İşçi sağlığı ve güvenliği Çalıştayı

Upload: hakan

Post on 03-Apr-2018

239 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    1/133

    SALIIve

    GVENLALITAYI

    9 HAZiRAN 2012

    ISBN : 978-605-01-0418-9

    EMO YAYIN NO : EK / 2012 /522

    TMMOB

    ELEKTRK MHENDSLER ODASI1954

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    2/133

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    3/133

    TMMOB ELEKTRK MHENDSLER ODASI SALII ve GVENL ALITAYI

    9 Haziran 2012

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    4/133

    TMMOB ELEKTRK MHENDSLER ODASI

    SALII ve GVENL ALITAYI

    9 HAZRAN 2012

    Kasm 2012

    ISBN : 978-605-01-0418-9

    EMO YAYIN NO : EK / 2012 /522TMMOB ELEKTRK MHENDSLER ODASI YAYINLARI

    Ihlamur Sokak No:10 Kat:2 Kzlay AnkaraTel: (312) 425 32 72 Faks: (312) 417 38 18

    Yayna HazrlayanElektrik Mhendisleri Odas

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    5/133

    NDEKLER

    Al Konumalar 5

    I. OTURUM: Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    Pro. Dr. A. Grhan FEK

    Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi retim yesiDr. Celal EMROLU

    Ankara i Sal Meclisi yesi

    Av. Nurten ALAR YAKI

    TMMOB Hukuk Danman

    Soru-Yant Blm

    II. OTURUM: Kazalarnn nlenmesi ve Gvenlii UzmanlHizmetlerinden Beklentiler

    Musa DEMR, Mettileri Dernei

    . Kamil KARTAL, Enerji-Sen Genel Bakan

    Mehmet TRKUAR, Avukat - Elektrik Yksek Mhendisi

    Rahmi NAN, Mettileri DerneiSoru-Yant Blm

    FORUM: i Sal ve Gvenliinde Gelecee Ynelik ngrler

    EMO i Sal ve Gvenlii altay Sonu Bildirgesi

    NDEKLER

    Al Konumalar 5

    I. OTURUM 11

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    Pro. Dr. A. Grhan FEK 14

    Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi retim yesi

    Dr. Celal EMROLU 21

    Ankara i Sal Meclisi yesi

    Av. Nurten ALAR YAKI 45

    TMMOB Hukuk Danman

    Soru-Yant Blm 51

    II. OTURUM: 63

    Kazalarnn nlenmesi ve Gvenlii Uzmanl Hizmetlerinden

    Beklentiler

    Musa DEMR 66

    Mettileri Dernei

    . Kamil KARTAL 78

    Enerji-Sen Genel Bakan

    Mehmet TRKUAR 85

    Avukat - Elektrik Yksek Mhendisi

    Rahmi NAN 100

    Mettileri Dernei

    Soru-Yant Blm 103

    FORUM 113

    i Sal ve Gvenliinde Gelecee Ynelik ngrler

    EMO i Sal ve Gvenlii altay Sonu Bildirgesi 129

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    6/133

    4

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    7/133

    5

    SA

    LIIveGVENLALITAYI/9Haziran2012

    CENGZ GLTA

    EMO Ynetim Kurulu Bakan

    Sayn Konuklar,

    Deerli Katlmclar,

    Hepiniz ho geldiniz. i Sal ve Gvenlii altaymzn alnda, EMO

    Ynetim Kurulu ve ahsm adna sizleri sevgiyle ve dostlukla selamlyorum.

    Genel Kurulumuzun ardndan yeni alma dneminde oluturulan, Odamzn

    i Sal ve Gvenlii Komisyonu, yapt ilk toplantda, zaman geirmeden

    bir altay yaplmasn gndemine ald. Planladmz bu etkinlikte, Trkiyenin

    gndeminden dmeyen ve neredeyse seri cinayetlere dnen i kazalar

    gibi ok ciddi toplumsal bir sorunu tm ynleri ile kendi alanmzdan

    tartmaya ayoruz. Bylesine nemli bir konuda altay dzenleme nerisi

    getiren ve ardndan ksa bir srede altayn hazrlk srecine emek veren

    Komisyonumuzun deerli yelerini kutluyorum. Bu altayn, bundan sonra

    Odamz tarandan bu alanda dzenlenecek olan birok etkinlikler dizisinin

    nn aacana inanyorum.

    Deerli Arkadalar,

    Neden EMO olarak byle bir altay gndemimize aldk?

    AILI KONUMALARI

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    8/133

    6

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    nk nsanlarmz gz gre gre lyor. Davutpaada, Karadonda, OSTMde,

    Dursunbeyde, Ainde, Erzurumda, Tuzlada ve her yerde. lkemizin drt

    bir yanndan iilerin lm haberleri geliyor. Savrularak, yanarak, boularak,

    gk altnda kalarak, ezilerek her gn en az 4 ii hayatn kaybediyor.Sosyal Gvenlik Kurumu verilerine gre 2010 ylnda 1444 ii, 2011 ylnda ise

    1563 ii hayatn kaybetti. Bu gereklere ramen AKP iktidar ii lmlerini

    kader, vadeleri dolmu, lm bu iin doasnda diye deerlendiriyor. Oysa

    tm i kazalar ve meslek hastalklar nlenebilir. Bizler nlenebilir olduklar

    halde gerekletii iin yaananlar i cinayeti olarak tanmlyoruz.

    Sevgili Arkadalar,lkemizde baz blgeler veya ehirler artk eskisi gibi yresel oyunlar,

    kyaetleri, iveleri ya da mehur olmu meyve ve sebzeleri ile anlmyor artk.

    lkemizde anmsanacak yeni reerans kotlar- kriterler olutu belleklerimizde.

    Karadon ve Elbistan gk altnda kalan kmr madeni iileri ile, Adana Kozan

    baraj sular altnda kalan, yine Erzurum Akale deniz bisikletinden derek baraj

    glnde donarak, boularak len enerji iileri ile, Esenyurt alveri merkezleri

    inaatnda adrlarda yanan inaat iileri ile, Davutpaa ve OSTM gvencesiz

    ve denetimsizce ilkel koullarda srdrlen retimlerin sonucunda canlarn

    yok olduu toplu elaketlerle anlyor artk.

    ok azla geriye gitmeye de gerek yok aslnda. Sadece 2012 ylnn bandan

    buyana geen son 5 ayda yaanan i kazalar ve lmlere ait resmi rakamlar

    bile nasl bir alma yaamndan bahsettiimizi anlatmaya yetiyor. 2012

    ylnda Ocak aynda 62, ubat aynda 42, Mart aynda 59, Nisan aynda 87 veMays aynda 69 olmak zere son 5 ayda 319 emeki bugn aramzda deil.

    Szn ettiim souk rakamlar ve istatistikler ile yaanan ykler ve aclar

    arasndaki insani olmayan uurumun arkndaym deerli arkadalar.

    Yaananlar sermaye cephesinden nasl izah edilmek istenirse istensin bu i bu

    kadar basit deil. Krlarna ve byme istatistiklerine kadn erkek demeden

    kurban verdiimiz insanlarn dedikleri bedelin karl AKP iktidar tarandan

    Trkiyenin in ve Arjantinden sonra dnyann en hzl byyen ekonomisi

    olduu mjdesiyle sunuluyor.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    9/133

    7

    SA

    LIIveGVENLALITAYI/9Haziran2012

    Deerli Katlmclar,

    lkemizde, inaat, maden, enerji ve hizmet sektr en azla can kaybnn da

    yaand alanlar. Yaralanmalara baktmzda da yine inaat, tekstil, hizmet,

    gda, metal, maden, gemi ina ve enerji sektrlerini gryoruz. Bir yandantevik kapsamna alnan sanayilerin yine bu sektrlerde younlat da ak.

    Hkmetin tevik verdii blge ve sektrlerde retimin artmas beklenen bir

    durum. Ancak bu srecin daha azla i kazalarna yol amamas iin var olan

    tzk ve ynetmeliklerin hari harine uygulanmas ve daha nce gerekleen

    i cinayetleri iin alm davalarn da hzla daha azla maduriyet yaratmayacak

    ekilde sonulanmas gerekiyor.

    naat sektr iin Trkiye ekonomisinin lokomotii denmektedir. naat

    sektr byrken, lmler de katlanarak artmaktadr. naat sektr lml

    kazalarda ilk sraya yerlemitir ve bu konumunu deitireceine dair bir

    umut grnmemektedir. naat sektrnn aha kalkt sylenen yllarda, i

    cinayetleri de aha kalkmtr. 2010 yl verilerine bakldnda i kazalar sonucu

    meydana gelen 1.434 lmn 475inin yani her 3 lmden birinin inaat

    sektrnde olduu grlecektir. Bu uzun yllarn en yksek says ve orandr.Deerli Konuklar,

    i lmlerinin altnda yatan neden, salkl ve gvenli almann bir maliyet

    olarak grlmesidir. Sermaye bu yzden ii sal yerine i sal kavramn

    kullanyor. Yani iilerin deil iin sal, iletmenin verimlilii n planda

    tutuluyor. AKP iktidar da iilerin can gvenliini salayacak dzenleme ve

    denetimleri yerine getireceine; kresel rekabeti yani iletmelerin krllngereke gstererek emekileri koruyan mevcut dzenlemeleri dahi ortadan

    kaldryor ve denetim grevini gerektii gibi yerine getirmiyor. Zaten piyasaya

    alm bulunan ii sal ve gvenlii alan, u an Mecliste grlecek

    olan Sal ve Gvenlii Yasa Tasars ile tamamen sermayenin ellerine

    braklyor.

    Deerli Arkadalar,

    Sonuta; bizler bu altay dzenlerken esas vurgumuz, bata Esenyurt,

    OSTM, Davutpaa olmak zere yaanan ve toplu katliamlara dnen olaylar,

    yine her hata HES inaatlarndan gelen lm haberlerini kanksamayacamz

    iade etmektir. Taeron sistemine dayal retim yaps, uzun ve yorucu alma

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    10/133

    8

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    saatleri, geici ve esnek istihdamn i cinayetlerinde belirleyici olduunu

    biliyoruz.

    i sal ve i gvenliinin ksntya gidilecek ilk maliyet kalemi olarak

    grldn, Devletin ii sal ve i gvenlii denetiminden tamamenekildiini, Tm bunlarla birlikte en basit i gvenlii nlemlerinin bile

    alnmamasnn, tekil lmler deil artk toplu lmler dourduunun

    arkndayz.

    Deerli Katlmclar,

    Szlerime; bu konularda son dnemlerde yaanan aclar karsnda toplumsal

    bir bilin ve rgtl bir hak arama mcadelesi gelitiren i Sal ve GvenliiMeclislerinin, artk Cumartesi anneleri gibi sokakta arkndalk yaratmaya

    alan ve gelenekselleen eylemliliklerindeki son aklamalarn paylaarak

    son vermek istiyorum.

    Her ke banda, inaat adrnda, baraj glnde, maden ocanda, tersanede,

    ar merkezinde, hastanede, plaza oisinde, dershanede bizi bekleyen ac ve

    cinayetlere kar mezarlarmzdan kalkp kendi ellerimizle yazmalyz mezar

    talarmza:

    kazalar ve meslek hastalklarnda kaybettiimiz emekiler ve onlarn aileleri,

    merhamet deil, adalet istiyor.

    altaymza baarlar diliyorum. Hepimize kolay gelsin.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    11/133

    9

    SA

    LIIveGVENLALITAYI/9Haziran2012

    NURHAN PARLAK

    EMO i Sal ve Gvenlii Komisyonu

    Hepinize ho geldiniz diyerek szlerime balamak istiyorum.

    Aslnda burada syleyeceklerim, bu konuda TMMOBnin grlerinden yaplan

    alntlar ve bizim bu olaya nasl baktmz aklayacak bir iki hatrlatma.

    kazas ve meslek hastalklar, az nceki slaytlarda da grdnz gibi,

    lkemizde yaygn olarak grlen, alma hayatmzn en nemli riskleridir.

    Sadece i kazas olarak bakmamak lazm, meslek hastalklar da bu risklerin

    banda yer almaktadr.

    Evrensel Beyannamenin 22. ve 25. maddelerine gz attmzda, sosyal yaam

    ierisinde sosyal gvenlik hakk tm bireylerin temel hakkdr, bunu hibir

    zaman unutmamak lazm. Bunu salayacak olgu ve kurum ise devlettir. i

    sal ve gvenliinin temel olarak tane ana tara var diyoruz. Bunlardan

    bir tanesi iverenler/sermaye; bunlarn altrd emekiler -yani bizler- ve

    yasa ve ynetmelikleri dzenlemek Anayasal grevi olan devlet, i sal ve

    gvenliinin ana temel unsurudur. Ancak, bu temel unsurlar grevleriniyaparken ve yapmalar gerekenleri dzenli olarak yapmalarn salamak

    iin, mutlaka yardmc unsurlara ihtiya duyarlar. Bunlar, meslek rgtleri,

    sendikalar ve sivil toplum rgtleridir. Bizler bu grevi yerine getirirken, birok

    engelle karlayoruz; gerek sermaye tarandan ynlendirilen hkmet,

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    12/133

    10

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    gerekse hkmetin bizzat kendisinden. u dnemde AKP Hkmetinin yapm

    olduu; kendi atn rahat rahat oynatabilmek, istedii taraa dnebilmek iin,

    istedii yasay istedii gibi deitirip, torba yasalarla veya dzensiz, yasaya

    aykr ynetmelikler kararak bu ii yrtmeye almaktadr.Hatrlayacamz gibi bu sre 2003 ylnda balam, bununla ilgili ynetmelik

    ve 4857 sayl Kanunla birlikte birok ey yaplmaya allmtr. 4857 sayl

    Kanunu temel alnarak baz ynetmelikler kartlmtr. (Yanlmyorsam,

    bu ynetmeliklerin says toplam 23 taneydi.) Bunlardan bir tanesi de, ii

    sal ve gvenlii mhendislerinin almalarna esas bir ynetmelikti. Bu

    ynetmelikte baz uygunsuzluklarn olmas, hukuksuzluklarn olmasyla, Trk

    Tabipleri Birlii ve TMMOB dava am ve bu davalar sonucunda verilen kararlar

    neticesinde bu ynetmelikler iptal edilmitir. Arkasndan, baz deiiklikler

    yaplarak, bu ynetmelik tekrar kartlm ve yine direnle karlanca, bu

    seer Bakanln alma Yasasnda ve baz kanun maddelerinde deiiklikler

    yaplarak, kendilerini hakl duruma getirip, alan davalarn nn kesmek

    iin, torba yasayla baz uygulamalar yaplmtr. Bundan da netice alamayan

    hkmet, bu seer de karmza yeni bir kanun tasarsyla gelmi ve ii sal

    ve gvenliinin ruhuna aykr olacak bir ekilde, daha nceden de yapm

    olduu gibi, ii ticariletirmeye zen gstererek, yasay nmze sunmutur.

    Yasa, u anda grlmektedir, Meclise sunulacaktr. Buradaki toplantmzn

    amac da, bu hazrlanan yasann ii sal ve gvenliine neler getireceini,

    ondan neler gtreceini, alma hayatmzn neler kaybedeceini, sosyal

    gvenlik haklarmzda nelerden eragat edebileceimizi aka gstermektir.

    Uzmanlarmz da az sonra bu konular dile getirecektir.

    Sz daha azla uzatmadan, TMMOB Elektrik Mhendisleri Odas i Sal ve

    Gvenlii Komisyonu adna hepinizi saygyla selamlyorum eendim.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    13/133

    I. OTURUM

    SALII ve GVENL YASA TASARISI

    Prof. Dr. A. Grhan FEK

    Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi retim yesi

    Dr. Celal EMROLUAnkara i Sal Meclisi yesi

    Av. Nurten ALAR YAKI

    TMMOB Hukuk Danman

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    14/133

    12

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    15/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    13

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    FATH KAYMAKIOLU

    Oturum Bakan

    Sayn katlmclar,

    ncelikle ho geldiniz.

    Ben, uzun bir al yapmayacam; birka cmlem var. lkemizde, her 6

    dakikada bir i kazas olmakta ve 6 saatte bir iimiz hayatn kaybetmekte.

    Dier bir sylemle, gnlk 4 iimiz, akamlar evlerine deil; mezara gidiyor.

    Dier bir syleyeceim u: 2,5 saatte bir iimiz i gremez hale geliyor. Bir

    yl nce bu gnlk 3 iiydi, 4 iiye kt. Somut olarak, yeni Yasayla, mezara

    gidecek olan 4 iiyi acaba evine gnderebilecek miyiz?

    Yasa Tasarsnda tartma konusu yaptmz u meknda, konunun uzmanlarnabrakyorum sz. Benim syleyeceklerim bu kadar.

    Sayn hocam Grhan Fieki, Sayn Celal Emirolunu ve Sayn Nurten alar

    Yak krsye davet ediyorum.

    Bir telgramz var; onu okuyaym, ondan sonra balayalm.

    Dzenlemi olduunuz i Sal ve Gvenlii altayna nazik davetiniz iinteekkr ederiz. 27 Mays 20 Haziran 2012 tarihleri arasnda, Mersin Silike EitimTesislerimizde dzenlediimiz ynetici, ba temsilci ve temsilci eitimleri nedeniyleAnkara dnda olmamz nedeniyle altaya katlamayacamz bildirir, tm

    katlmclara selamlarmz bildirir, altayn baarl gemesini dileriz.

    Yol- Sendikas

    lk konumac olarak, Sayn hocam Grhan Fieke sz veriyorum.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    16/133

    14

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Prof. Dr. A. GRHAN FEK

    Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi retim yesi

    Teekkrler Sayn Bakan.

    Deerli arkadalar; ho geldiniz. yi ki geldiniz. nk lkemizde alma

    yaam ok zor gnler geiriyor. Dolaysyla, yalnzlmz ve karamsarlmz

    ancak birlikte aabiliriz. Tek bamza kaldmz zaman, iyice karamsarln ve

    yalnzl dibine deriz. Dolaysyla, bir arada olmak, bunlar konumak byk

    bir nimet. Onun iin, sizlere ve bu altay dzeyenlere teekkr ediyorum.

    i sal ve i gvenlii konusunu tek bana ele almadan nce una bakmak

    gerekir diye dnyorum: alma yaamnda neler oluyor? imdiye kadar

    hi grlmemi bir ey kt ortaya. Hava ikolunda grev yasa konuldu. Hzla

    TBMMden bu konuda bir yasa karld. Bakanlktaki Sosyal Gvenlik Kurumu

    mettileri dnda, btn mettiler i mettii yapld; yani o gne kadar

    KUR bnyesinde aaliyet gsteren mettiler bundan sonra sizin alma

    yaamnzla ilgili her konuyla ilgilenebilir; nk ad i mettii. Bu arada,

    saylar az, grevleri ok olmasna karn, i mettilerine bir de kayt d

    istihdamla ve sigortasz altrmayla ilgili grevler yklendi. yerlerindeki

    alma koullarna bakmaya m koacaklar, yoksa kayt d ekonominin peine

    mi decekler?

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    17/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    15

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Tiyatro ve senoni orkestralarna olan sevgilerinden (!) tr, hkmet onlar da

    zelletirme ve taeronlatrma karar ald. zelletirme o hale geldi ki, isizlikle

    mcadele konusunda hkmetin elinde silah kalmad. Nasl ba edeceksin

    isizlikle? Sze bakarsanz, mthi mcadeleler var, akti igc programlarvar. Ne kadar aktise, ne kadar akti olabilirse. te yandan bakyorsunuz, artk

    10 yanda raklar greceksiniz iyerlerinizde; nk 4+4+4le bu i giderse,

    ilk 4n sonunda ocuklar, rak ad altnda retim alanna sokarsnz. Artk

    pplar msnz, altrr msnz? Takldm ustalara, Haydi, gzn aydn, 10

    yanda raklarn olacak. dedim. Olur mu hocam yle ey! dedi. Olacak ite.

    Sen almasan bakas alacak, hi olmazsa sen al. Sen vicdanl bir adamsn,

    ezmezsin ocuu. dedim. Sen almazsan, o almazsa, ben almazsam, ne olacak?En hunhar olanlar alacak, en vahi olanlar raklar alacak, daha da ezecek.

    Yani zm, benim almamam, senin alman deil. zm, bu yata ocuk

    eitimden koparlp rak olur mu? renimini en yksek basamaklara kadar

    srdrebilmesi iin elinden geleni yapacaksn. Destek olacaksn.

    ok ayrntsna girmiyorum. Tabii, 4+4+4e ilikin sylenecek ok ey var. Ama

    te yandan baka bir ey var. Her eyden nce adalet diyoruz ya, ocuk sululuu

    zerine biraz altm, kaa yordum. Bu ocuklar yle adlandryorlar: Sua

    srklenen ocuklar. Ben, yle demiyorum, Sulanan ocuklar diyorum.

    nk u anda hapishanelerde tutuklu bulunan ocuklarn yzde 90 henz

    hkm giymemi, tutuklu; yani suu ilemi mi, ilememi mi; ceza alacak m,

    almayacak m, belli deil. Yzde 90 bu. Yani ocuun yaamn karartyorsunuz,

    ocukluu geiyor, sonra zr dileriz ilan diyorsun.

    Niye bu kadar dattm konuyu? unun iin: Biz, ii sal ve i gvenliindenkonuacaz da ne olacak? Memlekette bunlar varken, bunu mu kurtaracaz

    tek bana? Bizim en byk hatamz, tek bana kurtarma merak; yani bizim

    iin kendi konumuz neyse, onu kurtaralm, brleri sonra kurtarlr. Yok byle

    bir ey, hepsini beraber kurtarmamz lazm.

    Eer u anda gerekletirdiimiz bir panel olmasayd da bir konerans olsayd;

    benim konumama bir balk atmak gerekirdi. Ben yle balk attm kendi

    kendime: Samimiyet testi. alma Bakanl bu konuda samimi mi? imdiye

    kadar saydklarmzda bir samimiyet gremiyorum ben, ama acaba ii sal

    ve i gvenlii konusunda bir samimiyet var m? Bakan, ilk dakikadan gol

    att, samimiyeti sorgulad. Dedi ki, Bu i sal m, ii sal m?

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    18/133

    16

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    alma Bakanl niye byle bir yasa karmaya kalkt? Daha nce de alma

    Bakanl 1993 ylnda bu konuda bir yasa karmay dnd, bizleri ard,

    konuuldu, bir taslak kt ortaya. Taslak elimde. Ad, Mesleki Salk ve Gvenlik

    Yasa Tasars. Ondan sonra Bakanln Sr bu yzden yasa karyoruz. dedii89/391 sayl ereve Direktiinin ad yle: ilerin Salk ve Gvenliinin

    Gelitirilmesini Desteklemek in nlemler Hakknda ereve Direkti. Kim iin

    yapyormu bunu; iiler iin yapyormu. Bakanln Yasa Tasarsna bakyoruz,

    Sal ve Gvenlii. nn yaklamlar arasndaki arka bakn. Var m bir

    samimiyet?

    Konuma boyunca metni birbiriyle arptracaz, Bunlar:

    1- Mesleki Salk ve Gvenlik Yasa Tasars (1995)

    2- Avrupa Birliinin 89/391 sayl ereve Direktii

    3- Sal ve Gvenlii Yasa Tasars (2012)

    Onlarn arasndan bir yol bulmaya alacaz kendimize; ama samimiyeti

    deneyelim nce.

    2003 ylnda Avrupa Birlii alma Bakanlna dedi ki, Ben, iki tane konuyaok nem veriyorum. Bunun iin sana para vereyim. Bir, istihdam benim iin

    nemli; iki, ii sal ve i gvenlii benim iin nemli. Niye? kisi de ekonomik

    konular. Siz, ii sal ve i gvenliini sosyal bir konu mu sanyorsunuz;

    hayr. Avrupa Birliinin Tek Senedinde bu konu yle baland: i sal ve

    i gvenlii ekonomik bir konudur. Sosyal olsa, oy birlii gerekiyor. Hlbuki

    ekonomik olduu zaman, nitelikli ounlukla karar alabiliyor. Bir tanesi km,

    Ben, iimi ezmek istiyorum., brleri ezmek istemiyor, Avrupa Birliinin ortak

    politikas kmyor ortaya. Ezmek kelimesini yle deitirelim: u sektrdeki

    almalarda benim karm bakmndan biraz gevetilmesinde ayda var. Niye;

    ben kuvvetliyim bu sektrde, onun iin. Olmaz diyorlar. Bunu neye balyorlar;

    rekabet eitsizlii. Avrupa Birliindeki her lke ayn koullarda retsin ve

    rekabet etsin. diyorlar. te, ii sal ve i gvenliiyle ilgilenmelerinin,

    dnyann ilgilenmesinin esas nedeni bu. Bizimki baka, ama bize kulak veren

    kim? Biz, sosyal konularla urar gibi urayoruz, onlar ekonomik konuyla

    urar gibi urayor.

    Avrupa Birlii dedi ki, i sal ve i gvenlii konusunda size destek

    vereceim. ok iyi, iyi yaparsn. Ara gere vereceim, laboratuvarlarn

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    19/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    17

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    glendireceim, personelini eiteceim, unu yapacam, bunu yapacam.

    Sen de benim ereve Direktiimi benimseyeceksin, buna uygun ynetmelikler

    karacaksn. Yapar msnz? Yaparm. Haydi, yap! Bir trl yapamad.

    Arkadalar akladlar. nce ynetmelik kard, Dantay evirdi, bir dahaynetmelik kard, Dantay evirdi. Sonunda mecbur kald, yasa karalm bari

    dedi. Demek ki, alma Bakanl bu yasay Avrupa Birliinin ereve Direktiini

    Trkeye kazandrabilmek amacyla karttn sylyor. Samimi mi acaba;

    hayr, samimi deil. Nereden anlyoruz; maddeleri karlatrdmz zaman

    btn plaklyla ortaya kyor. nk alma Bakanlnn bir hastal var.

    Bu, 1978de de byleydi. Yalnzca bugnk Bakanln hastal deil bu; demek

    ki, brokrasinin bir hastal. Birinin istedii eyleri ne koyup size sunarken,arkadan kendi istediklerini araya koymaya alyor. Hi gerekmezken araya

    giriyor. Szgelimi, bu Yasada en ok tartma yaratan konulardan biri, bu

    konudaki eitim kurumlarnn oluturulmas, Trk Mhendis ve Mimar Odalar

    Birliinin ve Trk Tabipleri Birliinin bu alandaki almalarnn hie saylmas.

    Ne ilgisi var Direktife bunun? Direkti byle bir ey mi sylyor? Hayr. Direktie

    baktnz zaman, ne i gvenlii uzman, ne iyeri hekiminin istihdamndan

    sz ediyor. nk zaten bunlar kabul edilmi ykmllkler Avrupada, birde bu yasaya konulmasna gerek duyulmuyor. Ama neyi koyuyor? ereve

    Direkti, daha ok iilerin bilgilendirilmesi, bilgi edinme hakk, bunlarn i

    brakmalarnn yetkilendirilmesi, ii temsilcilerinin katlmnn rgtlenmesi...

    Yasa Tasarsnda var m byle bir ey? Bir iki satrla geiyor belki. ereve

    Direktiin ana ekseni bu, Yasann ana ekseni ise eitim kurumlar ve ortak salk

    gvenlik birimleri.

    1995 Yasa Tasarsnn ne? 1995 Yasa Tasars gerekten gzel, ilgin bir yasa

    tasars. Tabii, stnde allabilecek eyler var, ama o da u konularn

    stnde duruyor: yeri rgtlenmeleri; i gvenlii temsilcileri, grevleri,

    haklar; alanlarn sorumluluklar ve haklar, ulusal konsey. Avrupa Birlii

    ulusal dzeyde kurullarla uramyor, Uluslararas Konseyle urayor o.

    Ama 1995 Yasa Tasars ulusal konseyle de urayor. Bu yeni Tasarda da var.

    Ama ok ilgin bir arkllk var; 1995 Yasa Tasarsnda Yrtme Kurulu demi.Yrtme Kurulunda 3 tane brokrat, 4 tane hkmet d temsilci var. Bakn,

    3e 4. Kurullar incelerken nce bileimine bakmak gerek. rnein, Sosyal

    Gvenlik Kurumu Ynetim Kurulu. Prim denen bir kurum bu, deil mi? Kim

    ynetmeli buray? Kimin parasn kullanyorsun; prim deyenlerin. O zaman,

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    20/133

    18

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    prim deyenlerin oran ne acaba? 5te 2 midir, 7de 2 midir? Buna karn

    1995 Yasa Tasarsnn ngrd ulusal konseyin yrtme kurulunda; 3e 4.

    ereve Direktiinde Avrupa Birlii; uluslararas bir komite kuruyor, Bakan, oy

    kullanmamaldr. diyor. alma Bakanl, getirdii her ynetmelikte bakana2 oy veriyor. Eitlik durumunda Sanyorsunuz, byle bir ey olmaz, deil mi?

    Yaadm iin, biraz sonra anlatacam. Eitlik durumunda, alma Bakanl

    Mstear oyunu kulland, 9a 8 kazand. Demek ki, bu ok nemli bir madde.

    Ama bizimkiler samimi olmadklar iin, bunu herhalde gremiyorlar.

    Bir gn, alma Bakanl Sal Gvenlii Genel Mdrl bir toplant

    dzenlemiti. Orada arkadalar, bu ynetmeliklerle uraan arkadalar

    homurdanyorlard. Ne oldu? dedim, Avrupa Birlii uzman geldi, bir de bize

    ra att dediler. Niye ra att? dedim, Bunu Trkeye evirirken, vesaireyi

    unutmuuz dedi. u grevleri vardr vs. eklinde. Bir vesaire iin bu kadar

    ra atlr m? dedi. Vesaire iin z, yani konunun almn veriyor. dedim.

    Sen daraltmsn bunu; unlar unlar yapar, o kadar, bakasn yapamaz.

    Hlbuki vesaireyi koyduun zaman n alyor. Siz yorumlayn gerisini.

    Gerekten, bu metin birbirinden byk ayrlklar gsteriyor. rnein,ortak salk gvenlik birimi kavram her nde de var. Bakn, bu da bir

    samimiyet gstergesi. Yani Avrupa Birlii Direktii de diyor ki, Evet, ortak salk

    gvenlik birimleri kurulmaldr. Mesleki Salk Gvenlik Yasa Tasars (1995) da

    kurulmaldr diyor, bugnk de kurulmaldr diyor; ama arada bir ark var. lk

    ikisi, Kk iyerlerinin gleri buna yetmez, onlar iin kurulmaldr diyor. Yeni

    Yasa Tasars ve uygulama ne diyor; Kkleri brak, 50nin st iin bak. diyor.

    Tek tek irdelediimiz zaman, kkler iin ortak salk gvenlik birimi kurmakson derece masraf u anda; yani o yapya girerse o, ayn byk muamelesi

    gryor. Yetkilendirme Daire Bakan diyor ki, Arkadalarla uzun uzun tarttk.

    Biz, her iyeri iin iyeri hekimine 15 saat asgari sre koyduk. Azamisi de 20

    saat ilan, azla deimiyor, 15-20 saat olarak dnn. 5 ii altryorsa yine

    15 saat, 200 ii altryorsa yine 15 saat. Bir samimiyet var m bu ite? Yani

    diyor ki, 50nin altndakine bakmayacaz, stndekine bakacaz. O zaman,

    olayn boyutlar deimeye balyor.

    Bu ortak salk gvenlik birimlerine kar tepki var. Deniyor ki, Bu ticari. Tabii,

    50nin stne bu ii balarsa, onlarn ykmllklerini haifetme yolunda

    tedbirler getirirse, tabii ticarete girer; iyerleri iyeri hekimlerini ya da i

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    21/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    19

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    gvenlii uzmanlarn ekerler, Bak, u kadar para veriyorum sana. Dardan,

    ortak birimden daha ucuz teklifer geldi, daha ucuza altraym. der tabii.

    Ama kn byle bir ans yok; kk, ortaklaa yararlanmak zorunda, baka

    aresi yok zaten. Bir sokakta ya da bir sitede, OSTMde OSTMdeki dkknlardnn. Ka metrekare? Bodrumunu, asma katn da dnsen, 80 mdr, 160

    midir? Bu kadar meknda bir de doktor odas m kuracaksn, bir de hemire mi

    tutacaksn? Ama gzne apak kat, elini bilmem ne kesti, gnder poliklinie,

    ver 25 lira. Neredeyse 25 lira verse ortak salk gvenlik birimine i saysna

    bal, deiir; ama 25 ena bir para deil ortak salk gvenlik birimi girdisi iin.

    lkeler konusunda herkes ayn eyi sylyor. yasa tasarsn yan yana

    koydum, hepsi benzeri ilkeleri ne sryor. Ama tanmlar maddesi ok

    enteresan. Mesleki Salk Gvenlik Yasa Tasars 1995 8 tane ilke koymu. Bir de

    o dnemin zellii, alan ocuktu, ocuk aland, bunlara deinmi. Avrupa

    Birlii 4 tane tanm maddesi koymu; ii, iveren, zel olarak iilerin salk

    ve gvenliinden sorumlu ii temsilcisi, nleme. 4 tane tanmlama yapm.

    Bugnk Yasa Tasarsna bakyoruz, 22 tane tanm var, yani her eyi yeniden

    tanmlyor, yani Btn bildiklerinizi unutun, bundan sonra bu byle olacak.

    diyor. Bu bir keyilik kokusu veriyor mu size? Versin, nk btn uygulamalarda

    keyiliin daha n plana getiini greceksiniz.

    Keyilie bakn ya da samimiyetsizlie bakn. yerlerinde altrlacak

    elemanlarn meslek eitimi grm olmalar ykmll geldi, deil mi?

    yerlerinizden durmadan kaynaky eitime gnderiyorsunuz vesaire.

    Hepsinin belgesi olacak, deil mi? Niye kt bu, nereden icat oldu? Bu, tersane

    lmleri dolaysyla icat oldu. Tersanede iiler dyordu. Biz arknda deiliz,ama meer bilgisizliklerinden dyorlarm! Bilseler dmeyecekler sanki.

    Bakanlk kendini kurtarmak iin dedi ki, Bunlar cehaletlerinden dyorlar.

    Bunlar topluyorsunuz, topluyorsunuz, i glerle getiriyorsunuz, tersaneye

    yyorsunuz. Bunlar eitseydiniz, bu olmayacakt. Kendini kurtaracak imdi,

    yani bir kazada hemen diyecek ki metti arkadamz, Eitimi var m? Tam

    yollamak zereydik. ilan. Bitti, sorumlu sensin. Niye; eitimi yok. Nerede en

    ok i kazas oluyor; inaat sektrnde, deil mi? Yeni bir uygulama. Eer 10lira verirseniz l evre Mdrlne ve dileke verirseniz, 5 yl geici alma

    belgesi veriyormu. Byle bir ey olabilir mi? Hangi sektrden sz ediyoruz;

    inaat sektr ve antiyeler. Diyeceksin ki, antiye uygulamalarna bir kolaylk

    getirdi mi; hakikaten getirdi, mteahhitler bir nees aldlar. nk adam,

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    22/133

    20

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    bilmem hangi antiyede svacym, kalpym, buraya gelmi, Belgen

    nerede? deniliyor; yok. O zaman altramam seni. Kimi altracam ben?

    Git l evre Mdrlne, ver dilekeni, yatr 10 liray, al 5 yllk geici alma

    iznini, gel, bende al. Byle bir ey kabul edilebilir mi?SALONDAN- Bu sizin sylediinize ksmen katlmyorum. undan dolay:

    Mesleki eitimi olan insanlar olunca, hakikaten bir nevi kaza nlenebiliyor.

    Neden? Boya bilmeyen insanla, hakikaten eitim alm, boya bilen insan

    karlatrlamaz. Ancak, u yanl yaplyor: Bir dea, eitim veren irma

    denetlenmeli. Mesleki eitim kesinlikle kazay nler. Mesleki eitimin nemi

    kesinlikle ok yksek.

    Prof. Dr. A. GRHAN FEK- Dzelteyim. Kimse Eitim gereksizdir. diyemez.

    O zaman, size iki tane aratrmadan sz edeyim. Kaza nedenleri zerine

    bir aratrma yapmlar. Birinci aratrma demi ki, Kazalarn nedeni yzde

    85 insan hatas; geri kalan yzde 15i nlem alnmamasndan, alma

    koullarndan ilan. Bir baka aratrma demi ki, Byle bir ey olur mu? O da

    ayn veriler zerinden bir aratrma yapm. Yzde 95i ortak; yani hem alma

    koullarndan, hem insan hatasndan, yani gvensiz davran ve gvensizdonanm. Yzde 3 sr ii kusurundan, yzde 2si sr iveren kusurundan.

    demi. Bunu niye anlattm? undan: ok nemli bir politika arkn ortaya

    koyuyor bu iki aratrma sonucu. Yzde 85i insan davranna balarsanz,

    bunu eitmek lazm, kaasn dzeltmeden bunu nleyemezsin demektir.

    teki diyor ki, Yzde 95 insan aktr de var, ama donanm aktr de var. O

    zaman, eitim nemlidir, ama her ey deildir diyorsun. Burada, mesleki eitim

    nemlidir diyorsunuz. Katlyorum, ok nemlidir; ama l evre Mdrlne10 lira verirsen, unuttum! Olabilir mi, samimi mi? Ben, samimiyeti irdeliyorum

    burada. Bu davran normal buluyor musunuz siz? l evre Mdrlne 10 lira

    ver, kurtar! Konu o zaten. Yoksa Mesleki eitim nemsizdir, yapmayalm. gibi

    bir ey olabilir mi? inin eitim hakk, bilgilendirilme hakk diye yrtnyoruz

    burada, tabii nemli; ama tek bana kazay nlemekte yeterli deil.

    Konuuruz, yine devam ederiz. Zaten konumay tadnda brakmak lazm. Fazla

    uzatrsam, bir daha armazsnz beni. Onun iin, benden bu kadar.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    23/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    21

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Dr. CELAL EMROLU

    Ankara i Sal Meclisi yesi

    Merhaba arkadalar.

    Bu konu, yani i Sal ve Gvenlii Kanunu tartmas huzura ktndan

    bu yana 9 sene geti de, bir de daha eskisi var tabii ki. Konuyla ilgili ilk dea

    geni katlml bir etkinlik dzenleniyor. Bu anlamda EMO Ynetimine teekkr

    ediyorum. Bu tartma ilgili tarafarn katlmyla ok daha geni kapsaml

    olmalyd.

    Sunumumu tekrarlara girmeden, biraz da tartmaya zaman kalmas iin

    zetleyerek gemek istiyorum.

    Uygulanan neoliberal politikalarn sonucu ortaya kan Yasal dzenleme sreci

    bilimin-tekniin deiiminin sonucudur. diyorlar; ama artk bilimin, tekniin

    tamamen ideolojik karlar iin kullanld bir dnemi de yayoruz. Yasann geliim

    hikyesine baktmzda da, kapitalist hegemonyann ii salna etkilerini;

    iyeri tanmnn ve alma ilikilerinin esneklemesi (geici i ilikisi, ksmi

    sreli i szlemesi, ar zerine alma), ii yerine i kavramnn gemesi,taeronlama, ii sal gvenlii hizmetlerinin ve eitimlerinin piyasalamas

    sreci zerinden grebiliyoruz. alma yaamndaki esnekleme srecinde;

    srasyla Yasas, Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Yasas, torba yasalar ve

    nihayet Sal Gvenlii Kanunu Tasars gndeme geldi.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    24/133

    22

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    nceki konumaclar tarandan panel konusuna girildi, Tasarnn hikyesi

    anlatld, 2003ten bu yana, 9 senedenildi, ama konunun daha da eski bir tarihi

    var. Bu tarih, Grhan hocann syledii gibi, ekonomik birtakm sebeplerle

    ortaya kan anlaylar zerinden ekillendi. rnein; Avrupa Birliine girme

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    25/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    23

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    arzumuzun depretii dnemde, 90l yllarda huzura kan almalar var.

    2003te balatlan srecin uluslararas dzeydeki neoliberal politikalardan

    kaynaklandn sylyoruz. Torba yasalar yazld, yazboz tahtas gibi bkp

    usanmadan dzenlemeler yapld. Bu dzenlemelerle nihayetinde iininhaklarn iverenin adaletine ve himayesine alarak amalarna ulatlar

    diyebiliriz.

    2005te ne oldu da bu Tasar ile huzura ktlar? yle izah edebiliriz:

    3 Ekim 2005te Trkiye Avrupa Birliine girmek iin resmen bavurdu,

    balatlan mzakere srecinde uyumun salanmas iin i sal gvenliikonusunda mstakil bir yasann yaplmas gerektii sylendi. AB, 89da

    yazlan ereve Direkti ile birlikte 155 ve 161 sayl ILO szlemelerinin

    gereinin yerine getirilmesini istedi. Bu ereve Direktii ulusal, uluslararas

    dzeyde tarttmzda unu sylyorlar: ad stnde biz bir ereve

    hazrlarz, erevenin altn doldurmay lkelerin kendi dinamikleri belirler.

    hukukunuza karmayz, bu direkti ye lkeleri ilgilendirir diye ynergemizde

    yaynlamz. diyorlar. Bu sebeple hukuk Trkiyede baka, Avrupa lkelerinde

    baka belirleniyor. ereve Direktiin birebir evirisi olan bu Kanun Tasarsndan

    genel bir anlay kyor. Nasl ki Anayasada her eyi genel kavramlarla

    yazyorsunuz; zele indiiniz zaman, alm yoksa uygulamayabiliyorsunuz,

    bu ereve Direkti de byle bir ey.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    26/133

    24

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Yeni Kanun Tasarsnda yeni bir dzenleme yok arkadalar. Tm maddeler

    2003ten bu yana bahsettiimiz yasa, ynetmelikler, torba yasalar vesaire

    ierisinde var. alanlarn saln koruyacak ve iyiletirecek hizmet

    organizasyonuna ilikin; Tasar, eskisinden daha olumlu dzenlemeler iermiyor

    ve korunmaya ilikin yaptrmlar yok. Siyasi irade tazminci bir yaptrm istiyor.

    Hede nedir? SG Kanun Tasars; SG alannda mevcut yasa maddelerini

    yeniden gzden geirip AB mktesebatna uygun olarak iverenin aslisorumluluunu iyeri salk ve gvenlik hizmetinden sorumlu proesyoneller

    ile birlikte alanlara yklyor.

    Kanun Tasars, iverenleri alanlarn ile ilgili salk ve gvenlii salamak,

    mesleki risklerin nlenmesi (eitim ve bilgi verilmesi dhil), her trl salk

    ve gvenlik tedbirinin alnmas, organizasyonun yaplmas, gerekli ara ve

    gerelerin salanmas, mevcut durumun iyiletirilmesi konularnda sorumluluk

    altna sokuyor.

    Politikann z ise Tasar gerekesinde gizli; Genel nleme ve koruma

    politikalarnn son prensibi alanlara talimat verilmesidir. Bu talimatlar ile

    ngrlen ie ilikin riskler tanmlanarak ve alnmas gereken nlemlerden

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    27/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    25

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    bahsedilerek, alanlarn ii gvenli bir ekilde yapmalar salanacaktr.

    Tasar risklerden kanlmasn neriyor. Ve bir baka kap ayor; tehlike

    kaynann ortadan kaldrlmasnn mmkn olmad durumlarda(kanlmazlk

    ilkesi) iverenin risk deerlendirmesi(yapar veya yaptrr) sonrasnda; grevliproesyoneller araclyla nce eitim, sonra talimatlar vermesini ve iiyi

    tehlikeye zel grevlendirmesini istiyor. Bundan sonrasn iiye brakyor!

    verenlerin sorumluluu Yasasnda da vard, 4857de vard, 1475te de vard.

    Yeni Tasar; bu sorumlulua ilaveten caydrcl olmayan para cezas vesaire

    gibi mali ykmllkler getiriyor. Ama bu ykmllkleri getirirken, eski

    Yasasnda olmayan yeni bir anlay da getiriyor. Eski yasalar iiyi korurken,bugnk Yasa dorudan doruya sermayeyi/ivereni koruyor. Tasar diyor ki:

    Tamam, sana sorumluluklar yklyorum, ama bunun bir k da var. Nedir

    k; yeri hekimi veya i gvenlii uzman gibi proesyonelleri istihdam

    edersin, sorumluluu onlara yklersin. Tabii, burada sanki proesyonelleri zor

    duruma sokan bir hadise var gibi alglyorsunuz ilk nce; ama Yasann devamn

    incelediinizde, bu proesyonellerin de sorumluluu alanlara dorudan

    ykabileceine dair iadeleri gryorsunuz. Yani sonuta, btn sorumlulukiinin/emekinin zerine biniyor. Bunu nasl yapacaklar? Tabii, Grhan hocam

    katlmyor; ama ticari irketlerle, Trk Ticaret Kanununa tabii irketlerle, devlet

    denetiminde, piyasada yapacaklar. Baka seenekler de var tabii ki, ama

    nerilen seenek budur.

    Tasar, iverenleri i sal ve gvenlii hizmetini sunmak iin iyerlerinde i

    gvenlii uzman ve iyeri hekimi ile dier salk personeli gibi proesyonelleri

    grevlendirmekle ykml klyor. Tasar iyeri ortak salk ve gvenlik birimi

    tanmndan iyerlerinin ortaklaa kurduklar birimleri deil Bakanlka

    yetkilendirilen kamu kurum ve kurulular ile Trk Ticaret Kanununa gre aaliyet

    gsteren irketlerianlamak istiyor. Kamu kurum ve kurulular (4734 sayl Kamu

    hale Kanunu kapsamndakiler) iyeri salk hizmetini Salk Bakanlna bal

    dner sermayeli kurululardan, i gvenlii hizmetlerini ise 4734 sayl Kanun

    hkmlerine gre ihale yoluyla alacaklar. Anlald kadaryla bu hizmet ya

    piyasa koullarnda sunulacak ya da kamuyu (Kurum Hekimlii veya Toplum

    Sal Merkezi) tercih eden hekimlere angarya olarak havale edilecek.

    Yeni Tasarda iverenin iki sorumluluu var; asli sorumluluk ii sal ve

    i gvenliini salamak olarak gsterilirken; gizli sorumluluk olarak iinin

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    28/133

    26

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    korunmas adna iyerindeki ara ve gerelerin korunmas ile birlikte verimliliin

    artrlmasolarak tasarnn her maddesinde kendisini gsteriyor.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    29/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    27

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Yasann bir ama maddesi var. Amac okuduunuzda, katlmamak mmkn

    deil; ama kapsamla ilgili bir hadisedir ama. Kapsama baktnzda, Bu kanun;

    kamu ve zel sektre ait btn ilere ve iyerlerine, bu iyerlerinin iverenleri ile

    iveren vekillerine, tm alanlarna aaliyet konularna baklmakszn uygulanr.diyor. Tasars gerekesi; AB ereve Direktii ile ILO 155 ve 161 sayl szlemelere

    uygun dzenleme yapldn sylyor. Sz konusu belgelerde yazld gibi

    tm aaliyet alanlarndaki alanlar i sal ve gvenlii hakkna sahip

    olacaklar m? diye baktnzda, soru iaretleri ile karlayorsunuz. rnein,

    Tasar kamuyu kapsam dna atyor. Nasl kapsam dna atyor? nk Sosyal

    Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Yasas kamu alanlarn GSS kapsamna

    alyor, i kazas ve meslek hastalklar kapsamna almyor. Neden almyor? nkdevletin, kamu alanlaryla ilgili prim deme zorunluluunu kaldrdlar. Prim

    denmedii zaman da, eski Devlet Memurlar Kanununa dn yapyoruz.

    Orada da kaza ve mesleki hastalk halleri tanmlanmt; ama bununla ilgili

    zel sigorta yasas kartlmad iin, 47 yldr bu hakk alamadk. Yani

    bugnk SSGSS kamu alanlarn, 1965te kan Devlet Memurlar Kanunuyla

    ayn pozisyona getiriyor.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    30/133

    28

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Bir baka kesim olan kendi nam ve hesabna alanlar SSGSS ile i kazas ve

    meslek hastal sigortas kapsamna aldlar. Kendi hesabna alan sigortal;

    riskin derecesine gre %16,5 orannda prim dyor. Ancak, Sal

    Gvenlii Yasa Tasars bu hakk kapsamdan kartyor. Neden? SSGSS Yasas,kendi hesabna veya tarmda alan iin diyor ki, kazas ve meslek hastal,

    iverenin kast veya sigortallarn saln koruma ve i gvenlii mevzuatna aykr

    bir hareketi sonucu meydana gelmise, Kurumca sigortalya bu Kanun gereince

    yaplan veya ileride yaplmas gereken demeler iverene dettirilir. Yani Yasa,

    i kazas, meslek hastal gelimise, nce ivereni sorgularm diyor. Kendi

    hesabna alan hak sahipleri hem alan, hem de iveren. Ne olacak? nce

    kendisi (iveren) sorgulanacak ve i kazas ya da meslek hastalnn hesabnverecek. veren olarak sorumlu olacandan, bir hak kazanm da olmayacak.

    Bu durumu ge ark ettiler ve Kanun Tasarsnn istisnalar maddesinde, Ba-

    Kurlu ya da tarmda alan dediimiz kendi nam ve hesabna alan kesimi

    tekrar kapsam dna attlar.

    Dier tarata kayt d alanlar var; bunlarn geirdii i kazas, meslek

    hastal ne olacak? Mevzuat, sigortalnn i kazas ve meslek hastaln hukuk

    kapsamnda deerlendiriyor. Sigortaszsanz, geirdiiniz i kazas da meslek

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    31/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    29

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    hastal da hukuken kabul grmez. Buradaki sigortalnn la, sigortaszlarn

    kaza ya da hastalk bedelinin alanlara dettirilmesini gerektiriyor. Bu bedeli

    kim demeli? Tabii ki, sosyal devlet var diyorsak ve devletin bir sigorta

    kurumu varsa, SGK demeli Bedelin rcu mekanizmas, yani bedelin kimehavale edilecei ayr bir tartma konusudur.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    32/133

    30

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Tasar, 50den azla iisi olan iyerlerinde yeri Salk ve Gvenlik Birimi

    hizmeti ile iyeri hekimi ve i gvenlii uzman istihdam zorunluluunu 10 ii

    snrna indiriliyor. Kamu kurum ve kurulular hari 10dan az iisi olan ok

    tehlikeli iler iin yeni dzenleme vadeden Bakanlk, bu dzenlemenin naslolacan Tasarda belirtmiyor. Ayrca Bakanlk yetkililerinin Bir alan olsa

    da tm iileri kapsayacak sylemlerinden sonra Tasarda Gerektiinde bu

    destei ondan az alan bulunan iyerlerinden tehlikeli ve az tehlikeli snta yer

    alanlara da yaygnlatrmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir eklindeki yaptrmsz

    hkm ile 10dan az alan olan ok tehlikeli olmayan iyerlerini kapsam

    dna itiliyor. Gemite nasl iyerleri 50nin altna, yani 49a inme becerisini

    gsterdiyse, bugn de 9a inme becerisini gsterecek. Ayrca 9un altnda daayr bir tartma var.

    Beklenti udur ki; 1-9 ii altran iyerlerindeki hizmeti kamu adna SGK

    araclyla i kazas ve meslek hastalklar priminden inanse etmek (SGK,

    iinin parasn 9un altna dme becerisini gsterenlere aktaracak); 10 ve

    zeri ii altran tm iyerlerinde ise iverenlerin isteine bal olarak

    (isteyen, iyerinde iyeri salk hizmeti verebilir) hizmetin tamamnn piyasa

    koullarnda OSGB araclyla verilmesi.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    33/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    31

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Tasar, iverenleri i sal ve gvenlii hizmetini sunmak iin iyerlerinde

    i gvenlii uzman ile iyeri hekimi grevlendirmekle ykml klyor ve

    iverenler tarandan verilmesi zorunlu olan i sal ve gvenlii hizmeti

    konusunda i gvenlii uzman ve iyeri hekimi gibi proesyonellerinsorumluluklarn tanmlyor. Ancak, Bnyesinde bu vasfara sahip personel

    bulunmayan iyerleri, bu hizmetin tamamn veya bir ksmn ortak salk ve

    gvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirilebilecekler. Tasar bylece

    yzn dnd tara iaret ediyor. Hizmet sunan kurulular ile i gvenlii

    uzman ve iyeri hekimi; hizmetlerindeki ihmallerinden dolay hizmetin verildii

    iyerindeki iverene kar sorumlu olacaklar, ihmal ve kusurlu davranlarndan

    dolay yetkileri ellerinden alnacak (madde gerekesinden).

    yeri hekimi ve i gvenlii uzman alnmas gereken tedbirleri iverene yazl

    olarak bildirecek. Bildirim sonras iverenin hayati tehlike arz eden durumlar

    yerine getirilmemesi halinde; i gvenlii uzman ve iyeri hekimi durumu

    Bakanla bildirecek. verene para cezas (ikyet konusu ise) uygulanacak!

    zetle tasarru politikalarna ynelik bu uygulamann varaca yer;

    bireysel olarak iyeri hekimi ya da i gvenlii uzman olarak almannimknszlamasdr. Tasarruu da taeronlama ile beraber dnmek gerekiyor.

    Bu da u anlama geliyor; hizmet ya piyasa koullarnda dardan verilecek ya

    da taeron irketlerin iyerlerinde iyeri salk ve gvenlik birimi oluturmasyla

    hekim ve mhendisler taeron sorumluluunda dardan gelen elemanlar

    olarak iyerine girebilecekler.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    34/133

    32

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Asl mesele alanlarn ykmllyle ilgilidir. Tasarya gre; alanlar, aldklar eitim

    ve iverenin bu konudaki talimatlar dorultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden

    veya yaptklar iten etkilenen dier alanlarn salk ve gvenliklerini tehlikeye

    drmemekle ykml. alanlar, iveren tarandan kendilerine verilen eitim vetalimatlar dorultusunda; iyerindeki makine, cihaz, ara, gereler, kiisel koruyucu

    donanmdan sorumlular. yerinde ciddi ve yakn bir tehlike ile karlatklarnda ve

    koruma tedbirlerinde bir eksiklik grdklerinde, iverene veya i sal ve gvenlii

    alan temsilcisine derhal haber vermekle ykmller.

    Tasarya gre kurallara (iverenin talimatlarna) uymak alanlarn grevi; alanlarn

    salk ve gvenlik kurallarna uymamalar kendi grevlerinin yannda dier alanlarn

    salk ve gvenlii ile iyerinin gvenliini de tehlikeye atacaktr. Bu nedenle, iverenin

    talimat gerei kendi salk ve gvenliklerinden sorumlu olduklar gibi hareketlerinden

    dier alanlarn etkilenmesinden de sorumlu olacaklar (gerekeden).

    alanlarn ykmllnn z udur: Tasar; Ey iveren, alan eitirsin, talimatlar

    da verirsin, bundan sonras iiye ait diyor. Eski dzenlemelerde byle bir yaklam

    yoktu. Eer ii bir hata yapmsa, iveren bundan sorumluydu; ama bugn byle

    deil; iveren, alanlar hem kendi salklarndan, hem dier iilerin salklarndan,hem de iyerindeki retim aralar ile kiisel koruyucu donanmn zarar grmesinden

    sorumlu tutabilecek. Yani iveren sorumluluu tamamen iiye ykyor. Sonuta,

    iverenin sorumluluu da proesyonellerin sorumluluu da ortadan kalkabiliyor;

    ama alanlarn sorumluluu asla bir yere havale edilemiyor. Ya canyla deyecek, ya

    parasyla deyecek, ya iten atlacak.

    Tasarda almaktan kanma hakk balkl madde ile iten atlma hakkn tari

    ediyorlar. Kanununda mevcut olan madde Tasar ierisinde yeniden dzenlendi:

    Ciddi ve yakn tehlike ile kar karya kalan alanlar, i sal ve gvenlii kuruluna,

    kurulun zorunlu olmad iyerlerinde ise iverene bavurarak durumun tespit

    edilmesini ve gerekli tedbirlerin alnmasna karar verilmesini talep edebilir. Kurul

    kararn acilen toplanarak, iveren ise kararn derhal verir ve durumu tutanakla tespit

    eder. Karar, alana ve varsa i sal ve gvenlii alan temsilcisine yazl olarak

    bildirilir. Kurul veya iverenin, alann talebi ynnde karar vermesi halinde alan,

    gerekli i sal ve gvenlii tedbiri alnncaya kadar almaktan kanabilir. alanlar,

    ciddi ve yakn tehlikenin nlenemez olduu durumlarda iyerini veya tehlikeli blgeyi

    terk ederek gvenli yere gider. alanlar talep etmelerine ramen gerekli tedbirlerin

    alnmad durumlarda, tabi olduklar kanun hkmlerine gre i szlemelerini

    eshedebilirler.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    35/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    33

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Tasarya gre bir tehlikenin sadece ciddiolmas, ya da sadece tehlikeliolmasyetmiyor! Her iki durumun birlikteliine ilaveten nlenemezolduu durumda

    yani ii lmle karlarsa sz konusu hak kullanlabiliyor. Yani alan lm

    tehlikesini grerek iverene bavuracak, iveren durumu derhal inceleyerek

    karar verecek, karar yazlacak, alana bildirilecek Tasarya gre; alan

    isterse almaktan kanabilir, isterse blgeyi terk edebilir veya isterse i

    szlemesini eshedebilir. Bu bir hak olmaktan ziyade; i gvencesi sorununun

    zlemedii, haksz iten kartmalarn nlenemedii, azla altrmaya snrkonamad bir ortamda ii lmez sa kalrsa, olsa olsa iinin iten atlma

    hakk olabilir.

    Sz konusu madde 4857 sayl Kanununda ilerin haklar(m.83) ad altnda

    mevcut ve 9 yldr yrrlkte. Nedendir bilinmez(!); Taslak 83 nc maddeyi

    yrrlkten kaldrrken yeniden bir hak tanm yapyor. Eer bu madde bir

    hak olsayd hkmetin tm kurumlaryla gndeme ald Tuzla tersaneleri

    sorunlar zme kavuur, lmler olmazd. Sormak gerekir 2003ten bugne

    almaktan kanma hakktersanelerde ne kadar kullanld?

    Tasar Ciddi ve yakn, hatta nlenemez bir tehlikeyle karlarsan, yani lm

    grrsen, o zaman almayabilirsin. diyor. Nasl almayacak? Her durumda,

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    36/133

    34

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    her koulda almaya razym. diyor ii. Biz, modern, ada dzenlemeler

    yaptk. diyorlar. Nasl? rnein, Akalede, TEDA iilerinin lm meselesi.

    Bindirmisin bir alamete, gidiyor bir yerlere, diyorsun ki, Gln ortasnda lm

    grdnde almama, iten kma hakkn kullanabilirsin. Nasl? Diyeceklerki iverene, Toplant istiyoruz. veren, kurulunu toplayacak, Kurul bir karar

    alacak, o karar iilere yazl olarak tebli edecek, iiler duruma bakacak,

    ilerine gelmiyorsa almayacaklar. Tabii bu arada souktan donmazlarsa!

    Kanunu tasar halindeyken cmledeki balalar veya idi. Veya dediinizde,

    ciddi olur, yakn olur, nlenemez olur; yani herhangi biri olur. Nasl yaptlarsa,

    bunu ve iadesine dntrdler. Ve balacna dntnde de, Hepsini

    bir arada grrsen, yani lm grrsen bu hakk kullanabilirsin. gibi bir iade

    ortaya kyor.

    Tasarda baka haklar da tanmlanm. alanlarn grlerinin alnmas

    ve katlmlarnn salanmas balkl maddeye gre: veren, i sal ve

    gvenlii ile ilgili konularda alanlarn ve/veya temsilcilerinin grlerini alr,

    bunlara tekli getirme hakk tanr ve bu konulardaki grmelerde yer almalarn

    ve katlmlarn salar. veren, yeni teknolojilerin uygulanmasnda, seilecek i

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    37/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    35

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    ekipmannn, alma ortam ve artlarnn alanlarn salk ve gvenliine etkisi

    konusunda alanlarn ve/veya temsilcilerinin grlerinin alnmasn salar.

    veren, i sal ve gvenlii konusunda zel grevi bulunan salk ve gvenlik

    destek elemanlar ile i sal ve gvenlii alan temsilcilerinin; a) iyeri hekimi,i gvenlii uzman ve dier personel ile ilkyardm, yangnla mcadele ve tahliye

    ileri iin kiilerin grevlendirilmesi, b) koruyucu tedbirlerin ve koruyucu ekipmann

    belirlenmesi, c) salk ve gvenlik risklerinin nlenmesi ve koruyucu hizmetlerin

    yrtlmesi, ) alanlarn bilgilendirilmesi, d) alanlara verilecek eitimlerin

    planlanmas konularnda nceden grlerinin alnmasn salar.

    ilerin grleri alnacak, katlmlar salanacak! Nerede grdnz? Hepiniz

    retim alanndasnz. Hangi iinin hangi konuda ikri alnyor? Azn asn

    bakalm, la azna nasl sokuyorlar, onu kapnn nne nasl koyuyorlar. Bu,

    mhendis iin de geerli, hekim iin de geerli. Hekim, alma ortamyla

    ilgili, iyeri kurulurken grlerini bildirecekmi Peki, iveren bu hakk

    kullandrmad diyelim, ne olacak? ikyet olursa iveren 200 lira para cezasyla

    kurtulabiliyor.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    38/133

    36

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    alanlarn bilgilendirilmesi ve eitimi konusu: Tasar, alanlarn iyerinde

    karlaacaklar salk ve gvenlik konularyla ilgili yasal hak ve sorumluluklar

    hakknda gerekli bilgiyi almalarnn salanmasn ngryor. Tasar btn olarak

    deerlendirildiinde; bilgilendirme ve eitim, talimatlarla sorumluluunalt kademelere yklenmesinin n art olarak kabul ediliyor. Bilgilendirme

    ve mesleki eitimin ticari bir yan var, ayrca sorumluluun alt kademelere

    yklenmesi iin hazrlanan hukuki bir tuzak... Sorumluluk, iverenden

    proesyonellere, proesyonellerden de alana geerken, sorumluluu

    stnden atmann tek arac bilgilendirme ve eitim. Madalyonun bir yz

    iyi de, dier yznde de baka gerekler var. veren olarak, hekim olarak,

    mhendis olarak bilgilendirme ve eitim grevini yaparsan, talimatlar daverirsen i kazas ya da meslek hastal durumunda sorumluluun yok. Ben,

    eitimimi yaptm, bilgileri yazl olarak iinin eline verdim, altna imzasn

    attrdm, hibir sorumluluum yok, ite belgesi diyebilirsiniz. Eskiden bunlar

    diyemiyordunuz. Ne yaparsanz yapn, eitememisin. diyordu mahkeme;

    retememisin, anlatamamsn, o zaman, sen sorumlusun.

    yerlerinde i sal ve i gvenlii alan temsilcisi tanmn i sal

    ve gvenlii konularnda alanlar temsil etmeye yetkili alan olarakyapan Tasar temsilci seiminin kuraln da belirliyor. nceki taslaklardaki

    btn alanlarn katlm ile yaplacak seim yoluyla belirlenen temsilci

    seimindeki kural deitirilerek seim veya atama yoluyla grevlendirilir

    ekline dntrld. seim veya atama arasnda tercih yaptrdnz zaman,

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    39/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    37

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    iveren nasl bir seim yapar? Elbette ki atama yapacak. Cmlenin sonunda da

    seilir yerine grevlendirir diyor. Uygulamada temsilci iverenin dorudan

    doruya grevlendirecei bir ii olacak.

    Demokrasi olmadnda, toplumu hie sayan ve her trl temsiliyeti belirleyen

    anlay sonunda zne dnd. Yaatlan egemen anlaya uygun hegemonyac

    siyasi yaplamay iyerlerine/alma yaamna kural olarak getirdiler. Temsilci

    iiyi bile siyasi hegemonya belirleyecek. Hangi ii ona daha iyi hizmetedecekse, o iyerinin temsilcisi olacak, iiye hizmet eden ii deil. Tabii,

    tm bunlar i gvencesinin olduu ortamda konuulabilir, i gvencesiz

    taeronlaan ortamlarda da konuulabilir; her iki durumda baka sonular

    kar.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    40/133

    38

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Tasar, i kazalar ve meslek hastalklarnn nlenmesi konusunda ciddi

    iddialarla ortaya kt. Tasar, i kazalarndaki vaheti sergileyen SSK/SGK

    verilerine gndermelerle ironi yapyor. Kanunu yrrlkte olduu dnemde

    i szlemesine tabi olan alanlar iin azalmayan i kazalar ve artan lmlerleilgili rakamlar yllardr arszca tekrarlanyor. Tasar gerekesinde; kapsam d

    ve kayt d alanlara iaret ederek yasann kmas halinde i kazalar ve

    meslek hastalklarnn azalaca syleniyor. Ayn zamanda i kazas ve meslek

    hastalklar sonucu kaybedilen 44 milyar TLnin azalaca ve GSYHnin artaca

    belirtiliyor.

    Kanunu ve SSGSS Kanununda bulunanlara ek bir dzenleme getirmemesine

    ramen, Tasarnn alma Bakan tarandan tantm srasnda her rsatta

    i kazalarnn ve ii lmlerinin azalaca mesajlar verildi. Hep bir azdan

    gereklere vurgu yaptlar; kazalar ok artt. Ki, biliyorsunuz, artk tek

    tek deil; toplu lmlere, toplu i cinayetlerine dnt bu vahet. Byle

    bir ortamda, Kanun bu durumu dzeltecek. diyorlar. Hop! diyeceksin. 9

    senedir Tasar ile getirdiiniz btn maddeler bir ekilde yrrlkteydi; neden

    dzeltemediniz? ktidardasn, tek bana iktidardasn; neden dzeltemedin?

    Mstakil bir yasa olunca, btn sorunu zeceim. diyor. Yani maddeleri ayr

    ayr serpitirince olmuyor da, mstakil olunca m olacak? Bu ironik yaklam,

    can alc bir noktadan vurarak, Tasarnn taratar bulmasn salad. Bugn

    birok kurulu, siyasi parti, meslek rgt, sendika bu cmlenin arkasna takld.

    Haydi, artk kartn da yasay u kazalar bitsin. Bugnk tarihi yazn, Tasar

    dn Komisyondan geti. Bundan sonra neler olacak greceksiniz. Gerekten

    kazalar azalacak m, yoksa toplu cinayetler devam m edecek?

    Anlalan odur ki i kazalarnn i cinayetlerine dnt alma ortamnda

    herhangi bir iyileme olmayacak. Tasar gerekesinde iade edildii gibi i

    kazalarnn veya ortaya kan meslek hastalklarnn iyerinden mi yoksa alanlarn

    kurallara uymadaki ihmallerinden mi kaynaklandnn tespiti yaplacak ve buna

    gre gerekli tedbirlerin alnmas salanm olacak.Yani gnahkr(lar) aranacak,

    iveren bilgilendirme ve eitim ile talimat ykmlln yerine getirmise,

    iyerinde proesyonel alanlar ve kazaya urayanlar olayn sorumlusu olaraktanmlanacak ve ondan hesap sorulacak. nleme, koruma, iyiletirme adna bir

    dzenleme yok.

    Meslek hastalklaryla ilgili olarak ise suskunluk devam ediyor. Meslek

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    41/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    39

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    hastalklar konusunda Tasar ierisinde ne anlama geldii belirsiz tanm ile

    bildirim konusunda bir madde var. Meslek hastal umurlarnda deil; nk

    meslek hastal tespiti yaplamadndan dnyann en iyi lkesinden yz kat

    daha iyi bir lke konumundayz! Bu gerek konuulmuyor, konuulmadzaman da meslek hastalklar gndeme gelmiyor.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    42/133

    40

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Tasarda bir de yeri hekimi ve i gvenlii uzman eitimleri meselesi var.

    rnek alnan ILO ve AB belgelerinde Tasardaki eitim kurgusu yok. Ancak,

    iyeri hekimi ve i gvenlii uzman eitimlerini maalese inanlmaz kt biryere getirdiler. nceki tasarnn neredeyse tamam eitimleri dzenliyordu,

    hepsini yeni Tasardan karttlar, Bunlar ynetmelikle hallederiz. dediler.

    nk piyasalaan eitimler konusunda sorunlar had sahada ve iin iinden

    kamyorlar. Son Tasarda sadece iyeri hekimi, i gvenlii uzman ve

    eitim kurumu tanmlar var; eytani bir yaklamla tanmlar dndaki tm

    dzenlemeleri ynetmeliklere braktlar. nk gnlk deien politikalar

    nedeniyle yasayla bu alan dzenlemek zor oluyor! Tekrar tekrar sorunlumaddeleri Meclise getireceksin, komisyona sokacaksn Ynetmelii akam

    yazyorsun, sabahleyin onaylatyorsun, hadise bitiyor.

    Bu eitimlerle ilgili yaramz byk; Trk Tabipleri Birlii olarak 19 niversitenin

    rektrn bir araya getirip protokoller imzaladk, bu protokollerle bilimsel

    eitimler yaptk. ktidar bu birikimi yok etti, yasaklad.

    lke genelinde i sal ve gvenlii ile ilgili politika ve stratejilerinbelirlenmesi iin kurulan tavsiyelerde bulunmak gibi bir grevi stlenen

    Ulusal Sal ve Gvenlii Konseyi meselesi var.Arlkl olarak hkmet

    temsilcileri ve atanm brokratlardan oluacak, seilmilerin bazlar da iveren

    rgt ya da hkmet gdml rgtlenmeler adna katlacak ve siyasi irade

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    43/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    41

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    sosyal diyalog adna kararlar alarak alanla ilgili tavsiyelerde bulunacak!

    Sosyal diyalog bu mu?

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    44/133

    42

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    45/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    43

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Son olarak unu sylemek istiyorum: Kanun Tasars zerine yaplan bilimsel

    ve teknik denilen hazrlk gerekte ideolojiktir, ekonomiktir. AB ve ILOnun

    nerileri ile piyasann talepleri ve ihtiyalar dorultusunda zel giriimciliin

    desteklenmesi taleplerine uyarlanan iyeri salk hizmetleri ve eitimler deer

    salayan meta ve kr salayan sektr olarak algland. Yaananlar; Dnya

    Ticaret rgt ile yaplan Hizmet Ticareti Genel Anlamas ve Avrupa Birlii

    ile uyum srecinin sonulardr.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    46/133

    44

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Mesleki Salk ve Gvenlik Dergisinde bu tr deerlendirmeleri grebilirsiniz;

    Avrupada ve Trkiyedeki uygulamalar nedir, bunlar karlatrabilirsiniz.

    Uygulamalara baktmzda, bu srecin ne anlama geldiini, yani emein

    deersizletirilme srecini anlayabiliyoruz. Emek; toplumsal, kltrel, politik,sosyal ilevler iin deil, retim iin kullanlan bir sermaye mal olarak tercih

    ediliyor. Bu anlamda da gelimeler sadece bugnk hkmetle salanmad.

    12-13 sene nce planlanan bir hedein, yazlan bir senaryonun bugne nasl

    geldiini grebiliyoruz.

    Sabrnz iin teekkr ediyorum.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    47/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    45

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Av. NURTEN ALAR YAKI

    TMMOB Hukuk Danman

    Hocam ve Celal Beyin yasann tm zerinde yaptklar sunumlar benim

    konumam kolaylatrdndan ksa tutacam. Zaten yle de sz vermitim.

    Celal Beye de, hocama da, Benim sremi kullanabilirsiniz. demitim. Sunumlar

    iin teekkr ediyorum kendilerine.

    2003 tarihli Yasasnn yrrle girmesinden sonra, sz konusu edilen

    i gvenlii mhendislerine ilikin ynetmelik almalarnda yer aldm.

    Yasasnn 82. Maddesi mhendisleri ilgilendiren bir maddeydi. Yasann 5.

    Blm ii sal ve i gvenliine ayrlmt; bu maddeler iletilseydi eer,

    bugn bunlar tartyor olmayacaktk. Hocamn da belirttii gibi, konu ekonomikolunca yani iverenler iin maliyet unsuru olunca, ii sal ve gvenlii

    konusunda uygulamada sorunlar yaanaca getiimiz 10 yllk dnemde

    iyice anlald. Kanunun amacna aykr karlan ynetmelikler yargdan dnd.

    Hkmet, yargdan dnen ynetmelikleri kanunlara ve Anayasaya uygun

    biimde deitirmek yerine, yasalar deitirerek ynetmeliklere uydurdu.

    Bylece, hukuk devleti ilkesi dediimiz ey yaama gemedi, hkmet hep

    kanuna kar hile yntemiyle bugne kadar toplumu oyalad. 89/391/EECsayl Avrupa Birlii Direktii kabul edildiinde, Avrupa Birlii bu direktiin

    yerine getirilmesi iin alma Bakanlna hatr saylr bir hibe yardmnda

    bulunmutur. Bakanlk bu hibeyi nereye harcad bilemiyoruz. Bu Yasa Tasars

    da o alnan bedel iin karlm bir yasadr; yani iiler iin ya da salkl bir

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    48/133

    46

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    ortamda retimin yaplmas iin karlm bir yasa deildir aslnda. Benim

    bu 10 yllk srete anladm, ykmlln ekli ynnn kotarlmasndan

    ibarettir. Yani hkmetin ve iverenlerin ok da birincil, asli grevleri arasnda

    saydklar bir konu deil, insan haklaryla zdeletirdikleri bir konu da deil.i sal ve gvenlii konusunu siyasal iktidar, ne sosyal gvenlik kavramyla,

    ne insan hakkyla, ne de alma hakkyla ilintilendirmektedir. Bunun somut

    verisi, yaanan i kazalarnda Avrupa birincisi olmamzdr.

    in tuha tara, ii sendikalar da bu konuda gereken abay gstermediler.

    DSKi bunun dnda tutarsak, TRK-, HAK- gibi byk sendikalar

    gerekten ilgi gstermediler, bu alma srelerinde srarl olmadlar; bu da

    ii sendikalarnn durumunu ortaya koyuyor. TMMOB ve Trk Tabipleri Birlii

    olmasayd, ii sal ve gvenlii konusu bu kadar ok gndemde olmazd.

    Bakanlk bugne kadar ynetmelikler hakknda alan davalar, yaanan her i

    kazasnn gnahn TMMOB ve Trk Tabipleri Birliine ykmak iin kullanmtr.

    nk, yasay uygulama niyeti olmaynca, yasaya aykr ynetmelikler

    yaymland. Doal olarak bu ynetmelikler de dava konusu edildi. Bakanlk ise

    kendisini, Bu ynetmelikler bir trl yaamda karlk bulmad; nk bunlarhep dava atlar, yrtmeyi durdurma ve iptal davalar nedeniyle yasa emrini

    uygulayamadk. diyerek savunmaya geti. Oysa, yasal olarak 50 ve daha azla

    ii altran iyerlerinde i gvenlii mhendisi ve iyeri hekimi istihdam

    etme ykmll vard. Ynetmelik alt dzenleyici bir ilem olduundan,

    uygulanmas gereken Yasayd. Ancak Bakanlk, hukuka aykr ilemlere kar

    dava amak sumu gibi mhendisleri ve hekimleri kendi odalar ile kar

    karya getirerek atmal bir ortam yaratt.

    Bugn ben bir mhendis olsam, gerekten i gvenlii mhendislii grevini

    stlenmem. nk, bu grevi nasl yerine getireceinize ilikin yasada bir

    lt yoksa, yarn iyerinde ne yapacanz bilemezsiniz ve btn sorumluluk

    da size kalr. Kanunda, kavramlar ete kemie brndrlmemi, ilikiler

    somutlatrlmam, sadece genel ykmllk saylmakla yetinilmitir. Bu

    yasada sistem ve kurum bulunmamaktadr ve uygulama normlar ynetmelik

    ve teblilere braklmtr. Ynetmelikler her gn deiebilir ve size ne getirip ne

    gtrecei de belli deildir. Yasal koruyucu normlara sahip deilsiniz. Devaml

    deien ynetmeliklerde ise neyin hak, yetki, sorumluluk olduunu anlamak

    mmkn olmayacaktr. Oysa hukuk devleti ilkesi ve Anayasal olarak hak, yetki

    ve sorumluluk yasayla dzenlenir ve yasayla kaldrlr.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    49/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    47

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Kanmca, yasa i kazalarnn en aza indirilmesine ilikin bir amatan

    yoksundur. Yasa yalnzca i kazas olduunda hukuki ve cezai olarak sorumlu

    tutaca muhatab tespit etmektedir. Muhatap olarak da i gvenlii uzman

    bulunmutur. Devletin ve iverenin sorumluluu i gvenlii uzmannayklenmi ve iiye de ciddi ve yakn bir tehlike durumunda i szlemelerini

    eshedecekleri ynnde ii brakma bir hak olarak tannmtr. brakma bir

    hak ise, bu hak zaten i yasasnda mevcuttu ve bugne kadar iiler bu hakk

    kullanmamlar ve lmne almlardr. Zaten isizliin olduu lkemizde,

    insanlar sosyal gvenlik hakkndan yoksun lmne almay gze alyorlar.

    AVM inaatnda sigortasz alan, yevmiyeli iiler adrda yanmsa ve

    ldkten sonra sigortalanmlarsa, burada i akdini eshetme bir hak deildirartk. Burada hem yaama hem de alma hakkndan sz etmek mmkn

    deildir.

    Yasann ama maddesinde,Salk ve gvenlik artlarnn iyiletirilmesi iin, iveren

    ve alanlarn grev, yetki, sorumluluk, hak ve ykmllkleri dzenlenmektedir.

    diyor. Burada bu ii yrtecek olan mhendis ve hekimlerin ad yoktur. Yani

    burada mhendis ve hekimler zne deil. zne olmayan mhendis ve

    hekimlere yasa 8. madde ile ykmllk ve sorumluluk yklemitir. Hukuki ve

    cezai sorumluluk ykleyen yasa, iverenle ilikiyi de belirlememitir.

    Avrupa lkelerinde i gvenlii mhendislerinin ekilde istihdam edildiini

    grmekteyiz. Tam gn, ksmi sreli i akdi ve istisna akdi.

    Birincisi; iveren, bnyesinde alan bir kiiyi i gvenlii uzman olarak

    grevlendirebilir ya da dardan yeni bir ii olarak alabilir, yani bir i

    szlemesine bal olarak istihdam edebilir. Avrupada ii olarak i akdiyle

    istihdam edildiinizde, yalnzca o ii yani i gvenlii hizmetini yrtrsnz,

    bunun dnda iyerinde baka grev stlenemezsiniz. yerinde alana emir

    ve talimat vermezsiniz, ii temsilcisiyle ve iyeri hekimiyle ibirlii ierisinde

    alrsnz. Bu Yasada, ii ve hekimle allacak ibirliine ilikin herhangi bir

    dzenleme bulunmamaktadr.

    kincisi, i akdi olarak, siz serbest meslek mensubusunuzdur, ksmi sreliszleme imzalayabilirsiniz. Burada sizin hukuki ve cezai sorumluluunuz

    yok; nk ksmi sreli i szlemesine bal olarak alyorsunuz. Siz, ne

    yaplacana ilikin raporlarnz dzenlersiniz, ii temsilcileriyle ve hatta

    iilerle yz yze grebilirsiniz. Eer iveren, sizin talebinizi reddetmise, onlar

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    50/133

    48

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    bilgilendirmekle ykmlsnz, temsilciyi bilgilendirmekle ykmlsnz.

    Szn ettiimiz Yasada ise byle bir i ilikisinden de sz edilmiyor.

    Yasada yalnzca, tehlikeli ve ok tehlikeli ilerde ve 500n zerinde istihdam

    salayan iyerlerinde tam gn altrlacak bir i gvenlii mhendisindensz ediliyor. Ynetmelikle belirlenecei iade edilen bu istihdam ekli bu

    iyeri iin geerli. Bu saynn altnda kalan tm iyerleri iin asl istihdam ekli

    danmalk hizmeti dzeyinde ele alnmtr. Bu danmanlk hizmetinin de,

    ortak i sal ve gvenlik birimleri olarak rgtlenmi irketlerden alnmas

    zorunlu hale getirilmitir. Yani siz, kurulmu olan bir ortak i sal ve gvenlii

    biriminde i gvenlii uzman olarak, o irketin alan olarak grneceksiniz,

    o irket sahibi de talep halinde sizi talep edilen iyerinde grevlendirecek;

    yani mhendisler bir nevi kiralk iidir. Birden azla iyerinde grevlendirme

    yaplacaktr. Bir iyerinde ne kadar alacanz yine ynetmeliklere

    braklmtr. Diyelim ki, ii bana ylda 2,5 saat iyerine gideceksiniz; ne var ne

    yok, rapor edeceksiniz, aslnda iverenin sekreterliini yapacaksnz. Yaplacak

    iler, yaplmayan iler gibi. Yani alma Bakanl gelip orada teti yaptnda,

    evrak eksik olmasn diye, o sreci gtreceksiniz gibi duruyor. nk Yasann

    bu i dnda bir ilev yklediini gremiyoruz.

    Bu ii yapacaksnz; ama eer orada bir i kazas olmusa, i hekimleri biraz

    daha avantajl. Meslek hastal 5 yl sonra kabilir, 10 yl sonra kabilir; ama

    siz, kazann olduu anda sorumlusunuz. hmalden dolay, sizin ihmalinizden

    dolay bir kaza ortaya kmsa, siz, hizmet sunduunuz iverene kar

    sorumlusunuz. Sizin iki ivereniniz var; bir ortak i sal ve gvenlii birimi,

    bir de gidip iyerinde danmanlk yapm olduunuz iyeri.

    Yasann 8. maddesinin 3. krasn okuyaym: Hizmet sunan kurulular ile

    iyeri hekim ve i gvenlii uzmanlar, i sal ve gvenlii hizmetlerinin

    yrtlmesindeki ihmallerinden dolay, hizmet sunduklar iverene kar

    sorumludur.

    Hizmet sunan kurulu sizi bir yerde grevlendirdi; eer sizin ar kusurunuz

    olmasa dahi ihmal kavram ile hizmet sunan kurulula beraber sorumluolacaksnz, ama hizmet sunan kurulu dediimiz ortak salk ve gvenlik

    birimi, sizin ihmalinizden dolay bir tazminat demi ise, bu demeyi size rcu

    edebilecek. Danmanlk dzeyinde sunulan hizmette neler ihmal suuna konu

    olacaktr, bunlar ak olmadndan ucu ak bir sorumlulukla kar karyasnz.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    51/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    49

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Bu koullarda hakikaten i gvenlii uzmanl grevinin stlenilmesinin

    mhendislik hizmetlerine bir yarar var mdr, asl bundan sonra tartlmas

    gereken bu nokta. Eer i gvenlii uzmanlar mhendislik etiine uygun

    olmayan bu istihdam biimini reddederlerse, mhendis camias bunu tartpbir sonuca varrsa, en nemli kazan bu olacaktr. Bu yasada ii korunmuyor

    zaten, ii znesi deil. Yasadan benim anladm, iverenin i kazalarndan en

    az maliyetle nasl kurtulacana ilikin bir kurgu var. Sorumluluk i gvenlii

    mhendisine yklendii iin tepkiler denetimi yapacak olan Bakanla

    deil mhendise ynelecektir. Bu Yasa ile hem Bakanlk hem de iveren

    rahatlatlmtr. Eer bunun dnda amalanan bir ey varsa, bunu yaam

    gsterecek zaten.

    Yasada bir tehlike daha var. Eer bir iyerinde iveren vekiliyseniz ya da ksmi

    mdrlk yapyorsanz, sizin iiye talimat verme hak ve yetkiniz var demektir.

    Yasada bu konumdaki kiilerin i gvenlii mhendislii yapamayacana ilikin

    bir yasak bulunmamaktadr. veren vekili satyla, mdr, mdr yardmcs

    hatta usta gibi, ynetici kadrosunda bulunuyorsanz, i gvenlii uzmanl

    hizmetini yrtememeniz gerekir. antiye einin de iin organizasyonunda

    ve o antiyede alan iilere emir ve talimat verme hakk vardr ve iveren

    vekilidir. Buna karn, alma Bakanlyla evre ve ehircilik Bakanl

    arasnda imzalanan bir protokolde, antiye eferi i gvenlii eitimini

    almakla ykmlendirildiler. Bir mddet sonra greceksiniz, antiye eferi

    antiyelerde i gvenlii mhendislii grevini de stlenecek; nk iveren

    maliyeti azaltmak iin bunu yapacaktr. Oysa iveren vekillii ve i gvenlii

    uzmanl ayn kiide birleemez, birleir ise iverene kar bamszlk ilkesi

    ortadan kalkar. antiye eferi, i gvenlii grevini stlenmeye raz olurlarsa, o

    antiye eferinin akbetini kestirmek olduka zordur. Byk bir ksm cezaevine

    girecektir. u andaki i kazalarndan dolay cezaevinde olanlarn says yabana

    atlr bir say deildir. Bir de i gvenlii sorumluluunu aldnda, antiye

    eferinin durumunu dnemiyoruz. Bunun birka kez yaanmas durumunda,

    mhendisler Biz ne yaptk? diye dnmeye balayacaklar. nk bu srece

    i gvenlii uzman belgesi alm mhendisler ok azla katk koymadlar. Buisizlik ortamnda, mhendislerin yzde 30lara varan ak isizlik konumunda

    ya da baka ilerde alt bir ortamda insanlarn yapabilecei bir ey var

    m, ynnde hakl bir soru gelebilir ancak, yarn br gn meydana gelecek

    i kazalarndan dolay muhatap olunacak tazminat davalarnda -hukuki

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    52/133

    50

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    sorumlulukta-, yz binlerle iade edilen tazminatlar deyemeyecekler.

    Sigortallk olsa, belki bir nebze o karlayabilir; ama hizmetin znesi olan insan

    nemli, konu insan hakkyla ilintili, sizin alma hakknzla ilintili. Bu nedenle,

    mhendislerin ii zor diyorum.Baka bir toplantda bunlar tek tek irdelenebilir. yle tartlabilir: Grevlendirme

    ltlerini buralarda tespit ederek alma yaamna kldnda, mhendis

    snrlarn bilsin, bilmeden gitmesin; iverenin hem vekili, hem de i gvenlii

    uzman grevini stlenmesin. Buralar amak lazm, bilgilendirmek lazm

    diyorum ve bu konuda da tabii ki odalara grev dyor.

    Sabrla dinlediiniz iin teekkr ediyorum.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    53/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    51

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    SORU YANIT BLM

    FATH KAYMAKIOLU (Oturum Bakan)- Soru-yant blmne geiyoruz.

    Sorular btn olarak alacam. Ama nce, alma Bakanlnn internet

    sitesinde grdm, Bakann konumasndan bir alnty aktarmak istiyorum.

    alma Bakan, Trkiye veren Sendikalar Konederasyonunun yapm

    olduu bir toplantda unu sylyor: Burada eer sendikaclk oynayacaksak,

    burada eer bakanclk oynayacaksak, bunlarn, bizim endstriyel ilikilerimize

    hibir katks yok. Bir i kazas meydana geliyor; meydana gelen i kazas, size

    samimiyetimle sylyorum, alma hayatndan sorumlu bir bakan olarak

    yreimi titretiyor. Omuzlarma yle bir yk biniyor ki, o gn yerin altnagemek istiyorum. Benim suum mu bireysel olarak; deil. Gerek anlamda

    yorumu sizlere brakyorum. Ksacas, suu kendisinde grmeyen bir bakanla

    kar karyayz.

    Hocam ok gzel ortaya koydu, samimiyet dedi. Burada ciddiyet de yok.

    alma Bakanlndan sorumlu bir bakan, lmlerden ben sorumlu deilim

    diyor! Syleyecek szm yok.

    Sorular bekliyorum.

    Buyurun.

    ENGN KAYA (Gemi Mhendisleri Odas)- Hocam ok gzel aklad

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    54/133

    52

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    aslnda; u andaki Kanun Tasla, i gvenlii mhendislerini hukuksal adan

    hakikaten ok zor duruma drmekte ve sadece ivereni korumakta. Ben,

    zellikle 8. Maddede u konulmal diye dnyorum: Mademki i gvenlii

    uzmanlar herhangi bir iyerindeki eksiklikleri bildirip, yaplmazsa Bakanlabildirecekse, eer iveren bir yaptrm uygulayacaksa uzmana, en azndan

    maddi bir tazminat konulmas lazm. Szgelimi, eer 100 bin TL bir yaptrm

    uygulanacaksa uzmana, verene kar maddi tazminat aabilir. demesi lazm.

    nk uzman burada glendirmesi lazm. Diyelim ki hayati bir tehlikeyi

    bildirdik; metti geldi, kapatt; iveren bizi iten kartt. Buna kar hibir

    ey yok burada. 4857 sayl Kanununda, i, herhangi bir hayati tehlikeyle

    kar karya kald zaman, Sal Gvenlii Kuruluna bavurur. deniliyor.Bavurdu, dikkate almad diyelim, orada da bir tazminat konulmas lazm. Eer

    bunlar konulursa herkes grevini net yapar; konulmazsa korkar herkes, kimse

    yapamaz.

    OTURUM BAKANI- Forum blmmzde uzun uzun grlerinizi alacaz.

    Direkt konumalarmza ynelik sorularnz varsa, o ekilde zaman daha verimli

    kullanrz.

    MURAT KOCAMAN (EMO zmir ubesi)- Grhan hocam ok gzel bir giri

    yapt, yani toplumdaki hibir yap birbirinden bamsz deil. Dolaysyla, gl

    sendikalarmzn olamay, yani bylesi yaplarn olamay, bizi bu Yasa Tasars

    konusunda biraz yarm brakyor, gsz brakyor dolaysyla.

    Celal hocam, Bir ii bir ii yapmaktan kand zaman, bu ii yapmamak

    zere iverene bavurur. veren eer isterse, kurulu toplar, yazl bavuruyu

    deerlendirir, tamam, yapmayabilirsin ya da yapacaksn der. dedi. verenin

    bunun hepsini yaptn ve cevap verdiini varsaydmzda, bile bile, iinin

    istemedii halde greve gndermesi sz konusu. nk sonuta, dardaki

    isizlik hlihazrda hepimiz tarandan biliniyor, yakcl biliniyor. Burada

    iiye ok gzel bir hak verilmi: i brakabilirsin! Baka da bir hakk yok. Bu

    noktada neler yaplabilir? Mcadele tek bir yasa zerinden deil elbette.

    nk her zaman bunun temel bir elseesi vardr. Herhangi bir panelist bunu

    cevaplayabilir. Bu, hukukun dier bileenleriyle, Anayasa hukukuyla ya da ILO

    szlemeleriyle ne kadar badayor? Bunun zerinden acaba nasl bir tepki,

    mcadele hatt rlebilir, neler yaplabilir?

    HSEYN TEKN- Bu Yasa, ii snnda olmayp da, rnein kamuda alan

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    55/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    53

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    personeli, yani memurlar da kapsayacak m?

    Dr. NADR SEVN (Ankara Tabip Odas)- Anlatld kadaryla, TMMOB ve

    TTB dnda, bu Yasa Taslayla ilgili azla bir kurumsal alma olmam gibi

    bir anlam kt konumalardan. DSK var, KESK var, benzerleri var. Acaba buyneticiler bu yapmadklarndan dolay herhangi bir sorumluluk tayorlar m?

    kincisi, buna bal olarak, bunun yelerine dier kitle rgtleri tarandan,

    TTB tarandan ya da TMMOB tarandan, Sizin amirleriniz bu ii yapmyor

    kardeim. demek doru mudur, deil midir?

    ALAATTN AL YOLCU (EMO SG Komisyonu)- Grhan hocama sormak

    istiyorum. ocuk iilerden bahsetti; 4+4+4 eitim sisteminin getirilmesiyleileride ocuk iilerin ok artaca, sermayeye daha ucuz emek salanacandan

    sz etti. Bu eitim sistemi de bunu salamaya alyor. Gerek ama bu mu,

    gerekten emek gcnn drlmesi mi amalanyor? Bunun iin bizim ne

    yapmamz gerekiyor? Bu ocuk iilerle ileride karlamamak iin ne yaplmas

    gerekiyor?

    Celal hocama da bir soru sormak istiyorum. Bu Kanun maddesinde,

    almaktan kanma hakkndan bahsediliyor. Tanmlamada zaten alan

    demiyor, sigortallar kapsyor sadece. stanbulda len iiler ldkten sonra

    sigortaland. almaktan kanma hakk aslnda iyi bir madde deil mi?

    Erzurumdaki olay dndmzde, bu iiler eer sorgulasayd, Oraya

    gitmemiz gvenli deil. diye o maddeyi altrsalard, sonra iten kansalard,

    iveren zorlasayd, bu sre ileseydi daha iyi olmaz myd? Hayatta kalmak,

    isiz kalmaktan daha iyi deil mi?Teekkr ediyorum.

    . KAML KARTAL- Hocamdan esinlenerek soruyorum. iler aylardr maan

    alamadan alyor ve maalarn talep ettiler diye kapnn nne konuyorsa,

    Erzurumda e gitmeyeceim. diyecek bir cesaretli ii bulmak mmkn

    deildir. Kald ki, Erzurumda o 4 tane arkadan, Biz, ie gitmek istemiyoruz.

    diye yazl beyan vardr. Ona ramen gitmilerdir.

    Bir baka nemli ey, mesele sadece teorik boyutta tartlyor. Mesele, aslnda

    alma alannn topyekn gvencesizletirilmesi ve alanlarn toptan bir

    gvencesizlik sarmal ierisinde stat arkllatrlmasn gndeme getiriyor.

    Doal olarak, byle bir stat arkllnn alabildiine younlatrld bir

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    56/133

    54

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    ortamda, 50 tane yasa ksn, 1000 tane yasa ksn, hele hele piyasalatrlmaya

    alld -ki, zaten Yasann z odur- bu kadar mhendis arkadamzn,

    isiz olanlarn neredeyse tamamnn i gvenlii uzman olarak kurslara

    ve sertiika almaya mdahale ettikleri bir ortamda, baka bir dzlemde dedeerlendirmekte ayda olduunu dnyorum.

    Teekkr ediyorum.

    EMRAL KARADOAN (Liman-)- Liman- Sendikas uzmanym. Buraya

    sendikac olarak geldim.

    Bir ey renmek istiyorum iin akas. Bu herhalde konuyla ilgili katldm

    nc ya da drdnc panel. Konuyla ilgili srekli dile getirilen, i sal vegvenliinin piyasalatrld oluyor. Bu da zellikle ortak salk ve gvenlik

    birimlerinden hareketle syleniyor. Avukat arkadamz da bunu sylyor,

    dier konumaclar da bunu sylyor. 2008de bunlar 4857 sayl Kanununa

    girdi zaten. 4857 sayl Kanununun 81. Maddesinde iverenin gerektiinde

    bunu dardan da satn alabileceiyle ilgili bir hkm konmu zaten. Bunun

    stnden yaklak 4 yl gemi. 4 yldr bununla ilgili ne sendikalardan, ne

    odalardan herhangi bir tepki gelmedi. imdiye kadar, 2008den ncekidnemde ve 2008den sonra ka tane ortak salk gvenlik birimi kuruldu ve

    bununla ilgili bir almanz oldu mu?

    Teekkr ederim.

    SALONDAN- Tersanelerdeki iilerin belgelendirilmesiyle ilgili, kazalarn

    azaltlmas asndan neler syleyebilirsiniz?

    OTURUM BAKANI- Teekkr ediyorum.

    Toplantmz balayal 1,5 saat oldu. Bu 1,5 saat ierisinde, Trkiyede 15 tane

    iimiz u anda kaza geirdi. altay sremiz yaklak 6 saat. altaymzn

    bitiminde, biz uradan karken, bir iimiz daha mezara gidecek, evine

    gidemeyecek, ekmek alamayacak, ocuuna kavuamayacak. Ne yaplyor,

    bu rgtler neler yapyor? Baz eylemlilikler topyekn yaplmad zaman

    hibir amaca ulalamyor. iyi srkleyemiyorsa, alan srkleyemiyorsa,sembolik olarak 15-20 yneticiyle, basn aklamalaryla, bu i sadece

    geitiriliyor, baka hibir ey yapamyoruz. Arkadamza yant oldu mu,

    bilemiyorum; ama maalese bir ey yapamyoruz.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    57/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    55

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    Buyurun hocam.

    Prof. Dr. A. GRHAN FEK- Aslnda ok ilgin. Bizim ynetmeliklerimiz,

    rnein iinin maruz kalabilecei en yksek grlt snrn koyar. Ne iin

    koyar; gnlk 7,5 saat iin koyar. Bunun stnde alt zaman, o snr aynkalr m? Kimyasallarda Hangi snrn stnde solursa hasta olacak diye bir

    liste yaynlar, ama ne iin; 7,5 saat iin. Bir de cumartesi yarm gn alacak

    ilan hesab. Bunlara uyulmad iin, kimyasallardan da zehirlenirler. Sanki

    yasal olarak zehirleniyormu gibi, ama aslnda yasad. Tabii, samimiyetsizlik

    ve ciddiyetsizlik had sahada.

    Sal Gvenlii Yasa Tasars komisyonlarda grlrken, arada birradyolardan haber duyuyorum; Bu Yasa Tasars iiye iten kanma hakkn

    da verecek. Kendi kendime dnyorum, Niye tek bana bunu sylediler?

    diye. Yani bayram deil, seyran deil; bu niye sylendi imdi? Yasa Tasarsyla

    ilgili sylenecek ok ey var, ama haberde sadece bu satr veriyor. Bu da bir

    samimiyetsizlik. Niye? Tribne oynuyor. Yani diyor ki iiye, Bak, sana iten

    kanma hakk verdim. Bu, 2003 ylnda zaten verilmi. 1967 ylnda ILOnun

    kabul ettiimiz makine koruyucular hakkndaki szlemede de var, 67de devard bu. O zaman niye bunu ortaya sryorsun? Bu, tamamen tribne oynamak.

    Yani Yasa Tasars ksn ya da kmasn, uygulansn ya da uygulanmasn, bu

    nemli deil, Bak, ben senin iin bir ey yaptm iktidar olarak. diyor, mesaj

    veriyor. Dolaysyla, bu almadan kanma hakk komik bir ey.

    Tersaneden gelen arkadamz, i gvenlii uzmanna gvence istedi. vereni

    Bakanla ikyet ederse sorun olur. dedi. ikyet etme, 3 nshal detere yaz

    da, ben seni greyim. 3 nshal detere iverenin istemedii bir eyi yazabiliyor

    muyuz? Ama Bakanlk kendisini yle kurtaryor: Bak, senin iin unu yaptm.

    Eer sorumluluktan kurtulmak istiyorsa yazsn detere, Ben, iverene syledim,

    o yapmad. desin. Ama yazamazsn. Dedikleri gibi, i gvencesi konusu nemli

    bir konu, ama sadece onun i gvencesi mi; hayr. i temsilcisinin de i

    gvencesi ok nemli. i Sal Gvenlii Kuruluna girdi. Haydi bakalm,

    konu. Ben byle iiler tandm. Sendika temsilcisi, canavar gibi Sal

    Gvenlii Kurulunda alyordu. neriler getiriyor, rahatsz ediyor ivereni.

    Kzyor iveren buna. Ama sendika temsilcisi. Gvencesi var. Ama iveren sabrl,

    bekledi, 2 yl sonra sendika temsilcilii sona erdi, ertesi gn kartt.

    ocuk iiler sorununu dnelim. Niye ocuk altrlyor? Ucuz dediniz.

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    58/133

    56

    TMMOB

    ElektrikMhendisleriOd

    as

    I. Oturum

    Ucuz, art uysal, ne dersen yapyor. ay getirip gtryormu. Diyor ki iveren,

    Ben kime ay getirtip gtrteyim, kime yaptraym bu ii? Eitim mi bu? Hani,

    mesleki eitim diyorlar, aa yaken eilir diyorlar. Kimi eitiyorsun bu ekilde?

    4+4+4 denilen Yeni Eitim Yasas, ocuk ii yan drmesinin yan sra,kadnn evlendirme yan da drecek. Kzlar niye alma yaamna gider,

    erkekler niye alma yaamna gider, bunu dneceiz. Pek ok aktr var.

    Bunun iinde bir de toplumsal, kltrel etmenler var. Yani toplumumuz,

    ocuun almasndan rahatsz oluyor mu? 1992den beri ILOnun ocuk

    iiliinin sona erdirilmesi projesi kapsamnda TRK- almalar yapt, HAK-

    , DSK, TSK almalar yapt. Ben, TRK- sendikalarnn genel sekreterlerinin

    katld bir toplantda konutum; sordum, Sizin iileriniz bu konuda ne

    dnyor, yani onlar ocuklarn altryorlar m?. altryorlar. Sen sendika

    olarak kendi iine bu bilinci alamazsan, o ocuunu altrmak isterse, bunu

    nasl nleyeceiz?

    ocuk iilik konusu da bir tribne oynama aslnda. Kendi deneyimlerimden

    biliyorum, en ok ocuk iiyi daha ok bu mtedeyyin dediimiz insanlar

    altryor; yani din gndemlerinde daha n planda olan insanlar ocuu dahaok altryor. Hayretle bakyorum. Yani onlarn ahlak anlaylaryla bu nasl

    badayor diye de dnyorum. Onun iin tribne oynama diyorum buna.

    Tabii, ok byk bir rahatszlk kayna. Trkiyenin kabul ettii szlemelere

    aykr, yasalara aykr. Nasl byle bir ey yapabilecekler, bilemiyorum; ama

    4+4+4 de bir tribne oynama aslnda.

    Tersaneler iin yaplabilecekler konusunda bir sorunuz vard. Eitim gereksizdir

    demiyorum, ama bence tersanelerdeki en nemli sorun taeronlama

    uygulamalar. Taeron uygulamasyla ucuza ii altrma, ii ucuza mal etme

    gayretleri son sahada. Bunu at sylenen iyerleri var; orada daha uygun

    koullarda altrld, taeronlar denetim altna ald sylenen tersaneler var.

    Tersaneler konusu son derece nemli bir konu. Sanyorum, Devlet Denetleme

    Kurulunun bir raporu vard. ok ayrntl bir rapor hatrlyorum. Titizlikle

    irdelenen bir konu. Bugnlerde retim dt iin, belki gndemden dyor

    kaza saylar da otomatikman dt iin. Ama ben, konunun zerinde

    yeterince ikir olgunlatrlmad kansndaym ve her konuda olduu gibi,

    sosyal diyaloun orada yeterince salanmad grndeyim. Art, bir ey

    daha syleyeyim: Blgedeki yetkili sendikann da grevini yeterince yapmad

  • 7/29/2019 i Sal ve Gvenlii altay

    59/133

    Sal ve Gvenlii Yasa Tasars

    57

    SA

    LIIveGVENLALI

    TAYI/9Haziran2012

    kansndaym. Yani ii rgtsz olduu srece, burada ne kadar konusak da,

    ii kendi hakkn savunmad srece bir ey salanamaz diye dnyorum.

    Size bir hazr reete, doktor reetesi verecek durumda deiliz; ama bir sosyal

    diyalog ortamnn yaratlmas gerektiini dnyorum.

    ok hakl olarak, arkadalarmzdan biri, neriniz ne? diye sordu. O zaman

    size unu anlatarak bitireyim konumam. Gerekten nerimiz vard. alma

    Bakanl, bu Sal Gvenlii Yasa Tasarsn olgunlatrmaya alrken,

    daha dorusu toplumsal kesimlerden onay almaya alrken, Sal

    Gvenlii Konseyi bnyesinde bir hazrlk komisyonu kurdu, alt komisyon

    oluturdu. O alt komisyona TMMOB katld, TTB katld, sivil toplum kuruluutemsilcisi olarak Fiek Enstits alan ocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vak

    katld -ki, ben temsilcileri olarak gittim oraya- TRK- katld. TSK katld. O

    arada, bir trl uyuum salanamad iin, sonunda dediler ki, Kendi aranzda

    toplann, ne getirirseniz tartalm. Ne getirirseniz kabulmz demediler,

    ama i oraya doru gidiyordu. Bunun zerine, TTB, TMMOB, KESK, TRK-,

    DSK, Fiek Enstits -ilk balarda KAMU-SEN de gelmiti, ama onlar ekildi-

    5-6 kurulu bir araya geldik ve u neriyi gelitirdik. Bu, ok uzun sredirTrkiyede olgunlatrlan bir sreti; kurumsallama. Konseyde yer alan,

    konunun hkmet ve hkmet d tarafarnn bir araya geldii, dari ve mali

    ynden zerk bir kurum olmas gerek. ikri. Bu, 1978lerde balamt, 2000

    ylnda Devlet Planlama Tekilatnn zel htisas Komisyonu raporuna girdi,

    ondan sonra 2007 ylnda da bu ortak neriyle Konseye getirildi ve kyamet

    koptu. ok kzd alma Bakanl, Bu hayallerle bizi uratryorsunuz. dedi.

    Hayal deildi. nk bu sre, uzlamayla almas gereken bir sre. yerihekimi ve i gvenlii uzman istihdamnda snr 10 iiye mi inecek? 1-9 aras

    ne olacak? Nasl uygulama olana bulunacak? Nasl denetlenecek?. Tm bu

    sorularn yant ancak uzlamayla bulunabilir ve uygulanabilir.

    alma Bakanl, iyerlerinin ancak yzde 5ini denetliyor. Kapsam geniledike,

    tm alanlar kapsadka -Yasaya bakarsak, tarm dhil bu ie, tm alanlar

    diyor- nasl denetleyecekler bunu? Var m bunun bir samimiyeti? Bu, ancak

    btn sosyal kesimlerin uzlasyla, bir program dhilinde yaplabilir. Hayr,

    alma Bakanl diyor ki, Yumruumu masaya vuracam, herkes bana itaa