev yapan idareci ve meslek dersi

oumlğretmenlerinin AB uumlyesi uumllkelerde iş başı goumlzlem ve inceleme yaparak ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo alanında personel yeterliliklerini artırmak iyi uygulamaları mevzuata uygun şekilde

transfer etmek ve Tuumlrkiyede ilk kez oluşturulacak Mesleki Eğitim Oumlğrencileri İccedilin Alanlara

Goumlre İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Rehberi ile mesleki eğitim oumlğrencilerimizi AB standartlarına

uygun olarak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında bilgilendirmek ve bunların yanında mesleki eğitim

personelinin AB konusunda bilgi ve farkındalık duumlzeyini artırmak amaccedillanmaktadır Proje ile

oumlzguumln bir ccedilalışma ve rehber ortaya ccedilıkarılacaktır

Tuumlm duumlnyada uygulanan sistematik İSG youmlnetim sistemlerinin en oumlnemli kaynağı

olarak goumlsterilen yasama girişimi ldquoccedilalışanların işyerindeki guumlvenliklerini ve sağlıklarını

iyileştirmeye teşvik eden oumlnlemler hakkındakirdquo AB Ccedilerccedileve Direktifirsquodir Ccedilerccedileve

Direktifinde İSG youmlnetimi iccedilin gerekli olan ve kamu sektoumlruumlnde ve oumlzel sektoumlrde yer alan tuumlm

kuruluşlar iccedilin geccedilerli genel ilke ve suumlreccedillere yer verilmiştir (Direktif 89391EEC 12 Haziran

1989) Direktife goumlre işletmelerde İSG youmlnetiminin temel amacı ccedilalışanların guumlvenlik ve

sağlıklarının suumlrekli olarak iyileşmesini sağlamaktır Direktif buumltuumln AB uumllkelerinde yuumlruumlrluumlğe

girmiştir Direktifin uygulanması ulusal strateji ve politikalarla desteklenmektedir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG mevzuat ve youmlnetmelikleri yuumlruumlrluumlğe konulmuş ve geccediliş

suumlreci tamamlanmıştır Bu suumlreccedil 1980rsquolerde başlamıştır Mevzuatta kural koyucu olmaktan

ziyade ldquokendi kendini youmlnetmerdquo modeline geccedililmiştir Kendi kendini youmlnetme hususuna daha

fazla vurgu yapılarak işverenlerin İSGrsquonin uygulanması konusunda sorumluluk alması zorunlu

kılınmış bu sorumluluğu nasıl yuumlklenecekleri konusunda gerekli yasal duumlzenlemeler

yapılmıştır Kendi kendini youmlnetme gerekliliğine bir cevap olarak birbirinden farklı sistematik

İSG youmlnetim sistemi modelleri geliştirilmiştir Bu gelişmelerin akabinde yeni İSG

duumlzenlemeleri ortaya konulmuş bu ccedilerccedilevede İSG youmlnetim sistemlerinin benimsenmesi

zorunluluk haline getirilmiş ve kolaylaştırılmıştır Oumlzetleyecek olursak İSG youmlnetim

sistemlerine sistematik bir yaklaşım getirme konusundaki zorunluluklarının yanı sıra konuyla

ilgili ccedilok sayıda youmlnetim sistemi standart rehber ve sertifikasyon bulunmaktadır

5

Aşağıda Hollanda ve İspanyarsquoda uygulanan İSG youmlnetim sistemleri genel hatlarıyla

verilmiştir Buumltuumln İSG youmlnetim sistemleri belirli noktalarda birbiriyle oumlrtuumlşmekle birlikte

kapsam ve yaklaşım bakımından birbirlerinden ayrılırlar

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemleri sistematik yapı ve suumlreccedilleri takip

ederek İSG konusunun nasıl ele alınacağını vurgular Bu bağlamda mesele hangi tehlikelerin

ele alınması gerektiği veya hangi oumlzel kontrol oumlnlemlerinin uygulanması gerektiği değildir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin nasıl yapılacağına ilişkin standart hale gelmiş bir

anlayış mevcuttur 6331 Sayılı İSG Kanunu ile uumllkemizde oluşturulmaya ccedilalışılan yapıda aynı

uygulamaları hedeflemektedir İşin oumlzuumlne dair unsurlar hakkında uluslararası bir mutabakat

mevcuttur

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin diğer işletme faaliyetleriyle buumltuumlnleştirilmesi

esas alınmaktadır

Youmlnetimin taahhuumlduuml

İSG politikası

İSG youmlnetiminin planlanması ve bu konuya kaynak ayrılması

Sorumlulukların belirlenmesi ve hesap verebilirlik mekanizması

Politika

Proseduumlrler ve dokuumlmantasyon

Risk youmlnetimi

Ccedilalışanların katılımı

İSG hakkında yetkinlik geliştirilmesi

Raporlama soruşturma ve eksikliklerin giderilmesi ile izleme

6

İSG performansının denetlenmesi ve goumlzden geccedilirilmesi

Bu unsurlar başarılı bir İSG youmlnetimi iccedilin doğrudan bir formuumll veya reccedilete niteliğinde

değildir Her bir unsurun hayata geccedilirilmesi ile ilgili ccedilok yaygın uygulamalar vardır

Hollanda ve İspanyarsquodaki İSG Uygulamalarında

Buumltuumlnleştirme İSG youmlnetimi işletmenin diğer youmlnetim sistemleriyle

buumltuumlnleştirilmiştir

Youmlnetimin taahhuumlduuml Uumlst duumlzey youmlneticiler İSG youmlnetimi konusunda taahhuumltte

bulunmuşlardır

Organizasyon planlama ve kaynak ayırma Planlar ccedilerccedilevesinde İSG hedefleri

stratejileri ve programları hazırlanır İSG konularına youmlnelik mali ve beşeri kaynaklar ayrılır

Sorumluluk ve hesap verebilirlik Sorumluluklar belirlenir ve işletmedeki

organizasyon ccedilerccedilevesinde ccedilalışanlara dağıtılır hesap verebilirlik mekanizması kurulur

İSG konusunda uzmanlık İşletme iccedilinde İSG hakkında uzmanlık oluşturulur veya

dışarıdan İSG hizmetleri alınır

Politika ve Proseduumlrler Kilit oumlneme sahip İSG suumlreccedillerine youmlnelik oumlzel bazı tehlikeli

iş tuumlrleri iccedilin ilk yardım tedavi ve acil durumlara hazırlık konularında politika ve proseduumlrler

belirlenir

Risk youmlnetimi Tehlikeler sistematik olarak belirlenir riskler değerlendirilip kontrol

altına alınır ve alınan kontrol oumlnlemlerinin etkinliği izlenir

Katılım Ccedilalışanlar İSG ile ilgili faaliyetlere katılırlar

İSG talimatları ve eğitimi Youmlneticiler şefler ve ccedilalışanlar İSG eğitimi alır

İzleme bildirim soruşturma ve eksiklikleri giderme İSG sorumları ve olayları tespit

edilir raporlanır ve soruşturulur duumlzeltici faaliyet gerccedilekleştirilir

Denetim goumlzden geccedilirme ve performans izleme İSG youmlnetimi iccedilin yapılan

duumlzenlemeler denetlenir goumlzden geccedilirilir ve gerekli goumlruumllduumlkccedile iyileştirilir Performans

oumllccediluumltleri belirlenir ve belirlenen bu goumlstergeler nazara alınarak İSG youmlnetimi devamlı izlenir

Dokuumlmantasyon İSG youmlnetimini geliştirmek uygulamak değerlendirmek ve goumlzden

geccedilirmek amacıyla oluşturulan yapılar yuumlruumltuumllen planlama faaliyetleri verilen sorumluluklar

belirlenen suumlreccedil ve proseduumlrler ayrılan kaynaklar ve gerccedilekleştirilen faaliyetler belgelere

doumlkuumlluumlr

7

İYİ UYGULAMALAR

Genel olarak bakıldığında Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemlerinin

uygulanması alanındaki iyi uygulamaları şu şekilde sıralayabiliriz

1 Uumllkeler standart bir İSG youmlnetim sistemini teşvik etmektedir Bu sistem ya OHSAS

18001 ya da ILO-ISG 2001rsquodir Bu sistemlerden herhangi biri iccedilin oumlzel bir tercih

belirtilmemektedir

2 Ulusal İSG kurumları aracılığıyla bu uumllkelerde hangi youmlnetim sistemi teşvik edilirse

edilsin (OHSAS 18001 veya ILO-ISG 2001) genellikle kabul goumlren bir sertifikalandırma suumlreci

ve sertifika soumlz konusudur Kurum ve kuruluşlar resmi sertifikayı İSG youmlnetim sistemini

kurmanın guumlccedilluuml bir avantajı olarak goumlrmektedir

3 İSG youmlnetim sisteminin uygulanması kanuni bir gerekliliktir

4 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasında kullanılacak araccedilların geliştirilmesinde ve

tanıtılmasında genellikle devlete bağlı bir İSG kuruluşu ya da ulusal bir kurum yer almaktadır

5 Paydaşlar İSG youmlnetim sistemi ile ilgili bilgi ve talimat vermek iccedilin yapılan tanıtım

kampanyalarında yer almaktadır Paydaşlarla yapılan bu işbirliği uumllkedeki İSG sistemine

katılıyor olmalarından kaynaklanmakta ya da ortak bir teşvik belgesinden dayanmaktadır

6 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasını desteklemek iccedilin en az iki araccedil

geliştirmiştir (1) bir kılavuz belge (2) tehlike saptama ve risk değerlendirme aracı

7 İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin ulusal ya da sektoumlrel hedefler konmuştur

8 İSGrsquonin performans izlemesi iccedilin bir ccedilerccedileve vardır

8

GENEL AMACcedil

Guumlvenli okul ortamları ve İSG kuumlltuumlruumlnuuml oluşturmak

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

Muumlmkuumln olan en uumlst duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

Okul sağlık ve guumlvenlik politikasını oluşturmak ve uymak

İş sağlığı ve guumlvenliğinin eğitime entegre edilerek yaşam boyu oumlğrenmeyi hedeflemek

Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek kontrol altına almak ve bertaraf etmek

Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

Okul youmlnetimi politika ccedilerccedileve belgesini hazırlamak uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Tanım ve kısaltmalar

-CcedilSGB Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığını

-ISGGM İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuuml

-OSGK Okul Sağlık ve Guumlvenliği Kurulu

-ASGK Alan (Belirli bir amaca hizmet veren birim) Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu

-İSG İş Sağlığı ve Guumlvenliği

-İGU İş Guumlvenliği Uzmanı

-KKD Kişisel Koruyucu Donanım

-İşyeri Okul veya MEBrsquo na bağlı diğer kurumlar

-İşveren Okul veya Kurum muumlduumlruuml

-Birim Okul ve kurumlarda adlandırılmış veya adlandırılmamış buumltuumln mekanları ifade

eder

ABrsquonin Eğitim Alanındaki İş Sağlığı ve Guumlvenliği Stratejisi

Avrupa Birliği Ekonominin yeniden yapılandırılması ve istihdamın geliştirilmesinin yanı sıra

iş sağlığı ve guumlvenliği konularına da değinen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi iccedilin bir temel

oluşturmaktadır Avrupa Birliği İSG 2013-2020 Strateji Konferansı stratejinin planlanmasına

ilişkin tarafların bir araya geldiği ve İSG alanındaki eğilimlerin ortaya konduğu bir platform

oluşturmuştur

Konferansta ayrıca

- Yapılan işlerin 20rsquosinin o işi yapanlar iccedilin risk oluşturduğu İSG eylemlerinin kapsamının

daraltılması değil genişletilmesi gerektiği

- İSG alanında harekete geccedilirici en etkili araccedilların yasal zorunluluklar ve ccedilalışan temsilcilerinin

talebi

olduğu oumlnleyici hizmetleri teşvik eden sistemlerin kurulması ancak bunların mevzuatın

alternatifi olarak duumlşuumlnuumllmemesi gerektiği vurgulanmıştır

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 3: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

3

GİRİŞ İş Sağlığı ve Guumlvenliği Youmlnetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel

amacı

İSG youmlnetim sistemi bir organizasyon yapısı ortaya koymak ve ldquoherkesin kimin neyi

ne zaman nasıl neden ve nerede yapacağını net olarak anlamasınırdquo sağlayacak şekilde

sorumluluk vermek yoluyla Iş Sağlığı ve Guumlvenliği İSGrsquonin hedefe odaklı sistematik bir

şekilde iyileştirilmesidir Genel amaccedil ccedilalışanların sağlığını ve guumlvenliğini iyileştirmektir

ABye uyum suumlrecinde uumllkemizde ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo (İSG) uygulamaları alanında

gerekli mevzuat duumlzenlemeleri yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir Buna rağmen iş

kazaları ve etkileri konusunda Tuumlrkiye-AB karşılaştırması yapıldığında TUumlİK 2015 verilerine

goumlre uumllkemizde oumlluumlmluuml iş kazalarının oranlarının AB ortalamasından yaklaşık 7 kat fazla olduğu

goumlze ccedilarpmaktadır Ccediluumlnkuuml AB uumlyesi uumllkeler İş Sağlığı ve Guumlvenliği uygulamaları bakımından

daha oumlnce denenmiş ve test edilmiş olmanın getirdiği avantajlara sahiptirler Uumllkemizde gerekli

mevzuat duumlzenlemeleri yapılmasına rağmen hala iş kazası oranlarının yuumlksek olması bu

alandaki eksikliğin mevzuatla ilgili değil eğitimle doğru orantılı olarak ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo uygulamalarına bakış accedilısı ile ilgili olduğu accedilıktır

Muumlduumlrluumlğuumlmuumlz İş sağlığı ve Guumlvenliği Birimi tarafından yapılan araştırma ve

eğitim sonuccedillarına bakıldığında eğitim alanında iş sağlığı ve guumlvenliği uygulamalarının

yeterince iccedilselleştirilemediği her ne kadar mevzuatla duumlzenlenmiş olsa da zaman zaman goumlz

ardı edildiği veya sadece proseduumlrde sorumlulukların yerine getirildiği goumlzlemlenmekte ve

bunun sonucunda da basit duumlzenlemelerle engellenebilecek ccedileşitli kazaların olmasının oumlnuumlne

geccedililememektedir Mesleki Eğitim Okul ve Kurumları Uumllkemizde ccedileşitli meslek alanlarında

kalifiye eleman yetiştirilmesinden sorumludur Bu mesleki eğitim kurumlarından mezun olan

oumlğrenciler iş hayatına atılmaktadırlar İş hayatına atılan genccedillerimizin ve onları iş hayatına

hazırlayan meslek oumlğretmenlerinin ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo alanında yeterli eğitim bilgi ve

bilinccedil duumlzeyine sahip olmaları gerekmektedir Oumlzellikle mesleki eğitimde kullanılan makine ve

teccedilhizatın risk faktoumlrlerinin yuumlksek olmasından dolayı mesleki eğitimde daha ciddi kazalar

meydana gelebilmektedir Mesleki eğitim personelinin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeterli

bilgi ve donanıma sahip olmamasına bağlı olarak oumlğrenciler ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo

konusunda yeterli bilgi ve bilinccedil duumlzeyine ulaşamamakta İdareciler gerekli oumlzeni

goumlstermemekte ve mevzuatın kacircğıt uumlzerinde kalmaktadır Burada temel problem ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo uygulamalarına bakış accedilısı ve personel yeterlilikleri ile ilgilidir

Bu problemlerin oumlnuumlne geccedililebilmesi ve iş kazası ve meslek hastalıkları

istatistiklerinin AB uumlyesi uumllkeler duumlzeyine duumlşuumlruumllebilmesi iccedilin oumlzellikle mesleki eğitim

oumlğrencilerimizin ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliğirdquo konusunda bilinccedillendirilmiş olarak mezun edilmesi

sağlanmalıdır Bunu gerccedilekleştirmek iccedilin mesleki ve teknik eğitimde goumlrev yapan idareci ve

meslek dersi oumlğretmenlerinin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeterliliklerinin artırılması ve

tamamen meslek lisesi oumlğrencilerine youmlnelik alanlara goumlre ayrılmış bir ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliği

Rehberirdquo oluşturulması gerektiği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Mesleki eğitim oumlğretmenlerinin iş sağlığı ve

guumlvenliği alanında personel yeterliliklerini artırabilmek ve mesleki eğitim oumlğrencileri iccedilin

4

alanlarına goumlre ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliği Rehberirdquo hazırlama aşamasında AB standartlarına

uygun veriler toplayabilmek iccedilin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında uumllkemizden daha iyi durumda

olan AB uumllkelerinde iş başı inceleme ve goumlzlem faaliyeti gerccedilekleştirilmesi ve neleri eksik yada

yanlış yaptığımız hususunda goumlzlemler yapılması ccedilok faydalı olacağı goumlruumlş birliğine varılarak

bu proje fikri ortaya ccedilıkmıştır

Proje ile mesleki eğitim kurumlarında goumlrev yapan idareci ve meslek dersi

oumlğretmenlerinin AB uumlyesi uumllkelerde iş başı goumlzlem ve inceleme yaparak ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo alanında personel yeterliliklerini artırmak iyi uygulamaları mevzuata uygun şekilde

transfer etmek ve Tuumlrkiyede ilk kez oluşturulacak Mesleki Eğitim Oumlğrencileri İccedilin Alanlara

Goumlre İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Rehberi ile mesleki eğitim oumlğrencilerimizi AB standartlarına

uygun olarak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında bilgilendirmek ve bunların yanında mesleki eğitim

personelinin AB konusunda bilgi ve farkındalık duumlzeyini artırmak amaccedillanmaktadır Proje ile

oumlzguumln bir ccedilalışma ve rehber ortaya ccedilıkarılacaktır

Tuumlm duumlnyada uygulanan sistematik İSG youmlnetim sistemlerinin en oumlnemli kaynağı

olarak goumlsterilen yasama girişimi ldquoccedilalışanların işyerindeki guumlvenliklerini ve sağlıklarını

iyileştirmeye teşvik eden oumlnlemler hakkındakirdquo AB Ccedilerccedileve Direktifirsquodir Ccedilerccedileve

Direktifinde İSG youmlnetimi iccedilin gerekli olan ve kamu sektoumlruumlnde ve oumlzel sektoumlrde yer alan tuumlm

kuruluşlar iccedilin geccedilerli genel ilke ve suumlreccedillere yer verilmiştir (Direktif 89391EEC 12 Haziran

1989) Direktife goumlre işletmelerde İSG youmlnetiminin temel amacı ccedilalışanların guumlvenlik ve

sağlıklarının suumlrekli olarak iyileşmesini sağlamaktır Direktif buumltuumln AB uumllkelerinde yuumlruumlrluumlğe

girmiştir Direktifin uygulanması ulusal strateji ve politikalarla desteklenmektedir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG mevzuat ve youmlnetmelikleri yuumlruumlrluumlğe konulmuş ve geccediliş

suumlreci tamamlanmıştır Bu suumlreccedil 1980rsquolerde başlamıştır Mevzuatta kural koyucu olmaktan

ziyade ldquokendi kendini youmlnetmerdquo modeline geccedililmiştir Kendi kendini youmlnetme hususuna daha

fazla vurgu yapılarak işverenlerin İSGrsquonin uygulanması konusunda sorumluluk alması zorunlu

kılınmış bu sorumluluğu nasıl yuumlklenecekleri konusunda gerekli yasal duumlzenlemeler

yapılmıştır Kendi kendini youmlnetme gerekliliğine bir cevap olarak birbirinden farklı sistematik

İSG youmlnetim sistemi modelleri geliştirilmiştir Bu gelişmelerin akabinde yeni İSG

duumlzenlemeleri ortaya konulmuş bu ccedilerccedilevede İSG youmlnetim sistemlerinin benimsenmesi

zorunluluk haline getirilmiş ve kolaylaştırılmıştır Oumlzetleyecek olursak İSG youmlnetim

sistemlerine sistematik bir yaklaşım getirme konusundaki zorunluluklarının yanı sıra konuyla

ilgili ccedilok sayıda youmlnetim sistemi standart rehber ve sertifikasyon bulunmaktadır

5

Aşağıda Hollanda ve İspanyarsquoda uygulanan İSG youmlnetim sistemleri genel hatlarıyla

verilmiştir Buumltuumln İSG youmlnetim sistemleri belirli noktalarda birbiriyle oumlrtuumlşmekle birlikte

kapsam ve yaklaşım bakımından birbirlerinden ayrılırlar

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemleri sistematik yapı ve suumlreccedilleri takip

ederek İSG konusunun nasıl ele alınacağını vurgular Bu bağlamda mesele hangi tehlikelerin

ele alınması gerektiği veya hangi oumlzel kontrol oumlnlemlerinin uygulanması gerektiği değildir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin nasıl yapılacağına ilişkin standart hale gelmiş bir

anlayış mevcuttur 6331 Sayılı İSG Kanunu ile uumllkemizde oluşturulmaya ccedilalışılan yapıda aynı

uygulamaları hedeflemektedir İşin oumlzuumlne dair unsurlar hakkında uluslararası bir mutabakat

mevcuttur

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin diğer işletme faaliyetleriyle buumltuumlnleştirilmesi

esas alınmaktadır

Youmlnetimin taahhuumlduuml

İSG politikası

İSG youmlnetiminin planlanması ve bu konuya kaynak ayrılması

Sorumlulukların belirlenmesi ve hesap verebilirlik mekanizması

Politika

Proseduumlrler ve dokuumlmantasyon

Risk youmlnetimi

Ccedilalışanların katılımı

İSG hakkında yetkinlik geliştirilmesi

Raporlama soruşturma ve eksikliklerin giderilmesi ile izleme

6

İSG performansının denetlenmesi ve goumlzden geccedilirilmesi

Bu unsurlar başarılı bir İSG youmlnetimi iccedilin doğrudan bir formuumll veya reccedilete niteliğinde

değildir Her bir unsurun hayata geccedilirilmesi ile ilgili ccedilok yaygın uygulamalar vardır

Hollanda ve İspanyarsquodaki İSG Uygulamalarında

Buumltuumlnleştirme İSG youmlnetimi işletmenin diğer youmlnetim sistemleriyle

buumltuumlnleştirilmiştir

Youmlnetimin taahhuumlduuml Uumlst duumlzey youmlneticiler İSG youmlnetimi konusunda taahhuumltte

bulunmuşlardır

Organizasyon planlama ve kaynak ayırma Planlar ccedilerccedilevesinde İSG hedefleri

stratejileri ve programları hazırlanır İSG konularına youmlnelik mali ve beşeri kaynaklar ayrılır

Sorumluluk ve hesap verebilirlik Sorumluluklar belirlenir ve işletmedeki

organizasyon ccedilerccedilevesinde ccedilalışanlara dağıtılır hesap verebilirlik mekanizması kurulur

İSG konusunda uzmanlık İşletme iccedilinde İSG hakkında uzmanlık oluşturulur veya

dışarıdan İSG hizmetleri alınır

Politika ve Proseduumlrler Kilit oumlneme sahip İSG suumlreccedillerine youmlnelik oumlzel bazı tehlikeli

iş tuumlrleri iccedilin ilk yardım tedavi ve acil durumlara hazırlık konularında politika ve proseduumlrler

belirlenir

Risk youmlnetimi Tehlikeler sistematik olarak belirlenir riskler değerlendirilip kontrol

altına alınır ve alınan kontrol oumlnlemlerinin etkinliği izlenir

Katılım Ccedilalışanlar İSG ile ilgili faaliyetlere katılırlar

İSG talimatları ve eğitimi Youmlneticiler şefler ve ccedilalışanlar İSG eğitimi alır

İzleme bildirim soruşturma ve eksiklikleri giderme İSG sorumları ve olayları tespit

edilir raporlanır ve soruşturulur duumlzeltici faaliyet gerccedilekleştirilir

Denetim goumlzden geccedilirme ve performans izleme İSG youmlnetimi iccedilin yapılan

duumlzenlemeler denetlenir goumlzden geccedilirilir ve gerekli goumlruumllduumlkccedile iyileştirilir Performans

oumllccediluumltleri belirlenir ve belirlenen bu goumlstergeler nazara alınarak İSG youmlnetimi devamlı izlenir

Dokuumlmantasyon İSG youmlnetimini geliştirmek uygulamak değerlendirmek ve goumlzden

geccedilirmek amacıyla oluşturulan yapılar yuumlruumltuumllen planlama faaliyetleri verilen sorumluluklar

belirlenen suumlreccedil ve proseduumlrler ayrılan kaynaklar ve gerccedilekleştirilen faaliyetler belgelere

doumlkuumlluumlr

7

İYİ UYGULAMALAR

Genel olarak bakıldığında Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemlerinin

uygulanması alanındaki iyi uygulamaları şu şekilde sıralayabiliriz

1 Uumllkeler standart bir İSG youmlnetim sistemini teşvik etmektedir Bu sistem ya OHSAS

18001 ya da ILO-ISG 2001rsquodir Bu sistemlerden herhangi biri iccedilin oumlzel bir tercih

belirtilmemektedir

2 Ulusal İSG kurumları aracılığıyla bu uumllkelerde hangi youmlnetim sistemi teşvik edilirse

edilsin (OHSAS 18001 veya ILO-ISG 2001) genellikle kabul goumlren bir sertifikalandırma suumlreci

ve sertifika soumlz konusudur Kurum ve kuruluşlar resmi sertifikayı İSG youmlnetim sistemini

kurmanın guumlccedilluuml bir avantajı olarak goumlrmektedir

3 İSG youmlnetim sisteminin uygulanması kanuni bir gerekliliktir

4 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasında kullanılacak araccedilların geliştirilmesinde ve

tanıtılmasında genellikle devlete bağlı bir İSG kuruluşu ya da ulusal bir kurum yer almaktadır

5 Paydaşlar İSG youmlnetim sistemi ile ilgili bilgi ve talimat vermek iccedilin yapılan tanıtım

kampanyalarında yer almaktadır Paydaşlarla yapılan bu işbirliği uumllkedeki İSG sistemine

katılıyor olmalarından kaynaklanmakta ya da ortak bir teşvik belgesinden dayanmaktadır

6 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasını desteklemek iccedilin en az iki araccedil

geliştirmiştir (1) bir kılavuz belge (2) tehlike saptama ve risk değerlendirme aracı

7 İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin ulusal ya da sektoumlrel hedefler konmuştur

8 İSGrsquonin performans izlemesi iccedilin bir ccedilerccedileve vardır

8

GENEL AMACcedil

Guumlvenli okul ortamları ve İSG kuumlltuumlruumlnuuml oluşturmak

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

Muumlmkuumln olan en uumlst duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

Okul sağlık ve guumlvenlik politikasını oluşturmak ve uymak

İş sağlığı ve guumlvenliğinin eğitime entegre edilerek yaşam boyu oumlğrenmeyi hedeflemek

Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek kontrol altına almak ve bertaraf etmek

Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

Okul youmlnetimi politika ccedilerccedileve belgesini hazırlamak uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Tanım ve kısaltmalar

-CcedilSGB Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığını

-ISGGM İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuuml

-OSGK Okul Sağlık ve Guumlvenliği Kurulu

-ASGK Alan (Belirli bir amaca hizmet veren birim) Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu

-İSG İş Sağlığı ve Guumlvenliği

-İGU İş Guumlvenliği Uzmanı

-KKD Kişisel Koruyucu Donanım

-İşyeri Okul veya MEBrsquo na bağlı diğer kurumlar

-İşveren Okul veya Kurum muumlduumlruuml

-Birim Okul ve kurumlarda adlandırılmış veya adlandırılmamış buumltuumln mekanları ifade

eder

ABrsquonin Eğitim Alanındaki İş Sağlığı ve Guumlvenliği Stratejisi

Avrupa Birliği Ekonominin yeniden yapılandırılması ve istihdamın geliştirilmesinin yanı sıra

iş sağlığı ve guumlvenliği konularına da değinen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi iccedilin bir temel

oluşturmaktadır Avrupa Birliği İSG 2013-2020 Strateji Konferansı stratejinin planlanmasına

ilişkin tarafların bir araya geldiği ve İSG alanındaki eğilimlerin ortaya konduğu bir platform

oluşturmuştur

Konferansta ayrıca

- Yapılan işlerin 20rsquosinin o işi yapanlar iccedilin risk oluşturduğu İSG eylemlerinin kapsamının

daraltılması değil genişletilmesi gerektiği

- İSG alanında harekete geccedilirici en etkili araccedilların yasal zorunluluklar ve ccedilalışan temsilcilerinin

talebi

olduğu oumlnleyici hizmetleri teşvik eden sistemlerin kurulması ancak bunların mevzuatın

alternatifi olarak duumlşuumlnuumllmemesi gerektiği vurgulanmıştır

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 4: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

4

alanlarına goumlre ldquoİş Sağlığı Ve Guumlvenliği Rehberirdquo hazırlama aşamasında AB standartlarına

uygun veriler toplayabilmek iccedilin iş sağlığı ve guumlvenliği alanında uumllkemizden daha iyi durumda

olan AB uumllkelerinde iş başı inceleme ve goumlzlem faaliyeti gerccedilekleştirilmesi ve neleri eksik yada

yanlış yaptığımız hususunda goumlzlemler yapılması ccedilok faydalı olacağı goumlruumlş birliğine varılarak

bu proje fikri ortaya ccedilıkmıştır

Proje ile mesleki eğitim kurumlarında goumlrev yapan idareci ve meslek dersi

oumlğretmenlerinin AB uumlyesi uumllkelerde iş başı goumlzlem ve inceleme yaparak ldquoİş Sağlığı Ve

Guumlvenliğirdquo alanında personel yeterliliklerini artırmak iyi uygulamaları mevzuata uygun şekilde

transfer etmek ve Tuumlrkiyede ilk kez oluşturulacak Mesleki Eğitim Oumlğrencileri İccedilin Alanlara

Goumlre İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Rehberi ile mesleki eğitim oumlğrencilerimizi AB standartlarına

uygun olarak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında bilgilendirmek ve bunların yanında mesleki eğitim

personelinin AB konusunda bilgi ve farkındalık duumlzeyini artırmak amaccedillanmaktadır Proje ile

oumlzguumln bir ccedilalışma ve rehber ortaya ccedilıkarılacaktır

Tuumlm duumlnyada uygulanan sistematik İSG youmlnetim sistemlerinin en oumlnemli kaynağı

olarak goumlsterilen yasama girişimi ldquoccedilalışanların işyerindeki guumlvenliklerini ve sağlıklarını

iyileştirmeye teşvik eden oumlnlemler hakkındakirdquo AB Ccedilerccedileve Direktifirsquodir Ccedilerccedileve

Direktifinde İSG youmlnetimi iccedilin gerekli olan ve kamu sektoumlruumlnde ve oumlzel sektoumlrde yer alan tuumlm

kuruluşlar iccedilin geccedilerli genel ilke ve suumlreccedillere yer verilmiştir (Direktif 89391EEC 12 Haziran

1989) Direktife goumlre işletmelerde İSG youmlnetiminin temel amacı ccedilalışanların guumlvenlik ve

sağlıklarının suumlrekli olarak iyileşmesini sağlamaktır Direktif buumltuumln AB uumllkelerinde yuumlruumlrluumlğe

girmiştir Direktifin uygulanması ulusal strateji ve politikalarla desteklenmektedir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG mevzuat ve youmlnetmelikleri yuumlruumlrluumlğe konulmuş ve geccediliş

suumlreci tamamlanmıştır Bu suumlreccedil 1980rsquolerde başlamıştır Mevzuatta kural koyucu olmaktan

ziyade ldquokendi kendini youmlnetmerdquo modeline geccedililmiştir Kendi kendini youmlnetme hususuna daha

fazla vurgu yapılarak işverenlerin İSGrsquonin uygulanması konusunda sorumluluk alması zorunlu

kılınmış bu sorumluluğu nasıl yuumlklenecekleri konusunda gerekli yasal duumlzenlemeler

yapılmıştır Kendi kendini youmlnetme gerekliliğine bir cevap olarak birbirinden farklı sistematik

İSG youmlnetim sistemi modelleri geliştirilmiştir Bu gelişmelerin akabinde yeni İSG

duumlzenlemeleri ortaya konulmuş bu ccedilerccedilevede İSG youmlnetim sistemlerinin benimsenmesi

zorunluluk haline getirilmiş ve kolaylaştırılmıştır Oumlzetleyecek olursak İSG youmlnetim

sistemlerine sistematik bir yaklaşım getirme konusundaki zorunluluklarının yanı sıra konuyla

ilgili ccedilok sayıda youmlnetim sistemi standart rehber ve sertifikasyon bulunmaktadır

5

Aşağıda Hollanda ve İspanyarsquoda uygulanan İSG youmlnetim sistemleri genel hatlarıyla

verilmiştir Buumltuumln İSG youmlnetim sistemleri belirli noktalarda birbiriyle oumlrtuumlşmekle birlikte

kapsam ve yaklaşım bakımından birbirlerinden ayrılırlar

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemleri sistematik yapı ve suumlreccedilleri takip

ederek İSG konusunun nasıl ele alınacağını vurgular Bu bağlamda mesele hangi tehlikelerin

ele alınması gerektiği veya hangi oumlzel kontrol oumlnlemlerinin uygulanması gerektiği değildir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin nasıl yapılacağına ilişkin standart hale gelmiş bir

anlayış mevcuttur 6331 Sayılı İSG Kanunu ile uumllkemizde oluşturulmaya ccedilalışılan yapıda aynı

uygulamaları hedeflemektedir İşin oumlzuumlne dair unsurlar hakkında uluslararası bir mutabakat

mevcuttur

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin diğer işletme faaliyetleriyle buumltuumlnleştirilmesi

esas alınmaktadır

Youmlnetimin taahhuumlduuml

İSG politikası

İSG youmlnetiminin planlanması ve bu konuya kaynak ayrılması

Sorumlulukların belirlenmesi ve hesap verebilirlik mekanizması

Politika

Proseduumlrler ve dokuumlmantasyon

Risk youmlnetimi

Ccedilalışanların katılımı

İSG hakkında yetkinlik geliştirilmesi

Raporlama soruşturma ve eksikliklerin giderilmesi ile izleme

6

İSG performansının denetlenmesi ve goumlzden geccedilirilmesi

Bu unsurlar başarılı bir İSG youmlnetimi iccedilin doğrudan bir formuumll veya reccedilete niteliğinde

değildir Her bir unsurun hayata geccedilirilmesi ile ilgili ccedilok yaygın uygulamalar vardır

Hollanda ve İspanyarsquodaki İSG Uygulamalarında

Buumltuumlnleştirme İSG youmlnetimi işletmenin diğer youmlnetim sistemleriyle

buumltuumlnleştirilmiştir

Youmlnetimin taahhuumlduuml Uumlst duumlzey youmlneticiler İSG youmlnetimi konusunda taahhuumltte

bulunmuşlardır

Organizasyon planlama ve kaynak ayırma Planlar ccedilerccedilevesinde İSG hedefleri

stratejileri ve programları hazırlanır İSG konularına youmlnelik mali ve beşeri kaynaklar ayrılır

Sorumluluk ve hesap verebilirlik Sorumluluklar belirlenir ve işletmedeki

organizasyon ccedilerccedilevesinde ccedilalışanlara dağıtılır hesap verebilirlik mekanizması kurulur

İSG konusunda uzmanlık İşletme iccedilinde İSG hakkında uzmanlık oluşturulur veya

dışarıdan İSG hizmetleri alınır

Politika ve Proseduumlrler Kilit oumlneme sahip İSG suumlreccedillerine youmlnelik oumlzel bazı tehlikeli

iş tuumlrleri iccedilin ilk yardım tedavi ve acil durumlara hazırlık konularında politika ve proseduumlrler

belirlenir

Risk youmlnetimi Tehlikeler sistematik olarak belirlenir riskler değerlendirilip kontrol

altına alınır ve alınan kontrol oumlnlemlerinin etkinliği izlenir

Katılım Ccedilalışanlar İSG ile ilgili faaliyetlere katılırlar

İSG talimatları ve eğitimi Youmlneticiler şefler ve ccedilalışanlar İSG eğitimi alır

İzleme bildirim soruşturma ve eksiklikleri giderme İSG sorumları ve olayları tespit

edilir raporlanır ve soruşturulur duumlzeltici faaliyet gerccedilekleştirilir

Denetim goumlzden geccedilirme ve performans izleme İSG youmlnetimi iccedilin yapılan

duumlzenlemeler denetlenir goumlzden geccedilirilir ve gerekli goumlruumllduumlkccedile iyileştirilir Performans

oumllccediluumltleri belirlenir ve belirlenen bu goumlstergeler nazara alınarak İSG youmlnetimi devamlı izlenir

Dokuumlmantasyon İSG youmlnetimini geliştirmek uygulamak değerlendirmek ve goumlzden

geccedilirmek amacıyla oluşturulan yapılar yuumlruumltuumllen planlama faaliyetleri verilen sorumluluklar

belirlenen suumlreccedil ve proseduumlrler ayrılan kaynaklar ve gerccedilekleştirilen faaliyetler belgelere

doumlkuumlluumlr

7

İYİ UYGULAMALAR

Genel olarak bakıldığında Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemlerinin

uygulanması alanındaki iyi uygulamaları şu şekilde sıralayabiliriz

1 Uumllkeler standart bir İSG youmlnetim sistemini teşvik etmektedir Bu sistem ya OHSAS

18001 ya da ILO-ISG 2001rsquodir Bu sistemlerden herhangi biri iccedilin oumlzel bir tercih

belirtilmemektedir

2 Ulusal İSG kurumları aracılığıyla bu uumllkelerde hangi youmlnetim sistemi teşvik edilirse

edilsin (OHSAS 18001 veya ILO-ISG 2001) genellikle kabul goumlren bir sertifikalandırma suumlreci

ve sertifika soumlz konusudur Kurum ve kuruluşlar resmi sertifikayı İSG youmlnetim sistemini

kurmanın guumlccedilluuml bir avantajı olarak goumlrmektedir

3 İSG youmlnetim sisteminin uygulanması kanuni bir gerekliliktir

4 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasında kullanılacak araccedilların geliştirilmesinde ve

tanıtılmasında genellikle devlete bağlı bir İSG kuruluşu ya da ulusal bir kurum yer almaktadır

5 Paydaşlar İSG youmlnetim sistemi ile ilgili bilgi ve talimat vermek iccedilin yapılan tanıtım

kampanyalarında yer almaktadır Paydaşlarla yapılan bu işbirliği uumllkedeki İSG sistemine

katılıyor olmalarından kaynaklanmakta ya da ortak bir teşvik belgesinden dayanmaktadır

6 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasını desteklemek iccedilin en az iki araccedil

geliştirmiştir (1) bir kılavuz belge (2) tehlike saptama ve risk değerlendirme aracı

7 İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin ulusal ya da sektoumlrel hedefler konmuştur

8 İSGrsquonin performans izlemesi iccedilin bir ccedilerccedileve vardır

8

GENEL AMACcedil

Guumlvenli okul ortamları ve İSG kuumlltuumlruumlnuuml oluşturmak

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

Muumlmkuumln olan en uumlst duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

Okul sağlık ve guumlvenlik politikasını oluşturmak ve uymak

İş sağlığı ve guumlvenliğinin eğitime entegre edilerek yaşam boyu oumlğrenmeyi hedeflemek

Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek kontrol altına almak ve bertaraf etmek

Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

Okul youmlnetimi politika ccedilerccedileve belgesini hazırlamak uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Tanım ve kısaltmalar

-CcedilSGB Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığını

-ISGGM İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuuml

-OSGK Okul Sağlık ve Guumlvenliği Kurulu

-ASGK Alan (Belirli bir amaca hizmet veren birim) Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu

-İSG İş Sağlığı ve Guumlvenliği

-İGU İş Guumlvenliği Uzmanı

-KKD Kişisel Koruyucu Donanım

-İşyeri Okul veya MEBrsquo na bağlı diğer kurumlar

-İşveren Okul veya Kurum muumlduumlruuml

-Birim Okul ve kurumlarda adlandırılmış veya adlandırılmamış buumltuumln mekanları ifade

eder

ABrsquonin Eğitim Alanındaki İş Sağlığı ve Guumlvenliği Stratejisi

Avrupa Birliği Ekonominin yeniden yapılandırılması ve istihdamın geliştirilmesinin yanı sıra

iş sağlığı ve guumlvenliği konularına da değinen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi iccedilin bir temel

oluşturmaktadır Avrupa Birliği İSG 2013-2020 Strateji Konferansı stratejinin planlanmasına

ilişkin tarafların bir araya geldiği ve İSG alanındaki eğilimlerin ortaya konduğu bir platform

oluşturmuştur

Konferansta ayrıca

- Yapılan işlerin 20rsquosinin o işi yapanlar iccedilin risk oluşturduğu İSG eylemlerinin kapsamının

daraltılması değil genişletilmesi gerektiği

- İSG alanında harekete geccedilirici en etkili araccedilların yasal zorunluluklar ve ccedilalışan temsilcilerinin

talebi

olduğu oumlnleyici hizmetleri teşvik eden sistemlerin kurulması ancak bunların mevzuatın

alternatifi olarak duumlşuumlnuumllmemesi gerektiği vurgulanmıştır

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 5: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

5

Aşağıda Hollanda ve İspanyarsquoda uygulanan İSG youmlnetim sistemleri genel hatlarıyla

verilmiştir Buumltuumln İSG youmlnetim sistemleri belirli noktalarda birbiriyle oumlrtuumlşmekle birlikte

kapsam ve yaklaşım bakımından birbirlerinden ayrılırlar

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemleri sistematik yapı ve suumlreccedilleri takip

ederek İSG konusunun nasıl ele alınacağını vurgular Bu bağlamda mesele hangi tehlikelerin

ele alınması gerektiği veya hangi oumlzel kontrol oumlnlemlerinin uygulanması gerektiği değildir

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin nasıl yapılacağına ilişkin standart hale gelmiş bir

anlayış mevcuttur 6331 Sayılı İSG Kanunu ile uumllkemizde oluşturulmaya ccedilalışılan yapıda aynı

uygulamaları hedeflemektedir İşin oumlzuumlne dair unsurlar hakkında uluslararası bir mutabakat

mevcuttur

Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetiminin diğer işletme faaliyetleriyle buumltuumlnleştirilmesi

esas alınmaktadır

Youmlnetimin taahhuumlduuml

İSG politikası

İSG youmlnetiminin planlanması ve bu konuya kaynak ayrılması

Sorumlulukların belirlenmesi ve hesap verebilirlik mekanizması

Politika

Proseduumlrler ve dokuumlmantasyon

Risk youmlnetimi

Ccedilalışanların katılımı

İSG hakkında yetkinlik geliştirilmesi

Raporlama soruşturma ve eksikliklerin giderilmesi ile izleme

6

İSG performansının denetlenmesi ve goumlzden geccedilirilmesi

Bu unsurlar başarılı bir İSG youmlnetimi iccedilin doğrudan bir formuumll veya reccedilete niteliğinde

değildir Her bir unsurun hayata geccedilirilmesi ile ilgili ccedilok yaygın uygulamalar vardır

Hollanda ve İspanyarsquodaki İSG Uygulamalarında

Buumltuumlnleştirme İSG youmlnetimi işletmenin diğer youmlnetim sistemleriyle

buumltuumlnleştirilmiştir

Youmlnetimin taahhuumlduuml Uumlst duumlzey youmlneticiler İSG youmlnetimi konusunda taahhuumltte

bulunmuşlardır

Organizasyon planlama ve kaynak ayırma Planlar ccedilerccedilevesinde İSG hedefleri

stratejileri ve programları hazırlanır İSG konularına youmlnelik mali ve beşeri kaynaklar ayrılır

Sorumluluk ve hesap verebilirlik Sorumluluklar belirlenir ve işletmedeki

organizasyon ccedilerccedilevesinde ccedilalışanlara dağıtılır hesap verebilirlik mekanizması kurulur

İSG konusunda uzmanlık İşletme iccedilinde İSG hakkında uzmanlık oluşturulur veya

dışarıdan İSG hizmetleri alınır

Politika ve Proseduumlrler Kilit oumlneme sahip İSG suumlreccedillerine youmlnelik oumlzel bazı tehlikeli

iş tuumlrleri iccedilin ilk yardım tedavi ve acil durumlara hazırlık konularında politika ve proseduumlrler

belirlenir

Risk youmlnetimi Tehlikeler sistematik olarak belirlenir riskler değerlendirilip kontrol

altına alınır ve alınan kontrol oumlnlemlerinin etkinliği izlenir

Katılım Ccedilalışanlar İSG ile ilgili faaliyetlere katılırlar

İSG talimatları ve eğitimi Youmlneticiler şefler ve ccedilalışanlar İSG eğitimi alır

İzleme bildirim soruşturma ve eksiklikleri giderme İSG sorumları ve olayları tespit

edilir raporlanır ve soruşturulur duumlzeltici faaliyet gerccedilekleştirilir

Denetim goumlzden geccedilirme ve performans izleme İSG youmlnetimi iccedilin yapılan

duumlzenlemeler denetlenir goumlzden geccedilirilir ve gerekli goumlruumllduumlkccedile iyileştirilir Performans

oumllccediluumltleri belirlenir ve belirlenen bu goumlstergeler nazara alınarak İSG youmlnetimi devamlı izlenir

Dokuumlmantasyon İSG youmlnetimini geliştirmek uygulamak değerlendirmek ve goumlzden

geccedilirmek amacıyla oluşturulan yapılar yuumlruumltuumllen planlama faaliyetleri verilen sorumluluklar

belirlenen suumlreccedil ve proseduumlrler ayrılan kaynaklar ve gerccedilekleştirilen faaliyetler belgelere

doumlkuumlluumlr

7

İYİ UYGULAMALAR

Genel olarak bakıldığında Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemlerinin

uygulanması alanındaki iyi uygulamaları şu şekilde sıralayabiliriz

1 Uumllkeler standart bir İSG youmlnetim sistemini teşvik etmektedir Bu sistem ya OHSAS

18001 ya da ILO-ISG 2001rsquodir Bu sistemlerden herhangi biri iccedilin oumlzel bir tercih

belirtilmemektedir

2 Ulusal İSG kurumları aracılığıyla bu uumllkelerde hangi youmlnetim sistemi teşvik edilirse

edilsin (OHSAS 18001 veya ILO-ISG 2001) genellikle kabul goumlren bir sertifikalandırma suumlreci

ve sertifika soumlz konusudur Kurum ve kuruluşlar resmi sertifikayı İSG youmlnetim sistemini

kurmanın guumlccedilluuml bir avantajı olarak goumlrmektedir

3 İSG youmlnetim sisteminin uygulanması kanuni bir gerekliliktir

4 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasında kullanılacak araccedilların geliştirilmesinde ve

tanıtılmasında genellikle devlete bağlı bir İSG kuruluşu ya da ulusal bir kurum yer almaktadır

5 Paydaşlar İSG youmlnetim sistemi ile ilgili bilgi ve talimat vermek iccedilin yapılan tanıtım

kampanyalarında yer almaktadır Paydaşlarla yapılan bu işbirliği uumllkedeki İSG sistemine

katılıyor olmalarından kaynaklanmakta ya da ortak bir teşvik belgesinden dayanmaktadır

6 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasını desteklemek iccedilin en az iki araccedil

geliştirmiştir (1) bir kılavuz belge (2) tehlike saptama ve risk değerlendirme aracı

7 İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin ulusal ya da sektoumlrel hedefler konmuştur

8 İSGrsquonin performans izlemesi iccedilin bir ccedilerccedileve vardır

8

GENEL AMACcedil

Guumlvenli okul ortamları ve İSG kuumlltuumlruumlnuuml oluşturmak

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

Muumlmkuumln olan en uumlst duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

Okul sağlık ve guumlvenlik politikasını oluşturmak ve uymak

İş sağlığı ve guumlvenliğinin eğitime entegre edilerek yaşam boyu oumlğrenmeyi hedeflemek

Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek kontrol altına almak ve bertaraf etmek

Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

Okul youmlnetimi politika ccedilerccedileve belgesini hazırlamak uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Tanım ve kısaltmalar

-CcedilSGB Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığını

-ISGGM İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuuml

-OSGK Okul Sağlık ve Guumlvenliği Kurulu

-ASGK Alan (Belirli bir amaca hizmet veren birim) Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu

-İSG İş Sağlığı ve Guumlvenliği

-İGU İş Guumlvenliği Uzmanı

-KKD Kişisel Koruyucu Donanım

-İşyeri Okul veya MEBrsquo na bağlı diğer kurumlar

-İşveren Okul veya Kurum muumlduumlruuml

-Birim Okul ve kurumlarda adlandırılmış veya adlandırılmamış buumltuumln mekanları ifade

eder

ABrsquonin Eğitim Alanındaki İş Sağlığı ve Guumlvenliği Stratejisi

Avrupa Birliği Ekonominin yeniden yapılandırılması ve istihdamın geliştirilmesinin yanı sıra

iş sağlığı ve guumlvenliği konularına da değinen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi iccedilin bir temel

oluşturmaktadır Avrupa Birliği İSG 2013-2020 Strateji Konferansı stratejinin planlanmasına

ilişkin tarafların bir araya geldiği ve İSG alanındaki eğilimlerin ortaya konduğu bir platform

oluşturmuştur

Konferansta ayrıca

- Yapılan işlerin 20rsquosinin o işi yapanlar iccedilin risk oluşturduğu İSG eylemlerinin kapsamının

daraltılması değil genişletilmesi gerektiği

- İSG alanında harekete geccedilirici en etkili araccedilların yasal zorunluluklar ve ccedilalışan temsilcilerinin

talebi

olduğu oumlnleyici hizmetleri teşvik eden sistemlerin kurulması ancak bunların mevzuatın

alternatifi olarak duumlşuumlnuumllmemesi gerektiği vurgulanmıştır

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 6: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

6

İSG performansının denetlenmesi ve goumlzden geccedilirilmesi

Bu unsurlar başarılı bir İSG youmlnetimi iccedilin doğrudan bir formuumll veya reccedilete niteliğinde

değildir Her bir unsurun hayata geccedilirilmesi ile ilgili ccedilok yaygın uygulamalar vardır

Hollanda ve İspanyarsquodaki İSG Uygulamalarında

Buumltuumlnleştirme İSG youmlnetimi işletmenin diğer youmlnetim sistemleriyle

buumltuumlnleştirilmiştir

Youmlnetimin taahhuumlduuml Uumlst duumlzey youmlneticiler İSG youmlnetimi konusunda taahhuumltte

bulunmuşlardır

Organizasyon planlama ve kaynak ayırma Planlar ccedilerccedilevesinde İSG hedefleri

stratejileri ve programları hazırlanır İSG konularına youmlnelik mali ve beşeri kaynaklar ayrılır

Sorumluluk ve hesap verebilirlik Sorumluluklar belirlenir ve işletmedeki

organizasyon ccedilerccedilevesinde ccedilalışanlara dağıtılır hesap verebilirlik mekanizması kurulur

İSG konusunda uzmanlık İşletme iccedilinde İSG hakkında uzmanlık oluşturulur veya

dışarıdan İSG hizmetleri alınır

Politika ve Proseduumlrler Kilit oumlneme sahip İSG suumlreccedillerine youmlnelik oumlzel bazı tehlikeli

iş tuumlrleri iccedilin ilk yardım tedavi ve acil durumlara hazırlık konularında politika ve proseduumlrler

belirlenir

Risk youmlnetimi Tehlikeler sistematik olarak belirlenir riskler değerlendirilip kontrol

altına alınır ve alınan kontrol oumlnlemlerinin etkinliği izlenir

Katılım Ccedilalışanlar İSG ile ilgili faaliyetlere katılırlar

İSG talimatları ve eğitimi Youmlneticiler şefler ve ccedilalışanlar İSG eğitimi alır

İzleme bildirim soruşturma ve eksiklikleri giderme İSG sorumları ve olayları tespit

edilir raporlanır ve soruşturulur duumlzeltici faaliyet gerccedilekleştirilir

Denetim goumlzden geccedilirme ve performans izleme İSG youmlnetimi iccedilin yapılan

duumlzenlemeler denetlenir goumlzden geccedilirilir ve gerekli goumlruumllduumlkccedile iyileştirilir Performans

oumllccediluumltleri belirlenir ve belirlenen bu goumlstergeler nazara alınarak İSG youmlnetimi devamlı izlenir

Dokuumlmantasyon İSG youmlnetimini geliştirmek uygulamak değerlendirmek ve goumlzden

geccedilirmek amacıyla oluşturulan yapılar yuumlruumltuumllen planlama faaliyetleri verilen sorumluluklar

belirlenen suumlreccedil ve proseduumlrler ayrılan kaynaklar ve gerccedilekleştirilen faaliyetler belgelere

doumlkuumlluumlr

7

İYİ UYGULAMALAR

Genel olarak bakıldığında Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemlerinin

uygulanması alanındaki iyi uygulamaları şu şekilde sıralayabiliriz

1 Uumllkeler standart bir İSG youmlnetim sistemini teşvik etmektedir Bu sistem ya OHSAS

18001 ya da ILO-ISG 2001rsquodir Bu sistemlerden herhangi biri iccedilin oumlzel bir tercih

belirtilmemektedir

2 Ulusal İSG kurumları aracılığıyla bu uumllkelerde hangi youmlnetim sistemi teşvik edilirse

edilsin (OHSAS 18001 veya ILO-ISG 2001) genellikle kabul goumlren bir sertifikalandırma suumlreci

ve sertifika soumlz konusudur Kurum ve kuruluşlar resmi sertifikayı İSG youmlnetim sistemini

kurmanın guumlccedilluuml bir avantajı olarak goumlrmektedir

3 İSG youmlnetim sisteminin uygulanması kanuni bir gerekliliktir

4 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasında kullanılacak araccedilların geliştirilmesinde ve

tanıtılmasında genellikle devlete bağlı bir İSG kuruluşu ya da ulusal bir kurum yer almaktadır

5 Paydaşlar İSG youmlnetim sistemi ile ilgili bilgi ve talimat vermek iccedilin yapılan tanıtım

kampanyalarında yer almaktadır Paydaşlarla yapılan bu işbirliği uumllkedeki İSG sistemine

katılıyor olmalarından kaynaklanmakta ya da ortak bir teşvik belgesinden dayanmaktadır

6 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasını desteklemek iccedilin en az iki araccedil

geliştirmiştir (1) bir kılavuz belge (2) tehlike saptama ve risk değerlendirme aracı

7 İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin ulusal ya da sektoumlrel hedefler konmuştur

8 İSGrsquonin performans izlemesi iccedilin bir ccedilerccedileve vardır

8

GENEL AMACcedil

Guumlvenli okul ortamları ve İSG kuumlltuumlruumlnuuml oluşturmak

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

Muumlmkuumln olan en uumlst duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

Okul sağlık ve guumlvenlik politikasını oluşturmak ve uymak

İş sağlığı ve guumlvenliğinin eğitime entegre edilerek yaşam boyu oumlğrenmeyi hedeflemek

Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek kontrol altına almak ve bertaraf etmek

Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

Okul youmlnetimi politika ccedilerccedileve belgesini hazırlamak uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Tanım ve kısaltmalar

-CcedilSGB Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığını

-ISGGM İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuuml

-OSGK Okul Sağlık ve Guumlvenliği Kurulu

-ASGK Alan (Belirli bir amaca hizmet veren birim) Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu

-İSG İş Sağlığı ve Guumlvenliği

-İGU İş Guumlvenliği Uzmanı

-KKD Kişisel Koruyucu Donanım

-İşyeri Okul veya MEBrsquo na bağlı diğer kurumlar

-İşveren Okul veya Kurum muumlduumlruuml

-Birim Okul ve kurumlarda adlandırılmış veya adlandırılmamış buumltuumln mekanları ifade

eder

ABrsquonin Eğitim Alanındaki İş Sağlığı ve Guumlvenliği Stratejisi

Avrupa Birliği Ekonominin yeniden yapılandırılması ve istihdamın geliştirilmesinin yanı sıra

iş sağlığı ve guumlvenliği konularına da değinen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi iccedilin bir temel

oluşturmaktadır Avrupa Birliği İSG 2013-2020 Strateji Konferansı stratejinin planlanmasına

ilişkin tarafların bir araya geldiği ve İSG alanındaki eğilimlerin ortaya konduğu bir platform

oluşturmuştur

Konferansta ayrıca

- Yapılan işlerin 20rsquosinin o işi yapanlar iccedilin risk oluşturduğu İSG eylemlerinin kapsamının

daraltılması değil genişletilmesi gerektiği

- İSG alanında harekete geccedilirici en etkili araccedilların yasal zorunluluklar ve ccedilalışan temsilcilerinin

talebi

olduğu oumlnleyici hizmetleri teşvik eden sistemlerin kurulması ancak bunların mevzuatın

alternatifi olarak duumlşuumlnuumllmemesi gerektiği vurgulanmıştır

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 7: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

7

İYİ UYGULAMALAR

Genel olarak bakıldığında Hollanda ve İspanyarsquoda İSG youmlnetim sistemlerinin

uygulanması alanındaki iyi uygulamaları şu şekilde sıralayabiliriz

1 Uumllkeler standart bir İSG youmlnetim sistemini teşvik etmektedir Bu sistem ya OHSAS

18001 ya da ILO-ISG 2001rsquodir Bu sistemlerden herhangi biri iccedilin oumlzel bir tercih

belirtilmemektedir

2 Ulusal İSG kurumları aracılığıyla bu uumllkelerde hangi youmlnetim sistemi teşvik edilirse

edilsin (OHSAS 18001 veya ILO-ISG 2001) genellikle kabul goumlren bir sertifikalandırma suumlreci

ve sertifika soumlz konusudur Kurum ve kuruluşlar resmi sertifikayı İSG youmlnetim sistemini

kurmanın guumlccedilluuml bir avantajı olarak goumlrmektedir

3 İSG youmlnetim sisteminin uygulanması kanuni bir gerekliliktir

4 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasında kullanılacak araccedilların geliştirilmesinde ve

tanıtılmasında genellikle devlete bağlı bir İSG kuruluşu ya da ulusal bir kurum yer almaktadır

5 Paydaşlar İSG youmlnetim sistemi ile ilgili bilgi ve talimat vermek iccedilin yapılan tanıtım

kampanyalarında yer almaktadır Paydaşlarla yapılan bu işbirliği uumllkedeki İSG sistemine

katılıyor olmalarından kaynaklanmakta ya da ortak bir teşvik belgesinden dayanmaktadır

6 İSG youmlnetim sisteminin uygulanmasını desteklemek iccedilin en az iki araccedil

geliştirmiştir (1) bir kılavuz belge (2) tehlike saptama ve risk değerlendirme aracı

7 İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin ulusal ya da sektoumlrel hedefler konmuştur

8 İSGrsquonin performans izlemesi iccedilin bir ccedilerccedileve vardır

8

GENEL AMACcedil

Guumlvenli okul ortamları ve İSG kuumlltuumlruumlnuuml oluşturmak

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

Muumlmkuumln olan en uumlst duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

Okul sağlık ve guumlvenlik politikasını oluşturmak ve uymak

İş sağlığı ve guumlvenliğinin eğitime entegre edilerek yaşam boyu oumlğrenmeyi hedeflemek

Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek kontrol altına almak ve bertaraf etmek

Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

Okul youmlnetimi politika ccedilerccedileve belgesini hazırlamak uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Tanım ve kısaltmalar

-CcedilSGB Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığını

-ISGGM İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuuml

-OSGK Okul Sağlık ve Guumlvenliği Kurulu

-ASGK Alan (Belirli bir amaca hizmet veren birim) Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu

-İSG İş Sağlığı ve Guumlvenliği

-İGU İş Guumlvenliği Uzmanı

-KKD Kişisel Koruyucu Donanım

-İşyeri Okul veya MEBrsquo na bağlı diğer kurumlar

-İşveren Okul veya Kurum muumlduumlruuml

-Birim Okul ve kurumlarda adlandırılmış veya adlandırılmamış buumltuumln mekanları ifade

eder

ABrsquonin Eğitim Alanındaki İş Sağlığı ve Guumlvenliği Stratejisi

Avrupa Birliği Ekonominin yeniden yapılandırılması ve istihdamın geliştirilmesinin yanı sıra

iş sağlığı ve guumlvenliği konularına da değinen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi iccedilin bir temel

oluşturmaktadır Avrupa Birliği İSG 2013-2020 Strateji Konferansı stratejinin planlanmasına

ilişkin tarafların bir araya geldiği ve İSG alanındaki eğilimlerin ortaya konduğu bir platform

oluşturmuştur

Konferansta ayrıca

- Yapılan işlerin 20rsquosinin o işi yapanlar iccedilin risk oluşturduğu İSG eylemlerinin kapsamının

daraltılması değil genişletilmesi gerektiği

- İSG alanında harekete geccedilirici en etkili araccedilların yasal zorunluluklar ve ccedilalışan temsilcilerinin

talebi

olduğu oumlnleyici hizmetleri teşvik eden sistemlerin kurulması ancak bunların mevzuatın

alternatifi olarak duumlşuumlnuumllmemesi gerektiği vurgulanmıştır

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 8: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

8

GENEL AMACcedil

Guumlvenli okul ortamları ve İSG kuumlltuumlruumlnuuml oluşturmak

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

Muumlmkuumln olan en uumlst duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

Okul sağlık ve guumlvenlik politikasını oluşturmak ve uymak

İş sağlığı ve guumlvenliğinin eğitime entegre edilerek yaşam boyu oumlğrenmeyi hedeflemek

Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek kontrol altına almak ve bertaraf etmek

Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

Okul youmlnetimi politika ccedilerccedileve belgesini hazırlamak uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Tanım ve kısaltmalar

-CcedilSGB Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığını

-ISGGM İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuuml

-OSGK Okul Sağlık ve Guumlvenliği Kurulu

-ASGK Alan (Belirli bir amaca hizmet veren birim) Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu

-İSG İş Sağlığı ve Guumlvenliği

-İGU İş Guumlvenliği Uzmanı

-KKD Kişisel Koruyucu Donanım

-İşyeri Okul veya MEBrsquo na bağlı diğer kurumlar

-İşveren Okul veya Kurum muumlduumlruuml

-Birim Okul ve kurumlarda adlandırılmış veya adlandırılmamış buumltuumln mekanları ifade

eder

ABrsquonin Eğitim Alanındaki İş Sağlığı ve Guumlvenliği Stratejisi

Avrupa Birliği Ekonominin yeniden yapılandırılması ve istihdamın geliştirilmesinin yanı sıra

iş sağlığı ve guumlvenliği konularına da değinen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi iccedilin bir temel

oluşturmaktadır Avrupa Birliği İSG 2013-2020 Strateji Konferansı stratejinin planlanmasına

ilişkin tarafların bir araya geldiği ve İSG alanındaki eğilimlerin ortaya konduğu bir platform

oluşturmuştur

Konferansta ayrıca

- Yapılan işlerin 20rsquosinin o işi yapanlar iccedilin risk oluşturduğu İSG eylemlerinin kapsamının

daraltılması değil genişletilmesi gerektiği

- İSG alanında harekete geccedilirici en etkili araccedilların yasal zorunluluklar ve ccedilalışan temsilcilerinin

talebi

olduğu oumlnleyici hizmetleri teşvik eden sistemlerin kurulması ancak bunların mevzuatın

alternatifi olarak duumlşuumlnuumllmemesi gerektiği vurgulanmıştır

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 9: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

9

Ulusal İSG Stratejileri

- Risk değerlendirmesi ve tehlike konularında farkındalık

- Kazaların oumlnlenmesi

- İşyeri ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi

- İş guumlvenliği uzmanlarına verilecek ileri duumlzey iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimleri

- İş sağlığı ve guumlvenliği kuumlltuumlruumlnuumln guumlccedillendirilmesi

Stratejinin ana unsurları aşağıdaki gibidir

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunda mevzuatın uygulanmasının arttırılması

- İş sağlığı ve guumlvenliği konusunun eğitim sistemimize yerleştirilmesi (okullar uumlniversiteler

meslek

liseleri)

- Oumlnleyici servislere erişilebilirliğin kolaylaştırılması

- Kuumlccediluumlk işletmelere desteğin aydınlatıcı rehberler ve bilgilendirme ile desteklenmesi

Stratejinin hedefleri aşağıdaki gibidir

- Avrupa birliği iccedilinde kazaların 25 oranında duumlşuumlruumllmesi

- Meslek hastalıklarının duumlşuumlruumllmesi

- İş Teftiş kurumunun donanımının guumlncellenmesi

- Genel politikalarla guumlvenlik kuumlltuumlruumlnuumln desteklenmesi

- İş sağlığı ve guumlvenliği alanında yeni ulusal stratejilerinin geliştirilmesi

Rehber başlıca sekiz boumlluumlmden oluşmaktadır Bunlar

1 İlgili Mevzuat

2 Okullar ve Kurumlarda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

3 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

4 İSG (İş Sağlığı ve Guumlvenliği) Form ve Belgeleri

5 Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

6 Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

7 Uyarı İşaret ve Levhaları

8 İlk Yardım

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 10: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

10

BOumlLUumlM 1

İLGİLİ MEVZUAT -6331 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu

-4857 sayılı İŞKUR Kanunu

-1739 sayılı Millicirc Eğitim Temel Kanunu

-MEB Okul oumlncesi İlkoumlğretim ve Orta Oumlğretim Kurumları Youmlnetmeliği

-6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği kanunu ile bu Kanun kapsamındaki youmlnetmelik ve

tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

BOumlLUumlM 2

Okul ve Kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilalışmaları

Bu ccedilerccedileve belge ile okulların sağlık ve guumlvenliği sağlama ve devam ettirme konusunda

kararlı bir tutum benimsemeleri ve bu youmlnde her okulun kendi oumlzel şartlarına uygun temel sağlık

ve guumlvenlik hedeflerini belirlemesi amaccedillanmıştır

Politika ccedilerccedilevesi İş sağlığı ve Guumlvenliği faaliyetlerini belirlenen hedefler

doğrultusunda

gerccedilekleştirebilmek iccedilin okul iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulacak yapılanmayı ve temel oumlğeleri tarif

etmektedir

İş Sağlığı Ve Guumlvenliğinin Eğitim İle Buumltuumlnleştirilmesi

Oumlzellikle bilgi ve tecruumlbelerin paylaşılması yoluyla İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime

entegre edilmesi konusunda AB stratejisini desteklemek uumlzere Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Ajansı 2002rsquoden bu yana ccedileşitli faaliyetler yuumlruumltmuumlştuumlr

Bu faaliyetlerden birisi Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Genel Muumlduumlrluumlğuumlnuumln de iccedilerisinde yer aldığı ENETOSH Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Eğitim Oumlğretim Bilgi Ağı projesidir İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin eğitime aktarılması yaşam boyu

oumlğrenmeyi hedeflemelidir Yaşam boyu oumlğrenme ile kastedilen okul oumlncesi doumlnemden

başlayarak emeklilik doumlnemini de kapsayacak tuumlm suumlreci iccediline alır Ccedilocuklar ve genccedillere

tehlike ve riskleri oumlnleme eğitimleri verilirken sağlık ve guumlvenlikle ilgili tavır ve davranışlar

oumlğretilir Okullarda ve

diğer eğitim oumlğretim kurumlarında sağlık ve guumlvenlik kuumlltuumlruuml geliştirilir İş Sağlığı ve

Guumlvenliğinin eğitimle buumltuumlnleştirilmesi oumlzguumln politikalar uumlretilen bir alan olan iş sağlığı ve

guumlvenliği ile yine oumlzguumln politikalar uumlretilen bir başka alan olan eğitimin bağdaştırılması dolayısı

ile iki farklı sistem ve duumlşuumlnce mekanizması arasında iletişim kurulması ve harekete geccedililmesi

ile gerccedilekleşir

Tuumlrkiyersquode Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında

yukarıda soumlzuuml edilen AB stratejisiyle uyumlu olarak bu kapsamda ccedilalışmalar başlatılmıştır

Mesleki ve Teknik Oumlğretim KurumlarıOkulları iccedilin oluşturulan rehber de bu ccedilalışmaların bir

uumlruumlnuumlduumlr

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 11: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

11

Eğitim Sektoumlruumlnde Sağlık Ve Guumlvenlik Goumlstergeleri

Eğitim sektoumlruumlnuumln iş sağlığı ve guumlvenliği accedilısından mevcut durumunu goumlsteren bir kayıt

sistemi veya herhangi bir belge bulunmamaktadır Oysa ki bu alanda verileri derlemek

ihtiyaccedilları belirlemek ve yapılan tespitler doğrultusunda gerekli politikaları oluşturmak iccedilin

istatistiksel goumlstergelere ihtiyaccedil bulunmaktadır

Rehber okullarda iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarının yuumlruumltuumllmesi sırasında ihtiyaccedil

duyulacak belgeleri sunarak okullar bazında sağlık ve guumlvenlikle ilgili bir kayıt sisteminin alt

yapısını oluşturmanın yolunu accedilarken aynı zamanda youmlnetim sisteminin gereklerinden birini

yerine getirmeye olanak tanımaktadır Ancak ilgili alanlarla alakalı mevzuat ccedilalışmalarının

devam ettiğini de belirtmek gerekir

İş Sağlığı ve Guumlvenliği konusunda ve iş riskini tanımlamada ve

değerlendirmede yasal dayanak nedir

Ccedilalışma şartları ve ccedilalışma ortamına ilişkin hak ve sorumlulukları duumlzenleyen 4857

sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanunu ile bu Kanunlar kapsamındaki

youmlnetmelik ve tuumlzuumlkler yasal dayanağı teşkil eder

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlama konusunda yuumlkuumlmluumlluumlkler nedir ve kimdedir

ldquoİşverenler ccedilalışanların işle ilgili sağlık ve guumlvenliğini sağlamakla yuumlkuumlmluuml olup bu

ccedilerccedilevede işyerlerinde iş sağlığı ve guumlvenliğinin sağlanması iccedilin gerekli her tuumlrluuml oumlnlemi almak

araccedil ve gereccedilleri noksansız bulundurmak işccedililer de iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda alınan

her tuumlrluuml oumlnleme uymakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve guumlvenliği oumlnlemlerine uyulup uyulmadığını

denetlemek alınması gerekli tedbirler yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek

ve gerekli iş sağlığı ve guumlvenliği eğitimini vermek zorundadırlar Yapılacak eğitimin usul ve

esasları

Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Bakanlığırsquonca ccedilıkarılacak youmlnetmelikle duumlzenlenirrdquo

denmektedir

Okullarda bu sorumluluk MEB adına okul idaresi ve oumlğretmenlerdedir

Risk değerlendirmesinin amaccedil ve gerekleri

Risk değerlendirmesi ccedilalışma ortamında var olan tehlike ve riskleri tanımlamak ve

gerekli olan oumlnleyici ve koruyucu tedbirleri geliştirmek iccedilin yapılan bir dizi ccedilalışmalardır Risk

değerlendirmesi hem muhtemel risklerin tanımlanması hem de bu risklerin ortadan kaldırılması

veya en aza indirgenmesi iccedilin tedbirlerin alınması belgelenmesi ve seccedililen tedbirlerin goumlzden

geccedilirilmesini kapsar Risk değerlendirmesi uygun oumlnleyici tedbirlerin seccedililmesi ve

uygulanmasında da faydalı olur

Bu rehber iccedileriğinde verilen oumlrnek risk değerlendirmeleri ccedilalışma koşullarını

değerlendirme konusunda bağımsız uygulamalar geliştirilmesi iccedilin bir model niteliğindedir

Risk değerlendirmesini yapmak uumlzere pek ccedilok metot bulunmaktadır

Rehberin ilgili boumlluumlmuumlnde verilen oumlrneklerde bu metotlardan birisi olan matris youmlntemi

ile risk değerlendirmesi yapılmıştır Risk değerlendirmesinde kullanılan en basit ve yaygın

youmlntem kontrol listeleridir Okul ve kurumlarımızın tuumlmuumlne hitap edebilecek şekilde

oluşturulmaya ccedilalışılan iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listeleri uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde verilmektedir

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 12: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

12

Verilen oumlrnekler ve iş sağlığı ve guumlvenliği kontrol listelerini bir dizi talimatlar olarak

değerlendirmek yerine bunlar yardımcı kaynak olarak goumlruumllmelidir Bu itibarla her okul bu

kontrol listelerine dayanarak kendi iccedilerisindeki riskleri analiz edebilir Ancak verilen kontrol

listelerinin okula oumlzel risk oumlğelerini tam olarak kapsamadığı konular varsa gerektiğinde kontrol

listeleri amaca uygun şekilde sorular ilave edilerek genişletilip kullanılabilir

Unutulmamalıdır ki idareciler oumlğretmenler diğer ccedilalışanlar ve oumlğrencilerin her birinin

okul iccedilindeki sağlık ve guumlvenliği sağlamak youmlnuumlnde ayrı goumlrev ve sorumlulukları vardır Amaccedil

bu goumlrev ve sorumlulukların gereği olarak beklenmeyen ve istenmeyen kaza ve olayları

oumlnlemeye yetecek oumllccediluumlde tedbirlerin bulunup bulunmadığını tespit etmek ve hangi konularda

iyileştirmeler gerekiyorsa gerekli işlem ve tedbirleri buna goumlre uygulamaya koymaktır

İş riskleri ne zaman tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir

1 Yeni bir iş yapılacaksa veya hiccedil risk değerlendirmesi yapılmamışsa işin yapılacağı

yerde

2 Kullanılan teknoloji duumlzeyinde değişiklik olduğu zaman

3 Mevzuat değişikliği olmuşsa veya yeni bir mevzuat yuumlruumlrluumlğe girmişse

4 Kullanılan ekipmanla ilgili bir değişim soumlz konusu ise

5 Yeni bir teknik kullanılacaksa

6 Kullanılan cihazların veya tesislerinalanlarınbinaların kullanım amacı değişmişse

7 Yeni bir makina ve uumlretim aleti alınmışsa

8 Yeni bir madde kullanılacaksa

9 İş organizasyonunda veya iş akışında oumlnemli değişikliklerin olması durumunda

10 Kazalar kazaya ramak kalmalar işe bağlı sağlık sorunları ortaya ccedilıktıktan hemen

sonra ve ccedilalışma şartlarını faaliyetleri etkileyen durumlar ortaya ccedilıkmışsa ve periyodik olarak

risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Okulda iş riskleri kim tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmeli

Okul ve kurumlarımızda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesinde tanımlanan

kurullar tarafından tanımlanmalı ve değerlendirilmelidir Bunun yanında iş riskleri ve oumlnleme

tedbirleri konusunda oumlğrenciler de eğitilmeli risk duyarlılıkları artırılmalı ve guumlvenli

davranışlar teşvik edilmelidir

Okul ortamının ve ccedilalışma koşullarının İş Sağlığı ve Guumlvenliği accedilısından

değerlendirilmesi

(1) Okul idaresi ve oumlğretmenler gerek oumlğrencilerin yaptıkları işten dolayı karşı karşıya

kaldıkları tehlikeleri gerekse okul ortamında bulunan tehlike unsurlarını değerlendirerek hangi

sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine ihtiyaccedil olduğunu tespit etmelidirler

(2) Okul idaresi ve oumlğretmenler bu değerlendirmeyi işin tabiatına ve okul koşullarına

bakarak yapmalıdırlar

Tehlike kaynağı oluşturabilecek unsurlar aşağıda belirtilmiştir

(i) Genel kullanım alanlarına ve okulun fiziksel yapılarına ilişkin olarak

1 Standartların goumlzetilmediği tesisat yapı malzeme ve ekipmanlar

2 Genel olarak kullanım alanlarının uygun planlanmaması

3 Yetkisiz kullanımlar veya yetkisiz yapılan işler

(ii) Ccedilalışma ortamlarına ilişkin olarak

1 Ccedilalışma tezgahı ve tezgahta yapılacak işe uygun olmayan tasarım ve teccedilhizat

2 Fiziksel kimyasal ve biyolojik etkiler

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 13: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

13

3 Ccedilalışılan malzeme makine ekipman tesis ve bunların aktarılmasıtaşınması

accedilısından tasarım iş araccedilları seccedilimi tuumlm bu araccedilların doğru kullanılmaması ve bakımonarım

yetersizliği

4 İş ve uumlretim prosesleri tasarımı iş akışı ve ccedilalışma saatleri ve bunların topluca etkisi

5 Talimatların işaretlerin ve eğitimlerin yetersiz kalması veveya kişisel koruyucuların

eksik olması

İSG Form ve Belgeleri

İş Sağlığı ve Guumlvenliği ccedilalışmalarının ccedileşitli aşamalarında ihtiyaccedil duyulabilecek ccedileşitli

belgeler yapılan ccedilalışmalarla ilgili kayıtlarınızı tutmak iş sağlığı ve guumlvenliği alanında

yapılanları ve eksiklikleri kontrol etmek boumlylece İSG konusunda okulun kendi durumunu ve

kaydettiği aşamaları izlemeye olanak tanımak uumlzere oluşturulmalıdır

Kim konu hakkında bilgi verip youmlnlendirebilir ve kontrol mekanizması kimdir

Rehber iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmalarını yuumlruumltmek iccedilin ihtiyaccedil duyulabilecek temel

bilgi ve belgeleri sunmak uumlzere tasarlanmıştır Ayrıca İş Sağlığı ve Guumlvenliği Genel

Muumlduumlrluumlğuumlnuumln elektronik sayfasından (wwwisggmgovtr ) iş sağlığı ve guumlvenliği konusunda

ccedileşitli bilgi ve belgelere ulaşılması muumlmkuumlnduumlr

Okullarda oluşturulacak sağlık ve guumlvenlik kurulları kurumumuz buumlnyesinde

oluşturulan İSG Birimi ile koordineli ccedilalışmalar yapacaktır Gerekli form ve dokuumlmanlar risk

analizleri acil durum eylem plan oumlrnekleri kurum elektronik sayfasından paylaşılacaktır

İDARECİLERİN İSG KAPSAMINDA YAPACAKLARI CcedilALIŞMALAR

1-Ccedilalışan temsilcisi seccedilimi

2-Risk değerlendirme ekibi kurulması

3-Acil durum ekibi oluşturulması

4-İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kurulu oluşturulması

5-İş Sağlığı ve Guumlvenliği onaylı defterin tutulması

6-Organizasyon yapısının oluşturulması

7-Goumlrev yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

8-Ccedilalışan personelin genel sağlık muayenesinden geccedilirilmesi

9-Makine talimatlarının hazırlanması

10-Makine operasyon noktaları ve koruyucularının goumlzden geccedilirilmesi

11-Makine yerleşimlerinin goumlzden geccedilirilmesi

12-Kişisel Koruyucu Donanımların belirlenmesi

13-İş Sağlığı ve Guumlvenliği uyum levhalarının belirlenmesi

14-İş Sağlığı ve Guumlvenliği afişleri belirlenmesi

15-İş Sağlığı ve Guumlvenliği talimatlarının oluşturulması

16-Etiketleme ve işaretleme yapılması

17-Acil toplanma yerleri ve youmlnlendirme işaretlerinin belirlenmesi

18-Disiplin Kurulu oluşturulması

19-Yangın sistemlerinin kontrol edilmesi

20-Operatoumlr belgelerinin kontrol edilmesi

21-Alarm ve tahliye tatbikatlarının yapılması

22-Kullanılan tehlikeli kimyasalların analizi ve MSDS(Kimyasal Madde Guumlvenlik Veri

Karnesi)rsquolerin hazırlanması

23-Dış alan ve ccedilevre duumlzenlemelerinin incelenmesi

24-Tehlikeli ve tehlikesiz atık alanlarının oluşturulması

25-Basınccedillı tuumlp alanlarının belirlenmesi

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 14: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

14

26-Trafik işaret ve youmln levhalarının asılması

27-Duyuru ve iletişim panolarının aktif kullanılması

28-Ccedilalışma alanlarının duvar ve zeminlerinin kontrol edilmesi

Periyodik olarak

1OSGK Aylık toplantılarını yapmış mı

2 OSGK Yıllık toplantılarını yapmış mı

3 Mevcut eğitim oumlğretim yılı kaza kayıt sistemi incelenmiş mi

4 Bir sonraki oumlğretim yılı oumlğrencilerin kullanacakları KKD ler belirlenmiş mi

5 Okulun fiziksel yapısı iş guumlvenliği accedilısından goumlzden geccedilirilmiş mi

6 Okula yeni gelen oumlğretmenlerine İş Sağlığı ve Guumlvenliği eğitimi verilmiş mi

7 Her eğitim oumlğretim yılı sonunda oumlğretmenler istatistiksel analiz yaparak OSGK ya verdi mi

8 OSGK sağlık ve guumlvenlik ile ilgili eğitim ve seminer duumlzenledi mi

9 Okul satın alma komisyonlarında OSGK uumlyesi goumlrevli mi

10 Sağlık ve guumlvenlik ile ilgili Resim ve afişlerden istifade edildi mi

11 Acil ccedilıkışlar belirlendi mi

12 İlk yardım personelinin ismi panolara asıldı mı

13 Oumlğrencilere ve oumlğretmenlere ait kan grubu listesi var mı

14 İş kıyafetleri ve baretlerde kan grupları yazılmış mı

15 E-okul da kan grupları sınıf oumlğretmenleri tarafından işlenmiş mi

16 Okul saatleri dışında okulun kullanımının nasıl olacağı belirlenmiş mi

17 Bina iccedili ve dışı elektrik su ve gaz işleri takip ediliyor mu

18 Okulda kullanılan alet ve teccedilhizat TSE Standardına uygun mu

19 OSGK gerekli testleri yaptırmış mı

20 Buumlro ccedilalışmaları meslek hastalığı accedilısından bilgilendirilmiş mi

21 Merdivenler kontrol ediliyor mu

22 Okul iccedilinde bulunan yuumlkleniciler OSGK ile koordineli ccedilalışıyor mu

Sorularına da suumlrekli cevap aranmalı

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika Ccedilerccedilevesi

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

Acil Ccedilıkışları

Kazalar

İlkyardım

Okul saatleri dışında okulun kullanımı

Bina hizmetleri

Sağlık ve guumlvenlik kontrolleri

Raporlama

Goumlzetim

Laboratuvar ve atoumllyeler

Ziyaretccedililer

Eğitim

Risk değerlendirmesi

Alet ve teccedilhizatın guumlvenli kullanımı

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Topraklama

Okulun kendi imalatı

Kullanıcı kontrolleri

Oumllccediluumlm ve testler

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 15: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

15

Buumlro ccedilalışmaları

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yuumlklerin Taşınması

Merdivenler

Tehlikeli maddeler ve kimyasallar

Boumlluumlm iccedilinde tehlikeli maddelerin organizasyonu

Taşıma

Basınccedillı sistemler

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Elektrik

Kaynak ve Lehim İşleri

Teknik geziler ve Stajlar

Yuumlkleniciler

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Aydınlatma

Ortam Sıcaklığı

Havalandırma

Yerleşim Planı

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yangın talimatları

Oumlzuumlrluumller

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

Sağlık ve Guumlvenlik İfadesi

Bu belgenin oluşturulmasında amaccedil okulun bir sağlık ve guumlvenlik politikası

benimsemesini ve bu politikayla paralel olarak da ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişiler iccedilin

sağlıklı ve guumlvenli bir ortam sağlamaktır Sağlık ve guumlvenlik kurulu ve okul sağlık ve guumlvenlik

yapılanması tehlike ve risk analizi risk değerlendirmesi kişisel koruyucu donanım (KKD)

okul guumlvenlik talimatları makine teccedilhizat kullanımı bunlara ait kontroller ile sağlık ve guumlvenlik

eğitimleri bu politikanın bileşenleridir

Bu genel amaca ulaşmak iccedilin alt hedefler

1048766 Asgari duumlzeyde (yasal şartları sağlamak) mevzuata uymak

1048766 Okul sağlık ve guumlvenlik politikasına uymak

1048766 Tehlikeleri belirleyip riskleri değerlendirmek ve kontrol altına almak

1048766 Ccedilalışanlar oumlğrenciler ve diğer kişilerin bu riskler hakkında yeterince

bilgilendirilmelerini sağlamak gerektiğinde talimatlar hazırlamak eğitimlerle desteklemek ve

goumlzetim gereken yerde bunu sağlamak

1048766 Sağlık ve guumlvenlikle ilgili konuların ortaya konulup goumlruumlşuumllmesini sağlayacak iyi bir

iletişim bağlantısı temin etmek

1048766 Okulun sağlık ve guumlvenlikle ilgili duumlzenlemelerinin etkinliğini izlemek ve goumlzden

geccedilirmek gerektiği yerlerde iyileştirmeler ve duumlzeltmeler yapmak

1048766 Okul youmlnetimi bu politika ccedilerccedileve belgesinin uygulanması sırasında bireylerle

sağlıklı ve guumlvenli bir ccedilalışma ortamı oluşturma konusunda işbirliği yapmak ve politikanın

getirdiği kural ve gereklere goumlre hareket etmektir

Sağlık ve Guumlvenliğin Youmlnetimi

1-Okul Duumlzeyinde Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (OSGK)

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 16: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

16

Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesinden okul muumlduumlruuml sorumludur Okul

buumlnyesinde oluşturulan sağlık ve guumlvenlik kurulu ilgili muumlduumlr yardımcısı alan ve dal şefleri

ile okul oumlğrenci temsilcisi ve okul aile birliği başkanı olmak uumlzere asgari beş uumlyeden oluşur

Kurul ccedilalışmalarını okuldaki diğer sosyal kuluumlplerle (Sağlık Kuluumlbuuml vb) koordineli şekilde

yuumlruumltuumlr

Bu kurulun goumlrevleri

- Okul duumlzeyinde sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini koordine etmek

- Alan sağlık ve guumlvenlik kurulları tarafından bildirilen eksikliklerin giderilmesini

sağlamak

- Okul buumlnyesinde acil durum tedbirlerini almak

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili eğitim ve seminerler duumlzenlemek

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili bilgi resim afiş yarışmaları duumlzenlemek

- Okullardaki satın alma ve muayene komisyonunda goumlrev almak

- Teknik mevzuatına uygun sağlık guumlvenlik ve kalite standartları goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak malzeme ve teccedilhizatın alınmasını sağlamaktır

Bu kurulun faaliyetlerini denetlemek uumlzere her eğitim ve oumlğretim yılı başında

oumlğretmenler kurul toplantısında bir veya uumlccedil kişiden oluşan denetleme uumlyeleri seccedililir

Denetici uumlyeler her eğitim oumlğretim doumlnemi sonunda İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme

Kontrol Listesini kullanarak denetimlerini yaparlar ve OSGKrsquoya teslim ederler

2-Okul Alanları Duumlzeyinde Alan Sağlık ve Guumlvenlik Kurulu (ASGK)

Alan sayısı uumlccedilten fazla ise her alan kendi buumlnyesinde sağlık ve guumlvenlik kurulu

oluşturacaktır Alan sayısı belirtilen sayıdan az ise ASGKrsquonın goumlrevlerini OSGK

uumlstlenir

ASGK uumlyeleri alan dal şefleri seccedililecek oumlğretmen ve oumlğrencilerden oluşacaktır ASGK

uumlye sayısı uumlccedilten az olamaz

Bu kurulun goumlrevleri

- Sağlık ve guumlvenlikle ilgili incelemeleri yapmak

- Goumlruumllen eksiklikleri Okul Sağlık ve Guumlvenlik Kuruluna bildirmek

- Bireysel guumlvenlik konularında oumlğrenci ve oumlğretmenlere yardımcı olmak ve

tavsiyelerde bulunmak

- Sağlık ve guumlvenlik davranışının benimsenmesini teşvik etmek

- Sağlık ve guumlvenlik faaliyetlerini yuumlruumltmektir

Acil Ccedilıkışları

Okul buumlnyesinde acil durumlarda yapılması gerekenler ve kişi sayılarına uygun ccedilıkış

noktaları ile youmln levhalarının mevcut durumları OSGK tarafından incelenerek tespit edilen

eksikliklerin sivil savunma kuluumlbuuml ile birlikte giderilmesini sağlar

Kazalar

Kazalar ve ramak kalmalar rehber iccedilindeki F05 formu doldurularak sağlık ve guumlvenlik

kuruluna bildirilir Kazalar ve olaylar her zaman sağlık ve guumlvenlik kurulu uumlyeleri tarafından

araştırılır ve OSGK gerekmesi halinde youmlnetmelik gereği MEBrsquoi bilgilendirir Okul dışı

ccedilalışmalardaki kazaların raporlanması ilgili alan şefinin goumlrevidir

İlk Yardım

Acil bir durumda ilk başvurulacak kişiler ilk yardım sertifikasına sahip kişilerdir ve bu

kişiler goumlnuumllluumlluumlk esasıyla OSGK uumlyesidir İlk yardım personelinin isimleri ulaşılabilecek

telefon numaraları tuumlm Sağlık ve guumlvenlik duyuru panolarına asılır ve okul idaresi ile OSGK

uumlyelerinde bulunur

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 17: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

17

Okulun tuumlm personeline ait kan grupları listesi okul idaresinde ve OSGKrsquoda bulunur

Oumlğrencilerin atoumllye ve laboratuvarlarda kullandıkları iş kıyafetleri ve baretlerinde kan grupları

yer almalı ve okul bilgi youmlnetim sistemine (e-okul) okulun tuumlm oumlğrencilerinin kan grupları sınıf

oumlğretmenleri tarafından işlenmelidir

Okul Mesai Saatleri Dışında Okulun Kullanımı

Okul sağlık ve guumlvenlik kurulu tarafından hangi durumlarda koşullarda suumlrelerde ve

hangi boumlluumlmlere giriş yapılabileceği tam guumln tam yıl uygulama youmlnergesi ccedilerccedilevesinde okul

sağlık ve guumlvenlik ccedilerccedileve belgesi ile uyumlu talimatlarla belirlenir ve izin belgeleri ile giriş

ccedilıkışlar duumlzenlenir

Okul mesai saatleri dışında personel ve oumlğrenci girişi okul sağlık ve guumlvenlik kurulu ile

ilgili alan sağlık ve guumlvenlik kurulunun iznine tabidir Okul mesai dışı kayıt defterinde okulun

tuumlm boumlluumlmlerine giriş ccedilıkışlara ait bilgiler kayıt edilir Mesai dışı ccedilalışma yapacak kişiler

mevcut yangın ve guumlvenlik talimatlarını bilmek ve uymak zorundadır

Okul mesai dışı kayıt defteri okul muumlduumlruuml tarafından belirlenecek idareci

sorumluluğunda olacaktır Bina hizmetleri de aynı kayıt defterinde tutulur

Bina Hizmetleri

Bina iccedilindeki gaz su elektrik tesisatının bakımı ve onarımı gibi ccedileşitli hizmetler

yalnızca yetkili kişiler tarafından OSGK talimatları doğrultusunda sağlanmalıdır Okul iccedilindeki

yetkisiz kişilerin bu işlere muumldahale etmesi oumlnlenmelidir

Sağlık ve Guumlvenlik Kontrolleri

ldquoSağlık ve Guumlvenlik Kontroluuml rsquonuumln amacı sağlık ve guumlvenlik konusuna ilginizi ccedilekerek

bu sorumluluğu okulunuzun teknik ve profesyonel accedilıdan youmlnetimine de paralel olarak etkin ve

rasyonel bir biccedilimde yerine getirmenize yardımcı olmaktır

Okulda her yıl iki kez emniyet amaccedillı genel kontroller yapılarak F11 formu doldurulur

Kontroller OSGK ve ASGK tarafından altı aydan az sıklıkta olmamak uumlzere

yapılmalıdır Bu kurullar ihtiyaccedil hissettikleri durumlarda ilgili kişi ve kuruluşlardan yardım

talep edebilirler

Raporlama

ASGK tarafından yazılan raporlar ve formlar OSGKrsquo na ve okul muumlduumlruumlne iletir

Gerekli goumlruumllecek duumlzeltici faaliyetler okul muumlduumlruuml ve OSGK tarafından ilgili sorumlulara

bildirilerek yapılması sağlanır Bu faaliyetlerde ortaya ccedilıkacak ihtiyaccedillar okul muumlduumlruuml

tarafından temin edilir

Tutulan kaza kayıt raporları oluşan kazaların nedenleri ile beraber her eğitim oumlğretim

yılı başında alan zuumlmresi yapılırken guumlndem maddesi olarak eklenmelidir Tekrar eden

kazaların oumlnlenmesi iccedilin ilgili birim oumlğretmeni guumlvenlik oumlnlemini almalıdır Kaza kayıt formları

iş guumlvenliği sorumlusu oumlğrenci ya da yardımcısı tarafından kaza olduğu anda kayıt altına

alınmalıdır F5 formu (Kaza Bildirim Formu) rehber iccedilerisinde sunulmuştur

OSGK (varsa ASGK uumlyeleri) her ay iş guumlvenliği toplantısı yapmalıdır Bu toplantıyı

tutanak altına alarak OSGKrsquoya sunmalıdır F11 Formu rehber iccedilerisinde sunulmuştur ACİL

OumlNLEM gerektiren guumlvenlik tehlikeleri iccedilin rapor yazmayı beklemeden DERHAL harekete

geccedililmelidir

Goumlzetim

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 18: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

18

Bu ccedilerccedileve belgesi ve okul politikası gereğince bireyler tuumlm zamanlarda guumlvenli

davranmalı ve işlerini guumlvenlik talimatları doğrultusunda yapmalıdırlar Yapılan tuumlm faaliyetler

alan dal şefleri ve laboratuar sorumlularının goumlzetiminde gerccedilekleştirilmelidir

Laboratuar ve Atoumllyeler

Laboratuar ve atoumllyeler her zaman denetlenmelidir Gerektiğinde goumlzetmenlere eğitim

verilmelidir Herhangi bir işe başlamadan oumlnce risk değerlendirmesi yapılmalıdır

Goumlzetmenlerden oumlğrencilerinin ccedilalışmalarını izlemeleri ve goumlzle genel guumlvenlik muayenesi

yapmaları beklenir Eğitim verilen tuumlm laboratuar ve atoumllyelerde elektrikli aletlerden olabilecek

kaccedilakların oumlnlenmesine youmlnelik tedbirler kontrol edilmeli ve eğer yoksa aşırı akım roumllesi ile

topraklama hattı tesis edilmelidir Elektrikli cihazları ve guumlccedil deneyleri ile bağlantılı elektrik

hattı ccedilalıştırmaya başlamadan oumlnce goumlzetmen tarafından kontrol edilmelidir Laboratuar ve

atoumllye sorumluları ekipmanın ve tesisin guumlvenli ccedilalışmasından sorumludur Her eğitim oumlğretim

yılı başında atoumllye ve laboratuarlar denetlenmelidir

Ziyaretccedililer

Ziyaretccedililer laboratuar ve atoumllyeleri yalnızca goumlzetmen eşliğinde ziyaret edebilirler

Okul iccedilerisinde ziyaretccedililer iccedilin bir alan tahsis edilmeli ve tuumlm ziyaretccedililerin kayıtları

tutulmalıdır

Eğitim

Personel ve oumlğrencilere youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği risklerine karşı koruyucu oumlnlem

olarak ihtiyaccedil duyulan eğitimler ASGK tarafından tespit edilip OSGKrsquoya bildirilir OSGK

belirlenen eğitim ihtiyacını kurum iccedili veya gerekirse ilgili kurumla işbirliğine girerek

karşılanmasını sağlar Eğitimin yeterli gelmemesi durumunda ihtiyaccedil ve eksiklikler tespit

edilerek yeniden bir eğitim programlanabilir veya periyodik olarak duumlzenlenebilir

Eğitim alanlar ve eğitim alanların hangi konuda eğitim aldıkları OSGK tarafından kayıt

altına alınır Okula yeni gelen oumlğretmenpersonel olduğunda OSGK veya ASGK tarafından

okulda yuumlruumltuumllen iş sağlığı ve guumlvenliği ccedilalışmaları hakkında eğitim verilmelidir

Risk Değerlendirmesi

Okulda sağlık ve guumlvenlik youmlnetiminin en temel unsuru risk değerlendirmesidir Risk

değerlendirmesinin amacı okuldaki tehlikelerin belirlenmesi risklerin değerlendirilmesi ve

gerekli koruyucu ve oumlnleyici tedbirlerin alınmasıdır

Sağlıkla ilgili riskler değerlendirilmeli ve bunlarla ilgili koruyucu ve oumlnleyici tedbirler

de alınmalıdır

Alet ve Teccedilhizatın Guumlvenli Kullanımı

Atoumllye ve laboratuarlarda kullanılan alet ve teccedilhizatların uumlretici firmanın kullanım

talimatı ve tasarım amacına uygun biccedilimde kullanılmalıdır İlgili formlar rehber iccedilerisinde

sunulmaktadır

Alet ve teccedilhizatları kullanmadan oumlnce tanıtımı ve eğitimi verilmelidir İhtiyaccedil olan

durumlarda makine ile ilgili koruyucular ve kişisel koruyucular temin edilmeli ve

kullanılmalıdır

Oumlğrenciler ASGK tarafından belirlenen atoumllye ve laboratuarlarda ccedilalışma kurallarına

uyarak sorumlu oumlğretmen goumlzetiminde işlerini yapmalıdırlar

Alet ve teccedilhizatın bakımı

Okul atoumllye ve laboratuarlarında bulunan alet ve teccedilhizatın periyodik bakımları ASGK

tarafından yapılmalı ya da yaptırılmalı ve kayıtları tutulmalıdır F11 Formu rehber iccedilinde

sunulmuştur

Bu bakımlarda kullanılan malzemeler TSE normuna uygun olmalıdır

Topraklama

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 19: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

19

Okulun genelinde bulunan tuumlm alet ve teccedilhizatların ilgili standart ve youmlnetmeliklere goumlre

topraklama sistemi yapılmalıdır

Okulun kendi imalatı

Okulda okulun atoumllye ve laboratuvarında kullanılmak uumlzere imal edilen alet veya

teccedilhizat TSE standartlarına ve iş sağlığı ve guumlvenliği mevzuatına uygun olmalıdır

Ccedilalışma ortamının goumlzetimi

Ccedilalışmaya başlanmadan oumlnce ve bittikten sonra ccedilalışma ortamının makine ve teccedilhizatın

kontrolleri grup oumlğretmeni tarafından yapılmalıdır İş guumlvenliğini olumsuz youmlnde etkileyen

unsurlar belirlenip hemen muumldahale edilmelidir

Oumllccediluumlm ve testler

OSGK tuumlm okulu kapsayacak şekilde yılda bir kere veya gerekli goumlruumllen zamanlarda

(gaz toz guumlruumlltuuml aydınlatma termal konfor vb) oumllccediluumlm ve testlerin yapılmasını sağlamalıdır

varsa eksiklikleri gidermelidir

Buumlro Ccedilalışmaları

Kişilerin buumlro ccedilalışmaları sırasında oluşabilecek sağlık sorunları ve meslek hastalığına

yakalanma riskini oumlnlemek iccedilin ccedilalışma ortamı uygun aydınlatma iklimlendirme ve ergonomik

unsurlar dikkate alınarak oluşturulmalı veya duumlzenlenmelidir

Lazerler Mikrodalga ve X-Ray ışınlı Cihazlar

Okullarda kullanılan zararlı ışın yuumlksek frekans ve radyasyon yayan buumlro atoumllye ve

laboratuar cihazları ile ilgili olarak

- Cihazların doğru kullanımı iccedilin kullanım talimatları goumlruumlnuumlr bir yerde

bulundurulmalıdır

- Cihazlar yetkili kişiler tarafından kullanılmalıdır

- Cihazlar ilgili mevzuat ve standartlar ccedilerccedilevesinde kullanılmalıdır

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

Mevcut risklere karşı atoumllye ve laboratuarlarda oumlğretmen oumlğrenciler ve diğer

ccedilalışanların kişisel koruyucu donanımları kullanmaları sağlanmalıdır İşe uygun kişisel

koruyucu donanım seccedilimi yapılmalı ve CE işareti taşıyor olmasına dikkat edilmelidir

Yuumlklerin Taşınması

Yuumlklerin taşınmasının ne şekilde yapılacağı OSGK tarafından yapılan risk

değerlendirmesi ile belirlenir Yuumlk taşıma ile ilgili gerekli talimat ve eğitimler OSGK tarafından

belirtilen şekilde sağlanmalıdır Elle taşımada taşınacak yuumlkuumln oumlzellikleri fiziksel guumlccedil

gereksinimi ccedilalışma ortamının oumlzellikleri işin gerekleri ve bireysel risk faktoumlrleri goumlz oumlnuumlnde

bulundurulmalıdır Ağır yuumlklerin taşınmasında kullanılan alet ve makinelerin periyodik bakımı

ve kullanımı talimatlara uygun olarak yapılmalıdır

Merdivenler

- Yangın merdivenleri

Okulda genel amaccedillı merdivenler dışında mutlaka bir yangın merdiveni bulunmalıdır

Merdivenlerin bulunduğu yerler krokilerde belli edilmelidir İşaretlemeler standartlara uygun

yapılmalıdır Merdivenler acil kullanımlar iccedilin her zaman rahat erişilebilir olmalıdır

- Normal merdivenler

Ccedilalışmalar iccedilin bulundurulan seyyar merdivenler standartlara uygun olmalı ve periyodik

olarak altı ayda bir kontrolleri OSGK tarafından yapılarak gerekli bakımları yaptırılmalıdır

Bunun yanında kayıtları da yine OSGK tarafından tutulmalıdır

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 20: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

20

Tehlikeli Maddeler ve Kimyasallar

Tehlikeli maddeler kimyasalları toz gaz buhar ve partikuumlller gibi maddeleri kapsar Bu

tuumlr maddelerin oumllccediluumlmlerini de kapsayacak şekilde ilgili risk değerlendirmesi yapılarak OSGK

tarafından kayıtları tutulup gereken koruyucu ve oumlnleyici tedbirler alınmalıdır Kimyasal

maddelerle ccedilalışmalarda ilgili Youmlnetmeliklere uygun olarak tehlikeli maddenin sağlık ve

guumlvenlik youmlnuumlnden tehlike ve zararları iccedilin yapılacak risk değerlendirmesi imalatccedilı ithalatccedilı

veya satıcılardan sağlanacak malzeme guumlvenlik bilgi formu kullanım talimatları ve etiket

bilgileri goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapılmalıdır Bunların depolanması kullanılması atıkların

uzaklaştırılması ilgili youmlnetmeliklere uygun biccedilimde gerccedilekleştirilmelidir Kimyasal

maddelerin depolanması ve guumlnluumlk kullanım miktarları minimum duumlzeyde olmalıdır Depolama

kimyasalların tehlike sınıfına goumlre gruplandırılmalıdır Tehlikeli maddelerin bulunduğu kaplar

uygun nitelikte olmalı ve etiketlenmelidir Acil durumlarda uyulması gereken talimatlar

goumlruumlnuumlr yerlerde olmalıdır

Boumlluumlm İccedilinde Tehlikeli Maddelerin Organizasyonu

Tehlikeli maddelerin gruplandırılması depolanması dağıtımına goumlre gruplandırılarak

duumlzenlemesi ASGK sorumluluğundadır

Taşıma

Tehlikeli maddeler sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması ilgili

youmlnetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır Ccedilevre accedilısından tehlike veya kirlilik arz eden

maddelerin taşınması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır Bununla ilgili duumlzenleme ve

organizasyonun sorumluluğu OSGKrsquodadır

Basınccedillı Sistemler

Okullarda bulunan havagazı LPG oksijen gibi gazların iletilmesi taşınması amacıyla

yapılan basınccedillı hatların tesisi ilgili mevzuata goumlre yapılmalıdır Bu tuumlr tesisatlar işletmeye

alınmadan oumlnce mutlaka gerekli basınccedil testlerine tabi tutulmalıdır Ayrıca ısıtma soğutma

amaccedillı yapılmış veya yapılacak tesisatlarda ilgili standart ve duumlzenlemelere uyulmalıdır

OSGK kurulu okullarında bulunan basınccedillı tesisat ve depoları belirlemeli ve bunlarla

ilgili duumlzenlemelere goumlre yetkili kurum ve kişiler tarafından periyodik muayenelerin

yapılmasını sağlamalıdır

Duman ve Tozların uzaklaştırılması

Ccedilalışma atoumllye ve laboratuarlarında bulunan dumantoz uumlreten cihaz ve makinelerin ve

atıklarının tespiti ortam oumllccediluumlmleri bunların giderilmesi amacıyla gerekli olacak havalandırma

tesisatları ile sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini almak OSGKrsquoun sorumluğundadır Ortam

oumllccediluumlmlerinin (toz gaz duman vs) ilgili mevzuat ve standartlara goumlre periyodik olarak

yapılması sağlanmalıdır

Elektrik

OSG kurulu okulun tuumlm elektrik işlerini mevzuatın yetkilendirdiği kişilere

yaptırmalıdır Okulda elektrik işlerinin yapılışında tedbir accedilısından

- Elektrik akımı altında ccedilalışılmaması

- Bu tuumlr ccedilalışmalarda en az 2 kişinin birlikte ccedilalışılması

- Elektrik bağlantı noktaları ve yalıtımlarına dikkat edilmesi

- Elektrik kutu ve panolarının kapalı tutulmasına dikkat edilmesi oumlnemlidir

Kaynak ve Lehim İşleri

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 21: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

21

OSGK lehim ve kaynak işlerindeki mevcut riskleri değerlendirir iş sağlığı ve guumlvenliği

talimatlarını (dar ve kapalı alanlarda ccedilalışma patlayıcı yanıcı ve zehirli gazların taşınması

depolanması ve kullanımı KKD kullanımı gibi ) hazırlar ve uygulanmasını sağlar

Teknik geziler ve Stajlar

OSGK okul dışında yapılacak olan faaliyetler iccedilin ulaşım ve konaklama ile ilgili dış

kurum kuruluşlarla ve gezi ve inceleme kuluumlbuuml ile ortak olarak sağlık ve guumlvenlik tedbirlerini

belirlemeli ve uygulanmasını sağlamalıdır

Yuumlkleniciler

Okul iccedilerisinde yuumlkleniciler tarafından yapılacak olan (yeni inşaat tadilat tamirat

bakım guumlvenlik temizlik gibi) işler iccedilin OSGK ve yuumlklenici birlikte ccedilalışma alanının

guumlvenliğini koordine etmeli ve gereken tedbirleri geliştirmelidir

Guumlruumlltuuml ve Titreşim

Okullarda OSGK tarafından atoumllye ve laboratuarlarda guumlruumlltuuml ve titreşim oumllccediluumlmleri

yapılarak veya yaptırılarak sağlık guumlvenlik tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil olup olmadığı tespit

edilmeli ve gerekli durumlarda kontrol tedbirleri alınmalı ve gerekli olan kişisel koruyucu

donanımlar (KKD) sağlanmalıdır

Aydınlatma

Okul iccedilindeki genel kullanım alanlarının ve ccedilalışma alanlarının aydınlatma ihtiyacı

OSGK ve ASGK tarafından değerlendirilerek uygun aydınlatma sağlanır

Ortam Sıcaklığı

Ortam sıcaklığı kullanım amacına uygun olmalıdır Okul idaresi ve OSGK bunu

sağlamak iccedilin gereken tedbirlerin alınması konusunda işbirliği halinde olmalıdır

Havalandırma

Ccedilalışma alanlarında uygun havalandırmanın bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve

ccedilalışmaların ilave tedbirler gerektirmesi durumunda OSGK ve ASGK bu tedbirlerin

geliştirilmesini sağlamalıdır

Yerleşim Planı

OSGK koordinasyonunda okul iccedilerisinde bulunan tuumlm alanların kullanım ve işleyiş

amaccedillarını belirleyen yerleşim planları oluşturulmalıdır Bu planlar ilgili alanlarda goumlruumlnuumlr bir

şekilde asılmalı ve OSGK tarafından yıl iccedilerisinde kontrolleri yapılmalıdır

Yerleşim planlarının guumlncellenmesi OSGK tarafından gerccedilekleşmelidir

Duumlzenlilik ve Temizlik

Yapılan ccedilalışmalardan sonra ortam yerleşim planına uygun ve temiz olarak

bırakılmalıdır

Temizlik sırasında kaygan zeminler iccedilin gerekli uyarı işaretleri konulmalı ve yuumlzey

kuruyuncaya kadar geccedilişler engellenmelidir

Yuumlksekte Yapılan Ccedilalışmalar

Duumlşme tehlikesi olan alanlar belirlenerek yuumlksekte yapılacak ccedilalışmalar iccedilin gerekli

oumlnlemler alınmalı(İskele KKD Korkuluk Uyarı İşaretleri vs) ve yuumlksekte ccedilalışmaya ilişkin

eğitimler verilmelidir

Yaya ve Araccedil Trafiği ile Accedilık Alan Ccedilalışma Yerleri

Yaya ve araccedil (her tuumlrluuml taşıma aracı da dahil) trafiğine uygun alanların ve yolların

belirlenmesine ve işaretlenmesine dikkat edilmelidir Ayrıca accedilık alan ccedilalışma yerleri ile araccedil

ve yaya trafik yolları planlara muumlmkuumln olduğunca dahil edilmelidir

Yangın talimatları

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 22: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

22

OSGK Okul Sivil Savunma Kuluumlbuuml işbirliği ile okulun fiziki şartlarını ve yangın

risklerini değerlendirir ve buna uygun gereken tedbirleri beraberce alır ve talimatları (acil ccedilıkış

yolları toplanma alanları yangın sireni ilk muumldahale ekibi yangın musluklarının krokileri

yangın ihbar telefonları vb) hazırlar Kişilerin davranışlarını geliştirmek amacıyla yangın

senaryoları uumlreterek gerekli tatbikatları yapar

Oumlzuumlrluumller

Okulda yerleşim planı yapılırken binanın fiziki koşulları oumlzuumlrluumllerin okul iccedilindeki

hareket ve eğitimlerini aksatmayacak şekilde yapılmalıdır

OSGK okulda mevcut oumlzuumlrluumllerin oumlzuumlr grubuna goumlre ayrı ayrı değerlendirerek bunlarla

ilgili ek iş sağlığı ve guumlvenliği tedbirleri alınmasını sağlamalıdır

Guumlvenlik ve Sağlık İşaretleri

İş sağlığı ve guumlvenliğini sağlamak iccedilin yasak uyarı uyulması zorunlu davranış

ilkyardım ve acil ccedilıkış ve bilgilendirmeye ihtiyaccedil olan boumllge ve noktalarda ilgili youmlnetmelik

uyarınca guumlvenlik ve sağlık işaretleri kullanılmalıdır

BOumlLUumlM 3

İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kontrol Listeleri

Bu kontrol listeleri sağlık ve guumlvenliği artırmaya ihtiyaccedil duyan okul ve kurum

youmlneticileri oumlğretmenleri ve teknikidari diğer personel iccedilin temel doumlkuumlmandır Bu listelerin

gerek ccedilalışanlar tarafından rehber iccedilerisinde yer alan İş Sağlığı ve Guumlvenliği Politika

Ccedilerccedilevesinde tarif edilen organizasyon yapısı iccedilerisinde uygulanması gerekse eğitim amaccedillı

oumlğrencilerle paylaşılması yoluyla geliştirilmesi muumlmkuumlnduumlr Sağlıklı ve guumlvenli bir ortamın

temini iccedilin kanun koyucular işverenler iccedilin

risk değerlendirmesini zorunlu kılmışlardır Risk değerlendirmesinin zorunlu olması proaktif

yaklaşımın benimsenmesi ile tehlikelerin goumlzden geccedilirilerek risklerin oumlngoumlruumllmesi boumlylece

oluşabilecek kaza ve kayıpların oumlnuumlne geccedililmesi iccedilindir

Bu anlamda gerek sorumlulukların ifası gerekse okul ortamlarının daha sağlıklı ve

guumlvenilir hale getirilmesi accedilısından okul bahccedilesinden uumlretim atoumllyesine kantininden idari

binalarına kadar tuumlm alanların goumlzden geccedilirilmesi iccedilin bu kontrol listelerinin gereğince

kullanılması ve hatta tedbir gerektiren farklı konular varsa ek sorularla geliştirilerek

kullanılması tavsiye edilir

Kontrol listelerinde tehlike ve problemler ccedileşitli konu başlıkları altında listelenmiştir

Olası her tehlike veya probleme karşılık gelen soruların evet hayır veya gerekli değil şeklinde

cevaplanması istenmektedir Eğer sorulan sorular okul veya kontroluumln yapıldığı okul birimi iccedilin

geccedilerli değilse yani uygulanamıyorsa gerekli değil seccedileneği seccedililecektir Soruların EVET

olarak yanıtlanması durumunda var olan tedbirlerin yeterli olduğu anlaşılmaktadır HAYIR

olarak cevaplanan sorular tedbir alınması gereken konuları ifade edecektir Kontrol listesinde

hayır olarak işaretlenen soruların alınacak tedbirlerle ilgili bilgilerin de yer aldığı Risk

Değerlendirme Formuna (F09) aktarılması gerekmektedir

Problem maddeleri oumlncelik sırasına konurken ve tedbirler alınırken aşağıdaki kriterler goumlz

oumlnuumlne alınmalıdır

bull Riskin bertaraf edilmesi riskin azaltılmasından oumlnceliklidir

bull Toplu oumlnlemler bireysel oumlnlemlerden oumlnce gelir

bull Buumlyuumlk risk kuumlccediluumlk riske goumlre oumlnceliklidir

bull Kuumlccediluumlk buumltccedileyle iyi bir sonuca ulaşmak buumlyuumlk buumltccedileyle değersiz bir sonuca ulaşmaya

tercih edilir

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 23: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

23

Problemlerle sistematik bir şekilde uğraşarak okul veya ccedilalışma ortamında sağlık ve

guumlvenlik kurallarınızı iyileştirme youmlnuumlnde bu ccedilabaların sonuccedil vermesiyle iş sağlığı ve

guumlvenliğinde aşama kaydettiğinizi goumlrebilirsiniz

KONTROL LİSTELERİ TABLOSU

KONTROL LİSTESİ

NO

KONTROL LİSTESİ

ADI

KL - 01 OKUL ORTAK KULLANIM ALANLARI

KL - 02 ACİL PLAN

KL - 03 ATOumlLYELER

KL - 04 LABORATUAR

KL - 05 KANTİN VE KAFETERYA

KL - 06 GENEL TEMİZLİK

KL - 07 SINIFLAR

KL - 08 KORİDORLAR

KL - 09 OKUL ARACcedilLARI VE SERVİSLER

KL - 10 TOPLANTI SALONU

KL - 11 OKUL DIŞI AKTİVİTELER

KL - 12 MUumlZİK ODASI

KL - 13 SANAT ODASI

KL - 14 ISLAK HACİMLER ( WC VE DUŞLAR )

KL - 15 SPOR SALONLARI

KL - 16 YUumlZME HAVUZU

KL - 17 KAZAN DAİRELERİ

KL - 18 ERGONOMİ-BEDENSEL İŞLE

KL - 19 ERGONOMİ-BUumlRO İŞLERİ

KL - 20 İŞ İSTASYONU VEYA TEZGAHI

KL - 21 TEHLİKELİ YUumlZEYLERE SAHİP NESNE VE

AKSAMLAR

KL - 22 KONTROLSUumlZ HAREKETE GECcedilEBİLECEK

NESNELER

KL - 23 SOĞUKSICAK MADDE VEYA ARACcedilLARLA TEMAS

KL - 24 AYDINLATMA

KL - 25 İCcedil İKLİM KOŞULLARI

KL - 26 YUumlKSEKTE CcedilALIŞMA

KL - 27 MAKİNALARIN HAREKETLİ PARCcedilALARI

KL - 28 EL ALETLERİ VE EKİPMANLARI

KL - 29 A ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 29 B ELEKTRİKLİ TESİSAT VE EKİPMANLAR

KL - 30 TAŞLAMA TAŞI

KL - 31 KAYNAK-KESİM- KAPLAMA

KL - 32 BASINCcedilLI KAPLAR VE TESİSATLAR

KL - 33 BASINCcedilLI GAZ TUumlPLERİ

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 24: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

24

KL - 34 VİNCcedilLER VE KALDIRMA MAKİNALARI

KL - 35 YANGIN VE PATLAMA

KL - 36 GUumlRUumlLTUuml VE TİTREŞİM

KL - 37 KİMYASAL GUumlVENLİK

KL - 38 KİMYASAL ATIKLAR

KL - 39 EKRANLI ARACcedilLAR VE BİLGİSAYARLAR

Oumlrnek KL-06 Kontrol Listesi

Kontrol listeleri wwwsivasmebgovtr adresinde okul ve kurumların tehlike sınıfına goumlre

gruplandırılmıştır

Kontrol Listesi

KL-06

SNO TEHLİKEPROBLEM EVET HAYIR GEREKLİ DEĞİL

601 Okulda temizlik yapılırken gerekli uyarı levhaları asılıyor mu

602 WCrsquolerde hijyen sağlanmış mı

603 Temizlik malzemeleri sağlığa uygun mu

604 Okul personeli tarafından duumlzenli bir şekilde temizlik yapılıyor mu

605 Zemin kaymaya duumlşmeye karşı uygun malzemeden yapılmış mı

606Okulda elle temasın bulunduğu sıralar kapı kolları dolap masa gibi yuumlzeyler su ve sabun ile

periyodik temizliği yapılıyor mu

607 Okulda ccediloumlp kovaları temiz ve muhafazalı mı

608 Oumlğrencilere yapılan temizlik ile ilgili uyarılar yeterli mi

609 Okullarda bulunan hizmetlinin telefon numarası panoda asılmış mı

61Hijyen Eğitimi Youmlnetmeliğinde belirlenen iş kollarında bulunanların aynı youmlnetmeliğe goumlre eğitim

almaları sağlanmış mı

611

612

613

614

615

616

617

618

619

62

621

622

623

624

625

NOT Bu forma ekleme veya ccedilıkarma yapılabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GUumlVENLİĞİ GENEL TEMİZLİK

KONTROL LİSTESİ (TUumlM OKULLAR)

Tarih

helliphelliphellip 2015

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 25: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

25

BOumlLUumlM 4

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Form Ve Belgeleri

FormTalimatProseduumlr Kod ve numarası Adı(F=Form PR=Proseduumlr T=Talimat)

PR01 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Proseduumlruuml

T01 Risk Değerlendirme Talimatı

F01 Atoumllye İş Guumlvenliği Analiz Formu

F02 Makine Kullanma Talimatı

F03 Makine Bakım Kartı

F04 Makine Bilgi Formu

F05 Kaza ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu

F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

F07-2 5X5 Matris Youmlntemi Formu

F08 Kontrol Tedbirleri Uygulanması Formu

F09 Risk Değerlendirmesi Formu

F10 OSGKASGK Toplantı Tutanağı

F11 Periyodik Kontrol Listesi Formu

F12 İş Sağlığı ve Guumlvenliği Denetleme Kontrol Listesi

F06 F07-1 F07-2 F08 formları risk değerlendirilmesinde 5X5 Matris Youmlnteminin

Uygulanmasın da kullanılan formlardır

F09 Kontrol listelerinin kullanılacağı formdur Bu formda Kontrol listesinde hayır olarak

işaretlenen sorular alınacakuygulanacak koruyucu tedbirler risk tahmini ve buna ilişkin

değerlendirme ve riski azaltmaya youmlnelik planlanan eylemler iccedilin bilgiler yer almaktadır

Herhangi bir tehlikeden kaynaklanan riski değerlendirmek ve risk tahmini yapmak iccedilin tehlike

veya problemin ortadan kaldırılmaması veya oumlnlenmemesi durumunda olay veya kaza meydana

geldiğinde sonuccedillarının ne şiddette olabileceği yanında tehlike veya problemle hangi sıklıkta

karşılaşıldığı duumlşuumlnuumllmelidir Şiddeti ve sıklığı en fazla olandan en az olana doğru bir sıralama

yapılmalıdır

Oumlrneğin ldquoMakinenin hareketli parccedilası uumlzerine herhangi bir nesnenin duumlşme tehlikesi

oumlnlenmiş mirdquo sorusuna hayır yanıtı verilmişse mevcut bu tehlike iccedilin risk değerlendirmesi şu

şekilde yapılır

Diyelim ki mevcut bu tehlike veya problem atoumllye de her guumln soumlz konusudur Bu

tehlikeli durum ccedilalışanların ciddi yaralanması riskini barındırmaktadır O halde bu sorun derhal

harekete geccedililmesini gerektiren bir problemdir Bu yuumlzden oumlnleyici tedbirleri alma konusunda

yapılacak işlem ve sorumlu kişiler biran oumlnce belirlenmelidir Tuumlm bu bilgiler de Form 09 da

kaydedilir Diğer yandan ldquoGereken tezgahlarda lokal aydınlatma var mırdquo kontrol listesi

sorusuna verilen cevap hayır ise bu problem veya tehlikenin değerlendirilmesi iccedilin lokal

aydınlatma sağlanmaması durumunda ortaya ccedilıkabilecek hasar veya kaza olasılığı ve şiddeti

oumlnceki tehlike veya riskle karşılaştırıldığında daha azdır Bu yuumlzden risk değerlendirme

formunda bu tehlike belirtilir ancak risk tahmini daha duumlşuumlktuumlr Bu yuumlzden tedbir alınması

aşamasında bir sonraki sırada yer alacaktır

( T 01 ) RİSK DEĞERLENDİRME TALİMATI

1 AMACcedil

Bu talimatın amacı okulumuzdaki muumlduumlr muumlduumlr yardımcıları atoumllye ve meslek dersi

oumlğretmenleri ile kuumlltuumlr dersi oumlğretmenlerinin bulundukları mekacircnlarla ilgili riskleri bilgi

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 26: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

26

toplayarak belirleyip bunların ortadan kalkması iccedilin gerekli eylem planlarının yapılıp

uygulamaya geccedilirmektir

2 UYGULAMA ALANI

Bu talimat Guumlvenlik Kuumlltuumlruuml İş Sağlığı ve Guumlvenliği Mevzuatındaki Yenilikler

İşyerlerinde

Karşılaşılabilecek Tehlike ve Riskler Risk Değerlendirmesi Kişisel Koruyucu

Donanım (KKD) lar ve Doğru Kullanımının Oumlnemi gibi iş sağlığı ve guumlvenliği ile ilgili

konularda okul muumlduumlrleri oumlğretmenleri ve oumlğrencilere verilecek eğitimlere ilişkin esasları

kapsar

3 TALİMAT

31 Bulunulan ccedilalışılan mekacircnla ilgili bilgi toplanıp tehlikelerin belirlenmesi F06

32 Belirlenen tehlikelerin değerlendirilmesi F 07 -1

33 Değerlendirilen tehlikelerin derecelendirilmesi F07 -2

34 Kontrol oumlnlemlerinin uygulanması F08

BOumlLUumlM 5

Risk Analizi ve Risk Değerlendirme Oumlrnekleri

bullRisk analizi nedir

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi bu tehlikelerin

riske doumlnuumlşmesine yol accedilan faktoumlrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek

derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli

ccedilalışmalardır

bullİş hayatındaki riskler nelerdir a)İş yerlerinde yapılan işlerden

b)Yuumlruumltuumllen operasyon ve ccedileşitli proseslerden

c)Kullanılan maddelerden

d)Her tuumlrluuml makine ve donanımlardan

e)İş yeri veya ccedilevresinde bulunan kişilerden

f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlardan

g)Ccedilevre koşullarından

h)Ccedileşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesinden kaynaklanır

bullRisklerden korunma ilkeleri nedir

a)Risklerden kaccedilınmak

b)Kaccedilınılması muumlmkuumln olmayan riskleri analiz etmek

c)Risklerle kaynağında muumlcadele etmek

d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi iccedilin işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı ccedilalışma

şekli ve uumlretim metotlarının seccediliminde oumlzen goumlstermek oumlzellikle tekduumlze ccedilalışma ve uumlretim

temposunun sağlık ve guumlvenliğe olumsuz etkilerini oumlnlemek oumlnlenemiyor ise en aza indirmek

e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak

f)Tehlikeli olanı tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek

g)Teknoloji iş organizasyonu ccedilalışma şartları sosyal ilişkiler

h) Ccedilalışma ortamı ile ilgili faktoumlrlerin etkilerini kapsayan tutarlı

i) Genel bir oumlnleme politikası geliştirmek

j)Toplu korunma tedbirlerine kişisel korunma tedbirlerine goumlre oumlncelik vermek

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 27: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

27

k)Ccedilalışanlara uygun talimatlar vermek

Oumlrnek F06 Tehlike ve Risklerin Belirlenmesi Formu

LOGO

OKUL ADI

TEHLİKE ve RİSKLERİN

BELİRLENMESİ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ATOumlLYESİSINIFSPOR

SALONU

VB

DOumlKUumlMAN NO

YUumlRUumlRLUumlLUumlK

TARİHİ SAYFA NO

REVİZYON

NO

F06 0 1

TEHLİKELER RİSKLER

1

2

3

4

5

6

7

İLGİLİ BİRİMDEKİ TEHLİKELİ

DURUMLARIN FOTOĞRAFLARI

TARİH

ALANDAL

ŞEFİhelliphellip

HAZIRLAYAN

KONTROL

EDEN

ONAYLAYAN

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ASGK UumlYESİ OSGK

UumlYESİ

OKUL MUumlDUumlRUuml

Oumlrnek F07 -1 Tehlikelerin Derecelendirilmesi ve Değerlendirilmesi Formu

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 28: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

28

İŞVEREN İŞ GUumlVENLİĞİ

UZMANI

İŞYERİ

HEKİMİ

CcedilALIŞAN TEMSİLCİSİ

NOT RİSK DUumlZEYİ 5X5 MATRİS YOumlNTEMİNE GOumlRE BELİRLENECEKTİR

NO FAALİYET (KISIM) TEHLİKE RİSK

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

TESPİT ALINACAK OumlNLEMLER

OL

AS

ILIK

ŞİD

DE

T

RİS

K P

UA

NI

OumlN

CE

LİK

SIR

AS

I

SORUMLU

DUuml

ZE

LT

İLM

E

TA

RİH

İ

İMZ

A

DEĞERLENDİRME BOumlLUumlMUumlTEDBİRLER

ALINMADAN RİSK

SKORLAMASI

TEDBİRLER

ALINDIKTAN

SONRA RİSK

SKORLAMASI

OKUL ADIhelliphelliphellip TEHLİKE VE RİSK

DEĞERLENDİRME

RAPORUDENETİM

27 Genel

Temizlik yapılan alanlara ıslak

zemin uyarı levhası

konulmamaktadır

Kaymaduumlşme sonucu yaralanma 4 4 16 2Islak zeminlerde temizlik sonrası Dikkat kaygan

zemin uyarı levhası konulacaktır1 4 4 4

29 GenelSebillerin bakımı ve temizliği

yapılmamaktadır

Hijyen eksikliğibulaşıcı

hastalıklar 4 5 20 2

Sebillerin aylık temizlikleri yaoılacakyetkili firmalara

belli periyotlarla bakımları yaptırılacaktır1 5 5 4

30 GenelDepo olarak kullanılan alanlar

duumlzensiz ve kapıları accedilıktırTakılıp duumlşmeyaralanma 3 3 9 3

Depo olarak kullanılan alanlar duumlzenli

tutulacakkapıları kapalı olacak ve Depo Girilmez

yazısı asılacaktır

1 3 3 5

31 ElektrikSigorta kutularının kapakları

accedilıktaElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2

Sigorta kutularının kapakları kapalı ve kilitli

olacakyetkili olmayan kişilerin erişimi

engellenecektir

1 5 5 4

32 ElektrikBilgi işlem kabloları accedilıkta ve

duumlzensizElektrik ccedilarpmasıyaralanma 4 5 20 2 Kablo toplayıcılar kullanılıp duumlzenleme yapılacaktır 1 5 5 4

33 AsansoumlrlerAsansoumlrlerin periyodik

bakımlarının eksikliğiYaralanmaoumlluumlm 4 5 20 2

Asansoumlrlerin periyodik bakımları yetkili firmalara

yaptırılacak ve kayıtları saklanacaktır1 5 5 3

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 29: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

29

5x5 MATRİS

YOumlNTEMİ

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 30: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

30

BOumlLUumlM 6

Mesleki Ve Teknik Eğitim Okul Ve Kurumları İş Sağlığı Ve

Guumlvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlar Kişisel koruyucu donanımlar işyeri tehlike analiz sonuccedillarına goumlre yapılan işe ve kullanan

kişiye uygun olarak işletme tarafından kullanıma hazır bulundurulmalı işyerinde kaza ve sağlık

riskleri alınan teknik oumlnlemlere rağmen istenilen duumlzeye indirilemiyorsa alınan diğer oumlnlemleri

tamamlayıcı bir tedbir olarak işveren tarafından uumlcretsiz olarak sağlanmalı kendisine verilen

eğitim ve talimatlar doğrultusunda

ccedilalışan tarafından kullanılmalıdır

Tuumlm kişisel koruyucu donanımlarda CE işareti bulunması yasal bir

zorunluluktur CE işareti doğru kullanılan bir donanımın riske karşı tam koruma

sağlayacağının ve ldquoguumlvenlirdquo olduğunun goumlstergesidir CE işareti taşımayan bir

donanımın ihtiyaccedil duyduğunuz anda sizi koruyacağından emin olamazsınız

Koruyucu Goumlzluumlkler Veya Yuumlz Koruyucu Siperler

Goumlzuumln mekanik radyasyonla ilgili kimyasal veya termal etkilere karşı

korunmasında (Oumlrn Makineyle temizlik ve beton puumlskuumlrtme işlerinde

asit ve ccediloumlzeltilerle taş kesme ve işleme marangozluk ve zımparalama oyma

ccedilalışmalarında ve sıvı puumlskuumlrtme (katran puumlskuumlrtme de dahil) cıvata

oturtma ve sıcak malzemeyle ccedilalışmalarda) kullanılır

İş Guumlvenliği Ayakkabısı

Yuumlruumlme guumlvenliği iccedilin zemin altı ccedilalışmalarda kaba ve derin

inşaatlarda ayrıca yol yapım ccedilalışmalarında iskele kurmada yıkma

soumlkme (cephe) ccedilalışmalarında beton ve ccedilıkma parccedilalarda kalıp

soumlkme-ccedilakma ccedilalışmalarında ve depolama alanlarında iş guumlvenliği

ayakkabısı kullanılır

Koruyucu Baretler

İnşaat işlerinde oumlzellikle yıkma kalıp soumlkme-ccedilakma iskele kurma

montaj başka yere taşıma işlerinde veya iskele yakınında ve altındaki

ccedilukur kazı kuyu vs ccedilalışmalarında toprak ve kayalık alanlardaki

ccedilalışmalarda asansoumlrluuml kaldıraccedillı vinccedilli vs alanlarda sabit

işyerlerinde taş kırma alanlarında ocaklarda patlatma ccedilalışmalarında ve elektrik tesisatlarının

yakınında baret kullanılmalı Elektriğin yalıtımı iccedilin ayrı oumlzelliklere sahip baretler

kullanılmalıdır

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 31: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

31

Koruyucu Eldivenler

Ele ve cilde zarar veren mekanik termal veya kimyasal tehlikelerin olduğu

ccedilalışmalarda (Oumlrn Ciltle teması engellenemeyen maddelerin

hazırlanmasında veya mikroorganizmalarla temasta) kullanılır

bull Cilt koruyucu malzemeler maruziyeti azaltabilir ve cilt temizliğini kolaylaştırabilir

Koruyucu Giysiler

Kimyasal ve mikrobiyolojik maddelerle ccedilalışma esnasında (Oumlrn Kimyasal kirlenmenin olduğu

alanlarda bakım ccedilalışmalarında (asbest PCB PAK kuumlfler dışkılarla) ccediloumlzuumlcuuml maddelerle

atıksu teknik boumlluumlmlerinde puumlskuumlrtmeyle kat atma ccedilalışmaları (sağlığa zararlı veya zehirli

maddeler) esnasında oumlzel koruma kıyafetleri kullanılır Yangına dayanıklı yapıların bazı

boumlluumlmlerinde sıcak malzemelerin yakınında ısı yalıtım folyoları kullanılır

Koruyucu giysinin her kullanımdan oumlnce kurallara uygun şekilde sağlamlığı kontrol edilmeli

ve duumlzenli olarak temizlenmelidir

Duumlşmeye Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Duumlşmeye karşı oumlnlemler (kenar koruma korkuluklar) teknik sebeplerden

oumltuumlruuml muumlmkuumln değilse ve tutma tertibatları (yakalama ccedilatı uumlstuuml yakalama tutma

ağı) yapılan işe uymuyorsa yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanım

kullanılmalıdır Bu donanımlar hayati oumlnem taşımaktadır Duumlşme riskinin olduğu

ve 2 metreden yuumlksekte yapılan işlerde paraşuumlt tipi emniyet kemeri

kullanılmalıdır Bel tipi kemerler ccedilalışmak iccedilin esneklik ve alan imkanı

sağlayabilir ancak duumlşmeye karşı koruyucu amaccedilla kullanılmazlar Aşağıdaki

durumlarda da yuumlksekten duumlşmeye karşı kişisel koruyucu donanımlar

kullanılabilir

- Ccedilalışma alanı dar olan yerlerde

- Duumlz ccedilatı kenarlarında

- Ccedilukur kenarlarında

- Demir direklerde

- Montaj işlerinde

- Tırmanma tertibatlarıyla yapılan işlerde

(tırmanma merdiveni tırmanma demirleri)

Reflektif Giysiler

Ccedilalışanların zamanında fark edilebilmeleri iccedilin gerekiyorsa reflektif

(yansıtıcı) giysi verilmelidir Yansıtıcı şerit bulunan koruyucu giysilerde

goumlruumlnuumlrluumlğuuml sağlayan bu şeritler kapatılmamalı kesilmemeli

katlanmamalıdır

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 32: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

32

Kulak Koruyucu Donanımlar

80 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml bulunan işletmelerde ccedilalışanların

kullanımı iccedilin kulaklık hazır bulundurulmalı 85 dB (A)rsquonin uumlzerinde guumlruumlltuuml

bulunan işletmelerde ise ccedilalışanların

- Kulak koruyucu tıkaccedillar ya da manşonlu kulak koruyucu kullanmaları

sağlanmalıdır

Kulaklıkların koruyuculuk duumlzeyi tuumlruumlnden ziyade guumlruumlltuumlnuumln şiddetine ve tuumlruumlne goumlre sesi ne

kadar azalttığına bağlıdır Kullanım rahatlığı ve hijyen youmlnuumlnden ikisi arasında seccedilim

yapılabilir Ccedilok yuumlksek guumlruumlltuuml maruziyetinin oumlnlenmesinde kulak koruyucu tıkaccedillar ve

manşonlu kulak koruyuculardan oluşan kombinasyonlar da kullanılabilir Kulak koruyucu

donanımları guumlruumlltuumlluuml ortama girmeden oumlnce guumlruumlltuumlsuumlz ortamda takın ve guumlruumlltuumlluuml ortamdan

ccedilıkmadan ccedilıkarmayın Kulak koruyucular tam oturacak şekilde doğru takıldıklarında konuşma

seslerini duymayı tamamen engellemeyecek ancak guumlruumlltuumlyuuml engelleyecektir

Tek kullanımlık olanları tekrar kullanmayın

Yağıştan ve Kış Şartlarından Koruyucu Giysiler

Yağış kar guumlneş gibi olumsuz atmosferik şartlara karşı korunmak iccedilin

koruyucu giysiler giyilmesi tavsiye edilir Bu tavsiye iklimsel koruyucu

giysiler iccedilin de geccedilerlidir İnşaat ccedilalışmalarında havanın etkisiyle oluşan

sağlık tehlikeleri hesaba katılmalıdır

- Yağıştan dolayı kıyafetin ıslanması veya

- Soğuktan ruumlzgardan ve ıslak zeminden dolayı vuumlcudunuzun uumlşuumlmesi

durumlarında koruyucu elbiseler seccedililmelidir

Solunum Koruma

Tehlikeli maddelerin radyoaktif maddelerin

mikroorganizmaların ve enzimlerin gaz buhar ve toz

halinde havayla taşınması durumunda solunumun

korunması gerekir

Oumlzelliklerine goumlre solunum cihazları

- Filtreli solunum koruyucular

- Temiz hava beslemeli solunum cihazları

- Ccedilevredeki havadan bağımsız ccedilalışan izole edici

solunum cihazlarıdır

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 33: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

33

BOumlLUumlM 7

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği Uyarı İşaret ve

Levhaları

1) GUumlVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

2)

Yasak işareti Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz

bırakacak bir

davranışı yasaklayan işaret

Uyarı işareti Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum

hakkında uyarıda bulunan işaret

Emredici işaret Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaret

Acil ccedilıkış ve ilkyardım işaretleri Acil ccedilıkış yolları ilkyardım veya

kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretler

Yangın İşaretleri Yangınla muumlcadele ekipmanının yerini bildirir

Engeller Tehlikeli Yerler Ve Trafik Yollarını Belirlemek İccedilin

Kullanılan İşaretler

Engellere ccedilarpma duumlşme ya da nesnelerin duumlşme tehlikesinin

bulunduğu yerler suumlrekli trafiğin olduğu yollar Ccedilalışma yerlerinin kullanım biccedilimi ve

ekipmanlar iccedilin kullanılan işaretlerdir

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 34: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

34

Bilgilendirme işareti

Yukarıda belirtilenler dışında bilgi veren diğer işaretler

El işareti Ccedilalışanlar iccedilin tehlikeli olabilecek manevra yapan operatoumlruuml youmlnlendirmek

iccedilin ellerin veveya kolların oumlnceden anlamları belirlenmiş hareket ve pozisyonlar

Işıklı işaret Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış iccedileriden veya arkadan

aydınlatılarak ışıklı bir yuumlzey goumlruumlnuumlmuuml verilmiş işaret duumlzeneği

Sesli sinyal İnsan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın oumlzel amaccedilla yapılmış bir

duumlzeneğin ccedilıkardığı ve yaydığı belirli bir anlama gelen kodlanmış ses

Soumlzluuml iletişim İnsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen oumlnceden anlamı belirlenmiş

soumlzluuml mesaj

Operatoumlr İşareti izleyerek araccedil ve gereci kullanan kişi

İşaretccedili İşareti veren kişi

YASAKLAYICI İŞARETLER

Sigara İccedililmez

Sigara iccedilmek ve accedilık alev kullanmak yasaktır

Yaya giremez

Suyla soumlnduumlrmek yasaktır

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

Dokunma

UYARI İŞARETLERİ

Parlayıcı madde veya yuumlksek ısı Patlayıcı madde

Toksik (Zehirli) madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Aşırı yuumlk

İş makinası

Elektrik tehlikesi

Tehlike

Lazer ışını

Oksitleyici madde

İyonlayıcı olmayan radyasyon

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 35: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

35

EMREDİCİ İŞARETLER

Goumlzluumlk kullan

Baret giy

Eldiven giy

Maske kullan

İş ayakkabısı giy

Yaya yolunu kullan

Koruyucu elbise giy

Yuumlz siperi kullan

Emniyet kemeri kullan

Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

Kuvvetli manyetik alan

Engel Duumlşme tehlikesi

Biyolojik risk

Duumlşuumlk sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici madde

ACİL CcedilIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

Acil ccedilıkış ve kaccedilış yolu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım Sedye Guumlvenlik duşu Goumlz duşu

Acil yardım ve ilk yardım telefonu

YANGINLA MUumlCADELE İŞARETLERİ

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Yangın Soumlnduumlrme Cihazı

Acil Yangın Telefonu

Youmlnler (Yardımcı bilgi işareti)

2) TEHİKELİ MADDE VE MUumlSTAHZARLARIN ETİKETLENMESİ

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 36: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

36

BOumlLUumlM 8

Okul Ve Kurumlarda İş Sağlığı Ve Guumlvenliği İlkyardım İCcedilİNDEKİLER

1- GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

2- OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

3- İNSAN VUumlCUumlDUNU TANIMA

4- HASTA YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ

5- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

6- HAVA YOLU TIKANIKLIKLARI

7- KANAMALARDA İLK YARDIM VE ŞOK

8- YARALANMALARDA İLK YARDIM

9- YANIK DONMA VE SICAK CcedilARPMALARINDA İLK YARDIM

10- KIRIK CcedilIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM

11- BİLİNCcedil BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM

12- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

13- HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

14- GOumlZE KULAĞA VE BURUNA YABANCI CİSİM KACcedilMASINDA İLK

YARDIM

15-BOĞULMALARDA İLK YARDIM

16- HASTAYARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ

17-DİĞER ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 37: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

37

GENEL İLK YARDIM BİLGİLERİ

İlk yardım

Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye duumlşuumlren bir durumda sağlık goumlrevlilerinin

tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması durumun daha koumltuumlye gitmesini

oumlnlemek amacıyla olay yerinde tıbbi araccedil gereccedil aranmaksızın mevcut araccedil gereccedille yapılan

İLACcedilSIZ uygulamalardır

(TC Sağlık Bakanlığırsquonın 22052002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazetersquode

yayınlanan ilk yardım Youmlnetmeliğirsquone goumlre)

Acil tedavi

Acil tedavi uumlnitelerinde hastayaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan

tıbbi muumldahalelerdir

İlk yardımcı

İlk yardım tanımında belirtilen amaccedil doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araccedil gereccedil

aranmaksızın mevcut araccedil ve gereccedillerle sağlık ekibi gelinceye kadar ilaccedilsız uygulamaları

yapankonuyla ilgili eğitim sonunda ilk yardımcı sertifikası almış kişilerdir

İlk yardımın oumlncelikli amaccedilları

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak

Yaşamsal fonksiyonların suumlrduumlruumllmesini sağlamak

Hastayaralının durumunun koumltuumlleşmesini oumlnlemek

İyileşmeyi kolaylaştırmak

İlk yardımın temel uygulamaları

İlkyardım temel uygulamaları Koruma Bildirme Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir

Koruma

Kaza sonuccedillarının ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin olay yerinin değerlendirilmesini kapsar

En oumlnemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek guumlvenli bir ccedilevre

oluşturmaktır

Bildirme

Olay kaza muumlmkuumln olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı

ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir Tuumlrkiyede ilk yardım gerektiren her durumda

telefon iletişimleri112 acil telefon numarası uumlzerinden gerccedilekleştirilir

Kurtarma (Muumldahale)

Olay yerinde hasta yaralılara muumldahale hızlı ancak sakin ve bilinccedilli bir şekilde

yapılmalıdır

112rsquonin aranması sırasında dikkat edilecekler

bull Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır

bull 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir

bull Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da ccedilok

bilinen bir yerin adı verilmelidir

bull Kimin hangi numaradan aradığı bildirilmelidir

bull Hastayaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalıdır

bull Hastayaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir

bull Eğer herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği

belirtilmelidir

bull 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tuumlm bilgileri aldığını soumlyleyinceye kadar

telefon kapatılmamalıdır

İlk yardımcının muumldahale ile ilgili yapması gerekenler

bull H Yrsquo ların durumunu değerlendirmek (AB) ve oumlncelikli muumldahale edilecekleri

belirlemek

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi

Page 38: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve ... · İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Uygulamaların İncelenmesi projesinin genel ... ilgili çok sayıda

38

bull H Yrsquo ların korku ve endişelerini gidermek

bull H Yrsquo ya muumldahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek

bull HYrsquo nın durumunun ağırlaşmasını oumlnlemek iccedilin kendi kişisel olanakları ile gerekli

muumldahalelerde bulunmak

bull Kırıklara yerinde muumldahale etmek

bull Hastayaralıyı sıcak tutmak

bull Hastayaralının yarasını goumlrmesine izin vermemek

bull Hastayaralıyı hareket ettirmeden muumldahale yapmak

bull Hastayaralının en uygun youmlntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak

(112)

(Ancak ağır hastayaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı suumlrece asla yerinden

kıpırdatılmamalıdır)

İlk yardımcının oumlzellikleri

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır Bu durumda

ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli muumldahaleleri doğru

olarak yapmalıdır Bunun iccedilin bir ilk yardımcıda aşağıdaki oumlzelliklerin olması gerekmektedir

1048766 İnsan vuumlcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak

1048766 Oumlnce kendi can guumlvenliğini korumak

1048766 Ccedilevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek

1048766 Sakin kendine guumlvenli ve pratik olmak

1048766 Eldeki olanakları değerlendirebilmek

1048766 İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

1048766 Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112rsquoyi aramak)

Hayat kurtarma zinciri

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve

ilk yardımcının goumlrevi değildir

1Halka - Sağlık kuruluşuna haber verme (ilk yardımcı)

2Halka - Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği (ilk yardımcı)

3Halka - Ambulans ekiplerince yapılan muumldahaleler

4Halka - Hastane acil servisleridir

İlk yardımın ABCrsquo si

Bilinccedil kontrol edilmeli bilinccedil kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir

Airway Hava yolu accedilıklığının değerlendirilmesi

Breathing Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

Compression Dolaşımın değerlendirilmesi