yerel yÖnetİmler okulu ders kİtabi - saadet · 2018-12-30 · genel merkez mahallİ İdareler...

GENEL MERKEZMAHALLİ İDARELER BAŞKANLIĞI

YEREL YÖNETİMLER OKULUDERS KİTABI

2

İÇİNDEKİLER

TAKDİM.........................................................................................................19

ÖNSÖZ..........................................................................................................21

I..BELEDİYE,.BELEDİYE.MECLİSİ.İL.GENEL.MECLİSİ........................................23

A..BELEDİYE.. ..............................................................................................25

1..Belediye.Nedir?........................................................................................25

2..Belediyeler.Hangi.Kanunlarla.İdare.Edilmektedir?...................................25

3..Belediyenin.Görev.ve.Sorumlulukları.Nelerdir?.......................................26

4..Belediyenin.Yetki.ve.İmtiyazları.Nelerdir?................................................26

5..Belediye’ye.Tanınan.Muafiyetler.Nelerdir?..............................................28

B..BELEDİYE.BAŞKANI...................................................................................28

1..Belediye.Başkanının.Görev.ve.Yetkileri.Nelerdir?.....................................28

2..Belediyelerin.Stratejik.Planları.ve.Performans.Programlarını.Kim.Hazırlar.ve.Nereye.Sunar?..............................................................................................29

3..Belediye.Başkanlarının.Görevi.Hangi.Durumlarda.ve.Nasıl.Sona.Erer?....29

C..BELEDİYE.MECLİSİ.....................................................................................29

1..Belediye.Meclisi.Neyi.İfade.Eder?.Ne.Şekilde.Teşekkül.Eder?..................29

2..Belediye.Meclisinin.Görev.ve.Yetkileri.Nelerdir?......................................29

3..Belediye.Meclisi.Ne.Zaman.Toplanır,.Ne.Zaman.Çalışmalarına.Ara.Verebilir,.Ne.Kadar.Tatil.Kararı.Alabilir?............................................................................31

4..Bütçe.Görüşmesine.Rastlayan.Toplantı.Süresi.Kaç.Gündür?....................31

5..Meclis.Sürekli.Toplanılan.Yer.Dışında.Toplanabilir.mi?.............................31

6..Belediye.Meclisinin.Gündemi.Nasıl.Belirlenir?.Gündem.Nasıl.Duyurulur.....34

7..Belediye.Meclisi.Toplantı.ve.Karar.Yeter.Sayısı.Nasıl.Belirlenir?.Oylamada.Eşitlik.Halinde.Ne.Olur?. .................................................................................32

8..Meclisin.Kararları.Nasıl.Kesinleşir?...........................................................32

9..Başkan.ve.Meclis.Üyeleri.Hangi.Toplantılara.Katılamazlar?.....................32

YEREL YÖNETİMLER OKULU DERS KİTABI 3

10..Belediye.Meclislerinde.İhtisas.Komisyonları.Kaç.Kişiden.Oluşur?.Komis-yonlara.Havale.Edilen.İşler.Kaç.Günde.Sonuçlandırılır?....................................32

11..Denetim.Komisyonu.Ne.Amaçla.ve.Ne.Şekilde.Teşekkül.Eder?..............32

12..Belediye.Meclisi.Üyeleri.Belediyenin.Çalışmaları.Hakkında.Nasıl.Bilgi.Elde.Edebilir?.............................................................................................................32

13..Başkan.ve.Meclis.Üyelerinin.Yükümlülükleri.Nelerdir?..........................33

14..Belediye.Meclis.Üyeliği.Nasıl.Sona.Erer?................................................33

15..Belediye.Meclisi.Nasıl.Fesholur?............................................................33

16..Feshedilen.Meclisin.Görevleri.Nasıl.Yerine.Getirilir?..............................33

17...Meclis.Üyelerinin.Huzur.ve.İzin.Hakkı.Nasıl.Sağlanır?...........................33

18..Belediye.Encümeni.Nasıl.ve.Kimlerden.Oluşur?.....................................34

19..Encümenin.Görev.ve.Yetkileri.Nelerdir?.................................................35

20..Belediye.Encümeni.Ne.Zaman,.En.Az.Kaç.Kişiyle.Toplanır?....................35

21..Encümenlere.Verilen.Huzur.Hakkı.Nasıl.Tespit.Edilir?............................36

22..Belediyelerde.Norm.Kadro.ve.Personel.İstihdamı.Nasıl.Sağlanır?..........36

23..Belediyelerde.Faaliyet.Raporu.Hangi.Tarihte.Sunulur,.Nereye.Bildirilir?...... 36

24..Belediyelerin.Gelirleri.Nelerdir?.............................................................37

25..Belediyelerin.Giderleri.Nelerdir?............................................................37

26..Belediye.Bütçesi.Nasıl.Hazırlanır.ve.Onaylanır?......................................38

27..Belediye.Bütçe.Kesin.Hesabı.Ne.Zaman.Görüşülür.ve.Karara.Bağlanır?.38

28..Belediyelerde.Hangi.Esas.ve.Usullere.Göre.Borçlanma.Sağlanır?..........39

29..Belediyeler.Arsa.ve.Konut.Üretip.Bunları.Satabilir.mi?..........................39

30..Belediyeler.Şirket.ve.İşletme.Tesisi.Kurabilir.mi?....................................40

31..Belediyelerin,.Kentsel.Dönüşüm.ve.Gelişim.Alanı.Düzenleme.Yetkileri.Var.mıdır?.Varsa.Kaç.Hektarlık.Alanda.Nasıl.Düzenleme.Yapabilirler?.....................40

32..Hangi.Yerler.Belediyenin.Tasarrufundadır?............................................40

33..Cadde,.Sokak,.Bulvar.vb..Yerlerin.Ad.Değişikliği.Nasıl.Sağlanır.Yürürlüğe.Girer?.................................................................................................................41..

4

D..BÜYÜKŞEHİR.BELEDİYESİ..........................................................................41

1..Büyükşehir.Belediyesi.Nedir?...................................................................41

2..Büyükşehir.Belediyesinin.Görev,.Yetki.ve.Sorumlulukları.Nelerdir?.........41

3..Büyükşehir.Belediyesinin.Yetkileri.ve.İmtiyazları.Nelerdir?......................44

4..Büyükşehir.Belediyesinin.Organları.Nelerdir.?.........................................45

5..Büyükşehir.Belediye.Meclisi.Kimlerden.Oluşur?......................................45

6...Büyükşehir.Belediye.Meclisi.Ne.Zaman.Toplanır?...................................45

7...Büyükşehir.Belediye.Meclisinin.Kararları.Nasıl.Kesinleşir?......................45

8...Büyükşehir.Belediyesi,.İhtisas.Komisyonları.Nasıl.Oluşturulur?..............46

9...İhtisas.Komisyonları.Havale.Edilen.Konuları.Ne.Kadar.Sürede.Sonuçlandı-rır?. .................................................................................................................46

10..Büyükşehir.Belediye.Encümeni.Kimlerden.Oluşur?................................46

11..Büyükşehir.Belediye.Başkanın.Temsil.Durumu.Nedir?.Başkan...Vekili.Nasıl.Belirlenir?..........................................................................................................46

12..Büyükşehir.Belediye.Başkanının.Görev.ve.Yetkileri.Nelerdir?................47

13..Büyükşehir.Belediye.Başkanlığı,.İlçe.ve.İlk.Kademe.Belediye..Başkanlığı.Nasıl.Sona.Erer?.................................................................................................48

14..Büyükşehir.Belediyelerinde.Danışman.İstihdam.Edilebilir.mi?...............48

15..Büyükşehir.Belediyeleri.Hangi.Teşkilatlardan.Oluşur?...........................48

16..Büyükşehir.Belediyelerinde.Personel.İstihdamı.Nasıl.Sağlanır?.............48

17..Büyükşehir.Belediyelerinin.Gelirleri.Nelerdir?.......................................48

18..Büyükşehir.Belediyelerinin.Giderleri.Nelerdir?......................................49

19..Büyükşehir.Belediye.Bütçesi.Nasıl.Sunulur.ve.Kabul.Edilir?...................50

20..Büyükşehir.Belediyeleri.Şirket.Kurabilir.mi?...........................................51

21.Büyükşehir.Belediyeleri.Kendi.Mülkiyeti.ve.Tasarrufundaki.İşletmeleri.Kur-dukları.Şirketlere.Devredebilirler.mi?.Devrederlerse.Ne.Kadarını.Devredebilirler?............................................................................................................................51

22..Büyükşehir.Belediyeleri.Özürlülerle.İlgili.Birim.Oluşturabilir.mi?...........51

23.Büyükşehir..Belediyelerinin.Sınırlarına..Giren.Birleşme.veya.Katılma.Durumunda.Belediyelerin.Yürütmekte.Olduğu.Hizmetlerle.İlgili.Nasıl.Bir.İşlem.Yapılır?......................51


24..Büyükşehir.Belediyesi.Kanununa.Göre.Büyükşehirlerin.Sınırları.Nasıl.Tes-pit.Edilmiştir?.....................................................................................................52

25...Afet.Riski.Altındaki.Alanların.Dönüştürülmesi.Hakkında.Kanunun.Uygula-masında.Hangi.Kurumlar.Yetkilidir?...................................................................53

26..6306.Sayılı.Kanun.Kapsamındaki.Proje.ve.Uygulamalar.Süresince.Her.Tür-lü.İmar.ve.Yapılaşma.İşlemlerini.Geçici.Olarak.Durdurabilir.mi?.......................54

27..6306.Sayılı.Kanunun.Hükümleri.Ne.Zaman.Yürürlüğe.Girecektir?..........54

28..İki.Yıl.İçinde.Dönüşüm.ve.İyileştirme.Uygulaması.Başlatılmayan.Taşınmaz-ların.Tahsisleri.ve.Devir..İşlemleri..Hakkında.Nasıl.Bir..Uygulama.Yapılır?.........................54

E. İL ÖZEL İDARESİ .......................................................................................551..İl.Özel.İdaresi.Hangi.Kanuna.Tabidir?.......................................................55

2..İl.Özel.İdaresinin.Görev.ve.Sorumlulukları.Nelerdir?................................55

3..İl.Özel.İdaresinin.Yetkileri.ve.İmtiyazları.Nelerdir?...................................56

4..İl.Özel.İdaresine.Tanınan.Muafiyetler.Nelerdir?.......................................56

5..Valinin.Görev.ve.Yetkileri.Nelerdir?..........................................................56

6..İl.Özel.İdaresi.Teşkilâtı.Hangi.Organlardan.Oluşur?..................................57

7..Faaliyet.Raporunu.Kim.Hazırlar.ve.İl.Genel.Meclisine.Ne.Zaman.Sunar?.58

8..İl.Özel.İdaresinin.Gelirleri.Nelerdir?.........................................................58

9..İl.Özel.İdaresinin.Giderleri.Nelerdir?........................................................58

10..İl.Özel.İdaresi.Bütçesinin.Hazırlanması.ve.Kabulü.Nasıl.Olur?................59

11..İl.Özel.İdaresinin.Kesin.Hesabı.Meclise.Ne.Zaman.Sunulur?..................59

12..İl.Özel.İdaresi.Tarafından.Hangi.Durumlarda.Acil.Durum.Planlaması..Yapı-lır?.....................................................................................................................60

F. İL GENEL MECLİSİ......................................................................................601...İl.Genel.Meclisi.Kimlerden.Oluşur?.........................................................60

2...İl.Genel.Meclisinin.Görev.ve.Yetkileri.Nelerdir?......................................60

3...İl.Genel.Meclisi.Ne.Zaman.ve.Nasıl.Toplanır?..........................................61

4...İl.Genel.Meclisi.Gündemi.Kim.Tarafından.Belirlenir?..............................62

5...İl.Genel.Meclisi.Toplantı.ve.Karar.Yeter.Sayısı.Ne.Kadardır,.Nasıl.Belirlenir?.........62

6

6..İl.Genel.Meclisi.Kararları.Nasıl.Kesinleşir?................................................62

7..İl.Genel.Meclisi.İhtisas.Komisyonları.Kimlerden.ve.Ne.Şekilde.Oluşur?...63

8..İl.Genel.Meclisi.Denetim.Komisyonu.Kimlerden.ve.Nasıl.Oluşur?............63

9..İl.Genel.Meclisinde.Bilgi.Edinme.ve.Denetim.Yolları.Nasıldır?.................64

10..İl.Genel.Meclisi.Üyelerinin.Yükümlülükleri.Nelerdir?.............................64

11..İl.Genel.Meclisi.Üyeliği.Nasıl.Sona.Erer?.................................................64

12..İl.Genel.Meclisi.Hangi.Durumlarda.Feshedilir?.......................................65

13..İl.Genel.Meclisi.Üyelerinin.Huzur.Hakları.ve.Diğer.Sosyal.Hakları.Nasıl.Sağlanır?............................................................................................................65

14..İl.Daimi.Encümeni.Kimlerden.Oluşur?....................................................65

15..İl.Daimi.Encümenin.Görev.ve.Yetkileri.Nelerdir?....................................65

16..İl.Daimi.Encümeni.Ne.Zaman.Toplanır?.Karar.Yeter.Sayısı.Ne.Kadardır?..... 66

17..İl.Daimi.Encümen.Üyelerine.Verilecek.Ödenek.Nasıl.Hesaplanır?..........67

18..İl.Genel.Meclislerinin.Borçlanma.Yapma.Yetkisi.Var.mıdır?....................67

19...İl.Daimi.Encümeninin.Ceza.Verme.Yetkisi.Var.mıdır?............................68

G. ÖRNEK ÖNERGELER.................................................................................69

1..Örnek.1.Önerge........................................................................................69

2..Örnek.2.Soru.Önergesi.............................................................................70



II..BÜYÜKŞEHİR.BELEDİYESİ.KANUNU.İLE.BAZI.KANUN.VE.KANUN.HÜKMÜN-DE.KARARNAMELERDE.DEĞİŞİKLİK..YAPILMASINA.DAİR.KANUN......................73

A...BÜYÜKŞEHİR..BELEDİYECİLİĞİNİN.TÜRKİYE’DEKİ.GELİŞİMİ......................75

B..BÜYÜKŞEHİR.BELEDİYESİ.KANUNU.İLE.BAZI.KANUN.VE.KANUN.HÜKMÜN-DE.KARARNAMELERDE.DEĞİŞİKLİK..YAPILMASINA.DAİR.KANUN......................76

1..Büyükşehri.Belediyesi.Olan.İller...............................................................77

2..Mevcut.Büyükşehir.Belediyeleri...............................................................79

3..Yeni.İlçeler.ve.Belediyeler.........................................................................80


4..Nüfusu.2.000’in.Altında.Tüzel.Kişilikleri.Kaldırılacak.Belediyeler..............80

C..KANUN.TASARISINDAKİ.ÇEŞİTLİ.HÜKÜMLER............................................81

D..KANUN.TASARISI.İLE.DEĞİŞTİRİLEN.BAZI.HÜKÜMLER..............................82

III..HALKLA.İLİŞKİLER.VE.İLETİŞİM.................................................................85

A..HALKLA.İLİŞKİLERİN.ÖZELLİKLERİ..............................................................87

B..HALKLA.İLİŞKİLERİN.ALANI.(HEDEF.KİTLEMİZ)..........................................87

1..Hedef.Kitlemiz..........................................................................................88

C..HALKLA.İLİŞKİLERDE.ÖNEMLİ.İLKELER......................................................88

1..Doğruluk,İlkesi..........................................................................................88

2..İnandırıcılık,İlkesi......................................................................................88

3..Süreklilik.ilkesi..........................................................................................89

4..Planlılık,ilkesi............................................................................................89

D..HALKI.DOĞRU.BİLGİLENDİRME.VE.KAMUOYU.OLUŞTURMA...................89

E..ZİYARETLERİMİZDE..DİKKAT.EDİLECEK.HUSUSLAR....................................90

F..BAŞARILI.HALKLA.İLİŞKİLERİN.20.İLKESİ....................................................90

G..TEŞKİLAT.GÖREVLİSİ.İNSANI.İYİ..TANIMALI..............................................91

H. ELEŞTİRİ KURALLARI ...............................................................................91

I..GENEL.GÖRGÜ.KURALLARI........................................................................92

1..Burada.belli.başlı.kuralları.sıralayacak.olursak.........................................91

2..Giyim........................................................................................................93

3..Telefon.Görüşme......................................................................................94

4..Yeme-İçme................................................................................................95

K..KİŞİSEL.İMAJ.VE.İLETİŞİM..........................................................................97

L..KİŞİSEL.VE.KURUMSAL.BAŞARININ.YOLU..................................................97

M..İLETİŞİM..................................................................................................98

N..İYİ.İLETİŞİMİN.ON.ŞARTI...........................................................................98

O..ETKİN.İLETİŞİMDE.1K.+.6N.KURALI...........................................................99

8

1..Kim...........................................................................................................99

2..Ne.............................................................................................................99

3..Neden.......................................................................................................99

4..Ne.Kadar...................................................................................................99

5..Ne.Zaman.................................................................................................99

6..Nerede......................................................................................................99

7..Nasıl........................................................................................................100

P..HİTABET...................................................................................................100

R..İYİ.BİR.KONUŞMACI.HANGİ.ÖZELLİKLERE.SAHİPTİR.?.............................100

1..İyi.Bir.Konuşmacı,.Konusuna.Hakimdir...................................................100

2..İyi.Bir.Konuşmacı,.Titiz.Bir.Planlamacıdır................................................100

3..İyi.Bir.Konuşmacı,.İyi.Bir.Gözlemcidir.....................................................100

4..İyi.Bir.Konuşmacı,.Dinleyicisini.Tanımaya.Çalışır.....................................100

5..İyi.Bir.Konuşmacı,.Sesini.İyi.Kullanır.......................................................101

6..İyi.Bir.Konuşmacı,.Heyecanını.Denetler..................................................101

7..İyi.Bir.Konuşmacı,.Kullandığı.Dili.İyi.Bilir.................................................101

8..İyi.Bir.Konuşmacı,.Beden.Dilini.İyi.Kullanır.............................................101

9..İyi.Bir.Konuşmacı,.Özeleştiri.Yapmaktan.Çekinmez................................101

S..HİTABETTE.NELERE.DİKKAT.EDELİM........................................................102

T. KAMU YAŞAMINDA DAVRANIŞ VE PROTOKOL KURALLARI...................103

1..Protokol.İlkeleri......................................................................................103

2..Hitaplar.Ve.Tanışma................................................................................104

3..Makamda.Davranış.................................................................................104

4..Resmî.Yazışma.Kuralları..........................................................................105

5..Protokolda.Şunları.İhmal.Etmeyin..........................................................105

U. DENİZ YILDIZI ÖYKÜSÜ..........................................................................106


IV. YEREL YÖNETİMLERDE MİLLİ GÖRÜŞ...................................................107

A..GİRİŞ.......................................................................................................109

B..MİLLİ.GÖRÜŞÜN.YEREL.YÖNETİMLERDE.TEMEL.ÖZELLİKLERİ................109

C..MİLLİ.GÖRÜŞÇÜ.BELEDİYE.BAŞKANLARININ.ÇALIŞMASI........................110

D..MİLLİ.GÖRÜŞÜN.YEREL.YÖNETİMLERDE..GÖREV.ANLAYIŞI....................110

1..İbadet.Aşkıyla.Çalışmak..........................................................................110

2..İnsan.ve.Çevre.Sorumluluğunun.Bilincinde.Olmak.................................110

3..Devlet.Millet.Kaynaşmasını.Esas.Almak..................................................110

4..Halkla.Birlikte.Halka.Hizmet.İçin.Çalışmayı.Benimsemek.......................111

E..MİLLİ.GÖRÜŞ.ÖNCESİ.BELEDİYELERİN.DURUMU....................................111

1..Çöp,.Çamur.ve.Çukur..............................................................................111

2..İsraf.........................................................................................................112

3..Rüşvet,.Yolsuzluk.ve.Kayırmacılık............................................................112

4..Sosyal.Sorunlara.İlgisizlik........................................................................112

5..Halktan.Kopuk.Belediyeler.....................................................................112

6..Çevre.ve.Temizlik.Bilincinde.Eksiklik.......................................................113

7..Sorunların.Doğal.Kabul.Edilmesi.............................................................113

F. MİLLİ GÖRÜŞ İLE BELEDİYE HİZMETLERİNDE DEVRİM .........................113

1..Görev.Anlayışında.Devrim;.Her.Alanda.Hizmet......................................113

a..Ramazan.Çadırları...................................................................................113

b..Kültür.Merkezlerinin.Kurulması..............................................................114

c..Toplam.Kalite.Çalışmasının.Yapılması......................................................114

d..E-Belediye.Uygulamalarının.Başlatılması................................................114

2..Halkla.İlişkilerde.Devrim.........................................................................114

a..Beyaz.Masa.Uygulamasına.Geçildi..........................................................114

b..Halk.Meclisleri.Kuruldu..........................................................................114

10

c..Halka.Güven.Verildi.................................................................................114

d..Halkın.Belediye.Çalışmalarına.Katılımı.Sağlandı.....................................114

e..Halk.Günü.İlan.Edildi..............................................................................114

3..Bütçede.Devrim......................................................................................115

a..Rüşvetin.ve.İsrafın.Önüne.Geçildi...........................................................115

b..Her.İş.Ehline.Yaptırıldı............................................................................115

4..İcraatta.Devrim.......................................................................................115

5..Yatırımlarda.Devrim................................................................................115

6..Hizmet.Alanlarının.Genişletilmesinde.Devrim........................................115

a..Sosyal.Konutlar.......................................................................................115

b..Meslek.Edindirme.Kursları......................................................................115

c..Aş.Evleri.Kuruldu.....................................................................................115

d..Eğitime.Destek.Verildi.............................................................................116

e..Özürlülere.Lokaller.Yapıldı......................................................................116

F. ŞİMDİ Kİ BELEDİYELERİN DURUMU.......................................................116

G..YEREL.YÖNETİMLERDE.MİLLİ.GÖRÜŞ.....................................................116

V..YEREL.YÖNETİMLERDE.SEÇMEN.TERCİHLERİ..........................................117

A..YEREL.SEÇİMLER.VE.SEÇMEN.TERCİHİ....................................................119

B..ADAY.İMAJININ.BELEDİYE.BAŞKANLIĞI.SEÇİMLERİNDE.SEÇMEN.TERCİHİNE.YANSIMASI.......................................................................................................120

1.. Fiziksel.Özellikler...................................................................................121

2.. Kişisel.Özellikler.....................................................................................122

3.. Eğitim....................................................................................................122

4.. İletişim.Becerisi.....................................................................................123

5.. Geleceğe.Dair.Projeler..........................................................................124

6.. İdeoloji-Parti..........................................................................................124

7.. Hemşericilik...........................................................................................125

VI..ŞEHİRLEŞME.ve.BELEDİYECİLİK..............................................................127


VII..KENTSEL.DÖNÜŞÜM.............................................................................133

A.. KENTSEL.DÖNÜŞÜMLE.İLGİLİ.SIK.SORULAN.SORULAR..........................135

1.. Kentsel.Dönüşüm.Nedir?......................................................................135

2.. Rezerv..yapı.alanı.Nedir?.Belirlenmesinde.yetkili.kurum.kimdir?.........135

3.. Riskli.Alan./.Riskli.Yapı.Nedir?.Belirlenmesinde.Yetkili.Kurumlar.Hangileri-dir?. ..............................................................................................................135

4.. Uygulama.alanı.nedir?.Nasıl.Tespit.edilir?............................................136

5.. Binaların.Riskli.yapı.olup.olmadığı.Nasıl.anlaşılır?.................................136

6.. Kat.Maliklerinden.Birisinin.Talebi.ile.Tespit.Yapılması.Talep.Edilebilir.mi?.Bunun.İçin.Çoğunluk.Kararı.Gerekir.mi?..........................................................136

7.. Yapı.Sahiplerince.Tespit.Yaptırmama.Hakkı.Var.mıdır?.Tespit.Masrafı.Ne.Kadardır?.........................................................................................................136

8.. Gerçeğe.Aykırı.Tespit.Yapılabilir.mi?.Yapıldığı.Taktirde.Ne..Gibi.Bir.İşlem.Yapılır?.............................................................................................................137

9.. Resen.Yapılan.Tespitlerin.Masrafları.Kim.Tarafından.Karşılanır?...........137

10..Tespit.Sonrası.Neler.yapılır.?.................................................................137

11..Tespit.İşlemine.İtiraz.Hakkı.Var.mıdır?.Nasıl.İtiraz.Edilir.ve.İtiraz.Süresi.Ne.Kadardır?.........................................................................................................137

12...İtiraz.Sonucu.Tespit.İle.İlgili.Masraflar.Kim.Tarafından.Karşılanır?.......138

13...Tespit.İşlemine.Karşı.Dava.Açılabilir.mi?..............................................138

14...Binanın.Yıkılıp.Yıkılmayacağı.Nasıl.Anlaşılacaktır?................................138

15...Bina.Yeni.Yapıldığı.Ve.Sağlam.Olduğu.Halde,.Riskli.Alan.İçinde.Kalıyorsa.Yıkılır.mı?.........................................................................................................138

16..Tahliye/Yıkım.Ne.Zaman.Ve.Nasıl.Yapılır?.............................................138

17..Riskli.Binanın.Yıkımı.Engellenebilir.mi?................................................139

18..Riskli.Binanı.Tahliyesi.İle.İlgili.Yapılması.Gerekenler.Nelerdir?.............139

19..Yıkım.Kim.Tarafından.Yapılır.Ve.Masrafları.Kim.Karşılar?......................139

20..Zorla.Yıktırılan.Yapıların.Masrafları.Kim.Tarafından.Karşılanır?............139

21..Yıkımdan.Sonra.Arsa.Haline.Gelen.Gayri.Menkuller.Yeniden.Nasıl.Değer-lendirilecek?....................................................................................................139

22..Anlaşmayı.Kabul.Etmeyen.Arsa.Sahiplerinin.Durumu.Ne.Olacaktır?....140

12

23..Yıkılan.Binalarda.3/2’lik.Anlaşma.Sağlanamazsa.Ne.Olur,.Arsa..Kamulaştı-rıl.mı?...............................................................................................................140

24..Bina.Sahipleri.Müteahhitlerle.Anlaşma.Yapabilirler.mi?......................140

25..Bina.Sahipleri.Yıkılan.Binanın.Yerine.Yenisini.Yapabilirler.mi?..............140

26..Yapı.Sahipleri.Binalarını.Yıkmadan.Güçlendirebilirler.mi?....................141

27..Yeniden.Bina.Yapılırken.Vergi,.Resim.Ve.Harçlar.Ödenir.mi?................141

28..Planlar.Kim.Tarafından.Yapılacak?.Planlama.Nasıl.Olacak?..................141

29..Planlama.Süreci.Nasıl.Olacaktır?..........................................................141

30..Yıkılan,.Yıktırılan..Alanlara.İlişkin.İmar.Hakkı.Artışı.Verilecek.mi?.........141

31..Sit.Alanı.İçerisinde.Kalan.Yapılar.Dönüştürülebilinir.mi?......................141

32..Ormanlık.Alanların.Dönüşümü.Mümkün.Mü?.....................................142

33..Riskli.Alanlarda.İmar.İşlemleri.Durdurulabilir.mi?................................142

34..Uygulama.sırasında.Binaların.Elektrik,.Su,.Doğalgaz..Hizmetleri.kesilebilir.mi?........142

35..Yapı.Malikleri.Ve.Kiracılara.Kira.Yardımı.Yapılır.mı?...............................142

36..Taşınmaz.Maliklerine.Konut/İşyeri.Verilebilir.mi?................................143

37..Kiracılara.Konut/İşyeri.Verilebilir.mi?...................................................143

38..Uygulama.Alanı.Ve.Riskli.Alan..İçerisindeki.Gecekondu.Sahiplerine.de.Konut/İşyeri.Verilebilir.mi?..............................................................................143

39..Uygulama.Alanı.Ve.Riskli.Alan.İçerisindeki.Gecekondu.Sahiplerine.Nakdi.Yardım.Yapılabilir.mi?......................................................................................143

40..Verilecek.Konut.Ve.İşyerlerinin.Fiyatı.Nasıl.Belirlenecek?.Ucuz.Konut/İşye-ri.Verilebilecek.mi?..........................................................................................144

41..Yapı.Malikleri.Ve.Veya.Kiracılara.Tebligat.Nasıl.Yapılır?.Tebligatı.Almama.Hakkı.Var.mıdır?..............................................................................................144

42..Dönüşümde.Belediyelerin.Mali.Yükü.Nedir?........................................144

43..Dönüşümde.Uygulanacak.İhale.Usulü.Nedir?......................................144

44..Dönüştürmeye.Tabi.tutulan.Taşınmaz.Malların.Değerlemelerini.Kimler.Yapar?..............................................................................................................145

45..Dönüşümdeki.Hazine.Taşınmaz.Malları.Nasıl.Değerlendirilir?.............145

46..Dönüşüm.Gelirleri.Nelerdir?.................................................................146

47..Gerçekleşen.Dönüşüm.Gelirleri.Ne.Yapılır?..........................................147


48..Kentsel.Dönüşüm.Kaç.İli.Kapsamakta?.Ne.Kadar.Yapının.Dönüştürülmesi.Hedeflenmektedir............................................................................................147

49..Kanun.Ne.zaman.Yürürlüğe.Girer?.......................................................148

B..KENTSEL.DÖNÜŞÜMDE.ELEŞTİRİLEN.HUSUSLAR....................................148

C..KENTSEL.DÖNÜŞÜM..NASIL.OLMALI.VE.UYGULANMALIDIR?.SAADET.PAR-TİSİNİN.GÖRÜŞ.VE.ÖNERİLERİ.........................................................................149

1.. Kentsel.Dönüşümde,.Rant.Ve.Çıkar.Esas.Olmamalıdır..........................149

2.. Yerleşimciler.Yerlerinde.Korunmalı,.Göç.Ettirilmemelidir.....................149

3.. Hak.Sahiplerine.Vaad.Edilenlerle.Önerilenler.Farklı.Olmamalıdır.........149

4.. Hak.Sahipleri,.Payları.Oranında.Ev.Sahibi.Yapılmalıdır..........................149

5.. Payları.Az.Olan.Vatandaşlara.Yüksek.Fiyat.Farkları.Uygulanmamalıdır...150

6.. Kentsel.Dönüşüm.Alanlarında.Oluşturulacak..Şehirleşme.Kendi.Medeni-yet.Değerlerimize.Uygun.Olmalıdır..................................................................150

7.. İnsanlarımız.Sadece.Çok.Katlı.Binalara.Mahkum.Edilmemelidir...........150

8.. Kentsel.Dönüşümün.Sosyal.Boyutu.Göz.Ardı.Edilmemelidir.................151

9.. Özellikle.İstanbul.Cazibe.Ve.Rant.Merkezine.Haline.Getirilip,.Anadolu’daki.Kentler.Boşaltılarak.Göç’e.Meydan.Verilmemelidir.........................................151

10..Mahalle.Kültürü.Yok.Edilip,.İnsanlar.Bir.Birinden.Kopuk.Hale.....Getirilme-melidir..............................................................................................................152

11..Kentsel.Dönüşümle.Kentlerimizin.Tarihi.Dokusu.Yok.Edilmemelidir.....152

VIII...BELEDİYE..GELİRLERİ.VE.BÜTÇESİ.......................................................153

A.. GİRİŞ.....................................................................................................155

B.. BELEDİYE.GELİR.SİSTEMLERİ.................................................................156

1.. Bağımlılık.Sistemi..................................................................................156

2.. Bağımsızlık.Sistemi...............................................................................156

C.. MALİ.DENKLEŞTİRME...........................................................................157

1.. Kamu.Hizmetlerinin.Bölünmesinde.Uyulan.İlkeler...............................158

2.. Gelirlerin.Paylaşılmasında.Dikkate.Alınması.Gereken.İlkeler................158

D.. TÜRKİYE’DE.BELEDİYE.GELİRLERİ..........................................................158

1.. Devlet.Gelirlerinden.(Vergilerden).Alınan.Paylar..................................159

14

a.. .Belediye.Fonu.Kullanım.Esasları..........................................................160

b.. .Mahalle.İdareler.Fonu’nun..Kullanım.Esasları.....................................160

i.. Belediyeler.İmar.Uygulamalarına.Yardım.Yönetmeliği.........................161

ii.. Belediyelerin.Yardım.Alabilmesi.İçin.İstenen.Belgeler..........................161

iii.. Belediyelerin.ve.Ödeneklerin.Saptanmasındaki.Öncelikler..................163

2..Belediyelerin.Öz.Gelirleri........................................................................164

a..Vergiler...................................................................................................164

b..Harçlar....................................................................................................165

c..Harcamalara.Katılma.Payları...................................................................165

d..Yeni.Belediye.Gelirleri.Yasasının.Özellikleri............................................166

3..Devletin.Belediyelere.Yardımı.................................................................168

a..Türkiye’de.Devletin.Belediyelere.Yardımı...............................................170

4...Belediyelerin.Olağanüstü.Gelirleri.........................................................171

5..Para.Cezaları.ve.Öteki.Gelirler................................................................172

E..ANAKENTLERİN.GELİR.KAYNAKLARI........................................................173

1..İstanbul.Büyükşehir.Belediyesi’nin.İlave.Gelirleri...................................174

a..İSKİ.Gelirleri............................................................................................174

b..Boğaziçi’nin.Korunması.ile.İlgili.Gelirler..................................................175

F..BELEDİYE.BÜTÇELERİ...............................................................................176

G..İLLER.BANKASI........................................................................................178

1..İller.Bankası’nın.Organları.......................................................................178

2..İller.Bankası’nın.Görevleri.......................................................................179

IX..DÜNYADA.YEREL.YÖNETİM.UYGULAMALARI.........................................181

DÜNYADAKİ..YEREL..YÖNETİM..GRUPLARI..................................................181

1.. Çok..Anayasalı..Federal..Düzenlemeler...............................................184

2.. Bonapartist..Vesayet..Örneği..............................................................184

3.. Bütünleştirilmiş..Sosyalist..Yerel..Yönetim..Modeli.............................184

4.. Güçlü.–.Bağımlı..Yerel..Yönetimler......................................................184


A.. YEREL..YÖNETİMLERİN..KULLANDIKLARI..YETKİLER............................184

1.. Özerklik..Yetkisi...................................................................................185

2.. Yetkisiz..Araç..İşlevi.............................................................................185

3.. Etkileşim..Yetkisi.................................................................................185

B.. AVRUPA..ÜLKELERİNDE..YEREL..YÖNETİM.FAALİYETLERİ....................187

1. Batı..Avrupa..Ülkelerinde..Yerel..Yönetim..Faaliyetleri........................189

a. İngiltere..............................................................................................190

(1) Yerel..Yönetim..Yapıları.......................................................................190

i. Eyalet..Meclisleri.................................................................................190

ii. İlçe..Meclisleri.....................................................................................191

iii. Mahalle..ve..Köy..Meclisleri................................................................191

iv. Birleşik..Yönetimler.............................................................................191

(3). Yerel..Yönetimlerin..Görevlerini..Yerine..Getirme..Usulleri.................193

i. Özelleştirme........................................................................................193

ii. Atanmış..Örgütler...............................................................................195

iii. Sivil..Sektör.........................................................................................196

2. İskandinavya..Ülkelerinde..Yerel..Yönetim..Faaliyetleri.......................196

b. İsveç....................................................................................................196

(2) Yerel..Yönetimler.................................................................................196

ii. İl..Yönetimleri......................................................................................198

iii. Belediyeler..........................................................................................198

iii. Belediye..Birlikleri...............................................................................200

(3) Yerel..Yönetimlerin..Görevlerini..Yerine..Getirme..Yöntemleri............200

i. Özelleştirme..ve..Açık..İhale..Sistemi...................................................200

ii. Kooperatifler..(Ekonomik..Birlikler).....................................................201

iii. Yerel..Yönetim..Şirketleri.....................................................................201

2. Orta..ve..Doğu..Avrupa..Ülkelerinde..Yerel..Yönetim..Faaliyetleri.......204

D. AMERİKA..KITASINDA..YEREL..YÖNETİM..FAALİYETLERİ......................206

16

4. Kuzey..Amerika..Ülkelerinde..Yerel..Yönetim...Faaliyetleri..................206

d. Amerika..Birleşik..Devletleri................................................................206

(4) Yerel..Yönetimlerin..Yapısı...................................................................206

iv. İlçe..Yönetimleri..................................................................................208

v. Belediye..Yönetimleri..........................................................................208

vi. Özel..Amaçlı..Yönetimler.....................................................................209

vii. Kasaba..Yönetimleri............................................................................209

viii.Okul..Yönetimleri................................................................................209

5. Orta.Amerika..Ülkelerinde..Yerel..Yönetim..Faaliyetleri......................209

d.. Ulusal..Belediye.Birlikleri....................................................................209

e.. Uluslar..Arası..Yardımlar......................................................................210

E ORTADOĞU..VE..KÖRFEZ..ÜLKELERİNDE..YEREL.YÖNETİM..FAALİYETLERİ.........211

1. Yerel..Yönetimlerin..Tarihi...................................................................211

2. Yerel..Yönetimlerin..Günümüzdeki..Durumu.......................................213

3. Ortadoğu..ve..Körfez..Ülkelerindeki..Yerel..Yönetim.Örnekleri............213

a. Suudi..Arabistan..................................................................................213

b. Irak........................................................................................................214c. Mısır......................................................................................................214

d. Cezayir..................................................................................................215F. TÜRKİYE’DE..YEREL..YÖNETİM..FAALİYETLERİ.......................................217

1. Yerel..Yönetimlerin..Yapısı.....................................................................220

.a.. İl..Özel..İdareleri....................................................................................221

(1) İl..Özel..İdaresi’nin..Organları................................................................222

i. Vali........................................................................................................222

ii. İl..Genel..Meclisi....................................................................................222

iii. İl..Daimi..Encümeni...............................................................................222

(3) İl..Özel..İdaresi’nin..Görevleri................................................................223

.b.. Belediyeler............................................................................................224


(3).Belediyelerin..Organları........................................................................226

iii.. Belediye..Meclisi...................................................................................226

iv.. Belediye..Encümeni..............................................................................227

v.. Belediye.Başkanı...................................................................................227

(4).Belediyenin..Görevleri..........................................................................228

f.. Köyler....................................................................................................228

(1)..Köy..Organları.......................................................................................229

i..Köy..İhtiyar..Meclisi..................................................................................229

.ii..Köy..Muhtarı..........................................................................................229

iii..Köyün..Görevleri....................................................................................229

3..Büyükşehir..Belediyeleri.........................................................................230

a.. Büyükşehir..Belediyeleri..Tarihi.............................................................231

g.. Büyükşehir..Belediye..Organları............................................................235

(1).Büyükşehir..Belediye..Meclisi................................................................235

(2).Büyükşehir..Belediye..Encümeni...........................................................235

(3).Büyükşehir..Belediye..Başkanı...............................................................235

h.. Büyükşehir..Belediye..Görevleri............................................................236

4..Yerel..Yönetim..Birlikleri..........................................................................237

i.. Yerel..Yönetimlerin..Görevlerini..Yerine..Getirme.Yöntemleri...............237

j.. Yerel..Yönetim..Kuruluşları....................................................................240

a.. Kuruluş..Nedenleri................................................................................240

b.. Yasal..Zemin..ve..Denetim.....................................................................240

c.. Şirket..Türleri..ve..Faaliyetleri................................................................240


T A K D İ M

Saadet.Partimiz.halkımıza.hizmeti.esas.alan.bir.partidir..Bunun.için.daha.ya-şanabilir. şehirler. oluşturmayı. hedef. edinir.. Genel. yönetimde. olduğu. gibi. yerel.yönetimlerde.de.insanı.eksene.alır..Yerel.yönetimlerde,.“asgari.maliyet.azami.fay-da’’.prensibi.çerçevesinde.kaynakların.verimli.kullanılmasına,..israfın.ve.rüşvetin.önlenmesine.büyük.önem.verir.. Kentlerimizde. sosyal. dokunun. iyileştirilmesini,.geliştirilmesini,. sosyal. belediyecilik. anlayışının. hayata. geçirilmesini. ve. kentle-rimizde. yaşayan. insanlarımızın. kent’e. aidiyet.duygusunun.geliştirilmesini. amaç.olarak.kabul.eder.

Saadet..Partimiz,..önümüzdeki.Yerel.Seçimlere.işte.bu.anlayışla.hazırlanmak-tadır.

Saadet.Partisi,.esas.olarak.yerel.yönetimlere.büyük.önem.vermektedir..Ülke.kalkınmasının. yerelden. başlayarak. geneline. yaygınlaştırılmasını. savunmaktadır..Ülkemizde.özellikle.son.15.yıl.içerisinde.uygulanan.yanlış.ekonomik.ve.sosyal.po-litikalar.sonucu,.kırsal.kesimlerden.şehirlere.doğru,.şehirlerden.de.diğer.şehirlere.doğru.yoğun.göçler.yaşanmıştır..Nitekim.2009–2011.yıllarında.bulundukları.illeri.terk.eden.insanlarımızın.sayısı.yaklaşık.üç.milyondur..Bu.yüzden.Anadolu’muzdaki.birçok.ilimizin.milletvekili.sayısı.düşmüştür..Yazık.ki.bu.göçler.artarak.devam.et-mektedir.

Büyük.kentlerimiz.cazip.yatırımların.merkezine.alındığı.için,.özellikle.Doğu.ve.Güneydoğu.Anadolu.ile.Doğu.Karadeniz.illerimizden.bu.kentlere.yoğun.göç.olayı.yaşanmıştır..Saadet.Partisi.olarak.yerel.kalkınmanın.ve.yerinden.yönetim.anlayışı-nın.bu.olguyu.ortadan.kaldıracağı.veya.en.aza.indirgeyeceği.inancındayız.

Öte.yandan;.son.yıllarda.uygulanan.politikalarla. insan.eksenli.bir.anlayış.or-tadan.kaldırılmış,.rantı.esas.alan.(ve.kentlerimizi.ranta.kurban.eden).bir.anlayış.hâkim.kılınmıştır..Böylece.kentlerimizin.sosyal.dokusu.tahrip.edilerek.insanlarımız.bir.birine.yabancı.hale.getirilmiştir..Bu.anlayış.nedeniyledir.ki.toplumsal.ahlak.ve.barış.zedelenmiştir..Böylece.kentlerimiz.adeta.suç.merkezi.haline.getirilmiştir.

Saadet.Partisi.olarak,.yukarıda.belirtilen.olumsuzlukların.ortadan.kaldırılması.için.yerinden.yönetim.ilkesinin.hayata.geçirilmesi.gerektiğine.inanıyoruz.

Yine. Saadet. Partisi. olarak. yerel. kalkınmanın. hâkim. kılınması,. insanlarımızın.sorunlarının.yerinden.çözümlenmesi,.yerel.yatırımların.daha.çabuk.ve.verimli.bir.biçimde.gerçekleştirilmesi.için,.uzun.yıllardan.beri.ülkemizin.iç.barışını,.güvenliği-ni.ve.kalkınmasını.tehdit.eden.yerel.ve.bölgesel.sorunların.bir.an.önce.çözülmesi.gerektiğine.inanıyoruz..Hiç.kuşku.yok.ki.bu.problemleri.de.ancak.Milli.Görüş.Be-lediyeciliği.çözebilir.

Öte.yandan;. yerel. ve.kentsel. sorunların,.bir.bütün.olarak.ele.alınıp,. rantsal.kaygılardan.uzak.bir.biçimde,.insanı.merkeze.alan.bir.anlayışla.çözümlenmesi.ge-

20

rekir..Bunun.için.de.Saadet.Partimiz.geçmişte.olduğu.gibi.bugün.de.çok.önemli.projelerin.hazırlanması.hususunda.yoğun.bir.çaba.ve.çalışmanın.içerisine.girmiş.bulunmaktadır.

Bu.çalışmalardaki.amacımız,.Yüce.Milletimize.Hizmet.için.Milli.Görüş’ün.yerel.yönetimlerde.yeniden.iktidara.gelmesini.temin.edecek.vizyon.projeler.üretmek-tir..İktidara.geldiğinde.de.bu.projeleri.kâmil.manada.uygulayabilecek.yetenek.ve.vizyona.sahip.kadrolar.yetiştirmek,.Milli.Görüş’ün.tek.temsilcisi.olan.Saadet.Par-tisinin. yerel. seçimlerde.aday.göstereceği. siyasi. kadrolar. ile. teşkilat.mensupları.arasında.ortak.bir.dil.ve.tavır.oluşturmaktır..Yani.tüm.kadrolarımız.için.söylem.ve.eylem.birliğini.temin.etmektedir.

Milli. Görüş. Yerel. Yönetimler. Okuluna. katılan. tüm. teşkilat. mensuplarımıza.ve.pek.değerli.vatandaşlarımıza.başarılar.diler,.çalışmalarının.verimli.geçmesini.Cenab-ı.Haktan.niyaz.ederim.

.Sevgi.ve.Saygılarımla….15.03.2013

Prof. Dr. Mustafa KAMALAK

..Saadet.Partisi.Genel.Başkanı


ÖNSÖZ

Mahalli.İdareler.Başkanlığımızca,.2014.yerel..yönetimler..seçimleri.öncesinde,..geçmişte.yapılan.efsane.milli.görüş.belediyecilik.hizmetlerinin.kaldığı.yerden.ye-niden.halkımıza.sunulması.için.gerekli.çalışmalar.başlatılmıştır.

2014.Mahalli.idareler.seçimleri.öncesinde,.toplumun.ihtiyaçları.ve.beklentile-rine.yönelik.Milli.Görüş..projelerinin.ortaya.konularak.halkımızın.bilgisine.sunul-ması.ve.teveccühüne.mazhar.olunabilmesi. için.öncelikle.Genel.Merkez.Mahalli.İdareler.Başkanlığımız.bünyesinde.proje.birimi.oluşturulmuş.olup,..proje.birimi-mizce.bir.proje.havuzu.geliştirilmiştir.

Bu.manada.Üniversitelerimiz.başta.olmak.üzere.sivil.toplum.kuruluşları.ve.di-ğer.kurum.ve.kuruluşlarla.ortak.projeler.geliştirilerek.2..Efsane.Milli.Görüş.Beledi-yeciliğinin.halkımıza.sunulması.hususunda.yazışmalar.yapılmıştır.

Saadet.Partimizin.Yerel.yönetim.anlayışının.halkımıza.daha.sağlıklı.ve.uygun.vasıtalarla.ulaştırılması.ve.halkımızın.Saadet.Partimize.teveccühünün.artırılması.için.Yerel.Yönetimler.Okulu,.ve.‘’Söz.Mahalle’de’’.projeleri.hayata.geçirilmiş,.İl.ve.İlçe.Teşkilatlarımız.bünyesinde.Mahalli.İdareler.Birim.Başkanlıkları.tamamlanarak.atamaları.yapılmış.ve.buna.bağlı.olarak.ta.10.Bölgeden.oluşan.Mahalli. İdareler.Bölge.Başkanlıkları.oluşturularak..teşkilatlarımızın.2014.Yerel.Yönetimler.seçimi-ne.en.organizeli.ve.hazır.bir.biçimde.hazırlanması.temin.edilmiştir.

Ayrıca;.Mahalli.İdareler.Başkanlığımızca.Teşkilat.mensuplarımızın.Yerel.Yöne-timler.Seçiminde.donanımlı.hale.gelmesi.ve.yerel.yönetimler.hususunda.tam.bir.bilgiye. haiz. olmasını. temin. etmek.maksadıyla. ‘’. 100. Soruda. Yerel. Yönetimler’’.konulu.kitapçık.hazırlanarak.teşkilat.mensuplarımızın.hizmetine.sunulmuştur.

Teşkilatlarımızın.Yerel.Yönetimler.ve.diğer.konularda.tam.donanımlı.hale.ge-tirilmesi.amacıyla.başlatılan.Yerel.Yönetimler.Okulunun.ders.konuları.bizzat.Ma-halli.İdareler.Başkanlığımızca.hazırlanarak.tüm.İl.Teşkilatlarımıza.gönderilmiştir.

Yerel.Yönetimler.okulumuzun.gerek.Partimiz,.gerek.Teşkilat.mensuplarımız.ve.gerekse.Milletimiz.için.hayırlı.hizmetlerin.yapılmasına.vesile.olması.dileğiyle.tüm.katılımcılara.başarılar.diliyorum.

Sevgi.ve.saygılarımla.15.03.2013. . .

...............

BELEDİYE, BELEDİYE MECLİSİ, İL GENEL MECLİSİ


BELEDİYE, BELEDİYE MECLİSİ, İL GENEL MECLİSİ

(Görevleri,.Yetki.ve.Sorumlulukları)

A. BELEDİYE

1. SORU 1: Belediye Nedir?

CEVAP:.Belediye,.5393.sayılı.Belediye.Kanununun.3’üncü.maddesine.göre;.Bel-de.sakinlerinin.mahallî.müşterek.nitelikteki.ihtiyaçlarını.karşılamak.üzere.kurulan.ve.karar.organı.seçmenler.tarafından.seçilerek.oluşturulan,.idarî.ve.malî.özerkliğe.sahip.kamu.tüzel.kişisini.ifade.eder..Belediyenin.organları;.Belediye.meclisi,.bele-diye.encümeni.ve.belediye.başkanı.olmak.üzere.üç.organı.bulunmaktadır.

2. SORU 2: Belediyeler Hangi Kanunlarla İdare Edilmektedir?

CEVAP: . İl.Belediyeleri,.5393.sayılı.Belediye.kanununa.tabi.olarak.faaliyetle-rini.yürütmekte.olup,.Büyükşehir.Belediyeleri.ise,.5216.sayılı.kanuna.tabi.olarak.görev.yetki.ve.sorumluluklarını.yerine.getirmektedirler..Ayrıca.aşağıda.belirtilen.kanunlar.da.belediyeleri.direkt.veya.dolaylı.olarak.bağlamaktadır.

İLGİLİ KANUNLAR :

• 657.Devlet.Memurları.Kanunu• 2380.Belediyelere.ve.İl.Özel.İdarelerine.Genel.Bütçe.Vergi.Gelirlerinden.Pay.

Verilmesi.Hakkında.Kanun• 2644.Tapu.Kanunu• 2942.Kamulaştırma.Kanunu• 2960.Boğaziçi.Kanunu• 2981.İmar.ve.Gecekondu.Mevzuatına.Aykırı.Yapılara.Uygulanacak.Bazı. İş-

lemler.ve•. 6785.Sayılı.İmar.Kanunun.1..Maddesi.Hakkındaki.Kanun• 3004.Belediyelere.ve.İl.Özel.İdarelerine.Genel.Bütçe.Vergi.Gelirlerinden.Pay.

Verilmesi.Hakkında.Kanunda.Değişiklik.Yapılmasına.Dair.Kanun• 3194.İmar.Kanunu• 3621.Kıyı.Kanunu• 4123.Tabi.Afet.Nedeniyle.Meydana.Gelen.Hasar.ve.Tahribata.İlişkin.Hizmet-

lerin.Yürütülmesine.Dair.Kanun• 4734.Kamu.İhale.Kanunu

• 4759.İller.Bankası.Kanunu

26

• 5018.Kamu.Malî.Yönetimi.ve.Kontrol.Kanunu• 5104.Sayılı.Kuzey.Ankara.Girişi.Kentsel.Dönüşüm.Projesi.Kanunu• 5355.Mahallî.İdare.Birlikleri.Kanunu• 5543.İskan.Kanunu• 6306.Afet.Riski.Altındaki.Alanların.Dönüştürülmesi.Hakkında.Kanun• 7269.Umumi.Hayata.Müessir.Afetler.Dolayısıyla.Alınacak.Tedbirlerle.Yapıla-

cak.Yardımlara.Dair.Kanun.

3. SORU 3: Belediyenin Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.14.:.Belediye,.mahallî.müşterek.nitelikte.olmak.şartıyla;

a).İmar,.su.ve.kanalizasyon,.ulaşım.gibi.kentsel.alt.yapı;.coğrafî.ve.kent.bilgi.sistemleri;.çevre.ve.çevre.sağlığı,.temizlik.ve.katı.atık;.zabıta,.itfaiye,.acil.yardım,.kurtarma.ve.ambulans;.şehir. içi.trafik;.defin.ve.mezarlıklar;.ağaçlandırma,.park.ve.yeşil.alanlar;.konut;.kültür.ve.sanat,.turizm.ve.tanıtım,.gençlik.ve.spor;.sos-yal.hizmet.ve.yardım,.nikâh,.meslek.ve.beceri.kazandırma;.ekonomi.ve.ticaretin.geliştirilmesi.hizmetlerini.yapar.veya.yaptırır..Büyükşehir.belediyeleri.ile.nüfusu.50.000’i.geçen.belediyeler,.kadınlar.ve.çocuklar.için.koruma.evleri.açar.

b).Devlete. ait. okulların. bakım. ve.onarımını. yapabilir. veya. yaptırabilir.. Araç-gereç. ihtiyacını. karşılayabilir.. sağlıkla. ilgili. her. türlü. tesisi. açabilir. ve. işletebilir;.kültür.ve.tabiat.varlıkları.ile.tarihî.dokunun.ve.kent.tarihi.bakımından.önem.taşı-yan.mekânların.ve.işlevlerinin.korunmasını.sağlayabilir;.bu.amaçla.bakım.ve.ona-rımını.yapabilir,.korunması.mümkün.olmayanları.aslına.uygun.olarak.yeniden.inşa.edebilir..Gerektiğinde,.öğrencilere,.amatör.spor.kulüplerine.malzeme.verir.ve.ge-rekli.desteği.sağlar,.her.türlü.amatör.spor.karşılaşmaları.düzenler,.yurt.içi.ve.yurt.dışı.müsabakalarda.üstün.başarı.gösteren.veya.derece.alan.sporculara.belediye.meclisi.kararıyla.ödül.verebilir..Gıda.bankacılığı.yapabilir.

4. SORU 4: Belediyenin Yetki ve İmtiyazları Nelerdir?

CEVAP:

a).Belde.sakinlerinin.mahallî.müşterek.nitelikteki.ihtiyaçlarını.karşılamak.ama-cıyla.her.türlü.faaliyet.ve.girişimde.bulunmak.

b).Kanunların.belediyeye.verdiği.yetki.çerçevesinde.yönetmelik.çıkarmak,.be-lediye.yasakları.koymak.ve.uygulamak,.kanunlarda.belirtilen.cezaları.vermek.

c).Gerçek.ve.tüzel.kişilerin.faaliyetleri.ile.ilgili.olarak.kanunlarda.belirtilen.izin.veya.ruhsatı.vermek.


d).Özel.kanunları.gereğince.belediyeye.ait.vergi,.resim,.harç,.katkı.ve.katılma.paylarının.tarh,.tahakkuk.ve.tahsilini.yapmak;.vergi,.resim.ve.harç.dışındaki.özel.hukuk.hükümlerine.göre.tahsili.gereken.doğal.gaz,.su,.atık.su.ve.hizmet.karşılığı.alacakların.tahsilini.yapmak.veya.yaptırmak.

e).Müktesep.haklar.saklı.kalmak.üzere;.içme,.kullanma.ve.endüstri.suyu.sağ-lamak;.atık.su.ve.yağmur.suyunun.uzaklaştırılmasını.sağlamak;.bunlar.için.gerek-li.tesisleri.kurmak,.kurdurmak,. işletmek.ve.işlettirmek;.kaynak.sularını. işletmek.veya.işlettirmek..

f).Toplu.taşıma.yapmak;.bu.amaçla.otobüs,.deniz.ve.su.ulaşım.araçları,.tünel,.raylı.sistem.dâhil.her.türlü.toplu.taşıma.sistemlerini.kurmak,.kurdurmak,.işletmek.ve.işlettirmek..

g). Katı.atıkların. toplanması,. taşınması,. ayrıştırılması,. geri. kazanımı,. ortadan.kaldırılması.ve.depolanması.ile.ilgili.bütün.hizmetleri.yapmak.ve.yaptırmak..

h).Mahallî.müşterek.nitelikteki.hizmetlerin.yerine.getirilmesi.amacıyla,.bele-diye.ve.mücavir.alan.sınırları.içerisinde.taşınmaz.almak,.kamulaştırmak,.satmak,.kiralamak.veya.kiraya.vermek,.trampa.etmek,.tahsis.etmek,.bunlar.üzerinde.sı-nırlı.aynî.hak.tesis.etmek..

i).Borç.almak,.bağış.kabul.etmek..

j).Toptancı.ve.perakendeci.hâlleri,.otobüs.terminali,.fuar.alanı,.mezbaha,.ilgili.mevzuata.göre.yat.limanı.ve.iskele.kurmak,.kurdurmak,.işletmek,.işlettirmek.veya.bu.yerlerin.gerçek.ve.tüzel.kişilerce.açılmasına.izin.vermek..

k).Vergi,.resim.ve.harçlar.dışında.kalan.dava.konusu.uyuşmazlıkların.anlaşmay-la.tasfiyesine.karar.vermek..

l).Gayrisıhhî.müesseseler.ile.umuma.açık.istirahat.ve.eğlence.yerlerini.ruhsat-landırmak.ve.denetlemek.

m).Beldede.ekonomi.ve.ticaretin.geliştirilmesi.ve.kayıt.altına.alınması.ama-cıyla.izinsiz.satış.yapan.seyyar.satıcıları.faaliyetten.men.etmek,.izinsiz.satış.yapan.seyyar.satıcıların. faaliyetten.men.edilmesi.sonucu,.cezası.ödenmeyerek. iki.gün.içinde. geri. alınmayan. gıda.maddelerini. gıda. bankalarına,. cezası. ödenmeyerek.otuz.gün.içinde.geri.alınmayan.gıda.dışı.malları..yoksullara.vermek.

n).Reklam.panoları.ve.tanıtıcı.tabelalar.konusunda.standartlar.getirmek.

o).Gayrisıhhî.işyerlerini,.eğlence.yerlerini,.halk.sağlığına.ve.çevreye.etkisi.olan.diğer.işyerlerini.kentin.belirli.yerlerinde.toplamak.

p).Kara,.deniz,.su.ve.demiryolu.üzerinde.işletilen.her.türlü.servis.ve.toplu.taşı-ma.araçları.ile.taksi.sayılarını,.bilet.ücret.ve.tarifelerini,.zaman.ve.güzergâhlarını.belirlemek;.durak.yerleri.ile.karayolu,.yol,.cadde,.sokak,..meydan.ve.benzeri.yer-

28

ler.üzerinde.araç.park.yerlerini.tespit.etmek.ve.işletmek,.işlettirmek.veya.kiraya.vermek;.kanunların.belediyelere.verdiği.trafik.düzenlemesinin.gerektirdiği.bütün.işleri.yürütmek..Belediye,.belde.sakinlerinin.belediye.hizmetleriyle.ilgili.görüş.ve.düşüncelerini.tespit.etmek.amacıyla.kamuoyu.yoklaması.ve.araştırması.yapabilir..Belediyenin.proje.karşılığı.borçlanma.yoluyla.elde.ettiği.gelirleri,.şartlı.bağışlar.ve.kamu.hizmetlerinde.fiilen.kullanılan.malları.ile.belediye.tarafından.tahsil.edilen.vergi,.resim.ve.harç.gelirleri.haczedilemez.

5..SORU.5:.Belediye’ye.Tanınan.Muafiyetler.Nelerdir?

CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.16. :.Belediyenin.kamu.hizmeti-ne.ayrılan.veya.kamunun.yararlanmasına.açık,.gelir.getirmeyen.taşınmazları. ile.bunların.inşa.ve.kullanımları.katma.değer.vergisi.ile.özel.tüketim.vergisi.hariç.her.türlü.vergi,.resim,.harç,.katılma.ve.katkı.paylarından.muaftır..

B. BELEDİYE BAŞKANI

1. SORU 6: Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri Nelerdir?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.38.:

a).Belediye.teşkilâtının.en.üst.amiri.olarak.belediye.teşkilâtını.sevk.ve. idare.etmek,.belediyenin.hak.ve.menfaatlerini.korumak..

b).Belediyeyi.stratejik.plâna.uygun.olarak.yönetmek,.belediye.idaresinin.ku-rumsal. stratejilerini. oluşturmak,. bu. stratejilere. uygun. olarak. bütçeyi,. belediye.faaliyetlerinin.ve.personelinin.performans.ölçütlerini.hazırlamak.ve.uygulamak,.izlemek.ve.değerlendirmek,.bunlarla.ilgili.raporları.meclise.sunmak..

c).Belediyeyi.Devlet.dairelerinde.ve.törenlerde,.davacı.veya.davalı.olarak.da.yargı.yerlerinde.temsil.etmek.veya.vekil.tayin.etmek..

d).Meclise.ve.encümene.başkanlık.etmek..

e).Belediyenin.taşınır.ve.taşınmaz.mallarını.idare.etmek..

f).Belediyenin.gelir.ve.alacaklarını.takip.ve.tahsil.etmek..

g).Yetkili.organların.kararını.almak.şartıyla.sözleşme.yapmak..

h).Meclis.ve.encümen.kararlarını.uygulamak..

i).Bütçeyi.uygulamak,.bütçede.meclis.ve.encümenin.yetkisi.dışındaki.aktarma-lara.onay.vermek..

j).Belediye.personelini.atamak..

k).Belediye.ve.bağlı.kuruluşları.ile.işletmelerini.denetlemek..


l).Şartsız.bağışları.kabul.etmek..

m).Belde.halkının.huzur,.esenlik,.sağlık.ve.mutluluğu. için.gereken.önlemleri.almak..

n).Bütçede.yoksul.ve.muhtaçlar.için.ayrılan.ödeneği.kullanmak,.özürlülere.yö-nelik.hizmetleri.yürütmek.ve.özürlüler.merkezini.oluşturmak..

o).Temsil.ve.ağırlama.giderleri.için.ayrılan.ödeneği.kullanmak..

p).Kanunlarla.belediyeye.verilen.ve.belediye.meclisi.veya.belediye.encümeni.kararını.gerektirmeyen.görevleri.yapmak.ve.yetkileri.kullanmak.

2. SORU 7: Belediyelerin Stratejik Planları ve Performans Programlarını Kim Hazırlar ve Nereye Sunar?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.41..Maddesi.uyarınca;. .Belediye.başka-nı,.mahallî.idareler.genel.seçimlerinden.itibaren.altı.ay.içinde;.kalkınma.plânı.ve.programı. ile. varsa.bölge.plânına.uygun.olarak. stratejik.plân. ve. ilgili. olduğu. yıl.başından.önce.de.yıllık.performans.programı.hazırlayıp.belediye.meclisine.sunar.

3. SORU 8: Belediye Başkanlarının Görevi Hangi Durumlarda ve Nasıl Sona Erer?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.44.:.Belediye.başkanlığı,.ölüm.ve.istifa.hâllerinde.kendiliğinden.sona.erer..Belediye.başkanının;.

a).Mazeretsiz.ve.kesintisiz.olarak.yirmi.günden.fazla.görevini.terk.etmesi.ve.bu.durumun.mahallin.mülkî.idare.amiri.tarafından.belirlenmesi,.

b).Seçilme.yeterliğini.kaybetmesi,.

c).Görevini. sürdürmesine.engel.bir.hastalık.veya.sakatlık.durumunun.yetkili.sağlık.kuruluşu.raporuyla.belgelenmesi,.

d).Meclisin.feshine.neden.olan.eylem.ve.işlemlere.katılması,.

hâllerinden.birinin.meydana.gelmesi.durumunda.İçişleri.Bakanlığının.başvuru-su.üzerine.Danıştay.kararıyla.başkanlık.sıfatı.sona.erer.

C. BELEDİYE MECLİSİ

1. SORU 9: Belediye Meclisi Neyi İfade Eder? Ne Şekilde Teşekkül Eder?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanununun.17.Maddesine.göre;..Belediye.mec-lisi,.belediyenin.karar.organıdır.ve.ilgili.kanunda.gösterilen.esas.ve.usullere.göre.seçilmiş.üyelerden.oluşur.

30

2. SORU 10: Belediye Meclisinin Görev ve Yetkileri Nelerdir?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanununun.18..Maddesi.uyarınca;

a).Stratejik.plân.ile.yatırım.ve.çalışma.programlarını,.belediye.faaliyetlerinin.ve.personelinin.performans.ölçütlerini.görüşmek.ve.kabul.etmek..

b).Bütçe.ve.kesin.hesabı.kabul.etmek,.bütçede.kurumsal.kodlama.yapılan.bi-rimler.ile.fonksiyonel.sınıflandırmanın.birinci.düzeyleri.arasında.aktarma.yapmak..

c).Belediyenin. imar.plânlarını.görüşmek.ve.onaylamak,.büyükşehir.ve. il.be-lediyelerinde. il.çevre.düzeni.plânını.kabul.etmek..Belediye.sınırları. il.sınırı.olan.Büyükşehir.Belediyelerinde.il.çevre.düzeni.planı.ilgili.Büyükşehir.Belediyeleri.ta-rafından.yapılır.veya.yaptırılır.ve.doğrudan.Belediye.Meclisi.tarafından.onaylanır..

d).Borçlanmaya.karar.vermek..

e).Taşınmaz.mal.alımına,. satımına,. takasına,. tahsisine,. tahsis. şeklinin.değiş-tirilmesine. veya. tahsisli. bir. taşınmazın. kamu. hizmetinde. ihtiyaç. duyulmaması.hâlinde. tahsisin.kaldırılmasına;.üç.yıldan. fazla.kiralanmasına.ve. süresi.otuz.yılı.geçmemek.kaydıyla.bunlar.üzerinde.sınırlı.aynî.hak.tesisine.karar.vermek..

f).Kanunlarda.vergi,.resim,.harç.ve.katılma.payı.konusu.yapılmayan.ve.ilgilile-rin.isteğine.bağlı.hizmetler.için.uygulanacak.ücret.tarifesini.belirlemek..

g).Şartlı.bağışları.kabul.etmek.

h).Vergi,. resim.ve.harçlar.dışında.kalan.ve.miktarı.beş.bin.TL’den.fazla.dava.konusu.olan.belediye.uyuşmazlıklarını.sulh.ile.tasfiyeye,.kabul.ve.feragate.karar.vermek..

i).Bütçe.içi.işletme.ile.6762.sayılı.Türk.Ticaret.Kanununa.tâbi.ortaklıklar.kurul-masına.veya.bu.ortaklıklardan.ayrılmaya,.sermaye.artışına.ve.gayrimenkul.yatırım.ortaklığı.kurulmasına.karar.vermek..

j).Belediye.adına.imtiyaz.verilmesine.ve.belediye.yatırımlarının.yap-işlet.veya.yap-işlet-devret.modeli.ile.yapılmasına;.belediyeye.ait.şirket,.işletme.ve.iştirakle-rin.özelleştirilmesine.karar.vermek..

k).Meclis.başkanlık.divanını.ve.encümen.üyeleri.ile.ihtisas.komisyonları.üyele-rini.seçmek..

l).Norm.kadro. çerçevesinde.belediyenin.ve.bağlı. kuruluşlarının. kadrolarının.ihdas,.iptal.ve.değiştirilmesine.karar.vermek..

m).Belediye.tarafından.çıkarılacak.yönetmelikleri.kabul.etmek..

n).Meydan,.cadde,.sokak,.park,.tesis.ve.benzerlerine.ad.vermek;.mahalle.ku-


rulması,. kaldırılması,.birleştirilmesi,.adlarıyla. sınırlarının. tespiti.ve.değiştirilme-sine.karar.vermek;.beldeyi.tanıtıcı.amblem,.flama.ve.benzerlerini.kabul.etmek..

o).Diğer.mahallî. idarelerle. birlik. kurulmasına,. kurulmuş. birliklere. katılmaya.veya.ayrılmaya.karar.vermek..

p). Yurt. içindeki. ve. İçişleri. Bakanlığının. izniyle. yurt. dışındaki. belediyeler. ve.mahallî.idare.birlikleriyle.karşılıklı. iş.birliği.yapılmasına;.kardeş.kent.ilişkileri.ku-rulmasına;.ekonomik.ve.sosyal.ilişkileri.geliştirmek.amacıyla.kültür,.sanat.ve.spor.gibi.alanlarda. faaliyet.ve.projeler.gerçekleştirilmesine;.bu.çerçevede.arsa,.bina.ve.benzeri.tesisleri.yapma,.yaptırma,.kiralama.veya.tahsis.etmeye.karar.vermek..

r).Fahrî.hemşehrilik.payesi.ve.beratı.vermek..

s).Belediye.başkanıyla.encümen.arasındaki.anlaşmazlıkları.karara.bağlamak..

t).Mücavir.alanlara.belediye.hizmetlerinin.götürülmesine.karar.vermek..

u).İmar.plânlarına.uygun.şekilde.hazırlanmış.belediye.imar.programlarını.gö-rüşerek.kabul.etmektir.

3. SORU 11: Belediye Meclisi Ne Zaman Toplanır, Ne Zaman Çalışmalarına Ara Verebilir Ne Kadar Tatil Kararı Alabilir?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.20.:.Belediye.meclisi,.her.ayın.ilk.haftası,.önceden.kararlaştırdığı.günde.toplanır..Meclis,.resmî.tatile.rastlayan.gün-lerde.çalışmasına.ara.verebilir..Belediye.meclisi.her.yıl.bir.ay.tatil.kararı.alabilir..

4. SORU 12: Bütçe Görüşmesine Rastlayan Toplantı Süresi Kaç Gündür?

CEVAP: Bütçe.görüşmesine.rastlayan.toplantı.süresi.en.çok.yirmi.gün,.diğer.toplantıların.süresi.en.çok.beş.gündür..

5. SORU 13: Meclis Sürekli Toplanılan Yer Dışında Toplanabilir mi?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.20.:.Mutat.toplantı.yeri.dışında.toplanılmasının.zorunlu.olduğu.durumda.üyelere.önceden.bilgi.vermek.kaydıyla.meclis.başkanının.belediye.sınırları.içerisinde.belirlediği.yerde.toplantı.yapılır..

6. SORU 14: Belediye Meclisinin Gündemi Nasıl Belirlenir? Gündem Nasıl Duyurulur?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.21.:.Belediye.meclisi.her.ayın.ilk.günündeki.belediye.meclis.gündemi.belediye.başkanı.tarafından.belirlenerek.en.az.üç.gün.önceden.üyelere.bildirilir.ve.çeşitli.yöntemlerle.halka.duyurulur..Her.ayın.ilk.toplantısında.belediye.başkanı.ve.meclis.üyeleri.belediyeye.ait.işlerle.ilgili.

32

konuların. gündeme.alınmasını. önerebilir..Öneri,. toplantıya. katılanların. salt. ço-ğunluğuyla.kabul.edildiği.takdirde.gündeme.alınır..

7. SORU 15: Belediye Meclisi Toplantı ve Karar Yeter Sayısı Nasıl Belirlenir? Oylamada Eşitlik Halinde Ne Olur?

CEVAP: 5393. sayılı. Belediye. Kanunu.Madde.22. :. Belediye.meclisi,. üye. tam.sayısının.salt.çoğunluğuyla.toplanır.ve.katılanların.salt.çoğunluğuyla.karar.verir..Ancak,.karar.yeter.sayısı,.üye.tam.sayısının.dörtte.birinden.az.olamaz..Oylama-da.eşitlik.çıkması.durumunda.meclis.başkanının.bulunduğu.taraf.çoğunluk.sayılır..Gizli.oylamalarda.eşitlik.çıkması.durumunda.oylama.tekrarlanır,.eşitliğin.bozul-maması.durumunda.meclis.başkanı.tarafından.kur’a.çekilir..

8. SORU 16: Meclisin Kararları Nasıl Kesinleşir?

CEVAP: 5393. sayılı. Belediye. Kanunu.Madde. 23. :. Belediye. başkanı,. hukuka.aykırı.gördüğü.meclis.kararlarını,.gerekçesini.de.belirterek.yeniden.görüşülmek.üzere.beş.gün.içinde.meclise.iade.edebilir..Yeniden.görüşülmesi.istenilmeyen.ka-rarlar.ile.yeniden.görüşülmesi.istenip.de.belediye.meclisi.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğuyla.ısrar.edilen.kararlar.kesinleşir..

9. SORU 17: Başkan ve Meclis Üyeleri Hangi Toplantılara Katılamazlar ?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.27.:.Belediye.başkanı.ve.meclis.üyeleri,.münhasıran.kendileri,.ikinci.derece.dâhil.kan.ve.kayın.hısımları.ve.evlat-lıkları.ile.ilgili.işlerin.görüşüldüğü.meclis.toplantılarına.katılamazlar.

10. SORU 18: Belediye Meclislerinde İhtisas Komisyonları Kaç Kişiden Olu-şur? Komisyonlara Havale Edilen İşler Kaç Günde Sonuçlandırılır?

CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.24.:.Belediye.meclisi,.üyeleri.ara-sından.en.az.üç.en.fazla.beş.kişiden.oluşan.ihtisas.komisyonları.kurabilir..Komis-yonların.bir.yılı.geçmemek.üzere.ne.kadar.süre.için.kurulacağı.aynı.meclis.kara-rında.belirtilir..Meclis.toplantısını.müteakip.imar.komisyonu.en.fazla.on.iş.günü,.diğer.komisyonlar.ise.beş.iş.günü.içinde.kendilerine.havale.edilen.işleri.sonuçlan-dırır.

11. SORU 19: Denetim Komisyonu Ne Amaçla ve Ne Şekilde Teşekkül Eder?

CEVAP:.Her.ocak.ayı.toplantısında.belediyenin.bir.önceki.yıl.gelir.ve.giderleri.ile.bunlara.ilişkin.hesap.kayıt.ve.işlemlerinin.denetimi.için.kendi.üyeleri.arasından.gizli.oyla.ve.üye.sayısı.üçten.az.beşten.çok.olmamak.üzere.bir.denetim.komisyonu.oluşturur.. Komisyon,. her. siyasî. parti. grubunun. ve.bağımsız. üyelerin.meclisteki.üye.sayısının.meclis.üye.tam.sayısına.oranlanması.suretiyle.oluşur..


12. SORU 20: Belediye Meclisi Üyeleri Belediyenin Çalışmaları Hakkında Na-sıl Bilgi Elde Edebilir ve Nasıl Önerge Verir?

CEVAP:.Meclis.üyeleri,.meclis.başkanlığına.önerge.vererek.belediye. işleriyle.ilgili.konularda.sözlü.veya.yazılı.soru.sorabilir..Soru,.belediye.başkanı.veya.görev-lendireceği.kişi.tarafından.sözlü.veya.yazılı.olarak.cevaplandırılır..Meclis.üyelerinin.en.az.üçte.biri,.meclis.başkanlığına. istekte.bulunarak,.belediyenin. işleriyle. ilgili.bir.konuda.genel.görüşme.açılmasını.isteyebilir..Meclis.üyeleri.tarafından,.meclis.başkanlıklarına.verilecek.önergelerin.hazırlanışına.yardımcı.olunması.maksadıyla.Başkanlığımızca.hazırlanmış.olan.“ÖRNEK.ÖNERGELER”e.kitapçığın.son.kısmında.yer.verilmiştir.

13. SORU 21: Başkan ve Meclis Üyelerinin Yükümlülükleri Nelerdir?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.28.:.Belediye.başkanı.görevi.sü-resince.ve.görevinin.sona.ermesinden. itibaren. iki.yıl.süreyle,.meclis.üyeleri. ise.görevleri.süresince.ve.görevlerinin.sona.ermesinden.itibaren.bir.yıl.süreyle,.bele-diye.ve.bağlı.kuruluşlarına.karşı.doğrudan.doğruya.veya.dolaylı.olarak.taahhüde.giremez,.komisyonculuk.ve.temsilcilik.yapamaz.

14. SORU 22: Belediye Meclis Üyeliği Nasıl Sona Erer?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.29. :.Meclis.üyeliği,.ölüm.ve. is-tifa.durumunda.kendiliğinden.sona.erer..Meclis.üyeliğinden.istifa.halinde,. istifa.dilekçesi.belediye.başkanlığına.verilir.ve.başkan.tarafından.meclisin.bilgisine.su-nulur..Özürsüz.veya.izinsiz.olarak.arka.arkaya.üç.birleşim.günü.veya.bir.yıl.içinde.yapılan.toplantıların.yarısına.katılmayan.üyenin.üyeliğinin.düşmesine,.savunması.alındıktan.sonra.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğuyla.karar.verilir..Belediye.meclisi.üyeliğine.seçilme.yeterliğinin.kaybedilmesi.durumunda,.valinin.bildirmesi.üzeri-ne.Danıştay.tarafından.üyeliğin.düşmesine.karar.verilir.

15. SORU 23: Belediye Meclisi Nasıl Fesholur?

CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.30.:.Belediye.meclisi;.

a).Kendisine.kanunla.verilen.görevleri.süresi.içinde.yapmayı.ihmal.eder.ve.bu.durum.belediyeye.ait.işleri.sekteye.veya.gecikmeye.uğratırsa,

b). Belediyeye. verilen. görevlerle. ilgisi. olmayan. siyasî. konularda. karar. alırsa,.İçişleri.Bakanlığının.bildirimi.üzerine.Danıştayın.kararı.ile.feshedilir..İçişleri.Bakan-lığı.gerekli.gördüğü.takdirde.meclisin.feshine.dair.bildirim.ile.birlikte,.karar.veri-linceye.kadar.meclis. toplantılarının.ertelenmesini.de. ister..Danıştay,.bu.hususu.en.geç.bir.ay.içinde.karara.bağlar..Bu.şekilde.feshedilen.meclisin.yerine.seçilen.meclis,.kalan.süreyi.tamamlar.

34

16. SORU 24: Feshedilen Meclisin Görevleri Nasıl Yerine Getirilir?

CEVAP:.Meclis.çalışabilir.duruma.gelinceye.veya.yeni.meclis.seçimi.yapılıncaya.kadar.meclis.görevi,.belediye.encümeninin.memur.üyeleri.tarafından.yürütülür.

17. SORU 25: Belediye Meclis Üyelerinin Huzur ve İzin Hakkı Nasıl Sağlanır?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.32.:.Meclis.başkan.ve.üyelerine,.meclis.ve.komisyon.toplantılarına.katıldıkları.her.gün.için,.39.uncu.madde.uya-rınca.belediye.başkanına.ödenmekte.olan.aylık.brüt.ödeneğin.günlük. tutarının.üçte.birini.geçmemek.üzere.meclis.tarafından.belirlenecek.miktarda.huzur.hakkı.ödenir..Huzur.hakkı.ödenecek.gün.sayısı,.20,.24.ve.25.inci.maddelerde.belirtilen.toplantı.günü. sayısından. fazla.olamaz.ve.meclis.üyelerine.aynı. gün. için.birden.fazla.huzur.hakkı.ödenemez..Meclis.üyeleri.hastalıkları.süresince.izinli.sayılır..Ay-rıca.mazeretleri.durumunda,.bir.yıl.içindeki.toplantı.süresinin.yarısını.aşmamak.şartıyla.istekleri.üzerine.meclis.tarafından.izin.verilebilir.

BELEDİYE MECLİS ÜYELERİNİN HUZUR HAKLARINA İLİŞKİN

ÖRNEK TABLO

BELEDİYEMECLİSÜYESİHUZURHAKLARIKanuniDayanağı NüfusunaGöreBelediyeler Azami

TutarAzamiTutar

5393s.Kanunmd.32;

6260s.BütçeK.md.21,

2012/2663s.BKK

Nüfusu10.000’ekadarolanbelediyelerde

01.01.2012-30.06.2012

51,48

01.07.2012-31.12.2012

-

Nüfusu10.001-50.000arasındaolanlar 58,83 -




Nüfusu500.001-1.000.000arasındaolanlar 113,99 -

Nüfusu1000.001-2.000.000arasındaolanlar 139,73 -

Nüfusu2000.001’denfazlaolanlar 169,14 -


18. SORU 26: Belediye Encümeni Nasıl ve Kimlerden Oluşur?

CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.33.:.Belediye.encümeni,.belediye.başkanının.başkanlığında;.

a).İl.belediyelerinde.ve.nüfusu.100.000’in.üzerindeki.belediyelerde,.belediye.meclisinin.her.yıl.kendi.üyeleri.arasından.bir.yıl.için.gizli.oyla.seçeceği.üç.üye,.malî.hizmetler.birim.amiri.ve.belediye.başkanının.birim.amirleri.arasından.bir.yıl.için.seçeceği.iki.üye.olmak.üzere.yedi.kişiden,.

b).Diğer.belediyelerde,.belediye.meclisinin.her.yıl.kendi.üyeleri.arasından.bir.yıl.için.gizli.oyla.seçeceği.iki.üye,.malî.hizmetler.birim.amiri.ve.belediye.başkanı-nın.birim.amirleri.arasından.bir.yıl.için.seçeceği.bir.üye.olmak.üzere.beş.kişiden,.oluşur..

Belediye.başkanının.katılamadığı.toplantılarda,.belediye.başkanının.görevlen-direceği.başkan.yardımcısı.veya.encümen.üyesi,.encümene.başkanlık.eder..Encü-men.toplantılarına.gündemdeki.konularla.ilgili.olarak.ilgili.birim.amirleri,.belediye.başkanı.tarafından.oy.hakkı.olmaksızın.görüşleri.alınmak.üzere.çağrılabilir.

19. SORU 27: Encümenin Görev ve Yetkileri Nelerdir?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.34.:.Belediye.encümeninin.görev.ve.yetkileri.:

a).Stratejik.plân.ve.yıllık.çalışma.programı.ile.bütçe.ve.kesin.hesabı.inceleyip.belediye.meclisine.görüş.bildirmek..

b).Yıllık.çalışma.programına.alınan.işlerle.ilgili.kamulaştırma.kararlarını.almak.ve.uygulamak..

c).Öngörülmeyen.giderler.ödeneğinin.harcama.yerlerini.belirlemek..

d).Bütçede.fonksiyonel.sınıflandırmanın.ikinci.düzeyleri.arasında.aktarma.yap-mak..

e).Kanunlarda.öngörülen.cezaları.vermek..

f).Vergi,.resim.ve.harçlar.dışında.kalan.dava.konusu.olan.belediye.uyuşmazlık-larının.anlaşma.ile.tasfiyesine.karar.vermek..

g).Taşınmaz.mal.satımına,.trampasına.ve.tahsisine.ilişkin.meclis.kararlarını.uy-gulamak;.süresi.üç.yılı.geçmemek.üzere.kiralanmasına.karar.vermek..

h).Umuma.açık.yerlerin.açılış.ve.kapanış.saatlerini.belirlemek..

i). Diğer.kanunlarda.belediye.encümenine.verilen.görevleri.yerinegetirmektir.

36

20. SORU 28: Belediye Encümeni Ne Zaman, En Az Kaç Kişiyle Toplanır?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.35.:.Belediye.encümeni,.haftada.birden. az. olmamak.üzere. önceden.belirlenen. gün. ve. saatte. toplanır.. Belediye.başkanı.acil.durumlarda.encümeni.toplantıya.çağırabilir..Encümen.üye.tam.sayısı-nın.salt.çoğunluğuyla.toplanır.ve.katılanların.salt.çoğunluğuyla.karar.verir..Encü-menin.2886.sayılı.Devlet.İhale.Kanunu.uyarınca.ihale.komisyonu.olarak.yapacağı.toplantılarda.da.bu.hüküm.geçerlidir..Oyların.eşitliği.durumunda.başkanın.bulun-duğu.taraf.çoğunluk.sayılır..Çekimser.oy.kullanılamaz..Encümen.gündemi.beledi-ye.başkanı. tarafından.hazırlanır..Encümen.üyeleri,.başkanının.uygun.görüşü. ile.gündem.maddesi. teklif. edebilir.. Belediye.başkanı. tarafından.havale. edilmeyen.konular.encümende.görüşülemez..Encümene.havale.edilen.konular.bir.hafta.için-de.görüşülerek.karara.bağlanır..Alınan.kararlar.başkan.ve.toplantıya.katılan.üyeler.tarafından. imzalanır..Karara.muhalif. kalanlar. gerekçelerini.de.açıklar.. Encümen.başkan.ve.üyeleri,.münhasıran.kendileri,.ikinci.derece.dâhil.kan.ve.kayın.hısımları.ve.evlatlıkları.ile.ilgili.işlerin.görüşüldüğü.encümen.toplantılarına.katılamazlar.

21. SORU 29: Encümenlere Verilen Huzur Hakkı Nasıl Tespit Edilir?CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.36.:.Belediye.encümeni.başkan.

ve.üyelerine,.nüfusu.10.000’e.kadar.olan.belediyelerde.(3.500),.nüfusu.10.001-50.000’e.kadar.olan.belediyelerde.(4.500),.50.001-200.000’e.kadar.olan.beledi-yelerde. (6.000).ve.200.001’in.üzerinde.olan.belediyelerde. ise. (7.500).gösterge.rakamının.Devlet.memurları.için.belirlenen.aylık.katsayı.ile.çarpımı.sonucu.bulu-nacak.tutarda.aylık.brüt.ödenek.verilir..Encümenin.memur.üyelerine.bu.tutarların.yarısı.ödenir.

22. SORU 30: Belediyelerde Norm Kadro ve Personel İstihdamı Nasıl Sağlanır?CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.49.:.Norm.kadro.ilke.ve.standart-

ları. İçişleri.Bakanlığı.ve.Devlet.Personel.Başkanlığı.tarafından.müştereken.belir-lenir..Belediyenin. ve.bağlı. kuruluşlarının.norm.kadroları,. bu. ilke. ve. standartlar.çerçevesinde.belediye.meclisi.kararıyla.belirlenir..

Belediye.personeli,.belediye.başkanı.tarafından.atanır..Birim.müdürlüğü.ve.üstü.yönetici.kadrolarına.yapılan.atamalar.ilk.toplantıda.belediye.meclisinin.bilgisine.sunu-lur..Belediye.ve.bağlı.kuruluşlarında,.norm.kadroya.uygun.olarak.çevre,.sağlık,.veteri-nerlik,.teknik,.hukuk,.ekonomi,.bilişim.ve.iletişim,.plânlama,.araştırma.ve.geliştirme,.eğitim.ve.danışmanlık.alanlarında.avukat,.mimar,.mühendis,.şehir.ve.bölge.plâncısı,.çözümleyici. ve. programcı,. tabip,. uzman. tabip,. ebe,. hemşire,. veteriner,. kimyager,.teknisyen.ve.tekniker.gibi.uzman.ve.teknik.personel.yıllık.sözleşme. ile.çalıştırılabi-lir..Sözleşmeli.personel.eliyle.yürütülen.hizmetlere.ilişkin.boş.kadrolara.ayrıca.atama.yapılamaz..Bu.personelin,.yürütecekleri.hizmetler.için.ihdas.edilmiş.kadro.unvanının.gerektirdiği.nitelikleri.taşımaları.şarttır..Bu.fıkra.uyarınca.sözleşmeli.olarak.istihdam.edileceklere.ödenecek.net.ücret,.söz.konusu.kadro.unvanı.için.birinci.derecenin.birin-ci.kademesi.esas.alınmak.suretiyle.657.sayılı.Devlet.Memurları.Kanununa.göre.tespit.


edilecek.her.türlü.ödemeler.toplamının.net.tutarının.yüzde.25.fazlasını.geçmemek.üzere.belediye.meclisi.kararıyla.belirlenir.

23. SORU 31: Belediyelerde Faaliyet Raporu Hangi Tarihte Sunulur, Nereye Bildirilir?

CEVAP: Faaliyet. raporu. nisan. ayı. toplantısında. belediye. başkanı. tarafından.meclise.sunulur..Raporun.bir.örneği.İçişleri.Bakanlığına.gönderilir.ve.kamuoyuna.da.açıklanır.

24. SORU 32: Belediyelerin Gelirleri Nelerdir?


a).Kanunlarla.gösterilen.belediye.vergi,.resim,.harç.ve.katılma.payları..

b).Genel.bütçe.vergi.gelirlerinden.ayrılan.pay..

c).Genel.ve.özel.bütçeli.idarelerden.yapılacak.ödemeler..

d).Taşınır.ve.taşınmaz.malların.kira,.satış.ve.başka.suretle.değerlendirilmesin-den.elde.edilecek.gelirler..

e).Belediye.meclisi.tarafından.belirlenecek.tarifelere.göre.tahsil.edilecek.hiz-met.karşılığı.ücretler..

f).Faiz.ve.ceza.gelirleri..

g).Bağışlar..

h).Her.türlü.girişim,.iştirak.ve.faaliyetler.karşılığı.sağlanacak.gelirler..

i).Diğer.gelirler..

Büyükşehir.belediyelerinde.büyükşehir.sınırları.ve.mücavir.alanları.içinde.be-lediyelerince.tahsil.edilen.emlak.vergisi.tutarının.tamamı.ilgili.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyeleri.tarafından.alınır..Bunlardan.büyükşehir.belediyesine.veya.özel.idare-ye.ayrıca.pay.kesilmez.

25. SORU 33: Belediyelerin Giderleri Nelerdir?


a).Belediye.binaları,.tesisleri.ile.araç.ve.malzemelerinin.temini,.yapımı,.bakımı.ve.onarımı.için.yapılan.giderler.

b).Belediyenin.personeline.ve.seçilmiş.organlarının.üyelerine.ödenen.maaş,.ücret,.ödenek,.huzur.hakkı,.yolluklar,.hizmete.ilişkin.eğitim.harcamaları.ile.diğer.giderler..

c).Her.türlü.alt.yapı,.yapım,.onarım.ve.bakım.giderleri..

38

d).Vergi,.resim,.harç,.katılma.payı,.hizmet.karşılığı.alınacak.ücretler.ve.diğer.gelirlerin.takip.ve.tahsili.için.yapılacak.giderler..

e).Belediye.zabıta.ve.itfaiye.hizmetleri.ile.diğer.görev.ve.hizmetlerin.yürütül-mesi.için.yapılacak.giderler..

f). Belediyenin. kuruluşuna. katıldığı. şirket,. kuruluş. ve. katıldığı. birliklerle. ilgili.ortaklık.payı.ve.üyelik.aidatı.giderleri..

g).Mezarlıkların.tesisi,.korunması.ve.bakımına.ilişkin.giderler..

h).Faiz,.borçlanmaya.ilişkin.diğer.ödemeler.ile.sigorta.giderleri..

i).Dar.gelirli,.yoksul,.muhtaç.ve.kimsesizler.ile.özürlülere.yapılacak.sosyal.hiz-met.ve.yardımlar..

j).Dava.takip.ve.icra.giderleri..

k).Temsil,.tören,.ağırlama.ve.tanıtım.giderleri..

l).Avukatlık,.danışmanlık.ve.denetim.hizmetleri.karşılığı.yapılacak.ödemeler..

m).Yurt.içi.ve.yurt.dışı.kamu.ve.özel.kesim.ile.sivil.toplum.örgütleriyle.birlikte.yapılan.ortak.hizmetler.ve.proje.giderleri..

n).Sosyal-kültürel,.sanatsal.ve.bilimsel.etkinlikler.için.yapılan.giderler..

o).Belediye.hizmetleriyle.ilgili.olarak.yapılan.kamuoyu.yoklaması.ve.araştırma-sı.giderleri..

p).Kanunla.verilen.görevler.ve.hizmetlerin.yürütülmesi. için.yapılan.diğer.gi-derler..

r).Şartlı.bağışlarla.ilgili.yapılacak.harcamalar..

s).İmar.düzenleme.giderleri..

t).Her.türlü.proje.giderleri.

26. SORU 34: Belediye Bütçesi Nasıl Hazırlanır ve Onaylanır?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.62.:.Belediye.başkanı.tarafından.hazırlanan.bütçe.tasarısı.eylül.ayının.birinci.gününden.önce.encümene.sunulur.ve.İçişleri.Bakanlığına.gönderilir..İçişleri.Bakanlığı.belediye.bütçe.tahminlerini.konso-lide.eder.ve.5018.sayılı.Kamu.Malî.Yönetimi.ve.Kontrol.Kanunu.uyarınca.merkezi.yönetim.bütçe.tasarısına.eklenmek.üzere.eylül.ayı.sonuna.kadar.Maliye.Bakanlı-ğına.bildirir..Encümen,.bütçeyi.inceleyerek.görüşüyle.birlikte.kasım.ayının.birin-ci.gününden.önce.belediye.meclisine.sunar..Meclis.bütçe.tasarısını.yılbaşından.önce,.aynen.veya.değiştirerek.kabul.eder..Ancak,.meclis.bütçe.denkliğini.bozacak.biçimde.gider.artırıcı.ve.gelir.azaltıcı.değişiklikler.yapamaz..Kabul.edilen.bütçe,.malî.yılbaşından.itibaren.yürürlüğe.girer.


27. SORU 35: Belediye Bütçe Kesin Hesabı Ne Zaman Görüşülür ve Karara Bağlanır?

CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.64.:.Her.yıl.bütçesinin.kesin.he-sabı,. belediye.başkanı. tarafından.hesap.döneminin.bitiminden. sonra.nisan.ayı.içinde.encümene.sunulur..Kesin.hesap,.belediye.meclisinin.mayıs.ayı.toplantısın-da.görüşülerek.karara.bağlanır..Kesin.hesabın.görüşülmesi.ve.kesinleşmesinde,.bütçeye.ilişkin.hükümler.uygulanır.

28. SORU 36: Belediyelerde Hangi Esas ve Usullere Göre Borçlanma Sağlanır?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.68.:.Belediye,.görev.ve.hizmetle-rinin.gerektirdiği.giderleri.karşılamak.amacıyla.aşağıda.belirtilen.usûl.ve.esaslara.göre.borçlanma.yapabilir.ve.tahvil.ihraç.edebilir.

a).Dış.borçlanma,.4749.sayılı.Kamu.Finansmanı.ve.Borç.Yönetiminin.Düzenlen-mesi.Hakkında.Kanun.hükümleri.çerçevesinde.sadece.belediyenin.yatırım.prog-ramında.yer.alan.projelerinin.finansmanı.amacıyla.yapılabilir..

b). İller. Bankasından. yatırım. kredisi. ve. nakit. kredi. kullanan. belediye,. öde-me.plânını.bu.bankaya.sunmak.zorundadır.. İller.Bankası.hazırlanan.geri.ödeme.plânını.yeterli.görmediği.belediyenin.kredi.isteklerini.reddeder..

c).Tahvil. ihracı,.yatırım.programında.yer.alan.projelerin.finansmanı. için. ilgili.mevzuat.hükümleri.uyarınca.yapılır..

d).Belediye.ve.bağlı.kuruluşları.ile.bunların.sermayesinin.yüzde.ellisinden.faz-lasına.sahip.oldukları.şirketlerin,.faiz.dâhil.iç.ve.dış.borç.stok.tutarı,.en.son.kesin-leşmiş.bütçe.gelirleri.toplamının.213.sayılı.Vergi.Usul.Kanununa.göre.belirlenecek.yeniden.değerleme.oranıyla.artırılan.miktarını.aşamaz..Bu.miktar.büyükşehir.be-lediyeleri.için.bir.buçuk.kat.olarak.uygulanır..

e).Belediye.ve.bağlı.kuruluşları.ile.bunların.sermayesinin.yüzde.ellisinden.faz-lasına. sahip.oldukları. şirketler,. en. son. kesinleşmiş.bütçe. gelirlerinin,. 213. sayılı.Vergi.Usul.Kanununa.göre.belirlenecek.yeniden.değerleme.oranıyla.artırılan.mik-tarının.yılı.içinde.toplam.yüzde.onunu.geçmeyen.iç.borçlanmayı.belediye.meclisi-nin.kararı;.yüzde.onunu.geçen.iç.borçlanma.için.ise.meclis.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğunun.kararı.ve.İçişleri.Bakanlığının.onayı.ile.yapabilir..

f).Belediyelerin. ileri. teknoloji.ve.büyük.tutarda.maddî.kaynak.gerektiren.alt.yapı. yatırımlarında.Devlet.Plânlama.Teşkilatı.Müsteşarlığının. teklifi.üzerine.Ba-kanlar.Kurulunca.kabul.edilen.projeleri.için.yapılacak.borçlanmalar.(d).bendinde-ki.miktarın.hesaplanmasında.dikkate.alınmaz..Dış.kaynak.gerektiren.projelerde.Hazine.Müsteşarlığının.görüşü.alınır..

Yukarıda.belirtilen.usûl.ve.esaslara.aykırı.olarak.borçlanan.belediye.yetkilileri.hakkında,.fiilleri.daha.ağır.bir.cezayı.gerektirmeyen.durumlarda.5237.sayılı.Türk.

40

Ceza.Kanununun.görevi.kötüye.kullanmaya.ilişkin.hükümleri.uygulanır..Belediye,.varlık.ve.yükümlülüklerinin.ayrıntılı.bir.şekilde.yer.aldığı.malî.tablolarını.üçer.aylık.dönemler.hâlinde.İçişleri.Bakanlığına,.Maliye.Bakanlığına,.Devlet.Plânlama.Teşki-latı.Müsteşarlığına.ve.Hazine.Müsteşarlığına.gönderir.

29. SORU 37: Belediyeler Arsa ve Konut Üretip Bunları Satabilir mi?

CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.69.:.Belediye;.düzenli.kentleşmeyi.sağlamak,.beldenin.konut,.sanayi.ve.ticaret.alanı. ihtiyacını.karşılamak.amacıyla.belediye.ve.mücavir.alan.sınırları.içinde,.özel.kanunlarına.göre.korunması.gerekli.yerler. ile. tarım.arazileri. hariç. imarlı. ve.alt. yapılı. arsalar.üretmek;. konut,. toplu.konut. yapmak,. satmak,. kiralamak.ve.bu.amaçlarla. arazi. satın.almak,. kamulaş-tırma.yapmak,.bu.arsaları.trampa.etmek,.bu.konuda.ilgili.diğer.kamu.kurum.ve.kuruluşları.ve.bankalarla.iş.birliği.yapmak.ve.gerektiğinde.onlarla.ortak.projeler.gerçekleştirmek.yetkisine.sahiptir..Belediye,.bu.amaçla.bütçesinden.gerekli.para-yı.ayırmak.suretiyle.işletme.tesis.edebilir.

30. SORU 38: Belediyeler Şirket ve İşletme Tesisi Kurabilir mi?

CEVAP:.5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.70.:.Belediye.kendisine.verilen.gö-rev.ve.hizmet.alanlarında,.ilgili.mevzuatta.belirtilen.usullere.göre.şirket.kurabilir..Madde.71.:.Belediye,.özel.gelir.ve.gideri.bulunan.hizmetlerini.İçişleri.Bakanlığının.izniyle.bütçe.içinde.işletme.kurarak.yapabilir.

31. SORU 39: Belediyelerin, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı Düzenleme Yetkileri Var mıdır? Varsa Kaç Hektarlık Alanda Nasıl Düzenleme Yapabilirler?

CEVAP:. 5393. sayılı. Belediye.Kanunu.Madde.73. (Değişik:.17/6/2010-5998/1.md.).:.Belediye,.belediye.meclisi.kararıyla;.konut.alanları,.sanayi.alanları,.ticaret.alanları,.teknoloji.parkları,.kamu.hizmeti.alanları,.rekreasyon.alanları.ve.her.türlü.sosyal.donatı.alanları.oluşturmak,.eskiyen.kent.kısımlarını.yeniden.inşa.ve.restore.etmek,.kentin.tarihi.ve.kültürel.dokusunu.korumak.veya.deprem.riskine.karşı.ted-birler.almak.amacıyla.kentsel.dönüşüm.ve.gelişim.projeleri.uygulayabilir..Kentsel.dönüşüm.ve.gelişim.proje.alanı.olarak. ilan.edilecek.alanın;.üzerinde.yapı.olan.veya.olmayan.imarlı.veya.imarsız.alanlar.olması,.yapı.yükseklik.ve.yoğunluğunun.belirlenmesi,.alanın.büyüklüğünün.en.az.5.en.çok.500.hektar.arasında.olması-Toplamı.5.hektardan.az.olmamak.kaydı.ile.proje.alanı.ile.ilişkili.birden.fazla.yer.tek.bir.dönüşüm.alanı.olarak.belirlenebilir..Büyükşehir.belediye.ve.mücavir.alan.sınırları.içinde.kentsel.dönüşüm.ve.gelişim.projesi.alanı.ilan.etmeye.büyükşehir.belediyeleri. yetkilidir..Büyükşehir.belediye.meclisince.uygun.görülmesi.halinde.ilçe.belediyeleri.kendi.sınırları.içinde.kentsel.dönüşüm.ve.gelişim.projeleri.uygu-layabilir..Kentsel.dönüşüm.ve.gelişim.proje.alanlarında.bulunan.yapıların.boşaltıl-ması,.yıkımı.ve.kamulaştırılmasında.anlaşma.yolu.esastır.


32. SORU 40: Hangi Yerler Belediyenin Tasarrufundadır?

CEVAP: 5393. sayılı. Belediye. Kanunu.Madde. 79. :. Diğer. kanunlarla. getirilen.hükümler.saklı.kalmak.üzere,.mezarlıklar.ile.belediye.sınırları.içinde.bulunan.ve.sahipsiz.arazi.niteliğinde.olan.seyrangâh,.harman.yeri,.koruluk,.dinlenme.yerleri,.meydanlar,.bataklık,.çöp.döküm.sahaları,.yıkılmış.kale.ve.kulelerin.arsaları.ve.en-kazı.ve.benzeri.yerler.belediyenin.tasarrufundadır..

33. SORU 41: Cadde, Sokak, Bulvar vb. Yerlerin Ad Değişikliği Nasıl Sağlanır ve Yürürlüğe Girer?

CEVAP: 5393.sayılı.Belediye.Kanunu.Madde.81.:.Cadde,.sokak,.meydan,.park,.tesis.ve.benzerlerine.ad.verilmesi.ve.beldeyi.tanıtıcı.amblem,.flama.ve.benzerleri-nin.tespitine.ilişkin.kararlarda;.belediye.meclisinin.üye.tam.sayısının.salt.çoğunlu-ğu,.bunların.değiştirilmesine.ilişkin.kararlarda.ise.meclis.üye.tam.sayısının.üçte.iki.çoğunluğunun.kararı.aranır..Bu.kararlar.mülkî.idare.amirinin.onayı.ile.yürürlüğe.girer.

D. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

1. SORU 42: Büyükşehir Belediyesi Nedir?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.3.:.Bu.Kanunun.uygu-lanmasında;.

a). Büyükşehir. belediyesi:. En. az. üç. ilçe. veya. ilk. kademe.belediyesini. kapsa-yan,.bu.belediyeler.arasında.koordinasyonu.sağlayan;.kanunlarla.verilen.görev.ve.sorumlulukları.yerine.getiren,.yetkileri.kullanan;.idarî.ve.malî.özerkliğe.sahip.ve.karar.organı.seçmenler.tarafından.seçilerek.oluşturulan.kamu.tüzel.kişisini,.

b).Büyükşehir.belediyesinin.organları:.Büyükşehir.belediye.meclisi,.büyükşe-hir.belediye.encümeni.ve.büyükşehir.belediye.başkanını,.

c).İlçe.belediyesi:.Büyükşehir.belediyesi.sınırları.içinde.kalan.ilçe.belediyesini,.

d). İlk.kademe.belediyesi:.Büyükşehir.belediye. sınırları. içinde. ilçe.kurulmak-sızın.oluşturulan.ve.büyükşehir.ilçe.belediyeleriyle.aynı.yetki,.imtiyaz.ve.sorumlu-luklara.sahip.belediyeyi,.İfade.eder.

2. SORU 43: Büyükşehir Belediyesinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları Neler-dir?

CEVAP:.5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.7.:

a). İlçe.ve. ilk.kademe.belediyelerinin.görüşlerini.alarak.büyükşehir.belediye-sinin.stratejik.plânını,. yıllık.hedeflerini,.yatırım.programlarını.ve.bunlara.uygun.olarak.bütçesini.hazırlamak..

42

b).Çevre.düzeni.plânına.uygun.olmak.kaydıyla,.büyükşehir.belediye.ve.mü-cavir.alan.sınırları.içinde.1/5.000.ile.1/25.000.arasındaki.her.ölçekte.nazım.imar.plânını.yapmak,.yaptırmak.ve.onaylayarak.uygulamak;.büyükşehir.içindeki.bele-diyelerin.nazım.plâna.uygun.olarak.hazırlayacakları.uygulama.imar.plânlarını,.bu.plânlarda.yapılacak.değişiklikleri,.parselasyon.plânlarını.ve. imar. ıslah.plânlarını.aynen.veya.değiştirerek.onaylamak.ve.uygulanmasını. denetlemek;.nazım. imar.plânının.yürürlüğe.girdiği.tarihten.itibaren.bir.yıl.içinde.uygulama.imar.plânlarını.ve.parselasyon.plânlarını.yapmayan.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyelerinin.uygulama.imar.plânlarını.ve.parselasyon.plânlarını.yapmak.veya.yaptırmak..

c).Kanunlarla.büyükşehir.belediyesine.verilmiş.görev.ve.hizmetlerin.gerektir-diği. proje,. yapım,. bakım. ve. onarım. işleriyle. ilgili. her. ölçekteki. imar. plânlarını,.parselasyon.plânlarını. ve.her. türlü. imar.uygulamasını. yapmak.ve. ruhsatlandır-mak,.20.7.1966.tarihli.ve.775.sayılı.Gecekondu.Kanununda.belediyelere.verilen.yetkileri.kullanmak..

d).Büyükşehir.belediyesi.tarafından.yapılan.veya.işletilen.alanlardaki.işyerleri-ne.büyükşehir.belediyesinin.sorumluluğunda.bulunan.alanlarda.işletilecek.yerle-re.ruhsat.vermek.ve.denetlemek..

e).Belediye.Kanununun.69.ve.73.üncü.maddelerindeki.yetkileri.kullanmak.(1).

f).Büyükşehir.ulaşım.ana.plânını.yapmak.veya.yaptırmak.ve.uygulamak;.ulaşım.ve.toplu.taşıma.hizmetlerini.plânlamak.ve.koordinasyonu.sağlamak;.kara,.deniz,.su.ve.demiryolu.üzerinde.işletilen.her.türlü.servis.ve.toplu.taşıma.araçları.ile.taksi.sayılarını,.bilet.ücret.ve.tarifelerini,..zaman.ve..güzergâhlarını..belirlemek;..durak..yerleri. ile. .karayolu,.yol,.cadde,.sokak,.meydan.ve.benzeri.yerler.üzerinde.araç.park.yerlerini.tespit.etmek.ve.işletmek,.işlettirmek.veya.kiraya.vermek;.kanunla-rın.belediyelere.verdiği.trafik.düzenlemesinin.gerektirdiği.bütün.işleri.yürütmek..

g).Büyükşehir.belediyesinin.yetki.alanındaki.meydan,.bulvar,.cadde.ve.ana.yol-ları.yapmak,.yaptırmak,.bakım.ve.onarımını.sağlamak,.kentsel.tasarım.projelerine.uygun.olarak.bu.yerlere.cephesi.bulunan.yapılara.ilişkin.yükümlülükler.koymak;.ilân.ve.reklam.asılacak.yerleri.ve.bunların.şekil.ve.ebadını.belirlemek;.meydan,.bulvar,.cadde,.yol.ve.sokak.ad.ve.numaraları.ile.bunlar.üzerindeki.binalara.numa-ra.verilmesi.işlerini.gerçekleştirmek..

h).Coğrafî.ve.kent.bilgi.sistemlerini.kurmak..

i).Sürdürülebilir.kalkınma.ilkesine.uygun.olarak.çevrenin,.tarım.alanlarının.ve.su.havzalarının.korunmasını.sağlamak;.ağaçlandırma.yapmak;.gayrisıhhî.işyerle-rini,.eğlence.yerlerini,.halk.sağlığına.ve.çevreye.etkisi.olan.diğer.işyerlerini.kentin.belirli.yerlerinde.toplamak;.inşaat.malzemeleri,.hurda.depolama.alanları.ve.satış.yerlerini,.hafriyat.toprağı,.moloz,.kum.ve.çakıl.depolama.alanlarını,.odun.ve.kö-mür.satış.ve.depolama.sahalarını.belirlemek,.bunların.taşınmasında.çevre.kirlili-ğine.meydan.vermeyecek.tedbirler.almak;.büyükşehir.katı.atık.yönetim.plânını.yapmak,. yaptırmak;.katı.atıkların.kaynakta. toplanması. ve.aktarma. istasyonuna.


kadar.taşınması.hariç.katı.atıkların.ve.hafriyatın.yeniden.değerlendirilmesi,.de-polanması.ve.bertaraf.edilmesine. ilişkin.hizmetleri.yerine.getirmek,.bu.amaçla.tesisler.kurmak,.kurdurmak,.işletmek.veya.işlettirmek;.sanayi.ve.tıbbî.atıklara.iliş-kin.hizmetleri.yürütmek,.bunun.için.gerekli.tesisleri.kurmak,.kurdurmak,.işletmek.veya.işlettirmek;.deniz.araçlarının.atıklarını.toplamak,.toplatmak,.arıtmak.ve.bu-nunla.ilgili.gerekli.düzenlemeleri.yapmak.(1).

j).Gıda.ile.ilgili.olanlar.dâhil.birinci.sınıf.gayrisıhhî.müesseseleri.ruhsatlandır-mak.ve.denetlemek,.yiyecek.ve.içecek.maddelerinin.tahlillerini.yapmak.üzere.la-boratuvarlar.kurmak.ve.işletmek..

k).Büyükşehir.belediyesinin.yetkili.olduğu.veya. işlettiği.alanlarda.zabıta.hiz-metlerini.yerine.getirmek..

l).Yolcu.ve.yük.terminalleri,.kapalı.ve.açık.otoparklar.yapmak,.yaptırmak,.işlet-mek,.işlettirmek.veya.ruhsat.vermek..

m). Büyükşehirin. bütünlüğüne. hizmet. eden. sosyal. donatılar,. bölge. parkları,.hayvanat.bahçeleri,.hayvan.barınakları,.kütüphane,.müze,.spor,.dinlence,.eğlen-ce.ve.benzeri.yerleri.yapmak,.yaptırmak,.işletmek.veya.işlettirmek;.gerektiğinde.amatör.spor.kulüplerine.malzeme.vermek.ve.gerekli.desteği.sağlamak,.amatör.takımlar.arasında.spor.müsabakaları.düzenlemek,.yurt.içi.ve.yurt.dışı.müsabaka-larda.üstün.başarı.gösteren.veya.derece.alan.sporculara.belediye.meclis.kararıyla.ödül.vermek..

n).Gerektiğinde.sağlık,.eğitim.ve.kültür.hizmetleri.için.bina.ve.tesisler.yapmak,.kamu.kurum.ve.kuruluşlarına.ait.bu.hizmetlerle.ilgili.bina.ve.tesislerin.her.türlü.bakımını,.onarımını.yapmak.ve.gerekli.malzeme.desteğini.sağlamak..

o).Kültür.ve.tabiat.varlıkları.ile.tarihî.dokunun.ve.kent.tarihi.bakımından.önem.taşıyan.mekânların. ve. işlevlerinin. korunmasını. sağlamak,. bu. amaçla. bakım. ve.onarımını.yapmak,.korunması.mümkün.olmayanları.aslına.uygun.olarak.yeniden.inşa.etmek..

p).Büyükşehir.içindeki.toplu.taşıma.hizmetlerini.yürütmek.ve.bu.amaçla.ge-rekli.tesisleri.kurmak,.kurdurmak,.işletmek.veya.işlettirmek,.büyükşehir.sınırları.içindeki.kara.ve.denizde.taksi.ve.servis.araçları.dahil.toplu.taşıma.araçlarına.ruh-sat.vermek..

r).Su.ve.kanalizasyon.hizmetlerini.yürütmek,.bunun.için.gerekli.baraj.ve.diğer.tesisleri.kurmak,.kurdurmak.ve.işletmek;.derelerin.ıslahını.yapmak;.kaynak.suyu.veya.arıtma.sonunda.üretilen.suları.pazarlamak..

s).Mezarlık.alanlarını.tespit.etmek,.mezarlıklar.tesis.etmek,.işletmek,.işlettir-mek,.defin.ile.ilgili.hizmetleri.yürütmek..

t). Her. çeşit. toptancı. hallerini. ve.mezbahaları. yapmak,. yaptırmak,. işletmek.

44

veya.işlettirmek,.imar.plânında.gösterilen.yerlerde.yapılacak.olan.özel.hal.ve.mez-bahaları.ruhsatlandırmak.ve.denetlemek..

u).İl.düzeyinde.yapılan.plânlara.uygun.olarak,.doğal.afetlerle.ilgili.plânlamaları.ve.diğer.hazırlıkları.büyükşehir.ölçeğinde.yapmak;.gerektiğinde.diğer.afet.bölge-lerine.araç,.gereç.ve.malzeme.desteği.vermek;.itfaiye.ve.acil.yardım.hizmetlerini.yürütmek;.patlayıcı.ve.yanıcı.madde.üretim.ve.depolama.yerlerini.tespit.etmek,.konut,.işyeri,.eğlence.yeri,.fabrika.ve.sanayi.kuruluşları.ile.kamu.kuruluşlarını.yan-gına.ve.diğer.afetlere.karşı.alınacak.önlemler.yönünden.denetlemek,.bu.konuda.mevzuatın.gerektirdiği.izin.ve.ruhsatları.vermek..

v).Sağlık.merkezleri,.hastaneler,.gezici. sağlık.üniteleri. ile.yetişkinler,.yaşlılar,.engelliler,.kadınlar,.gençler.ve.çocuklara.yönelik.her.türlü.sosyal.ve.kültürel.hiz-metleri. yürütmek,. geliştirmek. ve. bu. amaçla. sosyal. tesisler. kurmak,.meslek. ve.beceri. kazandırma. kursları. açmak,. işletmek. veya. işlettirmek,. bu.hizmetleri. yü-rütürken. üniversiteler,. yüksek. okullar,.meslek. liseleri,. kamu. kuruluşları. ve. sivil.toplum.örgütleri.ile.işbirliği.yapmak..

y).Merkezî.ısıtma.sistemleri.kurmak,.kurdurmak,.işletmek.veya.işlettirmek..

z).Afet.riski.taşıyan.veya.can.ve.mal.güvenliği.açısından.tehlike.oluşturan.bina-ları.insandan.tahliye.etmek.ve.yıkmak..

Büyükşehir.belediyeleri.birinci.fıkranın.(c).bendinde.belirtilen.yetkilerini,.imar.plânlarına.uygun.olarak.kullanmak.ve.ilgili.belediyeye.bildirmek.zorundadır..Bü-yükşehir.belediyeleri.bu.görevlerden.uygun.gördüklerini.belediye.meclisi.kararı.ile.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyelerine.devredebilir,.birlikte.yapabilirler..

3. SORU 44: Büyükşehir Belediyesinin Yetkileri ve İmtiyazları Nelerdir?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.10.:.Büyükşehir,.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyeleri;.görevli.oldukları.konularda.bu.Kanunla.birlikte.Belediye.Kanunu.ve.diğer.mevzuat.hükümleri.ile.ilgisine.göre.belediyelere.tanınan.yetki,.imtiyaz.ve.muafiyetlere.sahiptir..

Madde.11:.Büyükşehir.belediyesi,.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyelerinin.imar.uy-gulamalarını.denetlemeye.yetkilidir..Denetim.yetkisi,.konu.ile.ilgili.her.türlü.bilgi.ve.belgeyi.istemeyi,.incelemeyi.ve.gerektiğinde.bunların.örneklerini.almayı.içerir..Bu.amaçla. istenecek.her.türlü.bilgi.ve.belgeler.en.geç.onbeş.gün. içinde.verilir..İmar.uygulamalarının.denetiminde.kamu.kurum.ve.kuruluşlarından,.üniversiteler.ve. kamu. kurumu.niteliğindeki.meslek. kuruluşlarından. yararlanılabilir.. Denetim.sonucunda.belirlenen.eksiklik.ve.aykırılıkların.giderilmesi.için.ilgili.belediyeye.üç.ayı.geçmemek.üzere.süre.verilir..Bu.süre.içinde.eksiklik.ve.aykırılıklar.giderilme-diği. takdirde,.büyükşehir.belediyesi.eksiklik.ve.aykırılıkları. gidermeye.yetkilidir..Büyükşehir.belediyesi.tarafından.belirlenen.ruhsatsız.veya.ruhsat.ve.eklerine.ay-


kırı.yapılar,.gerekli.işlem.yapılmak.üzere.ilgili.belediyeye.bildirilir..Belirlenen.ima-ra.aykırı.uygulama,.ilgili.belediye.tarafından.üç.ay.içinde.giderilmediği.takdirde,.büyükşehir.belediyesi.3.5.1985.tarihli.ve.3194.sayılı. İmar.Kanununun.32.ve.42.nci.maddelerinde.belirtilen.yetkilerini.kullanma.hakkını.haizdir..Ancak.3194.sayılı.Kanunun.42.nci.madde.kapsamındaki.konulardan.dolayı.iki.kez.ceza.verilemez.

4. SORU 45: Büyükşehir Belediyesinin Organları Nelerdir ?

CEVAP: Büyükşehir.belediyesinin.organları;.Büyükşehir.belediye.meclisi,.Bü-yükşehir.belediye.encümeni,.Büyükşehir.belediye.başkanından.oluşur.

5. SORU 46: Büyükşehir Belediye Meclisi Kimlerden Oluşur?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.12.:.Büyükşehir.bele-diye.meclisi,.büyükşehir.belediyesinin.karar.organıdır.ve.ilgili.kanunda.gösterilen.esas.ve.usullere.göre.seçilen.üyelerden.oluşur..Büyükşehir.belediye.başkanı.bü-yükşehir.belediye.meclisinin.başkanı.olup,.büyükşehir.içindeki.diğer.belediyelerin.başkanları,.büyükşehir.belediye.meclisinin.doğal.üyesidir.

6. SORU 47: Büyükşehir Belediye Meclisi Ne Zaman Toplanır?

CEVAP:.5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.13.:.Büyükşehir.be-lediye.meclisi,.her.ayın.ikinci.haftası.önceden.meclis.tarafından.belirlenen.gün-de.mutat.toplantı.yerinde.toplanır.(...).(1)..Bütçe.görüşmesine.rastlayan.toplan-tı. süresi. en. çok. yirmi,. diğer. toplantıların. süresi. en. çok.beş. gündür.. (Ek. cümle:.3/7/2005.-.5393/85.md.).Meclis.kendi.belirleyeceği.bir.ay.tatil.yapabilir..

Mutat.toplantı.yeri.dışında.toplanılmasının.zorunlu.olduğu.durumda.üyelere.önceden.bilgi.vermek.kaydıyla.belediye.hudutları.dahilinde.meclis.başkanının.be-lirlediği.yerde.toplantı.yapılır..Ayrıca,.toplantının.yeri.ve.zamanı.mutat.usullerle.belde.halkına.duyurulur..

(Ek.fıkra:. 30/5/2007-5675/1.md.). Büyükşehir. belediye.başkanı,. acil. durum-larda.lüzum.görmesi.halinde.belediye.meclisini.bir.yılda.üç.defadan.fazla.olma-mak.ve.her.toplantı.bir.birleşimi.geçmemek.üzere.toplantıya.çağırır..Olağanüstü.toplantı.çağrısı.ve.gündem.en.az.üç.gün.önceden.meclis.üyelerine.yazılı.olarak.duyurulur. ve.ayrıca.mutat.usullerle. ilan.edilir..Olağanüstü. toplantılarda. çağrıyı.gerektiren.konuların.dışında.hiçbir.konu.görüşülemez.

7. SORU 48: Büyükşehir Belediye Meclisinin Kararları Nasıl Kesinleşir?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.14.:.Büyükşehir.bele-diye.başkanı,.hukuka.aykırı.gördüğü.belediye.meclisi.kararlarını,.yedi.gün.içinde.gerekçesini.de.belirterek.yeniden.görüşülmek.üzere.belediye.meclisine.iade.ede-bilir..Yeniden.görüşülmesi. istenilmeyen.kararlar. ile.yeniden.görüşülmesi. istenip.de.büyükşehir.belediye.meclisi.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğuyla. ısrar.edilen.kararlar.kesinleşir..

46

Büyükşehir. belediye. başkanı,.meclisin. ısrarı. ile. kesinleşen. kararlar. aleyhine.(...)(1).idarî.yargıya.başvurabilir..(Değişik.dördüncü.fıkra:.6/3/2008-5747/3.md.).Büyükşehir.belediye.meclisi.ve.ilçe.belediye.meclisi.kararları,.kesinleştiği.tarihten.itibaren.en.geç.yedi.gün.içinde.mahallin.en.büyük.mülkî.idare.amirine.gönderilir..Mülkî.idare.amirine.gönderilmeyen.kararlar.yürürlüğe.girmez..

Büyükşehir. kapsamındaki. ilçe. ve. ilk. kademe. belediye. meclisleri. tarafından.alınan. imara. ilişkin.kararlar,.kararın.gelişinden. itibaren.üç.ay. içinde.büyükşehir.belediye.meclisi.tarafından.nazım.imar.plânına.uygunluğu.yönünden.incelenerek.aynen.veya.değiştirilerek.kabul.edildikten.sonra.büyükşehir.belediye.başkanına.gönderilir.. (Ek. cümle:. 6/3/2008-5747/3.md.).Üç. ay. içinde.büyükşehir. belediye.meclisinde.görüşülmeyen.kararlar.onaylanmış.sayılır.

8. SORU 49: Büyükşehir Belediyesi, İhtisas Komisyonları Nasıl Oluşturulur?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.15.:.Büyükşehir.bele-diye.meclisi,.üyeleri.arasından.seçilecek.en.az.beş,.en.çok.dokuz.kişiden.oluşan.ihtisas.komisyonları.kurabilir.. İhtisas.komisyonları,.her.siyasî.parti.grubunun.ve.bağımsız.üyelerin.büyükşehir.belediye.meclisindeki.üye.sayısının.meclis.üye.tam.sayısına.oranlanması.suretiyle.oluşur.

9. SORU 50: İhtisas Komisyonları Havale Edilen Konuları Ne Kadar Sürede Sonuçlandırır?

CEVAP:.Meclis.toplantısını.müteakip.imar.komisyonu.en.fazla.on.işgünü,.diğer.komisyonlar. ise.beş. iş.günü.toplanarak.kendisine.havale.edilen. işleri.sonuçlan-dırır..Komisyon.bu.sürenin.sonunda.raporunu.meclise.sunmadığı.takdirde,.konu.meclis.başkanlığı.tarafından.doğrudan.meclis.gündemine.alınır.

10. SORU 51: Büyükşehir Belediye Encümeni Kimlerden Oluşur?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.16.:.Büyükşehir.be-lediye. encümeni,. belediye. başkanının. başkanlığında,. belediye.meclisinin. kendi.üyeleri.arasından.bir.yıl.için.gizli.oyla.seçeceği.beş.üye.ile.biri.genel.sekreter,.biri.malî.hizmetler.birim.amiri.olmak.üzere.belediye.başkanının.her.yıl.birim.amirleri.arasından.seçeceği.beş.üyeden.oluşur.

11. SORU 52: Büyükşehir Belediye Başkanın Temsil Durumu Nedir? Başkan Vekili Nasıl Belirlenir?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.17.:.Büyükşehir.bele-diye.başkanı,.büyükşehir.belediye.idaresinin.başı.ve.tüzel.kişiliğinin.temsilcisidir..Büyükşehir.belediye.başkanı,.ilgili.kanunda.gösterilen.esas.ve.usullere.göre.bü-yükşehir.belediyesi. sınırları. içindeki. seçmenler. tarafından.doğrudan.seçilir..Bü-yükşehir.belediye.başkan.vekili,.Belediye.Kanunundaki.usullere.göre.belirlenir.


Belediye.başkanı. izin,.hastalık. veya.başka.bir. sebeple.görev.başında.bulun-madığı.hâllerde,.bu.süre.içinde.kendisine.vekâlet.etmek.üzere,.belediye.meclisi.üyeleri.arasından.birini.başkan.vekili.olarak.görevlendirir..Başkan.vekili,.başkanın.yetkilerine.sahiptir..Ancak,.büyükşehir.kapsamındaki.ilçe.ve.ilk.kademe.belediye.başkanları.büyükşehir.belediye.başkan.vekili.olamaz.

12. SORU 53: Büyükşehir Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri Nelerdir?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.18.:

a).Belediye.teşkilatının.en.üst.amiri.olarak.belediye.teşkilâtını.sevk.ve. idare.etmek,.beldenin.ve.belediyenin.hak.ve.menfaatlerini.korumak..

b).Belediyeyi.stratejik.plâna.uygun.olarak.yönetmek,.belediye.idaresinin.ku-rumsal.stratejilerini.oluşturmak,.bu.stratejilere.uygun.olarak.bütçeyi.hazırlamak.ve.uygulamak,.belediye.faaliyetlerinin.ve.personelinin.performans.ölçütlerini.be-lirlemek,.izlemek.ve.değerlendirmek,.bunlarla.ilgili.raporları.meclise.sunmak..

c).Büyükşehir.belediye.meclisi.ve.encümenine.başkanlık.etmek,.bu.organların.kararlarını.uygulamak..

d).Bu.Kanunla.büyükşehir.belediyesine.verilen.görev.ve.hizmetlerin.etkin.ve.verimli.bir.şekilde.uygulanabilmesi.için.gerekli.önlemleri.almak..

e).Büyükşehir.belediyesinin.ve.bağlı.kuruluşları.ile.işletmelerinin.etkin.ve.ve-rimli.yönetilmesini.sağlamak,.büyükşehir.belediyesi.ve.bağlı.kuruluşları.ile.işlet-melerinin.bütçe.tasarılarını,.bütçe.üzerindeki.değişiklik.önerilerini.ve.bütçe.kesin.hesap.cetvellerini.hazırlamak..

f).Büyükşehir.belediyesinin.hak.ve.menfaatlerini.izlemek,.alacak.ve.gelirlerinin.tahsilini.sağlamak..

g).Yetkili.organların.kararını.almak.şartıyla,.büyükşehir.belediyesi.adına.sözleş-me.yapmak,.karşılıksız.bağışları.kabul.etmek.ve.gerekli.tasarruflarda.bulunmak..

h).Mahkemelerde.davacı.veya.davalı.sıfatıyla.ve.resmî.mercilerde.büyükşehir.belediyesini.temsil.etmek,.belediye.ve.bağlı.kuruluş.avukatlarına.veya.özel.avu-katlara.temsil.ettirmek..

i).Belediye.personelini.atamak,.belediye.ve.bağlı.kuruluşlarını.denetlemek..

j).Gerektiğinde.bizzat.nikâh.kıymak..

k).Diğer.kanunların.belediye.başkanlarına.verdiği.görev.ve.yetkilerden.büyük-şehir. belediyesi. görevlerine. ilişkin. olan. hizmetleri. yerine. getirmek. ve. yetkileri.kullanmak..

48

m).Bütçede.yoksul.ve.muhtaçlar. için.ayrılan.ödeneği.kullanmak,.özürlülerle.ilgili. faaliyetlere.destek.olmak.üzere.özürlü.merkezleri. oluşturmak..Büyükşehir.belediyelerinin.7.nci.maddeye.göre.ilçe.ve.alt.kademe.belediyelerine.görevlerini.devretmeleri.için.büyükşehir.belediye.başkanının.uygun.görüşü.aranır.

13. SORU 54: Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İlçe ve İlk Kademe Belediye Başkanlığı Nasıl Sona Erer?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.19. :.Belediye.Kanu-nundaki.hükümler.saklı.kalmak.kaydıyla.büyükşehir.belediye.meclisinin.feshine.neden.olan.eylem.ve. işlemlere.katılan.büyükşehir,. ilçe. ve. ilk. kademe.belediye.başkanlarının.görevlerine.Danıştay.kararıyla.son.verilir.

14. SORU 55: Büyükşehir Belediyelerinde Danışman İstihdam Edilebilir mi?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.20.:.Nüfusu.aşan.bü-yükşehir. belediyelerinde. on,. diğer. büyükşehir. belediyelerinde. beşi. geçmemek.üzere.başkan.danışmanı.görevlendirilebilir..Danışman.olarak.görevlendirilecekle-rin.en.az.dört.yıllık.yüksek.öğrenim.kurumlarından.mezun.olması.şarttır..

Danışman.olarak.görevlendirilme,.memuriyete.geçiş,.sözleşmeli.veya.işçi.sta-tüsünde.çalışma.dahil,.ilgililer.açısından.herhangi.bir.hak.teşkil.etmez..Danışman-ların.görev.süreleri.sözleşme.süresi.ile.sınırlıdır..Ancak.bu.süre.belediye.başkanı-nın.görev.süresini.aşamaz.

15. SORU 56: Büyükşehir Belediyeleri Hangi Teşkilatlardan Oluşur?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.21.:.Büyükşehir.bele-diyesi.teşkilâtı;.norm.kadro.esaslarına.uygun.olarak.genel.sekreterlik,.daire.baş-kanlıkları.ve.müdürlüklerden.oluşur..

16. SORU 57: Büyükşehir Belediyelerinde Personel İstihdamı Nasıl Sağlanır?

CEVAP:.5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.22.:.Büyükşehir.bele-diyesi.personeli.büyükşehir.belediye.başkanı.tarafından.atanır..Personelden.mü-dür.ve.üstü.unvanlı.olanlar.ilk.toplantıda.büyükşehir.belediye.meclisinin.bilgisine.sunulur..(Değişik.ikinci.fıkra:.24/10/2011-KHK-661/60.md.).Genel.sekreter,.bele-diye.başkanının.teklifi.üzerine.İçişleri.Bakanı.tarafından.atanır.

17. SORU 58: Büyükşehir Belediyelerinin Gelirleri Nelerdir?

CEVAP:.5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.23.:

a).(Mülga:.2/7/2008-5779/8.md.).

b).(Mülga:.2/7/2008-5779/8.md.).

c).2464.sayılı.Belediye.Gelirleri.Kanununda.yer.alan.oran.ve.esaslara.göre.bü-yükşehir. belediyesince. tahsil. olunacak. at. yarışları. dahil. müşterek. bahislerden.


elde. edilen. Eğlence.Vergisinin.%. 20’si.müşterek. bahislere. konu. olan. yarışların.yapıldığı.yerin.belediyesine,.%.30’u.nüfuslarına.göre.dağıtılmak.üzere.diğer.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyelerine.ayrıldıktan.sonra.kalan.%.50’si..

d).Büyükşehir.belediyesine.bırakılan.sosyal.ve.kültürel.tesisler,.spor,.eğlence.ve.dinlenme.yerleri.ile.yeşil.sahalar.içinde.tahsil.edilecek.her.türlü.belediye.vergi,.resim.ve.harçları..

e).7.nci.maddenin.birinci.fıkrasının.(g).bendinde.belirtilen.alanlar.ile.bu.alan-lara.cephesi.bulunan.binalar.üzerindeki.her.türlü.ilân.ve.reklamların.vergileri.ile.asma,.tahsis.ve.bakım.ücretleri..

f).7.nci.maddenin.(f).bendine.göre.tespit.edilen.park.yerlerinin.işletilmesinden.elde.edilen.gelirin.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyelerine,.nüfuslarına.göre.dağıtılacak.%50’sinden.sonra.kalacak.%50’si..

g).Hizmetlerin.büyükşehir.belediyesi.tarafından.yapılması.şartıyla.2464.sayılı.Belediye.Gelirleri.Kanununda.belirtilen.oran.ve.esaslara.göre.alınacak.yol,.su.ve.kanalizasyon.harcamalarına.katılma.payları..

h).Kira,.faiz.ve.ceza.gelirleri..

i).Kamu.idare.ve.müesseselerinin.yardımları..

j).Bağlı.kuruluşların.kesin.hesaplarındaki.gelirleri.ile.giderleri.arasında.oluşan.fazlalık.sonucu.aktarılacak.gelirler..

k).Büyükşehir.belediyesi.iktisadî.teşebbüslerinin.safi.hasılâtından.büyükşehir.belediye.meclisi.tarafından.belirlenecek.oranda.alınan.hisseler..

l).Büyükşehir.belediyesinin.taşınır.ve.taşınmaz.mal.gelirleri..

m).Yapılacak.hizmetler.karşılığı.alınacak.ücretler..

n).Şartlı.ve.şartsız.bağışlar..

o).Diğer.gelirler.

18. SORU 59: Büyükşehir Belediyelerinin Giderleri Nelerdir?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.24.:

a).Belediye.hizmet.binaları.ve.tesislerin.temini,.bakım.ve.onarımı.için.yapılan.giderler..

b).Belediye.personeline.ve.belediyenin. seçilmiş.organlarının.üyelerine.öde-nen.maaş,.ücret,.ödenek,.huzur.hakkı,.yolluklar,.hizmete.ilişkin.eğitim.ile.diğer.giderler..

c). İlçe,. ilk.kademe.belediyeleri. ile.bağlı.kuruluşlara.yapacakları.yardımlar.ve.ortak.proje.giderleri..

50

d).Her.türlü.alt.yapı,.yapım,.onarım.ve.bakım.giderleri..

e).Belediye.zabıta.ve.itfaiye.hizmetleri.ile.diğer.görev.ve.hizmetlerin.yürütül-mesi.için.yapılacak.giderler..

f).Vergi,. resim,.harç,.katılma.payı,.hizmet.karşılığı.alınacak.ücretler.ve.diğer.gelirlerin.takip.ve.tahsili.için.yapılacak.giderler..

g).Belediyenin. kuruluşuna. katıldığı. şirket,. kuruluş. ve.birliklerle. ilgili. ortaklık.payı.ile.üyelik.aidatı.giderleri..

h).Mezarlıkların.tesisi,.korunması.ve.bakımına.ilişkin.giderler..

i).Faiz,.borçlanmaya.ilişkin.diğer.ödemeler.ve.sigorta.giderleri..

j).Dar.gelirli,.yoksul,.muhtaç.ve.kimsesizler.ile.özürlülere.yapılacak.sosyal.hiz-met.ve.yardımlar..

k).Dava.takip.ve.icra.giderleri..

l).Temsil,.tören,.ağırlama.ve.tanıtım.giderleri..

m).Avukatlık,.danışmanlık.ve.denetim.ödemeleri..

o).Spor,.sosyal,.kültürel.ve.bilimsel.etkinlikler.için.yapılan.giderler..

p).Büyükşehir.belediye.hizmetleriyle.ilgili.olarak.yapılan.kamuoyu.yoklaması.ve.araştırması.giderleri..

r).Kanunla.verilen.görevler.ve.hizmetlerin.yürütülmesi. için.yapılan.diğer.gi-derler.

19. SORU 60: Büyükşehir Belediye Bütçesi Nasıl Sunulur ve Kabul Edilir?

CEVAP:.5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.25.:.Büyükşehir.be-lediye.bütçesi.ile.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyelerinden.gelen.bütçeler.büyükşehir.belediye.meclisine.sunulur.ve.büyükşehir.belediye.meclisince.yatırım.ve.hizmet-ler.arasında.bütünlük.sağlayacak.biçimde.aynen.veya.değiştirilerek.kabul.edilir..

Büyükşehir,.ilçe.ve.ilk.kademe.belediye.bütçeleri,.büyükşehir.belediye.mecli-sinde.aynı.toplantı.döneminde.ve.birlikte.görüşülerek.karara.bağlanır.ve.tek.büt-çe.hâlinde.bastırılır..Büyükşehir.belediye.meclisi,.ilçe.ve.ilk.kademe.belediyeleri-nin.bütçelerini.kabul.ederken;.

a).Bütçe.metnindeki.kanun,.tüzük.ve.yönetmeliklere.aykırı.madde.ve.ibareleri.çıkarmaya.veya.değiştirmeye,.

b).Belediyenin.tahsile.yetkili.olmadığı.gelirleri.çıkarmaya,.kanunî.sınırlar.üze-rinde.veya.altında.belirlenmiş.olan.vergi.ve.harçların.oran.ve.miktarlarını.kanun-da.öngörülen.sınırlarına.çekmeye,.


c).Kesinleşmiş.belediye.borçları.için.bütçeye.konulması.gerekip.de.konulma-mış.ödeneği.eklemeye,.

d).Ortak.yatırım.programına.alınan.yatırımlar.için.gerekli.ödeneği.eklemeye,.yetkilidir..

Büyükşehir.belediye.meclisince.ilçe.ve.ilk.kademe.belediye.bütçelerinde.ya-pılan.değişikliklere.karşı.on.gün.içinde.Danıştay’a.itiraz.edilebilir..Danıştay,.itirazı.otuz.gün.içinde.karara.bağlar..Bütçenin.hazırlanması.ve.uygulanmasına.ilişkin.di-ğer.hususlarda.Belediye.Kanunu.hükümleri.uygulanır.

20. SORU 61: Büyükşehir Belediyeleri Şirket Kurabilir mi?

CEVAP:.5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Madde.26.(Değişik:.29/3/2011-6215/21.md.).(1):.Büyükşehir.belediyesi.kendisine.verilen.görev.ve.hizmet.alanla-rında,.ilgili.mevzuatta.belirtilen.usullere.göre.sermaye.şirketleri.kurabilir.

21. SORU 62: Büyükşehir Belediyeleri Kendi Mülkiyeti ve Tasarrufundaki İş-letmeleri Kurdukları Şirketlere Devredebilirler mi? Devrederlerse Ne Kadarını Devredebilirler?

CEVAP:.Büyükşehir.belediyesi,.mülkiyeti.veya.tasarrufundaki.hafriyat.sahala-rını,.toplu.ulaşım.hizmetlerini,.sosyal.tesisler,.büfe,.otopark.ve.çay.bahçelerini.iş-letebilir;.ya.da.bu.yerlerin.belediye.veya.bağlı.kuruluşlarının.%.50’sinden.fazlasına.ortak.olduğu.şirketler.ile.bu.şirketlerin.%.50’sinden.fazlasına.ortak.olduğu.şirket-lere,.8/9/1983.tarihli.ve.2886.sayılı.Devlet.İhale.Kanunu.hükümlerine.tabi.olmak-sızın.belediye.meclisince.belirlenecek.süre.ve.bedelle.işletilmesini.devredebilir..

22. SORU 63: Büyükşehir Belediyeleri Özürlülerle İlgili Birim Oluşturabilir mi?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Ek.Madde.1-. (Ek:1/7/2005-5378/40.md.).:.Büyükşehir.belediyelerinde.özürlülerle.ilgili.bilgilendirme,.bilinç-lendirme,.yönlendirme,.danışmanlık,.sosyal.ve.mesleki.rehabilitasyon.hizmetleri.vermek.üzere.özürlü.hizmet.birimleri.oluşturulur..

Bu.birimler,. faaliyetlerini.özürlülere.hizmet.amacıyla.kurulmuş.vakıf,.dernek.ve.bunların.üst.kuruluşlarıyla.işbirliği.hâlinde.sürdürürler.

23. SORU 64: Büyükşehir Belediyelerinin Sınırlarına Giren Birleşme veya Katılma Durumunda Belediyelerin Yürütmekte Olduğu Hizmetlerle İlgili Nasıl Bir İşlem Yapılır?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Ek.Madde.2-.(Ek:.6/3/2007-5594-1.md.). :.Birleşme,.katılma.veya.geçici.2.nci.madde.gereğince.büyükşehir.belediyesi.sınırlarına.giren.belediyelerin.yürütmekte.olduğu.su,.kanalizasyon,.katı.atık,.ulaşım,.her.çeşit.yolcu.ve.yük.terminalleri,.toptancı.halleri,.mezbaha,.me-zarlık.ve.itfaiye.hizmetlerine.ilişkin.olmak.üzere.bina,.tesis,.araç,.gereç,.taşınır.ve.

52

taşınmaz.malları.ve.bu.hizmetlerin.yerine.getirilmesine.yönelik.yatırım,.alacak.ve.borçları.büyükşehir.belediyesine.veya.ilgili.bağlı.kuruluşuna.devredilir..

Bu.maddenin.birinci.fıkrasında.belirtilen.hizmet.alanlarında.Devlet.memuru.olarak.çalışmakta.olanlar.kadrolarıyla.birlikte,.5393.sayılı.Belediye.Kanununun.49.uncu.maddesinin.üçüncü.fıkrasına.göre.sözleşmeli.personel.statüsünde.çalışmak-ta.olanlar.ise.bu.şekilde.çalışmalarına.esas.teşkil.eden.kadrolar.ile.birlikte.büyük-şehir.belediyesine. veya. ilgili. bağlı. kuruluşuna.devredilir..Devredilen.personelin.aylık,.ek.gösterge,.her.türlü.zam.ve.tazminatları. ile.diğer.malî.haklarının.öden-meye.devam.olunması,.atanma.ve.kadro.unvanlarının.yeniden.düzenlenmesinde.5393.sayılı.Kanunun.50.nci.maddesi.hükümleri.uygulanır..

Bu. maddenin. birinci. fıkrasında. belirtilen. hizmet. alanlarında. ilgili. mevzuatı.uyarınca.ihdası.ya.da.vizesi.yapılmış.sürekli.işçi.kadrolarında.veya.geçici.iş.pozis-yonlarında.4857.sayılı.İş.Kanununa.göre.çalışmakta.olanlar.ise.mevcut.kadro.ve.pozisyonları.ile.birlikte.büyükşehir.belediyesine.veya.ilgili.bağlı.kuruluşuna.dev-redilir.. Devredilen. işçilerin. ücret. ile. diğer.malî. ve. sosyal. hakları,. devir. işlemin-den.önce.haklarında.uygulanmakta.olan.toplu.iş.sözleşmesi.veya.bireysel.iş.söz-leşmesi.hükümlerine.göre.belirlenmeye.devam.olunur..Pozisyon.değişikliği.hali.dahil.yapılacak.bu.devir.işlemi,.ücret.ile.diğer.malî.ve.sosyal.haklarda.değişiklik.yapılmasına.hak.kazandırmaz.ve.başka.bir.toplu.iş.sözleşmesinin.uygulanmasını.isteme.hakkını.vermez..Devir.işleminden.sonra.yapılacak.toplu.iş.sözleşmelerine.ise.bu.işçilerin.mevcut.ücret.ile.diğer.malî.haklarında.diğer.işçiler.için.kararlaştı-rılacak.artış.oranı.veya.miktarını.geçecek.şekilde.artış.öngören.ya.da.diğer.işçiler-den.farklı.yeni.malî.ve.sosyal.haklar.verilmesini.sağlayacak.hükümler.konulamaz..

Bu. madde. uyarınca. personel. devri. yapılan. büyükşehir. belediyesinin. talebi.üzerine,.büyükşehir.belediyesinin.veya.bağlı.kuruluşun.norm.kadro.alt.grubunu.veya.bulunduğu.alt.grup.itibarıyla.ihdas.edilebilecek.kadro.sayılarını,.devir.işlemi-ni.takip.eden.bir.yıl.içerisinde.tekrar.belirlemeye.İçişleri.Bakanlığı.yetkilidir..

Bu. madde. kapsamında. yapılacak. devir. işlemleri,. söz. konusu. belediyelerin.temsiline.imkân.verecek.şekilde.valiliklerce.teşekkül.ettirilecek.komisyonlarca.yü-rütülür..

Daha.önce.yapılan.devirler.hariç.olmak.üzere,.devir. işlemleri. bu.maddenin.yayımı.tarihinden.itibaren.altı.ay.içinde.tamamlanır..Devir. işlemleri.kesinleşene.kadar.söz.konusu.hizmetler,.ilgili.belediyesince.yürütülmeye.devam.olunur..

Büyükşehir.belediyesi.sınırlarına.giren.belediyelerin,.kanunların.verdiği.yetki-ye.dayanarak.yürütmekte.oldukları.toplu.taşıma.ve.ulaşım.hizmetlerinin,.gerçek.ve.tüzel.kişilere.yaptırılması.amacıyla.verilen.ruhsat,.imtiyaz.sözleşmesi.ve.ulaşım.araçları.kira.sözleşmesi,.ruhsatta.öngörülen.süre.ve.sahip.oldukları.hat.güzergâhı.ile.sınırlı.olmak.şartıyla.herhangi.bir.işleme.gerek.kalmaksızın.büyükşehir.beledi-yesi.toplu.taşım.ve.ulaşım.sistemine.dahil.edilir.


24. SORU 65: Büyükşehir Belediyesi Kanununa Göre Büyükşehirlerin Sınırları Nasıl Tespit Edilmiştir?

CEVAP: 5216.sayılı.Büyükşehir.Belediye.Kanunu.Geçici.Madde.2.:.Bu.Kanunun.yürürlüğe.girdiği.tarihte;.büyükşehir.belediye.sınırları,.İstanbul.ve.Kocaeli.ilinde,.il.mülkî.sınırıdır..Diğer.büyükşehir.belediyelerinde,.mevcut.valilik.binası.merkez.kabul.edilmek.ve.il.mülkî.sınırları.içinde.kalmak.şartıyla,.nüfusu.bir.milyona.kadar.olan.büyükşehirlerde.yarıçapı.yirmi.kilometre,.nüfusu.bir.milyondan.iki.milyona.kadar.olan.büyükşehirlerde.yarıçapı.otuz.kilometre,.nüfusu. iki.milyondan. fazla.olan.büyükşehirlerde.yarıçapı.elli.kilometre.olan.dairenin.sınırı.büyükşehir.bele-diyesinin.sınırını.oluşturur..(Mülga.ikinci.fıkra:.6/3/2008-5747/3.md.).

Bu.sınırlar.içinde.kalan.köylerin.tüzel.kişiliği.sona.ererek.mahalleye.dönüşür..Bu.şekilde.oluşan.mahallelerin.katılacağı.ilçe.veya.ilk.kademe.belediyesi,.büyük-şehir.belediye.meclisince.belirlenir..Orman.köylerinin. tüzel.kişiliği.devam.eder..Ancak.ormanlarla.ilgili.diğer.kanun.hükümleri.saklı.kalmak.üzere.bu.köyler.imar.bakımından.büyükşehir.belediyesinin.mücavir.alanı.sayılırlar..Bu.köylerde.su.ve.kanalizasyon.hizmetlerini.yürütme.görev.ve.yetkisi.ilgili.büyükşehir.belediyesine.bağlı.su.ve.kanalizasyon.idaresine.aittir..

Birinci.fıkra.gereğince.büyükşehir.belediyesi.kapsamına.alınan.ilçelerin.mülkî.sınırları.içinde.kalan.belediye.ve.köyler.ile,.büyükşehir.belediyesi.kapsamına.alı-nan.belediyelerin.mücavir.alan.sınırları.içerisinde.bulunan.köylerden;.birinci.fık-rada.belirtilen.mesafelerin.dışında.kalan.belediye.ve.köyler,.bu.Kanunun.yayımı.tarihinden.itibaren.altı.ay.içinde.belediye.meclisi.veya.köy.ihtiyar.heyetinin.talebi.üzerine.büyükşehir.belediye.meclisinin.kararı.ve.İçişleri.Bakanlığının.onayı.ile.baş-ka.bir. işleme.gerek.kalmaksızın.büyükşehir.belediye. sınırları. içine.alınabilir..Bu.köylerin.mahalle.olarak.hangi.ilçe.veya.ilk.kademe.belediyesine.katılacakları.aynı.meclis.kararında.gösterilir..

Birinci.fıkra.gereğince.büyükşehir.kapsamına.alınan.belediyelerin.sınırlarında.yerleşim.düzeni.gerekleri.dikkate.alınarak.bu.Kanunun.yayımı.tarihinden.itibaren.bir.sene.içinde.büyükşehir.belediye.meclisinin.talebi.üzerine.İçişleri.Bakanlığınca.gerekli.değişiklikler.yapılabilir..

Büyükşehir.belediye.sınırlarına.alınan.belediyelerin.organları.büyükşehir.be-lediyesi.ilçe.veya.ilk.kademe.belediyesi.organları;.köy.muhtar.ve.ihtiyar.heyeti.ise.mahalle.muhtar.ve.ihtiyar.heyeti.olarak.ilk.mahalli.idareler.genel.seçimine.kadar.görevlerine.devam.ederler..

Tüzel.kişiliği.kalkan.köylerin.malvarlıkları.hak,.alacak.ve.borçları.mahalle.olarak.katıldıkları.belediyeye.devredilir..

Büyükşehir.belediye.kapsamına.alınma.nedeniyle.meydana.gelecek.mülki.sı-nır.değişiklikleri.katılma.durumuna.uygun.olarak.5442.sayılı.İl.İdaresi.Kanunu.hü-kümlerine.göre.çözülür.

54

25. SORU 66: Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanu-nun Uygulamasında Hangi Kurumlar Yetkilidir?

CEVAP:.6306.sayılı.Afet.Riski.Altındaki.Alanların.Dönüştürülmesi.Hakkında.Ka-nun.Madde.2.:.

1..Bu.Kanunun.uygulanmasında;

a..Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığı,

b..Belediye. ve.mücavir. alan. sınırları. içinde.belediyeler,. bu. sınırlar. dışında. il.özel. idareleri,. büyükşehirlerde. büyükşehir. belediyeleri. ve. Bakanlık. tarafından.yetkilendirilmesi.hâlinde.büyükşehir.belediyesi.sınırları.içindeki.ilçe.belediyeleri,

c.. TOKİ:.Toplu.Konut.İdaresi.Başkanlığı.yetkilidir.

26. SORU 67: 6306 Sayılı Kanun Kapsamındaki Proje ve Uygulamalar Süre-since Her Türlü İmar ve Yapılaşma İşlemleri Geçici Olarak Durdurulabilir mi?

CEVAP:.6306.sayılı.Afet.Riski.Altındaki.Alanların.Dönüştürülmesi.Hakkında.Ka-nun.Madde.4.:

(1).Bakanlık.veya.uygulamayı.yürütmesi.hâlinde.TOKİ.veya.İdare,.riskli.alanlar-da,.riskli.yapıların.bulunduğu.taşınmazlarda.ve.rezerv.yapı.alanlarında.bu.Kanun.kapsamındaki.proje.ve.uygulamalar.süresince.her.türlü.imar.ve.yapılaşma.işlem-lerini.geçici.olarak.durdurabilir.

(2).3.üncü.maddenin.üçüncü.fıkrasında.belirtilen.taşınmazlar,.tahsis.ve.devir.işlemleri.sonuçlandırılıncaya.kadar.Maliye.Bakanlığınca.satılamaz,.kiraya.verile-mez,.tahsis.edilemez,.ön.izne.veya.irtifak.hakkına.konu.edilemez.

(3). Uygulama. sırasında. Bakanlık,. TOKİ. veya. İdare. tarafından. talep. edilmesi.hâlinde,.hak.sahiplerinin.de.görüşü.alınarak,.riskli.alanlardaki.yapılar.ile.riskli.ya-pılara.elektrik,.su.ve.doğal.gaz.verilmez.ve.verilen.hizmetler.kurum.ve.kuruluşlar.tarafından.durdurulur.

27. SORU 68: 6306 Sayılı Kanunun Hükümleri Ne Zaman Yürürlüğe Girecektir?

CEVAP:.6306.sayılı.Afet.Riski.Altındaki.Alanların.Dönüştürülmesi.Hakkında.Ka-nun.Madde.24.:

(1). Bu.Kanunun;

a).19.uncu.maddesinin.(a).bendi.ile.değiştirilen.644.sayılı.Kanun.Hükmünde.Kararnamenin.2.nci.maddesinin.birinci.fıkrasının.(e).bendi.ile.23.üncü.maddesi.yayımı.tarihinden.üç.yıl.sonra,

b).Diğer.hükümleri.yayımı.tarihinde,.yürürlüğe.girer.


28. SORU 69: İki Yıl İçinde Dönüşüm ve İyileştirme Uygulaması Başlatılmayan Taşınmazların Tahsisleri ve Devir İşlemleri Hakkında Nasıl Bir Uygulama Yapılır?

CEVAP: 6306.sayılı.Afet.Riski.Altındaki.Alanların.Dönüştürülmesi.Hakkında.Ka-nun.Geçici.Madde.1.:

(1).775,.5366.ve.5393.sayılı.kanunlar.ile.29/6/2001.tarihli.ve.4706.sayılı.Hazi-neye.Ait.Taşınmaz.Malların.Değerlendirilmesi.ve.Katma.Değer.Vergisi.Kanununda.Değişiklik.Yapılması.Hakkında.Kanun.ve.diğer.kanunlar.kapsamındaki.dönüşüm.ve.iyileştirme.uygulamaları.için.TOKİ’ye,.İdareye.ve.diğer.kamu.idarelerine.tahsis.ve.devredilmiş.olup.da.tahsisin.yapıldığı.veya.mülkiyetin.devredildiği.tarihten.itiba-ren.iki.yıl.içinde.dönüşüm.ve.iyileştirme.uygulaması.başlatılmayan.taşınmazların.tahsisleri.resen.kaldırılır.ve.devir. işlemi.de.iptal.edilmiş.sayılarak,.tapuda.resen.Hazine.adına.tescil.ve.Bakanlığın.talebi.üzerine.bu.Kanunun.öngördüğü.amaçlar.için.kullanılmak.üzere.Maliye.Bakanlığınca.Bakanlığa.tahsis.edilir.

E. İL ÖZEL İDARESİ

1. SORU 70: İl Özel İdaresi Hangi Kanuna Tabidir?

CEVAP: İl.Özel.idaresi.5302.Sayılı.İl.Özel.İdaresi.kanununa.tabidir.

2. SORU 71: İl Özel İdaresinin Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.6.:.İl.özel.idaresi.mahallî.müş-terek.nitelikte.olmak.şartıyla;

a).Sağlık,.tarım,.sanayi.ve.ticaret;.ilin.çevre.düzeni.plânı,.bayındırlık.ve.iskân,.toprağın.korunması,.erozyonun.önlenmesi,.sosyal.hizmet.ve.yardımlar,.yoksullara.mikro.kredi.verilmesi,.çocuk.yuvaları.ve.yetiştirme.yurtları;.ilk.ve.orta.öğretim.ku-rumlarının.arsa.temini,.binalarının.yapım,.bakım.ve.onarımı.ile.diğer.ihtiyaçlarının.karşılanmasına.ilişkin.hizmetleri.il.sınırları.içinde,

b).İmar,.yol,.su,.kanalizasyon,.katı.atık,.çevre,.acil.yardım.ve.kurtarma,.kültür,.turizm,.gençlik.ve.spor;.orman.köylerinin.desteklenmesi,.ağaçlandırma,.park.ve.bahçe.tesisine.ilişkin.hizmetleri.belediye.sınırları.dışında,.yapmakla.görevli.ve.yet-kilidir.

İl.çevre.düzeni.plânı;.valinin.koordinasyonunda,.büyükşehirlerde.büyükşehir.belediyeleri,.diğer.illerde.il.belediyesi.ve.il.özel.idaresi.ile.birlikte.yapılır..İl.çevre.düzeni.plânı.belediye.meclisi.ile.il.genel.meclisi.tarafından.onaylanır.

Hizmetlerin.yerine.getirilmesinde.öncelik.sırası,.il.özel.idaresinin.malî.durumu,.hizmetin.ivediliği.ve.verildiği.yerin.gelişmişlik.düzeyi.dikkate.alınarak.belirlenir.

56

İl.özel.idaresi.hizmetleri,.vatandaşlara.en.yakın.yerlerde.ve.en.uygun.yöntem-lerle.sunulur..Hizmet.sunumunda.özürlü,.yaşlı,.düşkün.ve.dar.gelirlilerin.durumu-na.uygun.yöntemler.uygulanır.

Hizmetlerin.diğer.mahallî. idareler.ve.kamu.kuruluşları.arasında.bütünlük.ve.uyum.içinde.yürütülmesine.yönelik.koordinasyon.o.ilin.valisi.tarafından.sağlanır.

4562.sayılı.Organize.Sanayi.Bölgeleri.Kanunu.ile.Sanayi.ve.Ticaret.Bakanlığına.ve.organize.sanayi.bölgelerine.tanınan.yetki.ve.sorumluluklar.bu.Kanun.kapsamı.dışındadır.

3. SORU 72: İl Özel İdaresinin Yetkileri ve İmtiyazları Nelerdir?CEVAP:.5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.7.:

a).Kanunlarla.verilen.görev.ve.hizmetleri.yerine.getirebilmek.için.her.türlü.fa-aliyette.bulunmak,.gerçek.ve.tüzel.kişilerin.faaliyetleri.için.kanunlarda.belirtilen.izin.ve.ruhsatları.vermek.ve.denetlemek.

b).Kanunların.il.özel.idaresine.verdiği.yetki.çerçevesinde.yönetmelik.çıkarmak,.emir.vermek,.yasak.koymak.ve.uygulamak,.kanunlarda.belirtilen.cezaları.vermek.

c).Hizmetlerin.yürütülmesi.amacıyla,. taşınır. ve. taşınmaz.malları. almak,. sat-mak,.kiralamak.veya.kiraya.vermek,.takas.etmek,.bunlar.üzerinde.sınırlı.aynî.hak.tesis.etmek.

d).Borç.almak.ve.bağış.kabul.etmek.

e).Vergi,.resim.ve.harçlar.dışında.kalan.ve.miktarı.yirmi.beş.milyar.Türk.Lirasına.kadar.olan.dava.konusu.uyuşmazlıkların.anlaşmayla.tasfiyesine.karar.vermek.

f).Özel.kanunları.gereğince.il.özel.idaresine.ait.vergi,.resim.ve.harçların.tarh,.tahakkuk.ve.tahsilini.yapmak.

g).Belediye.sınırları.dışındaki.gayri.sıhhî.müesseseler.ile.umuma.açık.istirahat.ve.eğlence.yerlerine.ruhsat.vermek.ve.denetlemek.

İl.özel.idaresi,.hizmetleri.ile.ilgili.olarak,.halkın.görüş.ve.düşüncelerini.belirle-mek.amacıyla.kamuoyu.yoklaması.ve.araştırması.yapabilir.

İl.özel.idaresinin.mallarına.karşı.suç.işleyenler.Devlet.malına.karşı.suç.işlemiş.sayılır.

İl.özel.idaresinin.proje.karşılığı.borçlanma.yoluyla.elde.edilen.gelirleri,.vergi,.resim.ve.harçları,. şartlı.bağışlar.ve.kamu.hizmetlerinde.fiilen.kullanılan.malları.haczedilemez.

4. SORU 73: İl Özel İdaresine Tanınan Muafiyetler Nelerdir?CEVAP: 5302.sayılı. İl.Özel. İdaresi.Kanunu.Madde.8. :. İl.özel. idaresinin.kamu.

hizmetine.ayrılan.veya.kamunun.yararlanmasına.açık,.gelir.getirmeyen.taşınmaz.malları.ile.bunların.inşa.ve.kullanımları.her.türlü.vergi,.resim,.harç,.katkı.ve.katıl-ma.paylarından.muaftır.


5. SORU 74: Valinin Görev ve Yetkileri Nelerdir?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.30.:

a).İl.özel.idaresi.teşkilâtının.en.üst.amiri.olarak.il.özel.idaresi.teşkilâtını.sevk.ve.idare.etmek,.il.özel.idaresinin.hak.ve.menfaatlerini.korumak.

b).İl.özel.idaresini.stratejik.plâna.uygun.olarak.yönetmek,.il.özel.idaresinin.ku-rumsal.stratejilerini.oluşturmak,.bu.stratejilere.uygun.olarak.bütçeyi,.il.özel.idare-si.faaliyetlerinin.ve.personelinin.performans.ölçütlerini.hazırlamak.ve.uygulamak,.izlemek.ve.değerlendirmek,.bunlarla.ilgili.raporları.meclise.sunmak.

c).İl.özel.idaresini.Devlet.dairelerinde.ve.törenlerde,.davacı.veya.davalı.olarak.da.yargı.yerlerinde.temsil.etmek.veya.vekil.tayin.etmek.

d).İl.encümenine.başkanlık.etmek.

e).İl.özel.idaresinin.taşınır.ve.taşınmaz.mallarını.idare.etmek.

f).İl.özel.idaresinin.gelir.ve.alacaklarını.takip.ve.tahsil.etmek.

g).Yetkili.organların.kararını.almak.şartıyla.sözleşme.yapmak.

h).İl.genel.meclisi.ve.encümen.kararlarını.uygulamak.

i).Bütçeyi.uygulamak,.bütçede.meclis.ve.encümenin.yetkisi.dışında.kalan.ak-tarmaları.yapmak.

j).İl.özel.idaresi.personelini.atamak.

k).İl.özel.idaresi,.bağlı.kuruluşlarını.ve.işletmelerini.denetlemek.

l).Şartsız.bağışları.kabul.etmek.

m).İl.halkının.huzur,.esenlik,.sağlık.ve.mutluluğu.için.gereken.önlemleri.almak.

n).Bütçede.yoksul.ve.muhtaçlar.için.ayrılan.ödeneği.kullanmak.

o).Kanunlarla.il.özel.idaresine.verilen.ve.il.genel.meclisi.veya.il.encümeni.kara-rını.gerektirmeyen.görevleri.yapmak.ve.yetkileri.kullanmak.

6. SORU 75: İl Özel İdaresi Teşkilâtı Hangi Organlardan Oluşur?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.35.:.İl.özel.idaresi.teşkilatı;.genel.sekreterlik,.malî.işler,.sağlık,.tarım,.imar,.insan.kaynakları,.hukuk.işleri.bi-rimlerinden.oluşur..İlin.nüfusu,.fiziki.ve.coğrafi.yapısı,.ekonomik,.sosyal,.kültürel.özellikleri.ile.gelişme.potansiyeli.dikkate.alınarak.norm.kadro.sistemine.ve.ihtiya-ca.göre.oluşturulacak.diğer.birimlerin.kurulması,.kaldırılması.veya.birleştirilmesi.il. genel.meclisinin.kararıyla.olur..Bu.birimler.büyükşehir.belediyesi.olan. illerde.daire.başkanlığı.ve.müdürlük,.diğer.illerde.müdürlük.şeklinde.kurulur.

Genel.sekreter,.il.özel.idaresi.hizmetlerini.vali.adına.ve.onun.emirleri.yönünde,.mevzuat.hükümlerine,.il.genel.meclisi.ve.il.encümeni.kararlarına,.il.özel.idaresinin.

58

amaç.ve.politikalarına,.stratejik.plan.ve.yıllık.çalışma.programına.göre.düzenler.ve.yürütür..Bu.amaçla.il.özel.idaresi.kuruluşlarına.gereken.emirleri.verir.ve.bunların.uygulanmasını.gözetir.ve.sağlar.

Genel. sekreter. yukarıda. belirtilen. hizmetlerin. yürütülmesinden. valiye. karşı.sorumludur.

Toplam.nüfusu.3.000.000’a.kadar.olan.illerde,.ihtiyaca.göre.en.fazla.iki,.nüfu-su.bunun.üzerinde.olan.illerde.en.fazla.dört.genel.sekreter.yardımcılığı.kadrosu.ihdas.edilebilir.

İlçelerde,.özel.idare.işlerini.yürütmek.amacıyla.kaymakama.bağlı.ilçe.özel.ida-re.teşkilâtı.oluşturulabilir.

7. SORU 76: Faaliyet Raporunu Kim Hazırlar ve İl Genel Meclisine Ne Zaman Sunar?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.39.:.Vali,.Kamu.Malî.Yönetimi.ve.Kontrol.Kanununun.41.inci.maddesinin.dördüncü.fıkrasında.belirtilen.biçimde;.stratejik.plân.ve.performans.hedeflerine.göre.yürütülen.faaliyetleri,.belirlenmiş.performans.ölçütlerine.göre.hedef.ve.gerçekleşme.durumu. ile.meydana.gelen.sapmaların.nedenlerini.açıklayan.faaliyet.raporunu.hazırlar.-

Faaliyet.raporu.mart.ayı.toplantısında.vali.veya.genel.sekreter.tarafından.mec-lise.sunulur..Raporun.bir.örneği.İçişleri.Bakanlığına.gönderilir.ve.kamuoyuna.da.açıklanır.

8. SORU 77: İl Özel İdaresinin Gelirleri Nelerdir?


a).Kanunlarla.gösterilen.il.özel.idaresi.vergi,.resim,.harç.ve.katılma.payları.b).Genel.bütçe.vergi.gelirlerinden.ayrılan.paylar.c).Genel.ve.özel.bütçeli.idarelerden.yapılacak.ödemeler.d).Taşınır.ve.taşınmaz.malların.kira,.satış.ve.başka.suretle.değerlendirilmesin-

den.elde.edilecek.gelirler.e).İl.genel.meclisi.tarafından.belirlenecek.tarifelere.göre.tahsil.edilecek.hizmet.

karşılığı.ücretler.f).Faiz.ve.ceza.gelirleri.g).Bağışlar.h).Her.türlü.girişim,.iştirak.ve.faaliyetler.karşılığı.sağlanacak.gelirler.i).Diğer.gelirler.9. SORU 78: İl Özel İdaresinin Giderleri Nelerdir?



a). İl.özel. idaresi.binaları,. tesisleri. ile.araç.ve.malzemelerinin.temini,.yapımı,.bakımı.ve.onarımı.için.yapılan.giderler.

b). İl. özel. idaresinin. personeline. ve. seçilmiş. organlarının. üyelerine. ödenen.maaş,.ücret,.ödenek,.huzur.hakkı,.yolluklar,.hizmete.ilişkin.eğitim.harcamaları.ile.diğer.giderler.

c).Her.türlü.alt.yapı,.yapım,.onarım.ve.bakım.giderleri.

d).Vergi,.resim,.harç,.katılma.payı,.hizmet.karşılığı.alınacak.ücretler.ve.diğer.gelirlerin.takip.ve.tahsili.için.yapılacak.giderler.

e).İl.genel.meclisince.belirlenecek.ilkeler.çerçevesinde.köylere.veya.köylerin.aralarında.kurdukları.birliklere.yapılacak.yardımlar.

f).İl.özel.idaresinin.kuruluşuna.katıldığı.şirket,.kuruluş.ve.birliklerle.ilgili.ortak-lık.payı,.üyelik.aidatı.giderleri.

g).Faiz,.borçlanmaya.ilişkin.diğer.ödemeler.ve.sigorta.giderleri.

h).Yoksul,.muhtaç.ve.kimsesizler.ile.özürlülere.yapılacak.sosyal.hizmet.ve.yar-dımlar.

i).Dava.takip.ve.icra.giderleri.

j).Temsil,.tören,.ağırlama.ve.tanıtım.giderleri.

k).Avukatlık,.danışmanlık.ve.denetim.hizmetleri.karşılığı.yapılacak.ödemeler.

l).Yurt.içi.ve.yurt.dışı.kamu.ve.özel.kesim.ile.sivil.toplum.örgütleriyle.birlikte.yapılan.ortak.hizmetler.ve.diğer.proje.giderleri.

m).Sosyal-kültürel.ve.bilimsel.etkinlikler.için.yapılan.giderler.

n).Özel.idare.hizmetleriyle.ilgili.olarak.yapılan.kamuoyu.yoklaması.ve.araştır-ması.giderleri.

o).Doğal.afet.giderleri.

p).Kanunla.verilen.görevler.ve.hizmetlerin.yürütülmesi. için.yapılan.diğer.gi-derler.

10. SORU 79: İl Özel İdaresi Bütçesinin Hazırlanması ve Kabulü Nasıl Olur?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.45.:.Vali.tarafından.hazırla-nan.bütçe.tasarısı.eylül.ayı.başında.il.encümenine.sunulur..Encümen,.bütçeyi.in-celeyerek.görüşüyle.birlikte.kasım.ayının.birinci.gününden.önce.il.genel.meclisine.sunar..İl.genel.meclisi.bütçe.tasarısını.yıl.başından.önce.aynen.veya.değiştirerek.kabul.eder..Ancak,.meclis.bütçe.denkliğini.bozacak.biçimde.gider.artırıcı.ve.gelir.azaltıcı.değişiklikler.yapamaz.

60

11. SORU 80: İl Özel İdaresinin Kesin Hesabı Meclise Ne Zaman Sunulur?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.47.:.Her.yıl.bütçesinin.kesin.hesabı,.vali.tarafından.hesap.döneminin.bitiminden.sonra.gelen.mart.ayı.içinde.encümene.sunulur..Kesin.hesap.il.genel.meclisinin.mayıs.ayı.toplantısında.görü-şülerek.karara.bağlanır..Kesin.hesabın.görüşülmesi.ve.kesinleşmesinde,.bütçeye.ilişkin.hükümler.uygulanır.

12. SORU 81: İl Özel İdaresi Tarafından Hangi Durumlarda Acil Durum Plan-laması Yapılır?

CEVAP: 5302.sayılı. İl.Özel. İdaresi.Kanunu.Madde.69.:. İl.özel. idaresi,.yangın,.sanayi. kazaları,. deprem.ve.diğer. doğal. afetlerden. korunmak. veya.bunların. za-rarlarını.azaltmak.amacıyla.ilin.özelliklerini.de.dikkate.alarak.gerekli.afet.ve.acil.durum.plânlarını.yapar,.ekip.ve.donanımı.hazırlar.

Acil.durum.plânlarının.hazırlanmasında.varsa.il.ölçeğindeki.diğer.acil.durum.plânlarıyla.da.koordinasyon.sağlanır.ve. ilgili.bakanlık,.kamu.kuruluşları,.meslek.teşekkülleriyle.üniversitelerin.ve.diğer.mahallî.idarelerin.görüşleri.alınır.

Plânlar.doğrultusunda.halkın.eğitimi.için.gerekli.önlemler.alınarak.ikinci.fıkra-da.sayılan.idareler,.kurumlar.ve.örgütlerle.ortak.programlar.yapılabilir.

İl.özel.idaresi,.il.dışında.yangın.ve.doğal.afetler.meydana.gelmesi.durumunda,.bu.bölgelere.gerekli.yardım.ve.destek.sağlayabilir.

F. İL GENEL MECLİSİ

1. SORU 82: İl Genel Meclisi Kimlerden Oluşur?

CEVAP:.5302.sayılı. İl.Özel. İdaresi.Kanunu.Madde.9. :. İl. genel.meclisi,. il.özel.idaresinin.karar.organıdır.ve.ilgili.kanunda.gösterilen.esas.ve.usullere.göre.ildeki.seçmenler.tarafından.seçilmiş.üyelerden.oluşur.

2. SORU 83: İl Genel Meclisinin Görev ve Yetkileri Nelerdir ?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.10.:.

a).Stratejik.plân.ile.yatırım.ve.çalışma.programlarını,.il.özel.idaresi.faaliyetlerini.ve.personelinin.performans.ölçütlerini.görüşmek.ve.karara.bağlamak..

b).Bütçe.ve.kesin.hesabı.kabul.etmek,.bütçede.kurumsal.kodlama.yapılan.bi-rimler.ile.fonksiyonel.sınıflandırmanın.birinci.düzeyleri.arasında.aktarma.yapmak..

c).Belediye.sınırları.il.sınırı.olan.Büyükşehir.Belediyeleri.hariç.İl.çevre.düzeni.plânı.ile.belediye.sınırları.dışındaki.alanların.imar.plânlarını.görüşmek.ve.karara.bağlamak.(2).


d).Borçlanmaya.karar.vermek..

e).Bütçe.içi.işletmeler.ile.Türk.Ticaret.Kanununa.tâbi.ortaklıklar.kurulmasına.veya.bu.ortaklıklardan.ayrılmaya,.sermaye.artışına.ve.gayrimenkul.yatırım.ortak-lığı.kurulmasına.karar.vermek..

f).Taşınmaz.mal.alımına,. satımına,. trampa.edilmesine,. tahsisine,. tahsis. şek-linin.değiştirilmesine.veya. tahsisli. bir. taşınmazın.akar.haline.getirilmesine. izin;.üç.yıldan. fazla.kiralanmasına.ve.süresi.yirmibeş.yılı. geçmemek.kaydıyla.bunlar.üzerinde.sınırlı.aynî.hak.tesisine.karar.vermek..

g).Şartlı.bağışları.kabul.etmek..

h).(İptal:.Anayasa.Mahkemesinin.18/1/2007.tarihli.ve.E.:2005/32,.K.:2007/3.sayılı.Kararı.ile.).

i).İl.özel.idaresi.adına.imtiyaz.verilmesine.ve.il.özel.idaresi.yatırımlarının.yap-işlet.veya.yap-işlet-devret.modeli.ile.yapılmasına,.il.özel.idaresine.ait.şirket,.işlet-me.ve.iştiraklerin.özelleştirilmesine.karar.vermek..

j).Encümen.üyeleri.ile.ihtisas.komisyonları.üyelerini.seçmek..

k).İl.özel.idaresi.tarafından.çıkarılacak.yönetmelikleri.kabul.etmek..

l).Norm.kadro.çerçevesinde.il.özel.idaresinin.ve.bağlı.kuruluşlarının.kadroları-nın.ihdas,.iptal.ve.değiştirilmesine.karar.vermek..

m).Yurt.içindeki.ve.yurt.dışındaki.mahallî.idareler.ve.mahallî.idare.birlikleriyle.karşılıklı.işbirliği.yapılmasına.karar.vermek..

n).Diğer.mahallî. idarelerle. birlik. kurulmasına,. kurulmuş. birliklere. katılmaya.veya.ayrılmaya.karar.vermek..

o).İl.özel.idaresine.kanunlarla.verilen.görev.ve.hizmetler.dışında.kalan.ve.ilgili-lerin.isteğine.bağlı.hizmetler.için.uygulanacak.ücret.tarifesini.belirlemek.

3. SORU 84: İl Genel Meclisi Ne Zaman ve Nasıl Toplanır?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.12.:.İl.genel.meclisi,.il.genel.meclisince.belirlenecek.bir.aylık.tatil.hariç.her.ayın.ilk.haftası.meclis.tarafından.önceden.belirlenen.günde.mutat. toplantı.yerinde.toplanır..Kasım.ayı. toplantısı.dönem.başı.toplantısıdır..

Bütçe.görüşmesine.rastlayan.toplantı.süresi.en.çok.yirmi.gün,.diğer.toplantıla-rın.süresi.en.çok.beş.gündür.

Mutat.toplantı.yeri.dışında.toplanılmasının.zorunlu.olduğu.durumda.üyelere.ve.valiye.önceden.bilgi.vermek.kaydıyla.meclis.başkanının.belirlediği.yerde.top-lantı.yapılır..Ayrıca,.toplantının.yeri.ve.zamanı.mutat.usullerle.halka.duyurulur.

62

İl.genel.meclisinin.toplantıları.açıktır..Meclis.başkanı.veya.üyelerden.herhangi.birinin.gerekçeli.önerisi.üzerine,.toplantıya.katılanların.salt.çoğunluğuyla.kapalı.oturum.yapılmasına.karar.verilebilir..Salt.çoğunluk.belli.bir.sayının.yarısından.az.olmayan.çoğunluğu.ifade.eder.

İl.genel.meclisi.görüşmeleri.görevlilerce.tutanağa.geçirilir,.tutanak.başkan.ve.kâtip.üyeler.tarafından.imzalanır..Toplantılar,.meclisin.kararıyla.sesli.veya.görün-tülü.cihazlarla.da.kaydedilebilir.

Özel.idare.teşkilatı.ve.ildeki.kamu.kurum.ve.kuruluşlarının.birim.amirleri.gün-demdeki.konularla.ilgili.olarak.meclis.toplantılarına.davet.edilebilir.ve.bilgi.alına-bilir.

4. SORU 85: İl Genel Meclisi Gündemi Kim Tarafından Belirlenir?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.13.:.Gündem,.meclis.başkanı.tarafından.belirlenir.ve.üyelere.en.az.üç.gün.önceden.bildirilir..Valinin.önerdiği.hususlar.gündeme.alınır..Gündem,.çeşitli.yollarla.da.halka.duyurulur.

İl.genel.meclisi.üyeleri.de.il.özel.idaresine.ait.işlerle.ilgili.konuların.gündeme.alınmasını.önerebilir..Öneri,.toplantıya.katılanların.salt.çoğunluğuyla.kabul.edildi-ği.takdirde.gündeme.alınır.

5. SORU 86: İl Genel Meclisi Toplantı ve Karar Yeter Sayısı Ne Kadardır, Nasıl Belirlenir?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.14.:.İl.genel.meclisi,.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğuyla.toplanır.ve.katılanların.salt.çoğunluğuyla.karar.verir..Ancak,.karar.yeter.sayısı,.üye.tam.sayısının.dörtte.birinden.az.olamaz..Oylama-da.eşitlik.çıkması.durumunda.meclis.başkanının.bulunduğu.taraf.çoğunluk.sayılır..Gizli.oylamalarda.eşitlik.çıkması.durumunda.oylama.tekrarlanır,.eşitliğin.bozul-maması.durumunda.meclis.başkanı.tarafından.kur’a.çekilir.

Meclisin.toplanmasında,.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğu.sağlanamadığı.tak-dirde,.başkan,.gün.ve.saatini.tespit.ederek.en.geç.üç.gün.içinde.toplanmak.üzere.meclisi.tatil.eder..Gelecek.toplantı,.üye.tam.sayısının.dörtte.birinden.az.olmayan.üye. sayısı. ile. yapılır..Görüşmeler. sırasında.başkan.veya.üyelerden.birinin. isteği.üzerine.yapılacak.yoklamada.karar.yeter.sayısının.bulunmadığı.anlaşılırsa,.ikinci.fıkradaki.hükümler.uygulanır.

Üyeler.oylarını.bizzat.kullanır..Gizli.oy.kullanmaya.fizikî.bakımdan.engelli.üye-ler,.tayin.edecekleri.kişi.eliyle.oy.kullanabilir..Oylama;.gizli,.işaretle.veya.ad.oku-narak.yapılır..Oy.verme.kabul,.ret.veya.çekimser.şeklinde.olur.

Kararlar,.meclis.başkanı.ve.kâtip.üyeler.tarafından.imzalanır.ve.bir.sonraki.top-lantıda.üyelere.dağıtılır.


6. SORU 87: İl Genel Meclisi Kararları Nasıl Kesinleşir?

CEVAP: 5302. sayılı. İl.Özel. İdaresi. Kanunu.Madde.15. :. İl. genel.meclisi. tara-fından.alınan.kararların.tam.metni,.en.geç.beş.gün.içinde.valiye.gönderilir..Vali,.hukuka.aykırı.gördüğü.kararları,.yedi.gün.içinde.gerekçesini.de.belirterek.yeniden.görüşülmek.üzere. il.genel.meclisine. iade.edebilir..Valiye.gönderilmeyen.meclis.kararları.yürürlüğe.girmez.

Yeniden.görüşülmesi.istenilmeyen.kararlar.ile.yeniden.görüşülmesi.istenip.de.il.genel.meclisi.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğuyla.ısrar.edilen.kararlar.kesinleşir.

Vali,.meclisin.ısrarı.ile..kesinleşen.kararlar.aleyhine.on.gün.içinde.idarî.yargıya.başvurabilir.

Kesinleşen.il.genel.meclisi.karar.özetleri.toplantıyı.izleyen.en.geç.yedi.gün.için-de.çeşitli.yollarla.halka.duyurulur.

7. SORU 88: İl Genel Meclisi İhtisas Komisyonları Kimlerden ve Ne Şekilde Oluşur?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.16.:.İl.genel.meclisi,.her.dö-nem.başı.toplantısında,.üyeleri.arasından.seçilecek.en.az.üç,.en.çok.beş.kişiden.oluşan.ihtisas.komisyonları.kurabilir..Plân.ve.Bütçe.ile.İmar.ve.Bayındırlık.komis-yonları.en.çok.yedi.kişiden.meydana.gelir.

İhtisas.komisyonları,.her. siyasî.parti.grubunun.ve.bağımsız.üyelerin. il. genel.meclisindeki.üye.sayısının.meclis.üye.tam.sayısına.oranlanması.suretiyle.oluştu-rulur..Eğitim,.kültür.ve.sosyal.hizmetler.komisyonu,.imar.ve.bayındırlık.komisyo-nu,.çevre.ve.sağlık.komisyonu.ile.plân.ve.bütçe.komisyonu.kurulması.zorunludur.

İmar.ve.bayındırlık.komisyonu.dışındaki.komisyonların.çalışma.süreleri.mec-lisin. toplantı.süresiyle. sınırlıdır..Meclis. toplantısını.müteakip. imar. .ve.bayındır-lık.komisyonu.en.fazla.on.iş.günü,.diğer.komisyonlar.ise.beş.iş.günü.toplanarak.kendisine.havale.edilen. işleri. sonuçlandırır..Rapor.bu. sürenin. sonunda.meclise.sunulmadığı.takdirde,.konu.meclis.başkanı.tarafından.doğrudan.gündeme.alınır.

Kaymakamlar.ve.ildeki.kamu.kuruluşlarının.amirleri.ve..ildeki.kamu.kurumu.ni-teliğindeki.meslek.kuruluşları,.üniversite.ve.sendikalar.ile.gündemdeki.konularla.ilgili.köy.ve.mahalle.muhtarları.ile.sivil.toplum.örgütlerinin.temsilcileri,.oy.hakkı.olmaksızın.kendi.görev.ve.faaliyet.alanlarına.giren.konuların.görüşüldüğü.ihtisas.komisyonu.toplantılarına.katılabilir.ve.görüş.bildirebilir.

İhtisas.komisyonlarının.görev.alanına.giren.işler.bu.komisyonlarda.görüşüldük-ten.sonra.il.genel.meclisinde.karara.bağlanır.

Komisyon.çalışmalarında.uzman.kişilerden.yararlanılabilir.

64

Komisyon. raporları. alenîdir,. çeşitli. yollarla. halka. duyurulur. ve. isteyenlere. il.genel.meclisi.tarafından.belirlenecek.bedel.karşılığında.verilir.

8. SORU 89: İl Genel Meclisi Denetim Komisyonu Kimlerden ve Nasıl Oluşur?

CEVAP:.5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.17.:.İl.genel.meclisi,.her.yılın.ocak.ayında.yapılacak.toplantısında.il.özel.idaresinin.bir.önceki.yıl.gelir.ve.giderle-ri.ile.hesap.ve.işlemlerinin.denetimi.için.kendi.üyeleri.arasından.gizli.oyla.ve.üye.sayısı.üçten.az,.beşten.çok.olmamak.üzere.bir.denetim.komisyonu.oluşturur..Ko-misyon,.her.siyasî.parti.grubunun.ve.bağımsız.üyelerin.il.genel.meclisindeki.üye.sayısının.meclis.üye.tam.sayısına.oranlanması.suretiyle.oluşur.

Komisyon,.vali.tarafından.il.özel.idare.binası.içinde.belirlenen.yerde.çalışır.ve.çalışmalarında.uzman.kişi.ve.kuruluşlardan.yararlanabileceği.gibi.valinin.onayıyla.kamu. kuruluşları. personelinden. de. yararlanabilir.. Komisyon. tarafından. istenen.bilgi.ve.belgelerin.iade.edilmek.üzere.verilmesi.zorunludur.

Komisyon,.çalışmasını.şubat.ayı.sonuna.kadar.tamamlar.ve.buna.ilişkin.rapo-runu,.izleyen.ayın.on.beşine.kadar.meclis.başkanlığına.sunar.

Konusu.suç.teşkil.eden.hususlarla.ilgili.olarak.meclis.başkanlığı.tarafından.yet-kili.mercilere.suç.duyurusunda.bulunulur.

9. SORU 90: İl Genel Meclisinde Bilgi Edinme ve Denetim Yolları Nasıldır?

CEVAP:. 5302. sayılı. İl.Özel. İdaresi.Kanunu.Madde.18. :. İl. genel.meclisi. soru,.genel.görüşme.ve.faaliyet.raporunu.değerlendirme.yollarıyla.bilgi.edinme.ve.de-netim.yetkisini.kullanır.

Meclis.üyeleri,.meclis.başkanlığına.önerge.vererek.il.özel.idaresi.işleriyle.ilgili.konularda.sözlü.veya.yazılı.soru.sorabilir..Soru,.vali.veya.görevlendireceği.kişi.ta-rafından.sözlü.veya.yazılı.olarak.cevaplandırılır.

İl.genel.meclisi.üyelerinin.en.az.üçte.biri,.meclis.başkanlığına.istekte.bulunarak.il.özel.idaresinin.işleriyle.ilgili.bir.konuda.mecliste.genel.görüşme.açılmasını.iste-yebilir..Bu.istek,.meclis.tarafından.kabul.edildiği.takdirde.gündeme.alınır.

Vali,.mart.ayı.toplantısında.bir.önceki.yıla.ait.faaliyet.raporunu.meclise.sunar.

Faaliyet. raporundaki.açıklamalar,.meclis.üye. tam.sayısının.dörtte.üç.çoğun-luğuyla. yeterli. görülmezse,. yetersizlik. kararıyla. görüşmeleri. kapsayan. tutanak,.meclis.başkanı.tarafından.gereği.yapılmak.üzere.İçişleri.Bakanlığına.gönderilir.

10. SORU 91: İl Genel Meclisi Üyelerinin Yükümlülükleri Nelerdir?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.20.:.İl.genel.meclisi.üyeleri,.görevleri.süresince.ve.görevlerinin.sona.ermesinden.itibaren.iki.yıl.süreyle.il.özel.idaresi.ve.bağlı.kuruluşlarına.karşı.doğrudan.doğruya.veya.dolaylı.olarak.taahhü-de.giremez,.komisyonculuk.ve.temsilcilik.yapamaz.


11. SORU 92: İl Genel Meclisi Üyeliği Nasıl Sona Erer?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.21.:.İl.genel.meclisi.üyeliği,.ölüm.ve.istifa.durumunda.kendiliğinden.sona.erer.

Özürsüz. veya. izinsiz. olarak. arka. arkaya. üç. birleşim. günü. veya. bir. yıl. içinde.yapılan.toplantıların.yarısına.katılmayan.üyenin.üyeliğinin.düşmesine,.savunması.alındıktan.sonra.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğuyla.karar.verilir.

İl.genel.meclisi.üyeliğine.seçilme.yeterliliğinin.kaybedilmesi.durumunda,.vali-nin.bildirmesi.üzerine.Danıştay.tarafından.üyeliğin.düşmesine.karar.verilir.

12. SORU 93: İl Genel Meclisi Hangi Durumlarda Feshedilir?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.22.:.İl.genel.meclisi;

a).Kendisine.kanunla.verilen.görevleri.süresi.içinde.yapmayı.ihmal.eder.ve.bu.durum.il.özel.idaresine.ait.işleri.aksatırsa,

b).İl.özel.idaresine.verilen.görevlerle.ilgisi.olmayan.siyasî.konularda.karar.alır-sa,.İçişleri.Bakanlığının.bildirisi.üzerine.Danıştay’ın.kararı.ile.feshedilir.

İçişleri.Bakanlığı.gerekli.gördüğü.takdirde.meclisin.feshine.dair.bildiri.ile.birlik-te.karar.verilinceye.kadar.meclis.toplantılarının.ertelenmesini.de.ister..

Danıştay,.toplantıların.ertelenmesi.hususunu.en.geç.bir.ay.içinde.karara.bağ-lar..Bu.şekilde.feshedilen.meclisin.yerine.seçilen.meclis,.kalan.süreyi.tamamlar.

13. SORU 94: İl Genel Meclisi Üyelerinin Huzur Hakları ve Diğer Sosyal Hak-ları Nasıl Sağlanır?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.24.:.Meclis.toplantılarına.ka-tıldıkları.her.gün.için;.il.genel.meclisi.başkanına.2600.gösterge,.diğer.meclis.üye-lerine.2200.gösterge.rakamının,.memur.aylıklarına.uygulanan.katsayı.ile.çarpımı.sonucu.bulunacak.miktarda.huzur.hakkı.ödenir.

İl. genel.meclisi. üyeleri. hastalıkları. süresince. izinli. sayılır.. Ayrıca.mazeretleri.durumunda,.bir.yıl.içindeki.toplantı.süresinin.yarısını.aşmamak.şartıyla.istekleri.üzerine.meclis.tarafından.izin.verilebilir.

14. SORU 95: İl Daimi Encümeni Kimlerden Oluşur?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.25.:.İl.encümeni.valinin.baş-kanlığında,.il.genel.meclisinin.her.yıl.kendi.üyeleri.arasından.bir.yıl.için.gizli.oyla.seçeceği.beş.üye. ile.biri.malî.hizmetler.birim.amiri.olmak.üzere.valinin.her.yıl.birim.amirleri.arsından.seçeceği.beş.üyeden.oluşur.

Valinin.katılamadığı.encümen.toplantısına.genel.sekreter.başkanlık.eder.

Encümen.toplantılarına.gündemdeki.konularla.ilgili.olarak,.ilgili.birim.amirleri.vali.tarafından.oy.hakkı.olmaksızın.görüşleri.alınmak.üzere.çağrılabilir.

66

15. SORU 96: İl Daimi Encümenin Görev ve Yetkileri Nelerdir?

CEVAP:.5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.26.:

a).Stratejik.plân.ve.yıllık.çalışma.programı.ile.bütçe.ve.kesin.hesabı.inceleyip.il.genel.meclisine.görüş.bildirmek.

b).Yıllık.çalışma.programına.alınan.işlerle.ilgili.kamulaştırma.kararlarını.almak.ve.uygulamak.

c).Öngörülmeyen.giderler.ödeneğinin.harcama.yerlerini.belirlemek.

d).Bütçede.fonksiyonel.sınıflandırmanın.ikinci.düzeyleri.arasında.aktarma.yap-mak.

e).Kanunlarda.öngörülen.cezaları.vermek.

f).Vergi,.resim.ve.harçlar.dışında.kalan.ve.miktarı.beş.milyar.Türk.Lirasına.kadar.olan.ihtilafların.sulhen.halline.karar.vermek.

g).Taşınmaz.mal.satımına,.trampa.edilmesine.ve.tahsisine.ilişkin.kararları.uy-gulamak,.süresi.üç.yılı.geçmemek.üzere.kiralanmasına.karar.vermek.

h).Belediye.sınırları.dışındaki.umuma.açık.yerlerin.açılış.ve.kapanış.saatlerini.belirlemek.

i).Vali.tarafından.havale.edilen.konularda.görüş.bildirmek.

j).Kanunlarla.verilen.diğer.görevleri.yapmak.

16. SORU 97: İl Daimi Encümeni Ne Zaman Toplanır? Karar Yeter Sayısı Ne Kadardır?

CEVAP: 5302.sayılı. İl.Özel. İdaresi.Kanunu.Madde.27. :.Encümen,.haftada.en.az.bir.defa.olmak.üzere.önceden.belirlenen.gün.ve.saatte.toplanır..Başkan.acil.durumlarda.encümeni.toplantıya.çağırabilir.

Encümen.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğuyla.toplanır.ve.katılanların.salt.ço-ğunluğuyla.karar.verir..Oyların.eşitliği.durumunda.başkanın.bulunduğu.taraf.ço-ğunluk.sayılır..Çekimser.oy.kullanılamaz.

Encümen.gündemi.vali.tarafından.hazırlanır..Encümen.üyeleri.gündem.mad-desi.teklif.edebilir.

Encümen,.gündemindeki.konuları.en.geç.bir.hafta.içinde.görüşüp.karara.bağ-lar.

Alınan.kararlar.başkan.ve.toplantıya.katılan.üyeler.tarafından.imzalanır..Karara.muhalif.kalanlar.gerekçelerini.de.açıklar.

Vali.kanun,.tüzük,.yönetmelik.ve.il.genel.meclisi.kararlarına.aykırı.gördüğü.en-


cümen.kararının.bir.sonraki.toplantıda.tekrar.görüşülmesini.isteyebilir..Encümen,.kararında.ısrar.ederse.karar.kesinleşir..Bu.takdirde,.vali,.kesinleşen.encümen.ka-rarının.uygulanmasını.durdurur.ve.idari.yargı.mercilerine.yürütmeyi.durdurma.ta-lebi.ile.birlikte.on.gün.içinde.başvurur..İtiraz.Danıştay’ca.en.geç.altmış.gün.içinde.karara.bağlanır.

Encümen.başkan.ve.üyeleri,.münhasıran.kendileri,.ikinci.derece.dahil.kan.ve.kayın.hısımları.ve.evlatlıkları.ile.ilgili.işlerin.görüşüldüğü.encümen.toplantılarına.katılamazlar.

17. SORU 98: İl Daimi Encümen Üyelerine Verilecek Ödenek Nasıl Hesaplanır?

CEVAP: 5302. sayılı. İl. Özel. İdaresi. Kanunu.Madde. 28. :. Encümen. başkanına.14000,.üyelerine.12000.gösterge.rakamının.Devlet.memurları.için.belirlenen.aylık.katsayı.ile.çarpımı.sonucu.bulunacak.miktarda.aylık.brüt.ödenek.verilir..Encüme-nin.memur.üyelerine.encümen.üyeleri. için.belirlenen.gösterge.rakamının.yarısı.ödenir.

18. SORU 99: İl Genel Meclislerinin Borçlanma Yapma Yetkisi Var mıdır?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.51.:.İl.özel.idaresi,.görev.ve.hizmetlerinin.gerektirdiği.giderleri.karşılamak.amacıyla.aşağıda.belirtilen.usul.ve.esaslara.göre.borçlanma.yapabilir.ve.tahvil.ihraç.edebilir:

a).Dış.borçlanma,.4749.sayılı.Kamu.Finansmanı.ve.Borç.Yönetiminin.Düzenlen-mesi.Hakkında.Kanun.hükümleri.çerçevesinde.ve.sadece.il.özel.idaresinin.yatırım.programında.yer.alan.projelerin.finansmanı.amacıyla.yapılabilir.

b).İller.Bankasından.yatırım.kredisi.ve.nakit.kredi.kullanan.il.özel.idaresi,.öde-me.plânını.bu.bankaya.sunmak.zorundadır.. İller.Bankası.hazırlanan.geri.ödeme.plânını.yeterli.görmediği.il.özel.idaresinin.kredi.isteklerini.reddeder.

c).Tahvil.ihracı,.yatırım.programında.yer.alan.projelerin.finansmanı.için.ve.ilgili.mevzuat.hükümleri.uyarınca.yapılır.

d).İl.özel.idaresi.ve.bağlı.kuruluşları.ile.bunların.sermayesinin.%50’sinden.faz-lasına.sahip.oldukları. şirketlerin. faiz.dahil. iç.ve.dış.borç.stok. tutarı,.en.son.ke-sinleşmiş.bütçe.gelirleri. toplamının.213.sayılı.Vergi.Usul.Kanununda.belirlenen.yeniden.değerleme.oranıyla.artırılan.miktarını.aşamaz..Bu.miktar.büyükşehir.be-lediyesi.bulunan.illerin.özel.idareleri.için.bir.buçuk.kat.olarak.uygulanır.

e).İl.özel.idaresi.ve.bağlı.kuruluşları.ile.bunların.sermayesinin.%50’sinden.faz-lasına.sahip.oldukları.şirketlerin,.en.son.kesinleşen.bütçe.gelirlerinin,.213.sayılı.Vergi.Usul.Kanununda.belirlenen.yeniden.değerleme.oranıyla.artırılan.miktarının.yılı. içinde. toplam.%10’unu.geçmeyen. iç.borçlanmayı. il. genel.meclisinin.kararı;.%10’u.geçen.miktarlar.için.meclis.üye.tam.sayısının.salt.çoğunluğunun.kararı.ve.İçişleri.Bakanlığının.onayı.ile.yapabilir.

68

f).İl.özel.idarelerinin.ileri.teknoloji.ve.büyük.tutarda.maddi.kaynak.gerektiren.alt. yapı. yatırımlarında. Devlet. Plânlama. Teşkilatı.Müsteşarlığının. teklifi. üzerine.Bakanlar.Kurulunca.kabul.edilen.projeleri.için.yapılacak.borçlanmalar.(d).bendin-deki.miktarın.hesaplanmasında.dikkate.alınmaz..Dış.kaynak.gerektiren.projelerde.Hazine.Müsteşarlığının.görüşü.alınır.

Yukarıda.belirtilen.usul.ve.esaslara.aykırı.olarak.borçlanan. il.özel. idaresi.so-rumluları.hakkında,.fiilleri.daha.ağır.bir. cezayı.gerektirmeyen.durumlarda.Türk.Ceza.Kanununun.240.ıncı.maddesi.hükümleri.uygulanır.

İl.özel. idaresi,.varlık.ve.yükümlülüklerinin.ayrıntılı.bir.şekilde.yer.aldığı.malî.tablolarını.üçer.aylık.dönemler.halinde. İçişleri.ve.Maliye.bakanlıkları. ile.Devlet.Plânlama.Teşkilatı.ve.Hazine.müsteşarlıklarına.gönderir.

19. SORU 100: İl Daimi Encümeninin Ceza Verme Yetkisi Var mıdır?

CEVAP: 5302.sayılı.İl.Özel.İdaresi.Kanunu.Madde.56.:.55.inci.maddede.öngö-rülen.cezalar.il.encümeni.tarafından.verilir..Ancak.vali.veya.kaymakam,.suçun.iş-lendiğini.tespit.ettirdiğinde.yüz.milyon.Türk.Lirasına.kadar.para.cezası.ve.üç.güne.kadar.işyerinin.kapatılması.cezası.verebilir.


G. ÖRNEK ÖNERGELER

1..ÖNERGE.ÖRNEK-1.:

ÖNERGE

KONU.:.Faaliyet.Raporu.. . . . . . .. ....…./.…/.201...

……………..BELEDİYE.MECLİSİ.BAŞKANLIĞINA

5393. sayılı. Belediye. Yasasının. 56..Maddesi. uyarınca;. belediye.meclisinin.Mayıs. ayı.toplantısında,.Belediye.Başkanı,.Stratejik.Plan.ve.Performans.Programına.göre.yürütülen.faaliyetleri,.belirlenmiş.performans.ölçütlerine.göre,.hedef.ve.gerçekleşme.durumları.ile.meydana.gelen.sapmaların.nedenlerini.ve.belediye.borçlarının.durumunu.açıklayan.faa-liyet.raporunu.hazırlar..

Faaliyet.raporunda,.bağlı.kuruluş.işletmeler,.belediye.ortaklıkları.ve.belediye.şirketle-rine.ilişkin.söz.konusu.bilgi.ve.değerlendirmelere.de.yer.verilir..……………….Belediye.Baş-kanlığının,.geçtiğimiz.yıllarda,.belediye.meclisine.sunduğu.faaliyet.raporlarında,.…………..Belediyesi. ve.bağlısı. işletmeler. yer.almasına.karşın,. şirketler. ile. ilgili. verilmesi. gereken.zorunlu.bilgiler.verilmemiştir..

Mayıs.2012.toplantısında,.Başkanlıkça.meclise.sunulacak.faaliyet.raporunda.da,.aynı.eksik.sunuşun.yapılmamasını,.bağlı.şirketlerin.gelir-gider.tablosu,.kadro.cetvelleri,.yöne-tim.kurulunun.kimlerden.oluştuğu,.kar-zarar.durumlarının.da.bildirilmesini.arz.ederiz.

(İmza).............................(İmza).............................(İmza)

…………………..................…………………...................………………….

Meclis.Üyesi..................Meclis.Üyesi..................Meclis.Üyesi

70


SORU.ÖNERGESİ

KONU.:.……….Bölgesindeki.Otobüs.Ulaşımı.. . . . .....…./.…/.2012

………………..BELEDİYE.MECLİSİ.BAŞKANLIĞINA

…………...bölgesindeki.………,.………,.………,.……...ve.……….5.mahallenin.ulaşımla.ilgili.cid-di.problemi.bulunmaktadır..Otobüsler.eski.olup.çok.sık.arıza.yapmaktadırlar.

Otobüsler.balık. istifi.olarak.tıka.basa.dolu.geldiğinden.ara.duraklarda.biniş. çok. zor.olmaktadır..Yolcular.45.dakikadan.fazla.duraklarda.soğuk.havalarda.eziyet.çekerek.bekle-mektedir..Dolaşım.hızı.da.çok.uzun.sürmektedir..Yolcuların.taşınma.biçimi.insan.haklarına.aykırıdır.

……….Genel.Müdürlüğü’ne.bu.konuda.yüzlerce.şikayet.ve.imzalı.dilekçe.iletilmesine.rağmen.…………….bölgesindeki.ulaşım.sıkıntısı.bir.türlü.çözülememiştir.

Kesin.çözümün.metro.olmasına.ve.metronun.bitirileceği.sözü.verilmesine.rağmen.bu.söz.de.tutulmamıştır.”

SORULAR.:

SORU-1.:.………….bölgesinde.5.mahallede.on.binlerce.insan.ulaşımda.büyük.sıkıntı.çek-mektedir..Bu.bölgedeki.ulaşım.sorunu.ne.zaman.çözülecektir.

SORU-2. :.………….bölgesine. sefer. yapan. kaç.otobüs. vardır?. Sefer. sayısı. ve. aralıkları.yeterli.midir?.Bu.otobüslerden.kaçı.yeni,.kaçı.eskidir?

SORU-3. :.………….bölgesindeki.otobüs.durakları.yeterli.midir?.Üstü.kapalı.kaç.durak.vardır?.Tüm.durakların.üstü.ne.zaman.kapatılacaktır?

SORU-.4.:.………….bölgesinde..metro.ne.zaman.hizmete.girecektir?

SORU-5-.:.………….bölgesinde.eski.ve.arızalı.otobüslerin.tahsis.edildiği.doğru.mudur?.Doğru.ise.bu.ayrım.bu.bölgede.yaşayan.halkı.cezalandırmak.için.mi.yapılmaktadır?

(İmza).............................(İmza).............................(İmza)

…………………..................…………………...................………………….




SORU.ÖNERGESİ

KONU.:..Zabıta.Müdürlüğüne.yapılan.operasyon.ve.hafriyat.dökümleri

...…./.…/.2012

.... . . . . .

.…………...BÜYÜKŞEHİR.BELEDİYE.MECLİSİ

BAŞKANLIK.MAKAMINA;

…….. Cumhuriyet. Savcılığı. tarafından. yürütülen. soruşturma. kapsamında,. 10. Tem-muz. 2010. günü,. ………………….. İl. Jandarma. Komutanlığınca,. ………………………. Zabıta.Müdürlüğü’nün.de.içinde.olduğu.20.ayrı.adrese.eşzamanlı.operasyonlar.düzenlenmiştir..Bu.operasyonlarda.16’sı.zabıta.memuru.29.kişi.gözaltına.alınmış.ve.çok.sayıda.belgeye.incelenmek.amacıyla.el.konulmuştu.

Soruşturmanın.konusunun,.başta.su.havzaları.olmak.üzere.yasak.sahalara.izinsiz.top-rak.ve.moloz.dökümü.yaptırıldığı.ve.yasak.alanlara.kaçak.yollarla.hafriyat.döken.bazı.fir-malara.yüksek.miktarlarda.cezalar.kesilirken,.bazılarının.ise.görmezden.gelinmesi.iddiası.olduğu.belirtilmiştir.

Bu.iddiaların.yanı.sıra.yasal.hafriyat.döküm.alanlarında.da.usulsüzlüklerin.olduğuna.dair.iddialar.vardır.

SORULAR.:

SORU-1.:.Yukarıdaki.bu.olayın.dışında.soruşturma.veya.kovuşturmaya.konu.olan.olay.var.mıdır?

SORU-2.:.Bu.olayla.ilgili.olarak.gelinen.son.nokta.nedir?

SORU-3.:.Bu.ve.benzeri.olayların.tekrar.yaşanmaması.için.Büyükşehir.Belediyemizin.geliştirdiği.ek.yapısal.önlemler.ve.denetim.mekanizmaları.var.mıdır?

Tarafımıza.bilgi.verilmesini.saygılarımızla.arz.ederiz.

(İmza).............................(İmza).............................(İmza)

…………………..................…………………...................………………….


72


SORU.ÖNERGESİ

KONU.:.Kadın.Sığınma.Evleri.. ..…./.…/.2012

………………………..BÜYÜKŞEHİR.BELEDİYE.MECLİSİ

BAŞKANLIK.MAKAMINA

5393.Sayılı.Belediye.Kanunu,.madde.14’.te.“Büyükşehir.belediyeleri.ile.nüfusu.50.000’i.geçen.belediyeler,.kadınlar.ve.çocuklar.için.koruma.evleri.açar”.demektedir.

Ülkemizde.namus.cinayeti,.ev.içi.şiddet,.zorla.evlilik.ve.çokeşlilik.yaygın.olarak.süre-gitmekte,.intihar.eden.ve.katledilen.kadın.sayısında.günden.güne.artış.yaşanmaktadır.

Bilinmelidir.ki.toplumumuzda.kötü.muamele.yüzünden.aile.evini.terk.etmek.olağan-dışı.bir.cesaret.gerektirir.ve.çoğu.zaman.sosyal.yalnızlaşma.ve.çekilen.çilenin.üzerine.ek.bir.sıkıntıyla.sonuçlanmaktadır..Her.gün.milyonlarca.kadın.şiddet.nedeniyle.acı.çekmekte,.ölüme.itilmekte.ve.öldürülmektedir.

Üzüntüyle.görmekteyiz.ki.toplumumuzda.birçok.kişi.ve.yönetici,.hala.yeterli.koruma.sağlamak.bir.yana,.kadınlara.yönelik.hak.ihlallerini.gizlemekte,.onaylamakta,.sürmesine.izin.vermekte,.önlemler.almakta.ayak.sürümekte.ve.böylece.bu.ihlallere.suç.ortaklığı.yap-maktadır.

Kadınlara.yönelik.koruma.hizmetlerinin.geliştirilmesi,.yerel.temsilciler.olarak.hem.gö-revimiz.hem.de.yasal.sorumluluğumuzdur..Sığınma.evleri.kadınların.yaşadıkları.eşitsizliği.gidermek.üzere.atılması.gereken.hayati.bir.adımdır

SORULAR. :

SORU-1.:.………………’un.12.5.milyon.nüfusuna,.39.ilçe.belediyesine.ve.yasanın.yürür-lüğe.girmesinden.bu.yana.yıllar.geçmiş.olmasına.rağmen.Büyükşehir.Belediyemiz.sınırları.içinde.kaç.Kadın.Sığınma.Evi.vardır.ve.kapasiteleri.nedir?

SORU-2.:.İlçe.belediyelerinin.bütçe.görüşmelerini.yapmakta.olduğumuz.bu.günlerde,.bütçelerinde.bu.temel.sorumluluklarına.yer.vermeyen.ilçe.belediyeleri.ile.ilgili.alınması.düşünülen.önlemler.var.mıdır?

Bilgi.verilmesi.ve.bu.konuda.girişimlerde.bulunulması.gerekliliğini. saygılarımızla.arz.ederiz

(İmza).............................(İmza).............................(İmza)

…………………..................…………………...................………………….


BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANUNU İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE

KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN


A. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYECİLİĞİNİN TÜRKİYE’DEKİ GELİŞİMİ

Büyükşehir.belediyeleri.Türk.belediyeciliğine.1984.yılında.girmiş.olan.üst.ka-deme.belediyelerdir..Bu.belediyeler.1982.anayasanın.127’nci.maddesindeki.“bü-yük.yerleşim.yerlerinde.özel.yönetim.biçimleri.oluşturulabilir”.hükmüne.dayanı-larak.1984.yılında.kurulmaya.başlanmıştır..

Büyükşehir.belediyeciliğinde,.büyükşehir.hizmet.alanı. içinde.birden.çok. ilçe.veya.birinci.kademe.belediyesi.vardır..Dolayısıyla,.belediye.hizmeti.aynı.zamanda.hem.büyükşehir,.hem.de.ilçe.belediyesi.eliyle.yürütülür..Büyükşehir.sınırları.içe-risindeki.ilçe.belediyelerini.il.içerisindeki.diğer.ilçe.belediyelerinden.ayırmak.için.bu.belediyeler.genellikle.metropoliten.ilçe.belediyesi.olarak.adlandırılır..

Türkiye’deki.ilk.büyükşehir.belediyeleri.1984.yılı.Ocak.ayında.çıkarılan.2972.sa-yılı.yasa.ve.Mart.ayında.çıkarılan.195.sayılı.kanun.hükmünde.kararname.uyarınca.üç.büyük.kentte.İstanbul,.Ankara.ve.İzmir’de.kurulmuştur..

1986-1988.döneminde.beş.büyükşehir.belediyesi.daha.kurularak,.1986.yılında.3306.sayılı.yasa.ile.Adana,.1987.yılında.3391.sayılı.yasa.ile.Bursa,.3398.sayılı.yasa.ile.Gaziantep.ve.3399.sayılı.yasa. ile.Konya,.1988.yılında. ise.3508.sayılı.yasa. ile.Kayseri.büyükşehir.statüsüne.geçirilmiştir..

1993.yılına.gelindiğinde.Antalya,.Diyarbakır,.Eskişehir,.Erzurum,.Mersin,.İzmit.ve.Samsun.illerinden.oluşan.sekiz.büyükşehir.belediyesi.daha.kurulmuştur..Ancak.bu.defa.farklı.bir.uygulama.ile.505.sayılı.kanun.hükmünde.kararname.ile.kurulan.büyükşehirlerde,.ilçe.belediyesi.yerine.birinci.kademe.belediyesi.kurularak,. ilçe.kuruluşu.2008.yılına.kadar.ertelenmiştir..

2004.yılında.çıkarılan.5216.sayılı.yasayla,.büyükşehir.belediye.sınırları.için.yeni.kıstaslar.getirilmiştir..Buna.göre;.

MADDE.4. ile.“Belediye.sınırları. içindeki.ve.bu.sınırlara.en.fazla.10.000.met-re. uzaklıktaki. yerleşim. birimlerinin. son. nüfus. sayımına. göre. toplam. nüfusu.750.000’den.fazla.olan.il.belediyeleri,.fizikî.yerleşim.durumları.ve.ekonomik.geliş-mişlik.düzeyleri.de.dikkate.alınarak,.kanunla.büyükşehir.belediyesine.dönüştürü-lebilir”.koşulu.getirilmiştir..

Aynı.yasa.ile.nüfus.yoğunluğu.çok.yüksek.olan.İstanbul.ve.Kocaeli.(İzmit).ille-rinin.tamamı.büyükşehir.sınırları.içerisine.alınmış,.diğer.büyükşehirlerin.sınırları.için.de.coğrafi.ölçüm.şartı.getirilmiştir..Buna.göre,.

GEÇİCİ.MADDE.2.ile.“Bu.Kanunun.yürürlüğe.girdiği.tarihte;.büyükşehir.bele-diye.sınırları,.İstanbul.ve.Kocaeli.ilinde,.il.mülkî.sınırıdır..Diğer.büyükşehir.beledi-yelerinde,.mevcut.valilik.binası.merkez.kabul.edilmek.ve.il.mülkî.sınırları. içinde.kalmak.şartıyla,.nüfusu.birmilyona.kadar.olan.büyükşehirlerde.yarıçapı.yirmi.kilo-metre,.nüfusu.birmilyondan.ikimilyona.kadar.olan.büyükşehirlerde.yarıçapı.otuz.

76

kilometre,.nüfusu.ikimilyondan.fazla.olan.büyükşehirlerde.yarıçapı.elli.kilometre.olan.dairenin.sınırı.büyükşehir.belediyesinin.sınırını.oluşturur”.hükmü.getirilmiş-tir..

B. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANUNU İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜN-DE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

14 KASIM 2012

Kanun;

• 13.ilde.il.belediyelerin.büyükşehir.belediyesine.dönüştürülmesi,.• Büyükşehir.sınırlarının.il.mülki.sınırlara.genişletilmesi,• 29.ilde.il.özel.idareler.ile.belde.belediyelerinin.tüzel.kişiliğinin.sona.erdiril-

mesi,• Köyler.mahalle. olarak,. belediyeler. ise.mahalleleriyle. birlikte. bağlı. bulun-

dukları.ilçenin.belediyesine.katılması,• 26.yeni.ilçe.ve.aynı.adla.belediyeler.kurulması,• Nüfusu.2.000’nin.altında.olan.559.belde.belediyesinin.tüzel.kişiliğinin.sona.

ermesi,.• Nüfusu.250’nin.altına.düşen.köylerin.tüzel.kişiliği.kaldırılması,• Genel.bütçe.vergi.gelirlerinde.revizyon.yapılması,• Yol,.kanalizasyon.ve.su.tesisleri.harcamalarında.belediye.gelirleri.kanunun-

da.düzenleme.yapılması,• Muhtar,.ihtiyar.heyeti.ile.ihtiyar.meclisi.seçimlerinde.düzenleme.yapılması,• Vali.ve.büyükşehir.belediye.başkanlarına.diplomatik.pasaport.verilmesi,• Mahalli.idareler.birliklerinin.taşıtlarına.vergi.muafiyeti.getirilmesi,• 29.ilde.Yatırım.İzleme.ve.Koordinasyon.Merkezleri.kurulması,konularında.başlıca.hükümler.içermektedir..


Bu.Kanuna.göre.tüzel.kişilikleri.kaldırılan.belediye.ve.köyler.ile.il.özel.idareleri,.

• Mevcut.personelini,.

• Taşınır.ve.taşınmazlarını,.

• İş.makineleri.ve.diğer.taşıtlarını,

• Kamu.kurum.ve.kuruluşlarına.olan.alacak.ve.borçlarını,.

belediye.ve.köyler.katılacakları.ilçe.belediyesine,.il.özel.idareleri.ise.valiliğe.bu.Kanunun.yayımlandığı.tarihten.itibaren.bir.ay.içinde.bildirir..

Taşınmazlarının.tahsisi.ve.kiralanması,.iş.ve.toplu.iş.sözleşmesinin.yapılması,.yeni.nazım.ve.uygulama.imar.planının.yapılması,.imar.planı.değişikliği.ve.revizyo-nu.ile.her.türlü.imar.uygulaması.(inşaat.ruhsatı.hariç),.iş.makineleri.ve.diğer.taşıt-ların.satışı.ile.borçlanmaları.belediye.ve.köylerde.katılacakları.ilçe.belediyesinin,.il.özel.idarelerinde.ise.İç.İşleri.Bakanlığı’nın.onayına.bağlıdır..

Henüz.ilçe.belediyesi.oluşmamış.yerlerde.bildirimler.il.belediyesine.yapılır.ve.onaylar.il.belediyesince.verilir..Bu.fıkranın.yürürlüğe.girdiği.tarihten.önce.ilanı.ya-pılmış.memur.alımları.hariç.olmak.kaydıyla,.yine.bu.Kanun.ile.tüzel.kişilikleri.kal-dırılan.belediye.ve.köyler.ile.il.özel.idareleri.tarafından.nakil.yoluyla.atanacaklar.da.dahil.olmak.üzere.hiçbir.şekilde.yeni.personel.alımı.yapılamaz.ve.bu.belediye.ve.köyler.ile.il.özel.idareleri.tarafından.aynı.tarihten.itibaren.tüzel.kişiliğin.sona.ereceği.tarihi.geçecek.şekilde.veya.mevcut.hizmet.alımlarının.kapsamını.ve.per-sonel.sayısını.genişletecek.şekilde.hizmet.alımı.sözleşmesi.düzenlenemez.

78

Bu.Kanuna.göre.tüzel.kişilikleri.kaldırılan.belediye.ve.köyler.ile.il.özel.idarele-rinin.personeli,.her.türlü.taşınır.ve.taşınmaz.malları,.hak,.alacak.ve.borçları.Ko-misyon.kararıyla. ilgisine.göre.belediye.ve.köylerde.büyükşehir.belediyesi,.bağlı.kuruluşu.veya.ilçe.belediyesine,.il.özel.idarelerinde.ise.bakanlıklara,.bakanlıkların.bağlı.veya.ilgili.kuruluşları.ile.bunların.taşra.teşkilatına,.valiliklere,.yatırım.izleme.ve. koordinasyon.merkezine,. büyükşehir. belediyesine. ve. bağlı. kuruluşuna. veya.ilçe.belediyesine.devredilir..Devir.işlemi.ilk.mahalli.idareler.genel.seçimi.itibariyle.uygulamaya.konulur.

Bu.Kanuna.göre.tüzel.kişiliği.kaldırılan.belediye.ve.köylerin.taşınmazlarının.sa-tışı.ile.vadesi.tüzel.kişiliğin.sona.ereceği.tarihi.aşan.borçlanmaları.İçişleri.Bakanlı-ğının.onayına.tabidir..

Bu.Kanuna.göre.tüzel.kişiliği.kaldırılan.belediye.ve.köylerin.mahkemelerde.sü-ren.davalarında.katıldıkları.ilçe.belediyesi.taraf.olur..

Bu.Kanuna.göre.tüzel.kişiliği.kaldırılan.köylerde,.26/5/1981.tarihli.ve.2464.sa-yılı.Belediye.Gelirleri.Kanunu.uyarınca.alınması.gereken.vergi,.harç.ve.katılım.pay-ları.5.yıl.süreyle.alınmaz..Bu.yerlerde.içme.ve.kullanma.suları.için.alınacak.ücret.5.yıl.süreyle.en.düşük.tarifenin.%25’ini.geçmeyecek.şekilde.belirlenir..10/7/2004.tarihli.ve.5216.sayılı.Büyükşehir.Belediyesi.Kanununun.geçici. ikinci.maddesi. ile.köy.tüzel.kişiliği.kaldırılarak.mahalleye.dönüştürülen.yerlerde.de.bu.fıkra.hükmü.uygulanır..

Bu.Kanundaki,

.il.özel.idaresi,.belediye.ve.köy.tüzel.kişiliklerinin.kaldırılması,.il.belediyesinin.büyükşehir.belediyesine.dönüştürülmesi,.büyükşehir.belediye.sınırının.ilin.mülki.sınırlarına. genişletilmesi,. ilçe. belediyesi. kurulmasına. dair. hükümler. ilk.mahalli.idareler.genel.seçimlerinde.uygulanır.ve.seçimler.bu.yerlerin.yeni.durumlarına.göre.yapılır..

İlçe.kurulmasına.ilişkin.hükümler.bu.Kanunun.yayımlandığı.tarihte.yürürlüğe.girer.

80

3. Yeni İlçeler Ve Belediyeler

İLLER.YENİ.KURULACAK.

.İLÇE.ve.BELEDİYELER.SINIRLARI.

GENİŞLETİLECEK.İLÇELER.

İSİM.DEĞİŞİKLİĞİ.YAPILACAK.İLÇELER.

ESKİ.ADI. YENİ.ADI.S.NO. İLÇELER.

AYDIN. 1. EFELER. ---. ---. ---.

BALIKESİR.2. KARESİ.

---. ---. ---.3. ALTIEYLÜL.

DENİZLİ. 4. MERKEZEFENDİ. ---. AKKÖY. PAMUKKALE.

HATAY.

5. ANTAKYA.

ALTINÖZÜ.YAYLADAĞI.

---. ---.6. DEFNE.

7. ARSUZ.

8. PAYAS.

MANİSA.9. ŞEHZADELER.

KÖPRÜBAŞI. ---. ---.10. YUNUSEMRE.

K.MARAŞ.11. DULKADİROĞLU.

TÜRKOĞLU. ---. ---.12. ONİKİŞUBAT.

MARDİN. 13. ARTUKLU. ---. ---. ---.

MUĞLA.14. MENTEŞE.

---. ---. ---.15. SEYDİKEMER.

TEKİRDAĞ.

16. SÜLEYMANPAŞA.

---. ---. ---.17. KAPAKLI.

18. ERGENE.

TRABZON. 19. ORTAHİSAR. ---. ---. ---.

ŞANLIURFA.

20. EYYÜBİYE.

---. ---. ---.21. HALİLİYE.

22. KARAKÖPRÜ.

VAN.23. TUŞBA.

EDREMİT. ---. ---.24. İPEKYOLU.

MALATYA. ---. ---. YEŞİLYURT.BATTALGAZİ. ---. ---.

ZONGULDAK.25. KİLİMLİ.

---. ---. ---.26. KOZLU.

İSTANBUL. ---. ---. SARIYER.ÇATALCA. ---. ---.

4. NÜFUSU 2.000’İN ALTINDA TÜZEL KİŞİLİKLERİ KALDIRILACAK BELEDİYELER

Türkiye.İstatistik.Kurumu.tarafından.tespit.edilen.2011.yılı.Adrese.Dayalı.Nüfus.Sayım.sonuçlarına.göre.nüfusu.2.000’in.altındaki.559.belde.belediyesinin.tüzel.kişilikleri.ilk.mahalli.idareler.genel.seçiminden.geçerli.olmak.üzere.kaldırılarak.bu.belediyeler.köye.dönüştürülmüştür..


Nüfusu.2.000’in.altında.tüzel.kişilikleri.kaldırılan.belediyelerin.personeli,.her.türlü.taşınır.ve.taşınmaz.mallan,.hak,.alacak.ve.borçlan.il.özel.idaresine.devredi-lir..Ancak,.köye.dönüştürülen.belediyelerin.ihtiyaç.duyulan.taşınmazları. ile.araç.ve.gereçleri.Komisyon.kararıyla. ilgili.köy.tüzel.kişiliğine.bırakılır..Mahkemelerde.süren.davaları.ile.belediye.olarak.faaliyet.gösterdiği.döneme.ve.yapılan.işlemlere.ilişkin.olarak.açılacak.davalarda,.muhatap.ilgili.il.özel.idaresidir..

Köye.dönüştürülen.belediyeler,.30/06/2013. tarihine.kadar.5393. sayılı.Bele-diye.Kanununun.8.inci.maddesindeki.usule.bağlı.olmaksızın,.belediye.meclisinin.karan.ile.ortak.sınırı.olan.ve.tüzel.kişiliği.sona.ermeyen.belediyeye.mahalle.olarak.katılma.talebinde.bulunabilir..

Katılma.işleminin.gerçekleşebilmesi.için.katılacak.belediye.ile.katılınacak.olan.belediyenin.sınırları.arasında.başka.bir.belediye.veya.köy.bulunamaz..Bu.beledi-yelerin.meskun.sahaları.arasındaki.uzaklık.on.kilometreden.fazla.olamaz..Katılım.işlemi.katılınacak.belediye.meclisinin.olumlu.kararı.ile.sonuçlanır..Başka.il.ya.da.ilçe.-mülki.sınırındaki.bir.belediyeye.katılım.olması.durumunda.belediye.sınırı.ile.birlikte.mülki.sınır.değişmiş.sayılır..Bu.Kanunun.yayımlandığı. tarihe.kadar.5393.sayılı.Kanunun.8.inci.maddesine.uygun.olarak.birleşme.veya.katılma.yoluyla.nü-fusunu.2000’in.üzerine.çıkaran.belediyelerin.tüzel.kişilikleri.korunur..

Köye.dönüştürülecek.belediyeler,.personelini,.taşınır.ve.taşınmazları.ile.kamu.kurum.ve. kuruluşlarına.olan.borçlarını. il. özel. idaresine. veya. katılacakları. bele-diyeye,.bu.Kanunun.yürürlüğe.girdiği. tarihten. itibaren.bir. ay. içinde.bildirir.. Bu.belediyelerin.taşınmazlarının.tahsisi.ve.kiralanması,. iş.ve.toplu.iş.sözleşmesinin.yapılması,.yeni.nazım.ve.uygulama.imar.planının.yapılması,.her.türlü.imar.uygula-ması.(inşaat.ruhsatı.hariç),.iş.makineleri.ve.diğer.taşıtların.satışı.ile.borçlanmaları.il.özel.idaresinin.veya.katılacakları.belediyenin.onayına.bağlıdır..

Bu.maddeye.göre.tüzel.kişiliği.kaldırılan.belediyelerin.taşınmazlarının.satışı.ile.vadesi. tüzel.kişiliğin.sona.ereceği. tarihi.aşan.borçlanmaları. İçişleri.Bakanlığının.onayına.tabidir..Bu.Kanunun.yürürlüğe.girdiği.tarihten.önce.ilanı.yapılmış.memur.alımları.hariç.olmak.kaydıyla,.bu.madde.kapsamına.giren.belediyeler.tarafından.nakil.yoluyla.atanacaklar.da.dahil.olmak.üzere.hiçbir.şekilde.yeni.personel.alımı.yapılamaz.ve.bu.belediyeler.tarafından.aynı.tarihten.itibaren.tüzel.kişiliğinin.sona.erdiği.tarihi.geçecek.şekilde.veya.mevcut.hizmet.alımlarının.kapsamını.ve.perso-nel.sayısını.genişletecek.şekilde.hizmet.alımı.sözleşmesi.düzenlenemez..

C. KANUN TASARISINDAKİ ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

• Bu.Kanun.ile.tüzel.kişiliği.kaldırılan.köylerde.görev.yapan.geçici.ve.gönüllü.köy.korucuları.halen.görev.yaptıkları.yerlerde.görev.yapmaya.devam.ederler..

82

• Büyükşehir.belediyelerinin.bulunduğu. illerde.yatırım.ve.hizmetlerin.etkin.olarak. yapılması,. izlenmesi. ve. denetlenmesi;. afet. ve. acil. yardım. hizmetlerinin.koordinasyonu.ve.yürütülmesi;. ilin. tanıtımı;. gerektiğinde.merkezi. idarenin. taş-rada.yapacağı.yatırımların.yapılması.ve.koordine.edilmesi;.ildeki.kamu.kurum.ve.kuruluşlarına.rehberlik.edilmesi,.hukuki.destek.sağlanması.ve.bunların.denetlen-mesini. gerçekleştirmek.üzere. valiye.bağlı. olarak. kamu. tüzel. kişiliğini. haiz,. özel.bütçeli. Yatırım. İzleme. ve.Koordinasyon.Merkezleri. kurulmuştur.. Yatırım. izleme.ve.koordinasyon.merkezinin.sevk.ve.idaresi,.vali.tarafından.görevlendirilecek.bir.vali.yardımcısı.tarafından.yerine.getirilir..Vali.yardımcısı.bu.görevlerini.vali.adına.yürütür.ve.valiye.karşı. sorumludur.. İlçelerde.bu.görev.kaymakamlar. tarafından.yerine.getirilir.

D. KANUN TASARISI İLE DEĞİŞTİRİLEN BAZI HÜKÜMLER

• Toplam.nüfusu.750.000’den.fazla.olan.illerin.il.belediyeleri.kanunla.büyük-şehir.belediyesine.dönüştürülebilir..Büyükşehir.belediyelerinin.sınırları,. il.mülki.sınırlarıdır..İlçe.belediyelerinin.sınırları,.bu.ilçelerin.mülki.sınırlarıdır.

• Madencilik.faaliyetleri.için.iş.yeri.açma.ve.çalışma.ruhsatlarını.düzenlemek.

• Gerektiğinde,.sporu.teşvik.etmek.amacıyla.gençlere.spor.malzemesi.verir,.amatör.spor.kulüplerine.ayni.ve.nakdi.yardım.yapar.ve.gerekli.desteği.sağlar,.her.türlü.amatör.spor.karşılaşmaları.düzenler,.yurt.içi.ve.yurt.dışı.müsabakalarda.üs-tün.başarı.gösteren.veya.derece.alan.öğrencilere,.sporculara,.teknik.yöneticilere.ve.antrenörlere.belediye.meclisi.kararıyla.ödül.verebilir.

• Belediye.sınırları.içinde.nüfusu.500’ün.altında.mahalle.kurulamaz..

• Mevzuatla.orman.köyleri.ve.orman.köylüsüne.tanınan.hak,.sorumluluk.ve.imtiyazlar.orman.köyü.iken.mahalleye.dönüşen.yerler.için.devam.eder.

• Büyükşehir.belediyeleri.ile.nüfusu.100.000’in.üzerindeki.belediyeler,.kadın-lar.ve.çocuklar.için.konuk.evleri.açmak.zorundadır.

• Belediye.ve.bağlı.idareler,.meclis.kararıyla.mabetlere.indirimli.bedelle.ya.da.ücretsiz.olarak.içme.ve.kullanma.suyu.verebilirler.

• Kamu.kurumu.niteliğindeki.meslek.kuruluşları,.kamu.yararına.çalışan.der-nekler,.Bakanlar.Kurulunca.vergi.muafiyeti.tanınmış.vakıflar.ve.507.sayılı.Esnaf.ve.Küçük.Sanatkârlar.Kanunu.kapsamına.giren.meslek.odaları. ile.ortak.hizmet.projeleri.gerçekleştirebilir..

• Genel.bütçe.vergi.gelirleri.tahsilatı.toplamının.yüzde.1,50’sı.büyükşehir.dı-şındaki.belediyelere,.yüzde.4,50’si.büyükşehirlerdeki.ilçe.belediyelerine.ve.yüzde.0,5’i.il.özel.idarelerine.ayrılır.


• Belediyelerce. veya. belediyelere. bağlı. müesseselerce. aşağıdaki. şekillerde.inşa,.tamir.ve.genişletilmeye.tabi.tutulan.yolların.iki.tarafında.bulunan.veya.başka.bir.yola.çıkışı.olmaması.dolayısıyla.bu.yoldan.yararlanan.gayrimenkullerin.sahip-lerinden.meclis.karan.ile.Yol.Harcamalarına.Katılma.Payı.alınabilir.

• Belediyelerce.ve.belediyelere.bağlı.müesseselerce,.aşağıdaki.şekilde.kana-lizasyon.tesisi.yapılması.halinde,.bunlardan.faydalanan.gayrimenkullerin.sahiple-rinden.meclis.kararı.ile.Kanalizasyon.Harcamalarına.Katılma.Payı.alınabilir..

• Belediyelerce.veya.belediyelere.bağlı.müesseselerce.beldede.aşağıdaki.şe-killerde. su. tesisleri. yapılması. halinde,. dağıtımın. yapıldığı. saha.dahilindeki. gay-rimenkullerin.sahiplerinden.meclis.karan. ile.Su.Tesisleri.Harcamalarına.Katılma.Payı.alınabilir.

• Bu.Kanunla.tüzel.kişiliği.kaldırılan.belediye,.il.özel.idaresi.ve.köylerden.olu-şan.veya.bu.Kanunun.yürürlüğe.girdiği.tarihten.itibaren.amaçları.ortadan.kalkacak.olan.mahalli.idare.birlikleri,.ilk.mahalli.idareler.genel.seçiminden.önce.tüzüklerin-deki.hükümlere.göre.tasfiye.olunur..Tüzüklerinde.hüküm.bulunmayan.hallerde.bu.Kanunun.devir,.tasfiye.ve.paylaştırmaya.ilişkin.hükümleri.uygulanır..Bu.birlikler,.Kanunun.yayımı.tarihinden.itibaren,.yeni.personel.istihdam.edemezler,.taşınır.ve.taşınmaz.mal.edinemezler,.kendilerine.ait.taşınır.ve.taşınmaz.mallan.satamazlar,.hizmet.alımına.ilişkin.sözleşme.ve.borçlanma.yapamazlar..

HALKLA İLİŞKİLER VE İLETİŞİM


I. HALKLA İLİŞKİLER

Halkla.ilişkilerle.ilgili.pek.çok.tanım.yapılmış.olmakla.birlikte.teşkilat.mensup-ları.için.en.uygun.tanımı.şu.şekilde.yapabiliriz.

•.Halkla.ilişkiler;.Teşkilatın.dış.çevresiyle.iyi.ilişkilerinin.kurulması.ve.bu.ilişki-lerin.yönetimidir.

•.Teşkilat.ile.ilgili.çevreleri.arasında.karşılıklı.iletişimi,.anlamayı,.kabulü.ve.iş-birliğini.sağlayıp.sürdürmeye.yardımcı.bir.yönetim.fonksiyonudur.

•.Teşkilatların.hedef.kitlesi.olan.halkla.doğru.ve.sağlıklı.ilişkiler.kurulup.geliş-tirilmesi,

•.Hedef.kitlede.Teşkilat.hakkında.olumlu.izlenimler.bırakılması,

•.Halkın.Teşkilata.karşı.olumlu.düşünce.ve.davranışlara.yönetilmesi,.

•.Halkı.belli.bir.tutumu.kabule.yada.belirli.bir.uygulama.yolunu.izlemeye.inan-dırma.sanatıdır.

•. Bir. kuruluşu,. çalışanlara,.müşterilere,. ilişkide. olduğu. kişilere. sevdirme. ve.saydırma.sanatıdır.

•.Doğru.olanı.yapıp.halk.tarafından.beğenilmektir.

•.Hedef.kitleyle.karşılıklı.anlayışa.dayalı.ilişkiler.kurulup.sürdürülmesi.için.ya-pılan.sürekli.ve.planlı.çalışmalardır..

A. HALKLA İLİŞKİLERİN ÖZELLİKLERİ• Halkla.ilişkiler.belirli.bir.plan,.program.ve.bütçeye.dayanır.

• Halkla.ilişkiler.belirli.bir.kitleyi.hedef.alır.• Halkla.ilişkiler.menfaat.amaçlı.değildir.

• Halkla.ilişkiler.iki.yönlü.bir.iletişime.dayanır.

• Halkla. ilişkiler. sürekli. ve. sabırlı. çalışma. ister.bir. veya.birkaç.günde. saygı,.sevgi.ve.nüfuz.kazanılmaz..Halkla. ilişkilerde.devamlı. çalışarak.neticeyi. zamanla.alacağımızı.unutmamalıyız.

• Halkla. ilişkilerin.temeli.haberleşmedir..Halkla. ilişkilerde.haberleşme.siste-mini. iyi. ve. düzenli. kurmalıyız.. Haberleşme. araçları. tv,radyo,gazeteler,. telefon,.telgraf,.mektup,.mesaj,.web,.e-mail.vb.

B. HALKLA İLİŞKİLERİN ALANI (HEDEF KİTLEMİZ)

Halkla. ilişkiler. faaliyetinin.alanı,.yani.hedef.kitlemiz. toplumun.bütün.kesim-leridir.Toplum. yapımız. oldukça. geniş. bir. yelpaze. de. bulunmaktadır.. Biz. teşkilat.mensupları.olarak.faaliyet.ve.hizmet.alanlarımızı,.aşağıda.belirtilen.grup.ve.te-şekküllerle.irtibat.içerisinde.bulundurmalıyız..

88

1. Hedef Kitlemiz:

-.Kamu.Kuruluşları:.Valilik,.Belediye.Başkanlıkları,.Resmi.Kurum.Müdürlükleri.ve.diğer.protokol.kurumları

-.Mahalli.Basın,

-.Okullar

-.Öğrenci.Dernekleri

-.Öğrenci.Yurtları.

-.Spor.kuruluşları.

-.Tüccarlar.(Odalar.dahil)

-.Sanayiciler(Büyük-Küçük)

-.Gençlik.ve.Spor.Kuruluşları

-.Mesleki.kuruluşlar,

-.Memur.ve.işçi.sendikaları,

-.Siyasi.partiler,Kooperatifler

-.Muhtelif.Dernekler.v.b.

Yukarıda.bahsi.geçen.tüm.dernek,.vakıf.ve.mesleki.kuruluşlarla.sürekli.irtibat.halinde.bulunmalı.diyaloglarımızı.eksik.etmemeliyiz.

Mümkünse.bunların.faaliyetlerine.katılmalı,.onlara.destek.olmalı,.hatta.zaman.zaman.görev.almalıyız.Özel.günlerinde.yanlarında.olmayı.ve.onları.kutlamayı.ih-mal.etmemeliyiz.

Etkili. kuruluşların. yönetici. ve.üyeleri. ile.medya.önünde. toplantılar. yaparak,.ortak.görüş.ve.kararlar.almalıyız..

Bu.çalışmalardan.önce.mahalli.problemler.ve.çözüm.yolları.konusunda.bilgi.edinmeli.ve.en.etkili.tanıtımın.yapılmasını.sağlamalıyız................................

C. HALKLA İLİŞKİLERDE ÖNEMLİ İLKELER

1.Doğruluk,İlkesi:.Halkla.ilişkiler.faaliyetinde.inandığımız,.bildiğimiz.doğruları.başkalarına.anlatmalıyız..Başarılı.bir.halkla. ilişkiler. faaliyetinde.etkili.olmak. için.çalışkan,.doğru.ve.güvenilir.bir.yaşantı.içerisinde.olmalıyız.

2.İnandırıcılık,İlkesi:.Halkla.ilişkiler.çalışmasında,.halkın.her.kesimini.iyi.tanı-malıyız. ve.bütün.özelliklerini.bilmeliyiz.. Konuşurken.kullandığımız.üslup.kişi. ve.toplum.psikolojisine. uygun.olmalıdır..Halkın. dilini. kullanmalıyız..Halkın. içinden.biri.olduğumuz.düşüncesini.aklımızdan.hiç.çıkarmamalıyız.


3.Süreklilik.ilkesi:.Halkla.iletişimde.bulunurken.teşkilatımızın.tüm.mesajlarını.her.fırsatta.anlatmalıyız..“Bir.kez.duyulan.mesaj.kolayca.unutulabilir..Oysa.aynı.mesaj.tekrarlanırsa.halkın.belleğine.yerleşmesine.imkan.sağlamış.oluruz..Onun.için.mesajımızı.sürekli.tekrarlamalıyız.Güzel.bir.söz.vardır:.“Et.tekrar-ü.ahsen,..ve-lev.kane.yüzseksen”Anlamı,.güzel.olanı.iyi.olanı.tekrar.et,velev.ki.yüz.seksen.kez.de.olsa.

4.Planlılık,ilkesi:.Halkla.ilişkiler.çalışmalarımızda.kısa,.orta.ve.uzun.dönem.ola-rak.planlama.yapmalıyız..Bir.atasözü.derki.“rotası.doğru.olmayan.gemiye.hiçbir.rüzgar. fayda.etmez.”.Bu.nedenle.netice.almamız. için.mutlaka. . iyi.bir.planlama.yapmamız.gerekmektedir.

D. HALKI DOĞRU BİLGİLENDİRME VE KAMUOYU OLUŞTURMA

1..Çalışmalarımız.hakkında.üyelerimizi.ve.teşkilat.mensuplarımızı.en.kısa.süre-de.bilgilendirme.yoluna.gidilmeli,.kamuoyunu.ise.rutin.ve.olağanüstü.zamanlarda.yapacağımız. basın. açıklamalarıyla. bilgilendirerek. hem.doğru. bilgiye. ulaşmaları.sağlanmalı,.hem.de.kamuoyu.oluşmasına.katkıda.bulunmalıyız.

2..Teşkilatımızla.ilgili.veya.halkın.ihtiyacı.olan.bilgiler.en.uygun.metot.ve.vası-talarla.gecikmeye.meydan.verilmeden.zamanında.açıklanmalıdır.

3..Bu.konuda.mahalli.basın.ve.yayın.organlarından.yararlanılmalı,.gerektiğinde.küçük.el.ilanları.dağıtılmalıdır.

4..İhtiyaç.olduğunda.il.ve.ilçe.binalarında.yönetim.kurulu.üyelerinin.her.gün.en.az.bir.kişinin.bulunmasın.temin.etmek.için..nöbet.çizelgesi.yapılmalıdır.

5..Başkanların. teşkilat.binasında.bulunacakları.günler.en.az.haftada.bir.gün.belirli.bir.saat.belirleyerek.teşkilat.binasında.ilan.panosuna.yazılarak.vatandaşın.görüşmek.istediğinde.ulaşması.sağlanmalıdır.

6..Teşkilat.binası.ve.bölümlerine.nasıl.gidileceği.anlaşılır.bir.biçimde.işaretlerle.gösterilmelidir.

7..Milli.ve.Dini.önemli.günlerimizde.ve.toplumun.hassas.olduğu.olaylarda.bez.afiş,.afiş,.el.ilanı,.bilboard,.gazete.ilanı,tv-.radyo.reklamı.yapılmalı.En.azından.teş-kilat.binalarımızın.önüne.büyük.afişler.asılmalıdır.

8..Öğrenim.yılı. başlangıçlarında.uygun.yerlere. rehberlik. ve.kılavuzluk.yapa-cak.yardım.masaları.kurulmalı,.bilinenlerin.dışında.özellikle.yurt,.kiralık.ev,.ikinci.el.eşya,.kullanılmış.kitap.vb..gibi.desteklerle.teşkilatımızın.tanıtımı.sağlanmalıdır.Aynı.zamanda.bunlar.halkla.ilişkiler.açısından.da.teşkilatın.imajına.en.önemli.kat-kıyı.sağlayacak.hususlardır.

90

E. ZİYARETLERİMİZDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Ziyaretlerimizi.önceden.programlamalı.ve.ziyaretlere.hazırlık.yaparak..gitme-liyiz.

Ziyaret.edilecek.kişi.yada.kurum.için.o.meslek.kuruluşunun.meselelerini.bilen.kişilerle.istişare.etmeli.ve.birlikte.gitmeliyiz.

- Kurumların.özelliklerine.uygun.bir.hazırlık.yapılmalıdır.- Bu.kuruluşların.özellikle. kuruluş. yıl. dönümü.ve. şube.açılışlarını. yakından.

takip.etmeli,.çiçek.göndermeli,.telefon,.telgraf.çekmeli.ve.tebrik.gönderme.gibi.usullerle.ziyaret.sonrası.ilişkileri.sıcak.tutmaya.çalışmalıyız.

- Resmi.ve.dini.bayramlara,.tebrik.ziyaretlerine.mutlaka.katılmalıyız.- Ziyaretlere.mümkün.mertebe.bir.hediye.ile.gitmeliyiz..- Kılık.kıyafetlerimize.dikkat.etmeli.temiz.ve.düzenli.olmalıyız.- Ziyaretimizde.randevu.saatine.riayet.etmeli.asla.geç.kalmamalıyız.Teşkilat.Görevlisi.kişilikli,.bilgili,.ikna.kabiliyetli,.dürüst,.zeki,.hitabeti.iyi,.cesur,.

güvenilir.ve.sadakatlidir.

F. BAŞARILI HALKLA İLİŞKİLERİN 20 İLKESİ

1-.Selamlaşmak.2-.Bedensel.diyalog.(Tokalaşmak,kucaklaşmak,bedensel. sarılma,. salt.beden-

sel.diyalog,sırt.sıvazlama,omuza.dokunma,bele.sarılma.vb.)3-.Gülümsemek.4-.İnsanlara.ismi.ile.hitap.etmek.5-.Karşımızdakini.dinlemek.(Empatik.dinlemek)6-. İletişimde. görüşmeye. başlarken. önce. kendilerini. ilgilendiren. mesajlarla.

başlamak..(Başkalarının.dünyasına.duyarlı.olmak)7-.İnsanlara.saygı.göstermek-önem.ve.değer.vermek.8-.Takdir.etmek,.gerektiğinde.iltifatlarda.bulunmak.9-.Gerekli.olmayan.tenkitlere.girmemek.10-.Tartışmalardan.kaçınmak.11-.İnsanların.hatalarını.araştırmamak..Olası.hataları.ulu.orta.yüze.vurmamak12-.Hataları.kabul.etmek.ve.düzeltmek.13-.İnsanlara.daima.dostça.yaklaşmak.14-.Davranışlarda.daima.iyi.niyetli,samimi.ve.nazik.olmak.15-.Soru.sormayı.bilmek.


16-.Başkalarına.evet.dedirtmeye.çalışmamak.17-.Hayır.dememek;.ancak.hayır.demeyi.de.bilmek.18-.Amaçsız,.plansız,zamansız,randevusuz.konuşmamak..görüşme.yapmamak19-.Olaylara.açık.kalplilikle.başkalarının.gözüyle.de...bakmak,.bakabilmek.20-.İnsanlar.arası.ilişkilerde.fazla.ileri.gitmemek..Kendimizden.fazla.söz.etme-

mek..Haddi.aşmamak.

G. TEŞKİLAT GÖREVLİSİ İNSANI İYİ TANIMALI•.Her.insan.sevilmek.ve.sayılmak.ister.•.Her.insan.övülmekten.ve.takdir.edilmekten.hoşlanır.•.Her.insan.kendisinin.önemli.ve.değerli.olduğuna.inanır.•.İnsanlar.tenkit.ve.şikayet.edilmekten.hoşlanmazlar,•.İnsanlar.genellikle.kendilerini.haklı.görürler.•.Herkes.Genellikle.kendisini.olduğundan.fazla.görür.•.Herkesin.farklı.duygusu,inancı.ve.amacı..vardır.•.Herkesin.kendisine.özgü.tavrı,davranışı.ve.yöntemi.vardır.•.Herkesin.bir.kişiliği.vardır.•.Herkesin.bir.ilgi.alanı.vardır.•.Herkesin.belli.bir.gücü.ve.çevresi.vardır.

H. ELEŞTİRİ KURALLARI•.Eleştiri.mutlaka.pozitif.olmalı!•.Eleştiri.kişiyi.kazanma.amacını.gütmeli!•.Hatanın.tekrarını.önleyici.olmalı!•.Eleştiriyi.yapan,.tarafsızlık.ilkesine.göre.hareket.etmeli!•.Eleştiri.uygun.zamanda.yapılmalı!•.Eleştiri.uygun.mekanda,.yalnız.olarak.yapılmalı!•.Eleştiriyi.kişinin.uygun.yönleri.ele.alınarak.başlanmalı!•.Eleştiri.yaparken.kişi.başkaları.ile.mukayese.edilmemelidir!•.Eleştiride.uygun.bir.dil.kullanılmalıdır.!•.Karşındaki.adama.bütün.kalbinle.yardım.etmeyi.kabul.edebilirsen,.işte.o.za-

man.onu.eleştirebilirsin,.Çünkü.yapıcı.tenkidin.başka.yolu.yoktur......

92

I. GENEL GÖRGÜ KURALLARI

Görgü.kuralları,.bir.teşkilat.mensubunun.mutlaka.bilmesi.ve.uyması.gereken.kurallardır..Bizlerde.teşkilat.çalışmalarımızda.Protokol.kavramı,.protokol.kuralları,.devlet.protokolü,.il.ve.ilçelerdeki.protokol,.tanışma.ve.tanıştırılma,.tanıştırılmada-ki.hitap.şekilleri,.yazılı.ilişkiler,.telefonla.konuşma,.kıyafet,.selamlama,.karşılama.ve.uğurlamalar,.törenler,.ziyaret.ve.ziyafetlerdeki.davranış.biçimleri,..hediye.alıp.verme,. çiçek. gönderme,. tiyatro-sinema. ve. konser. benzeri. etkinliklerde. davra-nış.usulleri,.resepsiyon.partileri,.büfeli.yemek.davetleri,.kokteyl.partiler,.oturma.planları,.oturmalı.resmi.akşam.yemekleri,.bayanlarla.ilgili.dikkat.edilmesi.gereken.hususlar,.iş.yemekleri.hakkında.bilgi.sahibi.olmalı.ve.davranışlarımızla.çevremize.örnek.bir.şahsiyet.olduğumuzu.göstermeliyiz.

................

1. Burada belli başlı kuralları sıralayacak olursak; •.Hoşgörülü.ve.iyimser.olmak.•.Eleştiriyi.yerinde.ve.zamanında.yapmak.•.Olgun.bir.kişiliğe.sahip.olmak,.olgun.davranmak.(yaşına.uygun.olgunlukta.

olmak).•.Giyime.önem.vermek,.Giysinin.mevki.yer.ve.zamana.uygun.olmasına.özen.

göstermek.•.Başkalarını.rahatsız.edici.davranışlardan.sakınmak.•.Ziyaretin.kısa.ve.zamanlı.olmasına.özen.göstermek.•.Gerektiğinde.özür.dilemesini.bilmek.•.Özel.konuşma.yapanların.yanına.gitmemek.•.Verilen.sözü.tutmak.•.Uygun.olmayan.el.ve.sözlü.şakalardan.kaçınmak•.Her.zaman.takdim.edildiğinizde.ya.da.tanıştırıldığınızda.ayağa.kalkın..•..Siz.insanları.tanıştıracağınız.zaman.daha.önemli.kişinin.ismini.önce.söyleyin..•.Telesekreterinize.isminiz,.göreviniz,.departmanınız.ve.ne.zaman.müsait.ol-

duğunuza.dair.kısa.ve.profesyonel.bir.mesaj.bırakın..•.Mesaj.bırakırken. isminizi. ve.soyadınızı,.neden.aradığınızı. ve. telefonunuzu.

bırakın..•.Kıyafet.kuralına.uyun..Eğer.belli.bir.kural.yok. ise.üst.düzey.yöneticilerden.

örnek.alın..•.Oturuşunuza.ve.duruşunuza.dikkat.edin,.koltuğa.gömülmeyin,.sandalyeniz-

de.geriye.yaslanmayın,.ya.da.kollarınızı.göğsünüzün.üzerinde.kavuşturmayın.•.Bütün.toplantılara.tam.zamanında.gelin..


•.Toplantı.sırasında.kalemler,.ataçlar.ya.da.diğer.ofis.araçları.ile.oynamayın..•.Çok.gerekmedikçe.toplantı.sırasında.telefonunuzu.kapalı.tutun..Eğer.kapa-

tamıyorsanız. o. zaman. kapının. yakınına. oturun. böylece. telefonunuz. çaldığında.sessizce.dışarı.çıkabilirsiniz.

•.Karşı.tarafı.dinlemeye.özen.gösterilmelidir.•.Kullanılan.dile.dikkat.edilmelidir..Olumsuz.kelimeler.yerine.olumlu.ve.karşı.

tarafa.önem.veren.kelimeler..tercih.edilmelidir.•.Konuşma,.jest.ve.mimiklerle.desteklenmelidir.•.Karşı.tarafın.özel.yaşamı.ile.ilgili.konulardan.kaçınılmalıdır.•.Sunulan.hizmetlerin.iyi.ve.faydalı.yönleri.ön.plana.çıkartılmalıdır.•.Karşı.tarafın.düşüncelerini.ve.önerilerini.dinleyip,.anlayıp.onlara.saygı.gös-

termek.gereklidir•.İtirazlar.iyice.dinlenip,.karşı.tarafın.sözü.kesilmemelidir.•.Tartışmaya.girilmemeye.özen.gösterilmelidir•.Kısa.ve.açık.cevaplar.verilmelidir.•.Karşı.tarafı.içtenlikle.dinledikten.sonra,.itirazların.içerikleri.anlaşılmaya.çalı-

şılmalıdır.

2. Giyim: •.Protokolde.koyu.renk.takım.elbiselerdir..Lacivert.ve.siyah.tonları.(Kahverengi.

arazi.rengidir..Resmiyeti.azaltır.)•.3.düğmeli.cekette,.alttaki.düğmenin.açık.bırakılması.daha.uygun.olur..•.Gömlek.beyaz.olmalıdır..Açık.mavi.tonları.de.olabilir.•.Gömlek.tek.renk.ise.kravat.çizgili.olabilir..Gömlek.çizgili.ise.tek.renk.kravat.

takılmalıdır.•.Takım.elbiseyle.ince.çerçeveli,.spor.kıyafetlerle.kalın.çerçeveli.güneş.gözlüğü.

kullanılmalıdır.•.Manşetli.gömlekler.özellikle.yemeksiz.toplantılarda.daha.iyidir.•.Kravatın.boyu,.kemer.tokasını.kapatacak.şekilde.olmalıdır.•.Ayakkabı.siyah.ve.bağcıklı.olmalıdır.Ucunun.sivri.olması.zarafeti.arttırır.İçinin.

ve.dışının.deri.olması.faydalıdır.•.Çorap.siyah.renklidir.•.Ayakkabı,.çanta.ve.kemer.aynı.renkte.olmalıdır..Saat.kordonunda.aynı.olması.

iyi.olur.•.Davetiyenin.altına.kıyafet.konusu.yazılabilir.•.Süs.mendilinde.renk.sınırlaması.yoktur.

94

3..Telefon.Görüşme•.Alo.diye.telefon.açılması.manalı.değildir.•.Telefonu.açan.kendini.tanıtmalı.•.Üstlerde.kendini.tanıtmalı.•.Ben.sana.dönerim”.denmemeli..(Sizi.sonra.arayacağım.denmelidir)•.09:00.-.22:00.saatleri.arası.ev.telefonu.aranabilir..Cumartesi.öğlene.kadar,.

Pazar.günü.tam.gün.aranmaz.

•.Sekreter.(Yönetici.Asistanı). İsmimize.gelen.e-mail’e.ve.telefon.mesajlarına.mutlaka.cevap.yazılmalıdır..

•.Çok.kısa,.yetersiz.ve.kaba.cevaplar.vermeyin..Nezaket.her.zaman.geçerlidir..

•.Eğer.teşkilatın.başka.bir.departmanını.arayan.bir.çağrı.ise,.tekrar.aramalarını.söylemek.yerine.hattı.aktarmayı.deneyin..

•.Telefonun.başından.uzun.süreli.ayrılmayın..Bir.süre.için.bakamayacağınız.du-rumlarda.mutlaka.yerinizi.alacak.birini.bulun..

•.Telefonun.uzun.süre.çalmasına.izin.vermeyin..Başkalarını.rahatsız.edebilece-ğiniz.gibi.çok.önemli.bir.çağrı.cevapsız.kalabilir..

•.Beklemeye.aldığınız.durumlarda,.geri.dönerek.o.kişiyi.unutmadığınızı.his-settirin..

•.Bekleme.durumunun.ne.kadar.süreceğini.bilemiyorsanız,.bekleyen.kişiye.bir.tercih.hakkı.tanıyın.ve.şöyle.deyin:.Dilerseniz.numaranızı.bırakın,.daha.sonra.biz.sizi.arayalım..Yoksa.beklemeyi.mi.arzu.edersiniz?.

•.Arayan.kimsenin.numarasını.isteyin.ki.telefon.hattını.aktarırken.bağlantı.ko-parsa.yeniden.arayabilesiniz..

•.Karşınızdaki.kişiye.ismiyle.hitap.edin,.vurgulamayı.kullanın.ve.güven.uyandırın..

•.Sesinizde.görüntü.oluşturun,.başka.şeylerle.ilgilenmeyin..

•.Tane.tane.konuşun,.konuşurken.ağzınızda.yiyecek,.sakız,.gibi.şeyler.bulun-durmayın..

•.Acil.bir.çağrı.varsa.ve.yönetici.toplantıdaysa.toplantıyı.bölmeyin..Not.alıp.iletin..

•.Yöneticinizle.görüşmek.isteyen.biri.arıyorsa,.dışarıda.olduğunu.söylemeden.önce.sakın.o.kişinin.ismini.sormayın..Aksi.takdirde,.arayan.kişi.yöneticinin.görüş-mek.istemediğini.ve.“perdelediğini”.sanabilir..

•.Yöneticiniz.gerçekten.de.“perdelemenizi”.isterse;.yani.görüşüp.görüşmeme.konusunda.karar.vermeden.önce.kimin.aradığını.bildirmenizi. isterse,.bunu.his-settirmeyin..


•.Görüşmelerinizi. her. zaman. için. karşı. tarafın. “pat. diye. kapattı”. izlenimine.kapılmayacağı.bir.biçimde.sona.erdirmeye.çalışın..

•.Eğer.çağrı.sırasında.yönetici.dışarıdaysa.“Ben.yardımcı.olabilir.miyim?”.diye.sorun..

•.Telefonu.cevaplamakla.o.kişiye.bir. iyilikte.bulunuyormuşsunuz.tavrı.takın-mayın..

•.Telefonda.sesinizi.değiştirmeyin..Doğal.konuşun.ve.karşı.tarafın.sizi.anlaya-bilmesi.için.hızınızı.ayarlayın.

4..Yeme-İçme

•.İsmini.unuttuğumuz.insana.soyadını.sorarsak.ismini.de.söyler.

•.Lokantada,.mönü.listesi.açık.kaldığı.müddetçe.garson.gelmez..Yemek.seçimi.yapılınca.mönü.kitapçığı.kapatılır.

•.Peçete.diz.üzerine.katlı.olarak.serilir..Tabak.altına.serilmez.. İkiye.katlanan.peçetenin.açık.uçları.bedenimize.bakar..Küçükse.tek.dize.serilir.

•.Peçetenin.amacı,.ıslanan.ve.yağlanan.dudaklarımızı.silmektir.

•.Üst.düzey.peçetesini.açmadan.diğerleri.açmamalıdır.

•.Toplamadan.toplamamalıdır..

•.Masadan.kısa.süreli.ayrılmalarda.peçete.sandalyeye.bırakılır..Peçeteyi.kul-landıktan.sonra.peçeteye.bakılmamalı.

•.İşi.biten.peçete.servis.tabağının.sağına.öylece.bırakılır.

•.Kullanılan.kağıt.peçetede.katlanmadan.servis.tabağının.sağına.bırakılır..Ke-sinlikle.buruşturulmaz.

•.Ev.davetlerinde.bez.peçete.olması.makbuldür..İkisi.de.olabilir..Tabağın.içine.peçete.atılmaz.

•.Protokol.yemeğinde.masa.örtüsü.ve.bez.peçete.aynı.renkte.olmalı,.müm-künse.beyaz.olmalıdır.

•..Çatallar.solda,.bıçak.ve.kaşık.sağda.olmalı.

•..Çatal-bıçak.tabaktan.içe.doğru.olmalı.

•.İki.el.masa.altında.olmamalı,.en.az.bir.el.yukarıda.olmalı..İki.el.de.bileklerden.yukarıda.olmalı..Bilimsel.olarak.da.ellerin.yukarıda.olması.önemlidir.

•.Kaşık.çorba.içildiği.müddetçe.kasesinin.içinde.olmalıdır..Ancak.çorba.bittik-ten.sonra.çorba.tabağının.yan.tarafına.bırakılır.

96

•.Limon.çatalla.sıkılmaz,.sağ.elle.sıkılırken.sol.el.siper.yapılır.

•.Tabağa.çok.fazla.eğilinmez.

•.Kaşığın.kenarına.bırakılması,.yemeğin.bittiği.anlamına.gelir..

•.Kaşık..sağ.elle.kullanılır.

•.Masadaki.kaşık,.bıçak.ve.çatal.kullanılacak.ele.göre.konulur.

•.Et.yemekleri.tek.parça.kesilir,.tek.lokma.yenir..Bir.parça.kesilip.ağza.götürü-lür.

•.Ağza. istenmeyen.bir. lokma.(taş,.kıl.vs.).gelirse,.kağıt.peçeteyle.çıkarılır.ve.görülmeyecek.bir.yere.konulur.

•.Elde.çatal.bıçak,.ağızda.lokma.varken.konuşulmaz.

•..Sağdaki.içecekler.bize.aittir.

•..Soldaki.yiyecekler.bize.aittir.

•..Yiyecek.servisi.soldan.yapılır..Boş.tabaklar.sağdan.alınır.

•.İçecek.servisi.sağdan.yapılır,.sağdan.kaldırılır.

•.Bardaklar.küçükten.büyüğe.doğru.sıralanır.

•.Çok.delikli.olan.tuz,.tek.delikli.olan.karabiberdir.

•.Tuzluk.ve.diğer.istenen.malzemeler.elden.ele.verilmez..Uzanabileceği.yere.bırakılır.

•.Yemeği.tatmadan.tuz.atılması.görgüsüzlüktür.

•.Çatal.ve.bıçağın.peçete.ile.silinmesi.görgüsüzlüktür.

•.Büyük.bıçak.ana.yemek.bıçağıdır.Büyük.çatal.ana.yemek.çatalıdır.

•.Yemek.çatalıyla.tatlı.yenmez.

•.Açık.biber,.tuz.vs..kaşığın.ucuyla.alınır.

•.Bize.has.ekmek.tabağı.varsa.bir.parça.ekmek.bölünür,.gerisi.bırakılır..Şayet.ortak.bir.tabaktan.alınıyorsa,ekmeğin.kalanını.tabağımıza.koyarız..Masa.üstüne.koyamayız.

•.Çatal.tek.başına.kullanılıyorsa.sağ.elde.olmalıdır.

•.Garsonla.yüz.yüze.iletişim.kurulur,.Mimikler.ile.anlaşılır,.el.ile.çağırmamak.gerekir..El.kol.hareketi.yapılmaz,.Hop,.şist.denmez..


K. KİŞİSEL İMAJ VE İLETİŞİM

•.Teşkilatlar.özellikle.yönetici.konumunda.olanların.imajlarıyla.kurumsal.imajı.oluştururlar.O.halde.kişisel.imajı.geliştirmek.üzere...iletişim,.beden.dili,.görüntü,.giyim,.serbest.giyim,.iş.etiketi,.nezaket,protokol.davranışları.ve.görgü.kurallarıyla.ilgili.eğitimler.alınmalıdır..

•. İmajın. içeriğine.baktığınızda,.birikim,.karizma,.özgüven,.öz.saygı,.görüntü,.iletişim.yeteneği,.tavırlar,.üslup.hepsini.kapsıyor..Kişiler.hakkında.belirli.bir.fikre.sahip.olmak,.sandığımız.gibi.uzun.uzun.sohbetlerle.olan.bir.iş.değilmiş..

•.Tanışmalarda.ilk.intiba.15.saniyede.temelleniyor..Genel.bir.fikir.edinmek.için.geçen.süre. ise.sadece.dört.dakika..Bu.dört.dakika. içinde. ilk.göze.çarpan.ve.en.etkili. olan.dış. görünüm;. sonra. ses. tonu.ve.davranışlar. ve.en. son.da.kişinin.ne.söylediği.geliyor..

•.Dış. görünüş. kişinin. imajında. yüzde.58’le. daha. ağır. basarken.ne. söylediği.yüzde.7’lik.bir.oranla.neredeyse.hiç.önemli.sayılmayacak.boyutta..Kısacası,.dört.dakika.kadar.kısa.bir.sürede.kişiler.arası.ilişkilerin.temelleri.atılıyor,.sağlama.bağ-lanıyor.ya.da.göz.ardı.ediliyor.

•.İdeal.imaj:.Etkili.konuşabiliyor,.insanlara.yaklaşımı.pozitif,.beden.dili.olumlu,.etkili.dinlemeyi.biliyor,.görüntüsü.konumuyla.ve.hedefleriyle. tutarlı,. toplumsal.ve.kurumsal.görgü.kurallarını.uygulayabiliyor.ve.ölçülü.davranıyorsa.bu.kişi.daha.başarılıdır.ve.çabuk.yükselir..İmajlarını.etkili.ve.tutarlı.kılabilen.kişiler.dışarıya.gü-venilir.mesajı.verirler..İyi.imaj.başarı.getirir.

L. KİŞİSEL VE KURUMSAL BAŞARININ YOLU

Başarılı. insanların. %. 87’sinin. iyi. iletişim. kurduğu,Başarısız. insanların. ise. %.70’inin.iletişimlerinin.bozuk.olduğu.görülmüştür.

Sağlıklı. ve. etkili. bir. iletişim.3. temel. üzerinde. yükselir;. bilgi,. sevgi. ve. servis..Hemen.herkes.bilginin.ve.sevginin.önemini.bilir..Servis. ise.mesajlarımızı.muha-taplarımıza.doğru.ve.etkin.bir.biçimde.ulaştırma.becerisidir..Gerçekten.de.“Hayat.bir. servis. sanatıdır.”.Yüreğimiz.Mevlana,.beynimiz.Einstein.da.olsa,.bilgimizi. ve.sevgimizi.ancak.uygun.bir.servisle.çevremize.aktardığımızda.iyi.bir.iletişim.ustası.olabiliriz.Sözcük.dilinden.6.kat.daha.etkili.ve.servis.sanatının.en.önemli.unsuru.olan.beden.dilinin.şifreleri.ve.sırları,.bize.iletişimde,.eğitimde,.iş.ve.aile.ortamında.pek.çok.kapıyı.açacaktır.

Yüz.yüze.iletişimde.mesajımızı.verirken;-Kelimelerin.etkisi.%.7-Ses.tonu.ve.vurgulamaların.etkisi.%.38-Beden.Dili.ve.görüntünün.etkisi.%.55.dir..

98

II. İLETİŞİM NEDİR?

M. İLETİŞİM:

Bireyler.ya.da.gruplar.arasında;.söz,.jest-mimik,.yazı,.işaret,.görüntü,.simgeler.vb..araçlarla.BİLGİ,.DÜŞÜNCE.VE.DUYGU.alış-verişi.sağlayan.bir.etkileşim.süreci-dir.

İletişimin.4.unsuru.vardır.Ayrıca. iletişimin.etkinliğinin.ölçülebilmesi. için.Geri.Bildirimin.de.önemi.yadsınamaz.

N. İYİ İLETİŞİMİN ON ŞARTI

1..İletişime.girmeden.önce.ne.söylemek.istediğiniz.konusunda.emin.olun..Me-sajınızı.alacak.kişilerin.tutumunu.hesaba.katınız.

2..İletişiminizin.gelecek.amacını.belirleyiniz..Mesajınızın.gerçek.amacı.nedir?.Bilgi. almak.mı,. harekete. başlamak.mı?. Başkasının. tutumunu. değiştirmek.mi?.Amacınıza.yönelik.olarak.dil,.ses.tonu.ve.genel.yaklaşımınızı.belirleyiniz.

3..İletişim.ortamını.düşünün..Mesajınızı.ne.zaman.hangi.durumda.iletiyorsu-nuz?.Yalnız.mı,.yoksa.başkalarının.önünde.mi?

4..İletişiminizi.planlarken.gerektiği.durumlarda.başkalarına.da.danışınız.

5..Mesajınızın.içeriğine.olduğu.kadar.veriş.tarzınıza,.ses.tonu.ve.ifadelerinize.de.dikkat.ediniz..Çok.defa.alıcı,.içerikten.çok.veriş.tarzından.etkilenir

6..Fırsat.çıktıkça.alıcıya.yararlı.mesajlar.veriniz.


7..İletişiminizin.sonuçlarını.takip.ediniz..Geri.iletimden.....yararlanarak.reaksi-yonlarını.belirtmesini.teşvik.ediniz.

8..Tutarlı.olunuz..Mesajı.hazırlarken.geçmişte.söylenenleri.hatırlayınız..Mesa-jınız.uzun.vadeli.amaç.ve.çıkarlara.uygun.olmalıdır.

9..Davranışlarınız.mesajınızı.desteklesin

10.. Yalnız. anlaşılmayı. beklemeyin,. anlamaya. da. çalışınız.. Dinlerken. sadece.karşınızdakinin.sözleri.değil,.anlatım.tarzına,.sözlerinin.arkasında.gizli.anlam.ve.davranışlara.karşı.duyarlı.olunuz.

O. ETKİN İLETİŞİMDE 1K + 6N KURALI

1. Kim ?•.Alıcı.kimdir?•.Kişilik.özellikleri.nelerdir?•.Mesajla.ilgili.bilgi.ve.deneyimi.nedir?•.Mesaja.tepkisi.ne.olabilir?2. Ne ?•.Ne.iletmek.istiyorum?•.Mesajım.yeterince.açık.mı?.3. Neden ?•.Mesajın.gerçek.amacı.nedir?•.Benim.ve.alıcının.kazancı.nelerdir?•.Nasıl.bir.tepki.istiyorum?4. Ne Kadar ?•.Mesajımı.nasıl.sınırlamalıyım?•.Hangi.bilgileri.iletmeliyim?•.Hangi.bilgiler.alıcıya.uygun.değildir?5. Ne Zaman ?•.Mesajımı.tam.olarak.ne.zaman.iletmeliyim?•.Zamanlama.alıcı.için.uygun.mu?6. Nerede ?•.Mesajın.nerede.iletilmesi.gerekir?•.Fiziksel.ve.kişisel.özellikler.uygun.mudur?

100

7. Nasıl ?•.Mesajımı.hangi.yöntemle.vermeliyim?•.Hangi.kanalları.kullanmalıyım?•.Mesajda.hangi.sembolleri.seçmeliyim?Mesajınız,.ancak.alıcının.beyninde.anlam.kazanır!P. HİTABET

“Hiç.şüphe.yoktur.ki,.sözde.büyüleyici.bir.etki.vardır..”.Hadis-i.Şerif..İnsanlar.konuşarak. anlaşırlar.. Birçok. şey. konuşarak. sonuçlanır.. Teşkilatçılıkta,. siyasette,.öğretmenlikte,.dinî.görevlerde.ve.hayatın.diğer.konularında.başarılı.olma,.tesirli.güzel.söz.söylemeye.bağlıdır.Toplum.hayatının.her.dalında.güzel.söz.söylemesini.bilenler,.toplumun.en.önünde.yer.alabilirler..O.hâlde.güzel.konuşabilme.her.insa-nın.ihtiyacıdır..

R. İYİ BİR KONUŞMACI HANGİ ÖZELLİKLERE SAHİPTİR ?

1. İyi Bir Konuşmacı, Konusuna Hakimdir

İster.kalabalık.bir.gruba.konferans.veriyor,.isterse.arkadaş.sohbetinde.anısını.anlatıyor.olsun,.ne.söyleyeceğini.bilir;. kendine,.bilgisine.ve.birikimine.olan.gü-venini.karşıya.aktarır..Bunu.sağlayabilmek.için.de.çok.yönlü.bir.ön.hazırlık.yapar..Kendisine.yöneltilebilecek.soruları.yanıtlayabilecek,.ya.da.en.azından.doğru.yön-lendirebilecek.kapasitededir..

2. İyi Bir Konuşmacı, Titiz Bir Planlamacıdır

Anlattıklarının. dinleyiciyi. yormadan. kolayca. kavranmasını. isteyen. konuşma-cı,.aktaracaklarının.ilgi.ve.önemine.göre.bir.sıralama.yapar..Ancak.bu.sıralamayı.yaparken,.kişinin.dikkati,.konu-dinleyici. ilişkisinin.doğru.olarak.saptanması.üze-rinde.yoğunlaşır..Diğer.bir.değişle.konuşmacı,.aynı.konuyu.farklı.gruplara,.farklı.bir.sıralamayla.anlatır.Çünkü.planlamayı.belirleyen,.dinleyenlerin.nitelikleridir.Bu.nedenle,.bazen.ana.düşüncelerin,.bazen.de.destekleyicilerin.sıralamadaki.yerleri.değişebilir..

3. İyi Bir Konuşmacı, İyi Bir Gözlemcidir

Çevresinden.algıladıklarını,.duyguları.ve.birikimiyle.harmanlayıp,.eyleme.dö-nüştürebilir..Kendini.çevreleyen.dünyaya,.çevresindeki.insanlara,.olaylara.ve.du-rumlara.karşı.uyanıktır..Bunlarla.ilgili.gözlem.ve.bilgileri,.konuşmalarını.zenginleş-tirmek,.somutlaştırmak.ve.etkileyiciliğini.arttırmak.için.kullanır.

4. İyi Bir Konuşmacı, Dinleyicisini Tanımaya Çalışır

Karşılıklı. konuşacağı. ya.da. karşılarında. konuşacağı. kişilerin.niteliklerini,. alış-kanlıklarını,. tercihlerini. ve. eğilimlerini. önceden. bilmek,. konuşmacının. hazırlık.


aşamasında.çok.işine.yarar..Bu.bilgiler.sayesinde.konuşmasının.öz-biçim.denge-sini.kurarak,.dinleyiciyle.duygusal.ve.düşünsel.birlikteliği.sağlamaya.çalışır..Çün-kü,.konuşulan.kişilerin.kültürel.yapıları,.eğitim.durumları,.sosyal.konumları,.siyasi.eğilimleri,.etik.değerleri,.milliyetleri,.yaşları,.hatta.cinsiyetleri,.hazırlık.aşamasın-da.olduğu.kadar,.konuşma.sırasında.da.belirleyici.olur;.konuşmacı.bu.değerleri.gözeterek.eylemini.sürdürür..

5. İyi Bir Konuşmacı, Sesini İyi Kullanır

Ses.kasının.kapasitesini.bilir.ve.konusunun.gereklerine.göre.tonunu.değiştire-bildiği.gibi,.ses.yüksekliğini.de.bulunulan.yerin.büyüklüğüne,.grubun.kalabalık.ol-masına.ve.niteliğine.göre.ayarlar..Sesinin.tınısındaki.özellikleri,.akışın.tekdüzeliğini.kırmak.için.bilinçli.bir.biçimde.kullanılabilir..

6. İyi Bir Konuşmacı, Heyecanını Denetler

Konuşma.sırasında.soluk.alıp.verme.dengesini.iyi.ayarlayarak,.heyecanını.de-netim.altında. tutabilir.. Denetimsiz. heyecanın. yol. açtığı. kesiklikleri,. titremeleri,.ses.yetersizliklerini,düşünce.boşluklarını,.sözcük.kayıplarını.ve.davranış.bozukluk-larını.engelleyebilir..Hatta.heyecanını,.konuşmasının.iç.dinamiği.biçimine.dönüş-türerek,.etkileyici.bir.canlılık.kazanır..

7. İyi Bir Konuşmacı, Kullandığı Dili İyi Bilir

Düşüncesini.en.iyi.ifade.edecek.sözcükleri.seçer,.cümlelerin.kuruluşuna.özen.gösterir,. bunları. fonetik(sesbilgisi). kurallarının. gerektirdiği. biçimde. seslendirir..Harfleri.boğumlandırırken,. sözcüklerin.doğru.ve.kolay.anlaşılır. olmasına. çalışır..Dilin.yapısal.özelliklerini.ve.seslendiriliş.biçimlerini.etkileyici.bir.doğallıkla.kullanır..

8. İyi Bir Konuşmacı, Beden Dilini İyi Kullanır

İçinde.bulunduğu.ortama.göre.sözlerini.destekleyecek.mimikleri,el-kol.hare-ketlerini,. beden.açılarını,. duruş. ve.oturuş.biçimlerini. karşısındakileri. gözeterek.ayarlar..Gerekli.durumlarda.bilinçli. seçimler.yapar..Göz. temasını,.dikkati.besle-yecek. bir. unsur. olarak. çekinmeden,. ustaca. kullanır.. Vurgulamalarına. jestlerle.canlılık. ve. boyut. katar,. dinlemeyi. ve. anlamayı. kolaylaştırır.. İçeriğindeki. önemli.bölümleri.beden.diliyle.destekleyerek,.aklıda.kalıcılığını.arttırmaya.çalışır..Yaptığı.tüm.mimik,.jest.ve.davranışlar,kişiliğiyle.uyumlu.ve.doğal.olduğundan.dinleyiciyi.irkiltmez,.özden.koparmaz.

9. İyi Bir Konuşmacı, Özeleştiri Yapmaktan Çekinmez

Konuşmaları. sırasında. aldığı. tepkileri. değerlendirerek. olumlu/olumsuz. alış-kanlıklarının. ayırtına. varmaya. çalışır.. Konuşma. tekniğini. geliştirmesine. olanak.sağlayacak. fırsatları. kaçırmamaya. özen. gösterir.. Olumsuz. alışkanlıklarını. gider-mek.için.sabırla.mücadele.eder..

102

S. HİTABETTE NELERE DİKKAT EDELİM

*.Giriş.ve.bitiriş.cümleleri.hayati.önem.arz.eder.

*.Ağzınızdan.çıkan.her.cümle.muhataplarınızı.yakından.ilgilendirsin,onların.ih-tiyaçlarına.yönelik.bilgiler.ihtiva.etsin..

*.Gereksiz.ayrıntılarla.muhataplarınızı.sıkıntıdan.patlatmayın,beş.dakikada.bir.ilginç.ayrıntılara.yer.verin..

*Muhataplarınızın.yüzüne. ,hatta.gözlerinin. içine.bakın:asla.mırıldanarak.ko-nuşmayın..

*.Üç.cümlenizden.birisi.soru.cümlesi.olsun,soru.cümleleri.muhatapları.uyanık.tutar,kendine.getirir,konsantre.eder..

*.Ne.konuştuğunuz.değil,nasıl.konuştuğunuz.önemlidir..*.Enteresan.olaylara,merak.uyandırıcı.hatıralara.yer.verin..*.Hiç.bir.şey.bilmeseniz.bile.samimi.konuşun.,hayatınızın.en.etkili.hitabetini.

yapmış.olursunuz..*..Dinleyicilerinizi.usulüyle.övün,etkileyiciliğiniz.%.50.artar..*.Asla.ezberlenmiş.bir.konuşmayı.mekanik.tarzda.sunmak.tarzındaki.bir.ko-

nuşmayı.denemeyin..*.Anlatacağınız.konu.hakkında.heyecanlı,arzulu.ve.şevkli.olun..*.Konuşmanızı.dinleyicilerle.paylaşın..*.Kendinizi.dinleyicilerle.özdeşleştirin..*.Kendinizden.örnekler.verin,samimi. itiraflarda.bulunun.ama.şahsi. reklama.

girmeyin..*.Göze.ve.kulağa.beraber.hitap.edin,bunun.için.teknolojiden.faydalanın..*.Dinleyicilerinize.sevgi.ve.saygı.gösterin,bunu.her.birine.hissettirin..*.Örnekleriniz.bol.olsun..*.Sözlerinizin.yankısını.muhataplarınızın.beyninde.yüreğinde.duyun..*.Beden.dilinizi.ustalıkla.ve.şuurlu.olarak.kullanın..*.Asla.yıkıcı.,olumsuz,ümitsiz.ifadeler.kullanmayın..*.Ses.tonunuz.bazen.hiptonik,bazen.vurucu.olsun..*.Hazırlıksız.konuşmamaya.çalışın..*.Dinleyicileriniz.sanki.ayağa.kalkıp.size.cevap.vereceklermiş.gibi.konuşun..*.Konuyla.ilgili.güldüren.ama.düşündüren.esprileriniz.mutlaka.bulunsun..*.Konuya.farklı.ve.ilginç.açılardan.bakın..*Somurtarak.konuşmayın,tebessümünüz.bol.olsun..*..Sorular.çoksa,başarılı.bir.hatipsiniz.demektir..


*.Arada.bir.siz.susun,sessizliğiniz.konuşsun.Sukutunuzla.da.konuşmayı.bilin..*.20.dakikalık.konuşma.da.şok.edici.en.az.iki.bilgi.bulunmalıdır..*.Dinleyicileri.şu.andan.alın,25.yıl.ötesine.götürün:gerekli.motivasyonu.sağla-

dıktan.sonra.tekrar.bu.güne.getirin..*. ”Bu. konuşmanın. belki. de. en. can. alıcı. cümlesine. geldi. sıra...”tarzında.

ifade(leri)niz.mutlaka.bulunsun.ve.o.cümle.hakikaten.can.alıcı.olsun..*.Her.müthiş. tesbitten. sonra. siz,dinleyicilerden.beş. kat. daha. fazla. dehşete.

düşün,bunu.herkese.hissettirin..*.Dinleyicilerden.birkaçını.seçin,onlarla.kısa.süreli.birebir.diyalog.kurun..*.Konuyla.ilgili.bazı.önemli.kavramları.veya.şekilleri.yazdığınız.kağıdı.dinleyici-

lere.gösterin,okutun..*.Bazı.sürprizler.yapın,böylelikle.konuşmanızın.etkisini.%30.artırabilirsiniz..*.Anlattıklarınızın.nasıl.pratik.hayata.geçirileceğine.dair.yollar.gösterin..

T. KAMU YAŞAMINDA DAVRANIŞ VE PROTOKOL KURALLARI“Bir.insanın.niteliği,.kıyafetiyle;nezaketi,.davranışıyla;bilgisi,.konuşmasıyla;becerisi,.işiyle;görgüsü,.yemesi-içmesiyle.ortaya.çıkar.”.1..Protokol.İlkeleria..Saygı.ve.nezaket.esastır.b..Onuru.ve.saygınlığı.(itibarı).korumak.esastır.c..Temsil.esastır..Protokolde;.Herkes.taşıdığı.unvanı.ve.çalıştığı.kurumu.temsil.

eder..Göreve.başlayan.kişiyi.üst’e.ve.astlara.amir.takdim.eder.Temsil;.Kişinin.dış.görünümü.Güzel.ve.uygun.giyimi,Uygun.tutum.ve.davranışı,Uygun.ve.güzel.konuşması.Protokol-.saygı,.görgü.ve.nezaket.kurallarına.uyması.ile.ortaya.çıkar.Temsil,.aynı.zamanda.kişinin.imajıdır.d..Düzey.eşitliği.ve.denklik.esastır.e..Karşılıklılık.esastır.

104

f..Önde.gelme.ve.önce.gelmede.unvan,.rütbe.ve.kıdem.esastır.g..Protokolsüz.sıralama.alfabetiktir.h..Ulusal.bayrak,.konuk,.üst..ve.hanım.sağdadır..ı...Karşılamada.üstler.başta;.uğurlamada.sondadır.j..Yürüyüş.ve.oturma...düzeninde.1.numara.olan.üst..orta.merkezdedir:.5.–.3.–.1.–.2.–.411..Toplantı.ve.törenlerde.konuşma.sırası..asttan.üst’edir.(en.üst.en.son.konu-

şur).k..Protokolde.konuğu.üst’ü.ve.hanımı.korumak,.kollamak.ve.saymak.esastır.

Göreve.başlama.amiri.ziyaretle.başlar.Amir.göreve.başlatır.l..Kamusal.yaşamda.üstlerin.eli.öpülmez..Ancak,.karşılama.ve.uğurlamada.ya-

naktan.öpüşme.bir.gelenektir.Resmî. ortamda. kişi. yalnızca. unvanıyla;. yarı. resmî. ortamda. unvanı. ve. adı-

soyadıyla;.sosyal.ortamda.adı-soyadı.ve.unvanıyla;.özel.ortamda.yalnızca.adıyla.takdim.edilir.ve.tanıştırılır.

2..Hitaplar.Ve.Tanışma:*.Sayın. (isim).Emniyet.Genel.Müdürü.Sayın.Mehmet.AKTAŞ. (Sayın.kelimesi.

isime.bitişiktir)*.Üst.ve.bayanla.güneş.gözlüğüyle.konuşulmaz.*.Bayan.yerine.mutlaka.“Hanımefendi”.denilmelidir.*.Genel.Müdür.Yardımcısına.normalde.“Genel.Müdürüm“.denilir..Ancak.Genel.

Müdürün.yanında.“Sayın.Müdürüm”.denilmelidir.*.Emniyet.Eski.Genel.Müdürlerimizden,.hitabında.“Eski”.başa.alınmaz.*.Ast,.üste.takdim.edilir..Yani.muhatap.üsttür.*.Diğer.zamanlarda.muhatap.bayandır..Yani.erkek.bayana.takdim..edilir.*.Genç.yaşlıya,.tek.kişi.gruba,.yeni.gelen.mevcut.olanlara.takdim.edilir.3..Makamda.Davranış:*.Buyur.edilen.koltuktur..*.Söylenmemişse.sırtı.duvara.gelen.koltuktur.*.Makama.girerken.mutlaka.ajanda.ve.kalemle.girilmelidir.*.Üst.veya.eş.düzey.birisi.geldiğinde.makamda.oturulmamalı..Misafir.koltu-

ğunda.oturmalı.*.Üste.teşekkür.edilmez.“Sağ.olun”.denir.*.Makama.evrak.sunulurken.yanına.gidilmez..Karşıdan.nezaketle.verilir.*.Ziyaret.en.fazla.20.dakikadır.


4. Resmî Yazışma Kuralları

Yönetim.dilinde.“Rica.etmek”,.Emir.vermek;..“arz.etmek”..Sunmak.ya.da.talep.etmektir..imza.kişiyi.ve.kişiliği.temsil.eder.

•.İmza,.kişinin.adını.ve/veya.soyadını..el.yazısıyla.yazmasıdır.

•.İyi.bir.imza.okunabilen.ve.kişiyi.temsil.eden.imzadır.

•.İmza.daima.ad.ve.soyadın.üstüne.atılır..

•.Önemli.yazılar,.onaylar.ve.kararlar.daima.lacivert.Mürekkepli.dolma.kalem.ya.da.imza.kalemi.ile.atılır.

•.Birey.olarak.kamu.kuruluşlarına.yazılan..dilekçelerin.sonunda..“gereğini.emir.ve.müsaadelerine.saygılarımla.arz.ederim.”.denir..

5..Protokolda.Şunları.İhmal.Etmeyin.

*.Yöneticinize.daima.saygılı.hitap.edin..Onun.taşıdığı.unvana.göre.‘Sayın.Baş-kanım’,. ‘Sayın. Valim’,. ‘Sayın.Müdürüm’. hitabını. kullanın. veya. ‘Beyefendi’’. diye.hitap.edin..Yöneticinizin.makamına.girdiğinizde. ‘Saygılar.Beyefendi’.diyerek.se-lamlayın..Yöneticiniz.‘Buyurun.oturun’.demeden.oturmayın.

*.Yöneticinizin.veya.üstlerinizin.makamında.otururken,.sizden.üstün.birisi.ge-lirse.oturduğunuz.koltuğu.terk.edip.bir.koltuk.geriye.gitmeniz.gerekir..Yönetici-nizin.makamına.birden.çok.kişi.ile.girdiğinizde.de,.seviyenize.ve.kıdeminize.göre.sıralanarak.oturun.

*.Protokolde.üst.daima.sağdadır..Ast.olarak.otururken,.ayakta.dururken.veya.yürürken.daima.üstünüzün.soluna.geçin.seviyenizi.bilin..Kendinizi.küçültmeyin,.üstünüzün.önüne.geçmeyin,.astınızın.arkasına.düşmeyin.

*.Üstlerinize.ve.akranlarınıza.‘Beyefendi-hanımefendi’.deyin..Özellikle.üstleri-nize.‘Ağabey’.demekten.ve.üstlerinizin.eşine.‘Yenge’.demekten.çekinin,.‘Hanıme-fendi’.diye.hitap.edin.

*.Resmi.konuşma.yaparken.kesinlikle.‘Ben’’.demeyin,.daima.‘Biz’.veya.‘Teşki-latımız’,.‘Müdürlüğümüz’.deyin.

*.Her.gün.temiz,.bakımlı.olmayı.ihmal.etmeyin..Günlük.tıraşlı.ve.kravatlı.olun..Elbiseniz.ütülü,.ayakkabınız.boyalı.ve.giysiniz.renk.olarak.uyumlu.olsun..Özellik-le.resmi.toplantı,.tören.ve.davetlerde.elbiseniz.koyu.renk.(lacivert).takım.olsun..Gömleğiniz.düz.renk,.ayakkabınız.ve.çorabınız.elbisenize.uyumlu.olsun..

Unutmayın,”. insanlar.daima.görünüşlere.göre.karşılanır,. şahsiyetlerine.göre.uğurlanır”..

106

U. DENİZ YILDIZI ÖYKÜSÜ!

Bir zamanlar yazılarını yazmak üzere okyanus sahiline giden bir bilge kişi var-mış. Çalışmaya başlamadan önce sabahları kumsalda yürüyüş yaparmış. Bir gün ileride, uzaklarda, dans eder gibi hareketler yaparak kendisine doğru gelen bir insan silüeti fark etmiş. Başlayan günü dans ederek karşılayan biri olabileceğini düşün-müş. Ancak yaklaştıkça silüetin bir genç adam olduğunu görmüş. Genç adam, birkaç adımda bir, yerden bir şeyler alıyor ve okyanusa fırlatıyormuş. Sormuş ona bilge kişi: “Günaydın delikanlı. Hayrola, ne yapıyorsun böyle?”

Genç adam cevap vermiş: “Okyanusa deniz yıldızı atıyorum”“Sanırım şöyle sormalıydım” demiş bilge kişi;”Neden okyanusa deniz yıldı-

zı atıyorsun?” “Görmüyor musunuz, güneş yükseliyor ve sular çekiliyor. Onları suya atmazsam ölecekler.” Ama delikanlı baksana kilometrelerce kumsal var ve baştan aşağı deniz yıldızıyla dolu. Sen birkaç tane atmışsın ne fark eder ki?”

Genç adam kibarca dinledikten sonra eğilerek bir deniz yıldızı daha almış, dalgalanan okyanusa doğru fırlatmış ve:

“ Bakın demiş bilge kişiye,“ BUNUN İÇİN ÇOK ŞEY FARK ETTİ“Onun için derler ki;BİR MIH BİR NALI,BİR NAL BİR AYAĞI,BİR AYAK BİR ATI,BİR AT BİR KOMUTANI,BİR KOMUTAN BİR ORDUYU,BİR ORDU BİR DEVLETİ, KURTARIR VEYA BATIRIR.O halde hepimizin elinde bir mıh gibi öneme haiz teşkilat görevimiz vardır.

Elimizdeki mıhı sağlam çakmanın önemini yukarıdaki hikaye oldukça çarpıcı bir biçimde anlatmaktadır.

• Kaynaklar:-Prof. Dr.Doğan Cüceloğlu-Prof. Dr. Üstün Dökmen-Prof. Dr. A.Şerif İzgören-Oğuz Saygın seminer notları-Nail USLU.”Hayatta Başarının Sırları”-Nihat Aytürk, Protokol Yönetimi-N. Aytürk, Çağdaş Büro Yönetimi ve Sekreterlik

YEREL YÖNETİMLERDE MİLLİ GÖRÜŞ


A. GİRİŞ

Milli Görüşün Yerel Yönetimlerdeki yaklaşımı aşağıdaki 5 konu ele alınarak anlaşılabilir. Bunlar :

• MİLLİ GÖRÜŞÜN YEREL YÖNETİMLERDE TEMEL ÖZELLİKLERİ

• MİLLİ GÖRÜŞÜN YEREL YÖNETİMLERDE GÖREV ANLAYIŞI• MİLLİ GÖRÜŞ ÖNCESİ BELEDİYELERİN DURUMU• MİLLİ GÖRÜŞ İLE BELEDİYE HİZMETLERİNDE DEVRİM• ŞİMDİ Kİ BELEDİYELERİN DURUMU

B. MİLLİ GÖRÜŞÜN YEREL YÖNETİMLERDE TEMEL ÖZELLİKLERİ

Yönettiği.yerel.yönetimlerde.Milli.Görüş.aşağıdaki.ilkeleri.prensip.edinmiştir..Bu.ilkeler;

1. Menfaati.değil.Hizmet.anlayışını.hakim.kılmak.

2. .İşi.ehline.vermek.3. Her.işi.kaliteli,.hızlı.ve.ucuz.yapmak.4. Her.işi.doğru.ve.estetik.yapmakBu.ilkeler.çerçevesinde.yerel.yönetim.işleri.halkla.kol.kola.girilerek.başarı.ile.

yerine.getirilir...Belediye.Başkanı.halkın.her.kesiminin.derdini.dinleyen.dertdaştır..Kurulan.halk.meclisleri.ve.beyaz.masalar.vasıtası. ile.belediyenin.kapısı.herkese.açılır...Milli...Görüşçü.bir.belediye.başkanı.her.şeyden.önce..“Önce.Ahlak.ve.Ma-neviyatı.“.benimser.ve.aşağıdaki.kurallara.titizlikle.riayet.eder.

a..Herkese.Hizmet,

b..Herkese.Adalet,c..Hemşericilik.ve.Bölgecilik.yapmamak,d..Partizanlık.yapmamake..Asgari.Maliyet.Azami.Yarar.prensibi.ile.çalışmak,f.. Yeni.kaynaklar.bulmak,g..Tasarrufa.azami.itina.göstermek,h..İsraf.rüşvet.ve.yolsuzluğu.önlemek,

Milli.Görüşçü.Belediye.Başkanı.Halkı.yönetmek.için.değil.Halka.hizmet.etmek.için.vardır...Bu.maksatla.halkın.her.kesiminin.derdini.dinleyerek.halkla.bütünleşir.ve.hizmetlerde.keyfilikten.kaçınır..Bunun.sonucunda.halkın.menfaatlerini.korur.ve.günlük.hayatı.kolaylaştıracak.hizmetler.yapar.

110

C. MİLLİ GÖRÜŞÇÜ BELEDİYE BAŞKANLARININ ÇALIŞMASI

İbadet. aşkıyla. çalışan.milli. görüşçü. belediye. başkanları. vereceği. hizmetleri.daha.hızlı.gerçekleştirmek,.hizmetleri.daha.ucuza.mal.etmek.ve.verimliliği.arttır-mak.için.planlı.ve.programlı.çalışırlar.

Bu.çalışmaları.esnasında.şehrin.güzelliklerini.geçici.menfaatler.için.yok.etmez-ler..Herkese.adil.davranıp.dürüstlüğü.esas.alırlar.

Kaynakları.israf.etmemek.için.bütün.alt.yapı.işlerini.tam.bir.koordinasyon.için-de.yapıp,.alt.yapı.ve.üst.yapıda.sürekli.değişmesi.gereken.düşük.kaliteli.malzeme.yerine.dayanıklı.uzun.ömürlü.malzemeler.kullanılır.

D. MİLLİ GÖRÜŞÜN YEREL YÖNETİMLERDE GÖREV ANLAYIŞI

Halkımızın.teveccüh.göstererek.seçtiği.milli.görüşçü.belediye.başkanları.görev.yapacakları.büyükşehirlerde.illerin.emanet.edildiği,.vilayetlerde.şehirlerin.ema-net. edildiği. ve. ilçelerde. ilçelerin. emanet. edildiği. kişi. bilincinde. olarak. hareket.ederler..Bu.bilinçte.olmak.aşağıdaki.sorumlulukları.getirmektedir.

1.Dara.düşenin.müracaat.edeceği.başkan.olmak,

2.Manevi.sorumluluk.hissetmek,

3.Beşikten.mezara.kadar.hizmet.bilincinde.olmak,

4.Vatandaşın.her.derdiyle.dertlenmek.

1. İbadet Aşkıyla Çalışmak

Bulundukları. görev. süresince. yaptıkları. görevleri. bir. ibadet. şuuru. ile. yapan.belediye.başkanları.bu.nedenle,.mesai.kavramı.göz.etmeden.kurmuş.olduğu.işin.ehli.kadrolarla.ihlasla.çalışarak.bölgesine.hizmet.ederler.

2. İnsan ve Çevre Sorumluluğunun Bilincinde Olmak

Yaptığı.işleri.ve.götürdüğü.hizmetleri.“Halka.Hizmet.Hakka.Hizmet”.şeklinde.gören.başkanlar.görev.yaptıkları.bölgede.bulunan.insanların.ve.çevrenin.bilincin-de.şuurunda.olarak.çalışmaktadırlar..Bu.nedenle.sadece.günü.kurtarma.telaşın-da.olmadıklarından.bugünü.düşündükleri.gibi.aynı.zamanda.gelecek.nesilleri.de.düşünmektedirler..Yeryüzünde.mevcut.olan.ekolojik.dengeyi.düşünerek.insan.ve.kainat.dengesini.korumak.için.azami.gayreti.gösterirler.

3. Devlet Millet Kaynaşmasını Esas Almak

Yıllarca.halkın.devlet.adamlarına.ve.kamu.kurumlarına.karşı.olan.soğukluğunu.gidermek.için.devlet-millet.kaynaşmasını.oluşturmaya.çalışırlar..Bu.maksatla;

a..Halka.karşı.büyüklük.taslamazlar,

b..Gösteriş.yapmazlar,


c.. Sorumlu.oldukları.belediyedeki.tüm.birimleri.halka.açarlar,

d..Halka.güvenler.

Bu.konu.ile. ilgili.olarak.en.somut.örneği.Ramazan.aylarında.görebiliriz..Milli.Görüşçü.Belediye.Başkanları.kurdukları.iftar.çadırlarında.halka.yemek.dağıtmakta.ve.onlarla.aynı.sofrada.iftar.yapmaktadırlar..Yine.halkın.içinde.(özellikle.fakir.olan-lar).rast.gele.seçtikleri.evlere.iftar..saatinde.giderek.bu.insanların.iftar.sofralarına.ortak.olmaktadırlar.

4. Halkla Birlikte Halka Hizmet İçin Çalışmayı Benimsemek

Belediye.başkanları.yürüttükleri.hizmetleri.halkla.birlikte.yürütmek.için.halk.günleri.düzenlemekte,.vatandaşların.bürokraside.yorulmaması.ve.işlerini.kolayca.takip.edebilmesi.için.“Beyaz.Masa”.uygulaması.yapmakta.ve.herkesin.görüşünü.korkmadan.büyük.bir. özgürlük. içinde. görüşünü. söylediği. halk.meclislerini. kur-maktadırlar.

E. MİLLİ GÖRÜŞ ÖNCESİ BELEDİYELERİN DURUMU

27.Mart.2994.tarihinde.yapılan.Mahalli.İdareler.seçimleri.sonucunda.,.Türkiye.genellinde.yerel.yönetimlerde.iktidara.gelen.Refah.Partili.Belediye.Başkanlarının.görev.başında.bulundukları.sürece.yaptıkları. icraatlar.sonucunda.Türkiye.insanı.Milli.Görüş.belediyeciliği. tanışmış.ve.hizmetin.ne.olduğunu.görmüş.ve.bundan.sonra.1994.öncesi..diğer.siyasi.düşüncelerin.yapmış.olduğu.hizmetlerle.kıyaslama.imkanı.bulmuşlardır..Yıllarca.kendilerinin.nasıl.uyutulduklarının.ve.aldatıldıkları-nın.anlamışlardır.

Milli.Görüş.öncesindeki.belediyelerin.durumunu.aşağıdaki.başlıklarda.topla-yabiliriz.

1..Çöp.Çamur.ve.Çukur2..İsraf3..Rüşvet.Yolsuzluk.Kayırmacılık4..Sosyal.Sorunlara.İlgisizlik5..Halktan.Kopuk.Belediyeler6..Çevre.ve.Temizlik.Bilincinde.Eksiklik7..Sorunların.Doğal.Kabul.EdilmesiŞimdi bu durumu aynı başlıklar altında ele alırsak;1. Çöp, Çamur ve Çukur

Milli.Görüş.öncesi.özellikle.büyükşehir.belediyelerin.olduğu.bölgelerde.çöpler.günlük.olarak.toplanmaz,.çöp.kamyonları.hafta.bir.gelirse.çöpler.toplanırdı..An-

112

cak.hafta.da.bir.toplanmanın.sonucu.sokak.başlarında.çöp.dağları.oluşur.bunun.sonucunda.çöp.kamyonları.da.yeterli.gelmezdi..Çöpler.daha.da.artmaya.başladı-ğından.çöp.dağları.gittikçe.büyürdü..

Bu.çöplerin.etrafında.veya.üzerinde.çocukların.oynaması,.insanların.geçmek.durumunda.kalması.yüzünden.hastalıklar.artardı.

Alt. yapı. hizmetlerinin. deki. koordinasyonsuzluk. sonucu. şehrin. her. tarafında.yapılan.kazılar.(su,.atık.su.kanalı,.telefon,.elektrik,.doğal.gaz.vb).sonucunda.yağan.yağmurlarda.her. taraf. çamur.olurdu..Yağışın.olmadığı. zamanlarda. ise.araçların.geçmesi.ve.rüzgarın.esmesi.sonucunda.her.toz.bulutu.içinde.kalırdı..

Yapılan.kazılar.tekrar. iyi.doldurulmadığından.ve.de.zamanla.meydana.gelen.çökmeler.sonucu.şehir.köstebek.yuvalarına.dönerdi..Bu.durumdan.herhalde.en.çok.araba. tamirciler.memnun.kalırdı..Çukurlara.düşme.sonucu.meydana.gelen.araba.arızalar.tamircilerin.işlerini.artırırdı.

2. İsraf

Kullandığım.malzemede.tüyü.bitmemiş.yetimin.hakkı.vardır.düşüncesi.olama-dığından.her. türlü. israf.belediyelerde.hakimdi..Arızalanan.bir.makinenin. tamir.ettirilmesi.kaynakların.israfından.dolayı.aylar.alırdı..Dolayısı.bu.makine.ile.yapı-lacak. işlerin.yapılması.aksardı.. İşyerlerinde.bulunan.personelin.kullandığı.masa.sandalye.vb..şeyleri.modası.geçti.diye.kullanım.ömrü.dolmadan.değiştirilirdi

3. Rüşvet, Yolsuzluk ve Kayırmacılık

Rüşvet.vermeden.belediyelerden.bir.ihale.kazanmak.iş.almak.hemen.hemen.imkansızdı..Bir.liraya.yapılması.gereken.işe.5.lira.ödenirdi..Dolayısı.bu.yolsuzluk-lardan.dolayı.belediye.bütçesi.ile.pek.fazla.bir.şey.yapılamazdı.

Makam.sahipleri.kendi.siyasi.yatırımları.için.hemşerilerini.veya.kendi.siyasi.dü-şüncesinde.olanları..kayırıp.işin.ehli.olup.olmadığına.bakmadan.işleri.ve.ihaleleri.onlara.verirdi..Bunun.sonuncunda.işler.ya.bitirilemez.yada.zamanında.bitmezdi.

4. Sosyal Sorunlara İlgisizlik

Belediye.Başkanı.ve.kurmuş.olduğu.kadro,.kış.geldiğinde.hangi.evde.soba.yan-mıyor,.okullar.açıldığında.hangi.aile.çocuğuna.okul.önlüğü,.defter.kitap.ve.diğer.okul.materyallerini. alamamış,. dini. bayramlarda.hangi. aile.mağdur.diye. ilgilen-mezlerdi..Yine.bölgelerinde.bulunan.sağlık.ocakları.veya.hastanelere.gidip.hangi.hasta.ilaç.alamıyor,.hangi.hasta.sağlık.giderlerini.niye.karşılayamıyor.diye.bir.ilgi.olmazdı.

5. Halktan Kopuk Belediyeler

Temsil.ettiği.ve.yönettiği.toplumla.bir.araya.gelmesi.sağlayan.Ramazan.ayı,.dini.bayramlar,.düğünler.bölgesel.festivaller.vb..durumlarda.belediye.başkanları.halk-


la.birlikte.olmazlardı..Bunun.yerini.zengin.iş.adamlarının,.üst.düzey.bürokratların.düğünlerinde.toplantılarında.boy.gösterirlerdi..Tamamen.halktan.kopuk.bir.hayat.yaşarlardı.

6. Çevre ve Temizlik Bilincinde Eksiklik

Çevreye.ve.Temizlik.konusuna.nasıl.duyarlı.oldukları.yaptıkları.icraatlarla.belli.olan.belediye.başkanları.havanın,.denizin,. içme.sularının.kirli.olmasını.umursa-maz,.bunun.sonucunda.toplum.sağlığı.bozulacakmış.diye.dert.edinmezlerdi.

7. Sorunların Doğal Kabul Edilmesi

İşin. en. kötüsü. ise. yukarıda. saydığımız. problemlerin. belediye. başkanlarınca.doğal.kabul.edilip,.böyle.gelmiş.böyle.gider.mantığı.çerçevesinde.bir.çözüm.ara-yışına.girilmemesiydi..Aynı.başkanların.bu.problemleri.biz.yapmadık.biz.göreve.geldiğimizde.bu.problemler.vardı.biz.ne.yapalım.şeklinde.düşünüyorlardı.

F. MİLLİ GÖRÜŞ İLE BELEDİYE HİZMETLERİNDE DEVRİM

Yukarıda.da.belirtildiği.gibi.27.Mart.1994.yılında.yapılan.mahalli.İdareler.seçimleri.sonucunda.Milli.görüşün.Yerel.Yönetimlerde.iktidara.gelmesi.sonucu.belediyelerde.devrimler.gerçekleşmiştir..Bu.devrimleri.6.ana.başlık.altında.topla-yabiliriz..Bunlar;

5.Görev.Anlayışında.Devrim;.Her.Alanda.Hizmet,

6.Halkla.İlişkilerde.Devrim7.Bütçede.Devrim8.İcraatta.Devrim9.Yatırımlarda.Devrim10. Hizmet.Alanlarının.Genişletilmesinde.DevrimBu.devrimlerle.neler.yapıldığını.şimdi.tek.tek.ele.alalım.1. Görev Anlayışında Devrim; Her Alanda Hizmet

a. Ramazan Çadırları

Özellikle.Büyükşehirlerde.Milli.Görüş.Belediyeciliğinin.başlaması.ile.Ramazan.ayında.şehrin.belli.merkezlerine.Ramazan.çadırları.kurularak.fakirlerin,.evine.ula-şamayanları,.gurbette.okuyan.talebelerin.ve.diğer.ihtiyaç.sahibi.olan.veya.olma-yan.insanların.hep.birlikte.iftar.yapmaları.sağlanmıştır..Bu.çadırlara.zaman.zaman.belediye.başkanları.ve.bürokratları.da.katılmıştır.böylece.vatandaşların.belediye.yönetimi.ile.kaynaşması.sağlanmıştır.

Ayrıca.Ramazan.aylarında.şehirde.bulunan.ihtiyaç.sahibi.aileler.tespit.edilerek.bunların.evlerine.sıcak.yemeklerde.taşınmıştır.

114

Ayrıca.dini.bayramlardaki.tatil.günleri.süresince.belediye.toplu.taşıma.araçla-rının.bedava.olması.insanlara.büyük.kolaylık.ve.fayda.sağlamamıştır..İnsanların.en.azından.senede.iki.kere.birbirlerini.görmelerine.imkan.sağlamıştır.

b..Kültür.Merkezlerinin.Kurulması

Şehirlerde.kurulan.kültür.merkezleri.vasıtası.ile.Anadolu’nun.değişik.yöre-lerinden.gelmiş.farklı.kültürdeki.insanların.kendi.kültürlerini.yaşatmaları.sağ-lanmış..Bu.merkezlerdeki.kütüphaneler.sayesinde.yetişen.neslin.eğitimlerine.yardımcı.olunmuştur.

c..Toplam.Kalite.Çalışmasının.Yapılması

Yapılan.bu.çalışma.ile.belediye.çalışanların.vatandaşlara.daha.iyi.hizmetleri.sağlanmış,.verilen.hizmetin.kalitesi.arttırılmıştır.

d..E-Belediye.Uygulamalarının.Başlatılması

Özellikle.büyükşehirlerde.günlük.yaşantı.oldukça.zor.olmaktadır..İnsanların.belediye.gidip.gelmesi.zor.olduğu.gibi.masraflı.da.olmaktadır..E-belediye.saye-sinde.şehirde.yaşayanlar.belediye.faaliyetlerinden.bilgi.sahibi.olmakta.belediye.olan.borçlarını.(emlak.vergisi.su.vb).internet.üzerinden.yatırabilmektedir.

2. Halkla İlişkilerde Devrim

a..Beyaz.Masa.Uygulamasına.Geçildi

Bu.uygulama.ile.vatandaşın.belediye.ile.ilgili.her.derdi.dinlendi.ve.şikayeti.dikkate.alındı.

En.kısa.zamanda.sonuca.ulaştırılarak.çözümler.bulundu.

b..Halk.Meclisleri.Kuruldu

Özellikle. küçük.yerleşim.birimlerinde.kurulan.bu.meclisler. sayesinde. şehrin.insanı.belediye.uygulamaları.ve.hizmetleri.ile.ilgili.düşüncelerini.belediye.başka-nına.ve.bürokratlarına.söyleme.imkanı.buldu.

c..Halka.Güven.Verildi.

Evvelden.bırakın.içine.girmeye.kapısından.bile.bakmaya.korktuğu.belediyeye.verilen.bu.güven. sayesinde.vatandaşlar. rahatça.girip. işlerini. halletmeye.başla-mışlardır.

d..Halkın.Belediye.Çalışmalarına.Katılımı.Sağlandı

Yapılan.hizmetler.ve.verilen.güven.sonucu.halkın.belediye.çalışmalarına.katılı-mı.sağlandı..Böylece.pek.çok.hizmet.ya.bedavaya.ya.da.çok.ucuza.sağlandı.

e..Halk.Günü.İlan.Edildi


Bugünler.sayesinde.şehirde.ve.aynı.mahallede.yaşayanlar.birbirlerini.daha.iyi.tanımaları.ve.kaynaşmaları.sağlandı.

3. Bütçede Devrim

a..Rüşvetin.ve.İsrafın.Önüne.Geçildi

“Rüşveti.alanda.verende.mel’undur”..hadisi.şerifini.kendilerine.düstur.edinen.milli.görüşçü.belediye.başkanları.sorumlu.oldukları.belediyelerde.rüşvetle.iş.ya-pılmasının.önüne.geçerek. vatandaşın. rahata.bir.nefes. almasını. sağladılar..Aynı.başkanlar.belediye.kaynak.ve.imkanlarının.israf.edilmesini.önleyerek.belediyelere.bereket.getirdiler.

b..Her.İş.Ehline.Yaptırıldı

İşler.ehline.yaptırılarak.uzun.ömürlü.olması.sağlandı..Bu.sayede.partizanlığın.hemşericiliğin.ve.adam.kayırmacılığın.önüne.geçilmiş.oldu..Böylece.belediye.kay-nakların.daha.verimli.kullanılması.sağlandı.

4. İcraatta Devrim

Milli.Görüş.öncesi.yıllarca.süren.projelerin.hazırlanması,.ihalelerin.yapılıp.so-nuçlandırılması.ve.işlerin.bitirilmesi,.milli.görüş.döneminde.en.kısa.zamana.indi-rilmiş.böylece.belediye.bütçesinin.enflasyon.karşısında.erimesi.önlenmiştir.

5. Yatırımlarda Devrim

Milli.Görüşün.yönettiği.belediyelerde.yatırımlarda.bir.devrim.meydana.getiri-lerek.aşağıdaki.işler.yapılmıştır.

a..İller.için.Kalkınma.Raporlarının.Halledilmesi.

b..Belediye.Sorumluluğunda.Olmamasına.Rağmen.Büyük.Projelerin.Uygula-maya.Konulmsaı

c.. Sanayi.Yatırımlarının.Teşvik.Edilmesi

6. Hizmet Alanlarının Genişletilmesinde Devrim

a..Sosyal.Konutlar

İnsanların.ucuza.yaşanabilir.mekanlara.sahip.olması.sağlandı..Bu.sayede.gece-kondulaşmanın.önüne.geçildi.

b..Meslek.Edindirme.Kursları

Okumamış.ve.de.mesleği.olmayan.insanların.bir.meslek.sahibi.olması.saplan-dı..Bu.kurslar.sonucunda.çok.insan.aynı.zamanda.iş.sahibi.oldu.

c..Aş.Evleri.Kuruldu

Bu.evler.sayesinde.fakir.insanların.ihtiyaç.sahiplerinin.sıcak.çorba.içmeleri.sağlandı.

116

d..Eğitime.Destek.Verildi

Okullar.açıldığında.talebelere.defter.kitap.ve.kırtasiye.malzemeleri.dağıtıldı..Yüksek. öğrenim. talebelerine. karşılıksız. burslar. verildi..Milli. Eğitim.Bakanlığı’na.bazı.okullara.spor.salonları.yapıldı.

e..Özürlülere.Lokaller.Yapıldı

Toplum. içinde.her. yere.gidemeyen.ve.de.giremeyen.özürlü. insanlarımız.bu.lokaller.sayesinde.kendi.bazı.sosyal.ihtiyaçlarını.karşılamaya.başladılar.

E. ŞİMDİ Kİ BELEDİYELERİN DURUMU Günlük.yaşantımızda.herkesin.farkında.olduğu.ve.hissettiği.mevcut.belediye-

lerin.durum..un.aşağıdaki.şekilde.özetleyebiliriz.

1..Kaynaklar.Çarçur.Edildi,

2..Halktan.Uzaklaşıldı.

3..Sosyal.Yardımlarla.Fakir.Halkın.İradesi.İpotek.Altına.Alındı

4..Sirk.Gösterileri.ve.Konserlerle.Başarısızlık.Kamufle.Edildi.

5..Halk.Soyuldu..Su.Gaz.ve.Ulaşıma.Yüksek.Zamlar.Yapıldı.

6...İmarda.Haksız.Rantlar.Edindirildi.

7...Kayırmacılık.Yeniden.Hortladı.

8..Hizmetlerin.Önceliği.Değişti.

9...Adalet.Terk.edildi.

F. YEREL YÖNETİMLERDE MİLLİ GÖRÜŞ Daha.önce.yönetimde.bulunduğu.dönemlerde.yapmış.olduğu.icraatlarla.ken-

dini.ispatlamış.olan.Milli.Görüş;

Yaşanabilir.Bir.Türkiye,

Yeniden.Büyük.Türkiye.ve

Yaşanabilir.Bir.Dünya...için...tekrar.yerel.yönetimlerde.görev.almalıdır.

YEREL YÖNETİMLERDE SEÇMEN TERCİHLERİ


A. YEREL SEÇİMLER VE SEÇMEN TERCİHİ

Anayasa’nın.127..maddesine.göre.yerel.yönetimler;.il,.belediye.veya.köy.hal-kının. mahalli. müşterek. ihtiyaçlarını. karşılamak. üzere. kuruluş. esasları. kanunla.belirtilen.ve.karar.organları.kanunda.gösterilen,.seçmenler.tarafından.seçilerek.oluşturulan. kamu. tüzel. kişileridir.. 33. Yerel. yönetimler,. halka. en. yakın. yönetim.birimleri.olma.özelliğini.taşımaktadırlar..Bu.yönüyle.de.demokratik.değerlerle.bir-likte.anılmaktadırlar.. Yerel. yönetimlerden.beklenen.demokratik.değerlerin.ger-çekleşmesi.ya.da.gerçek.anlamda.demokratik.yerel.yönetimlerin.varlığı.için.belki.de.en.önemli.mekanizma.yerel.seçimlerdir.

Yerel.halk,.seçim.sürecinde.kurduğu.yüz.yüze.iletişim.sonucunda.olumlu.bir.izlenim.edindiği,.hizmet.üretebileceğine. inandığı.adaylardan.yana.tercihini.kul-lanmaktadır..Bu.noktada,.adayın.partisi,.siyasi.ve.ideolojik.görüşü.ikinci.plandadır..Dolayısıyla,.Çaha.(2002:.139)’nın.da.belirttiği.gibi.yerel.seçimlerde.yerel.koşullar.ön.plana.çıkmaktadır..Örneğin.belediye.başkanlığı.seçimlerinde.belediye.başkan.adayının.en.önemli.faktör.olması.bir.partinin.yerel.düzeyde.alacağı.oyların.doğru-dan.doğruya.belediyenin.gerçekleştirdiği.icraatlara.bağlı.olduğunu.göstermekte-dir..Ancak,.pratikteki.işleyiş.her.zaman.bu.gerçeğe.uymamaktadır..Kösecik.(2005:.254)’in.de.belirttiği.gibi,.yerel.yönetimlerle.ilgili.literatüre.hâkim.olan.görüşlere.göre.yerel.yönetim.seçimleri.genel.olarak.demokratik.yerel.yönetim.değerlerinin.gerçekleşmesi.açısından.ideal.durumun.uzağındadır..Yerel.seçimlerde,.oy.vermeyi.etkileyen.etkenler,.ulusal.siyasal.sorunlar.karşısında.yerel.sorunların.yeri,.ulusal.parti.tercihlerinin.yerel.seçimlerdeki.tercihlere.yansımaları.açılarından.bakıldığın-da,.yerel.seçimlerin,.ulusal.siyasal.sorunların,.ulusal.parti.tercihlerinin.gölgesinde.kaldığı.genel.olarak.kabul.edilmektedir..Ancak,.bu.genel.görüşlerin.doğruluğu,.18.Nisan.1999.tarihinde.aynı.anda.yapılan.milletvekili.ve.yerel.seçimlerin.sonuçları.ile.Türkiye’de.yeniden. tartışılmaya.başlanmıştır.. Seçim.dönemi.boyunca,.ulusal.politika. sorunlarının. ve. genel. seçim. kampanyalarının. egemen. olması. ve. yerel.seçimlerin,.ülke.gündemini.ve.seçim.döneminin.genel.karakteristiğini.belirleme.açısından.ikinci.planda.kalmasına.rağmen,.18.Nisan.1999.milletvekili.ve.yerel.se-çimlerinin.en.önemli.sonucu.ya.da.en.belirgin.özelliklerinden.biri,.yerel.ve.genel.seçimlerde.seçmen.tercihlerinde.görülen.farklılığın.önemli.boyutlarda.olmasıdır.

Milletvekili.seçimlerinde.farklı.oy.kullanmanın.arkasında.yatan.neden,.millet-vekili.seçimlerinde.parti.tercihinin.öne.çıkmasına.rağmen.yerel.seçimlerde.(bele-diye.başkanlığı).aday.tercihinin.belirleyici.olmasıdır..Bununla.birlikte,.bugün.ulusal.siyaset-yerel.siyaset.ayrımının.büyük.ölçüde.anlamını.yitirdiği.de.belirtilmektedir..Bunun.en.önemli.nedenlerinden.biri,.siyasal.partilerin.hem.yerel.seçim.ortamının.oluşturulmasında.hem.de.seçimle.oluşan.meclislerin.çalışmaları.sırasında.önemli.roller.oynamalarıdır..Dolayısıyla,.siyasal.parti.gerçeğinin,.ulusal.siyaset. ile.yerel.siyaset.arasındaki.bütünlüğü.sağlayan.en.önemli.unsur.olduğu.söylenebilir..Ak-bulut.(2001:.37-38)’a.göre.bu.bütünlük.iki.şekilde.ortaya.çıkmaktadır:.(1).Siyasal.

120

partilerin.yerel.seçimlere.katılmasıyla,.bu.seçimlerde.kişilerin.değil.bir.partiyi.ve.dolayısıyla.ulusal.sorunlara.çözüm.bulma.iddiasıyla.hazırlanan.bir.parti.programı-nı.temsil.eden.siyasal.nitelikli.kişilerin.yarışması.ve.(2).yerel.seçim.sonuçlarının,.siyasal.partilerin.başarısı.ya.da.başarısızlığı.temelinde.değerlendirilmesi..Nitekim.yerel.seçimlerin.milletvekili.seçimleri.karşısında.bir.güvenoyu.ya.da.referandum.olarak.değerlendirilmesi.de.bu.görüşe.dayanmaktadır.

B. ADAY İMAJININ BELEDİYE BAŞKANLIĞI SEÇİMLERİNDE SEÇMEN TERCİHİ-NE YANSIMASI

Seçmenler.genel.olarak.araştırmanın.başında.belirtilen.faktörlerin.etkisi.ile.oy.verme.davranışında.bulunurlar..Bu.faktörlerden.adayın.imajı;.belediye.başkanlığı.seçimlerinde,.milletvekili.seçimlerine.oranla.seçmenin.tercihi.üzerinde.daha.fazla.etkilidir. (Doğan.ve.Göker,.2010:.163)..Nitekim.yerel. yönetim.kuramlarında.da,.yerel. seçimlerde.kişilerin.önemli.olduğu.şeklinde.genel.bir.kabul.vardır..Bu.ka-bul,.ulusal.siyaset.ile.yerel.siyasetin.ayrı.olduğu.varsayımına.dayanmaktadır.(Çitçi,.1989:.13).55.Çünkü.seçmeni.etkilemenin.en.etkili.yöntemi.yüz.yüze.yapılan.ça-lışmalardır.ve.belediye.başkanlığı.seçimlerinde.siyasi.partilerden.çok.adayın.yüz.yüze.yaptığı.çalışmalar.ve.yerel.nitelikteki.hizmetleri.yürütecek.olan.adayın.ken-disi.ön.44.Seçim.sonuçları.için.bkz.Yerel.Seçim.Sonuçları,.http://www.yerelsecim.com/YerelSecim.Sonuclari.asp?SY=1999,. (2012);.Genel.Seçim.Sonuçları,.http://www.yerelsecim.com/.GenelSecim.Sonuclari.asp?SY=1999,.(2012),.Erişim.Tarihi:.10.03.2012.

5.Bu.kuramlar.halkın,.yerel.yönetimlerinin.organlarını.seçerek.yerel.düzeyde.kendi.kendini.yöneteceğini.varsaymaktadır..Bu.süreçte.belirleyici.olan,.demokra-tik.bir.etkinliğin.ulusal.yönetimden.ve.ulusal.yöneltilerden.ayrı.olarak,.o.yer.ya.da.yörede.yürütülmesidir..Böylece,.yerel.sorunlar,.yerel.halkın.tercih.ettiği.yerel.yöneticiler. tarafından.yerel.yönetimler.aracılığıyla.çözülecektir..Nilüfer.NEGİZ.–.Fulya.AKYILDIZ.[178].plandadır..Belediye.meclisi.ya.da.il.genel.meclisi.gibi.yerel.seçimlerde.ise.daha.çok.siyasi.partiler.ön.plandadır.66.Aday.olan.siyasi.aktörün.seçmenin.zihninde.bıraktığı.izlenimler.bütünü.olarak.tanımlanan.aday.imajı;.ada-yın.fiziksel.görünüşü,.yaşam.tarzı,.değişik.konular.ve.sorunlar.karşısındaki.tavrı.gibi.bileşenlerden.oluşmaktadır.(Güllüpunar,.2010:.59)..Bir.siyasi.partinin.kimliği,.ideolojisi,. imaj.ve.vitrini.hakkında.fikir.veren. faktör,.partinin.gösterdiği.adaydır.(İslamoğlu,.2002:.129)..Ancak,.her.durum.ve.şartlar. için.genellenebilecek.aday.imajı.kriterlerinden.bahsetmek.oldukça.güçtür..Mevcut.şartlar,.zaman,.mekan.ve.adaydan.kaynaklanabilecek.bir.çok.faktörün.etkisi.ile.aday.imajı.kriterleri.farklılık-lar.gösterebilmektedir.

Milletvekili.seçimlerinde.seçmen.tek.bir.adayı.olan.bir.partiyi.tercih.ettiğinde,.belki.de.kişisel.olarak.o.adaya.sempati.veya.güven.duymuyor.olabilir..Buna.rağ-


men.benimsediği.partinin.adayı.olduğu. için.ona.oy.vermektedir..Ya.da.belli.bir.adayın.fikirlerini.beğenmesine. rağmen,.adayın.partisinin.ülke.yönetiminde.güç.kazanmasını.istemediği.için.oy.vermeyebilmektedir..Belediye.başkanlığı.seçimle-rinde.ise.seçmen.partiyi.beğenmediği.halde.de.partiden.bağımsız.olarak.adaya.oy.verdiği.görülebilmektedir.(Butler.ve.Collins,.1994:.24)..Bununla.birlikte.yerel.seçimlerde.ulusal.parti.tercihlerinin.ve.siyasal.konjonktürün.etkisi.de.görülebil-mektedir..Çünkü.yerel.seçimlerde.seçmenler.genel.olarak.%75-80.oranında.(en.yakın).milletvekili. seçimlerindeki. ulusal. parti. tercihlerinin. etkisinde. kalarak. oy.kullanmaktadırlar..Aday,.ulusal.parti. tercihleriyle.kendi.partisine.yönelen.oyları.artırmak.ya.da.azaltmak.gibi.bir.etkiye.sahiptir..Dolayısıyla,.yerel.seçimlerde.parti.popülaritesinin.önemi.yanında,.hali.hazırda.başarısını.ispatlamış.ya.da.sahip.ol-duğu.özellikler.dolayısıyla.seçim.kazanma.açısından.şansı.yüksek.olan.bir.adayın.varlığı. son.derece.önemlidir;.bu. iki. faktör,.seçim.başarısı.açısından.birbirini. ta-mamlayan.iki.önemli.unsurdur.(Kösecik,.2005:.266-267).77

6.Siyasi.partiler,.belediye.meclisi.üyelerini.kent.genelinde. liste.halinde.aday.gösterdikleri. için.sandığa.giden.kişi.partiye.oy.vermekte.ve.dolayısıyla.belediye.meclisi. üye. adaylarının. kim. olduğunu. genel. olarak. bilmemekte,. sonuçta. yerel.halk,. kendilerini. herhangi. bir. belediye.meclisi. üyesi. ile. özdeşleştirmemektedir..Buna.bağlı.olarak.ülkemizde.yürürlükte.olan.yerel.seçim.sistemi.içinde,.belediye.meclisine. seçilen. üyelerin. belediye. sınırları. içinde. yaşayan. vatandaşları. gerçek.anlamda.temsil.ettiğini.ve.demokratik.olduğunu.ileri.sürmek.zordur.(Polatoğlu,.2000:.167).

7.2004.yerel.yönetim.seçimlerinde.bu.durumu.destekleyen.örnekler.yaşan-mıştır. . 3. Kasım. 2002. seçimlerinde. Kalkınma. Partisi. (AKP). ve. Cumhuriyet. Halk.Partisi.(CHP),.bazı.kritik.belediyelerde.seçimi.kazanma.şanslarını.sağlamlaştırmak.için.3.Kasım.2002.seçimlerinde.Meclis.dışında.kalan.partilere.mensup.adaylardan.18.Nisan.1999’da.seçilen.bazı.belediye.başkanlarını.partilerinden.aday.göstermiş-lerdir..Bu.durum,.başarılı. aday.olmanın. tek.başına. seçimi.özellikle.büyük.kent-lerde. kazandırmaya. yetmeyeceğini. gören. belediye. başkanlarının. popüler. parti.desteğini.arkalarına.alarak.bir.kez.daha.seçilmeyi.garanti.etme.çabası.olarak.da.anlaşılmalıdır.(

Belediye.başkanı.adayının.fiziksel.ve.kişisel.özellikleri,.eğitimi,.iletişim.becerisi,.geleceğe.dair.projeleri,.ideolojisi.ve.hemşeri.olma.durumu.gibi.özelliklerinin.top-lamı.olan.“adayın.imajı”.seçmenin.oy.verme.davranışını.etkilemektedir..Aşağıda.adayın.imajını.oluşturan.bu.özellikler.kısaca.incelenmiştir.

1. Fiziksel Özellikler

İmaj,.gerçekte.çok.geniş.bir.içeriğe.sahip.bir.kavram.olmakla.birlikte.Türkçe’de.dar.bir.çerçevede.ele.alınmıştır..Saç.ve.giyim.tarzıyla.ilgili.fiziksel/somut.anlamlar.olduğu.gibi,.yalan,.aldatıcılık.gibi.soyut.anlamlar.da.yüklenebilmiştir..Ama.genel.

122

itibariyle.imajın.Türkçe’deki.karşılığının.görüntüye.dayalı.bir.kavram.olduğu.ifade.edilebilir.(Yıldız,.2002:.20;.Ural,.2002:.6).88

Görüntü. ve. imaj. genellikle. birbirine. karıştırılmaktadır.. İnsanların. görüntüsü.o.kişinin. imajıymış.gibi.algılanmasına.neden.olabilmektedir..Bu.durum.görselli-ğin.imaj.konusunda.önemli.bir.unsur.olduğunu.göstermektedir..Ancak.imaj.daha.çok.bir.anlamı.ifade.etmektedir..Görüntüler.burada.ifade.edilen.anlamı.yaratan.gösterendir..Yani.duyularla.algılanan.gösteren.ve.kavramsal.olarak. ifade.edilen.gösterilen.birleşerek.yeni.bir.boyut.kazanmaktadır..Bu.da.imajı.oluşturmaktadır.(Güllüpunar,.2010:.63)..İmaj.açısından.giysiler.özel.bir.öneme.sahiptir.ve.gözle.gö-rülen.her.şey.birer.amblemdir..Bu.amblemler.bir.düşünceyi.temsil.etmekte,.ona.vücut.vermek.için.var.olmaktadır.(Yıldız,.2002:.26)..İmajın.oluşumunda.görselliğin.ön. planda. olmasından. dolayı. birçok. siyasal. iletişim. kampanyasında. olumlu. bir.aday. imajı. oluşturma. açısından. görüntüye.özel. bir. önem.verilmektedir.. Fotoğ-raflar,.simgeler,.daha.gerçeklik.duygusu.yaratmak.amacıyla.hizmet.resimlerinin.kullanılması.bu.görselliklerden.bazılarıdır..Çünkü.insanlar.uzun.metinleri.okumak-tan.kaçınabilir..Dolayısıyla.görsel.mesajlar.daha.hızlı.bilgilendirici.iletişim.imkânı.sağlayabilir.(Güllüpunar,2010:.64).

2. Kişisel Özellikler

Adayın.sahip.olduğu.kişisel.özellikler.(insani.yönü,.güvenilirlik,.yaradılış.özellik-leri,.mücadeleci.olması,.duygusal.olması,.ahlak.anlayışı,.yaptırım.gücü,.iş.bitirme.becerisi.gibi).de.imajın.bir.parçasını.oluşturmaktadır..Adayın.dürüstlüğü.ve.gün-lük. yaşam.alanında.ortaya. çıkan. sorunlarla. ilgili. yetkinliği. seçmenin. tercihinde.önemli.bir.faktör.olabilmektedir..Kişisel.özellikler.doğuştan.kazanılabileceği.gibi.sonradan.da.edinilebilir.

88.Bu.çalışma.için.uygulanan.ankette.de.seçmenin.adayda.aradığı.fiziksel.gö-rüntü.(cinsiyet,.fizik,.boy,.kilo,.saç,.giyim.tarzı.gibi).sorularına.yer.verilmiştir..Nilü-fer.NEGİZ.–.Fulya.AKYILDIZ.[180]

Adayın.sahip.oluğu.kişisel.özellikler.adayın.imajının.bir.parçası.olmasına.kar-şın.uzun.bir.süre.adayın.imajının.adayın.kişisel.özelliklerinden.oluştuğu.düşünül-müştür..Bu.anlamda.adayın.imajının.diğer.duyusal.ve.bilişsel.öğelerle.birlikte.ele.alınması.oldukça.yenidir..Adayların.kişilikleri.seçmenler.üzerinde.önemli.etkiler.bırakabilir..Bu.nedenle.kimi.adaylar.seçmen.kitlesinin.beklentileri.doğrultusunda.kişiliklerini.(dürüstlük,.dindarlık.gibi).ön.plana.çıkararak.başarı.elde.etmeye.çalı-şırlar.

3. Eğitim

Adayın.eğitim.durumu,.mesleği.ve.belediye.hizmetleri. konusundaki.bilgi. ve.becerisi.de.seçmenin.tercihini.etkiler.ve.adayın.imajının.önemli.bir.parçasını.oluş-turur..Adayın.mesleği.ve.geçmiş.deneyimleri.onun.yeterlilik.açısından.değerlendi-


rilmesinde.önemli.bir.unsur.olarak.ortaya.çıkabilir..Çünkü.mevcut.başkanın.tekrar.aday. olması. durumunda. seçmenler. tarafından. değerlendirilmesi. yaptığı. işlerle.paralellik.gösterirken.ilk.kez.aday.olanın.değerlendirilmesi.daha.çok.mesleği.ve.geçmiş.deneyimleri.ölçüsünde.olabilmektedir.(Güllüpunar,.2010:.101).

Belediye.başkanlık.seçimleri.söz.konusu.olduğunda.adayların.meslekleri.seç-menlerin. karar. verme. sürecinde. etkili. olabilmektedir.. Adayın. hukukçu. olması,.mühendis. olması,. eğitimci. olması,. başarılı. bir. tıp. doktoru. olması. seçmenlerin.kararlarında.yönlendirici.bir.unsur.olarak.ortaya.çıkabilmektedir..Kamil.Kaya.tara-fından.Isparta’da.yapılan.bir.araştırmada99.seçmenlerden.belediye.başkanlık.se-çimlerinde.başkan.adayının.mesleğiyleilgili.değerlendirme.yapmaları.istenmiştir..Belediye.başkanının.hangi.meslekten.olması.gerektiği.ile.ilgili.soruya.araştırmaya.katılanların.%.49.3’ü.mimar/mühendis,.%.10.7.iş.adamı,.%.8.6’sı.hukukçu,.%.7.9’u.bürokrat,.%.6,3’ü.esnaf.ve.%.5.3’ü.öğretim.üyesi.cevabını.vermiştir..Bu.durum.seçmenlerin.cinsiyetleri,.eğitim.durumları.ve.adayın.Ispartalı.olup.olmaması.gibi.değişkenlerle.kıyaslandığında.da.yukarıda.belirtilen.meslek.sıralarında.önemli.bir.farklılık.olmadığı.görülmüştür.(Güllüpunar,.2010:.121-122).

4. İletişim Becerisi

Adayların.halkla.kurduğu.iletişim,.gür.ve.etkileyici.bir.ses.tonuna.sahip.olma,.konuşma.üslubu,.jest.ve.mimikleri,.bir.metne.bağlı.kalmadan.konuşma.becerisi,.konuşurken.dinleyenleri.coşturma.gibi.özellikleri.de.seçimlerde.seçmen.tercihi-ni.yakından.ilgilendirmektedir..Adayın.halkla.kurduğu.iletişimde.kullandığı.dil.ve.verdiği.mesaj.oldukça.önemlidir..Kullanılan.dil,.halkın.anlayacağı.şekilde.olmalı.ve.verilen.mesajlar.da.kısa,.basit.ve.doğrudan.hedefe.yönelik.olmalıdır.

99.Araştırma.için.bkz..Kaya,.Kamil,.Yerel.Seçimler:.Seçmen.Davranışını.Etkile-yen.Faktörler,.Fakülte.Kitabevi,.Eskişehir,.2004..Yerel.Seçimlerde.Seçmenin.Tercihi.Üzerinde.Aday.İmajının.Etkisi:.Uşak.Örneği.[181]

Toplumun.desteğini.ve.güvenini.sağlamak.gerek.partiler.gerekse.adaylar.için.büyük.önem.taşımaktadır..Halkla.kurulan.iyi.ilişkiler.sadece.seçim.sürecinde.değil.seçildikten.sonra.da.önemini.korumaya.devam.etmektedir..Çünkü.halkla.ilişkiler.reklamcılık.gibi.geçici.ya.da.kısa.süreli.bir.faaliyet.değil.sürekli.bir.faaliyettir.(Bu-dak.ve.Budak,.2000:.18)..Siyasal.halkla.ilişkilerin1010.temel.amacı,.verimli.bir.ile-tişim.kurup,.parti-aday.ile.seçmenler.arasında.olumlu.beşeri.ilişkiler.yaratmak.ve.adayın.faaliyetleri.hakkında.seçmenlere.bilgi.vererek.olumlu.bir.imaj.yaratmaktır..Adayların.siyasal.imaj.oluşturmalarında.önemli.bir.unsur.da.beden.dilini.öne.çı-karmalarıdır..Beden.dili,.sözlü.iletişimin.olmadığı.durumlarda.da.insanlar.arasında.etkileşimi.sağlamakta.ve.iletişim.sürecinin.önemli.bir.belirleyicisi.olmaktadır..Bu.etkiyi.yaratan.faktörler;.karşılaşılan.kişinin.beden.dilinden.kullandığı.kelimelere,.kişinin.taşıdığı.aksesuarlardan.içinde.bulunduğu.fiziksel.ortamın.nesnelerine.ka-dar.geniş.bir.dağılım.göstermektedir..Yani.adayın.dış.görünüşü,.yarattığı.izlenim.

124

gibi.bütün.bu.faktörlerin.bileşkesi.aday.hakkında.seçmen.algılayışında.önemli.bir.yer.bulmakta.ve.aday.söz.konusu.çerçeve.içinde.yorumlanmaktadır.(Balcı,.2003:.153).

5. Geleceğe Dair Projeler

Adayın. imajının.bir.bölümünü.de.adayın.seçim.sürecinde.ele.aldığı.konular,.projeler,.sorunlara.yönelik.ürettiği.çözüm.önerileri.oluşturmaktadır..Seçim.kam-panyalarında.ülke,.bölge.veya.şehrin.sorunlarına.yönelik.adayın.söylemleri.ve.tu-tumları.onun.seçmenler.tarafından.algılanmasında.önemli.bir.etken.olarak.ortaya.çıkmaktadır..Özellikle.seçmenin.eğitim.düzeyi.arttıkça.adayın.toplumsal,.ekono-mik.ya.da.yerel.sorunlara.yönelik.söylemleri.daha.fazla.önem.kazanmakta.ve.ada-yın.seçmen.nezdindeki.imajının.oluşmasında.en.önemli.bölümü.oluşturmaktadır..Adayın.seçimde.işleyeceği.konu.ya.da.konuların.nasıl.bir.yaklaşımla.ele.alınacağı.adayla.ilgili.seçmen.algılaması.bakımından.önemlidir..Bu.nedenle,.ele.alınan.konu.ya. da. konuların. seçim. kampanyasında. öne. çıkarılması. ve. adayın. rakiplerinden.farklı. duruşunun. sergilenmesi. imaj. oluşumunda. çeşitli. etkiler. doğurabilmekte-dir..Adayın.özellikle.güncel.sorunlara.yönelik.geliştirdiği.yaratıcı.çözüm.önerileri.ve.projeleri.seçmen.açısından.adaya.olumlu.bir.imaj.yaratacaktır..Bu.nedenle.bu.çözüm.önerileri.ve.projelerin.seçim.kampanyasında.ön.plana.çıkarılmasında.ve.belirli.aralıklarla.hatırlatılmasında.fayda.vardır..Seçmenler,.bir.adayın.projelerin-den.ve.seçim.vaatlerinden.büyük.ölçüde.etkilenmektedir..Toplumların.siyasal.bi-linçleri.ve.eğitim.düzeyleri

10.Siyasal.halkla.ilişkiler,.partinin.ve.adayın.izlemekte.olduğu.yolun.halka.be-nimsetilmesi,.çalışmalarının.sürekli.ve.tam.olarak.halka.duyurulması,.uygulama-lara.karşı.olumlu.bir.hava.yaratılması,.bunun.yanı.sıra.halkın.ne.düşündüğünün.ve.seçmen.olarak.beklentilerinin.neler.olduğunun.hayata.geçirilmesi.sürecidir.(Öz-soy,.2004:.51)..Bu.anlamda.halkla.ilişkiler.propagandadan.farklı.olarak.çift.yönlü.bir.faaliyet.olma.özelliği.taşımaktadır.(Budak.ve.Budak,.2000:.18)..Nilüfer.NEGİZ.–.Fulya.AKYILDIZ.[182].arttıkça,.plan.ve.projeleri.inceleme.ve.ona.göre.karar.verme.ihtimalinin.artacağı.beklenebilir..Bu.nedenle,.adayın.plan.ve.projeleri.önemli.bir.referans.kaynağı.olarak.görülmelidir..Öte.yandan.rakipler.bir.adayın.konumunu.bozmak.için.onun.plan.ve.projelerinin.zayıf.yönlerine.saldırırlar..Geleceğe.ilişkin.plan.ve.projeler.hazırlamak.ciddi.ve.bilimsel.araştırmaları.gerektirir..Bu.şekilde.adayın.seçilmesi.durumunda.projelerini.gerçekleşmesi.mümkün.olabilir.

6. İdeoloji-Parti

Adayın.imajının.bir.bölümü.de.adayın.bir.ideolojiye.sahip.olup/olmaması,.si-yasi.deneyimi,.bir.partinin.adayı.ya.da.bağımsız.aday.olması.gibi.siyasi.faktörler.oluşturmaktadır..Seçmenin.oy.verme.davranışında.siyasi.parti.veya.adaylara.ba-ğımlılık.oldukça.etkilidir.(O’Cass,.2001:.1010)..Bu.bağımlılığı.sağlamak.için.partile-rin.ve.adayların.dikkatlerini.ilk.kez.oy.kullanacak.seçmenlere.yöneltmeleri.gerekir..


Çünkü. ilk. kez. oy. kullanacaklar. partiye. kazandırılırsa,. bu. seçmenlerin. o. partiye.bağımlılığını.sürekli.hale.getirmek.mümkün.olabilecektir.(Lees-Marshment,.2002:.124)..Günümüzde.seçmen.tercihi.bakımından.ideolojik.bağlılık,.ideoloji.kavramı-nın.ilk.ortaya.atıldığı.yıllarda.olduğu.gibi.güçlü.bir.etkiye.sahip.olmamakla.birlikte,.oy.verme.davranışı.bakımından.önemini.sürdürmektedir..Ancak.seçmenin.söz.ko-nusu.siyasal.doku.uyuşmasına.yerel.seçimlerde.daha.az.önem.verdiği.gözlenmek-tedir..GENAR.tarafından.on.dört.ilde.2527.kişi.ile.yüz.yüze.görüşerek.gerçekleş-tirilen.araştırma,.yerel.seçimlerde.aday.faktörünün.parti.tercihinden.iki.kat.daha.fazla.önemli.olduğu.sonucunu.elde.etmiştir.(Özsoy,.2004:.24-25)..Ancak.yine.de.yerel.seçimlerde.parti.başkanı.ve.parti.imajının.yoğun.olarak.işlenmesi,.yerel.aday.açısından.önemli.bir.avantaj.sağlayabilir..Her.ne.kadar.seçmenlerin.parti.bağımlı-lıklarının.giderek.azaldığı.söylense.de;.ilk.imaj.oluşumu.açısından.adayın.partisi.ile.ilgili.seçmen.algısının.önemli.etkisi.olduğu.söylenebilir..Özellikle.siyasal.özgürlü-ğün.veya.siyasal.değerlerin.merkezden.yerele.doğru.aktığı.toplumlarda.bu.durum.daha.açık.olarak.görülebilir..Bu.bakımdan.yerel.seçim.kampanyalarında.partinin.veya.parti.kimliğiyle.bütünleşmiş.parti.genel.başkanının.kullanılması.adayın.eksik-liklerini.kapatabilir..Bu.durum,.siyasal.geçmişinde.ya.da.sosyal.yaşamında.başarılı.verilere.sahip.olmayan,.toplumsal.sistemde.siyasal.üretimleri.çok.fazla.bulunma-yan.adaylar.için.daha.geçerli.olabilir.(Güllüpunar,.2010:.75).

7. Hemşericilik

Adayın.doğduğu.şehir,.adayın.imajının.önemli.bir.parçasıdır..Adayın.seçimler-de. aday. olduğu.bölgede.doğmuş. ve. yetişmiş. olması,. seçmen. tercihi. açısından.hemşericilik.düşüncesiyle.önem.kazanabilmektedir..Söz.konusu.faktör,.adayın.ve.bölge.halkının.birbirlerini.yakından.tanımaları.ve.adayın.Yerel.Seçimlerde.Seçme-nin.Tercihi.Üzerinde.Aday.İmajının.Etkisi:.Uşak.Örneği.[183].bölge.sorunlarını.ve.bunlara.yönelik.geliştirilecek.yerel.çözüm.önerilerinin.isabeti.açısından.önemlidir.

Hemşericilik.olgusu,. seçmenler.arasındaki. farklılıkların.arttığı.büyük.kent.ve.metropollerde.daha.fazla.ön.plana.çıkmaktadır..Bu.durumda.seçim.kampanyası.daha.çok.hemşericilik.temeline.dayandırılarak.yürütülmektedir.

ŞEHİRLEŞME VE BELEDİYECİLİK


İyi.yetişmiş.ve.eğitilmiş.insanlar.ancak.doğru.karar.alabilir,.sağlıklı.politikalar.ve.projeler.üretebilirler..

Bu.eğitim.programı,.toplumsal.kalkınmayı.gerçekleştirecek,.halkımızın.gelece-ğe.tam.bir.güven,.huzur.ve.refah.içinde.ilerlemesini.sağlayacak.siyasal.kadroların.eğitilmeleri.hedeflemektedir..

◊ Başarılı.bir.belediye,.kentinin.ve.kentlisinin.sorunlarını,.potansiyelini.en.iyi.şekilde.tespit.eden,.bu.tespitler.doğrultusunda.kentin.gelecek.vizyonunu.ortaya.koyabilen.ve.bu.vizyona.ulaşabilmek.için.de.kentlilerin.önünü.açabilen.belediye-dir.

◊ Belediyecilik.vatandaşların.yararına.olan.tüm.sorunların.çözüldüğü.yerdir..Belediyecilik.denince.ilk.akla.gelen.altyapı.ve.yol.gibi.rutin.işler.geliyor,.ama.bele-diyeciik.sosyal.hizmetlerle,.yapılan.ve.yapılacak.olan.yatırımların.vatandaşın.men-faatine.hizmet.veren.kurumdur...

◊ Bölge.Planı:.DPT.tarafından.yapılır..◊ Çevre.Düzeni.Planı:.Çevre.Bakanlığı.(Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığı. ise.yet-

kinin.kendisinde.olduğunu.iddia.etmektedir)1/100.000,.1/50.000.veya.1/25.000.ölçekte.planlardır.

◊ Nazım.Plan:.1/5000.ölçekli.ve.Büyükşehir.Belediyesi.tarafından.hazırlanır

◊ Uygulama.İmar.Planı:.İlçe.Belediyeleri.tarafından.1/1000.ölçekli.ve.Nazım.Plana.uygun.olarak.hazırlanır.

Arsa:.Yerleşim.alanları.içinde.veya.dışında.ilgili.kuruluşlardan.uygun.görüş.alı-narak.konut,.sanayi,.turizm.ve.benzeri.amaçlarla.yerleşim.için.imar.planı.yapılmış.veya.bu.amaçla.kullanılan.planı.bulunmayan.kasaba,.belde.ve.köy.yoğun.yerleşim.alanları.içinde.kalan.arazilerdir.

◊ Ayrık.nizam:.Hiç.bir.yanından.komşu.binalara.bitişik.olmayan.yapı.nizamıdır.

◊ Düzenleme.ortaklık. payı:.Düzenlemeye. tabi. tutulan. yerlerin. ihtiyacı. olan.Milli. Eğitim.Bakanlığına. bağlı. ilk. ve. ortaöğretim. kurumları,. yol,.meydan,. park,.yeşil.saha,.genel.otopark.gibi.umumi.hizmetlere.ayrılan.ve.tescile.tabi.olmayan.alanlar.ile.ibadet.yeri,.karakol.yerleri.ve.ilgili.tesisler.için.kullanılmak.üzere,.dü-zenleme.dolayısıyla.meydana.gelen.değer.artışları.karşılığında.düzenlemeye.tabi.tutulan.arazi.ve.arsaların,.düzenlemeden.önceki.yüzölçümlerinden.%40’a.kadar.düşülebilen.miktar.ve/veya.zorunlu.hallerde.malikin.muvafakatı.ile.tespit.edilen.bedeldir.

◊ Dağıtım.cetveli:.Her.imar.adası.için.ayrı.olarak.düzenlenen.ve.bu.düzenleme.sonucu.meydana.gelen.parsellerin,.hangi.kadastro.veya.imar.parsellerinden,.nasıl.oluştuğunu,. kadastro. ve. imar. parsellerinden. alınan. düzenleme.ortaklık. payını,.

130

gerektiğinde.malikin.muvafakatı.ile.terk.edilen.alanları.ve.kamulaştırılan.alanların.miktarlarını.gösteren.cetveldir.

◊ İmar.parseli:.İmar.adaları.içerisindeki.kadastro.parsellerinin.İmar.Kanunu,.İmar.Planı.ve.yönetmelik.esaslarına.göre.düzenlenmiş.şeklidir.

◊ İmar.adası:. İmar.planında,.yol,.genel.ve.bölge.otoparkı.ve.orman.gibi.ka-muya.ayrılmış.alanlarla.tamamı.veya.bir.kısmının.çevrili.olduğu.arazi.parçasıdır.

◊ Plan.değişikliği:. Plan. ana. kararlarını,. sürekliliğini,. bütünlüğünü,. teknik. ve.sosyal.donatı.dengesini.bozmayacak.nitelikte,.bilimsel,.nesnel.ve.teknik.gerekçe-lere.dayanan,.kamu.yararının.zorunlu.kılması.halinde.yapılan.plan.düzenlemele-ridir.

◊ İfraz:.İmar.açısından.taşınmazın.(parselin).imar.mevzuatına.uygun.inşaata.elverişli.imar.parseline.ayrılmasıdır.

◊ Tevhid. (Birleştirme). İmar.mevzuatı. yönünden. “tevhid”,. aynı. veya. değişik.kişilere.ait.birbirine.bitişik.taşınmazların,.plan.ve.mevzuata.göre.bir.araya.getiril-mesi,.birleştirilmesidir.

◊ Halihazır. harita:. Belirli. bir. sahanın. mevcut. durumunu,. imar. yönünden.önemli.olan.tabi.ve.suni.tesislerini.belirli.bir.ölçekte.gösteren.haritadır.

◊ Taban.alanı.kat.sayısı.(TAKS):.Taban.alanının.parsel.alanına.oranıdır.

◊ Emsal:(inşaat.alanı.kat.sayısı-KAKS).Yapı.inşaat.alanının.imar.parseli.alanına.oranıdır.

◊ Piknik.ve.eğlence.(rekreasyon).alanları:.Kentin.açık.ve.yeşil.alan.ihtiyacı.baş-ta.olmak.üzere,.kent.içinde.ve.çevresinde.günü.birlik.kullanıma.yönelik.ve.imar.planı.kararı.ile.belirlenmiş;.eğlence,.dinlenme,.piknik.ihtiyaçlarının.karşılanabile-ceği.lokanta,.gazino,.kahvehane,.çay.bahçesi,.büfe,.otopark.gibi.kullanımlar.ile,.tenis,. yüzme,.mini.golf,.otokros.gibi.her. tür. sportif. faaliyetlerin.yer.alabileceği.alanlardır..Bu.alanda.yapılacak.yapıların.emsali.(0.05).i,.yüksekliği.(6.50).m.’yi.ge-çemez.”

◊ Yoldan. ihdas:.Arsa.ve.arazi.düzenlemesinde. tescil.dışı. kadastro.yollarının.imar. adalarına. isabet. ederek. yol. vasfını. kaybetmesi. ile. oluşan. alanlara. yoldan.ihdas.denir.

◊ Plan.müellifi:.En.az.dört.yıllık.lisans.eğitimi.veren.fakülte.veya.bunlara.denk-liği.yetkili.makamlarca.kabul.edilen.yüksek.öğretim.kurumlarının.şehir.planlama.veya.şehir.ve.bölge.planlama.bölümünden.mezun.olmuş.şehir.plancıları.veya.şe-hir.ve.bölge.plancıları.veya.kent.plancıları.ile.bu.kişilerin.ortak.olduğu.tescilli.büro.ve.şirketleri.ifade.eder.


◊ Kentsel.Dönüşüm(Gecekondu.Dönüşüm):.Kentlerdeki.çarpık.yapılaşma.ve.yarattığı.sorunların.çağdaş.şehircilik.ilkeleri.ve.planlama.esaslarına.uygun.olarak.yeniden.yapılandırılmasını.sağlamak.üzere.kentsel.dönüşüm.projeleri.gündeme.gelmiştir..Gecekondu.dönüşüm/kentsel.yenileme.projelerinde,.“kent.içinde.kaçak.yapılaşma.alanları.ile.ekonomik.ömrünü.doldurmuş.bulunan.çöküntü.alanlarının,.gerekli. tüm.kentsel.ve.sosyal.donatı.hizmetleri.getirilerek,.olası. tüm.doğal.afet.riskleri.de.bertaraf.edilecek.şekilde.yeniden.fenni.ve.sıhhi.standartlara.haiz.bir.şekilde.yapılandırılması”.amaçlanmaktadır..

◊ İmar.veya.imar.hukuku.;köy.ve.belediyelerin,.belirli.planlar.ve.programlar.dahilinde,.imar.ve.inkişafıyla.ilgili.ilkeleri.ihtiva.eden.objektif.hukuk.kurallarıdır.

◊ İmar.uygulamalarının.yasal.dayanakları.şu.şekildedir:..3194.sayılı.İmar.Ka-nununun.18..maddesi.uyarınca.yapılan.imar.uygulaması,..2981.sayılı.Yasanın.10/c.maddesi.uyarınca.yapılan.ıslah.imar.uygulamaları,.2981.sayılı.Yasaya.3290.sayılı.Yasa.ile.getirilen.ve.3194.sayılı.İmar.Kanununun.18..maddesine.eklenen.Ek.Mad-de.1.uygulaması.ve.2981.sayılı.Yasanın.10/b.maddesi.uygulamasıdır..

◊ 3194.sayılı.İmar.Kanunu’na.göre.arazi.ve.arsa.düzenlemesi.ise,.belediye.ve.mücavir.alan.sınırları. içinde.belediyece,.bu.sınırlar.dışında. ise.valiliklerce,. imar.hududu.(plânı).içinde.bulunan.binalı.veya.binasız.arsa.ve.arazilerin.malikleri.veya.diğer.hak.sahiplerinin.muvafakatı.aranmaksızın.birbirleri.ile,.yol.fazlaları.ile,.kamu.kurumlarına.veya.belediyelere.ait.bulunan.yerlerle.birleştirilmesi,.bunları.yeni-den. imar. plânına. uygun. ada. ve. parsellere. ayrılması,.müstakil,. hisseli. veya. kat.mülkiyeti.esaslarına.göre.hak.sahiplerine.dağıtılması.ve.re’sen.tescil.işlemlerinin.yapılmasıdır..

◊ 5237.sayılı.Türk.Ceza.Kanununun.“İmar.kirliliğine.neden.olma”.başlığını.ta-şıyan.184..maddesinin.birinci.fıkrasında,.yapı.ruhsatı.almadan.bina.yapan.ve.yap-tıran.kişiye.bir.yıldan.beş.yıla.kadar.hapis.cezası.verileceği.hükme.bağlanmıştır..Bu.cezalandırma.şekli.Türk.Hukukunda.yenidir..Bu.suça.kısaca.kaçak.bina.suçu.diyebi-liriz..Bu.madde.12.10.2004.tarih.ve.25611.sayılı.Resmi.Gazetede.yayımlanmış.ve.ve.1.Nisan.2005.tarihinde.yürürlüğe.girmiştir.

◊ Şehircilik.geçmişi.tahrip.etmeden,.insanını.üzmeden.geleceği.planlamaktır..Birbirini.taklit.eden,.estetik.kaygı.ve.çevresel.mesuliyetten.mahrum.mahallelerin.sıkıştırdığı.bir.şehirleşmenin.yarına.bırakacağı.tek.şey.kaostur.

Günümüze.kadar.olagelen.ve.kentsel.sorunlara.kısa.vadeli.çözümler.getirmek.isteyen.düşüncenin.egemen.olması.sonucunda.kentler.(özellikle.gelişmekte.olan.ülke.kentleri).bugünkü.karmaşık.düzene.erişmiştir..Ancak.olması.gereken,.insana.saygılı,. insan.ölçeğinde,. insanın.geçmişini. göz.önünde.bulunduran.bugünkü.ve.gelecekteki. gereksinimlerine. yanıt. verebilecek,.uzun. vadeli,. köktenci. bir. yakla-şımla.kent.planlamanın.yapılması.ve.bu.doğrultuda.kent.bilincinin.verilmesidir.

132

Kentsel. yaşamda.özellikle. çalışma. koşullarının. tekdüzeleşmesi. sonucu. kent-li.birey.ruhsal.bağlamda.gerilimler.yaşamaktadır..Günümüz.şehircilik.anlayışı.ve.imar.yasası.sonucu.kentlerde.yüksek.yapılar.düz.koridorlar.oluşturmuş,.ana.yol.ve.sokaklar.oluşmuştur.

Doğal.bir.varlık.olan. insan,.doğal.olmayan,.doğal.olmamakla.yetinmeyip.hiç.bir.estetik,.sanatsal.ve.insansal.kaygı.taşımayan.bu.anlayış.sonucu.küçülmekte,.yalnızlaşmakta.ve.giderek.bu.dev.kentsel.cenderede.yitmektedir.

Büyük.kentlerde.yaşanan.sıkıntılara.bakıyorsunuz,.karşınıza.trafik.sorunu.çıkı-yor..Aslında.trafik,.dolayısıyla.ulaşım.bir.planlama.sorunudur..Sağlık.sorunu.diye-cek.olursanız,.hastane.önünde.bekleyen.kuyruklar.da.bir.planlama.sorunudur..Bir.sınıfta.60.kişinin.okuması.da.bir.planlama.sorunudur..Dolayısıyla.bunların.tamamı.şehir.planlamacılığının.içindedir..Olaya.yalnızca.kenti.büyütmek,.konut.sayısını.ar-tırmak,.konut.için.alan.oluşturmak,.düzenlemek,.güzelleştirmek.gibi.bakmıyoruz..Şehir.planlamacılığı.bundan.çok.daha.kapsamlı.bir.süreçtir....

Engelliler,.yaşlılar,.kadınlar,.çocuklar.hatta.hayvanlar.gibi.tüm.ihtiyaç.grupları.belirlenmeli.ve. ihtiyaçları.karşılanmalıdır..Medeni.bir.ülkenin.en.önemli.özelliği.budur..Bizim.en.önemli. sorunumuz.bu.anlamda.yaşanan.eksikliklerdir..Şimdiye.kadar.yürütülmüş.olan.uygulamalara.baktığımızda.bunların.hep.göz.ardı.edildiğini.görüyoruz..Engelli.insanımız.sokağa.çıktığında.yürüyemez,.merdivenlerini.çıkmak.zorunda.olduğu.kamu.binasına.bile.giremez..Veya.engelli.bir.öğrencimiz.üst.kata.çıkıp.derse.giremez..Çocuklara.yönelik.birtakım.donatılar.eksiktir..

İlk.olarak.söz.konusu.kent.için.bir.vizyon.ve.misyon.tanımlanmalı..Örneğin.bi-zim.ilçe.belediyelerimize,.web.sayfalarına.baktığımız.zaman.birçoğunda.bunu.gö-remezsiniz..Çünkü.o.ilçe.için.bir.vizyon.ve.misyon.tanımlanmamıştır.

◊ Bir.kenti(il,.ilçe,.belde).iyi.yönetebilmek,.o.şehri.iyi.tanımak.ve.doğru.karar-lar.vermekten.geçer..

◊ Bir.kenti.iyi.tanımak.ise,.o.şehrin.sosyal.ve.mekansal.yapısı.hakkında.doğru.bilgilere.sahip.olmak,.anlayabilmek.ve.analiz.yapmakla.mümkün.olur..

Belediyecilik;.duyarlılık,.tecrübe,.birikim,.entelektüel.bakış,.rasyonalite,.feda-karlık,.cesaret.gerektirir..Bu.özelliklere.sahip.olmayan.insanların.kent.yönetimin-de.olmayışları. ne. kadar.büyük. sıkıntı. ise.bir. başka.önemli. sıkıntı. ise. kentlerde.yaşayan.insanların.yaşadıkları.kente.yeteri.kadar.sahip.çıkmayışlarıdır.

KENTSEL DÖNÜŞÜM


A. KENTSEL DÖNÜŞÜMLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

1- Kentsel Dönüşüm Nedir?

Kentsel.dönüşüm;.

“Bir.kentin.dokusunu.bozan.sorunların.giderilmesi,.kaçak.yapılmış,.ekonomik.ömrünü.tamamlamış.veya.deprem.ve.sel.gibi.doğal.afetlere.maruz.kalabileceği.tespit.edilen.alanların.islah.edilmek.maksadıyla.sosyal.durumunda.dikkate.alına-rak.o.bölgedeki.yapıların.yıkılarak.bölgenin.yeniden.planlanması.ve.günün.fen.ve.teknik.şartlarına.uygun.olarak.yeniden.inşa.edilmesi”.olarak.tarif.edilebilir.

6306.sayılı.kanunla;

Kentsel.Dönüşüm.ya.da.afet.riski.taşıyan.bölgelerin.dönüştürülmesi.35.ilimizi.kapsamakta.olup,.yaklaşık.6.5..milyon.riskli.konutun.yıkılması.planlanıp,..bu.alan-larda.yeni.bir.yapılaşma..ön.görülmektedir.

2- Rezerv Yapı Alanı Nedir? Belirlenmesinde Yetkili Kurum Kimdir?

Rezerv.yapı.alanı,.yeni.yerleşim.alanı.olarak.kullanılmak.üzere,.TOKİ’nin.veya.belediyenin.talebine.bağlı.olarak.ya.da.resen.Maliye.Bakanlığının.uygun.görüşü.de.alınarak..Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığı.tarafından.belirlenen.alanları.ifade.eder..

Rezerv.yapı.alanlarının.tespit.edilmesinde.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığı.yetkili.olup,.bakanlık.bu.yetkisini.resen.ya.da.TOKİ/.Belediye/Özel.İdarenin.talebi.üzeri-ne.Maliye.Bakanlığının.uygun.görüşünü.alarak.kullanır..

Yasa.kapsamında.eğer.Bina.‘riskli.yapı,.riskli.alan,.rezerv.alanı’.grubuna.giri-yorsa.kesinlikle.yıkılacaktır..Öncelikle.binanın.durumu.kat.maliklerince.masrafları.kendilerine.ait.olmak.üzere.verilen.bir.süre.içerisinde.tespit.ettirilecektir..Bu.tes-pit.Bakanlıkça.yetki.verilen.kurum.ve.kuruluşlara.yaptırılacak.ve.sonucu.beledi-yeye.bildirilecektir..Eğer.binanın.riskli.yapı.olup.olmadığını.anlamak.için.verilen.süre.içinde.malik.bir.başvuru.yapmazsa.tespit.Bakanlıkça.yada.Belediyelerce.ya-pılacaktır.

3- Riskli Alan / Riskli Yapı Nedir? Belirlenmesinde Yetkili Kurumlar Hangile-ridir?

Riskli.alan.:.Zemin.yapısı.ya.da.üzerindeki.yapılaşma.sebebiyle.can.ve.mal.kay-bı.riski.yüksek.olan,.Bakanlık.veya.belediye.tarafından.(Meclis.kararıyla).Afet.ve.Acil.Durum.Yönetimi.Başkanlığının.görüşü.de.alınarak.(Afad.15.gün.içerisinde.gö-rüş.bildirmek.zorunda).belirlenen.ve.Bakanlığın.teklifi.üzerine.Bakanlar.kurulunca.kararlaştırılan.alanı.ifade.eder.

Riskli. alanların. tespit. edilmesinde. Bakanlar. Kurulu. yetkili. olup,. bu. yetkisini.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığı. veya. ilgili.belediye. tarafından.belirlenen.alanlarda.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığının.teklifi.üzerine.kullanır.

136

Riskli.yapı.:.Riskli.alan.içinde.veya.dışında.olup,.ekonomik.ömrünü.tamamla-mış.olan.ya.da.yıkılma.veya.ağır.hasar.görme.riski.taşıdığı.bilimsel.ve.teknik.veri-lere.dayanılarak.Bakanlığın.(Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığı).lisans.verdiği.kuruluşlar.tarafından.belirlenen.yapıyı.ifade.eder.

Riskli.yapıların.belirlenmesinde.yetkili.kurum.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığının.lisans.verdiği.Lisanslı.kuruluşlardır..(Üniversiteler,.İnşaat,.jeoloji,.jeofizik.mühen-disleri.odaları,.yapı.denetim.kuruluşları.ile.lisanslandırılmış.diğer.kurum,.kuruluş.ve.şirketler)

4- Uygulama Alanı Nedir? Nasıl Tespit Edilir?

Uygulama.alanı,.Bakanlar.Kurulu.kararı. ile.kararlaştırılan.riskli.alan.ile.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığınca.belirlenen.rezerv.alanını.ifade.eder..(.Riskli.Alan&Rezerv.Alan=Uygulama.Alanı)

Zemin. yapısı. veya. üzerindeki. yapılaşma. nedeniyle. can. ve. mal. kaybına. yol.açma.riski.taşıyan.ya.da.yeni.yerleşim.alanı.olarak.kullanılmak.üzere.tespit.edilen.alanlara.uygulama.alanı.denir.

5- Binaların Riskli Yapı Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Riskli.yapıların.öncelikle.bina.sahiplerince.tespit.edilmesi.esastır..Yapı.sahipleri.ya.da.kanuni.temsilcilerince.masrafları.kendilerine.ait.olmak.üzere,.riskli.yapıyı.belirlemek.için.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığının.lisans.verdiği.kurum.ve.kuruluşlara.başvurularak.binalarının.riskli.olup.olmadığı.tespit.ettirilebilir.

Riskli.yapılar.belediyeler.tarafından.da.belirlenebilir..Belediyeler.kendi.sorum-luluk.alanlarındaki.yapılarak.yönelik.olarak.bir.araştırma.ve.tarama.yaparak.bina.stoklarını.tespit.edebilirler..Belediyeler,.araştırma.ve..tarama.sonucu.ortaya.çıkan.sonuçlara.göre.de.ekonomik.ömrünü.tamamlamış.eski.ve.riskli.binaların.sahiple-rinden.tespit.yapılmasını.isteyebilirler.

6- Kat Maliklerinden Birisinin Talebi İle Tespit Yapılması Talep Edilebilir Mi? Bunun İçin Çoğunluk Kararı Gerekir Mi?

Kat.maliklerinden.birisinin.talebi.üzerine.tespit.yaptırılabilir..Bunun.için.bina-da.çoğunluk.şartı.aranmaz..Ancak.bu.durumda.tespit.masrafları,.tespit.talebinde.bulunan.kişi.tarafından.karşılanmak.zorundadır..

7- Yapı Sahiplerince Tespit Yaptırmama Hakkı Var Mıdır? Tespit Masrafı Ne Kadardır?

...Kanun.gereğince,.yapı.sahiplerinin.tespit.yaptırmama.gibi.bir.hakları.olma-yıp,.Bakanlık.(Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığı).riskli.yapıların.tespitini.süre.vererek.yapı.sahiplerinden.veya.kanuni.temsilcilerinden.isteyebilir..Yapı.sahipleri,.kanunla.verilen.süre.içerisinde.tespitleri.kendileri.yaptırmak.zorundadırlar..Kanunla.belir-


lenen.süre.içerisinde.yapı.sahiplerince.tespit.yaptırılmaz.ise,.Bakanlık.veya.ilgili.belediye.resen.tespitleri.yapar.veya.yaptırır..

Bakanlık,.ayrıca;.belirlediği.alanlardaki.yapıların.tespitini.süre.vererek.beledi-yeden.de.isteyebilir..Tespit.masrafları.piyasa.şartlarına.göre.belirlenmekle.birlikte.500.m2.‘lik.bir.binanın.2.500.TL+KDV.civarında.tespit.masrafı.ortaya.çıkmaktadır..500.m2’nin.üzerindeki.her.1.m2.için.ek.ücret.alınmaktadır.

8- Gerçeğe Aykırı Tespit Yapılabilir Mi? Yapıldığı Taktirde Ne Gibi Bir İşlem Yapılır?

Bakanlık,..(Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığı.).riskli.yapıların.tespitine.ilişkin.faali-yetleri.denetleme.yetkisine. sahip.olup,.yaptığı.denetimler.neticesinde.gerçeğe.aykırı.tespit.yapıldığını.belirlediği.taktirde,.öncelikle.gerçeğe.aykırı.tespiti.yapan.kurum.ve.kuruluşların.lisansını.iptal.eder..Daha.sonra.da.gerçeğe.aykırı.tespit.ya-pan.kişi/kişiler.hakkında.5237.sayılı..Türk.Ceza.Kanunu.uyarınca.Cumhuriyet.Sav-cılığına.suç.duyurusunda.bulunur.

9- Resen Yapılan Tespitlerin Masrafları Kim Tarafından Karşılanır?

Bakanlık.veya.belediyeler.tarafından.resen.yapılan.tespitlere.ilişkin.masraflar.tespiti.yapan.idare.tarafından.karşılanır..Bakanlık.veya.belediyeler.bu.tür.masraf-lar.için.bütçelerine.özel.ödenek.koyarlar..

Bakanlık.veya.belediyelerce.yapılan.bu.masraflar.ilgili.tapu.müdürlüğüne.bil-dirilir.ve.masraf.miktarı.kadar.taşınmazın.üzerine.ipotek.kaydedilir..Yapının.tüm.malikleri.bu.masraflardan.birlikte.sorumludurlar..Tapu.müdürlüğünce.ipotek.tesi-si.ile.ilgili.işlemler.hakkında.yapı.maliklerine.bilgi.verilir.

10- Tespit Sonrası Neler Yapılır ?

Risk.tespit.işlemleri.tamamlanan.yapılara.ait.sonuçlar.tespit.tarihinden.en.geç.2.gün.içerisinde.Lisanslı.kuruluşlar.tarafından.ilin.bulunduğu.Çevre.ve.Şehircilik.İl.Müdürlüğüne.gönderilir.

Çevre.ve.Şehircilik.Müdürlüğünce.raporlar.incelenir.ve.riskli.yapı.olarak.tespit.edilen.yapılar.tapu.kütüğünün.beyanlar.hanesine.de.belirtilmek.üzere.tespit.ta-rihinden.en.geç.10.iş.günü.içinde.ilgili.tapu.müdürlüğüne.bildirilir..Ayrıca;.konu.hakkında.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığına.da.bilgi.verilir..

Tapu.kütüğüne.konan.belirtmelerle. ilgili.olarak.tapu.müdürlüğünce.yapı.sa-hiplerine.bilgi.verilir.

11- Tespit İşlemine İtiraz Hakkı Var Mıdır? Nasıl İtiraz Edilir Ve İtiraz Süresi Ne Kadardır?

Binası. Riskli. yapı. olarak. tespit. edilen.mülkiyet. sahipleri. binasının. yıkılması-nı.istememesi.halinde.15.gün.içerisinde.bu.rapora.itiraz.edebilecektir..Bu.itiraz;.

138

riskli.yapının.bulunduğu.yerdeki.Çevre.ve.Şehircilik.İl.Müdürlüğüne.verilecek.bir.dilekçeyle.yapılır..Bakanlıkça,.üniversitelerde.görevli. inşaat,. jeoloji.veya. jeofizik.mühendisliği.ile.hukuk.Öğrenimi.görmüş.öğretim.üyeleri.arasından.seçilecek...üç.ve.Bakanlıkta.görevli.iki.kişiden.teşkil.edilen.teknik.heyetler.tarafından.incelenip.karara.bağlanacaktır..Teknik.heyet.kararları.bakanlığa,..tespiti.yapan.veya.yaptıran.idareye.ve.itiraz.edene.bildirilir.

12- İtiraz Sonucu Tespit İle İlgili Masraflar Kim Tarafından Karşılanır?

Bu.itirazdan.doğacak.tüm...masraflar,..bakanlık.ve.belediyenin.yaptığı.tespit.çalışmalarının. tüm.masrafları. kat.malikleri. tarafından.karşılanacaktır.. karşılana-madığı.durumda. ilgili. tapu.müdürlüğünce.binanın.maliklerinin. tapu.kaydındaki.arsa.payları.üzerine,.masraf.tutarında...tapulara.ipotek.konulup.hak.sahiplerine.de.bilgi.verilir.

13- Tespit İşlemine Karşı Dava Açılabilir Mi?

Tespit.çalışmaları.sonrası,.idarenin.yaptığı.işlemlere.karşı.tebliğ.tarihinden.iti-baren.30.gün. içerisinde. işlemin. iptali. için. idare.mahkemelerine.dava.açılabilir..Ancak.mahkeme.tarafından.yürütmeyi.durdurma.kararı.verilemez.

Bina.riskli.yapı.olarak.tespit.edildikten.sonra.Tapu.kütüğüne.işlenecek,.ardın-dan.da.çoğunluk.aranmayacak.ve.yıkılacaktır.

14- Binanın Yıkılıp Yıkılmayacağı Nasıl Anlaşılacaktır?

a).Bina,.lisanlı.kuruluşlar.tarafından.yapılan.tespitlerde.riskli.yapı.olarak.belir-tilmişse.yıkılacaktır..

b).Bina. risk. taşımasa.da.yeni.yerleşim.alanı.olarak.kullanılmak.üzere. rezerv.yapı.alanı.veya.riskli.alan.içerisinde.kalıyorsa.yıkılacaktır.

15- Bina Yeni Yapıldığı Ve Sağlam Olduğu Halde, Riskli Alan İçinde Kalıyorsa Yıkılır Mı?

Yeni.yapılan.bina.riskli.yapı.olmasa.bile.riskli.alan.ya.da.rezerv.alan.içerisin-de.kalıyorsa.uygulama.bütünlüğü.açısından.yıkılabilecektir..Uygulama.bütünlüğü.açısından.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığınca.gerekli.görülenler.kanun.kapsamına.de-ğerlendirilerek.yıkılabilir.

16- Tahliye/Yıkım Ne Zaman Ve Nasıl Yapılır?

Yıkım.işlemi.yapılmadan.önce.yapı.alanları.içerisindeki.kat.malikleri.anlaşma.yoluna.gidilmesi.esastır..Ancak.bu.mümkün.olmadığı.taktirde.idari.yoldan.işlem-ler.yapılır.

Bakanlıkça.veya.belediyesince.tespit.edilen.riskli.yapıların.yıktırılması.için.ma-liklerine.60.günden.az.olmamak.üzere.süre.verilir..Verilen.bu.süre.içerisinde.riskli.


yapı.maliklerince.yıkılmazsa;.idari.makamlarca.yıktırılacağı.belirtilerek.tekrar.süre.verilerek.tebliğatta.bulunulur...

17- Riskli Binanın Yıkımı Engellenebilir Mi?

Riskli. yapıların. yıkımı. engellenemediği. gibi,. bu. yapıların. tespiti,. tahliyesi. ve.yıktırma.iş.ve.işlemleriyle.değerlendirme.işlemlerini.engelleyenler.hakkında.işle-dikleri.fiil.ve.halin.durumuna.göre.Türk.Ceza.kanununun.ilgili.hükümleri.uyarınca.Cumhuriyet.Savcılığına.suç.duyurusunda.bulunulur.

Ayrıca;.Riskli.yapıların.tespiti,.tahliyesi.ve.yıktırılması.iş.ve.işlemlerine.dair.gö-revlerini.yerine.getirmeyen.kamu.görevlileri.hakkında.da.tabi.oldukları.ceza.ve.disiplin.hükümleri.uygulanır.

18- Riskli Binanı Tahliyesi İle İlgili Yapılması Gerekenler Nelerdir?

İdare.ile.anlaşma.yapan.riskli.yapının.malikleri. idare.tarafından.belirlenecek.takvime.göre.15.gün.içinde,.elektrik,.su,.doğalgaz.ve.emlak.vergisi.borçlarını.öde-yerek,.binayı.boşaltarak.işgalsiz.bir.şekilde.idareye/belediyeye.teslim.etmek.zo-rundadırlar.

19- Yıkım Kim Tarafından Yapılır Ve Masrafları Kim Karşılar?

a).Binanın.dönüşümü.için.müteahhit.firma/kişi.ile.özel.bir.anlaşma.yapışmışsa,.yıkımı.müteahhit.firma/kişi.yapar.ve.masrafları.da.karşılar.

b).Yıktırma.işlemi.Bakanlık..ya.da.belediye.tarafından.yapılırsa;.yıkım.masraf-ları.dönüşüm.projeleri.özel.hesabından.yerel. yönetimlerin.de.katılımıyla.mülki.amirlikler.tarafından.karşılanır.

Yıkım.masrafları,.ilgili.tapu.müdürlüğüne.bildirilir..Tapu.Müdürlüğü,.yıkılan.bi-nanın.paydaşlarının.tapu.kaydındaki.arsa.payları.üzerine,.masraf.tutarında.müş-terek.ipotek.belirtmesinde.bulunarak.hak.sahiplerine.de.bilgi.verir.

20- Zorla Yıktırılan Yapıların Masrafları Kim Tarafından Karşılanır?

Sahiplerince.yıktırılmayan.riskli.yapıların.tahliyesi. ile,.yıkım.masrafları.dönü-şüm.projeleri.özel.hesabından.mahalli. idarelerin.de.katılımıyla.mülki.amirlikler.tarafından.yapılır.

Ancak,.yapılan.yıkım.masrafları,.ilgili.tapu.müdürlüğüne.bildirilerek.yıkılan.bi-naların.paydaşlarının.tapu.kaydındaki.arsa.payları.üzerine,.masraf.tutarında.müş-terek.ipotek.belirtmesinde.bulunulur.ve.hak.sahiplerine.de.bilgi.verilir.

21- Yıkımdan Sonra Arsa Haline Gelen Gayri Menkuller Yeniden Nasıl Değer-lendirilecek?

Yeniden.bina. yaptırılmasına,. payların. satışına,. kat. karşılığı. veya. hâsılat. pay-laşımı.ve.diğer.usûller. ile.yeniden.değerlendirilmesine,.sahip.oldukları.hisseleri.

140

oranında.paydaşların.en.az.üçte.iki.çoğunluğu.ile.karar.verilecektir..Bu.kararlara.uymayan.1/3’lük.kesim.için.bağımsız.bölümlerine.ilişkin.arsa.payları,.rayiç.değeri.tespit.ettirilerek.bu.değerden.az.olmamak.üzere.anlaşma.sağlayan.diğer.paydaş-lara.açık.artırma.usûlü.ile.satılacaktır.

Kararlar,.hissedarlar.arasında.‘’.üçte.ikilik.çoğunluk’’.ile.alınacağından,.arsanın.değerlendirilmesinde.ve.projelerin.hayata.geçirilmesinde.gecikmeler.olmayacak-tır.

22- Anlaşmayı Kabul Etmeyen Arsa Sahiplerinin Durumu Ne Olacaktır?

Üçte.ikilik.çoğunluğa.katılmayanların.bağımsız.bölümlerine.ilişkin.arsa.payları,.rayiç.değeri.tespit.ettirilerek.bu.değerden.az.olmamak.üzere.anlaşma.sağlayan.diğer.paydaşlara.açık.artırma.usulsü.ile.satılır..Bu.usulde.bu.paylar,.diğer.paydaş-ların.almaması.durumunda.

.Bakanlığın.talebi.üzerine,.tespit.edilen.rayiç.bedeli.de.Bakanlıkça.ödenmek.kaydıyla.Tapuda.Hazine.adına.resen.tescil.edilir..

Yapılan.anlaşma.çerçevesinde.bu.paylar,.Bakanlığa.tahsis.edilmiş.sayılır.ve.Ba-kanlıkça.TOKİ.veya.belediyeye.devredilir..Hazine.adına.tescil.edilen.bu.paylar,.di-ğer.paydaşların.kararı.ile.yapılan.anlaşmaya,.projeye.uygun.olarak.değerlendirilir.

23- Yıkılan Binalarda 3/2’lik Anlaşma Sağlanamazsa Ne Olur, Arsa Kamulaş-tırıl Mı?

Üzerindeki.bina.yıkılarak.arsa.haline.gelen.taşınmaz.mal.maliklerine.yapılan.tebliğatı.takip.eden.30.gün.içinde.en.az.üçte.iki.çoğunluk.ile.anlaşma.sağlanama-dığı.taktirde,.Bakanlık,.TOKİ.veya. idare/belediye.tarafından.acele.kamulaştırma.yoluna. gidilebilir.. 2942. sayılı. kamulaştırma. kanunu. hükümleri. uygulanır.. İskan.projelerinin.gerçekleştirilmesi.amaçlı.kamulaştırma.sayılır..Kamulaştırma.bedeli.1/5’i.peşin.olmak.üzere.taksitle.ödenir.

24- Bina Sahipleri Müteahhitlerle Anlaşma Yapabilirler Mi?

Bina.sahipleri,.yıkım.aşamasında.ya.da.daha.öncesinde.müteahhitlerle.anlaş-ma.yapabilir.ve.şartları.aralarında.özel.bir.anlaşmayla.belirleyebilirler.

Taşınmaz.üzerinde.birden.fazla.hissedar.var.ise,.2/3.çoğunluk.sağlayarak.mün-ferit.mülkiyet.varsa.tek.başlarına.bu.anlaşmayı.yapabilirler.

25- Bina Sahipleri Yıkılan Binanın Yerine Yenisini Yapabilirler Mi?

Riskli.yapıların.yıktırılmasında.veya.yeniden.yaptırılmasında.maliklerle.anlaş-ma.yoluna.gidilmesi.esastır..Yapı.malikleri.2/3.çoğunluk.sağlamaları.halinde.kendi.projelerini.üretebilirler,.anlaşmalar.yapabilirler.


26- Yapı Sahipleri Binalarını Yıkmadan Güçlendirebilirler Mi?

Riskli.alan.ve.rezerv.yapı.alanı.dışında.olup.da.bu.kanunun.öngördüğü.amaçlar.bakımından.güçlendirilebileceği.teknik.olarak.tespit.edilen.yapılar.için.sahiplerin-ce.güçlendirme.yapılabilir.

27- Yeniden Bina Yapılırken Vergi, Resim Ve Harçlar Ödenir Mi?

Vergi,.resim.ve.harç.gibi.mali.mükellefiyetler.için.istisnalar.getirilmiş.olup.bu.kanun.uyarınca.yapılacak.olan. işlem,.sözleşme,.devir.ve. tesciller. ile.uygulama-lar,.noter.harcı.tapu.harcı,.belediyelerce.alınan.harçlar,.damga.vergisi,.veraset.ve.intikal. vergisi,. döner. sermaye.ücreti. ve.diğer.ücretlerden;. kullanılacak. krediler.nedeniyle.lehe.alınacak.paralar.ise.banka.ve.sigorta.muameleleri.vergisinden.is-tisnadır.

28- Planlar Kim Tarafından Yapılacak? Planlama Nasıl Olacak?

Bu.kanun.uyarınca.yapılacak.plan.teklifleri.belediye.ve.mücavir.alan.sınırları.içerisinde.belediyelerce,.dışında.ise.İl.Özel.İdarelerince.hazırlanır..Bu.planlar.hak-kında.belediye.meclisi.veya.il.genel.meclisi.kararı.alınır.

Büyükşehir.belediyesi.sınırları.içerisindeki.ilçe.belediyelerince.hazırlanan.plan.revizyonu.veya.değişikliği.teklifleri.hakkında.ilgili.büyükşehir.belediyesinin.görüşü.alınır..İdarece.hazırlanan.bu.plan.teklifleri.tüm.bilgi.ve.belgelerle.birlikte.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığına.gönderilir..Bakanlıkça.uygun.görülen.plan.teklifleri.aynen.ya.da.değiştirilerek.onaylanır.

29- Planlama Süreci Nasıl Olacaktır?

Kanun.kapsamındaki.iş,.işlem.ve.uygulamaların.özelliği.ve.aciliyeti.nedeniyle,.bu.kanun.uyarınca.yapılacak.olan.planlar,.3/51985.tarihli.ve.3194.sayılı.İmar.Ka-nununda.imara.ilişkin.hükümler.içeren.özel.kanunlar.da.dahil.olmak.üzere.diğer.mevzuatta.belirtilen.kısıtlamalara.ve.askı.ilan.sürelerine.tabi.değildir.

30- Yıkılan, Yıktırılan Alanlara İlişkin İmar Hakkı Artışı Verilecek Mi?

Bu.kanun.uyarınca.yıkılan,.yıktırılan.alanlara.ilişkin.olarak.mevcut.imar.plan-ları.ve.plan.notlarına.göre.inşaat.izni.verilir..Afet.riskine.karşı.dayanıklı.ve.yaşam.kalitesi.yüksek.bir.çevre.oluşturulması.için.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanlığınca.belir-lenen.usul.ve.esaslar.dahilinde,.parsellerin.birleştirilmesi.şartıyla.imar.hakkı.artışı.verilebilir.

31- Sit Alanı İçerisinde Kalan Yapılar Dönüştürülebilinir Mi?

Ancak.;.Kültür.ve.Turizm.Bakanlığı’ndan.‘’.uygundur.‘’.görüşü.alındıktan.son-ra,.uygulama.alanında.2863.sayılı.Kültür.ve.Tabiat.Varlıklarını.Koruma.Kanunu.ve.5366. yıpranan. tarihi. ve. kültürel. taşınmaz. varlıkların. yenilenerek. korunması. ve.

142

yaşatılarak.kullanılması.hakkında.kanunlar.kapsamında,.korunması.gerekli.Kültür.ve.Tabiat.varlığı.bulunması.halinde.dönüştürmek.mümkün.olabilecektir..

32- Ormanlık Alanların Dönüşümü Mümkün Mü?

6831.Sayılı.Orman.Kanununun.6306.sayılı.kanunun.uygulanmasını.engelleyici.hükümleri.uygulanmaz..Ancak.6306.sayılı.kanunun.öngördüğü.uygulamalar.sıra-sında,.Orman.kanununun.amaçları.ayrıca.gözetilir..Uygulamalar. için.6831.sayılı.kanuna.tabi.alanların.kullanılması.zarurui.olduğu.taktirde.en.az.bu.alanlar.kadar.alanın.ağaçlandırılması.zorunludur.

Ayrıca.afet.riski.altında.bulunan.alanların.dönüştürülmesi.uygulamalarının.ve.afete. ilişkin.hizmetlerin.gerekli.kılması.halinde.kentin. içindeki.ya.da.yakın.çev-resindeki.ormanlık.alanların.afetler.öncesinde.piknik.alanı,.mesire.alanı.ve.afet.sonrasında.geçici.barınma.yeri.olarak.kullanılabilmesi.için.Orman.Genel.Müdür-lüğünce.veya.uygun.görmesi.halinde.talepte.bulunan.idarelerce.bu.alanlara.alt.yapı.hizmetleri.verilebilir.

33- Riskli Alanlarda İmar İşlemleri Durdurulabilir Mi?

Bakanlık.veya.uygulamayı.yürütmesi.halinde.TOKİ.veya.idare,.riskli.alanlarda.riskli.yapıların.bulunduğu.taşınmazlarda.ve.rezerv.yapı.alanlarında.bu.kanun.kap-samındaki.proje.ve.uygulamalar.süresince.her.türlü.imar.ve.yapılaşma.işlemlerini.geçici.olarak.durdurma.yetkisine.sahiptir..Uygulamaların.gerektirdiği.ölçüde,.ta-şınmaz.mülkiyetine.ve.tasarrufuna.ilişkin.haklar.bakımından.kısıtlamalar.getirile-bilir.

34- Uygulama sırasında Binaların Elektrik, Su, Doğalgaz Hizmetleri kesilebilir mi?

Uygulama. sırasında,. Bakanlık,. TOKİ. veya.Belediye. tarafından. talep.edilmesi.halinde,.hak.sahiplerinin.de.görüşü.alınarak.riskli.alanlardaki.yapılar.ile.riskli.yapı-lara.elektrik,.Su,.ve.doğalgaz.hizmetleri.verilmez.ve.verilen.hizmetler.ilgili.kurum.ve.kuruluşlar.tarafından.durdurulur.

35- Yapı Malikleri Ve Kiracılara Kira Yardımı Yapılır Mı?

Anlaşma.ile.tahliye.edilen.uygulama.alanı.içerisindeki.yapılar.ile.uygulama.ala-nı.dışındaki.riskli.yapıların.maliklerine.tahliye.tarihinden.itibaren.konut.ve.işyer-lerinin.teslim.tarihine.veya.idarece.belirlenecek.bir.tarihe.kadar,.mümkün.olması.halinde.geçici.konut.veya. işyeri.tahsisi,.mümkün.olmaması.halinde. ise,. idarece.kararlaştırılacak.miktarda.aylık.kira.bedeli.yardımı.yapılabilir.

Yukarıda.belirtilen.yapılarda.kiracı. veya. sınırlı. ayni.hak. sahibi.olarak. ikamet.edenlere.veya.iş.yeri.işletenlere,.idarece.belirlenecek.oranda.defaten.kira.yardımı.yapılabilir.


36- Taşınmaz Maliklerine Konut/İşyeri Verilebilir Mi?

Yapılacak.konut.ve.işyerinin.büyüklüğü.ve.niteliği.idarece.belirlenmek.şartıyla,.uygulama.içinde.kalan.taşınmaz.mal.maliklerine,.öncelikle.uygulama.alanında.ya-pılacak.olan.konut.ve.işyerlerinden.verilmek.üzere.sözleşme.düzenlenebilir.

Uygulama. alanındaki. taşınmazın. tespit. edilen. değeri. belediyece.malike. ve-rilecek.konut.veya. işyerinin. inşaat.maliyet.bedelinden.düşülür.ve.bakiye.(borç-alacak).durumuna.göre;

Belediye.borçlu.olursa;.nakdi.ya.da.taşınmaz.mal.olarak.yapı.malikine.ödenir.

Malik. borçlu. olursa;. yapı.maliki. tarafından. borç.miktarı. belediyeye. taksitle.ödenir.

37- Kiracılara Konut/İşyeri Verilebilir Mi?

Uygulama.alanı.içindeki.taşınmaz.mal.malikleri.ile.uygulama.alanı.dışında.ka-lan.riskli.yapı.maliklerine.konut.ve.işyeri.verildikten.sonra.fazladan.konut.ve.işyeri.kalması.halinde;.kiracı.ve.sınırlı.ayni.hak.sahibi.olarak.en.az.bir.yıldır.ikamet.eden-ler.ile.işyeri.işletenlere.ve.bu.kanun.kapsamında.taşınmaz.malları.kamulaştırılan-lara.konut.veya.iş.yeri.verilebilir.Konut.ve.işyeri.sayısının..verilecek.kişi.sayısından.az.olması.halinde.ise.noter.huzurunda.yapılacak.kur’a.ile.verilir.

38- Uygulama Alanı Ve Riskli Alan İçerisindeki Gecekondu Sahiplerine De Konut/İşyeri Verilebilir Mi?

775.Sayılı.Gecekondu.kanununa.göre.yoksul.ve.dar.gelirli.olarak.kabul.edilen-lere.de.konut.ve.işyeri.verilebilir..Bakanlık,.TOKİ.veya.idare.tarafından.7269.sayılı.Umumi.Hayata.Müessir.Afetler.Dolayısıyla.alnıcaka.Tedbirlerle.Yapılacak.Yardım-lara.Dair.Kanunda.belirtilen.ususl.ve.esaslar.uyarınca.borçlanma.suretiyle.de.ko-nut./işyeri.verilebilir.

39- Uygulama Alanı Ve Riskli Alan İçerisindeki Gecekondu Sahiplerine Nakti Yardım Yapılabilir Mi?

Belediyelere.ait.olan.veya.775.sayılı.Gecekondu.kanunu.uyarınca.belediyelerin.mülkiyetine.geçmesi.gereken.arazi.ve.arsalar.üzerinde.gecekondusu.bulunan.ge-cekondu.sahiplerine,.gecekondusuna.karşılık.gelecek.şekilde.borçlanma.suretiyle.veya.sair.şekillerde.konut.verilinceye.veya.nakte.dönüştürülüp.ödeninceye.veya.konut.yapmak.üzere.arsa.tahsis.edilip.lüzumu.halinde.kredi.sağlanmak.suretiyle,.en.geç.1.yıl.içinde.konutlarını.yapmaya.başlamaları.ve.nüve.kısmını.en.geç.2.yıl.içinde.bitirmeleri.şartıyla.konutunu.yapıncaya.kadar,.nakdi.yardım.yapılabilir.

144

40-Verilecek Konut Ve İşyerlerinin Fiyatı Nasıl Belirlenecek? Ucuz Konut/İş-yeri Verilebilecek Mi?

Kanun.uyarınca.yapımı.gerçekleştirilen.konut.ve.işyerlerinin.bedellerinin.be-lirlenmesinde. ve. ilgililerin. borçlandırılmasında,. sosyo-ekonomik. durumlar,. tabi.afetin.ortaya.çıkardığı.neticeler.ve.sosyal.devlet.anlayışının.gerekleri.göz.önüne.alınarak.tespit.edilebilir.

Riskli.alanlarda,.rezerv.yapı.alanlarında.ve.riskli.yapıların.bulunduğu.taşınmaz-lar.üzerinde.yapımı. gerçekleştirilen.konutların.bedelleri,. gerekli. görüldüğünde,.proje.uygulamalarının.yapıldığı.illerdeki.mevcut.ekonomik.durum,.tabi.afetin.or-taya.çıkardığı.durumlar,.konut. rayiç.ve.enkaz.bedelleri. ile.uygulama.alanındaki.kişilerin.mal.varlığı.ve.gelirleri.göz.önünde.bulundurularak.Bakanlar.Kurulu.kararı.ile.yapım.maliyetlerinin.altında.tespit.edilebilir..Ve.sosyal.donatı.alt.yapı.harcama-ları.uygulama.maliyetine.dahil.edilmeyebilir.

41- Yapı Malikleri Ve Veya Kiracılara Tebliğat Nasıl Yapılır? Tebliğatı Almama Hakkı Var Mıdır?

Bu.kanun.uyarınca.yapılacak. tebliğatlar.7201.sayılı.Tebliğat.Kanunu.hüküm-lerine.göre.yapılır..Bu.kanun.uyarınca.yapılan.iş.ve.işlemlere.ilişkin.olarak.adrese.dayalı.nüfus.kayıt.sisteminde.belirtilen.adreslere.yapılan.tebliğat,.muhataplarına.yapılmış.sayılır.

42- Dönüşümde Belediyelerin Mali Yükü Nedir?

.Bu.kanun.kapsamında.uygulamada.bulunacak.olan.belediyeler,.yatırıma.iliş-kin.yıllık.bütçelerinin.%.5’i. ile,.26/51981.tarihli.ve.2464.sayılı.belediye.Gelirleri.Kanununun.80.inci.maddesi.uyarınca.tahsil.edilen.imar.ile.ilgili.harç.gelirlerinin.%.50’sini.bu.kanunda.öngörülen.uygulamalara.ayırmak.zorundadır.

Belediyelerin.tespit,.yıkım,.tahliye.vb..masrafları.karşılayabilmeleri.için.bütçe-lerine.özel.ödenek.koymaları.gerekmektedir.

43- Dönüşümde Uygulanacak İhale Usulü Nedir?

Bu.kanun.uyarınca.kamu.kaynağı.kullanılarak.gerçekleştirilen.her.türlü.mal.ve.hizmet.alımları.ile.yapım.işleri,.özelliği.ve.aciliyeti.nedeniyle.4734.sayılı.kanunun.21.inci.maddesinin.1.fıkrasının. (b).bendinde.belirtilen.hallere.dayanan. işlerden.sayılır..(Pazarlık.usulü)

Bakanlık,.TOKİ.ve.idare;.danışmalık,.yazılım,.araştırma,.her.tür.ve.ölçekte.ha-rita,.etüd,.proje,.kadastro,.kamulaştırma,.mikro.bölgeleme,.risk.yönetimi.ve.sakı-nım.planı.çalışmalarını,.her.tür.ve.ölçekçe.plan.yapımı.ve.imar.uygulaması.işlerini.ve.dönüşüm.uygulamalarını,.4734.sayılı.kanun.kapsamındaki.idareler.ile.akdede-cekleri.protokoller.çerçevesinde.4734.sayılı.kanuna.tabi.olmaksızın.ortak.hizmet.uygulamaları.suretiyle.de.gerçekleştirebilirler.


44- Dönüştürmeye Tabi tutulan Taşınmaz Malların Değerlemelerini Kimler Yapar?

. .Dönüştürmeye. tabi. tutulan. taşınmazların. üzerindeki. eskimiş. ve. köhnemiş.yapılar.dahil.olmak.üzere.muhdesatıyla.(arazi.sahibinden.bir.başkasına.ait.bulu-nan.yapı.veya.ağaç).birlikte.değer.tespiti.işlemleri.ve.dönüşümle..ortaya.çıkacak.taşınmazların.değerlemeleri,.idareler.tarafından.yapılır.

İdareler. kendi. bünyesinden. en. az. 3. kişiden. teşkil. edecek. kıymet. takdir. ko-misyonları.vasıtasıyla.ya.da.hizmet.alımı.suretiyle. taşınmaz.mal.değerini. tespit.ederler..Taşınmaz.malların.değeri,.2942.sayılı.Kamulaştırma.Kanununun.11’inci.maddesindeki.kıymet.takdiri.esaslarına.göre.belirlenir.

45- Dönüşümdeki Hazine Taşınmaz Malları Nasıl Değerlendirilir?

Riskli. alanlarda.ve. rezerv.yapı.alanlarına,.Hazine’nin.özel.mülkiyetindeki. ta-şınmazlardan. kamu. idareleri.mülkiyetinde. veya. tahsisli. olanlar,. bakanlıkça. be-lediyelere.devredilebilir..Yasayla,.yeni.kentsel.dönüşümün.oluşumu.aşamasında.anlaşma.sağlanamayan.alanlar,.satın.alınarak.tapuda.Hazine.adına.r’esen.tescil.edilir..Bu.durumda,.paydaşların.kararıyla.yapılan.anlaşma.çerçevesinde.değerlen-dirilmek.üzere.mahalli.idareye.devredilir.Ayrıca.kanunun.öngördüğü.dönüştürme.uygulamaları. için.uygun.arazilere. ihtiyaç.olacağından,.Hazinenin.ve.diğer.kamu.kurum.ve.kuruluşlarının.taşınmazlarından.ihtiyaç..duyulanlar.dönüşüm.hizmetleri.için.tahsis.edilebilir.

46- Dönüşüm Gelirleri Nelerdir?

9/8/1983. tarihli. ve.2872.sayılı.Çevre.Kanunu.gereğince,. çevre.katkı.payı. ve.idari.para.cezası.olarak. tahsil.edilerek.genel.bütçeye.gelir.kaydedilecek. tutarın.yüzde.ellisi.

b).31/8/1956.tarihli.ve.6831.sayılı.Orman.Kanununun.2.nci.maddesinin.birinci.fıkrasının.(B).bendine.göre.Hazine.adına.orman.dışına.çıkarılan.yerlerin.satışından.elde.edilen.gelirlerin.yüzde.doksanını.geçmemek.üzere.Bakanlar.Kurulu.kararı.ile.belirlenen.orana.tekabül.eden.tutar.

c).İller.Bankası.Anonim.Şirketinin.Hazine.gelirleri.ve.faiz.gelirleri.dışındaki.ban-ka.faaliyetleri.ile.26/1/2011.tarihli.ve.6107.sayılı.İller.Bankası.Anonim.Şirketi.Hak-kında.Kanunun.3.üncü.maddesinin.birinci.fıkrası.uyarınca.yapacağı.faaliyetlerden.elde.edeceği.kârın.yüzde.ellisi.

(2).İlgili.yıl.genel.bütçesinin.(B).işaretli.cetvelinde.özel.gelir.olarak.tahmin.edi-len.dönüşüm.gelirleri.karşılığı.tutar,.Bakanlık.bütçesinde.özel.ödenek.olarak.ön-görülür..Ödenek.tutarını.aşan.gelir.gerçekleşmeleri.karşılığında.ödenek.eklemeye.Çevre.ve.Şehircilik.Bakanı.yetkilidir..Özel.gelir.ve.ödenek.kaydedilen.tutarlardan.yılı.içinde.harcanmayan.kısımları.ertesi.yıl.bütçelerine.devren.gelir.ve.ödenek.kay-detmeye.Maliye.Bakanı.yetkilidir.

146

(3).Gerektiğinde.dönüşüm. faaliyetlerinde.kullanılmak.üzere.Bakanlık.bütçe-sinde.özel.ödenek.dışındaki.mevcut.veya.yeni.açılacak.tertiplere,.genel.bütçenin.diğer.tertiplerinden.ödenek.aktarmaya.Maliye.Bakanı.yetkilidir..Bu.tertiplerde.yılı.içinde.kullanılmayan.tutarlar,.ertesi.yıla.devredilemez.

(4).Bu.madde.kapsamındaki.ödenekler,.Bakanlığın.merkez.muhasebe.birimi.adına.açılacak.dönüşüm.projeleri.özel.hesabına.aktarılmak.suretiyle.kullanılır..Ba-kanlığın. dönüşüm. faaliyetlerine. ilişkin. giderleri,. 14/7/1965. tarihli. ve. 657. sayılı.Devlet.Memurları.Kanunu.ile.diğer.kanunların.sözleşmeli.personel.çalıştırılması-na.dair.hükümlerine.bağlı.kalınmaksızın.çalıştırılacak.sözleşmeli.personel.giderle-ri.de.dâhil.olmak.üzere,.dönüşüm.projeleri.özel.hesabından.karşılanır..Bu.madde.kapsamındaki.ödenekler.ile.dönüşüm.projeleri.özel.hesabından.yapılacak.kulla-nımlar.yılı.yatırım.programı.ile.ilişkilendirilmez.

(5).Bu.Kanunda.öngörülen.amaçlar.için.kullanılmak.üzere;

a).Bu.Kanunda.öngörülen.uygulamalar.sonucunda.elde.edilecek.her.türlü.gelir.ve.hasılat,

b). Bakanlığa. tahsis. veya.devredilen. taşınmazlardan. imar.uygulamasına. tabi.tutulması.sonucunda.tapuda.Hazine.adına.tescil.edilenlerin.satışından.elde.edi-lecek.gelirler,

c).Dönüşüm.projeleri.özel.hesabından.kullandırılan.krediler.kapsamında.ilgili.kişi.veya.kuruluşlarca.yapılan.geri.ödemeler.ile.bu.kapsamda.tahsil.edilen.gecik-me.zamları,

ç).Her.türlü.şartlı.veya.şartsız.bağış.ve.yardımlar.ile.sair.gelirler,

dönüşüm.projeleri.özel.hesabına.gelir.olarak.kaydedilir..Birinci.fıkranın.(c).ben-dinde.belirtilen.tutar,.hesap.dönemini.takip.eden.yılın.mayıs.ayı.sonuna.kadar.Ba-kanlığın.merkez.muhasebe.birimine.aktarılır..Bu.Kanun.kapsamındaki.uygulama-lara.yönelik.olarak.Bakanlık.tarafından.sağlanacak.kredilerin.vadesi.geçtiği.hâlde.geri.ödenmeyen.kısımları,.21/7/1953.tarihli.ve.6183.sayılı.Amme.Alacaklarının.Tahsil.Usulü.Hakkında.Kanun.hükümlerine.göre.vergi.dairelerince.takip.ve.tahsil.edilir.

(6).Bu.Kanun.kapsamında.sağlanması.öngörülen.krediler.ile.dönüşüm.faaliyet-leri.kapsamında.yapılacak.konutlara.ilişkin,.hak.sahiplerince.bankalardan.kullanı-lacak.kredilere.dönüşüm.projeleri.özel.hesabından.karşılanmak.üzere.faiz.desteği.verilebilir..Bu.işlemlere.ve.verilecek.desteğe.ilişkin.usul.ve.esaslar.Hazine.Müste-şarlığının.bağlı.bulunduğu.Bakanın.teklifi.üzerine.Bakanlar.Kurulunca.belirlenir.

(7).Bakanlık,.dönüşüm.projeleri.özel.hesabı.gelirlerinin.elde.edilmesi,.tahsili.ve.takibi.ile.bu.hesaba.bütçeden.aktarılan.tutarların.dönüşüm.faaliyetleri.kapsamın-da.yürütülecek.hibe.veya.borç.verme.programlarında.kullanımı,.her.türlü.yapım,.


mal.ve.hizmet.alımına. ilişkin. taahhütlere.girişilmesi,. giderleştirilmesi,.muhase-beleştirilmesi,. denetimi. ve.özel. hesabın. işleyişine. ilişkin. diğer. usul. ve. esasları,.Maliye.Bakanlığının.uygun.görüşünü.alarak.belirlemeye.yetkilidir.

(8).Bu.Kanun.kapsamında.uygulamada.bulunacak.olan.belediyeler,. yatırıma.ilişkin.yıllık.bütçelerinin.yüzde.beşi. ile.26/5/1981.tarihli.ve.2464.sayılı.Belediye.Gelirleri.Kanununun.80.inci.maddesi.uyarınca.tahsil.edilen.harç.gelirlerinin.yüzde.ellisini,.bu.Kanunda.öngörülen.uygulamalara.ayırmak.zorundadır.

(9). Bu. Kanun. uyarınca. yapılacak. olan. işlem,. sözleşme,. devir. ve. tesciller. ile.uygulamalar,.noter.harcı,.tapu.harcı,.belediyelerce.alınan.harçlar,.damga.vergisi,.veraset.ve.intikal.vergisi,.döner.sermaye.ücreti.ve.diğer.ücretlerden;.kullandırılan.krediler.sebebiyle.lehe.alınacak.paralar.ise.banka.ve.sigorta.muameleleri.vergi-sinden.müstesnadır.

(10). Gerçek. kişilerce. ve. özel. hukuk. tüzel. kişilerince. uygulamada. bulunulan.riskli. alanlardaki. yapıların.mevcut. alanları. için. daha. önce. belediyelerce. alınan.harç.ve.ücretlere.ilave.olarak,.sadece.kullanım.maksadı.değişiklikleri.ile.yapı.ala-nındaki.artışlar.için.hesaplanan.harç.ve.ücret.farkları.alınır.

(11).Bu.Kanunda.belirtilen.iş,.işlem.ve.hizmetlere.tahsis.edilmiş.olan.taşınır.ve.taşınmazlar.ile.her.türlü.hak.ve.alacaklar,.para.ve.para.hükmündeki.kıymetli.ev-rak,.kamu.yararı.amacına.tahsis.edilmiş.sayılır.ve.bunlar.hakkında.haciz.ve.tedbir.uygulanamaz.

(12).Bakanlık,.bu.Kanun.kapsamındaki.uygulamalarda.kullanılmak.üzere.dö-nüşüm.projeleri.özel.hesabından.TOKİ,. İdare.ve. İller.Bankası.Anonim.Şirketine.kaynak.aktarabilir..İller.Bankası.Anonim.Şirketine.aktarılan.kaynak,.Bankanın.gelir.ve.gider.hesapları.ile.ilişkilendirilmeksizin.Dönüşüm.Projeleri.Özel.Hesabının.işle-yişine.ilişkin.usul.ve.esaslar.çerçevesinde.kullanılır.

(13)..Bu.maddede.öngörülen.gelirler,.bu.Kanunun.amaçları.dışında.kullanıla-maz.

47- Gerçekleşen Dönüşüm Gelirleri Ne Yapılır?

7.nci.maddede.belirtilen.dönüşüm.gelirlerinden.2012.yılında.gerçekleşen.tu-tarlar,.genel.bütçenin.(B).işaretli.cetveline.özel.gelir.kaydedilir..Gelir.kaydedilen.bu.tutarlar.karşılığında.Bakanlık.bütçesine.özel.ödenek.kaydetmeye.Çevre.ve.Şe-hircilik.Bakanı.yetkilidir.

48- Kentsel Dönüşüm Kaç İli Kapsamakta? Ne Kadar Yapının Dönüştürülmesi Hedeflenmektedir.

306.Sayılı.Kanunla,.35.İlimizde.Kentsel.Dönüşüm.planlanmakta.olup,.yaklaşık.6,5.milyon.yapının.da.dönüştürülmesi.hedeflenmektedir.

148

49- Kanun Ne zaman Yürürlüğe Girer?

Bu.Kanunun;

a).19.uncu.maddesinin.(a).bendi.ile.değiştirilen.644.sayılı.Kanun.Hükmünde.Kararnamenin.2.nci.maddesinin.birinci.fıkrasının.(e).bendi.ile.23.üncü.maddesi.yayımı.tarihinden.üç.yıl.sonra,

b).Diğer.hükümleri.yayımı.tarihinde,.yürürlüğe.girer.

B. KENTSEL DÖNÜŞÜMDE ELEŞTİRİLEN HUSUSLAR

1-.Kentsel.Dönüşüm.yasası.Kamuoyunda.yeterince.tartışılmadan.ve.halk.bilgi-lendirilmeden.alel.acele.çıkartılmıştır.

2-.Kentsel.Dönüşüm.mü,.Rantsal.Dönüşüm.mü?.

3-.Afet.bölgesi.kalkacak,.yağma.bölgesi.gelecek;

4-.Evin.sağlamsa.da.başına.yıkılabilir;.

5-.Hem.evsiz.kalacaksın.hem.borçlu.olacaksın;

6-.Kendi.paranla.evin.yıkılacak;

7-.Yıkıma.direnenlere.hapse.varan.cezalar.uygulanacaktır..

8-.Elektriğin,.suyun.kesilecek;

9-.Anlaşma.yoksa.acele.kamulaştırma;

10-.Kimi.kime.şikayet.edeceksin?.

11-.Kredi.Tuzağıyla.Faize.Bulaştırılacaksın..............................................................................................................................................................

12-.Yasa.ile.kamunun.elinde.kalan.son.araziler.de.elden.çıkarılacak,.kamusal.fakirleşme.yeni.bir.boyut.kazanacaktır.

13-.Yasanın.“Uygulanmayacak.mevzuat”.başlıklı.maddesinde.yapılan.düzen-leme.ile.ülkemizin.sahip.olduğu.önemli.doğal.ve.kültürel.zenginlikleri.koruma.al-tına.alan.yasal.kurallardan.sınırsız.biçimde.vazgeçilmektedir.

14-.Yapılan.düzenleme.ile.en.temel.insan.haklarından.biri.olan.barınma.hakkı-nın.savunulması.ve.dayatılan.anlaşmaya.karşı.çıkılması.cezalandırılmaktadır.

15-Afet.açısından.herhangi.bir.risk.taşıma.olasılığı.bulunmayan.mera.alanları-nın.devrini.ve.satışını.kolaylaştıran.bu.düzenleme.sonucunda.ülkemiz.hayvancılığı.ve.korunması.gereken.doğal.değerlerimiz.ağır.bir.darbe.daha.alacaktır.

16-.Altyapı.maliyetlerinin.konutları.yıktırılanlara.ödetilmesi,.yoksul.kesimlerin.borç.miktarını.büyütecek,.Anayasanın.Hukuk.Devleti.ve.Sosyal.Devlet.ilkeleri.ile.çelişen.bir.düzenlemedir.

17-Yapılan.düzenleme.ile.en.temel.insan.haklarından.biri.olan.barınma.hakkı-nın.savunulması.ve.dayatılan.anlaşmaya.karşı.çıkılması.cezalandırılmaktadır.


C. KENTSEL DÖNÜŞÜM NASIL OLMALI VE UYGULANMALIDIR? SAADET PAR-TİSİNİN GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİ

1- Kentsel Dönüşümde, Rant Ve Çıkar Esas Olmamalıdır.

Bugüne.kadar.uygulanan.dönüşüm.projelerinde.rant.ön.planda. tutulmakta,.Rant.elde.edilecek.diye.şehirleşme.ve.mimari.ilkelerden.ödün.verilmektedir..Ran-tın.öncelendiği,. tüm.projelerin. ranta. göre. yapıldığı. bir. dönüşümde. vatandaşın.mutlu. olacağı. bir. kentin. kurulması.mümkün. değildir.. Kentsel. dönüşüm. alanla-rından.elde.edilecek.olan. rant,.o.bölgede.hak.sahibi.bulunan.vatandaşlarımıza.-yapılacak.olan.sosyal.projelerle.geri.döndürülmelidir..Kentsel.dönüşümün.sosyal.yönü.de.ön.plana.alınmalı,.amaç.sadece.para.kazanmak.veya.kazandırmak.üze-rine.kurulmamalıdır..Hedef.vatandaşımızın.mutlu.bir.yaşam.sürdürülebileceği.bir.kent.oluşturmak.olmalıdır..

2- Yerleşimciler Yerlerinde Korunmalı, Göç Ettirilmemelidir.

Vatandaşımız,. kentsel. dönüşümle. beraber. örneğin. 100. bin. lira. değeri. olan.evinin.400.bin.lira.olacağı.düşündürülerek.kentsel.dönüşüme.ikna.edilmektedir..Cazibesi.yüksek.olan.bu.durum.vatandaşın.site.şeklindeki.yeni.evinde.site.aidatla-rını.ödeyemeyecek.duruma.gelmesi.ile.birlikte.bu.yeni.evini.Beyaz.yakalılara.satıp.kendisinin.ise.şehrin.çeperlerindeki.evlere.taşınması.ile.sonuçlanacaktır..Bu.du-rumda.50-60.yıldır.yaşadığı.bölgesini.ve.çevresini.terk.ederek..kentin.dışındaki.bir.bölgeye.taşınmak.zorunda.kalacaktır..Dönüşüm;.vatandaşlar,.uzun.süredir.yaşadı-ğı.bölgesinden,.komşusundan,.eşinden.ve.dostundan.uzaklaşmadan.yapılmalıdır.

3- Hak Sahiplerine Vaad Edilenlerle Önerilenler Farklı Olmamalıdır.

Kentsel. Dönüşüm. uygulanan. Kentlerimizde,. özellikle. İstanbul. başta. olmak.üzere,.tapu.ve.hisse.sahibi.vatandaşlara.hisseleri.oranında.vaad.edilen.daire.veya.binalar.ile,.daha.sonra.önerilen.binalar.arasında.çok.farklar.oluşmaktadır..Örneğin.500.m2.hissesi.olan.bir.vatandaşımıza.bu.hissesi.karşılığında.5+1.daire.teklif.edi-lip,.arsası.elinden.alındıktan.sonra,.kendisine.100.m2’lik.3+1.daire.önerilerek.va-tandaşlar.adeta.şok.edilmektedirler..Bu.durum.vatandaşlarda.devletin.kendilerini.kandırdığı.hissi.uyandırmakta.ve.devlete.olan.güvenlerini.sarsmaktadır..O.Halde.yapılması.gereken,.Kentsel.dönüşüm.öncesi.vaad.edilenle.önerilenlerin.aynı.ol-ması.ve.vatandaşların.mağdur.edilmemesidir...

4- Hak Sahipleri, Payları Oranında Ev Sahibi Yapılmalıdır.

Normal.şartlarda.vatandaşların.arsalarını.kat.karşılığı.müteahhitlere.vermesi.halinde. arsa.payı. oranında.pazarlık. yapmaları. söz. konusudur..Örneğin.500.m2.kare.arsası.olan.bir.vatandaş.müteahhitle.kat.karşılığı.arsa.pazarlığı.yaptığında.en.az.2.veya.üç.daireye.anlaşabilmekedir..Oysa.Kentsel.Dönüşüm.uygulanan.bölge-lerde,.vatandaşın.500.m2’lik.arsa.payına.karşılık.1.daire.verilmekte,.daha.az.his-sesi.olanlar.bir.de.borçlandırılmaktadırlar..Böylece.vatandaşlar.hem.arsalarından.

150

evlerinden.olmakta,.hem.de.bankalara.borçlandırılmaktadırlar..Olması.gereken.vatandaşın.hissesi.oranında.ev.sahibi.yapılıp,.ayrıca.borçlandırılmamasıdır.

5- Payları Az Olan Vatandaşlara Yüksek Fiyat Farkları Uygulanmamalıdır.

.Payları.az.olan.ve.borçlanarak.daire.sahibi.olan.vatandaşlara,.dairelerinin.fiyat.farkı.yüksek.rayiç.bedellerle.istenilmektedir..Zaten.ekonomik.sıkıntılar.içerisinde.olan.vatandaşlar.geçimlerini. zar.zor.sağlarken,.bir.de.kendilerine.borçlandırıla-rak.verilen.dairelerin.fiyat.farkını,.Bankalardan.kredi.çekerek.uzun.yıllara.varan.sürelerde.ödemek. zorunda.bırakılmaktadırlar..Olması. gereken.bu. vatandaşlara.imkanları.ve.ödeme.güçleri.oranında.fiyat.farkı.uygulanmasıdır.

6- Kentsel Dönüşüm Alanlarında Oluşturulacak Şehirleşme Kendi Medeniyet Değerlerimize Uygun Olmalıdır.

TOKİ’nin.geçmişte.yaptığı.uygulamalar.incelendiğinde.ne.yazık.ki.yukarda.da.ifade.edilen.kendi.medeniyet.değerlerimize.uygun.bir.şehirleşmenin.yapılamadığı.ortadadır..TOKİ’nin.uygulamalarında.Merkezinde.yaşayacak.olan.Halkın.maddi.ve.manevi.değerlerine.cevap.verecek.şekilde.sosyal.donatı.alanları.olması.gereken.şehirler.kurması.gerekirken,.Rant.öncelenmiş.ve.kurdukları.kentlerde.en.merkezi.yerlere.yüksek.satışgeliri.getiren.alışveriş.merkezleri,.rezidanslar,.ticaret.merkez-leri.kurulmuştur..Kıyıda.köşede.kalan.alanlara. ise.Toplumun.temel. ihtiyacı.olan.İbadethaneler,.Kültür.merkezleri,.park.alanları.ve.diğer.sosyal.donatı.alanları.yer-leştirilmiştir..Ayrıca.projelerde.oluşturulan.çarşılardaki.yüksek.bedelli.dükkanlar.orta.ve.düşük.gelir.seviyesine.sahip.insanlarımız.tarafından.satın.alınamadığından.TOKİ’nin.kurduğu.bu.şehirlerde.esnaf.sınıfı.oluşmamıştır..Esnafın.olmadığı.bir.böl-gede.toplumumuz.için.çok.önemli.olan.mahalle.kültürünün.de.oluşması.mümkün.olamamıştır..Bunu.neticesinde.de.adeta.otel.gibi.kullanılan,.komşuluk.ilişkilerinin.olmadığı,.hemşehrilik.bilincinin.gelişmediği,.adeta.ruhu.olmayan.yerleşim.alan-ları.oluşturulmuştur..TOKİ.yine.oluşturduğu.kentlerde.mezarlık.alanlarını. ihmal.etmiş.ve.insanlar.cenazelerini.oturdukları.yerlerden.çok.uzak.mesafelere.defnet-mek.zorunda.kalmaktadır..Bütün.bu.uygulamalar.Bakanlık.ve.TOKİ’nin.geçmişte.yapmış.oldukları.uygulamalardaki.başarısızlıklarından.dolayı.tüm.yetkiyi.almaları.ile.benzer.uygulamalara.devam.edecekleri.endişesini.oluşturmaktadır..Bu.durum-da.Eski.Sovyet.rejiminin.olduğu.ülkelerdeki.gibi.ruhsuz.şehirlerin.kurulmasına.se-bep.olunacaktır.

7- İnsanlarımız Sadece Çok Katlı Binalara Mahkum Edilmemelidir.

Kendi.medeniyetimiz.genel.olarak.yukarıya.doğru.değil.yana.doğru.bir.şehir.kurmayı. tercih.etmiştir..Yukarıya.doğru.binalar.yapmak.adeta.bir.meydan.oku-ma.olarak.algılanmaktadır..Yüksek.binalar.insanların.birbirleri.ile.doğru.ve.iyi.ile-tişim. kurmalarına. imkan. vermemektedir.. Çok. katlı. binalarda.oturanlar. aynı. bi-nada.yaşadıkları.halde.birbirlerinin.sevinçlerinden.de.üzüntülerinden.de.haber.alamamaktan.şikayet.etmektedir..Bazen.aynı.binada.bir.katta.bir.cenazenin.ma-


temi. tutulurken.diğer.bir.katta.yaşayan. insanların.haberi.olmadığı. için.eğlence.yapılabilmektedir..Bütün.bu.durumlar.çok.katlı.binaların.aslında.sosyal.ilişkileri,.yardımlaşmayı,.toplumsal.kaynaşmayı.geliştiren.değil.azaltan.bir.etkisi.olduğunu.göstermiştir..Kentsel.dönüşümle.beraber.dönüşüm.neticesinde.3-5.katlı.binaların.15-20.katlı.binalara.dönüşmesine.müsaade.edilmemelidir..Kendi.binasını.kendisi.yapmak. isteyen.ama. imkanı.olmayan.bina. sahiplerine.uzun.vadeli. faizsiz. kredi.imkanları.oluşturularak.müteahhitlere.mahkum.edilmemelidir..Konut.alanlarına.daha.çok.yer.ayrılıp,.bahçeli.müstakil.evlerin.yapılması.da.özendirilmelidir.

8- Kentsel Dönüşümün Sosyal Boyutu Göz Ardı Edilmemelidir.

Devletin.uygulamış.olduğu.Kentsel.Dönüşüm.Projelerinin. Sosyal. yönü.eksik.kalmıştır..TOKİ’nin.Sulukule.Kentsel.dönüşüm.projesi.bunun.en.güzel.örneği.ola-rak.ortadadır.. Sulukule.de. yaşayan.Roman. vatandaşlar. kendilerine.uzun. vadeli.satış.altında.İstanbul’un.dışı.sayılabilecek.Arnavutköy.ilçesinden.verilen.evlere.ta-şınmaya.zorlanmış,.ve.evlerde.taksitle.kendilerine.satılmıştır..Vatandaşlar.yeni.ev-lerine.taşınmışlar.ama.alıştıkları.yaşam.biçimlerine.uygun.olmayan.bu.binalarda.mutlu.olamamışlardır..Ayrıca.bir.çoğu.taksitlerini.ödeyemedikleri.için.evlerini.terk.ederek.çadırlarda.yaşamak.zorunda.kalmıştır..Şuanda.bu.ailelerin.hemen.hemen.tamamı. taşındıkları.bu.binalarda.yaşamamaktadırlar..Oysa.TOKİ’nin.müteahhiti.İstanbul’un.tam.merkezinde.bulunan.bu.bölgede.villa.şeklinde.inşa.ettiği.binaları.milyon.dolarlarla.ifade.edilen.rakamlarla.satmaktadır..TOKİ.oluşan.bu.rantı.belli.bir.sermaye.grubuna.peşkeş.çekeceğine.oluşan.rantın.küçük.bir.kısmını.bölgede.yüzlerce.yıldır.yaşan.Roman.vatandaşların.sosyal.dönüşümüne.harcasaydı.durum.farklı.olabilirdi..Bu.vatandaşlar;.kurslar.açılarak.meslek.sahibi.yapılsa,.apartman.yaşamına.alıştırılsa.toplumun.kanayan.bir.yarası.tedavi.edilebilirdi..Şuanda.bel-ki.de.Sulukule’de.yaptıkları. işlerin.daha.kötüsünü.yapmak.zorunda.kalmazlardı..Bu.örnekten.de.anlaşılacağı.gibi.Devletimizin.yaptığı.Kentsel.dönüşümler.sosyal.yönden.incelenmemekte,.bir.tarafta.mağdurlar.oluşurken,.diğer.tarafta.milyonlar.kazanan.insanlar.bulunmaktadır.

9- Özellikle İstanbul Cazibe Ve Rant Merkezine Haline Getirilip, Anadolu’daki Kentler Boşaltılarak Göç’e Meydan Verilmemelidir.

Kentsel.dönüşümle.beraber.halihazırda.15.milyon.olan.İstanbul’un.nüfusu.çok.daha.artacak.30.milyona.yaklaşacaktır..Nitekim.İstanbul.Büyükşehir.Belediye.Baş-kanı.Kadir.TOPBAŞ,.gelecek.yıllarda.nüfusun.artıp.günlük.hareketin.40.milyona.ulaşacağı.günlere.hazırlık.yaptıklarını.ifade.ederek.bunun.ilk.işaretlerini.vermiştir..Oysa.daha.önce.İstanbul.Büyükşehir.Belediye.Başkanı.iken.İstanbul’a.yerleşmek.isteyenler.için.vize.uygulanmasını.İsteyen.Başbakan.Recep.Tayyip.Erdoğan.değil.miydi?. .Kentsel.dönüşüm,.mevcut.binaların.yıkılarak.yerlerine.daha.çok.sayıda.bağımsız. bölüm. yapılarak. finanse. edilmek. istenmektedir.. Bu. durumda. şuanda.İstanbul’da.4,5.milyon.olan.konut.sayısının.9.milyona.ulaşması.muhtemeldir..10.yıllık. bir. süre. içerisinde.bu. kadar.büyük. konut.üretimi. ciddi. sıkıntılar.oluştura-

152

caktır..Hızlı.nüfus.artışı.bunlardan.bir.tanesidir..Ama.ok.sayıda.konut.üretilmesi.konut.talebi.olmaması.durumunda.fiyatların.düşmesine.de.sebep.olabilecektir..İstanbul’un.en.büyük.problemlerinden.olan.trafik.sorunu.bu.nüfus.artışı.ile.bir-likte.tam.bir.çileye.dönüşecektir..Bu.durumda.dönüşümde.mevcut.binaların.yıkıl-ması.durumunda.emsal.artışının.%25.arttırılması.ile.sınırlandırma.getirilmesidir..Bu.durumda.nüfus.artışı.belirli.bir.sınır.içerisinde.tutulabilecektir.

10- Mahalle Kültürü Yok Edilip, İnsanlar Bir Birinden Kopuk Hale Getirilme-melidir.

TOKİ’nın.uygulamalarında.esnaf.genelde.alışveriş.merkezi.şeklinde.yapılan.bir.merkezde. toplanmakta,. esnaf. bu.merkezdeki. dükkanları. alan.mülk. sahiplerine.mahkum.edilmektedir..Bu.durum.toplumumuz.için.çok.önemli.olan.mahalle.kül-türünün.yok.olmasına.sebep.olmaktadır..Mahalle.kültüründe.esnaf.çok.önemli.bir.yer. tutmaktadır..Mahalle.esnafı.adeta.bir. sigorta.gibidir..Ekonomik.durumu.olmayana. kredi. açan. bir.müessese. gibidir.. Ayrıca. kötü. alışkanlıklara.meyleden.çocuk.ve.gençlere.ağabeylik.görevini.yerine.getirmekte,.sokaklarda.oynayan.ço-cukların.durumlarından.ailelerini.haberdar.etmektedirler.. İhtiyaç.sahipleri,.ma-hallenin.fakirlerinin.durumlarını.en.iyi.tespit.eden.esnaf.olmakta.mahallede.esnaf.sayesinde.oluşan.mahalle.baskısı. ile.toplumun.değerleri.ile.çelişen.olaylara.izin.verilmemektedir..Esnaf.sayesinde.mahalleli.birbiri.ile.kaynaşmakta,.toplumsal.da-yanışma.ortaya.çıkmaktadır..Yeni.yaşam.yerleri.oluştururken.esnafı.mahallenin.dı-şına.iterseniz.yukarda.bahsettiğimiz.birçok.unsuru.ortadan.kaldırmış.olunacaktır..Ayrıca.esnaflık.çok.ciddi.istihdam.sağlayan.bir.kurumdur..Yeni.yapılacak.yerleşim.yerlerinde.esnaf.düşünülerek.düzenleme.yapılmalı.Mahalle.kültürünü.geliştirici.tedbirler.alınmalıdır.

11- Kentsel Dönüşümle Kentlerimizin Tarihi Dokusu Yok Edilmemelidir.

Örneğin.İstanbul.Fatih’in.büyük.bir.bölümü.sit.alanıdır.ve.ilçede.“Kentsel.Dö-nüşüm.Alanı.‘’.bulunmamaktadır..Ancak,.hükümetin.16.06.2005.tarihinde.çıkar-dığı.5366.sayılı.kanun,.Belediyelere.“KENTSEL.YENİLEME”.projeleri.yapma.imkânı.vermektedir..Evvelce.Fatih.Belediyesi,.Vakıf.medeniyetinin.bir.numaralı.ilçesi.olan.Fatihimize.ait,.her.biri.Fatih.Sultan.Mehmet.dönemi.ve.sonrası.gazilerinin.de.isim-lerinin.bulunduğu.mahalle.isimlerini.birleştirip.silerek.tarihi.hafızamızın.kaybına.sebebiyet.vermişti..Tüm.dünyada,.gelecek.nesillere.örnek.olması.için.unutturul-mayan.tarihi.şahsiyetlerin. isimleri,.maalesef.Kentsel.Dönüşüm.bahane.edilerek.Fatih’te.yok.edilmiştir..Bu.da.yetmezmiş.gibi.Fatih’te.yeni.bir.tarih.kıyımı.ile.daha.karşı. karşıyayız.. Tespit. edebildiğimiz. kadarıyla. daha. önceki. planda. var. olan. ve.çoğu.camiden.oluşan.yüzlerce.tarihi.eser,.Fatih.Belediyesi.tarafından.yeni.planda.yok.edilmiştir..Örneğin.eski.planlarda.var.olan.Acı.Çeşme,.Çakırağa,.Hobyar,.Molla.Fenari,.Ahmet.Paşa,.Toklu.Dede,.Elvan,.Demirci,.Daye.Hatun.gibi.Cami.ve.Mescid-ler.yeni.planda.yoktur..Yapılması.gereken.Kentsel.dönüşümün.zorunlu.olduğu.böl-gelerde,.tarihi.doku.ve.alanların.muhafaza.edilerek.geleceğe.taşınması.olmalıdır.

BELEDİYE GELİRLERİ VE BÜTÇESİ


BELEDİYE GELİRLERİ VE BÜTÇESİ

A. GİRİŞ

Her. ülkede. kamu. görevleri. ve. hizmetleri,. merkezi. yönetimlerle. yerel. yö-netimler.arasında.bölüştürülmüştür..Savunma,.iç.güvenlik,.gümrük.ve.adalet.gibi.bazı.kamu.hizmetlerinin,.hemen.hemen.her.yerde,.merkezi.yönetimlerce.yerine.getirildiği.görülür..Buna.karşılık.başka.bazı.hizmetleri.ise.yerel.yöne.timler.görür..Yerel.yönetimlere.bırakılmış.bulunan.hizmetler.ve.bunlarla.ilgili.görevler,.daha.çok.yerel.nitelik.taşıyan.görevlerdir..Kent.ve.kasabaların.temizliği,.aydınlatılması,.içme.ve.kullanma.sularının.sağlanması,.kana1izas.yon.ve.bayındırlık.işleri,.otopark,.yeşil.alan.ve.çocuk.parkı.gibi.hizmetler,.yolların.yapım,.bakım.ve.onarımı,.yerel.hiz-metlere.örnektir..Yerel.yönetim.ler,.kendilerine.yasalarla.ayrılmış.olan.bu.görevleri.yerine.getirebilmek.için,.yeterli.mali.kaynaklara.sahip.olmak.zorundadırlar.

Yerel.yönetimler,.faaliyetlerini.yerine.getirirken.çeşitli.yasal.ve.idari.sınırlama-lar. yanında.bütçe. imkanları.olarak. tanımlanabilecek.mali. sınırlama. ile.de.karşı.karşıya.kalırlar..Bireylerin.yerel.nitelikli.taleplerinin.karşılanması.yerel.yönetimin.bütçe.sınırı.çerçevesinde.gerçekleştirilirken,.yerleşim.biriminin.gelişmişlik.düzeyi,.iktisadi.faaliyetlerin.boyutu.ve.niteliği,.nüfus.yapısı,.bölgenin.göç.alması.veya.ver-mesi,.coğrafi.yapı.ve.konumu.gibi.faktörler.ise.bu.talebin.belirlenmesinde.etkili.olmaktadır..Ayrıca,.belediyenin.mali.yönetim.kabiliyeti.de.bütçe.yapısını.şekillen-diren.diğer.önemli.bir.unsurdur.

Ülkemizde,.yerel.yönetimin,.genel.olarak.merkezi.idare.tarafından.tespit.edi-len.organizasyon.yapısı.ve.görevleri,.yerel.yönetimin.nüfus.ölçeği.ile.uyuşmamak-ta,.bazı.hizmetlerin.aksamasına.yol.açabilmektedir..Ayrıca,.mali.kapasiteleri.farklı.belediyelerin,.aynı.sorumluluklara.sahip.olması.kişi.başına.harcamalarda.farklılık-lar.yaratarak.yerel.kamu.harcamalarının.sunumunda.dengesizlikler.ortaya.çıkar-maktadır..Her. iki.durumda.da.belediyelerin.mali. yapısında.bozulma.kaçınılmaz.hale.gelmektedir..

Türkiye,.1990’lı.yıllarda.bir.çok.köyün.belediyeye.dönüştüğü.ve.küçük.nüfus.öl-çeğindeki.belediye.sayısının.hızla.arttığı.bir.süreci.yaşamıştır..Günümüzde,.küçük.ölçekli.belediyeler.belediye.sisteminin.yumuşak.karnı.ve.en.sorunlu.alanıdırlar..Çoğu.az.gelişmiş.yörelerde.olan.bu.belediyeler,.mali.kapasite.eksikliklerinin.yanı.sıra.nüfus.ölçeğinin.harcamalar.üzerinde.yarattığı.dezavantaj.ile.birlikte.kırılması.hemen.hemen.imkansız.bir.kısır.döngüye.mahkum.olmuşlardır..Nüfusu.5.000’in.altında.olan.belediyelerin.yüzde.31,2’si.1990-2000.döneminde.nüfus.azalışı. ile.yüz. yüze. kalmışlardır.. Her. ne. kadar. bu. azalmanın. bir. kısmı. nüfus. sayımındaki.nüfus.taşıma.yoluyla.yapılan.hilelerden.kaynaklansa.da,.genel.eğilimin.nüfusun.azalışı.yönünde.olması.bu.belediyelerin.mali.yapılarını.(azalan.mali.kapasite.ile).gelecekte.tehdit.eden.unsurlardan.biridir..Ayrıca,.mevcut.bu.yapı.bazı.kamu.hiz-metlerinin.yerelleşmesi.aşamasında.önemli.sıkıntılara.neden.olacaktır.

156

B. BELEDİYE GELİR SİSTEMLERİ

Gelir. kaynakların. bulunması. ve.merkezi. yönetimlerle. yerel. yönetimler. ara-sında.bölüştürülmesi.yönünden,.yeryüzünde.başlıca.iki.sistemin.bulunduğu.söy-lenebilir.. Bunlardan. birincisine. göre. asıl. olan,. yerel. yönetimlerin,.mali. yönden.merkeze. bağımlılığı,. ikincisinde. ise. bağımsızlığıdır.. Bu. nedenle,. bi.rinci. sistemin.adına.bağımlılık,.ikincisinin.adına.ise.bağımsızlık.denilmekte.dir.

1. Bağımlılık Sistemi

Bu.sistemin.geçerli.olduğu.ülkelerde,.yerel.yönetimlerin.özel.gelir.kaynakla-rı..Vergileri.bulunmakla.birlikte.bazı,.vergiler,.merkezi.yönetim.role.yerel.yöne-timler.arasında.ortaklaşa.kullanılır..Fransa,.Almanya,.İsviçre,.Belçika.ve.İtalya.gibi.ülkelerde.durum.böyledir..Bu.ülkelerde,.yerel.yönetimlere.ek.vergiler.koyabilme.yetkisi.tanındığı.gibi,.devlete.ait.bulunan.vergiler.üzerinden.ayrıca.vergi.almaları.da.olanaklı.kılınabilmektedir..Bazı.devlet.vergilerinin.bir.bölümü.ise,.«pay”.adıyla.yerel.yönetimlere.bırakılmaktadır..Bu.siste.min,.devletin.genel.bütçe.gelirlerinden.yerel.yönetimlere.türlü.yardımların.yapılmasına.da.yaygın.olarak.yer.verdiği.söy-lenebilir.

Devlet,.yerel.yönetimlere.bu.yardımları.yapmaz.ve.vermesi.öngörülen.payları.vermekte.ihmal.gösterirse,.yerel.hizmetler.yüzüstü.kalabilir..Dolayısıyla,.hizmet-lerin.görülmesi.bakımından,.yerel.yönetimler,.merkezi.yönetime.bağımlı.durum-dadırlar..Sisteme.bağımlılık.sistemi.adı.verilmiş.olmasa..da.bu.yüzdendir.

2. Bağımsızlık Sistemi

Bu.sistemde,.yerel.yönetimlerin,.merkezi.yönetime.bırakılmış.olanlardan.tü-müyle.bağımsız,.kendi.başlarına.kullanabilecekleri.gelir.kaynakları.var..dır..Örne-ğin,.İngiltere.ve.ABD.gibi.ülkelerde,.bu.sistem.yürürlüktedir..Dev.let,.bu.ülkelerde,.bütçe.açıklarını.kapatmak.amacıyla.yerel.yönetimlerin.gelirlerine.dilediğinde.el.atamaz..Belediye.gelirleri.sistemi.bağımsız.bir.nitelik..taşıyan.ülkeler,.yerel.yöne-timleri.güçlü.olan.ülkelerdir.

Şu. noktayı. da. belirtelim. ki,. yeryüzündeki. ülkelerin. hiçbirinde. bağımlılık. ve.bağımsızlık.sistemleri.yüzde.yüz.saf.biçimleriyle.uygulanmazlar..Her.ülkede,.be-lediyeler,. gelir. yönünden,. merkezi. yönetime. derece. derece. ba.ğımlı. durumda.bulunmaktadırlar.. Bazılarında,. yerel. yönetimlerin. gelir. siste.mi. tam. bağımlılığa,.bazılarında. ise. tam.bağımsızlığa.daha. yakın.bulunmaktadır..Ama,. genel. eğilim,.demokrasi. geleneğinin. gelişmesine. paralel. olarak,. yerel. yönetim!erin,. gelirleri.bakımından.da.devlete.daha.az.bağımlı.duruma.gelmeleri.yönündedir..Bununla.birlikte,.birçok.hizmetlerin.daha.etkin.bir.biçimde.yerine.getirilmesinin,.bu.hiz-metleri.kısmen.ya.da.tümüyle.yerel.yö.netimlerden.alarak.merkezi.bir.görev.duru-muna.getirmeyi.gerekli.kıldığına.son.yıllarda.çok.tanık.olunduğunu.da.eklemeliyiz.


C. MALİ DENKLEŞTİRME

Kamu.hizmet.ve.görevleri.Türkiye.ve.Fransa.gibi.tekçi.siyasal.yapısı.olan.ülke-lerde,.merkezi.yönetimlerle.yerel.yönetimler.arasında;.Federal.Almanya,.İsviçre.ve.Amerika.Birleşik.Devletleri.gibi.federal.siyasal.yapılı.ülkelerde.ise,.merkezi.yö-netim,.federe.devletler.(eyaletler).ve.yerel.yönetimler.arasında.bölüştürülmüştür..Bunun.gibi,.kamu.gelirleri.ve.vergi.kaynaklan.da,.bu.ül.kelerde,.çeşitli.düzeylerdeki.yönetim.kademeleri.arasında.bölüştürülmüş.du.rumdadır..Görevlerin.ve.gelirlerin.farklı.yönetim.kademeleri.arasında.bölüş.türülmesinde.bir.denge.sağlanması,.va-tandaşın.hizmetlerden.gereği.gibi.ya.rarlanabilmesinin.ön.koşuludur..İşte.bu.ne-denledir.ki,.görevlerin.ve.gelirlerin.bölüştürülmesinde.bazı.kurallara.uyulmasında.zorunluluk. vardır.. Bu. kuralla.rın. tümünün. adına.Mali. Denkleştirme,. eski. adıyla.mali.tevziin.denilmektedir.

Mali.denkleştirmeyi.zorunlu.kılan.ekonomik.neden..hem.merkezi.yöneti.min,.hem.de.yerel.yönetimlerin.paylaşmak.zorunda.oldukları.kaynağın.aynı.kaynak.ol-masıdır..Her.ikisi.de,.ülkenin.ulusal.gelir.ve.servetini.bölüşmek.durumundadırlar..Bu.paylaşmayı,.adaletsizliğe.yol.açmaksızın.yapmak.zorundadırlar..Mali.denkleş-tirmenin,.toplumsal.ve.siyasal.ve.bir.nedeni.de.vardır..O.da..şudur:.Farklı.gelişme.düzeylerinde.bulunan.yerel.yönetimler,.hem.şehirlerini,.belediyenin.zengin.ya.da.fakir.olmasına.bakmaksızın,.eşit.düzeyde.ve.standartta.yerel.hizmetlerden.yarar-landırmaya.çalışırlar..Eşitlik,.demokrasi.ve.ulusal.dayanışma.gibi.çağdaş.düşünce-ler.ülkenin.neresinde.olursa.olsun,.belediyelerde..köylerde.yaşayan.vatandaşla-ra.kamu.hizmetlerinin.en.küçük.yeter1i.düzeyde.sunulabilmesini.gerektirir..Mali.denkleştirmenin.yönetimsel.bir.nedeni.de,.belediyelerin,.kendilerine.düşen.gö-revlerin.neler.olduğunu.bilmek.zorunda.olmalarıdır..Devlet,.gelişigüzel.bir.biçim-de.yerel.birimlere.karşılığı.olmayan.görevler.yüklerse,.bunların.yerine.getirmek.olanağı.kalmaz..Şu.halde,.görevlerin.türünün,.kapsamının,.sınırlarının.bilinmesi.gerekir.

Görülmektedir. ki,. mali. denkleştirme,.merkezi. yönetim. ile. yerel. yönetimler.arasında,.hem.kamu.hizmetleriyle.görevlerinin,.hem.de.gelir.kaynakları.nın.den-geli.ve.adaletli.bir.biçimde.bölüştürülmesini.anlatmaktadır..Bu.mali.denkleştirme-nin.geniş.anlamıdır..Ve.doğru.olan.tanımı.da.budur..Çünkü,.ka.mu.görevleri.farklı.kademelerdeki.yönetimler.arasında.dengeli.bir.biçimde.dağılmamış.ise,.gelirleri.dengeli.bölüştürmeye.çalışmakla.bir.sonuç.alınması.olanağı.yoktur..Her.ikisi.bir-likte.ele.alınmak.ve.birbirine.paralel.olarak.dü.zenlenmek.zorundadır..Öte.yandan,.mali.denkleştirmeyi,.dar.anlamda,.yani.sadece.kamu.gelirlerinin,.devletle.yerel.yönetimler.arasında.bölüştürülmesin.den.ibaret.sayanlar.da.vardır..Bu.yaklaşım,.yanlış.ve.eksik.sayılabilir.

Mali.denkleştirmenin.nasıl.yapılacağı.konusunda.yerleşmiş.bazı.kurallar.vardır..Bunları,.kamu..hizmetlerinin.ve.görevlerin.bölünmesinde.dikkate.alın.ması.gere-kenler.ve.gelirlerin.bölünmesinde.uyulması.gerekenler.olmak.üzere. ikiye.ayırıp.inceleyebiliriz.

158

1. Kamu Hizmetlerinin Bölünmesinde Uyulan İlkeler

a).Hizmetler. sahipsiz. bırakılmamalıdır..Her. hizmetin.bir. sahibi. bulun.malıdır..Bu.sahip.ya.merkezi.yönetim.ya.da.yerel.yönetimler.olmalıdır.

b).Aynı.hizmet,.birden.çok.yönetim.kademesine.bırakılmamalıdır.c).Her.hizmet,.onu.en.iyi.biçimde.görebilecek.olan.yönetime.bırakılmalıdır.d).Yönetimler.arasında.görevlerin.birbirleri. ile.karışmasını.önlemek. için,.her.

yönetim.kademesinin.görev.alanı.iyice.sınırlanmalı.ve.tanımlanmalıdır.

2. Gelirlerin Paylaşılmasında Dikkate Alınması Gereken İlkeler

a).Her.yönetim.kademesine,.görevlerini.gereği.gibi.yerine.getirmesine.olanak.verecek.kaynaklar.sağlanmalıdır..Aksi.takdirde,.görevleri.fazla.olan.yönetimlere.az.gelir,.görevleri.az.olanlara.ise.fazla.gelir.sağlanmış.olur.ki..bu.adaletsizlik.yaratır..Hizmetlerin.yüzüstü.kalmasına.yol.açar.

b).Gelir.kaynaklarının.aşırı.ve.çift.olarak.vergilendirilmesinden.kaçınıl.malıdır..Çünkü,.bu.durum,.vergi.kaynağının.verimini,.hasılatını.azaltır.

c).Vergilendirilmesi.bütün.olanaklardan.vergi.alınmalı.devletin.ve.yerel.yöne-timlerin.vergi.konuları.arasında.boşluklar.bırakılması.önlenmelidir.

d).Son.olarak,.sisteme.öyle.bir.esneklik.verilmelidir.ki,.farklı.kentlerde,.kasa-balarda. yaşayanların. yararlanmakta. oldukları. hizmetlerin. kalite. ve. standartları.arasında,.kentten.kente,.bölgeden.bölgeye.görülmekte.olan.farklılık.lar.zamanla.azaltılabi1sin.

Bu.ilkeler,.kuşkusuz.ideal.bir.mali.denkleştirmenin.dayandığı.kurallardır..Hiçbir.ülkede,.hepsine.tam.olarak.uyulduğu.görülmez..Ancak,.belediye.gelir.sistemlerini.bu.ilkelere.uygun.duruma.getirmeye.çalışmakla,.yerel.yönetimlerin.gelir.bakımın-dan.devlete.bağımlılığı.azaltılabilir.

D. TÜRKİYE’DE BELEDİYE GELİRLERİ

Ülkemizde,.belediye.gelirleri.sisteminin.esas.olarak.merkeze.bağımlı.bir.sistem.olduğu.belirtilebilir..Yerel.hizmetlerin.artması.ve.çeşitlenmesi,.hemşerilerin.istek.düzeyinin.yükselmesi,.para.değerinin.sürekli.olarak.düşmesi.ve.genel.ekonomik.nedenler,.belediyeleri.gelir.bakımından.giderek.daha.muhtaç.duruma.getirmiştir..Belediyelerin.bu.güçlükten.kurtarılabilmesi.için,.hem.1961,.hem.de.1982.tarihli.anayasalarımıza,.yukarıda.sözü.edilen.mali.denkleş.tirmeyi.sağlayacak.şu.hüküm.konmuştur:.Yerel.yönetimlere.görevleriyle.orantılı.gelir.kaynaklan.sağlanır..Bu.hü-kümler,.belediyelere.yeterli.gelir.kaynaklarını.sağlamanın.güvencesini.oluşturur.


Belediye.gelirlerinin.başlıca.beş.ana.gelir.grubundan.oluştuğunu.söyleyebiliriz.

1..Devlet.gelirlerinden.paylar,2..Belediyelerin.öz.gelirleri.3..Devletin.belediyelere.yardımları,4..Olağanüstü.gelirler.ve5.. Para. cezaları.. ücret,. kira. vb.. gelirler.. Belediye. gelirleriyle. ilgili. yasala-

rımızda1949.yılından.bu.yana.birçok.değişiklikler.yapılmış.olmasına.karşın.gelir.sisteminin.bu.yapısı.ve.merkezi.yönetime.bağımlılığı.büyük.ölçüde.aynı.kalmıştır.

1. Devlet Gelirlerinden (Vergilerden) Alınan Paylar

12.Eylül.1980.harekatından.sonra,.2.Şubat.1981.tarihinde.kabul.edilen,.Bele-diyelere.ve.İl.Özel.Yönetimlerine.Genel.Bütçe.Vergi.Gelirlerinden.Pay.Verilmesine.ilişkin.2380.sayılı.yasa.(R.G..5.Şubat.1981,.No:.17242),.genel.bütçe.vergi.gelirle-ri.toplamı.üzerinden.belediyelere.%.5.pay.verilmesi.esasını.getirmiştir..Yasa,.bu.payın,.vergilerin.toplandıkları.ayı.izleyen.ayın.sonuna.kadar,.İller.Bankası’nda,.ve.İçişleri.Bakanlığı.emrinde.toplanmasını.emretmiştir..

1984. yı1ının.Mayıs. ayında. çıkarılan. 3004. sayılı. yasa. ile,. 2380. sayılı. yasada.önemli.değişiklikler.yapılmıştır..Buna.göre.belediyelere.genel.bütçe.vergi.gelirleri.toplamı.üzerinden..verilmekte.olan.payın.miktarı.%.5.ten.%.10,30.a.yükseltilmiştir.Yasa.bu.payların.gelir.saymanları.tarafından.aylık.olarak.hesaplanıp,.toplandıkları.ayı. izleyen.ay. sonuna.kadar. İçişleri.Bakanlığı.emrindeki.bir.hesapta. toplanmak.üzere.İller.Bankasına.yatırılmasını.emretmiştir.

Daha. sonra. devlet. paylarına. son. biçimini. veren. ve.Aralık. 1985. de. çıkarılan.3239.sayılı.yasa.ile.bir.değişiklik.daha.yapılmıştır..(RG.11.Aralık.1985,.No:.18737).Bununla. Genel. Bütçe. Vergi. Gelirlerinden. belediyelere. ayrılan. payın. miktarı. %.9,25.e.indirilmiştir.Kullanım.bakımından.bu.pay.üç.bölüme.ayrılmaktadır.

a). Birinci. Bölüm. Devletin. Genel. Bütçe. Gelirlerinden. ayrılacak.%. 6’lık. kısmı.oluşturmaktadır..Bu.para,.İstanbul,.Ankara.ve.İzmir.dışında.kalan.bü.tün.belediye-lere,.son.nüfus.sayımındaki.nüfusları.oranında.bölüştürülür..Eski.yasada,.bunun.miktarı.%.8.idi.

b).%.3’ün.oluşturduğu. ikinci.bölüm. ise,.Belediyeler.Fonu.adıyla. İller.Banka-sına. yatırılmakta. ve. bundan. bütün. belediyelere. nüfusları. ne. olursa. olsun. İller.Bankası’nın.yıllık.yatırım.programında.yer.alan,.haritaları,.imar.planları,.her.türlü.tesisleri.ve.bunlara.ait.projeler.için.ya~arlanmaktadırlar..Bu.%.3’lilk.Fon’un.%.2.gibi.küçük.bir.bölümünün.de,.Boğaziçi. İmar.Müdürlüğü.payı.olarak.kesilmeyen.kısmının.İller.Bankası.sermayesine.aktarılması.öngörülmüştür.

c).Üçüncü,.bölüm.ise,.%.9.25’Uk.payın,.arta.kalan.%.O.25’lik.bölümüdür..Yasa.koyucu,.bunun,.İl.Özel.Yönetimlerinden.gelecek.%.0.30’luk.bir.bölümle.birleştiri-

160

lerek,.%.0.55.oranındaki.Mahalli.. İdareler.Fonu’nu.oluşturmasını.ön..görmüştür..Bu.fondan.yararlanarak,.yerel.yönetimler.küçük.çaptaki.birtakım.hizmetlerini.ger-çekleştirmek.fırsatını.bulurlar..Mahalli. İdareler.Fonu’nun.0/0.0.l5’lik.bölümünü.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığı.belediyelerin.imar.uygu.lamalar.için,.geriye.kalan.%.0.40’ını·.da,.yerel.yönetimlerin.türlü.hizmet.ge.reksinmeleri.için,.İçişleri.Bakanlığı.kullanır.

a. Belediye Fonu Kullanım Esasları

Belediyeler.Fonu’nun.kulla.nım.esaslarını,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığı’nca.ha-zırlanan.bir.yönetmelik.belirlemiştir.(R..G..20.Ocak.1985,.No:.186411..Bu.Fondan.yapılacak.kaynak.tahsislerinin.konuları.şunlardır:.1..Harita,.2..İma,r.planı,.3..İçme.suyu,.4..Kanalizasyon,.5..Çeşitli.yapı.ve.tesisler,.6..Benzeri.işlere.ait.plan.ve.proje-lerle,.belediyelerin.görev.alanı.içinde.kalıp.iller.Bankası’nın.yıllık.yatırım.progra-mına.alınan.öteki.işler.

İlgili.yönetmeliğe.göre,.belediyeler,.harita.ve.imar.planı.gibi.hizmetleri.için.bu.Fondan. aldıkları. parayı.. bağış. olarak. alır,. yani. geri. vermezler.. Yu.karıda. belirtti-ğimiz.öteki. işler. için. ise,. kendilerine.yapılan.ödemeler. karşılığında.borçlanırlar..Borçlandıktan..miktarın.geri.ödenecek.yıllık.taksitlerinin,.belediyenin.yıllık.yasal.payının.yarısını.geçmemesi.gerekmektedir..Belediye.ler,.bu.borçlarını,.15.yıllık.bir.süre.içinde.(faizsiz).olarak.geri.ödemek.zorun.dadırlar..Ne.var.ki,.iller.Bankası,.be-lediyelerin.borçlanma.durumlarına,.tesis.yatırımlarının.büyüklüğünü.ve.önemini.dikkate.alarak,.bu.süreyi.25.yıla.ka.dar.uzatmaya.ve.%.5O’lik.oranı.%.100’e.kadar.yükseltmeye.yetkilidir.

b. Mahalle İdareler Fonu’nun Kullanım Esasları

Yukarıda.belirtildiği.üzere,.Genel.Bütçe.Vergi.Gelirlerinin.%.O.55’lik.kısmından.oluşan.mahalli.idareler.Fonu’nun.%.0.40’lık.bölümünü,.İçişleri.Bakanlığı.kullanır..Bu.%.O.40’lık.bölümün.kullanım.biçimini,.Mahalli.İdareler.Fon.Yönetmeliği.(R..G..19.Eylül.1984,.No:.18552).belirlemiştir..Buna.göre,.%.0.40’lık.payın.%.8O’inden.belediyeler. yararlanır.. Ancak,. bu. belediyeler,. son. nüfus. sayımına. göre. nüfusu.25.000’nin.altında.olan.küçük.belediyelerdir.

Yapılacak.yardımın.miktarı,.proje.lceşif.tutarına.göre.50.milyon.lirayı.geçmeye-cek.ve.yardım.miktarı.da.bu.tutarın.%.70’inden.az.olacaktır..Yardım.sınırını.aşan.işleri,. belediyeler. kendi. olanaklarıyla. tamamlarlar.. Mahalli. idareler. Fonu’ndan.yapılacak.yardımlarla.gerçekleştirilebilecek.işler,.belediye.hizmet.binası,.fırın,.un.değirmeni,.hal,.pazar. yeri,. dükkanı.otel,.motel,. gazi.no,.mokamp..düğün.ve.ni-kah.salonu,.hamam,.kaplıca.ve.plaj.tesisleri,.genel.hela,.mezarlık,.belediye.parkı,.okuma.odası,.kitaplık,.spor.tesisleri,.koruluk,.fidanlık,.akaryakıt,.patlayıcı.madde.deposu,.mezbaha,.garaj.ve.otopark.gibi.tesislerdir.


Bunlardan,.aynı.anda.yalnız.bir.tanesi.için.yardım.yapılabilmekte.ve.bir.hizmet.bitirilmedikçe,.aynı.belediyenin.ikinci.bir.istemi.değerlendirme.konu.su.yapılma-maktadır..Yardım.konusu.hizmetin.gerektirdiği.arsayı.da,.belediyenin.sağlaması.şart.koşulmaktadır..Bu. fondan.yararlanmak. isteyen.belediyeler..Bayındırlık.Mü-dürlüklerinden.onaylatacakları.projeleri,.Belediye.Encümenle.rinin.karanıyla.bir-likte.valilikler.aracılığı.ile.İçişleri.Bakanlığı’na.gönderirler’..Vali,.kendi.görüşünü.de,.gerekçesiyle.birlikte.Bakanlığa.iletir.

Mahalli.İdareler.Fonu’ndan.belediyelere.yapılacak.yardım.tahsislerinde.aşağı-daki.öncelik.sırasına.uyulur.:

a)Yeni.kurulan.belediyeler.b)Kalkınmada.öncelikli.illerde.bulunan.belediyeler,c)Turistik.bölgelerdeki.belediyeler,d)Daha.önce.hiç.yardım.almamış.belediyeler,e)Kendi.olanaklarıyla.başlamış.ve.yarısı.tamamlanmış.bir.işin.bitirilmesi.için.

baş.vuruda.bulunan.belediyeler.f)Fon.yardımı.ile.başlattığı.bir.projeyi.süresi.içinde.başarıyla.bitirip.bir.başka.

hizmet.için.başvuran.belediyeler.Fondan. yardım.alabilmek. için,. İçişleri. Bakanı’nın.onayı. gereklidir.. Yar.dımlar,.

projesi. ve. tahsis. amacı.dışında.kullanılamaz.. Fondan.yapılacak:. yar.dım. ile. ilgili.işlemleri.Mahalli.İdareler.Genel.Müdürlüğü.izler..Yardım,.alın.dığı.tarihten.itibaren.bir.yıl.içinde.kullanılmaya.başlanmaz.ya.da.iki.yıl.içinde.iş.bitirilemezse..Bakanlık.onayı.ile.iptal.edilir.

i..Belediyeler.İmar.Uygulamalarına.Yardım.Yönetmeliği

Mahalli. İdareler. Fonu’nun,. Bayındırlık. ve. İskan. Bakanlığı’n.ca. kullanılacak.%.0.15’lik.bölümünün.kullanım.biçimini,.1984.yılında.Beledi.yeler.İmar.Uygulama-larına.Yardım.Yönetmeliği.olarak.adı.değiştirilen.(R..G..L5.Eylül.1984,.No:.18516),.1983.talipli,.İmar.ve.İskan.Bakanlığı.Bütçesinde.Yer.Alan.Belediyeler.İmar.Uygula-maları.Ödeneklerinin.Düzenlenmesi,.Tahsis.Harcama.Mahsup.ve.Denetim.Esasla-rına.ilişkin.Yönetmelik.(R.G..17.Ağustos.1983.No:.18138).göstermektedir.

Bu.yönetmelik,.belediyelerin.imar.uygulamalarını.ikiye.ayırmaktadır.

a).Kamulaştırma:.Bu.başlık.altında,.belediyeler,.Bakanlıkça.onaylı..5.yıllık.imar.programı.içinde.yer.almak.koşuluyla,.yol,.yeşil.alan,.meydan,.park,.fuar,.mesire.yeri,.çocuk.bahçesi,.otopark,.açık.pazar.yerleri,.tarihsel.ve.turistik.yapıtlarla.anıt.çevrelerinin.açılması.gibi.etkinlikler.sıralanmaktadır.

b).Düzenleme:.Öte.yandan,.düzenleme.etkinlikleri.arasında.da,.yol,. trotuar,.meydan,.fuar.ve.mesire.yerleri,.park,.çocuk.bahçesi,.açık.pazar,.yeşil.alan..tarihsel.ve.turistik.yapıtların.çevreleri,.anıt.tabanı.ve.çevresi,.imar.pla.nında.bulunup.da.

162

yol.bağlantısı.niteliğini.taşıyan.köprüler.ve.menfezler.ve.çevre.duvarlarının.yapı-mı.yer.almaktadır.Belediyeler,.bu.fondan,.ancak.bu.kamulaştırma.ve.düzenleme.işleri.için.yardım.alabilmektedirler.

ii..Belediyelerin.Yardım.Alabilmesi.İçin.İstenen.Belgeler

Yardım.için.başvuruda.bulunan.belediyelerden,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığı.şu.belgeleri.ister.:

Kamulaştırma.için:

1..Belediye.Encümeni.Kararı.:.Belediyenin.katkısını.da.içerecek.biçimde.

2..Bu.işin.öncelikle.yapılmasını.zorunlu.kılan.nedenleri.ve.sağlayacağı.yararları.gösteren.gerekçeli.rapor.

3..İşin.beş.yıllık.imar.programında.sırasını.gösteren.onaylı.belge.

4..Kamulaştırılacak.yerlerin.imar.ve.kadastro.durumlarının.ayrıntılarını.göste-ren.1/1000.ölçekli.imar.planı.örneği.

5..Kadastrosu. yapılmamış. yerlerde. taşınmaz.malların.mülkiyet. sınırlarını. ve.pafta.numaralarım.gösteren.imar.planı.örneği.

6..Kamulaştırma.cetvelleri..Bunlar.üzerinde,.kamulaştırılacak.taşınmaz.malla-rın.ada.ve.parsel.numaraları.ile.cinsleri,.yüzölçümleri,.sahipleri.ve.kamulaştırma.bedelleri.gösterilir.

7..Plan.örneklerinin.onaylı.imar.planına.uygunluğu.ve.plan.örnekleriyle.bağ-lantısı.kurulmuş.kamulaştırma.cetvelleri,.3.ay.ve.İskan.Müdürlüklerince.onayla-narak.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığı.na.gönderilir.

Düzenleme.İşleri.için.:

1..Belediye.Encümeni.kararı..Belediyenin.bu.işe.yapabileceği.katkı.da.işaret-lenerek.

2...5..yıllık.imar.programındaki.yeri.3...İşin.öncelikle.yapılmasını.zorunlu.kılan.nedenler.ve.yararlarını.gösteren.ge-

rekçeli.rapor.4..İmar.planındaki.yerini.gösteren.imar.planı.örneği.5...Büyük.ölçekli.uygulama.projeleri,6...Keşif.özeti.7...Metraj.hesapları.ve.kesitleri.8...Taşıma.bedelleri.9...Onaylı.imar.planı.olmayan.belediyelerin.halihazır.harita,.kadastro.planı.ya.

da.yol.istikamet.planlarını.esas.alarak.düzenleyecekleri.projeler.


Gerek. kamulaştırma,. gerekse.düzenleme. işleri. için. aranan.bütün.belge.lerin.üçer.takım.halinde.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığı’nın.Teknik.Araştır.ma.ve.Uygula-ma.Genel.Müdürlüğü’ne.gönderilmesi.gerekmektedir.

iii..Belediyelerin.ve.Ödeneklerin.Saptanmasındaki.Öncelikler

Bakanlık.ödeneklerin.tahsis.edilmesinde,.yasanın.aramakta.olduğu.bir..takım.öncelikleri.göz.önünde.bulundurur..Belediyelerin.ve.ödeneklerin.saptanmasında-ki.öncelikleri,.Yönetmelik.şöyle.sıralamaktadır:

a).Tarihsel,.turistik.ve.sınai.gelişme.yönlerinden.hızlı.gelişme.gösteren.geliş-meler.

b)..Doğu.ve.Güneydoğu.Anadolu.Bölgesi.belediyeleri.ile.Kalkınmada.öncelikli.Yörelerdeki.belediyeler,

c).Küçük.kasaba.ve.ilçe.belediyeleri,

d)..Uygulanması.öngörülen.proje.için.belediye.katkısı.olarak.bütçelerine.yeter-li.ödeneği.koymuş.bulunan.belediyeler,

e)..Daha.önceki.yıllarda.yardım..almış.olup.da,.ödenekleri.usulüne.uygun.ola-rak.harcamış.belediyeler.

Uygun.görülen.projelere..Teknik.Araştırma.ve.Uygulama.Genel.Müdürlüğü’nün.önerisi.ve.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanı’nın.onayı.ile.yardım.yapı.labilmektedir..Bir-den.fazla.proje.için.yardım.isteminde.bulunan.belediyeler,.hangi.projenin.önce-likle.uygulanmasını.istediklerini.bildirmek.zorundadırlar.

Belediyelere.bu.Fondan.yapılacak.yardımlarda,.DPT’nin. izninin.aranması.ge-rektiğine.işaret.etmeliyiz..Kalkınma.Planının.1985,.1986.ve.1987.yıllık.programla-rında.da.belirtildiği.gibi,

. . . . a). Yerel. yönetimlerin. programındaki. değişiklikler,. bu. yönetimlerin.bütçe.usulü.ve.programlarına.göre.yapılır..Ancak,.dış.harcamayı.gerektiren.yatırım.pro-jelerinin.uygulanmasından.önce,.yerel.yönetimler.ve.işletmeleri.DPT’nin.görüşü-nü.alırlar.

...b).Toplam.tutarı.1.milyar.lirayı.aşan.yatırımlarla.ilgili.projelerde.içinde.DPT.onayı.şarttır.

...c)..Yukarıda.sözü.edilen.Belediyeler.Fonu’ndan.ve.Mahalli.İdareler.Fo.nu’ndan.yapılacak.harcamalar,.Kalkınma.Planında.ve.yıllık.programlarda.yer.alan.ilke,.po-litika.ve.önlemlere.uygunluklarını.sağlamak.yönünden,.an.cak.DPT’nin.onayı.alın-dıktan.sonra.yürürlüğe.konulabilecektir..Bu.önlemle.rin,. yatırımlarda.bütünlüğü.ve. tutarlılığı. sağlamak.yönünden.yararlı.olduğu.açık.bulunmakla.birlikte,.uygu-lamada,. belediyelerin. işlerini. gerçekleştirmek.te. zaman. kaybına. yol. açabileceği.belirtilebilir.

164

2. Belediyelerin Öz Gelirleri

Belediyelerin. öz. gelirleri,. ülkemizde. her. zaman,. belediyelerin. devlet. ver-gilerinden.aldıkları.paylardan.az.olmuştur..Yerel.yönetimleri.güçlü.ülkeler.de,.öz.gelirlerin.belediye.gelirleri.içindeki.oranının.artmakta.olduğu.görülür..Türkiye’de,.belediyelerin.öz.gelir’leri,.2464.sayılı.yasa.ile.düzenlenmiştir.(R..G..29.Mayıs.1981,.No:.17354),.Her.ne.kadar.bu.yasanın.adı.Belediye.Gelirleri.Yasası.ise.de,.yasaya,.Belediye.Vergileri.yasası.adının.verilmesi.daha.yerinde.olurdu..çünkü,.belediye-lerin.vergiler.dışında.kalan.gelir.kaynakları,.bu.yasada.yoktur..Belediye.Gelirleri.Yasası,. belediyelerin. gelirlerini,. vergiler,. harçlar. ve.harcamalara. katılma.payları.olmak.üzere.başlıca.üç.gruba.ayırmaktadır..Burada,.bunların.her.biri.içinde.hangi.gelir.kaynaklarının.bulun.duğunu.göstermekle.yetinecek,.ayrıntılara.girmeyeceğiz.

a. Vergiler

1..Meslek.vergisi.

2..İlan.ve.reklam.vergisi.

3..Eğlence.vergisi.

4..Emlak.vergisi.

5..Akaryakıt.Tüketim.vergisi.

6..Haberleşme.vergisi.

7..Elektrik.ve.havagazı.Tüketim.vergisi.

8..Yangın.Sigortası.vergisi.

Meslek.vergisinin.konusu.belediye.sınırlan.ve.komşu.alanlar.içinde.ti.cari..sınai.veya.serbest.meslek.faaliyetinde.bulunmak.ve.motorlu.taşıtlarla.ticari.amaçlı.yük.ve.yolcu.taşımacılığı.yapmaktır..Meslek.Vergisi.1007.yılı. içinde.kaldırılmıştır.İlan..ve.Reklam.vergisinin.konusu.ise,.belediye.sınırları.ile.komşu.alanlar.içinde.yapılan.her.türlü. ilan.ve.reklamlardır..Eğlence.vergisi.de,.aynı.alanlardaki.eğlence.işlet-melerinin.etkinliklerinden.alınır..Emlak.vergisinin.konusu,.arsa,.arazi.ve.binalardır..Akaryakıt.tüketim.vergi.si.rafineri.şirketleri.ve.akaryakıt.dışalımı.yapan.kuruluşlar-ca.yapılan.nor.mal.ve.süper.benzin,.likit.petrol.gazı,.gazyağı,.motorin.ve.fuel.oil.satışlarıdır..Haberleşme.vergisi,.abonelerinden.PTT.işletmesi.tarafından.toplanan.telefon,.teleks,.faksimili.ve.data.ücretlerinden.alınmaktadır..Elektrik.ve.Havagazı.Tüketim.vergisi,.elektrik.ve.havagazı.tüketimi.üzerinden.alınmaktadır..Son.olarak,.Yangın.Sigortası.vergisinin.konusu.ise,.taşınır.ve.taşınmaz.mallar.için.yapılan.yan-gın.sigortalan.dolayısıyla.alınan.primlerdir.

Belediyelerin.top1urn.sal.ve.ekonomik.yapısına.göre,.bu.vergi.türlerin.den.her.biri.derece.derece.farklı.önemlerde.olabilmektedir..Emlak.Vergisi.yukarıda.da.be-lirtildiği.gibi.1985.yılında.3239.sayılı.yasa.ile.belediye.vergisi.durumuna.getirilmiş-


tir..Bu.değişikliğe.göre,.belediyeler,.topladı.klan.Emlak.Vergisi.gelirinin.%.15’ini.İl.Özel.Yönetimlerine.bırakmak.zorundadırlar..Ana.kentlerde.ise..İl.Özel.Yönetimleri-ne.bir.%.15’lik.pay.ayrıldıktan.sonra.kalan.bölümün.%.20’si,.anakent.belediyele-rine.bırakılmaktadır.

Öte.yandan,.bir.yerel.vergi.olmaktan.çıkarılmış.bulunmasına.karşın,.Akaryakıt.Tüketim.vergisinin.gelirinin.kullanım.biçimi,.belediyeleri.yakın.dan.ilgilendirmek-tedir..3239.sayılı.yasa.ile.1985’de..oranı.%.,’dan.%.9’8.yük.seltilen.bu.verginin.ge-lirin.%.48.25’1..Merkez.Bankası’nda,.Akaryakıt.Tüketim.Fonu.adıyla.toplanmak-ta.ve.bunun.0/0.6’sı..bütün.belediyelere.nüfus.ları.oranında.dağıtılmaktadır..Bu.Fondaki.kaynağın.%.5’i.de,.belediye.hiz.metlerinin.karşılanmasına.yardımcı.olmak.üzere..İller.Bankası’ndaki.Belediyeler.Fonu’na.aktarılmaktadır.

b. Harçlar

2464.sayılı.yasada.yer.alan.harçların.sayısı.bir.düzineyi.aşmaktadır..Bunların.başlıcaları,.İşgal.Harcı,.Tatil.Günlerinde.Çalışma.Ruhsatı.Harcı,.Kaynak.Sulan.Harcı,.Tellallık.Harcı,.Hayvan.Kesimi.Muayene.ve.Denet.leme.Harcı,.Ölçü.ve.Tartı.Aletleri.Muayene.Harcı,.Kayıt.ve.Suret.Harcı..İşyeri.Açma.İzin.Harcı,.Muayene,.Ruhsat.ve.Rapor.Harcı,.Sağlık.Belgesi.Harcı’dır..Temizleme.ve.Aydınlatma.Harcı,.belediyeler.için.çok.önemli.bir.gelir.kaynağı.olmasına.karşın.3239.sayılı.yasa.ile.kaldırılmıştır..Öte.yan.dan,.daha.önce.bit.devlet.vergisi.durumunda.olan.Bina.İnşaat.Vergisi.ise,.Bina.İnşaat.Harcı.adıyla,.belediye.gelirleri.arasına.1982.yılından.itibaren.katılmış-tır..Bu.harcın.konusu,.her.türlü.bina.inşaatı.yapılacağı.sırada,.bele.diyeden.inşaat.ya.da.binada.değişiklik.yapma.ruhsatı.alınmasıdır..Konut.yada.işyerlerinin.kulla-nım.biçimlerinin.değiştirilmesi.(konutun.İşyeri,.işyeri.nin.konut.haline.getirilmesi).de.Bina.İnşaat.Harcının.alınmasını.gerektirmektedir..Bunun.dışında,.İmar.ile.İlgili.Harçlar.adı.altında,.ilk.Parselasyon,.İfraz,.Tevhid.(Bir1eştirne),.Plan.ve.Proje.Onay-latma,.Zemin.Açma,.Toprak.Hafriyatı,.Yapı.Kullanma.izni.gibi.konular.da,.belediye-lere.gelir.sağlamaktadır.

c. Harcamalara Katılma Payları

Belediye.Gelirleri.Yasasında.Harcamalara..Katılma.Payı,.Yol.Harcamalarına.Ka-tılma.Payı,..Su.Tesisleri.Harcamalarına.Katılma.Payı.ve.Kanalizasyon.Harcamaları-na.Katılma.Payı.olarak.sayılmaktadır..Bazı.belediye.hizmetleri. için.belediyelerin.yapmakta. oldukları. giderlere. hem. şehirlerin. nakden. katılması. anlamına. gelen.katılma.payları,.yol,.su.ve.kanalizasyon.tesislerinin.yeniden.yapılması.ya.da.ge-nişletilmesi.durumda,.bu.hizmetlerden.yararlanan.yurttaşlardan.alınır..2464.sayılı.yasadan.sonra.1985.yılında.3239.sayılı.yasa. ile.de.yeniden.düzenlenen.katılma.paylarının.hesaplama.biçimine.iliş.kin.esaslan,. İçişleri.Bakanlığı.Bir.Yönetmelikle.belirlemiştir.(R..G..21..Ağustos.1981,.No:.17435)

Bir.programa.göre.veya. istek.üzerine.doğrudan.doğruya.yapılan. işlerde,.bu.hizmetler. dolayısıyla. yapılan. harcamaların. tamamı,. yurttaşlardan. alınır.. Ancak,.

166

yapılan.giderler. ilgililer. tarafından.peşin.ödenecek.olursa,.harcamalara.katılma.payı.%.25.eksiği.ile.alınır..Vatandaşlar,.katılma.paylarını,.taşınmaz.mallarının.de-ğeri.oranında.öderler..Ödenecek.katılma.payının.mikta.rı,.Emlak.Vergisi.değerinin.%.2’sini.aşamaz.

Katılma.paylan,. ilan.ve.tebliğ.edildiği.yılı. izleyen.yıldan. itibaren.2.yılda.ve.4.eşit.taksitte.ödenir..Ancak.Bakanlar.Kurulu,.ilgili.belediyelerin.önerme.si.üzerine.ödeme.süresini.5.yıla.kadar.uzatmaya.yetkilidir.

d. Yeni Belediye Gelirleri Yasasının Özellikleri

1. Yeni.Belediye.Gelirleri.Yasası,.belediye.vergilerinin.ve.genel.olarak.gelir.kay-naklarının.sayısını.azaltmıştır..Çok.sayıda.verimsiz.gelir.kaynakları.yerine..daha.az.sayıda..verimli.kaynakların.belediyelere.bırakılması.tercihini.yapmıştır..Vergilerin.verimliliklerinin.artırılması,.türlerinde,.matrahlarında..ve.vergi.oranlarında.yapı-lan.düzenlemelerle.sağlanmıştır.

2. Yeni. yasa,. eskisinde. bulunmayan. bazı. önemli. vergiler. getirmiştir..Meslek.vergisi.bunlardan.biridir.

3. Belediye.gelirlerinden.bazıları.ilk.kez.komşu.alanlarda.(mücavir.sahalarda).bu.hizmetlerden.yararlananlardan.da.alınmaya.başlamıştır..Bununla.ilgili.olarak,.İçişleri.Bakanlığı’nın.bir.Genel.Tebliğ.(No:.2).yayınlamış.olduğu.görülmektedir.(R..G..16.Eylül.1981,.No:.174601..Ayrıca,.Genel.Tebliğ.Seri.No:.ll’de.de.buna.ilişkin.hü-kümler.vardır.(R..G..25.Eylül.1982..No:.ı.7823..Bu.gelirler,.Meslek..İtan.ve.BekUlm,.Eğlence,.Haberleşme,.Elektrik.ve.Havagazı.Tüketim.Yangın.Sigorta.ve.Emlak.Ver-gileriyle,.Tellallık..Hayvan.Kesimi.Muayene.ve.Denetleme..Bina.İnşaat.Harçları.ve.İmarla.İlgili.Harçlar,.i,yeri.Açma.İzin.Harcı.ve.bir.de.Harcamalara.Katılma.Paylandır.

Yasa,.belediyelerin.komşu.alanlardan.bu.gelirleri.toplayabilmelerini,.bu.alanla-ra.hizmetlerin.götürülmesi.koşuluna.bağlamıştır..İçişleri.Bakanlığınca.çıkarılan.bir.yönetmelik.CR..G..16.Eylül.1001.No:.17460).bu.yerlerden.İşyeri

Açma Harcının Alınabilmesi için:

a).Taşıtların.o.yerin.özelliklerine.göre.gidebileceği.yolun.yapılmış.olması.

b).Komşu.alanda.temiz.ve.sağlığa.uygun.içme.ve.kullanma.suyunun.bulunması.koşullarını.getirmiştir.

İmarla.ilgili.harçların..imar.mevzuatının.uygulanması.koşulu.ile..Elektrik.ve.Ha-vagazı.Vergilerinin.ise,.tesislerinin.abonelere.dağıtım.yapabilecek.duruma.getiril-miş.olması.koşuluna.bağlanmıştır..3239.sayılı.yasanın.127..Maddesiyle.değişikliğe.uğratılan.Belediye.Gelirleri.Yasasının.104..Maddesi.ise,.Elektrik.ve.Havagazı.Tüke-tim.Vergisi.ile.Bina.İnşaat..İşyeri.Açma.İmi,.ve.İmar.Mevzuatı.gereğince.alınacak.harçların.komşu.alanlarda.uygulanabilmesi. için.belediye.hizmetlerinin.bu.alan-lara.götürülmesini.şart.koşmuştur..Öte.yandan.aynı.yasayla..Meslek.Vergilerinin.


komşu.alanlardan.alınabilmesi.için.hizmetlerin.götürülmüş.olması.koşulu.kaldırıl-mış.bulunmaktadır.

4.Vergi. ve.Harç. Tarifelerinin. Saptanması. konusunda. da,. yasa. farklı. kurallar.koymuştur..Bu.açıdan.gelirler.üç.gruba.ayrılabilir:

Birinci.grupta.yer.alanların.ne.miktarda.alınacağı.maktu.olarak.belirlenmiştir..Haberleşme,.Elektrik.ve.Havagazı.Tüketim,.Yangın.Sigortası.Vergileriyle,.Eğlence.Vergisinin,. yasanın. 21..Maddesinde. (1. ve. 2.. Bentler). düzenlendiği. konulardaki.vergi.ve.Tellallık.Harcı.bunlar.arasındadır.

.İkinci.grupta.bulunan.vergilerin.ve.harçların.tarifelerinin.düzen.lenmesi.yetki-si.Bakanlar.Kuruluna.bırakılmıştır..Bunlar,.Bina.İnşaat.Harcı,.Kaynak.Suları.Harcı,.Hayvan.Kesimi.Muayene.ve.Denetleme.Harcı,.Ölçü.ve.Tartı.Aletleri.Muayene.Har-cı,. İmar.Mevzuatı.gereğince.alınacak.harçlar..Muayene. .Ruhsat.ve.Rapor.Harcı,.Sağlık.Belgesi.Harcıdır..Bakanlar.Kurulu.bunlarla.ilgili.tarifleri..yasada,.gösterilen.sınırlar.içinde.belirler.

Üçüncü.grupta.ise.Belediye.Meclislerince.belirlenecek.tarifeler.vardır..Bunlar,.Meslek.Vergisi,.İlan.ve.Reklam.Vergisi,.Eğlence.Vergisi.(bi.letle.girilmesi.zorunlu.ol-mayan.yerlerden.alınacak.günlük.vergi.için),.İşgal.Harcı,.Tatil.Günlerinde.Çalışma.Ruhsat.Harcı.ve.İşyeri.Açma.İzin.Harcına.ilişkin.tariflerdir.

5..Belediye.Gelirleri.Yasası,.ilk.kez,.belediyelerin.toplumsal.ve.ekono.mik.geliş-me.durumlarına.göre.gruplara.ayrılmalarını.öngörmüştür..Bunun.la.ilgili.95..mad-dede.şöyle.denilmektedir..«Belediyeler,.nüfusları.ile.ekonomik.ve.sosyal.gelişme.durumlarına.göre,.Maliye.Bakanlığı. ile.DPT’nin.görüşü.alınarak,. İçişleri.Bakanlı-ğınca.5.gruba.ayrılır.ve.Resmi.Gazetede.ilan.olunur..Bu.şekilde.ayrılacak.belediye.grupları.her.üç.yılda.bir.gözden.geçirilerek.yenilenir..Bu.gruplandırmadan.amaç,.Bakanlar.Kurulunun.ve.Belediye.Mec.lislerinin,.kendi.yetkilerinde.olan.vergiler.ko-nusu.da,.belediye.gruplarına.göre.vergi.oranların.da.farklılaştırmalar.yapmalarına.olanak.tanımaktır.

İçişleri.Bakanlığı,.bu.konuda.önce.Seri.No:.7.Genel.Tebliği.çıkarmış,.sonra.da,.Seri.No:.10.Genel.Tebliğ.ile,.birinci.Tebliğine.bazı.eklemeler.ve.değişiklikler.yap-mıştır..Bu.Tebliğlere.göre..belediyeler,.nüfuslan.ve.sosyo-ekonomik.durumları.dik-kate.alınarak.beş.gruba.ayrılmış.bulunmaktadır.:

1..Nüfusu.100.001.ve.daha.yukarı.olanlar2..Nüfusu.50.001.ile.100.000.arasında.olanlar.3..Nüfusu.20.001.ile.50.000.arasında.olanlar.4..Nüfusu.5.001.ile.20.000.arasında.olanlar.5..Nüfusu.5.000.den.aşağı.olanlar.

168

Ne.var.ki,.sanayi.ve.turizm.yönünden.önemi.olan.yerlerin.belediyelerinin,.nü-fus.esasına.göre.bulunmaları.gereken.guruptan.daha.yukarı.gruplara.alın.maları.da.olanaklıdır. ve.1982.yılında. yayınlanan.Genel. Tebliğ. (No:.10).bu.düşünceyle.hazırlanmıştır.(R..G..29.Haziran.1982,.No:.17739)

3. Devletin Belediyelere Yardımı

Genel.olarak.devlet,.hemen.hemen.her.ülkede,.belediyelere.yardım.yapmak.zorundadır..Ayni.yardımlar.da.söz.konusu.olmasına.karşın,.devlet.yar.dımını,.genel.bütçeye.konulan.para.olarak.tamamlamak.doğru.olur..Kamu.hizmeti.kavramı.ge-nişledikçe..devletin.belediyelere.yardımları.da.önem.ka.zanmıştır..Hızlı.enflasyon,.kentleşme.hareketleri,.devlet.yardımlarını.her.gün.daha.da.önemli.duruma.getir-mektedir..Çünkü.vatandaşlar.her.yerde.beledi.yelerden,.daha.fazla.hizmet.bekle-mekte.ve.bu.hizmetleri.daha.iyi.kalitede.istemektedirler.

Devletin..belediyelere.yardım.etme.düşüncesinin.altında.yatan.nedenler.bir-kaç.tanedir..Bir.kez..belediyeler,.her.ne.kadar.yerel.nitelikte.hizmetler.görürlerse.de.yaptıkları.işlerin.genel.menfaati.ilgilendiren.yönleri.de.vardır..Öğretim,.eğitim,.sağlık,. esenlik,. sosyal. yardım,.nüfus. ve.kolluk..Hizmetleri. gibi.birçok.hizmetler,.hem.yerel.halka.yarar,.hem.de.bunlar.genel.refahın.yükseltilmesine.katkıda.bulu-nurlar..Bu.nedenle,.yani.genel.menfaati.ilgilen.dirmeleri.nedeniyle,.bu.hizmetlerin.görülmesine.devletin.de.yardımcı.olması.doğaldır..Dolayısıyla,.devlet,.belediyele-re.bu.amaçla.yardımda.bulunmalıdır.

İkinci.olarak,.belediyeler.arasındaki.zenginlik,.hizmet.standartları,.vergi.öde-me.gücü.bakımından.büyük.farklılıklar.bulunmaktadır..Halbuki,.kamu.hizmetlerin.görülmesinde,.vatandaşlar.arasında.belediyeden.belediyeye.bü.yük.farklılıkların.bulunmaması.gerekir..Hizmet. standartları. ve.vergi. yükü.arasındaki. farklılıkların.giderilmesi,.belediyelerin.kendi.başlarına.altından.kalkamayacakları.kadar.önem-lidir,.Devlet. zengin.belediyelerden. toplanan. vergilerden.bir. kısmını,. fakir. bele-diyelere.aktarabilecek.bir.düzen.kurabilir..Bu.amaçla.genel.bütçeden.yardımlar.yapılması.zorunlu.olur.. İşte,.belediyele.rin.devlet.yardımlarının.bir.başka.nedeni.de.budur.

Üçüncü.olarak,.devlet..belediyeleri,.bazı.yararlı.tesisleri.kurmaya.özen.dirmek.isteyebilir..Yerel.yönetimlerin.kendi.gücünü.aşan,.kendi.kaynaklarıy.la.başarama-yacakları,. yahut. da,. genel. menfaatler. için. önemli. olduğu. halde,. belediyelerin.iyice.kavramış.olmadıkları.hizmet.ve. tesisleri.kurmağa.belediyeleri.özendirmek.amacıyla,.devlet..bunların.gerektirdiği.giderlerin.bir.bölümünü.kendi.üstlenir.

Son.olarak.da,.ulusal.dayanışma,.hizmetlerini.gereği.gibi.karşılayamayan.bele-diyelere.devletin.yardımda.bulunmasını.gerekli.kılar..Yerel.gelirlerdeki.yetersizliği.ve. belediyelerin. kaynaklarında.. devletçe. alınacak. önlemler. sonu.cunda.meyda-na.gelebilecek.azalmaları.devletin.telafi.etmesi.gerekir..Kısaca,.hizmet.kalitesinin.belli.bir.düzeyin.altına.düşmesini.önlemek.için,.devlet.yar.dımlarına.mutlak.gerek-sinme.vardı:.


Devletin belediyelere yardımları başlıca iki gruba ayrılmaktadır.

1).Genel.amaçlı.yardım.(dotation,.grants-in.aid).,.belediyelere,.devletçe.her-hangi.bir.harcama.alanı.belirlenmeden.yapılan.yardımları.anlatır..Yuka.rıda.da.be-lirtildiği.gibi,.bunların.amacı,.belediyelerin.mali.gücünü.artırmak,.gelir.yetersizlik-lerini.gidermek,.devlet.müdahalesi.sonucunda.yaratılan.gelir.azalmalarını.telafi.etmek.ve.belediyeler.arasındaki.vergi.yükü.eşitsizliklerini.gidermektir.

.Genel.amaçlı.yardım.lar,.genel.bütçe.vergi.gelirlerinden.belediyelere.pay.ve-rilmesine.benzer..Ama.pay.yönteminden. iki.bakımdan. farklıdır:.Bir. kez,.paylar,.belediyelerin. sürekli. gelirlerindendir.. Yasalar.değiştirilmedikçe,.dev.letin.bunları.kaldırması,. azaltması. söz. konusu.değildir..Halbuki. yardımlar,.belediyelerin.mali.güçlükleriyle. sınırlıdır. ve. onunla. orantılıdır.. Yardımların. sürekliliği. yoktur,. ikinci.olarak.da,.paylar..belli.vergilerin,.ya.da.bütün.büt.çe.vergi.tahsilatının.miktarı.ile.orantılı.olarak.verilir..Halbuki,.yardımları,.bütçeye.konulan.ödenekler.belirler.

2)Özel.amaçlı.yardım.(subvention),.belli.bir.hizmetin.ihdası.ya.da.bir.hizme-tin.yerine.getirilmesi.için.gerekli.tesislerin.yapımı.için.ve.ancak.o.işe.harcanması.şart.koşulan.yardımları.anlatır..Belediyeleri..genel.menfaatlere.yararlı. tesislerin.kurulmasına,.özendirmek.amacıyla.yapılan.yardımlar..devletin,.genel.menfaatle-re.yararlı.hizmetlerin.giderlerine.katılmasını·.sağlamak.amacını.güden.yardımlar,.genellikle.özel.amaçlı.yardımlardır..Örneğin..1984.yılı.bütçesinde,.İstanbul.Bele-diyesine,.yeni.bir.Galata.Köprüsü.için.ve.eski.köprünün.dubalarının.değiştirilmesi.için.750.milyon.lira.ayrılmıştır..lSKİ’ye.2.3.milyar.lira.ayrılmıştır..Bu.paralar,.ancak,.bütçede.ayrıldıkları.amaçlar.için.kullanılabilirler..Özel.amaçlı.yardam..toptan.değil.tesis.yada.hizmetin.inşaatının.ilerlemesine.paralel.olarak.verilir.

. Bunun. yanı. sıra,. devletin. belediyelere. yardımı,. yapılmasındaki. yöntemlere.göre,.doğrudan.doğruya.veya.dolaylı,.karşılıklı.veya.karşılıksız,.nakdi.veya.hizmet.yardımı.biçiminde.sınıflandırmalara.da.konu.olabilir.

Belediyelere.yardım.yapılmasında.dikkate.alınması.gereken.ölçüt,.bele.diyenin.mali.gereksinmesidir..Ne.var.ki,.bunun.belirlenmesi.ve.hesaplanması.oldukça.güç-tür..Eğer,.özel.amaçlı.bir.yardımın.yapılması.söz.konusu.ise,.yar.dımın.ilgili.olduğu.hizmet.ve.tesisi.yapmanın.gerektirdiği.giderin.%.80-90’ına.kadar.çıkabilir..Bele-diyeleri.savurganlığa.sürüklememek,.yerel.sorumluluk.duygularını.köreltmemek.için,.yeni. tesisin.gerektirdiği. yükün. tamamıyla.dev.letçe.üstlenilmesi.yerine,.bir.bölümünün.belediyenin.omuzlarında.bırakılması.yerinde.olur

Ancak,.yardım.miktarını.belirlemek.için.hizmetin.gideri.her.zaman.ye.terli.bir.ölçüt.olamaz..Çünkü.bu,.belediyenin.mali.gücünün.hesaba.katılma.ması.sonucunu.doğurabilir..Zengin.belediyelere. fakir.belediyelerden.daha.çok.yardım.yapılma-sına. yol. açabilir.. Yerel. yönetimleri,. giderlerini. yüksek. göstermeye.özendirebilir..Çünkü,.belediye.bilir.ki,.ne.kadar.çok.yatırım.yapar,.giderleri.büyük.gösterirse,.o.ölçüde.fazla.yardım.alabilecektir.

170

Devletin.belediyelere.yardımı,.devletle.yerel.yönetimler.arasındaki.işbirliği.ve.yardımlaşmanın.güzel.bir.örneğidir..Ama.öte.yandan,.yardımların,.yö.netsel.ve-sayetin.dolaylı.bir.biçimi.olarak.sayanlar,.hatta.ondan.çok.daha.et.kili.bir.vesayet.türü. olarak. görenler. de. vardır.. Çünkü,.merkezi. yönetimin. belediyelere. yardım.yapma.yoluyla,.yerel.hizmetleri.düzenlemek..teftiş.ve.eleş.tiri.yapmak,.önerilerde.bulunmak.hakkını.da.eline.geçirdiği,.bir.anlamda.satın.aldığı».ileri.sürülmüştür..Bu.yüzdendir.ki,.bazı.Fransız.siyaset.bilimleri..«devlet.yardımlarının,.yerinden.yö-netim.ilkesine.aykırı,.gizli.bir.vesayet.sistemi.olduğum.:”.öne.sürmüşlerdir.(Gas-ton.Geze.Ye.:t-..faurice.Hauriou).

a. Türkiye’de Devletin Belediyelere Yardımı

Cumhuriyetin.kurulduğu.yıllardan.beri,.ülkemizde,.devlet.türlü.yollardan.bele-diyelere.yardımda.bulunmaktan.geri.kalmamıştır..Bunlara.bazı.örnekler.verilebilir.:

1..Yardım.amacıyla,.her.yıl..Maliye.Bakanlığı.bütçesine.ödenekler.konulabil-mektedir..Özellikle. bütün.belediyelerin. kamulaştırma.borçlarını. karşılamak. için.genel.bütçeye.ödenekler.konulduğu.sı.k.sık.görülür.

2..İller.Bankasının.programında.yer.alan.işler.için.borçlanma.gücünü.yitirmiş.olan.belediyelere.yardım.yapmak.üzere.genel.bütçeye.ödenek.konulduğu.da.olur.

3..İçişleri. bakanlığı. kendi. emrinde.bulunan.Ortak. trafik.Fonundan.belediye-lerin.trafik.hizmetleriyle.ilgili.görevlerini.destekleyen.yardımlarda.bulunur..Bele-diyelerin.bu.fondan.yararlanabilmeleri.için,..yapmak.istedikleri.hizmetin.trafikle.doğrudan.doğruya.ilgili.bulunması.belediyeye.yasalarla.verilmiş’.görevlerden.ol-ması. ve.bu.hizmeti,. kendi.bütçesi. ile,. yapmasının.«başarma.gücünün.dışında,..bulunması.gerekir..Ortak.Trafik.Fonu’ndan.yapılacak.yardımlar.ve.bu.konuyla.il-gili.öncelikler,.Müşterek.Trafik.Fonu.Tahsis.Yönetmeliği.CR..G..13.Ekim.1969,.No:.12425).ile.1982.tarihli.bir.başka.yönetmelikte.(R..G..25.Ocak.1982,.No:.17585).belirlenmiştir.

4..775.sayılı.Gecekondu.Yasası.gereğince.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığı.emrin-de.....bulunan.Gecekondu.Fonu.da,.belediyelere.bir.yardım.kaynağıdır..Bu.fandan.harcama.yaparak,.gecekondu.bölgelerinin.haritaları,.plan,.kroki,.ve.projelendir-me.işleri.gerçekleştirildiği.gibi,.bu.bölgelerin.iyileştirilmesi.için.gereksinme.duyu-lan.belediye.hizmetleriyle,.arsa.alımlarında.kar1şılıyabilmektedir..Bu.Fon,.9.Eylül.1985. tarihinde.250.No:lu.Yasa.Gücündeki.Kararname. ile.Toplu.Konut.ve.Kamu.Ortaklığı.İdaresi.emrine.verilmiş.ve.bu.Fonun.kullanılmasına.ilişkin.tüm..yetkiler.ve.haklar.belediyelere.bırakılmıştır.

5..İkinci.Dünya.Savaşı.yıllarında.çıkarılmış.bulunan.bir.yasa.uyarınca,.asker.ai-lelerinden.gereksinme.içinde.bulunanlara,.İçişleri.Bakanlığı.emrindeki.bir.fondan.


yardım.yapılmaktadır..Bu.fonun.kaynakları,.2464.sayılı.Belediye.Gelirleri.yasasın-daki.Meslek.Vergisi’nden.ayrılan.bir.miktarla.güçlendirilmiştir.

6..Doğal.afetlere.uğramış.bulunan.bölgelerdeki.yurttaşlara,.7269.sayılı.Afetler.Yasası.gereğince.oluşturulmuş.olan.Afetler.Fonu’ndan,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakan-lığınca.yardım.yapılabilmektedir.

7..Bütçede.karşılığı.olmamakla.birlikte,.bazen,.Hazine,.özellikle.büyük.beledi-yelerin.gereksinmelerine.yanıt.vermek.üzere,.bu.belediyelerin,.İller.Bankası’ndan,.Devlet.Yatırım.Bankası’ndan.ve.başka.kuruluşlardan.almak.istedikleri.borçları.gü-venceye.(kefalete).bağlayabilmektedir.

8..Öte.yandan,.İller.Bankası,.harita.ve.imar.planlarını.ilk.kez.yaptıran.belediye-lere,.Belediyeler.Fonundan.borç.değil..fakat.bağış.olarak.yardım.yapabilmektedir..Bu.nedenledir.ki,.belediyeler,.elektrik,.su,.kanalizasyon.gibi.hizmet.ve.tesislerini.yaptırabilmek. için.ön.koşul.olan.harita.ve. imar.planına. sahip.olmak.zorunlulu-ğunda.bulunduklarından,. imar.planı. yaptırma.yolunu. seçmekte.ve.buna.önem.vermektedirler.

9..Devlet,.belediyelere.para.yardımı.yapmak.yerine,.onların.bazı.hizmet.tesis-lerinin.giderlerini..bizzat.üstlenerek,.ya.da.bu.hizmet.ve.tesisleri.doğrudan.doğru-ya.yaparak.yardımda.bulunabilir..Nüfusu.100.000’İIi.Üstünde.olan.belediyelerin.durumu.bunun.bir.örneğidir.Bu.belediyelerin.içme.suyu.tesisleri,.DSİ’çe..gerçek-leştirilmektedir..1987.yılı.programına,.göre..bu.nüfus..sınırının.500.bine.yükseltil-mesi.istenmektedir..Öte.yandan.nüfusu.3.000’in.altında.olan.belediyelerin.içme.suyu.tesisleri.de..İller.Bankası’nın.sorumluluğuna.bırakılmıştır..(2824.No’lu.yasa,.R..G..27.Mayıs.1983..No:.18(59).

Devletin.bir.belediye.hizmetini.üstlenmesinin.bir.başka.örneğini.de,.Türkiye.Elektrik.Kurumu.(TEK),.kent.ve.kasabaların.elektrik.hizmetlerini..üzerine.alarak.vermiştir..1971.yılında.1312.sayılı. yasa. ile.kurulan.TEK’e..Önce.elektrik.enerjisi.üretim.görevi.verilmiş,.daha.sonra.da..1982.yılından.itibaren.belediyelerin.hem.üretim,.hem.de.dağıtım..tesisleri.TEK’e.devredilmiştir.

4. Belediyelerin Olağanüstü Gelirleri

Belediyelerin.olağanüstü.gelirleri,.türlü.devlet.bankalarından,.İller.Bankası’ndan.ve.başka.kuruluşlardan.borç.para.almalarıyla.gerçekleşir..Hizmetlerini.normal.yol-lardan.ve.olağan.gelirleriyle.karşılayamayan.belediyeler.sık.sık.bu.yola.başvurmak.zorunda.kalırlar..Yerel.yönetimlere.görevleriyle.orantılı.gelir.kaynakları.sağlama.görevini.yerine.getiremeyen.devlet,.bu.durumda,. zaman.zaman.çıkardığı.yasa-larla..belediyelerin.borçlarını.ertelemek. (tahkim).ya.da. tümüyle.üzerine.alarak.silmek,.ortadan.kaldırmak.(terkin).yolunu.seçer..Ülkemizde,.1965·1980.yıllan.ara-sında.bu.yöntem.çoğu.kez.denenmiştir..Borçların.ortadan.kaldırılması.ya.da.Hazi-ne.tarafından.üstlenilmesi.kuşku.yok.ki,.belediyeler.için.bir.tür..dolaylı.gelir.ya’.da.negatif.gelir.sayılabilir.

172

Belediyeler,.olağan.üstü,.gelirleri.arasında.bulunan.borçlanma.yolunu,.daha.çok,.İller.Bankası’ndan.borçlanarak’.kullanırlar..Bunun.koşulları,.ilerde.İller.Ban-kası. başlığı. altında. gözden. geçirilecektir;. Öte. yandan. belediyeler,. tahvil. veya.bono.çıkararak.da.borçlanmak.yetkisine.sahiptirler..1580.sayılı.Belediye.Yasasının.19.maddesine.göre.(.1953.yılında.6124.sayılı.yasa.ile.eklenen.madde.hükmü.be-lediyeler,.onaylanmış.imar.planlarının.uygulanması.dolayısıyla.yapılacak.kamulaş-tırma,.bedellerini.ödeyebilmek.ve.planlarının.uygulanmasını.gerçekleştirebilmek.için.yapılacak.‘yol,.meydan,.yeşi1.alan.vb..tesislerin.gerçekleştirilmesi.için.tahvil.çıkarmak.yetkisine.sahiptirler..“20.yılda.ödenmek.üzere.çıkarılacak.bu.tahviller,.Türkiye.Emlak.Kredi.Bankası’nın.güvencesi.altındadır.

5. Para Cezaları ve Öteki Gelirler

Belediyelerin:’.bunlar.dışındaki.gelirleri,.para.cezaları,.ücretler,.kira.ve.işletme.gelirleri.ve.benzeri.gelir.‘kaynaklarından.sağlanır..Para.cezalarının.iki.türü.vardır..Birinciler,.kent.ve.kasabalarda.kamu.düzenini.korumak,.belediye.kurallarını.uygu-lamak.ve.halkın.sağlığını,.dinlenebilmesini.sağlamak.için.belediye..yasakları.koy-mak.ve.bunlara.uymayanlardan.belediyenin.yasaklarını.uygulayarak.ceza.almak.yetkisinden. kaynaklanır.. Burada. amaç,. beledi. suçlar. işlenmesini. önlemek.. suç,.işleyenleri..ise.cezalandırmaktır..Dolayısıyla,.belediyelere.,.bir.gelir.de.sağlanmış.olur.

İkinci.tür.para.cezası.ödenecek.(tazminat).niteliğindedir..Bunlar,.belediyenin.uğradığı,.yada.uğraması.olası.bulunan.bir.zararın.telafi.edilmesi.amacını.taşır..Ör-neğin,.vergi.‘resim’.ve.harçların.ve.başka.kamu.alacaklarının.yasaların.gösterdiği.süreler.içinde.ödenmesi.durumunda,.ilgililerden.alınan.para.cezaları.bu..nitelik-tedir..Bunlardan.her.biri.belediye.mevzuatımız.içinde.vardır.ve.uygulanmaktadır

Bundan.başka,.belediyeler,.Belediye.Gelirleri.Yasası.uyarınca.(Madde.97),.bu.yasada.harç.ya.da.katılma.payı.olarak.düzenlenmiş.bulunmayan.ve.ilgililerin.iste-ğine.bağlı.olarak.yerine.getirilecek.her.türlü.hizmetler.için.belediye.meclislerince.düzenlenecek.tarifelere.göre.ücret.almaya.yetkilidirler..Belediyelere.tekel.olarak.verilmiş.işler.ise,.kendi.özel.hükümlerine.göre.yerine.getirilir.

Burada.belirtilmesi.gereken.bir.nokta,.Belediye.Gelirleri.Yasasının.97..madde-sinin.3239.sayılı.yasa.ile.değişikliğe.uğratılmış.olmasıdır..Buna.göre,.belediye.sınır-lan.ve.komşu.alanlar.içindeki.(yer.altı.sularından.kamu.ve.özel.kişiler.tarafından.elde.edilen.kullanma.ve.sanayi.sulan). için.belediye.meclislerince.düzenlenecek.tarifelere.göre.ücret.almaya.belediyeler.yetkili.kılınmışlardır..Bu.kullanma.ve.sa-nayi.sularına.ait.ücretler..İstanbul’da.İSKİ.3030.sayılı.yasanın.uygulandığı.yerlerde.Anakent.Belediyeleri,.öteki.yerlerde.ise.ilgili.belediyelerce.tahsil.edilir.

3239.sayılı.yasa.ayrıca.belediye.sınırları.ve.komşu.alanlar.içinde.faaliyet.gös-teren.maden.işletmelerinin,.Maden.yasasındaki.paylara.ek.olarak,.%.2.oranında.belediye.payı.ayırması.öngörülmüştür.


Yeni.Belediye.Gelirleri.Yasası,.belediye.gelirlerinden.bazı.toplumsal.amaçlı.yar-dımlara.da.harcama.yapılabilmesini.hükme.bağlamıştır..Asker.ailelerine.Yardım-dan.yukarıda.söz.edilmişti..Buna.ek.olarak,.Eğlence.Vergisi.hasılatının.(%.10’u).,.bulunan.yerlerde,.Darülaceze.ve.benzeri.kuruluşlar.payı.olarak.ayrılıp.sözü.geçen.kurumlara,.%.10.u).da,.verem.savaş.derneği.varsa.ona.verilmesi.öngörülmüştür..Ayrıca. 2464. sayılı. yasadaki. belediye. gelirlerinin. (%.1’inin).. yasalarla. belirlenen.veya.belediyelerce.saptanacak.toplumsal..amaçlı.kurum,.kuruluş.ya.da.hizmetle-re.verilmesi.yasanın.buyrukları.arasındadır.

E. ANAKENTLERİN GELİR KAYNAKLARI

Belediyelere.ve.özellikle.büyük.belediyelere,.Genel.Bütçe.Vergi.Gelirle.rinden.pay.verilmesine.ilişkin.düzenlemeye.göre,.Anakent.Belediyeleri,.İSKİ.gibi.kendile-rine.bağlı.kuruluşlar.aracılığı.ile.de.devletten.belli.bir.pay.alırlar..Buna.geçmeden,.anakent.belediyelerinin.gelirlerini.görmekte.yarar.vardır:.Büyük.Şehir.Belediyele-rinin.Yönetimi.Hakkındaki.Kanun.Hükmünde.Ka.rarnamenin.Değiştirilerek.Kabulü.Hakkındaki.3030.sayılı.yasa.(R..G.:.9.Tem.muz.1984,.No:.18453).büyük.şehrin.ge-lirlerini.şöyle.sıralamaktadır.:

1.2380. sayılı. yasaya. göre. Genel. Bütçe. Vergi. Gelirlerinden. belediyelere,.yani. anakent. içindeki. ilçe. belediyelerine. verilmesi. gereken.paylardan.Bakan.lar.Kurulu’nca.belirlenecek.oranlarda.İller.Bankası’na.gönderilecek.pay..Ba.kanlar.Ku-rulu,.aldığı.bir.kararla.(R.G..25.Ağustos.1984,.No:.185(0)..anakent.lere.verilecek.bu.payı,.1984.ve.1965.yılları. için.%.30,.1986.ve.1987.yılları. içinse.%.35.olarak.belirlemiştir.

2.Anakent.belediyesinin.bulunduğu.il.merkezinde.Vergi.Gelirleri.Tahsilatının.toplamı.üzerinden,.%.5.

3.Elektrik.ve.Havagazı.Tüketim.Vergisi.ile.Temizleme.ve.Aydınlatma.Harcının.%.50’sİ..Temizleme.ve.Aydınlatma.Harcı.1985.yılı.sonunda.kaldırılmıştır

4.Hizmetlerin. anakent.belediyesi. tarafından. yapılması. koşuluyla,. yol,. su. ve.kanalizasyon.harcamalarına.katılma.payları..İstanbul’da.İSKI.tarafından.alınmak-tadır.

5.Büyük.şehir.belediyelerine.bırakılan.sosyal.ve.kültürel.tesisler.ile,.spor,.eğ-lence.ve.dinlenme.yerleri. ve. yeşil. alanlar. içinde. toplanacak.her. türlü.belediye.vergi,.resim.ve.harçları.

6.Kamu..idare.ve.müesseselerinin.yardımları.

7. İç.ve.dış.borçlanmalar.ve.tahvil.gelirleri.

8. İlan.asma.yerleri,.elektrik.direkleri,.büfeler.ile.tercihle.yollardaki.bariyerlere.konulacak.her.türlü.ilan.ve.reklamların.vergileriyle,.asma.tahsis.ve.bakım.ücret-leri.

174

9.Koşullu.ve.koşulsuz.bağışlar10.Anakent.belediyesinin.taşınır.ve.taşınmaz.gelirleri.11.Yapılacak.hizmetler.karşılığında.alınacak.paralar.12.Anakent.belediyesi.ekonomik.girişimlerinin.safi.hasılatından.anakent.bele-

diye.meclisince.belirlenecek.oranda.alınacak:.paylar.İkinci.maddedeki.%.5.lik.oran,.Bakanlar.Kurulunca.%.6.ya.kadar.çıkarabilir.

Bu.arada,.3239.sayılı.yasa. ile.1985.yılında,. .anakentlere,. iki.gelir.kayna.ğının.daha. sağlanmış. olduğuna. işaret. etmeliyiz.. Bunlardan. birincisi,. müzelere. giriş.ücretinden.alınacak.belediye.payıdır..Buna.göre,.Türkiye.Büyük.Millet.Meclisine.bağlı.Milli.Saraylar.dışında,.belediye.sınırları.ve.komşu.alanların.sınırları.içerisin-de.gerçek.ve.tüzel.kişilerce.işletilen.her.türlü.müzelerin.giriş.ücretlerinin.%.40’ı.belediye.payı.olarak.alınmaktadır..Bu.payı,. ilgili.belediyeler.alır..Ancak.3030.sa-yılı. yasanın.uygulandığı.anakentler..de,.payı. tahsil.etmek.yetkisi,.Anakent.Bele-diyesinindir..Anakent.belediyelerince.tahsil.edilen.payın.%.75’i,.ilçe.belediyeleri.nüfusunun.anakent.beledi.yesi. nüfusu. içindeki. oranına. göre. ilçe.belediyelerine.dağıtılmak.zorundadır.

İkincisi.de,.Emlak.Vergisinden,.anakentlere.verilmesi.gereken.paydır...Bilindiği.gibi,.3239. sayılı. yasa,.Emlak.Vergisini. ilke.olarak.belediyelere.bırakmıştır..Bele-diyeler,.bu.vergi.hasılatının.%.15’ini,.Özel.Yönetimlerine.verdikten.sonra.geriye.kalan.kısmın.%.20’sini.de,.3030.sayılı.yasanın.uygulandığı.yerlerde,.anakent.bele-diyesine.vermek.zorundadırlar.

Görülmektedir.ki,. yasa.koyucu,.anakent.belediyelerinin.ağır.görevlerle.karşı.·karşıya.bulunduklarını.dikkate.alarak,.bu.belediyelerin.görevleriyle.gelir.kaynak-ları.arasında.bir’.denge.sağlamaya.çalışmış,.büyük.belediyelerin.gelirlerini.biraz.daha.artırmıştır..Böylece,.son.bir.kaç.yıl.içinde,.belediye.gelirlerinde.yapılan.dü-zenlemelerde,. küçük. belediyelerin. ve. ilçe. belediyelerinin. gereksinmelerinden.çok,. büyük. belediyelerin. durumunun. öncelikle. düşünül.mekte. olduğu. bir. kez.daha.ortaya.çıkmıştır.

1. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İlave Gelirleri

İstanbul.anakentinde..yasa.koyucu,.belediyeye.ayrıca. iki.olanak.daha.sağla-mıştır:. Bunlardan. birincisi,. İSKİ’nın. gelirleriyle. ilgilidir.. İstanbul’a. ikinci. kaynağı,.Boğaziçi’nin.korunmasına.ilişkin.olarak.çıkarı.lan.Boğaziçi.Yasası.sağlamıştır..(Yasa.No:.2960,.R..G..22.Kasım.1983,.No:18229).

a. İSKİ Gelirleri

İstanbul.Su.ve.Kanalizasyon.İdaresi’nin.kuruluş.yasasına.göre.(2560.sayılı.yasa).(R..G..23.Kasım.1981,.No:.17523),.bu.idarenin.gelirleri.şu.kalemlerden.oluşmak-tadır:


1.Su. satışı. ve. kullanılmış. suların. uzaklaştırılmasına. karşılık,tarifesine. göre,.abonelerden.alınacak.ücretler.

2.Belediye.Gelirleri.Kanunu.uyaranca,.su.ve.kanalizasyon.tesislerinden.yarar-lananlardan.alınacak.katılma.payları.

3.Hizmet.alanındaki.belediyelerin,. İller.Bankası’nca.2380.ve.3004. sayılı. ya-salara.göre.nüfus.e~asına.göre.dağıtılan.paylardan.bu.Bankaca.tutularak.İSKİ’.ye.gönderilecek.%.10’lar.

4.Büyük.ve.temel.yatırım.programları.karşılığında.devletçe.yapılacak.yardımlar.

5. İSKİ’.ye.devredilecek.tesis.ve.işletmelerden.sağlanacak.gelirler.

6.Şahıs,.kurum.ve.kuruluşlar.için.yapılan.özel.hizmetlerden.alınacak.ücretlerle.ortaklıklardan.ve.üretilen.malların.satışlarından.elde.edilecek.gelirler.

Her.ne.kadar,.İSKİ.3009.sayılı.yasa.ile.(R..G..1.Haziran.1984,.No:.18418),.İstan-bul.Anakent.Belediyesine.bağlanmış.ise.de,.2560.sayılı.yasa.ile.düzenlenmiş.bu-lunan.gelir.kaynaklarında.bir.değişiklik.yapılmış.değildir..Özetle,.ana.kent.içindeki.belediyelerin.3004.sayılı.yasaya.göre.Genel.Bütçe.Vergi.Gelirlerinden.alacakları,.nüfus.başına.payların.%.10’u,.yine.eskiden.olduğu.gibi.İSKİ’ye.verilmeye.devam.edecektir.

b. Boğaziçi’nin Korunması ile İlgili Gelirler

Boğaziçi’nin.korunmasına.ilişkin.olarak.çıkarılan.“Boğaziçi.Yasası”na.(Yasa.No:.2960,.R..G..22.Kasım.1983,.No:18229).göre.kurulan.ve.Boğaziçi’nin.korunmasın-dan.ve.imar.planı.nın.yapılmasından.sorumlu.olan.Boğaziçi.İmar.Müdürlüğü’nün.gelirleri.yasada.şöyle.sıralanmıştır:

1.Genel.bütçeden.yapılacak.yardımlar..Genel.bütçeden,. İstanbul.Belediyesi.Bütçe.kanalıyla.yapılacak.yardımlardan.Boğaziçi.imar.Müdürlüğüne.ayrılacak.mik-tar,.bütçe.yasalarında.açıkça.gösterilir.

2. .2380.ve.3004.sayılı.yasala.r.uyarınca.Genel.Bütçe.Vergi.Gelirlerinden.bele-diyelere.ve:ilecek.paylardan.iller.Bankasındaki.Belediyeler.Fonu’na.aktarılan.pa-yın.%.2’sİ..Bu.miktar,.1981.-.1984.arasında,.%.10’dan.aşağı.olmayacak.bir.biçimde.Boğaziçi.İmar.Yüksek.Koordinasyon.Kurulu’nca.belirlenirken,.1984.1985.arasında,.3004.sayılı.yasaya.göre,.%.6’ya.indirilmiş,.1985.Aralık.ayında.çıkarılan.3239.sayılı.yasa.ile.de.%.2’ye.düşürülmüştür.

3.Boğaz.Köprüsünden.geçiş.ücretinin.%.10.u.

4.Boğaziçi.alanında,.plan.ilkelerine.uygun.olarak·.yapılacak.inşaat.ve.ya.deği-şiklik.projelerinin.uygulanmasında,.Belediye.Gelirleri.Yasasında.yer.alan.imar.ile.ilgili.harçlar.ve.harcamalara.katılma.paylarının.bir.misli.oranında..alınacak.harçlar.ve.harcamalara.katılma.payları.

176

5.Boğaziçi.alanında.kullanılmak.üzere,.yu:-t.içi.ve.yurt.dışından.yapılacak.her.türlü.mal,.para.ve.benzeri.bağışlar.ve.yardımlar.

F. BELEDİYE BÜTÇELERİ

Bütçe,. bilindiği. gibi,. gelecek. yıl. içinde. toplanacak. gelirlerin. ve. yapılacak. gi-derlerin.tahmin.edilmesini.ve.bun1arın.uygulanmasına.izin.verilmesini.içeren.bir.hukuki.tasarruftur..Belediye.bütçeleri,.devlet.bütçesinden.bazı.noktalarda.ayrılır:

1..Bir. kez,.belediye.bütçeleri,.merkezi. yönetimce.veya.vesayet.organlarınca.onaylanır..Devlet.bütçesinin.bir.onay.makamı.yoktur.

2.. Belediye. bütçelerinde,. gelirler,. giderlerden. önce. gelir.. Devlet. bütçesinde.ise,.giderler,.gelirlerden.önce.gelir..Devletin.egemenlik.hakkı.sınırsız.olduğundan,.önce.yapacağı,.yapmak.zorunda.Olduğu.giderleri.saptar,.sonra.da.bunun.karşılı-ğı.olan.gelir.kaynaklarını.bulmağa.çalışır..Gerekirse,.bu.kaynakları,.para.basarak.yaratır..Belediyeler,.kendiliklerinden.gelir.kaynağı.yaratamazlar..Gelirleri.elverdiği.oranda.harcama.yaparlar..Belediyelerde,.ayağını.yorganına.göre.uzatmak.esastır.

3..Belediyelerde,.görevler.ve.dolayısıyla.giderler.arasında,.zorunlu.ve. isteğe.bağlı.ayırımı.yapılan.ülkelerde,.belediyelerin.giderleri.arasında.derece.ve.önem.farklar.vardır..İsteğe.bağlı.olan.giderlere.artan.gelirler.ayrılır..Kaynaklar,.öncelikle,.zorunlu.giderlere.ayrılır..Devlet.bütçesinde. ise,.giderler.arasında.türlerine.göre.ayrım.yapılmaz..Eşitlik.ilkesine.uyulur.

4..Belediye.bütçelerinde,.bazı.giderler.için.«gelir.tahsisi”,.yöntemi.uygulanır..Bazı.gelirler,.ancak.belirli.giderler.için.harcanır..Bu.gelirler..belediyelere.o.amaçla.bırakılmıştır..örneğin,.koşullu,.özel.amaçlı.devlet.yardımlar.böyledir..Bazı.devlet.vergilen.üzerine,.belediyeler.için.konulmuş.bulunan.«ek.yüzde.birleri.de.böyledir..Devlet.gelirleri.ise,.bütün.giderlerin.karşılanmasına.ayrılır.

5..Devlet.bütçelerinden.biri,.bir.sonrakinden.geniş.ölçüde.bağımsızdır..Halbuki.belediye.bütçelerinde,.biri.öteki.ile.dayanışma.halinde.olma.zorunluluğu.vardır..Devletteki.gibi,.bir.«Hazine.hizmeti.söz.konusu.değildir..Bir.yılın.bütçesindeki.açık,.bir.sonraki.yılın.bütçesine.mal.edilerek.onun.gelirleriyle.kapatılır..Gelir.fazlası.da.öyledir.

Belediye.bütçelerinde.başlıca.iki.ilkeye.uyulması.gerekir..Birincisi,.genellik.ilke-sidir..Gelir.ve.giderler,.bütçelerde.gayrisafi.olarak.gösterilir.ve.hiçbir.gelir.ve.gider.bütçe.dışında.bırakılmaz.. İkincisi,. birlik. ilkesidir.. Teknik. zorunluluklar. yüzünden.ancak.bazı.ülkelerde.benimsenebilmiş.olan.bu.ilkeye.göre,.belediyelerin.ticari.ve.sınai.nitelikteki.faaliyetlerinin.gelir.ve.giderleri.de.belediye.bütçesi.içinde.yer.alır..Ama.birçok.ülkelerde,.belediye.bütçesi.dışında,.katma.bütçeler..ya.da.belediye.meclisinin.onayına.bağlı.olmayan.özerk. (muhtar).bütçeler.oluşturulduğu.görül-


mektedir..Bu.yeni.bütçe.modelleri.sayesinde.işletmelerin.mali.durumları.açık.ola-rak.görülebilmekte,.karı.ya.da.zararı.belediye.bütçesi.içinde.eriyip.gitmemektedir.

Ülkemizde,.belediye.bütçesini,.yürütme.organı,.yani.belediye.başkanı.hazır-lar..Başkan,.belediyenin.mali. işlerinden.sorumlu.olanların.yardımıyla.hazırladığı.bütçeyi,.gerekçesiyle.birlikte,.Belediye.Encümenine.sunar..Encümende.incelenen.bütçeye,.belediye.başkanı.son.biçimini.verdikten.sonra,.bütçeyi.Belediye.Meclisi-ne.götürür..Meclis,.kendi.iç.çalışmalarındaki.yönteme.uygun.olarak,.bütçeyi.Bütçe.komisyonunda.inceler.ve.sonra.da.Belediye.Meclisinde.görüşerek.kabul.eder.

Bundan.sonraki.aşama,.belediye.bütçesini,.en.büyük.mülki.amirin,.yani.vesa-yet.makamının.onaylamasıdır..En.büyük.mülki.amir.bütçeyi.onaylarken.şu.nokta-lara.bakar:

a..Bütçe.kararnamesinde.yasalara.aykırı.noktalar.bulunup.bulunmadığı,

b..Belediye.gelirleri.arasında.yasaya.uymayanlar.olup.olmadığı,

c.. Belediyelerin.görevlerinden.olmayan.işler.için.ödenek.ayrılıp.ayrılmadığı,

d..Zorunlu. giderleri. karışılamaya. yetecek.ödenek. konmamışsa. bunlarla. ilgili.değişiklikleri,.en.büyük.mülki.amir.doğrudan.doğruya.yapar...Bütçenin.denkliğini.bozmaksızın,.isteğe.bağlı.giderler.için.konan.ödeneği,.zorunlu.işlere.aktarabilece-ği.gibi,.belediye.gelirlerinde.artışta.sağlayabilir.

Belediye.Başkanı,.onay.kararını.bir.hafta. içinde.vermek.zorundadır..Bu.süre.içinde.onaylanmayan.bütçe.kesinleşir..En.büyük.mülki.amirin.bütçede.yapacağı.değişiklikler.aleyhine,.Belediye.Meclisi.idari.yargıya.başvurabilir..Kesinleşmiş.be-lediye.bütçelerinin.birer.nüshası.İçişleri.Bakanlığına.gönderilir

Vesayet.mercileri,. belediye. bütçelerini,. genellikle,. yasalara. uygunlukları. yö-nünden. incelerler..Oysa.bazı.ülkelerde,. küçük.belediyelerin.bütçeleri.üzerinde,.bu.bütçelerin.belediye.menfaatlerine,.kamu·.yararına.uygunluk.bakımından.da.incelendiği.görülür..Bununla.birlikte,.bütçesi.üzerinde.bu.tür.denetimler.yapılabi-len.belediyelere,.o.ülkelerde.yargı.yollarına.başvurma.hakkı.da.tanınmıştır..Yerel.bütçeler.üzerindeki.denetim,.uygulama.sırasında.ve.uygulama.sonrasında.olmak.üzere. ikiye.ayrılmaktadır..Uygulama.sırasında,.en.büyük.mülki.amirler.ve.öteki.vesayet.makamları.bu.denetimi.yaparken,.uygulama.sonrasında.da,.Sayıştay.gibi.hesap.mahkemeleri.belediye.bütçelerini.ve.kesin.hesaplarını.incelemektedir.

Anakent.belediyelerinin.yönetimine.ilişkin.3030.sayılı.yasa,.anakent.belediye.bütçelerinin.doğrudan.doğruya,.ilçe.belediye.bütçelerinin’.ise.Belediye.Meclisin-ce,.yatırım.ve.hizmetler.arasında.bütünlük.‘sağlayacak.biçimde.olduğu.gibi.veya.değiştirilerek.kabul.edildikten.sonra,.vali.tarafından.onaylanarak.yürürlüğe.soku-lacağını.göstermektedir..(Madde:.20).

178

G. İLLER BANKASI

Belediye.gelirleri.konusundaki.herhangi.bir.yazıda,.İller.Bankası’ndan.söz.et-mek.yalnız.yararlı.değil,.zorunludur.da..Çünkü,.İller.Bankası,.başka.ülkelerde.ben-zeri.pek.de.bulunmayan,.türü.kendine.özgü,.önemli.bir.devlet.bankasıdır..Beledi-yelere.yalnız.mali.konularda.yardımcı.olarak.kalmaz,.aynı.zamanda.teknik.yardım.hizmetleri.de.sunar..Belediyelerin.yalnız.olağan.gelirleri.açısından.değil,.olağanüs-tü.gelirleri.bakımından.da,.İller.Bankasının.önemli.bir.rolü.vardır.

İller.Bankası,.1933.yılında,.Belediye.Yasasının.çıkmasından.üç.yıl.sonra,.2531.sayılı.yasa. ile.ve.Belediyeler.Bankası.adıyla.kurulmuştur..1945.yılında. ise,.4759.sayılı. yasa. ile. İller. Bankası. adını. almıştır.. Belediyeler. Bankası’nın. sermayesi. 15.milyon. lira. iken,. İller. Bankası’nın. sermayesi. 1949”da. 200.milyona. çıkarılmıştır..Bankanın.sermayesi,.198rden.itibaren.20.milyara.yükseltilmiştir..İller.Bankası’nın.sermayesi.şu.kaynaklardan.oluşur:

a).İl.Özel.Yönetimleri.ile.Belediyelerin.yıllık.öz.gelirleri.toplamı.ile,.bu.yönetim-lere.genel.bütçe.vergi.gelirlerinden.verilen.paylar.toplamının.%.5’i

b).İl.Özel.Yönetimleriyle.Belediyelere.bağlı,.tüzel.kişiliği.bulunan.veya.bulun-mayan.katma.bütçeli.yönetim,.kurum.ve.birliklerin.bağlı.bulundukları.yönetimle-rin.bütçelerine.aktarılması.gerektirmeyen.net.gelirlerinin.%.5’i,

c).Bankanın.yıllık.net.kazancından.köy.yönetimlerine.sermaye.payı.olarak.ay-rılan.%.30.lar

d).Bütçeden.yapılacak.yardımlar,

e).Özel.yasa.ile.Banka.sermayesine.eklenmek.üzere.sağlanacak.paralar.ve.mallar,

f). Belli.bir.tahsis.yeri.gösterilmeksizin.veya.sermayeye.katılmak.üzere.yapıla-cak.bağışlar,

İller.bankasının.ortakları,.özel.yönetimleri,.belediyeler.ve.köylerdir..Banka,.bütün.işlemlerinde.özel.hukuk.hükümlerine.bağlı.olarak.çalışır..Bankanın.işlemleri,.Devlet.ihale.Yasası,.Genel.Muhasebe.Yasası.hükümleriyle..Sayıştay.denetimine.tabi.değildir..Bankanın.yıllık.net.karı..ortak.yönetimleri.arasında.şöyle.paylaştırılmaktadır.

a)..%.10.olağan,.%.5.ise.olağan.üstü.yedek.parça.olarak.ayrılır.

b).%.5.memur.ve.hizmetlilerin.birer.aylıklarını.geçmemek.üzere,.kendilerine.ikramiye.olarak.verilir,

c). .%.30.köy.sermaye.payı.olarak,.banka.sermayesine.eklenir,

d).%.50.köylerin.kalkındırılmasına.yardım.olmak.üzere.köylere.dağıtılır.

1. İller Bankası’nın Organları

İller.Bankası’nın.organları,.a).Genel.Kurul,.b).Denetçiler,.c).Müdürler.Kurulu.


(yeni.adıyla.Yönetim.Kurulu).ve.d).Genel.Müdür’dür..Genel.Kurul,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığı’nca.üç.guruba.ayrılacak.iller.arasından,.il.genel.meclislerinden.her.yıl.sıra.ile.seçilecek.birer.üyeden,.22.belediye.meclisince.kendi.üyeleri.arasından.seçilecek.birer.üyeden.ve.22.köyün.ihtiyar.kurullarınca.aralarından.seçilecek.birer.temsilci.üyeden.oluşur..Ayrıca,.İçişleri,.Maliye,.Milli.Eğitim..Bayındırlık.ve.İskan,.Sağlık.ve.Sosyal.Yardım,.Ticaret,.Tarım,.Orman.ve.Köy.İşleri.Bakanlıklarının.birer.temsilcisi.de.Genel.Kurulun.üyesidirler..Her.yıl.Nisan.ayından.toplanan.Banka.Ge-nel.Kuruluna,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanı.ya.da.vekili.başkanlık.eder.

İki.denetçiden.birini.Genel.Kurul.ötekini,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanı.birer.yıl.için. seçerler.. Yönetim.Kurulu,. bir. başkan. ve. üç. üyeden.oluşur..Üyelerin. ikisini,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanının.önerisi.üzerine,.Bakanlar.Kurulu.atar..Üçüncü.üye.ise,. Banka. çalışanlarınca. kendi. aralarından. seçilir.. Yönetim. Kurulunun. başkanı,.Bankanın.Genel.Müdürüdür..Genel.Müdür.de,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanının.öne-risi. üzerine.Bakanlar. Kurulunca. atanır.. Bankada.üç.Genel.Müdür. Yardımcısı. ve.görevleri.yerine.getirecek.genişlikte.bir.örgüt.bulunur..Banka.hizmetlerine.paralel.olarak.kurulmuş,.İçme.Suyu,.Kanalizasyon,.Yapı,.Makine.ve.Sondaj.Enerji,.Harita.ve.İmar.Planlama.en.önemli.daire.başkanlıklarıdır..Ayrıca.18.tane.de.bölge.mü-dürlüğü.vardır.

2. İller Bankası’nın Görevleri

İller.Bankasının.görevi..ortağı.bulunan.yönetimlerin.yapacakları.kamu.hizmet-leriyle.. ilgili. tesisleri,. yapıları. ve.öteki. işleri. gerçekleştirmek.amacıyla. bu. yöne-timlere.kredi.sağlamak.ve.istemleri.üzerine,.harita,.plan.proje.içme..suyu.kana-lizasyon..enerji.ve.çeşitli. yapı. işleriyle. ilgili.etüd,.proje.ve. tesislerin.yapılmasını.sağlamaktır.

İller.bankası.bu.görevlerini.yerine.getirirken.başlıca.dört.yöntemden.yararlanır.

a...Birincisi,.Bankanın.ortak.yönetimlere.kredi.sağlamasıdır.. İller.Ban.kasının.belediyelere.açtığı.uzun.vadeli.kredilerin.vadesi.5.ile.25.yıl.arasında.değişir..1964.yılından.beri.bu.kredilere.%.16.oranında.faiz.uygulanmaktadır.Belediyeler,.gelirle-rinin.tümünü.değil,.sadece.%.15.aşmayacak.biçimde.bankaya.borçlanabilmekte-dir..Vade.belediyenin.gelir.durumuna.göre.değişmektedir.

Belediyenin Geliri Borç Miktarı Vade

50.000.Liraya.kadar........................................Gelirinin.%.15.ine.kadar...........25.yıl..50.000.–.500.000.TL..............................................“............“............“.................20500.000.–.1.milyon.TL...........................................“............“............“.................151.milyon.–.5.milyon.TL..........................................“............“............“.................105.milyondan.yukarı.................................................“............“............“...................5Belediyelerin,.İller.Bankasından.uzun.vadeli.kredi.alabilmeleri.için.şu.koşulla-

rın.yerine.getirilmesi.gerekir:

180

- Paranın.harcanacağı. işin,.Bankanın.çalışma.alanına.girmesi.ve.planda.yeri.olması.

- Yapılacak.işlerin.kesin.projesinin.bulunması.- Belediyenin.borçlanma.gücünün.bulunması.- Bankanın.finansman.durumunun.kredi.açmaya.elverişli.olması.b..İkincisi,.genel.bütçe.vergi.gelirlerinden.belediyelere.verilmekte.olan.payla-

rın.dağıtılmasına,.iller.Bankası’nın.aracılık.etmesidir.

c.. Bankanın.üçüncü. işlevi,.emrindeki. fonlarla. ilgilidir..Belediyeler.ve.Mahalli.İdareler.Fonlarından.daha.önce.söz.edildiği.için.burada.yinelenmeyecektir.

d..Son.olarak,.Bankanın,.belediyelere.teknik.yardımlar.sağlaması.gelir..

Denilebilir.ki,.belediyeler,.imar.planlarının.hazırlanmasında.ve.uygulanmasın-da,.en.çok.bu.yoldan.yararlanırlar..Gerçekten,.Banka,.belediyelere,.kendi.başları-na.başaramayacakları,.harita.ve.imar.planı,.su,.elektrik,.kanalizasyon.ve.mezbaha.gibi.tesislerin.yapılmasında.teknik.yardım.sağlar..Bunun.gibi,.otel,.motel,.kaplıca,.gazino,.lokanta,.işhanı,.hal,.sanayi.çarşısı,.soğuk.hava.deposu,.hamam,.terminal.gibi. işlerin. gerçekleştirilmesinde. de. belediyelere. küçümsenemeyecek. yardım.sağlar..Birçok.belediyenin.bu.işleri.görecek.personelden.yoksun.olduğu.düşünü-lürse,.bu.yardımın.önemi.daha.iyi.kavranmış.olur.

İller.Bankasının.teknik.hizmetlerinden.yararlanmak.isteyen.belediyeler.istek-lerini.bir.sonraki.yıl.programına.aldırabilmek.için,.başvurularını.belli.bir.süre.ön-cesinden. yaparlar.. DPT’ye. sunulacak. programa. girebilmeleri,. projelerin,. kentin.ivedi.gereksinmeleri.arasında.bulunmasına,.rantabl.olmasına.ve.ilgili.belediyenin.borçlanma.gücünün.bulunmasına.bağlıdır..Bu.programlar,.DPT’ye.gönderilmeden.önce,.Bayındırlık.ve.İskan.Bakanlığınca.da.incelenir.

Belediyeler. adına. yaptırılacak. kamu. tesislerinin. Banka. programına. alınabil-mesi.için.belli.bir.öncelik.sırası.vardır..Bir.kent.ya.da.kasabanın.önce.haritasının.yapılması,.sonra.da.imar.planının.yapılması.gerekir..Elektrik.ve.içme.suyu.tesisleri.daha.sonra.gelir..Bunların.programa.alınabilmeleri.için.de,.önceden.projelerinin.hazırlanmış.olması.şarttır

Bankanın.verdiği.kredilerle.yapılan.işlerin.fenni.denetimini.yapmak,.belediye-lere.ve.bağlı.kuruluşlara.gerekli.alet,.araç.ve.makineleri.satmak.ve.kiralamak.da,.Bankanın.yardımları.arasındadır.

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DEYEREL YÖNETİM UYGULAMALARI


DÜNYADA YEREL YÖNETİM UYGULAMALARI

Yeni..bir..yüzyıla..girmiş..bulunan..dünyamızda..sanayideki..özellikle.de..ulaşım..ve..iletişim..alanındaki..gelişmeler..dünya..ülkelerinde..yapı..değişikliklerine..yol..açtığı..gibi..ülkelerin..yerel..yönetimlerinde.de..bir..takım..düzenlemelere..gidil-mesini. . zorunlu. . kılmıştır..Özellikle. . yerel. . yönetimlerin. . güçlendirilmesi,. . yerel..yönetimlere..özerklik..verilmesi,..yerel..yönetimler..üzerindeki..merkezi..denetimin..en..aza..indirilmesi..konularında..çoğu..ülkelerde..gelişmeler..başlamış..olup,..bu..konular..uluslararası..belgelerde..ve.ülkelerin..anayasalarında..daha..açık..bir..şe-kilde..yer..almaya..başlamıştır.1

Yerel..yönetim..uygulamaları..ülkelerin..yerel..yönetim..yapıları..ile..yakından..alakalıdır..Dolayısıyla..bu..uygulamalar..ülkeden..ülkeye..faklılık..göstermektedir..Hatta..federal..devlet..yapısına..sahip..ülkelerde..her..ülkenin..kendi..yerel..yöne-tim..sistemi..içinde..dahi..farklılıklar..olabilmektedir..Ülkelerin..ulusal..sistemleri..arasındaki..farklar..kadar..yerel..sistemleri..arasında.da..farklar..olması..normaldir..

A) DÜNYADAKİ YEREL YÖNETİM GRUPLARI

Ulusal. .yönetimlerin. .çeşitliliği. .kadar. .yerel. .yönetim..çeşidinin. .bulunduğu..dünya..ülkelerinde,..merkezi..yönetim..sistemi..ile...yerel..yönetim..sisteminin..aynı..olduğu..veya..bu..iki..yönetim..sisteminin..birbirinden..farklı..olduğu..ülkeler.de..bulunmaktadır..Gelişmiş..Batı..Avrupa..ve..Kuzey..Amerika..ülkelerinde..merkezi..yönetimler..ve..yerel..yönetimler..halk..tarafından..seçilen..yöneticilerden..oluş-maktadır..Orta..ve..Güney..Amerika..ülkelerinde..askeri..darbelerle..merkezi..yö-netimi..ele..geçiren..diktatörler..mevcutken..yerel..yönetimlerde..ise..son..yıllarda..seçimle..gelen..yöneticiler..bulunmaktadır.

Dünyadaki. .Yerel. .Yönetimlerin..bu..çeşitliliğine..rağmen,..yerel. .yönetimleri..aşağıda..şekilde..dört..ana..grupta..toplamak..mümkündür.2

1.. Çok..Anayasalı..Federal..Düzenlemeler2.. Bonapartist..Vesayet..Örneği3.. .Bütünleştirilmiş..Sosyalist..Yerel..Yönetim..Modeli4.. Güçlü-Bağımlı..Yerel..Yönetimler. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . .

1 T.C.BaşbakanlıkTopluKonutİdaresiBaşkanlığı(TKOİB)veUluslararasıYerelYönetimlerBirliğiDoğuAkdenizveOrtadoğuBölgeTeşkilatı(IULA-EMME),YerelYönetimYapıları:YerelYönetimlerinGeliştirilmesiProgramıRaporlarDizisi4,İstanbul:KentBasımevi,1993,s.1.2 AliErkanEke,AnakentYönetimiveYönetimlerArasıİlişkiler,Ankara:A.Ü.SiyasalBilgilerFa-kültesiYayınları,YayınNo:505,1982,s.66.

184

1. .Çok Anayasalı Federal DüzenlemelerUlusal..yapının..federal..devletlerden..oluştuğu..bu..yerel..yönetim..sisteminde..

genel..kural..olarak,..yerel..yönetimler..eyaletlerin..yetki..alanındadırlar,..eyaletler..tarafından...düzenlenerek..denetim..altında..tutulurlar.3.Örnek..olarak..A.B.D...ve..Almanya’yı..verebiliriz.

2. Bonapartist Vesayet Örneği

Bu..yerel..yönetim..sisteminde..merkezi..yönetimin..yoğun..bir..vesayet..de-netimi..mevcut..olup,..yerel..yönetimler..ikinci..planda..kalmaktadırlar..Daha..çok..otoriter..rejimlerin..önem..verdiği..güvenlik..ve..birlik..gibi..amaçlar..için..bir..hayli..yararlı..olan..bir..sistemdir.4.Bu..yerel..yönetim..sistemi..başta..Fransa..ve..İtalya..olmak..üzere,..Asya..ve..Latin..Amerika’daki..birçok..ülkede..uygulanmaktadır.

3. Bütünleştirilmiş Sosyalist Yerel Yönetim Modeli

Bu..yerel..yönetim..sistemi..1917..Komünist..devrimi..ile..onun..ilkelerinden..kaynaklanmış..bulunmaktadır..Bu..sistemde..yerel..yönetimler,..başta..ulusal..ana-yasa..olmak..üzere,..cumhuriyetin..anayasaları..ve..yasaları,..hem..ulusal..hem.de..cumhuriyetin..bakanlar..kurulu..kararları..ile..Komünist..Partisi..kurultay..kararları-na..uymak..zorundadırlar.5.Bu..uygulamaya..örnek..olarak..Rusya..ve..Doğu..Avrupa..ülkeleri..verilebilir.

4. Güçlü – Bağımlı Yerel Yönetimler

Bu..sistemin..uygulayan..ülkelerde..yerel..yönetimlerin..“genel..yetki..ilkesi”..geçerli..olup..iller..ve..yerel..yönetimler..özerk..kuruluşlardır,...sınırsız..denebile-cek..sayıda..görevler..üstlenebilirler.6.Buna.örnek..olarak..Hollanda..ve..Belçikayı..verebiliriz.

B. YEREL YÖNETİMLERİN KULLANDIKLARI YETKİLER

Yerel..yönetimlerin.;..ülkeler..tarafından....anayasa,..yasa..veya..merkezi..idare..tarafından..belirlenen..görev..alanları..ve..yetkileri..vardır..Bunlar..ülkeden..ülkeye..çeşitlilik..arz..etmektedir.

Bunun..yanında..hemen..hemen..tüm..dünya..ülkelerinde..yerel..yönetimlerin..yetkilerini..kullanma..açısından..taşıdıkları..özellikleri..üç..grupta..toplayabiliriz..Bunlar.7:

3 A.g.e.4 A.g.e,s.69-70.5 Ibid.,s.71.6 Ibid.,s.74.7 TonyEddison,“BatıAvrupaveKuzeyAmerika’daYerelYönetim:Son60yıldakiGelişmeler”,TürkBelediyeciliğinde60Yıl:BildiriveTartışmalar,AnkaraBüyükşehirBelediyesi,Ankara:23-24Kasım


1..Özerklik..Yetkisi2..Yetkisiz..Araç..İşlevi3..Etkileşim..Yetkisi................... . . . . .

. . . . . . . . . . .

.1. Özerklik Yetkisi

Özerklik..yetkisinde..genel..olarak..yerel..yönetimlerin..yetkileri..ve..görevleri..çerçevesinde..davranma..özgürlüğü..vardır..Devletin..yerel..yönetim..üzerindeki..denetim..mekanizmaları..sınırlıdır..ve..yasalar..merkezi.–.yerel..yönetim..ilişkilerini..belirler.

2. Yetkisiz Araç İşlevi

Yetkisiz..Araç..İşlevi..yetkisinde..ise..yerinden..yönetim..söz..konusudur..Yerel..yönetimler..hizmetlerin..sunulması,. .politikaların..yürütülmesi,. .merkezi. .dene-timin..koyduğu..yasal. .düzenlemelere..bağlı. .oluş..ve..standartları. .benimseme..bakımından..yetkisiz..araçlar..olarak..işlev..görürler.

3. Etkileşim Yetkisi

Etkileşim..modelinde..ise,..yukarıda..bahsedilen..iki..modelin..arasında..kalan..bir..durum..söz..konusudur..Karşılıklı..etkiye..ve..farklı..sonuçlara..açık,..daha..fazla..bir..etkileşime..dayalı..bir..ilişki..söz..konusudur.8.

Diğer..taraftan..yerel..yönetimlerin..görevlerini..yerine..getirirken..uydukları..iki..ilke..bulunmaktadır..Bunlar9:

1..Genel..Yetki..İlkesi.:.Bu..ilkeye..göre..yerel..yönetimler,..yasalarla..açıkça..ya-saklanmamış..veya..başka..bir..düzeye..verilmemiş..olmak..koşulu..ile..her..türlü..görevi..üstlenebilirler.

2..Sınırlı..ya.da..Özel..Yetki..İlkesi.:.Yerel..yönetimler..bu..ilkeye..göre,..ancak..yasaların..kendilerine..verdiği..görevlerle..ilgili..yetkileri..kullanabilirler.

Dünya..ülkelerindeki..yerel..yönetimlerin..özellikleri..Tablo.1’de..gösterilmek-tedir..Yine..Avrupa..ülkelerinde..temel..yerel..yönetim..birimlerinin..büyüklüğü..ve..nüfusları..Tablo.2’de..verilmektedir.

1990,MetropolİmarA.Ş.veIULA-EMME,s.244-245.8 A.g.e.9 Eke,a.g.e.,s.66.

186

Tablo 1 Dünyada Yerel Yönetim Sisteminin Özellikleri

İNGİLTERE ABD,KANADA FRANSA,İTALYA

ISVEÇDANİMARKA

AnayasalYapı Parlamentoürünü Eyaletanayasası Ulusalanayasa Ulusalanayasa

Yetkiler Yasaylasınırlı Yasaylasınırlı Genelyetkiveyasa

Genelyetkiveyasa

Yerelpolitikanındenetimi Yerel Yerel Merkezi-yerel Merkezi-yerel

Yasallıkdenetimi Mahkemelerce Mahkemelerce BölgelerveMahkemelerce

BölgelerveMahkemelerce

Tarihselolarakyerelpolitikanındenetimi Düşük Düşük Yüksek Yüksek

İşlevlerdeyerindenyönetimingerçekleştirilmesi(1949-1989)

Azalma Değişik Artma Artma

Yerelyürütmeorganı Meclis Karma Belediyebaşkanıveyabaşkan Karma

TemsiliSistem Çoğunluk Çoğunluk Nisbitemsil Nisbitemsil

Kaynak.:.Tony...Eddison,...“Batı..Avrupa...ve...Kuzey...Amerika’da...Yerel..Yönetim:.Son...60...Yıldaki..Gelişmeler”,..Türk...Belediyeciliğinde...60...Yıl:.Bildiri...ve..Tartışma-lar,..Ankara..Büyükşehir..Belediyesi,.Ankara:..23-24..Kasım.1990,.Metropol..İmar.A.Ş...ve..IULA-EMME,..s..244.

Yukarıdaki..tabloya..baktığımızda..dünyada..özgürlükler..ülkesi..olarak..bilinen..İngiltere,..ABD..ve..Kanada’da..Yerel..Yönetimlere..verilen..yetkiler..yasa..ile..sı-nırlandırılmıştır..Her..ne.kadar..yerel..yöneticiler..sorumlu..oldukları. .bölgedeki..halkın..seçimi..ile..yönetime..gelseler.de..vaatlerini..ancak..yasalara..uygun..olduğu..takdirde..yerine..getirebilmektedirler.

Diğer..taraftan..tablodaki..ülkeler..dünyada..gelişmesini..tamamlamış..olarak..bilinmektedirler..Bu. .ülkelerin. .hepsinde,. . yerel. . yönetimler. .merkezi. . yönetim..yerine..bağımsız..mahkemeler..tarafından..denetimleri..yapılmaktadır..Bu.da..yap-tıkları..işlerde..yerel..yönetimleri..merkezi..yönetime..karşı..bağımsız..kılmaktadır..Yine..bu..ülkelerin..hepsinde..farklı..seçim..sistemleri..olmakla..birlikte..yerel..yö-netimler..seçimle..iş..başına..gelmektedir.

Hemen..hemen..hepsinin..Avrupa..Birliği’ni..meydana..getiren..ülkelerin..oluş-turduğu. . Tablo.2’de. . Temel. . Yerel. . Yönetim. .Biriminin. . ortalama. . nüfusun. . en..yüksek..olduğu..ülke..İngiltere..olmasına..karşılık..Temel..Yerel..Yönetim..Birimi..sayısının. .en. . fazla. .olduğu. .ülke. .Fransa’dır.. İngiltere’de. .yerel. .hizmetlerin. .en..düşük..seviyesi..ilçe..düzeyinde..olduğundan..ortalama..nüfus..seviyesi..yüksek..olmaktadır..Daha..alt..düzeydeki..yerel..hizmetler..köy..ve..mahalleler..için..gönüllü..kuruluşlar..ve..kiliseler..tarafından..yürütülmektedir.


Tablo 2 Avrupa Ülkelerinde

Temel..Yerel..Yönetim..Birimlerinin..Büyüklüğü..ve..Nüfusu

ÜLKE

FransaYunanistanLüksemburgAvusturyaİspanyaİtalyaFederalAlmanyaPortekizNorveçFinlandiyaBelçikaHollandaDanimarkaİsveçİzlandaİrlandaKuzeyİrlandaGallerİskoçyaİngiltere

TEMELBİRİMİNORTALAMANÜFUSU(YAKLAŞIK)

1.5001.6002.9053.0004.7006.8507.24034.1809.14510.64616.74017.86018.50030.0001.10041.91060.48075.87091.620127.000

TEMELBİRİMLERİNSAYISI

36.000(yaklaşık)6.0361262.4178.0498.000(yaklaşık)1.400 (yaklaşık)275454461589(yaklaşık)2762822292263756365

Kaynak.:.A.g.e.,..s..245

Fransa’da..ise..köylere..ve..mahallelere..kadar..yerel..yönetimler..mevcut..oldu-ğundan..Temel..Yönetim..Birimlerinin..sayısı..yüksek..olmaktadır.

Avrupa..ülkelerinde..ülkenin..yapılanmasına..göre..en..küçük..yapısına..kadar..yerel..yönetim..örgütlenmesi..mevcutsa..Temel..Yerel..Yönetim..Birimi..sayısı..yük-sek..olmakta,..buna..karşılık..Temel..Yerel..Yönetim..Birimi..başına..ortalama..nüfus..azalmaktadır.

A. AVRUPA ÜLKELERİNDE YEREL YÖNETİM FAALİYETLERİ

Yukarıdaki..bölümde.de..belirtildiği..gibi..değişik..ulusal..yönetim..modelleri-nin..bulunduğu..Avrupa’da..yerel. .yönetimler..ve..bunların..yaptıkları. .görevler..ülkeden..ülkeye..farklılıklar..göstermektedir..Gelişmiş..ülkeler..sınıfına..giren..Batı..Avrupa..ülkeleri,..yerel..yönetim..uygulamalarının..oldukça..ileri..bir..safhada..ol-duğu..İskandinav..ülkeleri..ve..Sosyalist..Cumhuriyet..idarelerinin..bulunduğu..Orta..ve..Doğu..Avrupa..ülkeleri..yerel..yönetimler..açısından..ayrı..ayrı..grupları..oluş-

188

turmaktadırlar..Tablo.1.3’de..özellikle..Batı..Avrupa..ülkelerindeki..yerel..yönetim..yapıları..verilmektedir:

Tablo.3’e..baktığımızda..Avrupa..ülkelerinin..hepsinin..yerel..yönetimlerinde..bir..meclis..ve..yönetici..bulunmaktadır..Meclisler..bulundukları..yerel..yönetim..biri-minin..yapısına..göre..Kaza..Meclisi,..İlçe..Meclisi,..İl..Genel..Meclisi..veya..Belediye..Meclisi..gibi..isimler..almaktadır..Yönetici..ise..aynı..şekilde..Hükümet..Komiseri,..Belediye..Başkanı,..Yürütme..Kurulu..Başkanı..veya..Vali..gibi..isimler..almaktadır..

Tablo 3 Batı Avrupa Ülkelerinde Yerel Yönetim Yapıları

YERELYÖNETİMSEVİYESİ BELÇİKA DANİMARKA FRANSA ALMANYA

1.Temel(Basic)

HalkveyaBelediyeMeclisiYürütmeKuruluBelediyeBaşkanı

BelediyeMeclisiBelediyeBalkanı

HalkveyaBelediyeMeclisiBelediyeBaşkanıBaşkanYardımcıları

BelediyeMeclisiBelediyeBaşkanıveyaYürütmeKuruluveyaBelediyeBaşkanıveYönetici

2.Kaza(District) ArrondissementHükümetKomiseri

ArrondissementAltYetkili

3.İlçe(County)Bölüm(Department)İl(Province)

İlMeclisiVali

İlveyailçeMeclisiİlçeBelediyeBaşkanıBaşkanYardımcısı

BölümMeclisiYetkilisi

BelediyebaşkanlıilçeyönetimiYürütmeşefininbulunduğuilçemeclisi

4.Bölge(Region) BölgeMeclisi BölgeMeclisiBölgeYetkilisi BölgeValisi

YERELYÖNETİMSEVİYESİ İRLANDA İTALYA LÜKSEMBURG HOLLANDA

1.Temel(Basic)

HalkMeclisiYürütmeKuruluBelediyeBaşkanı



2.Kaza(District) İlçeveŞehirKazaMeclisiKasaba


İlçeMeclisiİlçeYöneticisiİlçeMeclisiŞehirYöneticisi

İlMeclisiYetkilisi

İlçeKomiseriBölümYetkilisi

İlMeclisiKraliyetKomiseri

4.Bölge(Region) BölgeselGelişmeOrganizasyonu

BölgeMeclisiYürütmeKuruluBaşkan

Kaynak.:.Desmond..Roche,...Local...Goverment...In...Ireland,..5..Ed.,..Dublin:..Instıtute..of..Public..Administration,..1992,..s..12-13.


Tablo 3 Batı Avrupa Ülkelerinde Yerel Yönetim Yapıları (Devam)

YERELYÖNETİMSEVİYESİ İSVEÇ İSVİÇRE İNGİLTEREve

GALLER İSKOÇYA

1.Temel(Basic) BelediyeMeclisiYürütmeKurulu

HalkKongresiveyaMeclisiYürütmeKuruluBaşkan

KöyveyaToplumMeclisi

2.Kaza(District) KazaYetkilisiveyaKomiseri KazaMeclisi KazaMeclisi


İlçeMeclisiVali

KantonalHükümet İlçeMeclisi

4.Bölge(Region) BölgeMeclisiYERELYÖNETİMSEVİYESİ KUZEYİRLANDA

1.Temel(Basic)

2.Kaza(District) KazaMeclisi3.İlçe(County)Bölüm(Department)İl(Province)

4.Bölge(Region) AlanYönetimKurulu

Kaynak.:.Desmond..Roche,...Local...Goverment...In...Ireland,..5..Ed.,..Dublin:..Instıtute..of..Public..Administration,..1992,..s..12-13.

1. Batı Avrupa Ülkelerinde Yerel Yönetim Faaliyetleri

Avrupa..Birliği’nin..kurucu..üyeleri..olan..Batı..Avrupa..Ülkeleri..farklı..merkezi..yönetim..yapılarına..sahiptirler..Bunun..sonucunda..bu..ülkelerde..bulunan..yerel..yönetimlerin..yapıları..ve..yerine..getirdikleri..fonksiyonlarda..farklılıklar..göster-mektedir.

Ocak.2002..tarihi..itibari..ile..tek..bir..para..sistemine..geçmiş..olan..bu..ülkeler..kendi..ulusal..yasalarını..Avrupa..Birliği’nin..almış..olduğu..kararlara..uygun..hale..getirmektedirler.

Yakın..bir..gelecekte...yerel..yönetimlerini..tek..bir..sisteme..uygun..hale..ge-tirmesi..beklenen.bu..ülkelerin..her..birinde..günümüzde..yerel..yönetim..yapıları..farklılık. . göstermektedir..Her. .ülkede. .aynı. . yerel. . yönetim. .yapısının. . sorumlu..olduğu,..yerine..getirmesi..gereken..fonksiyonlar.da..farklılık..göstermektedir..Aşa-ğıda..bu..ülkeler..ele..alınarak..yerel..yönetimleri..incelenmiştir.

190

A) İngiltere

1. Yerel Yönetim Yapıları

Yazılı..bir..anayasası..olmayan..nadir..ülkelerden..biri..olan..İngiltere’de..yerel..yönetimler..anayasal..güvenceden..yoksundurlar..Bunun..sonucunda..yerel..yöne-timlerin..yetki..ve..sorumlulukları..merkezi..idarenin..parlemontodan..çıkaracağı..kanunlara..göre..değişmektedir..1980’li..yıllarda..merkezi..idareyi..elinde..bulundu-ran..Thatcher..hükümeti..yerel..yönetimi..depolitize..etme..ve..parçalama..konu-sunda..belirgin..bir..çaba..harcamıştır..Bunun..ilk..örneği..Londra’nın..tamamında..metropolitan. . yönetimine. . ve. . İngiltere’deki. . diğer. .bütün. .metropolitan. . alan..yönetimlerine..son..vermesi..İkinci..örnek..yerel..okulların..yerel..eğitim..sistemin-den..çekilmeyi..tercih..edebilmeleri..ve..doğrudan..doğruya..hükümetçe..yönetile-bilmeleridir..Üçüncü..diğer..bir..örnek..ise..yerel..yönetimlere..sokak..temizleme,..parkların..ve..açık..alanların..bakımı,..yiyecek..sağlama..ve..boş..zamanları..değer-lendirme..tesislerinin..sağlanması..gibi..temel..hizmetlerin..sunulmasında..(haksız..koşullarda)..rekabet..etme..yasal..zorunluluğunun..getirilmesidir.10

Günümüzde..İngiltere’de..yerel..yönetim..yapısı..tek..aşamalı..veya..iki..aşamalı..bir..yapıya..sahiptir..Tek..aşamalı..bir..yapının..kurulduğu..bir..yerde..bu..alanı..kap-sayan..tek..bir..yerel..otorite..vardır..Eğer..iki..aşamalı..bir..sistem..mevcutsa..yerel..yönetim..tarafından..yerine..getirilen..görevler..daha..küçük..olan..ilçe..otoritesi..ile..içinde..birkaç..ilçenin..olduğu.büyük..olan..il..otoritesi..arasında..paylaştırılır.11.

Yukarıdaki. .bölümde.de..belirtildiği. .gibi. . İngiltere’de. .1986..yılında. .yapılan..yasal..düzenlemelerden..sonra..üç..çeşit..yerel..yönetim..türü..vardır..Bunlar;

a-.Eyalet..(il)..Meclisleri..(County..Council).

b-.İlçe..Meclisleri..(District..Council)

c-.Mahalle..veya..Köy..Meclisleri..(Parish..Council)

i. Eyalet Meclisleri

İngiltere’de..39’u..metropolitan..alanların..dışında..olmak..üzere..toplam..47..tane..eyalet..(il). .meclisi. .(County..Council). .bulunmaktadır..Bu..meclisler..hem..zorunlu..hem.de..parlamentonun..iznine..tabi..görevleri..yerine..getirmektedirler.12.

Eyalet. . (il). .meclislerinin. .görevleri. .arasında. .eyaletin. .bulunduğu. .bölgenin..

10 Edisona.g.e.,p.249.11 J.A.Chandler,LocalGovermentToday,Manchester:SecondEd.,ManchesterUniversityPublicati-on,1996,s.3.12 Harloff,loc.cit.


planlanması,..ulaşım..koordinasyonunun..sağlanması,..eğitim,..çoğu..ana..yollar,..tüketiciyi..koruma,..atıkları..değerlendirme..sayılabilir.13.Meclisler..komiteler..şek-linde..oluşmakta.olup,..komite..üyeleri..meclis..üyelerinden..oluşmaktadır..Meclis..önerileri..genellikle..komiteler..tarafından..geliştirilir.

ii. İlçe Meclisleri

İlçe..meclislerinin..(District..council)..sayısı..metropolitan..büyükşehirlerin..kal-dırılması..ile..günümüzde..333..olmuştur.14

İlçe..meclislerinin..görevleri..olarak..konut,..yerel..planları..yapma..ve..gelişmesi-ni..kontrol,..inşaatlar..için..kural..koyma,..atıkları..toplama,..çevre..sağlığı..sayılabilir..Metropolitan..eyaletlerde..bulunan..ilçelerde..eğitim..görevi.de..bulunmaktadır.15..

iii. Mahalle ve Köy Meclisleri

Özellikle..İngiltere’nin..kırsal..kesimlerinde..bulunan..mahalle..ve..köy..mec-lislerinin..sayısı..10.000.i..geçmiştir..Yerel..yönetimlerin..son..yapılanmasında..bu..meclislerin..güçleri..arttırılmıştır..Bu..meclislerin..görevleri..olarak;..sanat..ve..el..sanatlarını..değerlendirme,..toplum..salonları..(community..halls)..açma,..kaldı-rımları..aydınlatma,..turizmin..teşviki,..mezarlıkların..bakımı,..cenaze..işleri,..yaya..yolları..ve..araba..park..yerlerinin..bakımı..sayılabilir.16.

iv. Birleşik Yönetimler

İtfaiye,..polis. .ve..ulaşım..işletmesi. .gibi. .bazı. .görevler.. iki. .veya..daha..faz-la..komşu..eyalet..veya..ilçenin..bir..araya..gelmesi..ile..birleşik..yönetim..(Joint..Boards)..denilen..idareler..tarafından..yerine..getirilmektedir..Bu..yönetimlerde..idareye..katılan..her..yerel..yönetimin..meclis..üyelerinden..temsilci..bulunur..Polis..teşkilatının..yönetiminde..ise..yerel..sulh..hakimi..ve..İç..İşleri..Bakanlığının..tem-silcisi.de..bulunur.17

İngiltere’deki..yerel..yönetimlerin..fonksiyonları..arasındaki..dağılım..Tablo..4’de..gösterilmektedir.

13 DesmondRoche,LocalGovermentinIreland,FifthEdition,Dublin:InstituteofPublicAdminist-ration,1992,s.25.14 OECD,EconomicOutlook,No:65TableA25,June1999,s.389’dan,Ersöz,op.cit.,s.129.15 Roche,a.g.e.16 Harloff,a.g.e.,s.154.17 Chandler,a.g.e.,s.5

192

Tablo 4 İngiltere’de Yerel Yönetimlerin Fonksiyonları

Yerel Yönetim TipiFonksiyonu Eyalet İlçe Birleşik

YönetimlerEğitimKonutSosyalServislerPolisYangınveSivilSavunmaAnayollarUlaşımMüzeveGalerilerKütüphanelerPlanlamaStratejikPlanlamaEkonomikGelişmeEğlence/Parklar/SporMerkezleriAtıkToplama/SokakTemizlemeAtıkdeğerlendirmeAğırlıkveÖlçmeKontrolüGıdavesağlıkDenetimiMezarlıklarMarketler

X

XXXXXXX

XXX

XXX

X

X

X

X

XXX

XX

XX

X

X

Kaynak.:.J..A...Chandler,..Local..Goverment..today,..Manchester:..Second..Edi-dition,..Manchester...University..Publication,..1996,..s..4.

Yukarıdaki..tabloya..göre..İngiltere’de..İlçe..Yönetimleri’nin..sorumluluk...ala-nında..olmayan..Polis,..Yangın..ve..Sivil..Savunma,..Ulaşım..ve..Atık..Değerlendirme..görevleri..hem..Eyalet..Yönetimleri..hem.de..Birleşik..Yönetimler..tarafından..yerine..getirilmektedir.

İlçelerin..sadece..kendi..başlarına..getirdikleri..görevler..arasında..ise..Konut,..ilçe..düzeyinde..Planlama,..Atık..Toplama..ve..Sokak..Temizleme,..Mezarlıklar..ve..Marketler..gelmektedir.

Thatcher..hükümeti..tarafından..yetkileri..oldukça..azaltılmış..olan..yerel..yöne-timlerin..özellikleri..aşağıdaki..şekildedir.18

18 GeorgeW.Jones,“LocalGovermentinGreatBritain1988-1989”,LocalGovermentandUrbanAffairsinInternationalPerspective,(Ed.JoachimJensHesse),Baden,1991,s.167-171’denErsöz,op.


a-.Yerel..yönetimler..parlamento..gibi..doğrudan..ve..tek..dereceli..seçim..ile..oluşan..yönetim..organlarıdır..Yerel..yönetim..seçimleri..4..yılda..bir..parlamento..seçimleri..ile..aynı..günde..yapılır.

b-.Yerel..yönetimler..vergi..koyma..ve..toplama..yetkisine..sahiptir.

c-.Yerel..yönetimler..yarı..bağımsız..kuruluşlardır..Yasal..sınırlar..içinde..fonksi-yonlarını..yerine..getirebilmek..için..düzenlemeler..yapabilirler.

d-.Yerel..yönetimler..çok..amaçlı..kurumlar..olarak..birçok..hizmeti..bir..arada..yürütürler..Bu..hizmetler..kamusal..hizmetlerden,..sosyal..refah..hizmetlerine..ka-dar..geniş..bir..alanda..ortaya..çıkmaktadır.

(1). Yerel Yönetimlerin Görevlerini Yerine Getirme UsulleriYerel..Yönetimlerin..fonksiyonlarını..yerine..getirmek..için..kullandıkları..usuller..

İngiltere’de. . parlamento. . tarafından. . belirlenmektedir..Günümüzde. . yerel. . yö-netimlerin..kullandıkları. .usulleri. .1980’li. .yıllar. .süresince..merkezi. .yönetimde..olan..Thatcher..hükümetinin..çıkarmış..olduğu..yasalarla..belirlenmiştir..Thatcher..merkezi..yönetimde..olduğu..gibi..yerel..yönetimlerde.de..küçülmeye..yönelmiştir..Sağlık..hizmeti,..gaz,..elektrik..temini,..su..ve..kanalizasyon..hizmetlerinden..yerel..yönetimlerin..sorumlu..olmadığı19..İngiltere’de..yerel..yönetim..hizmetlerinin..yeri-ne..getirilmesi..üç..şekilde..yapılmaktadır..Bunlar..özelleştirme,..Atanmış..Örgütler..ve..Sivil..Sektördür.

i.Özelleştirme

A.B.D..de..Ronald..Reagan’ın..Başkan,..İngiltere’de..Margaret..Thatcher’in..Baş-bakan..olduğu..1980’li..yıllarda..özelleştirme..dalgası..dünya..ülkelerini..sarmıştı..Bu..özelleştirme..politikaları..İngiltere’de..Thatcher..tarafından..yerel..yönetim..hiz-metlerinin..yerine..getirilmesinde.de..uygulanmaya..başlanmıştır..Thatcher..döne-mindeki..yasama..10..yıl..boyunca..konut,..yaşlıların..bakımı..veya..özel..mülkiyete..ait..binaların..bakımı..ve..kontrolü..gibi..birçok..hizmetlere..karışmağa..teşebbüs..etmiştir.20

İngiltere’de..yerel..yönetimlerin..yapmış..olduğu..hizmetlerin..özelleştirilme-sinde,..yerel..yönetim..hizmetlerinin..üretim..ve..sunumu..birkaç..örnek..dışında,..bütünüyle..özel..sektöre..terk..edilmemiş..daha..çok..özelleştirme..yöntemlerinden...biri..olan..ihale..yöntemi..(Compulsory..Competitive..Tender,..(CCT))..kullanılmıştır..Bu..ihale..yöntemi..yerel..yönetimlerin..yönetim..ve..işleyişinde..büyük..değişiklik-ler..meydana..getirmiştir.21

cit.,s.130.19 Harloff,a.g.e.,s.153.20 Chandler,a.g.e.,s.39.21 HowardDavis,“TheFragmentationofCommunityGoverment”,EnablingorDisablingLocalGo-verment:ChoicesforTheFuture,(Ed.SteveLeach–HowardDavis),OpenUniversityPress,1996,s.

194

Özelleştirme..için..ilk..adım..1980..yılında..çıkarılan..Yerel..Yönetim..Planlama..ve..Arsa..Kullanımı..Kanunu..ile..atılınmış.tır..Thatcher..hükümetinin..1985.–.1988..arası..Çevre..Bakanı..olan..Nicholas..Ridley’in..öncülük..ettiği..Yerel..Yönetim..Kanu-nu..ile..genişletilmiştir..Bu..kanuna..göre..spor..merkezlerinin..yönetimi,..araçların..bakım..işleri,..çöplerin..toplanması,..caddelerin..temizlenmesi..gibi..işler..açık..ihale..sistemine. .göre. .piyasa. .koşullarına. .göre. .sağlanacaktır..Bu. .kanuna. .göre. .be-yaz..yakalı..personelin..yapmış..olduğu..işlerde..özelleştirilebilecektir..Türkiye’deki..2886..sayılı..Devlet..İhale..Kanununa..birçok..yönden..benzer..olan..bu..kanuna..göre. .yerel. .yönetimler. .özelleştirecekleri. .hizmetin. .standardını. .ve. .seviyesini..belirleyen..bir..ihale..şartnamesi..hazırlayacaklardır..Hazırlanan..bu..şartnameye..göre..hizmeti..vermeye..talip..olan..özel..sektör..şirketleri..tekliflerini..verecekler-dir..Teklif..verenler..arasında..rekabet..koşullarına..uymak..şartı..ile..hizmeti..kendi..personeli..ile..veren..yerel..yönetim..de..olabilecektir.22

1980..ve..1988..yılında..çıkarılan..bu..her..iki..yasal..düzenlemeye..konu..olan..hizmet..türlerinin,..yerel..yönetimlerin..temel..değil,..tali..nitelikteki..yardımcı..hiz-metleri..olduğu..görülmektedir..Bunlar..temel..hizmetlere..göre..daha..az..siyasal..rekabet..ve..politik..yöneltmeye..ihtiyaç..olan..hizmetler..olduğu..için..özel..sektö-rün..ilgisini..çekmektedir.

İngiltere’de. .seçimle. .gelmeyen. .yönetim..hatta. .özel. .sektör. .kuruluşlarının..bölgesel..düzeyde...yönettiği..hizmetler..bir..dizi..Avrupa..ülkesinde..seçimle..gelen..bölgesel..veya..yerel..yönetimin..görev..alanı..içindedir.23

11-16’danErsöz,op.cit.,s.143.22 Chandler,a.g.e.,s.40-41.23 Eddison,a.g.e.,s.252


Tablo 5 İngiltere’de Kazanan Birimlere Göre Yerel Yönetim İhaleleri

FaaliyetTürleri

Özel Sektörce Kazanılanİhaleler(1988)

MiktarDeğer(%)

Yerel Yönetim Birimlerince (DSO) Kazanılanİhaleler(Miktar)

Haziran1994Aralık1994Haziran1995BinaTemizliği 48,5 20,5 40,5 40,8 42,5ÇöpToplama 28,1 25,7 67,6 64,4 61,4CaddelerinTemizliği 29,7 20,7 66,3 63,7 62,3AraçlarınBakımı 21,8 12,1 75,1 74,9 76,7EğitimveRefahYemekHizmetleri 9,4 2,3 86,0 75,1 75,0

DiğerYemekHizmetleri 24,7 14,2 69,8 67,8 61,9

AlanveMeydanBakımı 33,0 16,7 58,9 57,8 56,3Spor ve Boş ZamanYönetimi

16,0 17,3 85,8 84,8 85,9

Ortalama 31,9 17,0 61,8 58,8 59,7

Kaynak.:.Kieron..Walsh,...Public....Service...and...Market..Mechanism:.Compe-tition,..Contracting..and...New...Public..Management,...Newyork,...St...Martin’s..Press,...1995...s..136..ve..Lawrance....Pratchett..–..David...Wilson,....“Local...Go-verment...Under...Siege”,...Local........Democracy..and..Local..Goverment,..(Ed..Lawrance..Pratchett.–.David..Wilson),..Newyork,...St.Martin’s..Press,..1996..s..5

ii. Atanmış Örgütlerİngiltere’de.merkezi..yönetim.yerel..yönetimlerin..bazı..fonksiyonlarını..kendi..

atadığı. .örgütlere. .geçirmiştir..Bu. .atanmış. .örgütler. .sayesinde. .yerel. .yönetim..idaresinde..değişikliğe..sebep..olmuştur..Bu.dönüşüm..üç..şekilde..olmuştur.

Birinci..aşamada..yerel..yönetimlerin..sorumlulukları..doğrudan..veya..dolay-lı. .olarak..atanmış..örgütlere..geçirilmiştir..İkinci..aşamada,..yerel..yönetimlerin..sorumlulukları. . kısmen. . veya. . tamamen. . yarı. . atanmış. .örgüt. .niteliği. . taşıyan..kurumlara..transfer..edilmiştir..Üçüncü..aşama.da.ise..atanmış..örgütlerde..daha..önce. .yer. .alan. .yerel. .yönetimlerin. . temsilci. .bulundurma. .uygulamasına. .son..verilmiştir.24....

Atanmış..örgütlerle..ilgili..olarak..bir..örnek..eğitim..alanında..verilebilir..1990’lı..yılların..başından..beri..mevcut..olan..yerel..yönetim..kontrolündeki..Yerel..Eğitim..Otoritesi..(Local..Education..Authorities..(LEA))..yerine..bu..görev..1992..yılında..merkezi. . idarenin. .oluşturduğu. .ulusal. . İlave. .Eğitim..Fon. .Meclisine. . (National..Further..Education..Funding..Council)..verilmiştir.25

24 Davis,op.cit.,s.16’danErsözop.cit,s.149.25 Chandler,op.cit.,s.43-45.

196

İngiltere’de..atanmış..örgütler,..yerel..yönetimlerin..doğrudan..yerine..getirdiği..faaliyetleri,..artan..bir..şekilde..sınırlandırmaktadır..Birçok..kamu..hizmetinin..sağ-lanması..bu..kurumlara..verilmiştir.26

• Kentsel..Gelişme..Birlikleri..ve..Konut..Kurulları..kurulmuştur.

• Teknik..okullar..ve..yerel..yönetimlerin..üniversite..ve..kolejlerdeki..sorumlu-lukları..kaldırılmış..ve..bu..sorumluluklar..kurumların..bağımsız..yönetim..birimle-rine..verilmiştir..Yerel..yönetimlerin..okul..sonrası..eğitim..alanındaki..sorumluluğu.da..benzer..şekilde..transfer..edilmiştir.

• Şehir..Teknoloji..Kolejleri..kurulmuştur.

• Okul..Finansman..Kurullarının..tesisi..ile..eğitim..ihtiyaçlarının.planlanması..sorumluluğu..yerel..yönetimlerden..alınmıştır........ . . .. . . . . . . . . . .Sivil Sektör

Muhafazakar. .hükümetlerin. .1980’li. .yıllardan. .sonra. . İngiltere’de. . iktidarda..bulunmasıyla..gelişen..yeni..sağ..politikalar..(neo-liberal)..sonucu..bireyler..ve..bun-ların..kurduğu..örgütler..güçlendirilmiştir..Thatcher..eğitim..ve..konut..alanlarında..ailelerin..katılımını..arttıracak..yasal..ve..idari..düzenlemeler..yapmıştır.27.Eğitimde..aileler..okul..yönetim..kurullarında..daha..fazla..oranda..temsil..edilmek..sureti..ile..birincil..yetkili..haline..gelmiştir..Thatcher..hükümeti..kamu..konutlarındaki..kiracı-ları..güçlendirecek..tedbirlere..baş..vurmuştur.

2. İskandinavya Ülkelerinde Yerel Yönetim Faaliyetleri

Avrupa’nın..kuzeyinde..Norveç,..İsveç,..Finlandiya..ve..Danimarka..olmak..üzere..dört..ülkeden..oluşan..İskandinavya..ülkelerinde..yerel..yönetimler..diğer..Avrupa..ülkelerinden. . farklı. . konumlara. . sahiptirler..Bu. .ülkelerde. .özellikle.de. . İsveç’te..yerel..yönetimler..geniş..yetki..ve..sorumluluğa..sahiptirler...Merkezi..yönetimin..birçok. .ülkede. .yaptığı. .görevler. . İskandinavya. .ülkelerinde. .yerel. .yönetimlere..verilmiştir.

d. İsveç.

(4) Yerel Yönetimler

Yerel..Yönetimler..Yasasına..göre..kendi..işlerini..görme..hakkına..sahip..olan..yerel..yönetimlerde..yerel..meclisler,..19...Yüzyılda..gönüllülük..temeline..dayalı..bir..sistemle..çalışmaktaydı..Bu..dönemde..hem..kentsel..hem.de..kırsal..alanlarda..yerel..yönetimlerin..idaresi..uzman..olmayan..kişilerle..yapılmaktaydı.

26 Ersöz,op.cit.,s.149-150.

27 NirmalaRao,TowardsWelfarePluralism,Aldershot,Dartmouth,1996,s.6.


Günümüzde..ise..mevcut..bulunan..iki. .düzeyli. .yerel..yönetim..yapısı. .1862..yılına..kadar..geri. .gitmektedir..Bu..yerel. .yönetim..yapısının..birincisi. .bölgesel..nitelikte..olan..ve..sınırları..içerisinde..birçok..belediye..bulunan..il..meclisleri..(co-unty..council),..diğeri..ise,..daha..küçük..olan..belediyelerdir..Ülkede..23..il..(county)..yerel..yönetimi..ve..284..belediye..yerel..yönetimi..bulunmaktadır.28.Götland..Ada-ları,..Göthenburg..ve..Malmö..şehirleri..ise..hem..belediye..statüsüne..hem.de..il..yerel..yönetimi..statüsüne..sahiptir..Diğer..yandan..2545..mahalle..yönetim..birimi..ise..kiliseler,..mezarlıklar..ve..mahalle..meydanlarının..inşa..ve..bakımı;..kilise..ve..eğitim..hizmetlerinin,..kilise..işlerinin..ve..Hıristiyan..öğretiyi..yayma..hizmetleri..görevlerini..yapmaktadırlar.

1992. .yılında. .çıkarılan. .yerel. .yönetim..yasasına. .göre,. .yerel. .yönetimlerin..görevleri. . iki. .gruba..ayrılmıştır..Birincisi. .belediye..ve.. il. .(county)..meclislerine..yerel..yönetim..yasasına..uygun..olarak..verilen..görevler,..diğeri..ise,..özel..yasa-lara..dayanan..görevlerdir..Belediye.–.il..(county)..meclisi..arasındaki..görev..ayı-rımı..ise,..yerel..hizmetin..gerektirdiği..nüfus..büyüklüğü..kriterine..bağlı..olarak..yapılmaktadır.29

Yerel..yönetimlerin..görevleri..zorunlu..ve..isteğe..bağlı..olarak..yapılanlar..ol-mak..üzere..ikiye..ayrılmaktadır..Zorunlu..görevlere..örnek..olarak;..eğitim,..sosyal..hizmetler,..(çocuk..ve..yaşlıların..bakımı..ve..birey..ve..aile..hizmetleri),..planlama..ve..konut,..çeşitli..çevresel..görevler,..sağlık,..ağız..sağlığı,..zihinsel..ve..özel..ihtiyaç..sahiplerinin..bakımı..verilebilir..İsteğe..bağlı..olarak..yapılan..görevlere..ise;..kültü-rel..işler..ve..dinlenme..faaliyetleri,..enerji..dağıtımı..ve..teknik..işler..verilebilir.30

Zorunlu..görevler..yerel. .yönetimlere..merkezi. . idare..tarafından..yüklenmiş..olmasına..rağmen,..gerek..zorunlu..gerekse..isteğe..bağlı..görevlerin..nasıl..ve..ne..ölçüde..sağlanacağı..kararı..yerel..yönetimlerce..verilmektedir..Bununla..ilgili..ola-rak..Sosyal..Hizmetler..(1982),..Sağlık..ve..Tıbbi..Bakım..(1983),..Doğal..Kaynaklar..(1987)..ve..Planlama..ve..İnşaat..Yasaları..ile..yerel..yönetimlere..çeşitli..kamu..hiz-metlerinin..sağlanmasında..daha..fazla..takdir..yetkisi..verilmiştir.31

İsveç’te. .bazı. .alanlardaki. .harcamaların. .büyük. .çoğunluğu..yerel. .yönetim-lerce..yapılmaktadır..1994..yılı..itibari..ile..sağlık..harcamalarının..%.99’u,..eğitim..harcamalarının..%.79’u,..sosyal..güvenlik.–.refah..harcamalarının..%.92’si..konut..harcamalarının..ise..%.82’si..yerel..yönetimlerce..yapılmıştır.32

28 Öztürk,a.g.e.,s.102.29 Ersöz,a.g.e..,s.171.30 A.g.e.,s.167.31 A.g.e.,s.167.32 PeterBogasan,“ChangesinLocalGovermentandGovarnance,”NewModelsofLocalPoliticalOrganizing:LocalGovermentFragmentationinScandinavia,(Ed.PeterBogasan),NewYork:NovaSciencePublishers,1996,s.12.

198

i. İl Yönetimleri

Yerel..Yönetim..Yasasına..göre..bölgesel..düzeyde..yerel..yönetim..için..kurul-muş..olan..il..(county)..yönetimleri..il..meclisi,..il..yönetim..kurulu,..il..encümeni..ve..çeşitli..faaliyetleri..yürütmek..için..kurulmuş..olan..komitelerden..oluşmaktadır.

İl..yönetim..kurulları..merkezi..idarenin..bölgesel..düzeydeki..görevlerini..yerine..getirmektedir..İl..yönetim..kurulu..il..meclisi..tarafından..seçilmekte..olup,..yöne-tim..kurulu..başkanlığını..merkezi..idare..tarafından..atanan..vali..(governor)..yap-maktadır..İl..meclisi..aynı..zamanda..il..encümeni..üyelerini..seçmektedir..Seçilen..encümen..il..meclisinin..faaliyetlerini..yönetmekte..ve..koordine..etmektedir.33.Bu..arada..il..meclisi..eğitim,..satın.alma,..yapım..vb...gibi..çeşitli..alanlarda..çalışmak..ve..meclise..öneri..getirmek..üzere..görevli..komiteleri.de..oluşturmaktadır.

İl..yönetimleri..esas..olarak..koruyucu..sağlık,..ulusal..sağlık,..sağlık..hizmetleri..ve..hastanelerin..yapımı..ve..çocukların..bakımı,..beslenme..ve..aile..danışma..hiz-metlerinden..sorumludurlar..Ayrıca..il..meclisleri..sosyal..yardım..ve..hizmetleri,..eğitim..hizmetleri..kapsamında..orta..eğitim,..mesleki..eğitim..ve..bölgesel..yüksek..okulların..açılması,..bölgesel..gelişme..fonunun..oluşturulması..ve..bölgesel..geliş-menin..sağlanması,..il..sınırları..içindeki..belediyelerle..işbirliği..yaparak..bölgesel..ve..yerel..ulaşım..hizmetlerini.de..yerine..getirmektedirler.34.İl..yönetim..kurulları..ise..yasaların..uygulanması,..yerel..polis..ve..adalet..hizmetlerinin..yönetimi..ve..bölgesel..planlama..konusunda..yetki..sahibidir.

Özel..yasa,..il..seviyesinde..tıbbi..kontrol,..diş..sağlığı..gibi..özel..işler..için..ko-miteler..kurulmasını..zorunlu..kılmaktadır..Bunların..yanında..il. .meclisleri..per-sonel,. . eğitim,. . inşaat,. . satın. . alma. . ve. . halk. . yüksek. . okulları. . için. . komiteler..oluşturmaktadır.35

ii.Belediyeler

Günümüzdeki..sayıları..284..olan..İsveç..belediyeleri..yasalarla..düzenlenmiş..tek..politik..örgüt..olmaktadır..Bu..örgüt,..belediye..meclisi,..belediye..encümeni..ve..komitelerden..oluşmaktadır..Bu..belediye..yapısı..1977..Yerel..Yönetim..Yasasına..göre..tüm..belediyelerde..aynı..olmak..zorundadır..Sadece..komite..ve..üye..sayıları..belediyenin. . büyüklüğüne. . göre. . değişmektedir.36. Belediye. . başkanı,. . belediye..encümeni..ve..komiteler..belediye..meclisi..tarafından..seçilmektedir.

Belediyelerde..yasal..açıdan..zorunlu..ve..isteğe..bağlı..görevler..olduğu..gibi,..zorunlu..olarak..oluşturulması..gereken..komitelerde..vardır..Bunlar;.Eğitim..Komi-

33 TKOİBveIULA-EMME,op.cit.,s.57–59.34 Öztürk,a.g.e.,s.103.35 Harloff,a.g.e.,s.132.36 Riberdahl,a.g.e..,s.21.


tesi,..Sağlık..Koruma..Komitesi,..Bina..(Yapı)..Komitesi,..Sosyal..Refah..Komitesi..ve..Seçim..Komitesidir.37

Belediye..meclisi. .ve..komiteler.. .arasında..yetki..bölünmesindeki..ana..ilke;..meclisin..belediyedeki..önemli. .politik..kararları. .vermesi,. .komitenin.. ise.. idari..konularda..karar..vermesidir.

Zorunlu..görevlerden..olan..eğitimle.. ilgili. .olarak..belediyeler..7–16..yaşları..arasındaki..çocuklar..için..9..yıllık..zorunlu..eğitim..veren..okulların..tümü..ve..daha..ileri..yaştaki..gençler..için..eğitim..veren..okulların..ise..%.90’ından..sorumludur.38...Zorunlu..görevlerden..biri..olan..sosyal..hizmetlerle..ilgili..olarak..belediyeler..ço-cukların..bakımı,..çocuklar..için..eğlenme..ve..dinlenme..merkezleri..kurmaktadır..Yaşlılar..için..ev..yardımcıları..vasıtası..ile..evlerde..bakım..sağlanmaktadır..Diğer..zorunlu..görevler..ise.;.yerel..ulaşım,..çevre..ve..sağlık..korunması,..konut..ve..şehir..planlanması..sayılabilir.39.Belediyelerin..isteğe..bağlı..görevleri..ise,..enerji..ve..güç..kaynaklarının.. işletilmesi,. .su.. işleri,. . limanların.. işletilmesi,. .kütüphane..tiyatro..gibi..kültürel..hizmetler,..plaj,..oyun..sahaları..gibi..boş..zamanları..değerlendirme..hizmetleridir.

İsveç..Belediyelerinin. .gerek..zorunlu,. .gerekse.. isteğe..bağlı. .olarak..yaptığı..faaliyetlerle..ilgili.harcamaların..yıllara..göre..dağılımı..Tablo.7’de..görülebilir.

Tablo 7 İsveç’te Faaliyet Alanlarına Göre

Belediye Harcamalarının Dağılımı ( % )

1986 1990 1992SosyalHizmetler 25 30 35Eğitim 24 24 23Enerji,SuveAtıkYönetimi 15 9 7KollektifBelediyeİdaresi 7 9 9EğlenceveKültürelİşler 7 7 6AraziveKonut 7 7 8ÇevreSağlığıveKoruyucuHizmetler 6 6 5EmekPiyasasıHizmetleri 4 6 3İletişimveUlaşım 5 5 4

Kaynak. :. . Agne. .Gustfsson,. . Local. .Goverment. . in. . Sweden,. . The. . Swedish..Institute,..1988,...s..118.–.119...ve...The....Swedish...Instıtute,...Swedish...Local...

37 A.g.e.38 Ersöz,a.g.e.,s.17239 Riberdahl,a.g.e.,s.21.

200

Goverment.Triditions..and..Reforms,..The..Swedish...Instıtute,..1993,...s..72.–.73......ve....OECD,.Managing....Across.....Levels...of...Goverment,...Paris,..1997,..s...347’den..Ersöz,..op..cit.,..s..151.

Tablo.7’deki. .verilere..bakıldığında.. İsveç’te..belediyelerin. .sosyal. .hizmetler..için..yapmış..olduğu..harcamaların..yıllar..itibari..ile..artış..gösterdiği..görülecektir..Buna..karşılık..ise..Enerji,..Su..ve..Atıkların..Yönetimi..için..yapılan..harcamalarda..ise..yarı..yarıya..düşmeler..meydana..gelmiştir..Belediyelerin..diğer..alanlarda..yap-tıkları..harcamalarda..ise..pek..fazla..değişim..meydana..gelmemiştir.

i.Belediye Birlikleri

Yerel..yönetimlerin..merkezi..idare..ile..olan..ilişkileri,..ülke..düzeyinde..örgüt-lenmiş..olan..iki..yerel..yönetim..birliği..vasıtası..ile..yürütülmektedir..Bu..birlikler..İsveç..Yerel..Yönetimler..Birliği..ve..İl..(County)..Meclisleri..Federasyonudur..Birlikler..yerel..yönetimle..ilgili..bütün..genel..konuları..merkezi..idareye..ileterek..çözüm..yolları..aramaktadırlar.40

..Zorunlu..hizmetlerde..yerel..yönetimlerin..işbirliğine..gitmesi..özel..yasa..ile..yasaklanmıştır..İsteğe..bağlı..görevlerde..işbirliği..yapmanın...en..kolay..yolu..ise..özel..yasalara..uygun..olarak..sözleşmeler..imzalamaktır..Zorunlu..hizmetlerdeki..işbirliği..yapabilmenin..tek..yolu..yerel..federasyon..kurmaktır..Bu..amaçla..kurul-muş..20..kadar..yerel..federasyon..vardır..Bu..federasyonlar..bölgesel..planlama,..su,..uyuşturucu..kullananları..tedavi..merkezleri,..acil..hizmetler..ve..toplu..taşıma-cılıkla..ilgilidir.41

(1) Yerel..Yönetimlerin..Görevlerini..Yerine..Getirme..Yöntemleri

İsveç’te..yerel..yönetimler,..yerel..yönetim..yasası..ile..verilmiş..olan..zorunlu..görevleri..ile..isteğe..bağlı..görevlerini..üç..değişik..yöntemle..yerine..getirmekte-dirler..Bunlar;42

i. Özelleştirme..ve..Açık..İhale..Sistemi

ii. Kooperatifler..(Ekonomik..Birlikler)

iii.Yerel..Yönetim..Şirketleri

i.Özelleştirme ve Açık İhale Sistemi

Merkezi..idarenin..bazı..alanlarda..özelleştirme..politikaları..uyguladığı..İsveç’te..belediyeler..kendileri..karar..vermek..sureti..ile..bazı..görevlerini..mali..sıkıntılardan..dolayı. .özel. .sektöre..devretmektedirler..Bu..kapsamda..birçok..belediye..kendi..

40 TKOİBveIULA-EMME,a.g.e.,s.29.41 Riberdahl,a.g.e..,s.29.42 Ersöz,a.g.e.,s.185–188.


kendilerine..özelleştirme..prosedürüne..girmiştir.43.Bu..işlem,..sözleşme..(açık..iha-le)..sistemiyle..hizmetlerin..üretilmesinin..özel..sektör..şirketlerine..devredilmesi-dir..Ancak..İsveç’te..açık..ihale..sistemi..fazla..gelişmemiştir..Bu..yüzden..belediye..harcamalarının..sadece..%.10’u..il..(county)..meclislerinin..harcamalarının..ise..%.13’ü..bu..tür..şirketlere..yapılan..ödemeleri..oluşturmaktadır..Diğer..bir..hususta..kamu..hizmetlerinin..yerel..yönetim..şirketleri..veya..özel..sektör..tarafından..sağ-lanması..için..yerel..yönetimlerin..yasalarca..yetkilendirilmesi..gerekmektedir.44

Özel..şirketlere..sözleşme..ile..verilen..bazı..hizmetler;.Çocuk..bakım..hizmetle-rinin..düzenlenmesi..ve..finansmanı..yerel..yönetimlerce..sağlanır,..hizmet..üreti-mini..ise..özel..sektör..yapmaktadır..Sosyal..hizmetlerin..bir..kısmında..özel..sektör..sorumluluk..üstlenmektedir..Yaşlılar..için..özel..ev..hizmetleri..ve..ev..yardımı..gibi..belediyelerin..sosyal..hizmet..işlemlerinde..ise..konut..şirketleri..daha..etkin..görev..almaktadır..Okul..sisteminde..ise..bağımsız..okullar..olarak..bilinen..özel..sektör..alternatifleri..yıllardır..İsveç’te..yer..almaktadır.45

ii.Kooperatifler

Son..yıllarda..çocuk..bakım..merkezlerindeki..aile..kooperatiflerinin..(Ekonomik..Birlikler)..sayısı..hızla..artmıştır..Bugün..İsveç’te..350..aile..kooperatifi..vardır..Çocuk..bakım..merkezlerindeki..yaklaşık..on..bin..çocuk..(%.4)..bu..tip..kooperatiflerden..yararlanmaktadır..İsveç’te..aile..kooperatifleri..okul..kurmaya..başlamışlardır..Ör-neğin,..Göteborg’daki..iki..okul..bölgesinde..aile..kooperatiflerinin..okulları..vardır..Yine..belediye..ve..il..(county)..meclislerindeki..elemanların..kurduğu..ekonomik..birlikler,..temizlik..ve..taşınmazların..bakımı,..çocuk..bakım..merkezleri..ve..ev..hiz-metleri..alanlarında..artmaktadır..Üstelik..bazı..belediyeler..elemanlarının..bu..tür..ekonomik..birlikler..kurmalarını,..hizmetleri..onlardan..alacakları..sözünü..vererek..teşvik..etmektedirler..Öyle.ki..1991..yılında..çocuk..bakım..merkezlerinde..13..per-sonel..kooperatifi..kurulmuştur.46

iii.Yerel Yönetim Şirketleri

İsveç’te..1990.–.1991..yıllarında..çıkarılan..Yerel..Yönetim..Yasasında..“Kamu..şirketi..kurulabilir..ama..bunu..sadece..kamu..hizmeti..vermek..için..kullanabilirsi-niz”..denilmektedir..Bu..yasaya..dayanılarak..sosyal..yardım,..konut..izni..verilmesi..ve..su..dağıtım..şebekesi..gibi..konularda..kamu..şirketleri..kullanılabilmektedir.47

Günümüzde..İsveç’teki..284..belediyenin..279’u..kendi..şirketlerine..sahiptir..

43 Riberdahl,a.g.e.,s.39.44 TheSwedishInstitute,SwedishLocalGoverment:TraditionsandReforms,Fölköping,1993,s.67.45 Ersöz,a.g.e.,s.187.46 A.g.e.,s.187.47 Riberdahl,a.g.e.,s.44

202

Bu..şekilde..belediyelerin..sahibi..veya..hissedarı..olduğu..şirket..sayısı..1999..yılı..itibari..ile..1435’dir.48.Bu..şirketlerden..700..kadarı..belediye..malları..ve..bunların..yönetimi..ile..ilgili. .olup..300..kadarı..su,..enerji. .gibi..konularda..çalışmaktadır..Belediyelerin..oluşturduğu..bu..şirketlerin..100..kadarı..iki..veya..daha..fazla..bele-diyenin..katılımıyla..oluşmuş..şirketlerdir..Bu..şirketlerin..gelir..kaynakları..değer-lendirildiğinde..gelirlerin..%.91’inin..teknik..hizmetlerden..%.9’unun..ise..turizm..hizmetlerinden..elde..edildiği..anlaşılmaktadır.

Aşağıda..Tablo.8’de..bir..örnek..olarak..İsveç’teki..Linköping..belediyesine..ait..şirketler..ve..onların...alt..kuruluşları..verilmektedir.

Tablo 8 İsveç’te Linköping Belediyesine Ait Şirketler

ŞİRKET ADI MAİL ADRESİA- TAMAMI İLE BELEDİYE AİT OLAN ŞİRKETLER1- Linköpings..Stadshus..AB2- Mjardevi..Science..Park..AB

Linköpings Stadhus AB Firmasının Alt Kuruluşlarıa- Tekniska..Verken.i..Linköping..ABb- AB..Stangastadenc- Linköpings..Kommunala..Fastigheter..ABd- Sankt..Kors..Fastighets..ABe- Bryggaregarden..ABf- Linkçpings..Konsert..&..Konress..AB

B- BELEDİYE ŞİRKETLERİNİN TAMAMEN VEYA KISMEN SAHİBİ OLDUĞU KURULUŞLARa-.Tekniska..Verken.i..Linköping..AB..Firmasına.Ait.Kuruluşlari- Linköpings..Biogaz..ABii- Parkerings..AB..Dukaten

48 TomasJohanson’layapılangörüşmelerdeneldeedilmiştir.(İsveçBelediyelerBirliğindeyetkilibiri,[email protected]),Nisan2001.)


iii- Gator..och..Grönt.i..Linköping..ABiv- Linköping..Krafnat..ABv- Östkraft..AB

Tekniska Verken i Linköping AB Firmasının Hissesinin Olduğu Kuruluşlari- Bravallakraft..ABii- EFO..ABiii- EFO..Energiaskor..ABiv- Gullspangs..ABv- Kommunala..Kraftvarmegruppen..HBvi- Linköping.–.Mjölby..Kraftanskaffning..ABvii- Mjölby.–.Svartadalen..ABviii- Matarteknik.i..Atvidaberg..ABix- Narköping..ABx- Svenska..Elverkens..Ek..Föreningxi- TV.–.Linköping..LankoMedia..ABxii- Varmeverkens..EK..förening

b- AB Stangastaden Firmasının Hissesinin Olduğu Kuruluşlari- Linköpings..Boservice..AB...............................................ı[email protected]öping.sec- Linköpings Kommunala Fastigheter AB (LKF) Firmasının Sahibi Olduğu Kuruluşlari- Konserthuset.i..Linköping..ABii- Linköping..Sportfastigheter..ABiii- Fastighets..AB..Ambrosia..c/o..Linköpings..Kommunala..Fastigheter..ABd- Sankt Kors Fastighets AB Firmasının Sahibi Olduğu Kuruluşlari- Sanktera..AB..c/o..Sankt..Kors..ABii- Datalinjen..c/o..Sankt..Kors

C- LİNKÖPİNG BELEDİYESİNİN ORTAK OLDUĞU DİĞER KURULUŞLARa- AB..Östgötatrafikenb- Parkerins..AB..Dukatenc- AB..Kinda..Kanal

204

d- Berzelius..Science..Parke- Tradgardstorgets..Ljusreklam.i..Linköping..ABf- East..Swedwv..Bryssel..ABg- Linköpings..Sommarfestival..Intressenterh- Företagahalsovard.i..Linköping..AB

D- BELEDİYEYE AİT KURUMLARa- Stiftelsen..Linköpings..Tradgardsförenings..Parkb- Stiftelsen..Östergötlans..Lansmuseumc- Stiftelsen..Östgötateatern

Kaynak.:.İsveç..Ticaret..Merkezi..Müdürü..Pınar..Narter’den..ikili..görüşmeler..sonucu..elde..edilen..bilgilerden..hazırlanmıştır..([email protected]),..28..Şubat..2001

Son. . yıllarda. . bütün. . yeni. . hizmetler. . yerel. . yönetim. . şirketleri. . tarafından..yapılmaktadır..Bazı..belediyeler..satın..alma..işlerini..şirketleştirmişlerdir..Birçok..belediye..ve..il..meclisleri..bilgisayar..işlemlerini..şirketlerine..devretmişlerdir.49

İsveç’teki. . yerel. . yönetim. . şirketleri. . hemen. . hemen. . her. . sahada. . faaliyet..göstermektedir..Bunlarla..ilgili..olarak..tezin..ekler..bölümünde..değişik..sahalar-da..faaliyet..gösteren..bazılarının..adları..istihdam..durumu..ve..faaliyet..alanları..verilmektedir

3- Orta ve Doğu Avrupa Ülkelerinde Yerel Yönetim Faaliyetleri

Sosyalist..yönetim..sistemlerinin..hakim..olduğu..Orta..ve..Doğu..Avrupa..ül-keleri,..İkinci..Dünya..Savaşından..sonra,..yerel..yönetim..sistemlerinin..gelişmesi..bakımından..SSCB’deki..“Yerel..Sovyet..(Meclis)”..sistemini..örnek..almışlardır..Bu..sistem..aşırı..merkezileşmeye..ve..idari..düzenlemeye..ağırlık..veren..toplumsal..örgütlenme..biçimidir..Ancak..1989..yılında..Doğu..Avrupa..ülkeleri..özellikle.de..Macaristan’da..yaşanan..köklü..değişim..devlet..karşısında..toplumun..öne..çıktığı..bir..dönüşüm..olmuştur.50.Bu..dönüşümden..sonra..Sosyalist..Yönetimle..idare..olu-nan..Avrupa..ülkelerinde..yerel..topluluklar..kendi..kendilerini..yönetme..hakkını..elde..etmeye..başlamışlardır..

Hala..birçok..Orta..ve..Doğu..Avrupa..ülkelerinde..geçerliliğini..koruyan..Yerel..Sovyet..(Meclis)..sisteminde..yerel..faaliyet..ve..işlerin..yönetiminden,..seçilmiş..organlar. .değil. .bir. .yönüyle. .devlet. .bürokrasisinin. .üst. .kademelerinin. .ve..di-

49 Ersöz,a.g.e.,s.186.50 TKOİBveIULA-EMME,a.g.e.,s.69.


ğer..yönüyle.de..merkezi..olarak..idare..edilen..devlet..partisinin..yönlendirmesi..ve. . gözetimi. . altında. . bulunan. . Sovyetlerin. . (Meclislerin). . başkanları. . sorumlu..bulunmaktadır.51.

Bu..sistemde..“iki..yönlü..bağımlılık”..söz..konusudur..Yerel..meclis..veya..sov-yetin..bütün..idari..birimleri,..ilgili..meclise..ve..onun..yürütme..komitesine..karşı..sorumlu..olduğu..kadar,..devlet..hiyerarşisinde..bir..üst..kademedeki..aynı..adlı..birime..karşı.da..sorumlu..olmaktadırlar..Söz..gelimi..yerel..bir..meclisin..sağlık..bi-rimi..hem..o..meclise..hem.de..bölgesel..düzeydeki..sağlık..müdürlüğüne..tabidir.52..Ayrıca..hukuk..sistemi,..bakanlık..kararlarının,..yerel..meclislerin..işlerine..müda-halesine..imkan..tanıyordu..Böylece..üst..kademedeki..Sovyet..organları..alt..ka-demedeki..Sovyetlerin..(Meclislerin)..faaliyetlerini..yönlendirme..hakkına..sahipti.

İdari..vesayetin..yanı..sıra,..Doğu..Avrupa’daki..yerel..yönetimler,..partinin..oto-ritesine..de..bağımlıydılar..Parti..merkezi..organlarının..ve..değişik..bakanlıkların..planlarını,..programlarını..ve..kararlarını..yerel..meclislerin..ve..onlara..bağlı..kuru-luşların..yerine..getirilmesini..sağlamaktan..sorumluydu..Bu..bağımlılık..genellikle..enformel..ve..dolaylı..olmasına..rağmen,..yine.de..hep..vardı..ve..son..derece..geniş..kapsamlıydı..Sonuç;..yerel..yönetimlerin,..son..derece..merkezi..ve..bürokratik..bir..“çok..yönlü..bağımlılık”..sistemine..bağlı..kılınmasıydı..Gerçekten..demokratik..bir..yerel..yönetim..sistemiyle..bağdaşması..çok..güç..bir..sistemdi..bu.53

20...yüzyılın..son..yirmi..yılında..bazı..Orta..ve..Doğu..Avrupa..ülkelerinde..yerel..meclis..sisteminin..değişmesi..ve..gerektiği..gibi..işlemesi,..özerk..bir..yerel..yönetim..sisteminin..oluşturulması..için..bazı..çabalar..olmuştur..Bu..çabalar..sonucunu..Ma-caristan..ve..Polonya’da..göstermiştir..Çok..partili..yerel..seçimlerin..gerçekleşmiş..olduğu..tek..Doğu..Avrupa..ülkesi..Macaristan’dır.54

Özerk..yönetim..sisteminin..ilk..olarak..Macaristan..ve..Polonya’da..oluşturulma-sının..sebebi;..bu..iki..ülkenin.de..Avrupa..Yerel..Yönetim..Şartını..belli..başlı..yönleri..ile..kabul..etmiş..olmasıdır.55

Macaristan..ve..Polonya’dan..sonra..yerel..yönetimlerin..yeniden..yapılanmaya..başladığı..ülke..Çekoslovakya..olmuştur..Çekoslovakya’da..Çek..ve..Slovakya..Cum-huriyetleri..yeni..yerel..yönetim..yasaları..kabul..etmiş..olmasına..rağmen,..Federal..

51 IstvanGyörgy,“DoğuAvrupa’daYerelYönetim:TarihselAçıdanSonGelişmeler,”TürkBeledi-yeciliğinde60Yıl:BildiriveTartışmalar,AnkaraBüyükşehirBelediyesi,Ankara:23-24Kasım1990,MetropolİmarA.Ş.veIULA-EMME,s.27252 AlanDuben,“DoğuAvrupa’daYerelYönetim:TarihselAçıdanSonGelişmeler,”TürkBelediye-ciliğinde60Yıl:BildiriveTartışmalar,AnkaraBüyükşehirBelediyesi,Ankara:23-24Kasım1990,MetropolİmarA.Ş.veIULA-EMME,s.281.53 Ibid.,s.281–282.54 György,a.g.e.,s.283.55 A.g.e.

206

Hükümet. . ile. . iki. .cumhuriyet. .arasındaki. .kesin. .görev. .bölüşümü. .son. .biçimi..kazanmamıştır..Çekoslovakya..yerel..yönetim..birliklerinin..çıkardığı..yedi..öncelikli..ilke,..Doğu..Avrupa’da..varlık..kazanmakta..olan..yerel..yönetim..sistemlerinin..he-deflerini..ve..özlemlerini..özetlemektedir.56.

· Yerel..Özyönetim..ilkesi,

· Yetkilerin..ve..sorumlulukların..yeniden..yönetim..esasına..bağlı..kılınması,

· Yerel..yönetim..birimlerine..üstlendikleri..görevlerle..orantılı..mali..kaynaklar..sağlanması,

· Yönetimin..halkın..hizmetinde..olması,

· Hemşehrilerin,. . toplulukların. . gelişmesi. . ile. . ilgili. . konularda. . kendilerinin..karar..vermesi,

· Yerel..sınırlar..içinde...yerel..yönetim..reformu..ve..değişiklikleri..ile..ilgili..ka-rarların..demokratik..yönetimlerle..alınması,

· Yerel..yönetimlerin..merkezden..gelen..yönergelerin..edilgin..ileticileri..olmak..yerine,..topluluk..ve..yerel..ekonomi..duygularının..uyarıcıları..olması.

D. AMERİKA KITASINDA YEREL YÖNETİM FAALİYETLERİ

1. Kuzey Amerika Ülkelerinde Yerel Yönetim Faaliyetleri

Amerika..kıtasının..Kuzeyini..oluşturan..bölgede..üç..tane..federal..devlet..vardır..Bunlar..A.B.D...Kanada..ve..Meksika’dır..A.B.D...ve..Meksika’da..federal..düzeyde..güçlü..başkanlık..sistemleri..vardır..Her..iki..sistem.de..birbirine..yakın..özellikler..taşımaktadır..Kanada...ise..Avrupa’daki..demokratik..parlamenter..sistemlere..ya-kındır,..ancak..bu..ülkenin..siteminde..ne..bir..hükümdar..ne.de..seçimle..gelen..bir..devlet..başkanı..vardır.

a. Amerika Birleşik Devletleri

Genel..yönetim..sistemi..içinde..A.B.D..de..çok..sayıda..yerel..yönetim..sistemi..vardır..Bazı..yerel..yönetimlerin..oluşumu..18...Yüzyıla..kadar..gerilere..gitmektedir..1920’li..yıllardan..bu..yana..A.B.D..de..yerel..yönetimler..alanında..daha..az..deği-şiklik..olmuştur.57

(1) Yerel Yönetimlerin Yapısı

A.B.D..de. .yerel. .yönetimler. .eyaletlerin. .bir. .kuruluşu. .olup,. .onların. .yetki..

56 Duben,a.g.e.,s.283.57 TKOİBveIULA-EMME,op.cit.,s.78.


alanındadırlar..Eyalet..yönetimlerindeki..bakanlıklar..yerel..yönetimler..üzerinde..geniş. . denetim. . yetkisine. . sahiptirler.. Federal. . anayasa. . çerçevesinde. . kalmak..şartı..ile..yerel..yönetimlerle..ilgili..düzenlemeler..eyaletlere..bırakılmıştır.58.Yerel..yönetimler..ancak..yasalarca..açıkça..belirtilmiş..yetkilerle,..açıkça..belirtilmemiş..olmakla..beraber,..yasal..görevlerini..yerine..getirebilmeleri..için..kaçınılmaz..olan..yetkileri..kullanabilmektedirler.

Ülkede..50..eyalet..olup,..yerel..yönetimler..ilçe..(county),..kent..veya..beledi-yeler..(municipality),..kasaba..(township),..okul..(school..district)..ve..özel..amaçlı..yönetimler..olmak..üzere..beşe..ayrılmaktadır..Toplam..78.bin..yerel..yönetimin..yaklaşık..40..bini..özel..amaçlı,..38..bini..genel..amaçlıdır.59

Tablo 9 A.B.D. deki Yerel Yönetimler ve Yıllara Göre Sayıları

YerelYönetimTürü 1957 1962 1967 1972 1993İlçeler(County)KentveyaBelediyeler(Municipality)Kasabalar(Township)OkulYönetimleri(Schooldistrict)ÖzelAmaçlıYönetimler(Specialdistrict)

3.05017.215

17.19850.424

14.424

3.04318.000

17.14234.678

18.323

3.04918.048

17.10521.782

21.624

3.04418.517

16.99115.781

23.885

3.10418.514

16.99115.781

23.885

Toplam: 102.311 91.186 81.248 78.218 78.275

Kaynak:.U.S...Bureau..of..the..Census,..“Govermental..Organization,”.Census..of..Goveremnts,..Vol..1,..Washington..D.C.,..1972’den,..Ali..Erkan..Eke,..Anakent..Yönetimi..ve..Yönetimlerarası...İlişkiler,..Ankara:..A.Ü...Siyasal..Bilgiler..Fakültesi..Yayınları,..Yayın..No:.505,..1982,..s..24..ve..T.C...Başbakanlık..Toplu..Konut..İdaresi..Başkanlığı..(TKOİB)..ve..Uluslararası..Yerel..Yönetimler..Birliği..Doğu..Akdeniz..ve..Ortadoğu..Bölge..Teşkilatı..(IULA-EMME),..Yerel..Yönetim..Yapıları.:.Yerel..Yönetim-lerin..Geliştirilmesi..Programı..Raporlar..Dizisi.4,..İstanbul.:..Kent..Basımevi,..1993,..s..81...

A.B.D.’de..geçmiş..yıllarla..kıyaslanıldığında..günümüzde..okul..yönetimlerinin..sayısında..oldukça..düşme..meydana..gelmiş,..buna..karşılık..Özel..Amaçlı..Yöne-timlerin..sayısında..%.100’e..yakın..bir..artış..meydana..gelmiştir..Bu..durumu..Tablo.9’daki..verilerden..görülebilir.

58 Eke,a.g.e.,s.66.59 A.g.e.,s.67.

208

Eyalet..yönetimlerinin...çıkarmış..olduğu..yasaların..büyük..çoğunluğu..yerel..yönetimlerle..ilgilidir..Bir..kısım..eyalet..örgütleri..yerel..yönetimlerle..birlikte..ça-lışarak..onlara..teknik..vb...konularda..yardım..etmektedirler..Önemli..bir..nokta..federal..hükümet..yerel..yönetimler..üzerinde..pek..fazla..söz..sahibi..değildir..An-cak..gerek..eyaletler..aracılığı..ile..gerekse..doğrudan..yaptığı..para..aktarımları..ile..federal..hükümet..hem..eyaletleri,..hem.de..yerel..yönetimleri..kendi..politikaları..doğrultusunda..yönlendirebilmektedir.60

i. İlçe Yönetimleri

Eyalet..meclislerince..çıkarılan..yasalarla..kurulan..ilçe..yönetimleri,.(County)..kırsal..alanların..bir..yönetim..birimidirler..İlçelerin..seçilmiş..meclisi..yada..kurulu..vardır..Bu..kurul..komite,..komisyon,..yönetim..kurulu,..denetim..kurulu..gibi..adlar..almaktadır.61

İlçe..(county)..yönetimlerinin..görev..alanları..içinde..kendilerine..eyalet..tara-fından..verilen..çok..sayıda..görev..bulunmaktadır..Bunlar..arasında..vergilendirme..amacı..ile..emlakların..değerlendirilmesi,..doğum,..ölüm..ve..evlenme..kayıtlarının..tutulması,. .motorlu..araçlara..ruhsat..verilmesi,. .kent..dışındaki. .kırsal. .yolların..yapılması,. .yerel. .polis. .büroları. .ve. .kamu..düzeninin. .sağlanması,. .rekreasyon..alanları..geliştirilmesi,..arazi..düzenleme,..bazı..durumlarda..kütüpane,..müze..ve..hastane..hizmetleri..yer..almaktadır.62

b. Belediye Yönetimleri

Eyaletler..tarafından..kurularak..tüzel..kişilik..kazanan..belediyeler..özerk..kuru-luşlar..olmalarına..rağmen..esas..olarak..eyaletlerin..idari..ajanı..durumundadırlar.63.Belediye..yönetiminde..yetkiler..halk..tarafından..seçilen..belediye..başkanı..ve..yasama..yetkisine..sahip..belediye..meclisi. .arasında..dengelenmiştir..A.B.D..de..belediye. .yönetimlerinde. .güçlü. . yada. . zayıf. . “belediye. .başkanlığı”. . sistemleri..mevcuttur..Güçlü. .belediye. .başkanlığı. . sisteminde. .belediye. .başkanı. .her. .ne..kadar..meclisin..onayına..tabi..olsa.da..bütün..birim..yöneticilerini..kendisi..atar..Zayıf..belediye..başkanlığı..sisteminde..ise..hizmet..birimlerinin..yöneticileri..doğ-rudan..seçilir..ve..kendi..alanlarındaki..komite..ve..kurullara..karşı..sorumlu..olarak..çalışmaktadırlar.64

Belediyelerin..yetki..alanı..içerisinde;..Yol..yapım..ve..bakımı,..park..ve..rekre-asyon,..polis..ve..itfaiye,..kent..planlama,..su..ve..kanalizasyon..başta..gelmektedir..

60 Eke,a.g.e.,s.67-68.61 TKOİBveIULA-EMME,a.g.e.,s.79-81.62 A.g.e.,s.80.63 Öztürk,a.g.e.,s.107.64 TKOİBveIULA-EMME,a.g.e.,s.82.


Bu..hizmetlerin..yürütülmesi..özel..firmalara..verilebilmektedir..Bunların..yanında..kablolu..televizyon..kuruluşlarına..izin..vermekte..veya..direkt..olarak..kendileri.de..işletebilmektedirler..Çok..sayıda..kütüphane,..tiyatro,..müze,..sanat..galerisi..açma..gibi..kültürel..hizmetleri..yürütebildikleri..gibi..bu..hizmetleri..sözleşmeli..kamu..organlarına..bırakabilmektedirler..Büyük..kent..belediyeleri..ise..hastane,..toplu..taşıma..ve..üniversite..hizmetlerini.de..sağlamaktadırlar.

c. Özel Amaçlı Yönetimler

Çok..çeşitli..sorunların..çözümü..için..oluşturulmuş..olan..Özel..Amaçlı..Yönetim-ler,..kırsal..ve..kentsel..bölgelerde..olabilmektedirler..Yapılanmaları..belediyelerde-ki..kent..yöneticisi..sistemine..göre..olmaktadır..Bu..yönetimler..su,..kanalizasyon,..sulama,..mezarlıklar,..planlama..ve..havaalanlarının..işletilmesi,..haşarat..ve..kirli-likle..mücadele..gibi..konularda..hizmet..vermektedirler.65

d. Kasaba Yönetimleri

Yerel..yönetim..birimi..olarak..ilçe..yönetimlerinin..altında..bulunan..kasaba..yönetimlerinin. .yerine. .getirdikleri. . fonksiyonlar. .eyaletten. .eyalete. . farklılıklar..göstermektedir..Bu..fonksiyonlar..yerel..yolların..yapımı..ve..bakımı,..ilk..okulların..yönetimi..ve..yoksullara..yardım..gibi..işlerdir..Kasabalar..komiserler,..yönetim..ku-rullarınca..veya..bazı..eyaletlerde..denetçilerle..yönetilmektedirler.66

e. Okul Yönetimleri

A.B.D..de..ilk,..orta..ve..yüksek..öğrenimde..bütün..eyaletlerde..okul..kurulları..ile..yönetilmektedirler..Bu..kurullar..gelirlerinin..önemli..bir..bölümünü..yerel..okul-lardan..sağlamaktadırlar..Okulların..bakımı..ve..yönetimi..bu..kurullar..tarafından..yapılmaktadır..Ancak..eğitim..ile..ilgili..temel..politikalar..eyalet..yönetimlerince..belirlenmektedir..Okul..yönetimlerinde..karar,..seçimle..gelen..bir..kurul..eyaletin..çizdiği..sınırlar..içinde..almaktadır..Kurul..kararlarını..uygulama..yetkisini..atama..ile..gelen..bir..yöneticiye..vermektedir..Bu..yönetici..ise..diğer..personeli..atamaktadır.67

2. Orta Amerika Ülkelerinde Yerel Yönetim Faaliyetleri

a. Ulusal Belediye Birlikleri

Orta. .Amerika. .ülkelerinde. . kurulan. . yerel. . yönetim. . sistemi. .ne. .dünyanın..herhangi..bir..yerindeki..sisteme..ne.de..Latin..Amerika’nın..başka..bir..yerindeki..sisteme..benzeyen..bir..modeldir..Model..bu..ülkelerin..kendilerine..ait..bir..model..olup,..tamamen..kaynakların..merkezden..yerel..yönetime..aktarılmasında..odak-lanmaktadır..Böylece..gelirleri..artan..yerel..yönetimlerin..otoritesi.de..artacaktır..

65 IA.g.e.,s.79-83.66 Öztürk,a.g.e..67 TKOİBveIULA-EMME,a.g.e..,s.81-83.

210

Her..ülkede..yerel..yönetimlerle..ilgili..yasal..reformların..yapılmasında,..hizmetle-rin..yerine..getirilmesinde..Ulusal..Belediye..Birlikleri..önemli..rol..oynamaktadırlar..Tarihlerinde..başlangıçta..oldukça..zayıf..ve..etkisiz..olan..bu..birlikler..20..yüzyılın..son..yıllarında..ülkelerinin..sosyal..ve..ekonomik..gelişmelerinde..açık..görüşler..belirtmeğe..başlamışlardır.68

Her..ülkedeki..belediyeler..Ulusal..Belediye..Birlikleri..ile..temsil..edilmektedir-ler..Orta..Amerika..ülkelerindeki..ulusal..belediye..birlikleri..şunlardır;69

· Kosta.Rika.‘da..Union.Nacional.de.Gobiernos.Locales..(UNGL)

· Guatemala’da..The.Asociacion.Nacional.de.Municipalidades.(ANAM)

· Honduras’da.The..Asociacion.de.Municipalidades.de.Honduras..(AMHON)

· El.Salvador’da..The.Comision.de.Municipalidades.de.La.Republica.de.El.Sal-vador..(CMRS)

· Nikaragua’da..The..Asociacion.de.Municipalidades.de..Nicaragua..(AMUNIC)

· Panama’da..The..Asociacion.de.Municipalidades.de.Panama..(AMUPA)

Diğer..yandan..bölge..düzeyinde..faaliyet..gösteren..1.000’in..üzerinde..beledi-yenin..üye..olduğu..Ulusal..Belediye..Birlikleri..ile..birlikte..hareket..eden..Uluslar.arası..Belediyeler..Birliği.de..(Federacion.de.Municipios..del..Istmo..Centroameri-cano..(FEMICA)..bulunmaktadır.70

FEMICA..bölgede..bir..network..ağı..kurarak..bölge..yerel..yönetimleri..arasında..bilgi..alışverişini..kolaylaştırmıştır..Böylece..FEMICA..ve..Ulusal..Belediye..Birlikleri,..bulundukları..yerlerde..yerel..yönetimler..için..bir..rol..üstlenmişlerdir.

b. Uluslararası Yardımlar

Son..yıllarda..Orta..Amerika’da..belediye..faaliyetleri. .The..U.S.. .Agency..for..Internatıonal..Development..(USAID),..Uluslar.arası..Gelişim..Bankaları,..Almanya,..İspanya..gibi..ülkelerdeki..yardım..kuruluşlarını..kapsayan..uluslar.arası..yardım..ku-ruluşları..tarafından..desteklenilmiştir..Bu..destek..1960’lı..yılların..başından..beri..borç..ve..bağış..şeklinde..belediye..faaliyetlerine..gelmiştir..Öncelikle..su..ve..lağım,..yolların..asfaltlanması,..caddelerin..aydınlatılması..gibi..hizmetlerin..yürütülmesin-de..bu..yardımlar..kullanılmıştır.71.Bu..yardımlar..merkezi..idare..tarafından..kurulan..Belediye..Gelişim..Enstitüleri..(Municipal..Development..Instıtute..(MID))..vasıtası..

68 A.g.e.,s.5.69 A.g.e.70 A.g.e.,s.6.71 A.g.e.,s.7.


ile..kullanılmıştır..Bu..enstitüler..belediye..yönetimlerine..teknik..yardım..ve..eği-tim,..bazı..durumlarda..makine..ve..teçhizat..sağlıyorlardı.

Ülke..düzeyindeki..uluslar.arası..yardım..Orta..Amerika’daki..önemli..belediye..gelişim..faaliyetlerini..destekledi..Özellikle..USAID..ülkelerdeki..belediye..faaliyetle-ri..için..paket..programlar..hazırlıyor,..bunların..yerine..getirilmesi..içinde..rehberlik..ediyordu.

E. ORTADOĞU VE KÖRFEZ ÜLKELERİNDE YEREL YÖNETİM FAALİYETLERİ

1. Yerel Yönetimlerin Tarihi

İnsanlık..tarihi..boyunca..çeşitli..medeniyetlerin..kurulmuş..olduğu..Ortadoğu..bölgesinde..dünyada.. ilk. .kez..şehirleşme..tecrübesi. .bin..yıl. .önce..yaşanmıştı..Ortadoğu..bölgesindeki..gerek..yönetim..gerekse..yerel..yönetimler..tarihi..üç..ana..grupta..toplanabilir..Birincisi..İslam..öncesi..dönem,..ikincisi..İslamın..hakim..oldu-ğu..dönem,..ve..üçüncüsü..Osmanlı..İmparatorluğunun..hakim..olduğu..dönemdir.

İslam..öncesi..dönemde..bölgede..şehir..devletleri..kurulduğundan..merkezi..yönetim..aynı..zamanda..yerel..yönetim..hizmetlerini..atadığı..elemanlar..vasıtası..ile..yerine..getirmekteydi.

Peygamber..Muhammed’in..(SAV)..İslam..dinini..bölgede..tebliğ..etmeğe..baş-laması..ile..yerel..yönetimlerin..yapısı.da..değişmiştir..İslami..tebliğin..ilk..dönemle-rinde..Peygamberin..öğretileri..ile..insanlar..Allah’ın..(CC)..rızasını..kazanmak..için..bazı..yerel..yönetim..hizmetlerini..gönüllü..olarak..yerine..getiriyorlardı..Allah’ın..(CC)..zenginlere..yüklemiş..olduğu..bir..farz..olan..zekatın..dışında..insanlar..bol..bol..sadaka..vererek..fakirlere..sahip..çıkıyorlardı..Böylece..toplumda..sosyal..ada-let. . sağlanıyordu..Peygamberin. . rızasını. .kazanmak. . içinde. .onun. . tavsiyelerine..uyuyorlardı..Örneğin;.Peygamberin..“Yolda..eza..ve..cefa..veren..şeyleri..kaldırın”..tavsiyesine..uymak..için..yolların..bakımını..yapıyorlardı..Örnek..sayısının..yüzlerce..verilebileceği..bu..emir..ve..tavsiyeler..sayesinde..insanlar..yerel..yönetim..hizmet-lerini..gönüllü..olarak..yerine..getiriyorlardı.

Peygamberin..vefatından..sonraki..dört..halife..ve..Emeviler..döneminde..İslam..topraklarının..genişlemesi..ile..yerel..yönetim..faaliyetleri..her..ne..kadar..Peygam-ber..döneminde..olduğu..gibi..gönüllü..olarak..yerine..getirilmeğe...devam..edilse.de,..halifeliğin..olduğu..merkezden..uzak..bölgelerde..bu..oldukça..zor..oluyordu..Halife..adına..bu..görevlerin..yerine..getirilmesi..için..büyük..merkezlere..valiler..atanmaya. .başlanmıştır..Valilerde. .daha. .küçük. .yerleşim. .birimlerinde. .atadığı..görevliler..vasıtası..ile..yerel..yönetim..faaliyetlerini..yerine..getirmişlerdir.

Abbasi..Hilafetinin..yönetime..hakim..olduğu..11...ve...12...yüzyılda..Türk..asıllı..esir..(köle)..askerler..hemen..hemen..tüm..Ortadoğu..ülkelerinde..idari..ve..askeri..eliti..oluşturmuşlardır..Bu..elit..halka..ve..bulundukları..yere..yabancı..olmalarına..rağmen..bölgede..şehirleri..yönetmişlerdir..İlişkide..oldukları..ticari..sınıf..ve..ule-

212

ma..sayesinde..etkili..kurallar..koymuşlardır..Kadılık..müessesesi..şehir..varoşlarına..yerleşmiştir..Siyasi..güç..güvenlik..nedeni..ile..bu..müessesenin..şehir..merkezinden..uzağa..yerleşmesini..istemiştir.72

Abbasi..Hilafetinin..yıkılmasından..sonra..19...yüzyıla..kadar..çeşitli..devletlerin..hüküm..sürdüğü..bölgede..belediye..organizasyonu..diye..bir..kurum..görmek..im-kansızdı..Belediye..faaliyetleri..denilen..hizmetler..karışık..olarak..çeşitli..parçalara..ayrılmıştı..Toplumda..resmi..ve..resmi..olmayan..kurumları..karşı..karşıya..getiri-yordu..Kanun..ve..emir..ile..birleşmiş..bazı..faaliyetler..devletin..himayesi..altında..veli..veya..kadı..tarafından..yerine..getiriliyordu..Pazarların..denetimi..el..sanatı..ve..ticari..organizasyon..ile..ilgili..fonksiyonlar..devlet..adına..Pazar..denetçileri..(muh-tasipler)..ve..esnaf..odası..başkanı..vasıtası..ile..yerine..getiriliyordu.73..Bu..dönem-lerde..bölgede..küçük..bir..semtin..birbirine..kenetlenmesi..bir..şeyhin..otoritesi..altında..olmuştur..Ortadoğu’daki..Arap..şehirlerinin..bir..çoğu..20...yüzyıla..kadar..yabancılar..tarafından..idare..edilmekteydi.

Ortadoğu,..Körfez..Ülkeleri..ve..Kuzey..Afrika’da..Osmanlı..İmparatorluğ’unun..hakim..olduğu..dönemlerde..merkezileşmiş...bir..yönetim..söz..konusuydu..Ancak..Osmanlılar..İmparatorluğun..çoğu..yerinde..büyük..bir..serbestliğe..ve..özerkliğe..müsaade..ettiler..İmparatorluğun..çeşitli..köşelerinde..mevcut..olan..çeşitli..yerel..yönetimlere..hoş..görü..ile..yaklaştılar.74.19...yüzyıla..kadar..Arap..topraklarının..çoğunda..yerel..seviyede..kendi..kendine..yönetim..söz..konusuydu..İstanbul’daki..merkezi..otorite..yerel..seviyedeki..idari..problemleri..sık..sık..atamış..olduğu..yerel..halktan..idarecilere..bıraktı.

Osmanlı. . İmparatorluğ’unun. . gerilemeye. .başlaması. . ile. . ortaya. . çıkan. .19...yüzyıldaki..idari..reformlar..yönetim..kurumlarının..yeniden..yapılanmasını..gün-deme..getirmiştir..Gerek..bu..idari..reformlar..gerekse..Avrupa..ülkelerinde..eği-tim..görmüş..Osmanlıların..etkisi..ile..yerel..anlamda..yeni..kurumlar..oluşmaya..başlamıştır.75

20...yüzyıl..başlarında..Osmanlı..İmparatorluğ’unun..yıkılması..ile..bölgede..sö-mürgeci..iki..devlet..İngiltere..ve..Fransa..hakim..oldular..Bu..iki..ülke..her..ne..kadar..kendi. .ülkelerinde..farklı. .yerel. .yönetim..sitemlerine..sahip..olsalar.da,. .hakim..oldukları..yerlerde..ve..şehirlerde..hemen..hemen..birbirine..benzer..uygulama-lar..yaptılar..Örneğin;..İngilizler..1883’de..Mısır’da..yerel..yönetim..ve..idaresine..ilaveten..kasaba..planlamasını..düzene..sokan..kanunları..uygulamaya..koyarken,..

72 AlanDuben,TheMiddleEastrenCity:AnUrbanManagementPerspective,UluslararasıYerelYö-netimlerBirliğiDoğuAkdenizveOrtadoğuBölgeTeşkilatı(IULA–EMME),İstanbul,1992,s.10.73 A.g.e.,s.16.74 A.g.e.,s.17.75 A.g.e.,s.20-22.


Fransızlar.da..aynı..yıl..aynı..şeyi..Tunus’ta..yaptılar..Fransız..sömürgeciler..tara-fından..1914’de..Fas’ta..yapılan..ilk..yerel..yönetim..ve..planlama..kanunları..Mısır..modeline..dayalıydı.76

2. Yerel Yönetimlerin Günümüzdeki Durumu

Gelişmekte..olan..ülkelerde..olduğu..gibi..Ortadoğu..ve..Körfez..ülkelerinde.de..yerel..yönetimler..kurumsal..parçalanma..ile..karşı..karşıya..kalmaktadırlar..Bölge-lerin..yerel..yönetim..sorumlulukları..genellikle..zayıf..belediye..yönetimleri,..ülke..düzeyindeki..bakanlıklar,..çeşitli..kuruluşlar..ve..yarı..özerk..belediye..yatırımları..arasında..bölünmektedir..Bu..kurumların..hiçbiri..şehir..bütününde..bir..yetkiye..sahip..olmadıklarından..politika..yapma..be..yürütme..çok..engelle..karşılaşılan..du-rum..olmuştur..Yerel..yönetimler..ulusal..kuruluşlardan..daha..iyi..yerel..problemle-ri..anlama..imkanına..sahipken..ellerinde..güç..ve..mali..imkanların..olmayışı..bunu..imkansız..kılmaktadır..Bölgede..yerel..ve..ulusal..otoriteler..ve..çeşitli..kuruluşlar..arasında..daha..iyi..bir..koordinasyonun..geliştirilmesi..gerekmektedir.77

Değişik..uluslar.arası..kuruluşlar..tarafından..yerel..hizmetler..için..yapılan..proje..bağışları..ve..koordinesiz..çalışmalar..yerel..yönetimin..ilerlemesini..engellemek-tedir..

Ortadoğu..bölgesinde..merkezi..yönetimlerin..kuvvetlenmesine..rağmen,..böl-genin..çeşitli..yerlerinde..yerel..topluluklar..farklı..geleneklere..göre..kendi..kendi-lerini..yönetme.de..belli..bir..düzeyde..özerklik..kazanmışlardır.78

Bölgedeki..ülkelerin..bir..çoğunda..belediye..organizasyonu..devlet..yönetim..sisteminin..yerel..seviyedeki..bir..branşı..olarak..düşünülmektedir..Gerçekte..he-men..hemen..bütün..yerel..kararların..arkasındaki..güç..merkezi..yönetim..olmakta-dır..Yerel..yönetim..görevlileri..merkezi..otoriteye..bağlıdır..Şehir..yönetimleri..için..gerekli..mali..kaynağın..çoğunu..merkezi..yönetim..sağlamaktadır.79

3. Ortadoğu ve Körfez Ülkelerindeki Yerel Yönetim Örnekleri

a. Suudi Arabistan

Osmanlı..İmparatorluğu..döneminde..birkaç..tane..belediye..olmasına..rağmen,..ilk..belediye..düzeni..Suudi..Arabistan’da..1926..yılında..kurulmuş..olup,..gerçek..manada..ilk..belediye..yasası..1938..yılında..yapılmıştır..1958..yılına..kadar..özellikle..belediye..ilişkileri..ile..ilgilenen..merkezi..yönetim..kurumu..yoktu..1975..yılında..

76 A.g.e.,s.24-3077 A.g.e.,s.74.78 A.g.e.,s.76.79 A.g.e.,s.81.

214

İçişleri..Bakanlığı’na..bağlı..olarak..Belediyeler..Bölümü..kurulduğunda,..belediye-ler..ve..onların..gelişmesi..üzerinde..merkezi..yönetimin..kontrolü..Yeni..Belediyeler..ve..Kırsal..İlişkiler..Bakanlığı..(Ministry..of..Municipal..and..Rural..Affairs)..altında..birleştirilmiştir..Bakanlığın..görünüşteki..amaçlarından..biri..Suudi..Arabistan’daki..yerel..yönetimin..yetkilerinin..geliştirilmesinin..teşvik..edilmesi..olmasına..rağmen,..belediye. .yönetimlerinin. .merkezi. . yönetim. .düzenini. .arttırdı..Birçok. . işler. .ve..sorumluluklar..bölgesel,..yerel..ve..belediye..otoritelerine..devredilirken..ve..daha..büyük..şehirlere..toplu..durum..ve..belli..derecede..mali..bağımsızlık..verilirken..politika..yapma..ve..planlama..işleri..merkezi..yönetim..tarafından..kendi..uhdesin-de..bırakılmıştır.80

b. Irak

Iraktaki. .belediyeler. .bütünleşmiş. .kurumlardır..Gerek. .yerel. .yönetimin. .bir..birimi. .olarak. .gerekse. .merkezi. .yönetimin. . ilgili. .ofisleri. .olarak. .benzer. . işleri..görmektedirler..Yerel..yönetimler..detaylı..master..planları..hazırlanması,..yolların..ve..kamu..yerlerinin..inşaatı,..bakımı..ve..temizlenmesi,..parkların..kurulması..ve..bakımı,..limanların..ve..köprülerin..inşaatı..ve..bakımı,..su..sitemlerinin..ve..kanali-zasyon..sisteminin..kurulması..ve..bakımı..gibi..işleri..yapmaktadırlar..Her..belediye..bir..meclise..ve..belediye..başkanına..sahiptir.81

c. Mısır

Yerel. . yönetimlerin. . iki. . fonksiyonu. .bulunmaktadır..Bunlar. . yetkilendirilmiş..belediye..yönetimi..ve..ulusal..yönetim..sisteminin..bir..parçası..olan..yönetimdir..Yerel..Yönetim..Bakanlığı..(Ministry..of..Local..Goverment)..ülkedeki..şehirlerde..genel..politikayı..oluşturmakta..ve..merkezi..yönetim..ile..uyumlu..olarak..yerel..yönetim..faaliyetlerini..koordine..etmektedir.

Mısır’da..yerel..yönetim..iki..bölüme..ayrılmaktadır..Biri..halk..meclisi..olarak..bilinen..yasama..bölümü,..diğeri. . ise..belediye..encümeni..(executive..commit-tee)..olarak..bilinen..yürütme..bölümüdür..Halk..meclisi..direk..olarak..yerel..halk..tarafından..seçilmekte..ve..politik..konuları..oluşturmadan..sorumlu..olmaktadır..Belediye..encümeni..şehrin..günlük..işlerini..yürütmekten..sorumludur..Belediye..encümenine..Devlet..Başkanı..tarafından..atanan..vali..başkanlık..etmektedir..Be-lediye..encümeninde..dört..tane..vali..yardımcısı,..bölge..şefleri..ve..Sağlık,..Konut,..Sosyal..İlşkiler,..Eğitim,..İş,..Maliye..ve..İçişleri..Bakanlıklarının..temsilciliklerinden..oluşmaktadır..Bu..temsilciler..aynı..zamanda..belediye..ve..merkezi..yönetim..ko-nularının..koordinasyonundan..sorumludur.82

80 A.g.e.,s.83-84.81 A.g.e.,s.84-8582 Ibid.,s.85-86.


d. Cezayir

Cezayir’de..belediyeler..tüm..yönetimde..küçük..bir..halkayı..teşkil..etmektedir-ler..Merkezi..yönetim..ve..belediyeler..arasında..eyaletler..(wilayas)..bulunmakta-dır..Eyaletler,..yerel..yönetimler..ve..merkezi..yönetim..arasında..bir..yönetim..ola-rak..iki..role..sahiptir..Hem..özerk..bütçelere..hem.de..merkezi..yönetimin..çıkardığı..fon..kaynaklarına..sahiptirler..Son..yasa..ile..yetkilendirilmiş..idari..kurumlar..olarak..rolleri..arttırılmıştır..Her..eyalet..“daira”.ya..bölünmektedir..Her..daira..birkaç..be-lediyeden..sorumludur..Daira’ların..başkanı..eyaletler..ve..belediyeler..arsında..bir..kademe..olarak..hizmet..etmektedir.

Belediyeler..halk..tarafından..seçilen..meclise..ve..belediye..encümenine..sahip-tirler..Meclisin..seçilmiş..başkanı..belediye..encümenine.de..başkanlık.etmektedir..Belediyeler..pek.çok..idari..ve..ekonomik..hizmetleri..sağlamaktadırlar..Görevleri..arasında. . belediye. . gelişim. . planının,. . arazi. . kullanma. . planının. . hazırlanması,..kamu..yatırımlarının..koordinasyonu,..çevrenin..korunması..ve..bakımı,..kamu..ula-şımı,..konut..geliştirme,..kamu..güvenliği,..sosyal..ve..kültürel..ilişkiler..sayılabilir.83

83 Ibid.,s.87

TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİM FAALİYETLERİ


TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİM FAALİYETLERİ

Osmanlı..İmparatorluğu..Döneminde..1850’li..yıllarda..batı..ülkeleri..ile..artan..ilişkiler..sonucu..başlayan...yerel..yönetimlerin..kurulması..ve..geliştirilmesi..ile..ilgili..çalışmalar..günümüzde.de..devam..etmektedir.

Halka..güven..duymak,..yerinden..yönetim..biçimi..olan..yerel..yönetimlerin..sağladığı..üstünlüklerden..faydalanmak..ve..“artık..Türkiye’nin..Ankara’dan..yöne-tilemediği..gerçeğini..kabul..etmek”......gibi..çeşitli..nedenlerle..yerel..yönetimlere..daha..fazla..yetki..ve..sorumluluk..verilmesi..geniş..bir..kesim..tarafından..ülke-mizde..istenmektedir.84.Aynı..zamanda..yerel..nitelikli..kamu..hizmetlerinin..yetki..ve..sorumluluğunun..yerel..yönetimlere..bırakılmasındaki..sınır..bu..yönetimlerin..gücünü..belirleyen..göstergelerden..biri..olmaktadır.85.Bu..güçlü..yönetim..özelliğini..kazandıran..en..önemli..unsur..ise..bu..yönetimlerin..yeterli..mali..kaynaklara..sahip..olmaları..ve..bu..açıdan..merkezi..yönetime..bağlı..olmamalarıdır.86

Gelişen..ve..gelişmekte..olan..ülkelerde..olduğu..gibi..insanlar..artan..ihtiyaçları-nın..karşılanmasını..isterken..bu..ihtiyaçlarını..karşılayacak..olan..yönetimlerde.de..söz..sahibi..olmak..istemektedirler..Ülkemizde..yavaş.da..olsa..merkezi..yönetim..görevlerinin..bir. .kısmını. .yerel. .halkın..karar..organlarında..söz..sahibi. .olduğu..yerel..birimlere..devretmektedir.87

Yerel..yönetimler..Türkiye’de..çok..amaçlı..hukuki..bir..yapılanma..olup,..genel..yönetimin..ve..Anayasal..kamu..teşkilatlarına..ait..yapılanmanın..önemli..bir..par-çasıdırlar..Halkın..ihtiyaçlarını..tespit..ve..giderme.de..“etkinlik”..ve..sürat..bakımın-dan..vazgeçilmezdirler.88.

Türkiye..Cumhuriyeti..Anayasa’sının..127...Maddesinde..yer..alan..yerel..yöne-timler..il,..belediye..ve..köylerden..oluşmaktadır..Bu..yönetimler..genel..olarak..şu..özelliklere..sahiptirler.89.

· Yerel..yönetimler..kanunla..kurulur.· Yerel..nitelikteki..hizmetleri..görmektedirler.· Genel..karar..organları..o..bölgede..bulunan..seçmenler..tarafından..oluşmaktadır.

84 BirgülA.Güler,“YerelYönetimleriGüçlendirmekmi?AdemiMerkeziyetçilikmi?”,ÇağdaşYerelYönetimler,C.9,No:2,Nisan2000,s.14.85 ŞadiÜstün,“Türkiye’deYerelYönetimlerinSorunlarıveÇözümüneİlişkinSisteminGeliştirilmesi,”MahalliİdarelerDergisi,No:19,Şubat–Mart1995,s.19.86 A.g.e.,s.20.87 NagehanArslan,“YerelYönetimlerveDemokrasi,”MahalliİdarelerDergisi,No:50,Mayıs1998,s.36.88 İbrahimGül,“YerelYönetimlerdeBüyükşehirYapılanması,”MahalliİdarelerDergisi,No:88,Ekim2001,s.10.89 Arslan,op.cit.,s.37.

220

· Yerel..yönetimlerin..kendilerine..ait..gelir..kaynakları..ve..personeli..vardır.· Yerel..yönetimlerin..ayrı..bir..tüzel..kişilikleri..vardır.Yerel..yönetim.kavramı..ülkemizde..hem..yerel..otoriteyi..hem.de..yerel..yöne-

tim..birimini..ifade..etmektedir..Örneğin,..belediye..başkanı..yerel..otoriteyi..temsil..etmekte,..köy..muhtarı.da..yerel..otoriteyi..temsil..etmektedir.90

Bir..ülkenin..gelişmekte,..sanayileşmekte..ve..hızla..kentleşmekte..olması,..yerel..yönetimlerin..gelişmesine.de..yol..açabilmektedir..Türkiye’nin.de..gelişmesi,..sana-yileşmesi..ve..bunların..sonucunda..kentleşmesi..ile..birlikte..yerel..yönetimlerde..ilk..kuruldukları..yıllardaki..durumları..ile..kıyaslandığında..gelişme..göstermişler-dir..Ancak..geleneksel. .olarak..hizmet..verdikleri. .alanlarda..pek..fazla..değişim..olmamıştır..Geleneksel..olarak..hizmet..verdikleri..alanlar..ise;91

· Sosyal..konularda,· Sağlık..hizmet..alanlarında,· Kültürel..alanlarda,· Spor..ve..dinlenme..tesisi..yapılmasında,· Yangin..söndürme..ve..önleme..alanlarında,· Zabıta..alanında,· Eğitim..alanında.

1. Yerel Yönetimlerin Yapısı

Günümüzde.de...yürürlükte..olan..T.C...1982..Anayasa’sının..127...Maddesine..göre..Türkiye’de..yerel..yönetimler..köy,..belediye..ve..il’den..meydana..gelmekte-dir..Bu..Anayasa..maddesine..göre..yerel..yönetimler;92

· Köy,..belediye..ve..illerdir.·Müşterek..ve..mahalli..ihtiyaçları..karşılamak..için..kurulmuşlardır.· Genel..karar..organları..halk..tarafından..seçilmektedir.· Bunlar..kamu..tüzel..kişileridir.Anayasa’nın..127...Maddesine..göre..yerel..yönetimlerin..kuruluş,..görev..ve..

yetkileri..yerinden..yönetim..ilkesine..uygun..olarak..kanunla..düzenlenmektedir.

90 NuriTortop,YerelYönetimlerMaliyesi(GörevveKaynakBölüşümü),Ankara,TürkiyeveOrtaDoğuAmmeİdaresiEnstitüsü(TODAİE),Yayınları,YayınNo:263,1996,s.1.91 Tortop,op.cit.,s.15.92 Tortop,a.g.e.,s.57.


Türkiye’de..Mart..2002..yılı..itibari..ile..81..il..Özel..İdaresi,..3228..belediye,..16..Büyükşehir..Belediyesi..ve..35429..Köy..bulunmaktadır..93.İl..Özel..İdareleri..1987..yılında. .yürürlüğe. .girmiş. .olan. .3360. .sayılı. . İl. .Özel. . İdaresi. .Kanununa. .göre,..(Kanunun..asıl..adı..İdare-i..Umumiye-i..Vilayet..Kanunu..Muvakkati’dir..13..Mart..1929..tarihinde..yürürlüğe..girmiş..olup..bir..kısmı..halen..yürürlüktedir.).Belediye-ler..1930..yılında..yürürlüğe..girmiş..olan..1580..sayılı..Belediye..Kanunu’na..göre,..Büyükşehir..Belediyeleri..ise..hem..bu..1580..sayılı..kanuna..hem.de..1984..yılında..yürürlüğe..girmiş..olan..3030..sayılı..kanuna..göre,..Köyler..ise..1924..yılında..çıkan..442..sayılı..Köy..Kanunu’na..göre..idare..edilmektedirler.94.

Yerel..yönetimlerin..idare..edilmesinde..merkezi..idare..tarafından..ihtiyaçların..giderilmesi..için..çeşitli..kanunlar..çıkarılmıştır..Bunlar;95

· Belediye..Bütçe..ve..Muhasebe..Usulü..Tüzüğü,·Muhasebe-i..Umumiye..Kanunu,· Belediye..Gelirleri..Kanunu,· Emlak..Vergisi..Kanunu,· Umuru..Belediye.ye..Müteallik..Ahkami..Cezaiye..Hakkında..Kanun,· Belediyelere..ve..İl..Özel..İdarelerine..Genel..Bütçe..Vergi..Gelirlerinden..Pay..

Verilmesi..Hakkında..Kanun,·Mahalli..İdareler..ve..Mahalle..Muhtarlıkları..ve..İhtiyar..Heyetleri..Seçimi..

Hakkında..Kanun,· Gecekondu..Kanunu.Merkezi..yönetimlerin..tarih..boyunca..vesayeti..elinde..tutmak..istemesinden..

dolayı..yerel..yönetimlerle..ilgili..tartışmalar..hiç..bitmemiştir..Günümüzde.de..za-man..zaman..bu..tartışmalar..devam..etmektedir..Günün..ihtiyaçlarına..göre..yerel..yönetimlerle..ilgili..olarak..yeni..düzenlemelerde..yapılmaktadır.

a. İl Özel İdareleri

Belediyelerin..hizmet..alanlarının..belediye..ve..mücavir..alanlarla..sınırlı..olma-sı,..sayıları..çok..fazla..ve..küçük..yerleşim..birimleri..olan..köy..idarelerinin..özellikle..yerleşim..alanı..dışındaki. .görevlerini..karşılama..güçleri. .olmadığından..İl. .Özel..İdareleri. .bu..alanlardaki..hizmet..boşluklarını. .doldurmak..için..kurulmuşlardır..Ancak. . bu. . hizmeti. . sağlayacak. . yoksun. . bulunmaktadırlar.96. T.C..Anayasa’sının..

93 Gül,a.g.e.,.94 Üstün,a.g.e.,,s.19.95 Gül,a.g.e.,s.12,13.

19296 MustafaDönmez,“YerelYönetimlerinSorunlarınaİlişkinGenelBirDurumAnalizi,”Mahalliİda-

222

127...Maddesine..göre..İl..Özel..İdareleri;..il..halkının..mahalli..nitelikli..müşterek..ihtiyaçlarını..karşılayan,..genel..karar..organları..seçimle..oluşan,..yürütme..görevi..valiye..verilmiş..olan..bir..kamu..kuruluşu..olmaktadır.97

Günümüzde..İl..Özel..İdareleri’nin..varlık..nedenleri..oldukça..tartışılmaktadır..Çünkü..bu..idareler..yerinden..yönetim..ilkesinin..ihtiyaçlarından..yoksun..bir..şekil-de..teşkilatlandırılmış..ve..bunların..görev..alanları..tam..olarak..belirlenmemiştir.98

(1) İl Özel İdaresi’nin Organları

i.Vali

Bakanlar..Kurulu..kararı..ve..Cumhurbaşkanı..onayı..ile..atanan..ve..merkezi..yönetimin..ildeki..en..büyük..temsilcisi..olan..vali..aynı..zamanda..il..genel..yöneti-minin..başı,..bir..mahalli..idare..birimi..olan..İl..Özel..İdaresi’nin.de..başı..ve..yürüt-me..organıdır..Vali..aynı..zamanda..İl..Genel..Meclisi’ne..ve..İl..Daimi..Encümenine..başkanlık..etmektedir.99

ii. İl Genel Meclisi

İl..Özel..İdaresi’nin..genel..karar..organı..olan..İl..Genel..Meclisi,..ilçelerden..nü-fus..esasına..göre,..halk..tarafından..nispi..temsil..usulüne.göre..5..yılda..bir..seçilen..üyelerden..oluşmaktadır..Meclis..kendi..üyeleri..arasından..valinin..bulunmadığı..zaman..başkanlık..edecek..iki..başkan..vekilini..ve..İl..Daimi..Encümeni’nde..bulu-nacak..üyeleri..seçmektedir..100.1987..yılında..kabul..edilen..3360..sayılı..kanunla..yapılan..değişiklikle..il..genel..meclisleri..yılda..iki..kez..Mayıs..ve..Kasım..aylarında..olağan..olarak..toplanması..kabul..edilmiştir.

iii. İl Daimi Encümeni

Bir..danışma..ve..karar..organı..olan..İl..Daimi..Encümeni,..İl..Genel..Meclisi’nin..toplantıda..olmadığı. .zamanlarda. .onun..yerine..geçen..ve. .yine. .meclis. .adına..karar..almaktadır.101

Vali..ya.da..görevlendirdiği..Vali..yardımcısının..başkanlık..ettiği..İl..Daimi..Encü-meni..5..asıl..ve..5..yedek..üyenin..ayrı..ayrı..ilçelerden..olması..şartı..ile..İl..Genel..Meclisi..tarafından..kendi.üyeleri..arasından..seçilen..üyelerden..oluşmaktadır.

relerDergisi,No:86,Ağustos2001,s.12.97 MustafaDönmez,“İlÖzelİdareleri’ninGelirleriHakkındaBirİnceleme,”MahalliİdarelerDergisi,No:42,Aralık1995,s.42.98 YusufŞevkiHakyemez,“GünümüzdeİlÖzelİdareleri,”MahalliİdarelerDergisi,No:57,Aralık1998–Ocak1999,s.16.99 Tortop,a.g.e.,s.76.100 Hakyemez,a.g.e.,s.21.101 A.g.e.,


3360..sayılı..kanun..ile..birlikte..İl..daimi..Encümenine..ceza..verme,..iş..yeri..kapatma..yetkisi.de..verilmiştir.

(3) İl Özel İdaresi’nin Görevleri

Cumhuriyetin..kurulmasından..önce..1913..yılında..çıkarılan..“İdare-i..Umumiye-i..Vilayat..Kanunu”..İl..Özel..İdarelerine..eğitim,..öğretim,..bayındırlık,..tarım,..sağlık,..sosyal..yardım,..ekonomi..ve..ticaret..alanında..çok..önemli..görevlerin..il..düzeyin-de..yürütülmesi..sorumluluğunu..vermişti.102

İl..Özel..İdareleri..Cumhuriyetin..ilk..kuruluş..yıllarından..1950’li..yıllara..kadar,..özellikle..kırsal..kesimlerde..olmak..üzere..il..düzeyinde..imar,..sağlık..ve..sosyal..yar-dım,..çevre..sağlığı..ve..koruması,..eğitim..ve..spor,..tarım,..ağaçlandırma,..orman..tesisi,..ekonomi..ve..ticaret,..haberleşme,..kültür..ve..turizm..alanlarında..önemli..hizmetler..vermiştir.103..

Türkiye’de..kalkınmak..ve..gelişmek..için..çeşitli..bakanlıkların..kurulması..ile..birlikte..İl..Özel..İdarelerinin..bir..kısım..görevleri..bu..bakanlıklara..verilmişti..Bayın-dırlık,..Tarım,..Milli..Eğitim..ve..Sağlık..konularındaki..görevlerin..tümü..bu..bakan-lıkların..görevleri..arasında..yer..almaktadır..Ancak..bu..görevler..ilgili..bakanlıklara..verilirken..İl..Özel..İdarelerinden..alınmamıştır..Bu..durum..bir..görev..karmaşası..meydana..getirmiştir.104

Günümüzde..İl..Özel..İdarelerinin..görevleri..1987..yılında..çıkarılan..3360..sayılı..yasa..ile..düzenlenmektedir..Bu..yasaya..göre..İl..Özel..İdarelerinin..görevleri..Özel..İdare..Müdürü..ve..merkezi..yönetimin..ildeki..teşkilatları..aracılığı..ile..valiler..tara-fından..yürütülmektedir..İl..Özel.İdarelerinin..mahalli..ortak..nitelikte..olan..görev..alanları..şunlar..olmaktadır.105

· İmar,

· Bayındırlık,· Sağlık..ve..sosyal..yardım,· Çevre..sağlığı..ve..koruması,· Eğitim..ve..spor,· Tarım,..ağaçlandırma,..orman..tesisi,· Ekonomi..ve..ticaret,· Haberleşme,..kültür..ve..turizmle..ilgili..görevler,

102 Hakyemez,a.g.e.,s.17.103 Dönmez,a.g.e.,s.12.104 A.g.e.,105 Tortop,a.g.e.,s.74,75.

224

· Çeşitli..mevzuatla..verilen..görevler,Diğer..taraftan..21.Temmuz.1994..tarih..ve..21997..sayılı..Resmi..Gazete’de..ya-

yımlanan...“2380..sayılı..Belediyelere..ve..İl..Özel..İdarelerine..verilen..Genel..Bütçe..Vergi..Gelirlerinden..Pay..Verilmesi..Hakkındaki..Kanunun..3004..sayılı..Kanunla..Değişik..1...Maddesine..Göre..İçişleri..Bakanlığı..Emrinde..Toplanan..%.20..İl..Özel..İdaresi..Payının..Dağıtım..ve..Kullanım..Esaslarını..Gösteren..Yönetmeliğe”..göre..İl..Özel..İdareleri..aşağıda..belirtilen..hizmetleri.de..yapmaktadır.106

· Tarım..ve..hayvancılıkta..üretimin..arttırılmasını,..tarımda..sanayinin..gelişme-sini..sağlayacak..nitelikte..yatırımlar,

· Kültür..ve..turizmin..gelişmesine..yönelik..yatırım..ve..hizmetler,· Anonim..şirketlere..iştirakler,· Altyapı..hizmetleri..için..özel..idare..araç..parklarına..iş..makinesi..alınması,..·Mahalli..İdareler..personeli..eğitim..tesisleri..yapımı,..onarımı,..donatımı..ve..

işletilmesi..ile..ilgili..hizmetler,· Fakir..öğrenciler..için..yurt..yapımı,..onarımı,..donatımı..ve..işletilmesi,· Hizmet..binaları..ile..lojman..satın..alınması..ve..yaptırılması,· Düşkünler..evi..yaptırılması..ve..onarımı,· İl..ve..ilçe..merkez..belediye..hudutları..dışında..yapılacak..spor..tesisleri,· Kırsal..alanda..sağlık..ocağı..yapımı..ve..onarımı,· Valilk..misafirhanesi..yapımı,..satın..alınması,..onarılması..ve..donatımı,· Projeye..dayalı..köy..altyapı..hizmetleri,Sonuç..olarak..İl..Özel..İdaresinin..faaliyet..alanı..tüm..ildir..Ancak..varlıklarını..

somutlaştıran. .bir. . teşkilatları. . kurulmamıştır..Görevlerini. . yapacak. . teşkilatları..olmadığından,..bu..görevleri..ilgili..bakanlıkların..ildeki..müdürlükleri..vasıtası..ile..yerine..getirmektedir.

b. Belediyeler

Türkiye’de..batılılaşma..çabaları..sonucu..19...Yüzyılda..merkezi..hükümet..tara-fından..birkaç..yerde..kurulan..belediyeler..03..04..1930..tarihinde..çıkarılan..1580..sayılı..“Belediye..Kanunu”.na..göre..kurulmuşlardır.107.Bu..kanunun..7...Maddesine..göre..nüfusu..2.000..i..geçen..yerlerde..belediye..kurulması..mümkün..olmaktadır..İl..ve..ilçe..merkezlerinde..nüfusa..bakılmaksızın..nüfus..2.000’.den..az..dahi..olsa..belediye..kurulması..zorunlu..olmaktadır.108.Belediye..kurulan..bir..yerde..nüfus..2.000’.den..aşağı..düşse..bile..belediye..kuruluşu..korunmaktadır.

106 Dönmez,“İlÖzelİdarelerininGelirleriHakkındaBirİnceleme,”a.g.e.,s.44.107 Arslan,a.g.e.,s.38.108 Tortop,a.g.e.,s.85.


Ülkemizde..6.Mart.2000..tarihi..itibari..ile..büyükşehir..belediyeleri.de..dahil..olmak..üzere..belediye..sayısı..3228‘dir..Bunlardan..3216’sı..faal..durumda..olup,..diğerleri..hukuken..var..olmasına..rağmen,..seçimleri..yapılmadığından..fiilen..ör-gütlenmiş..durumda..değildirler.109.Ülkemizdeki..belediyelerin..nüfuslarına..göre..dağılımı..Tablo.10’.da..görülebilir.

Tablo 10 Türkiye’de Belediyelerin Nüfus Gruplarına Göre Dağılımı*

NüfusGrubu BelediyeSayısı % NufusToplamı %0-2.0002.001-5.000

5.001-10.000

10.001-20.000

20.001-50.000

50.001-100.000

100.01-250.000

250.001-500.000

500.001’denfazla

Büyükşehir**

398

1750

459

242

169

83

62

30

7

16

12.4

54.5

14.3

7.6

5.3

2.7

2.0

1.0

0.2

-

640.685

5.071.517

3.097.619

3.308.077

5.233.931

5.891.050

10.262.576

10.682.546

4.589.725

1.3

10.4

6.3

6.8

10.8

12.1

21.0

21.9

9.4

TOPLAM 3216 100.0 48.777.726 100.0

Kaynak:.Mustafa..Dönmez,..“Yerel..Yönetimlerin..Sorunlarına..İlişkin..Genel..Bir..Durum..Analizi,”..Mahalli..İdareler..Dergisi,..No:.86,..Ağustos..2001,..s..14.

*...:.Bu..tablo..Devlet..İstatistik..Enstitüsü..Başkanlığı’nca..30..Kasım..1997..tarihinde..yapılan..genel..nüfus..tespiti..kesin..sonuçlarına..göre..ikamet..edilen..yere..göre..nüfus..esas..alınarak..hazırlanmıştır.

**.:.Büyükşehir..belediye..nüfusları,..büyükşehir..sınırları..içinde..bulunan..ilçe..ve..alt..kademe..belediye..nüfusları..içerisinde..gösterildiğinden..ayrıca..ya-zılmamıştır.

Yukarıdaki..tabloya..baktığımızda..ülkemizdeki..belediyelerin..%.12’.sinin..nüfu-su..2.000’.den..az,..%.67’.sinin..is3..5.000’.den..azdır..Nüfusu..10.000’den..az..olan..

109 Dönmez,“YerelYönetimlerinSorunlarınaİlişkinGenelBirDurumAnalizi,”a.g.e.,s.13.

226

belediye..oranı..ise..%.81’.dir..Küçük..belediye..oranının..bu..kadar..yüksek..olması-na..karşın,..bu..küçük..belediyelerin..görev..bölüşümündeki..tutarsızlıklar,..iç..örgüt-lenme..aksaklıkları,..eğitim..noksanlıkları..gibi..problemleri..oldukça..belirgindir.110.

(1) Belediyelerin Organları

Belediyeler..Kanunu’na..göre..kurulan..belediyelerin..üç..tane..organı..bulun-maktadır..Bunlar.;

i. Belediye..Meclisi,

ii.Belediye..Encümeni,

iii. Belediye..Başkanı.i. Belediye Meclisi

Belediyenin. .genel. .karar. .organı. .olan. .Belediye. .Meclisi’nin. .üyeleri. .1963..yılında..çıkarılan..307..sayılı..kanuna..göre..nispi..temsil..sistemine..göre..seçilmek-tedir..Belediye..Meclislerine..seçilecek..üye..sayısının..tespiti..18..01..1984..tarih..ve..2972..sayılı..kanuna..göre..yapılmaktadır..

Belediye..Kanunu’nun..54...Maddesine..göre..Şubat,..Haziran..ve..Ekim..ayları..olmak..üzere..yılda..üç..kez..olağan..olarak..toplanan..belediye..meclisinin..görevleri..şunlardır.111

· Bütçe,..bütçede..değişiklikler,..aktarmalar.· Kesin..hesap,· İş..programları,· Borç..verme..ve..borç..alma,· Senesi..içinde..ödenmek..kaydı..ile..avanslar,· Belediye..vergi..ve..resimleri,..harçları..ve..ücretlerinin..nispetlerinin..tespiti,· Belediye..kamu..mallarının..tahsis..cihetinin..değiştirilmesi,· İvaz..karşılık..yapılacak..bağışların..kabulü,· İmtiyaz..sözleşmeleri,· Belediye..zabıta..yönetmeliklerinin..incelenmesi..ve..onanması,· Belediyelerin..görevleri..içinde..olmak..şartı..ile..başkan..veya..diğer..üye-

ler..tarafından..istenen..diğer..sorunları..görüşerek..karar..vermektir.. .. . . . . . . . . . ..

110 Üstün,a.g.e.,s.22.111 Tortop,a.g.e.,s.86,90.


ii. Belediye Encümeni

Belediyelerin..iki..karar..organından..biri..olan..Belediye..Encümeni,..her..zaman..toplanabilen..süreklilik..gösteren..bir..organdır..Belediye..meclisinin..görevlerini..yapabilmektedir..Belediye..Encümeni’nin..üyelerinin..bir..kısmı..belediyede..çalı-şan..daire..başkanı..veya..müdürlerdir..Bir..kısım..üyeleri.de..belediye..meclisi..ta-rafından..kendi..üyeleri..arasından..seçilmektedir..Seçilen..üyelerin..sayısı..memur..olan..üyelerin..yarısından..fazla..olamamaktadır..Seçilen..üye..sayısı..ikiden.de..az..olamaz..Encümen..üyelerinin..özürsüz..olarak..arka..arkaya..üç..kez..toplantıya..gelmemeleri..halinde..istifa..etmiş..sayılmaktadırlar..Belediye..Encümeni’nin..gö-revleri..aşağıda..sıralanmaktadır.112

· Belediye..bütçesinin..ilk..incelemesini..yapmak,

· Saymanlık..hesaplarını..incelemek,· Kamulaştırma..kararları..vermek,· Bütçede..aktarmalar..yapmak,· Fiyat..tespitleri..ve..narh..kararları..vermek,· Belediye..yasaklarına..aykırı..hareketler..hakkında..ceza..vermek,· Meclis..toplantı..halinde..olmadığı..zamanlarda..meclis..yerine..karar..vermek.iii. Belediye Başkanı

Bölge..halkı..tarafından..beş..yıllık..bir..süre..için..seçilen..belediye..başkanı,..belediyenin..yürütme..organıdır..Belediye..başkanının..mazeretli..olduğu..durum-larda..yerine..bakacak..başkan..vekilini..önceden..kendisi..belirlemektedir..(1580..sayılı..kanunun..3394..sayılı..kanun..ve..335..sayılı..KHK..ile..değişen..93...Maddesi)..Yürütme..organı..olan..belediye..başkanının..görevleri..aşağıdaki..şekilde..özetle-nebilir.

· Mülkiye..amirlerinin..göndereceği..mevzuatı..yayınlamak,· Belediyenin..emir..ve..yasaklarını..uygulamak,· Mahalli..nitelikli..işleri..yürütmek,· Belediye..mallarını..yönetmek,· Gelir..ve..alacaklarını..izlemek,· Belediye..adına..sözleşme..yapmak,· Meclis..ve..encümen..kararlarını..yerine..getirmek,· Belediye..tüzel..kişiliğini..temsil..etmek,· İta..amiri..olarak..sarf..evraklarını..imza..etmek.

112 A.g.e.,s.91,92.

228

(2) Belediyenin Görevleri

Belediyenin..görevleri..1580..sayılı. .Belediye..Kanunu’nun..15...Maddesinde..82..fıkra..halinde..sayılmıştır..Madde..15’.de..“Belediyelerin..kanunla..ve..nizam-namelerle..muayyen..hukuku,..buna..mukabil..beldeler..ve..belde..halkının..sıhhat..ve..selamet..ve..refahını..temin,..intizamını..hal..edebilmek..maksadıyla..yapacağı..vazifeleri..vardır.”..denilmektedir.

Belediye..kanunun..15...Maddesine..göre..1.–.39,..41.–.44,..47.–.52..ve..57,..74,..76..fıkralarında..sayılan..görevler..bütün..belediyeler..için..zorunlu..görev..olarak..belirtilmiştir.113

Belediyelerin..görevlerini..belirleyen..1580..sayılı..kanunun..15...Maddesinin..bazı..fıkraları..aşağıda..yazılmıştır.

· Umuma..açık..olan..yerlerin..temizliğine,..intizamına..bakmak,

· Yenilecek,..içilecek..ve..umumun..sıhhatine..müteallik..kullanılacak..şeyleriyle..yerlerinin,..mahsus..kanunu,..nizamname..ve..talimatnamesine..tevfikan..mura-kabesi,

· Sıhhi..şartları..cami..belediye..salhanesinden..başka..yerlerde..kasaplık..hay-van..kestirmemek,

· Dilencileri..dilenmekten..men..edecek..tedbirleri..almak,

· Beldenin..sokak..ve..meydanlarını..plana..ve..programa..uygun..olarak..tanzim..ve..ıslah..etmek,..sınıflarını,..isimlerini..numaralarını..tayin..etmek,..buna..göre..ağaçlamak,..döşemek,..aydınlatmak,..süslemek,..duracak,..sığınacak,..dinlenecek..yerler..yapmak..ve..iyi..bir..halde...bulundurmak.

c. KöylerKüçük..kırsal..yerleşim..alanları..olan..köyler..geleneksel..yerel..yönetim..bi-

rimleridir..ve..tüzel..kişiliğe..sahiptirler..Köylerin..günümüzde..tabi..oldukları..442..sayılı..“Köy..Kanunu”.na..göre..üç..ayrı..tanımı..yapılmıştır..Söz..konusu..kanunun..2...Maddesinde..köy..“Cami,..mektep,..otlak,..yaylak,..baltalık..gibi..ortak..malları..bulunan..ve..toplu..veya..dağınık..evlerde..oturan..insanlar..bağ,..bahçe..ve..tar-laları..ile..birlikte..bir..köy..teşkil..ederler.”..7...Maddesinde..ise..“Köy..taşınabilir..veya..taşınamaz..mallara..sahip..olan..Köy..Kanunu..ile..kendisine..verilen..görevleri..yapan..başlı..başına..varlıktır.”..1...Maddesinde..ise..nüfus..esas..alınmak..sureti..ile..yapılan..tanımda..“nüfusu..iki..binden..aşağı..olan..yurtlara..köy..denilmektedir.”..Şeklinde..ifade..edilmek..sureti..ile..köy..tanımları..yapılmaktadır.114

113 A.g.e.,s.85.114 Tortop,a.g.e.,s.58.


Ülkemizde..35.217..adet..köy..bulunmakta..olup,..bunlara..bağlı..mezra,..kom..ve..oba..gibi..yerleşim..birimleri.de..eklendiğinde..yerleşim..birim..sayısı..70.000’.i..aşmaktadır.115

(1) Köy Organları

Köylerin..442..sayılı..Köy..Kanunu’na..göre..iki..organı..bulunmaktadır.....Bunlar.;.Köy..İhtiyar..Meclisi..(Heyeti)..ve..Köy..Muhtarı’dır.

i. Köy İhtiyar Meclisi

Bu..meclisin..üyeleri..doğrudan..doğruya..köylü..seçmenler..tarafından..çoğun-luk..usulüne..göre..seçilirler..Köy..Kanunu..ile..verilen..görevleri..yaparlar..ve..köyün..genel..dert..ve..dileklerinin..yerine..getirilmesinde..önemli..bir..rolü..olan..yetkili..bir..karar..organıdır.116

ii.Köy Muhtarı

Köylü. .seçmenler. . tarafından. .seçilen. .muhtarın. .devlete. .ait. .yani. .merkezi..yönetimin..bir..organı..olarak..görevleri..vardır..Köy..Kanunu’nun..36...Maddesinde..belirtilen..bu..görevlerden..başka..aynı..kanunun..37...Maddesinde..belirtilen..köye..ait. .görevleri.de..vardır.117.Aşağıda..bu.. iki. .kanun..maddesinde..sıralanan..bazı..görevler..yazılmıştır.

· Köyün..sınırı..içinde..dirlik..ve..düzenliği..korumak,· Salgın..ve..bulaşıcı..hastalıkları..günü..gününe..hükümete..haber..vermek,· Vergi..toplamada..tahsildara..yardım..etmek,..yolsuzlukları..görürse..hükü-

mete..haber..vermek,· Asker..toplamak..ve..bakaya..ve..kaçakları..hükümete..haber..vermek,· Köyde..yangın..ve..sel..olursa..bunları..söndürmeye..ve..çevirmeye..köylüleri..

toplayarak..çalışmak,· İhtiyar..Meclisi..ile..görüştükten..sonra..köylüyü..işe..çağırmak,· İhtiyar..Meclisi..kararı..ile..köy..işlerine..harcanacak..parayı..toplamak,(2) Köyün Görevleri

Köylerin..kuruluş..kanunu..olan..442..sayılı..Köy..Kanunu’nun..12...Maddesine..göre..köylerin..görevleri..zorunlu..ve..isteğe..bağlı..olmak..üzere..ikiye..ayrılmıştır..İsteğe..bağlı..görevler..köylünün..isteğine..bağlı..olup..isterlerse..yaparlar..Zorunlu..görevler..yapılmadığı..takdirde..cezası..vardır..Hangi..görevlerin..zorunlu..hangisinin..isteğe..bağlı..olduğu..ise..Köy..Kanunu’nun..13...Ve..14...Maddesinde..sayılmıştır.

Köylerin. .kanunla. .kendilerine. .verilen. .görevleri. .nasıl. .yapacakları,. .görev-

115 Dönmez,a.g.e.,s.17.116 Tortop,op.cit.,s.60.117 Ibid.,s.61,62,63.

230

lerin. . gerektirdiği. . örgüt,. . araç.–.gereç. . ve.mali. . güç. .olmadan. .ne. . yapılacağı..açıklanmamıştır.118.Diğer..taraftan..köy..yerleşimlerinin..birbirinden..uzak..ve..da-ğınık..yapısı..hizmet..maliyetlerine..olumsuz..etki..yapmaktadır.

3. Büyükşehir Belediyeleri

Türkiye..dünyanın..en..hızlı..şehirleşen..ülkelerinden..biridir..Dünya..ülkelerinde..olduğu..gibi..Türkiye’de.de..şehirleşmenin..belirgin..özelliklerinden..birisi,..kırsal..yöreden..göç..eden..nüfusun..genellikle..büyük.şehirleri..tercih..etmesidir.

Göç..sonucu..belirli..nüfus..büyüklüğüne..ve..sosyo.–.ekonomik..ağırlığa..ulaşan..merkezlerde..daha..önce..görülmeyen..boyutta..ve..çeşitte..problemler..meydana..gelmeye..başlamaktadır..Bu..sorunların..başında..bu..merkezlerde..yaşayan..insan-ların..medeni..ihtiyaçlarının..artması..ve..temizlik,..su,..ulaşım..gibi..hizmetlerin..sunulması..güçleşmektedir.119

Gelişmiş. .ülkelerin. .çoğunda. .büyük.şehirler. . için. .ayrı. .bir. .yönetim..biçimi..kabul..edilmiştir..Bu..yönetim..biçimi,..ülkelerin..gelenek..ve..ihtiyaçlarına..göre..farklılık..göstermektedir.

Büyük.şehirlerin..geleneksel..şehir..kavramından..farklı..kendine..özgü..duru-mu..bulunmakta,..bunların..sorunları..mevcut..idari..yapı,..teknik..ve..ekonomik..imkanlarla..çözülememektedir.120.Bu..durum..büyükşehirlerin..yönetiminde..özel..modeller..arayışını..gündeme..getirmiştir.

Ülkemizde..büyükşehir. .belediyeleri. .Anayasa’nın. .127.. .Maddesinde.. ifade-sini..bulmaktadır..Anayasa’nın..bu..maddesinde..“İl,. .belediye..veya..köy..halkı-nın..mahalli..müşterek..ihtiyaçlarını..karşılamak..üzere..kuruluş..esasları..kanunla..belirtilen..ve..karar..organları..gene..kanunda..gösterilen..seçmenler..tarafından..seçilerek..oluşturulan..kamu..tüzel..kişileri”..denilmek..sureti..ile..mahalli..idareler..tanımlanmaktadır..Bu..tanımda..büyükşehirleri..belediye..sınıfına..sokmaktadır.

Büyükşehir..belediyelerinin..kuruluş,..görev..ve..yetkilerine..ilişkin..temel..hü-kümler..3030..sayılı..kanunla..düzenlenmiştir..Bu..kanuna..göre..büyükşehir..bele-diye..sınırları..içinde..birden..fazla..ilçe..bulunan..şehir..olarak..tanımlamaktadır..Ancak..daha..sonra..büyükşehir..belediyesinin..zorunlu..olarak..birden..fazla..ilçeyi..kapsamasına..gerek..görülmemiştir..Bunun..yerine..ilçe..statüsüne..sahip..“alt..ka-deme..belediye”..kavramı..getirilmiştir.

118 Üstün,a.g.e.119 MustafaDönmez,“BüyükşehirBelediyelerininMahiyetiveGelişimi,”YerelYönetimveDenetim,C.4,No:7,Temmuz1999,s.37,38.Eke,a.g.e.,s.5.120


a. Büyükşehir Belediyeleri Tarihi

İlk..olarak..Osmanlı..İmparatorluğ’unun..başkenti..olan..İstanbul..yönetimine..1855..yılı..sonrasında..özel..düzenlemeler..yapılmıştır..Konuya..bugünkü..büyükşe-hircilik..anlayışına..paralel..biçimde..yaklaşılmıştır.121

Belediye..Kanunu’nun..çıkarıldığı..1930..yılında..tekrar..düzenleme..getirilen..çalışmaların..1935’li..yıllarda..başkent..Ankara..içinde..yapıldığı..bilinmektedir.122.İkinci..Dünya..Savaşı..sonrasında..1950’li..yıllarda..nüfus..artışı..,..kentleşme,..köy-den..şehire..göç,..sanayileşme,..üniversitelerin..büyükşehirlerde..kurulması..gibi..nedenlerle..büyükşehirlerin..daha..büyümesi..buraları..için..yeni..model..arayışını..gündeme..getirmiştir.

1960.–.1980..yılları..arasında..büyükşehir..yönetimi..konusunda..çeşitli..fikirler..ortaya..atılmış..ve..yıllık..programlarda..yer..verilmesine,..kanun..tasarıları..hazır-lanmasına..rağmen..somut..adım..atılamamıştır.

Askeri..yönetimin..geldiği..1980..ve..sonrası..dönemde..büyükşehirlerin..yö-netimi. .konusunda. .çok. .önemli. .yasal. .düzenlemeler. .gerçekleştirilmiş. .ve. .bu..dönemde..ilk..kez..büyükşehir..belediye..yönetimine..geçilmiştir.123

1980..sonrasında..büyükşehirlerin. .yönetimi.. ile. . ilgili. . ilk. .yasal. .düzenleme..11..12..1980..tarihli. .Resmi..Gazete’de..yayınlanan..Milli. .Güvenlik..Konseyi’nin..(MGK)..34..sayılı..kararı..ile..yapılmıştır..Bu..kararla..büyükşehirlerin..yakınlarında..oluşmuş..olan..belediyelerin..ana..belediyelere..bağlanması..ön..görülmüştür.124.Ancak..geçici..olan..bu..karar..4..12..1981..tarih..ve..2561..sayılı..“Büyükşehirlerin..Yakın..Çevresindeki..Yerleşim..Yerlerinin..Ana..Belediyelere..Bağlanmaları..Hakkın-da..Yasa”..ile..yasalaştırılmıştır.

Anayasa’nın..127...Maddesinde..“Kanunla..büyük..yerleşim..merkezleri. . için..özel..yönetim..biçimleri..getirilebileceği”..ifade..edilmiştir..Anayasa’nın..bu..hük-müne..dayanarak..18.Ocak.1984..tarihinde..çıkarılan..2972..sayılı..“Mahalli..İda-reler..ile..Mahalle..Muhtarları..ve..İhtiyar..Heyetleri..Seçimi..Hakkında..Kanun”..çıkarılmıştır..Bu..kanunun..geçici..5...Maddesi..büyükşehir..yönetiminin..hukuki..statüsünün..oy..verme..gününden..önce,..(25.Mart.1984..tarihinden..önce)..2680..sayılı..Yetki..Kanunu’da..KHK..düzenlenmesini..ön..görmektedir.125..Bu..kapsamda..8.Mart.1984..tarihinde..yürürlüğe..konan..195..sayılı..KHK..ile..büyükşehir..bele-

121 VeyselAtasoy,Türkiye’deMahalliİdarelerinYapısıveYenidenDüzenlenmesi,İstanbul,TürkDünyasıAraştırmalarıVakfı,1992,s.115.122 UğurYıldırım,“Türkiye’deSiyasiİktidarlarınBüyükşehirBelediyeleriÜzerindekiPolitikaları,”MahalliİdarelerDergisi,No:52,Temmuz1998,s.23.123 Dönmeza.g.e.,s.39.124 A.g.e.125 A.g.e.

232

diye..yönetimi..düzenlenmiştir..25.Mart.1984..tarihinde..yapılan..mahalli..idare..seçimleri..sonunda,..bu..kararnameye..dayanılarak..İstanbul,..Ankara..ve..İzmir’de..büyükşehir..belediye..yönetimleri..kurulmuştur.126

195..sayılı..KHK..kısa..bir..süre.sonra.TBMM’de..görüşülerek..27..06..1984..ta-rih..ve..3030..sayılı..Kanun’a..dönüştürülmüştür..Bu..kanun..büyükşehri..“belediye..sınırları..içinde..birden..fazla..ilçe..bulunan..şehir”..olarak..tanımladığından..büyük-şehir..kurulurken..ilçelerde..kurulmuştur.127.

İstanbul,..Ankara..ve..İzmir..Büyükşehir..Belediyelerinin..kurulmasından..sonra..19.06.1986..tarih..ve..3306..sayılı..kanun..ile..Adana..Büyükşehir..Belediyesi..kurul-muştur..Daha...sonra...18..06..1987...tarih...ve...3391..sayılı..kanunla..Bursa,..20..06..1987..tarih..ve..3398..sayılı..kanunla..Gaziantep,..20..06..1987..tarih..ve..3399..sayılı..kanunla..Konya,..07..12..1988..tarih..ve..3508..sayılı..kanunla.Kayseri..Büyükşehir..Belediyeleri..kurulmuştur.128

Antalya,..Diyarbakır,..Erzurum,..Eskişehir,..İzmit,..Mersin..ve..Samsun..Büyükşe-hir..Belediyeleri..02..09..1993..tarih..ve..504..sayılı..“Yedi..İlde..Büyükşehir..Beledi-yesi..Kurulması..Hakkında..KHK”..ile..kurulmuştur..Ancak..bunlar..kurulurken..ilçe..belediyeleri..yerine..alt..kademe..belediyelerinin..kurulması..ön.görülmüştür.129

Son..olarak..17.Ağustos.1999..tarihindeki..depremden..sonra..Sakarya..ilinde..593..sayılı..KHK..ile..Adapazarı..Büyükşehir..Belediyesi..kurulmuştur..Bu..Büyükşe-hir..Belediyesi..hukuken..var..olmasına..karşın..seçimleri..yapılmadığı..için..fiilen..örgütlenememiştir.130

126 Gül,a.g.e.,s.14.127 Dönmez,a.g.e.,s.42.128 A.g.e.s.43.129 Yıldırım,a.g.e.,s.17.130 Dönmez,“YerelYönetimlerinSorunlarınaİlişkinGenelBirDurumAnalizi,”a.g.e.,s.13.


Tablo.11..Türkiye’de..Büyükşehir..Belediyeleri

S.No: BüyükşehirAdı İlçeSayısı KuruluşTarihi KuruluşMevzuatı Açıklama

1

2

3

Ankara

İstanbul

İzmir

8

27

9

25.03.1984 KHK:195

Üçilbelediyesi25.03.1984seçimleriilebüyükşehirolarakfaaliyetebaşlamıştır.

22.03.1983tarihve195sayılıBüyükşehirBelediyelerininYönetimiHakkındaKHK9.7.1984tarihinde3030sayılıKanunlayasalaşmıştır.

4

5

6

7

8

Adana

Bursa

Gaziantep

Konya

Kayseri

2

3

2

3

2

19.06.1987

27.06.1987

27.06.1987

27.06.1987

14.12.1988

K:3306

K:3391

K:3398

K:3399

K:3508

Malihükümler1.1.1988deyürürlüğegirmiştir.




9

10

11

12

13

14

15

Antalya

Diyarbakır

Erzurum

Eskişehir

İzmit

Mersin

Samsun

3

3

4

2

2

3

4

09.09.1993 K:504

Merkezbelediyeleribüyükşehiroldu.

İlçeOluşturulmadı.

KurulanaltkademebelediyelerivesınırlarınıBakanlarKurulubelirledi.

YetkiKanunu3911

16 Adapazarı 1999 K:593

Kaynak.:.DPT;.Mahalli..İdareler..Genel..Müdürlüğü’nden,.Mustafa..Dönmez,..“Büyükşehir..Belediyelerinin..Mahiyeti..ve..Gelişimi,”..Yerel..Yönetim..ve..Dene-tim,..C..4,..No:.7,..Temmuz.1999,..s..43.

234

Tablo 12 Büyükşehir Belediyeleri Nüfusunun

Türkiye Nüfusu İçindeki Payı

Büyükşehir Nüfusu TürkiyeNüfusuna

Oranı(%)

BelediyeliNüfusa

Oranı(%)İstanbul

Ankara

İzmir

Adana

Bursa

Gaziantep

Konya

Kayseri

Mersin

Eskişehir

Antalya

Diyarbakır

Samsun

Erzurum

İzmit

8.141.163

2.917.602

2.058.972

1.033.571

1.054.796

701.801

611.329

491.000

499.452

450.204

508.840

501.794

331.801

298.756

202.003

12,96

4,65

3.28

1,65

1,68

1,12

0,97

0,78

0,80

0,72

0,81

0,80

0,53

0,48

0,32

17,00

6,09

4,30

2,16

2,20

1,47

1,28

1,03

1,04

0,94

1,06

1,05

0,69

0,62

0,42Toplam 19.803.084 31,55 41,35

Kaynak.:.DİE’den.Mustafa..Dönmez,..“Büyükşehir..Belediyelerinin..Mahiyeti.ve..Gelişimi,”..Yerel..Yönetim..ve..Denetim,..C..4,..No:.7,..Temmuz.1999,..s..44

Yukarıdaki. . Tablo.12’den.de. . görüleceği. . üzere. .1997. .Genel. .Nüfus. . Tespi-ti..sonuçlarına..göre..15..büyükşehirde..yaşayan..nüfus..Türkiye..nüfusunun..%.31’den..fazla..olmaktadır..Adapazarı..Büyükşehir..Belediyesi..bu..sayımın..yapıldığı..tarihlerde..büyükşehir..olmadığından..dikkate..alınmamıştır..Günümüz..itibari..ile..Adapazarı..Büyükşehir..Belediyesini.de..ilave..ettiğimizde..bu..oran..%.35’e..ulaşa-caktır..Tüm..büyükşehir..belediyelerinin..toplam..nüfusunun..%.41’i..ise..sadece..İstanbul’da..yaşamaktadır.


b. Büyükşehir Belediye Organları

3030..sayılı..“Büyükşehir..Belediyelerinin..Yönetimi..Hakkında..KHK’nin..Değiş-tirilerek..Kabulü..Hakkında..Kanun”un..9...Maddesi..Büyükşehir..Belediyelerinin..organlarını..düzenlemiştir..Buna..göre..Büyükşehir..Belediyesi.organları.;

(1). Büyükşehir..Belediye..Meclisi,

(2). Büyükşehir..Belediye..Encümeni,

(3). Büyükşehir..Belediye..Başkanı.

(1) Büyükşehir Belediye Meclisi

Büyükşehir. . Belediyelerinin. . Yönetimi. .Hakkındaki. . kanunun. . 10.. .Maddesi..Büyükşehir..Belediye..Meclisinin..nasıl..teşekkül..ettirileceğini..belirtmiş..ve..görev..süresinin..5..yıl..olduğunu....ifade..etmiştir..Aynı..kanunun..12...Maddesine..göre..meclis..Kasım..Mart..ve..Temmuz..ayları..başında..olağan..olarak..toplanmaktadır.

Belediye..meclislerinin..yaptığı..görevlerinin..benzerini..Büyükşehir..Belediye-lerinde.de..meclis..yapmaktadır.

(2) Büyükşehir Belediye Encümeni

3030. . sayılı. . kanunun. .13.. .Maddesinde. . “Büyükşehir. .Belediye. .Encümeni,..büyükşehir..belediye..başkanı..veya..tevkil..edeceği..şahsın..başkanlığında,..Genel..Sekreter,..büyükşehir..belediyesinin..imar,..fen,..hukuk,..hesap..ve..yazı..işleri..ve..personel..işlerini..yürüten..birim..başkanlarından..oluşur”..denilmektedir..Belediye..encümenlerinin..yaptığı..görevleri..Büyükşehir..Belediye..Encümeni.de..yapmak-tadır.

(3) Büyükşehir Belediye Başkanı

Söz..konusu..kanunun..14...Maddesine..göre..“Büyükşehir..belediye..başkanı..büyükşehir..belediye..sınırları..içindeki..seçmenler..tarafından..5..yıl..süre..ile..se-çilmektedir..Büyükşehir..Belediye..Başkanı,..belediye..başkanına..verilen..kanuni..görevler..yanında..ilçe..belediyeleri..arasında..hizmetlerin..yürütülmesinde..birlik..ve..beraberliği..sağlamakla.da..görevli..ve..yetkilidir”..denilmektedir.

Kanunun..aynı..maddesinin..devamında..büyükşehir..belediye..başkanının..di-ğer..görevleri..sayılmıştır..Bunlardan..bazıları..aşağıda..yazılmıştır.

·Büyükşehir..tüzel..kişiliğini..temsil..etmek,

·Büyükşehir..belediye..meclisi..ve..encümeninin..kararlarını..uygulamak,

·Büyükşehir..belediyesinin..gelir,..alacak,..hak..ve..menfaatlerini..izlemek..ve..tahsil..ettirmek,

·İta..amiri..sıfatı..ile..verilen..emirlerini..imza..etmek..ve..bu..konuda..yetki..vermek,

236

·Gerektiğinde..bizzat..nikah..kıymak.

Büyükşehir..Belediye..Meclisi..her..yıl..ilk..olağan..toplantısında..bir..belediye..başkan..vekili..seçmektedir..İlçe..belediye..başkanları..büyükşehir..belediye..baş-kan..vekili..seçilememektedirler.

16..maddeye..göre.de..büyükşehir..belediyesi..teşkilatı..ve..personel..işlerini..başkan..adına..ve..namına..yürütülmesinden..sorumlu..bir..Genel..Sekreter..ile..en..çok..dört..Genel..Sekreter..yardımcısı..büyükşehir..belediye..yönetiminde..bulun-maktadır.

c. Büyükşehir Belediye GörevleriBüyükşehir..Belediyelerinin..görevleri..3030..sayılı..kanunun..6/A..maddesinde..

liste..halinde..sıralanmıştır..6/B..maddesinde..ise..6/A..maddesinde..yazılmayan..görevlerin..ilçe..belediyelerince..yürütüleceği..hükme..bağlanmıştır..Büyükşehir..belediyelerinin..6/A..maddesinde..sıralanan..görevlerinden..bazıları..aşağıda..ya-zılmıştır.

· Büyükşehir..nazım..imar..planlarını..yapmak,..yaptırmak..ve..uygulamak,..ilçe..belediyelerinin..nazım..plana..uygun..olarak..hazırlayacakları..tatbikat..planlarını..onaylamak..ve..uygulanmasını..denetlemek,

· Büyükşehir..dahilindeki..meydan,..bulvar,..cadde..ve..ana..yolları..yapmak,..yaptırmak,..bakım..ve..onarımını..sağlamak..ve..kanunların..belediyelere..verdiği..trafik..düzenlemesinin..gerektirdiği..bütün..işleri..yürütmek,

· Yolcu..ve..yük..terminalleri..yapmak,..yaptırmak,..işletmek..veya..işlettirmek,

· Toptancı..halleri..ve..mezbahalar..yapmak..işletmek,

· Mezarlık..alanlarını..tespit..ve..tesis..etmek,..işletmek.

Aynı..kanunun..24...maddesi..ilçe..belediyeleri..arasındaki..ihtilafları..ve..farklı..uygulamaları..ortadan..kaldırma..görevi..büyükşehir..belediyesine..verilmiştir.

4. Yerel Yönetim BirlikleriYerel..yönetimlerin..kanunla..kendilerine..verilen..görevlerden..bir..veya..birka-

çını..ortaklaşa..yürütmek..amacı..ile..güçlerini..birleştirmek..demek..olan..birlikler..ülkemizde..Mahalli..İdareler..Hizmet..Birliği,..Köylere..Hizmet..Götürme..Birliği,..Marmara. .Belediyeler. .Birliği,. .Körfez. .Belediyeleri. .Birliği. .gibi. .değişik. . isimler..altında..kurulmuşlardır.

Bakanlar..Kurulunun..izni..ile..kurulabilen..yerel..yönetim..birliklerinin..görev,..yetki,. .maliye,. .kolluk. . işleri. .ve. .merkezi. .yönetim. . ile. .olan. . ilişkileri. .kanunla..düzenlenmektedir.131

131 Arslan,a.g.e.,s.38.


Özellikle..büyükşehir..yönetimlerinin..kurulması..ile..ilgili..çalışmaların..sonuç-lanmadığı. .1960.–.1980. .arası. .dönemde. .artan. .belediye. .hizmetlerini. .yerine..getirebilmek..için..yerel..yönetimler..birlik..kurma..yoluna..gitmişlerdir..Ancak..bu..şehirlerdeki..problemleri..büyük..ölçüde..ortadan..kaldıramamıştır.132

1913..tarihli..İdare-i..Umumiye-i..Vilayat..Kanunu’nun..145..ve..146...Maddeleri..illeri,..1580..sayılı..Belediye..Kanunu’nun133.–.148...Maddeleri..belediyelerin..ve..442..sayılı..Köy..Kanunu’nun..47..ve..48...Maddeleri..köylerin..birlik..kurmalarını..ele..almıştır.133.İdare-i..Umumiye-i..Vilayat..Kanunu..yalnız..illerin,..Köy..Kanunu.da..yalnız..köyler..arasında..birlik..kurulmasını..düzenlemektedir..Belediye..Kanunu..ise..konuyu..daha..geniş..ele..almış..il,..belediye..ve..köylerin..zorunlu..ve..seçimlik..görevlerini..birlik..kurmak..sureti..ile..ortaklaşa..yapabileceklerini..belirtmiştir.

Yerel. . yönetim. . birliklerinin. . kurulması. . ile. . ilgili. . son. . düzenleme. . 1982..Anayasa’sının..127.. .Maddesinin..son..fıkrasında.. ifade..edilmektedir..Bu..fıkra-da..“Mahalli..idarelerin..belirli..kamu..hizmetlerinin..görülmesi..amacı..ile..kendi..aralarında..Bakanlar..Kurulunun..izni.. ile..birlik..kurmaları,. .görevleri,. .yetkileri,..maliye..ve..kolluk..işleri..ve..merkezi..idare..ile..karşılıklı..bağ..ve..ilgileri..kanunla..düzenlenir”..hükmü..ile..birlik..kurulmasına..imkan..sağlanmıştır.

3030..sayılı..“Büyükşehir..Belediyelerinin..Yönetimi..Hakkında..Kanun”un..25...Maddesinde..“Büyükşehir..ve..ilçe..belediyelerin..belirli..kamu..hizmetlerinin..gö-rülmesi..amacı..ile..kendi..aralarında..veya..diğer..mahalli..idarelerle..birlik..kurma-ları..Bakanlar..Kurulunu..iznine..tabidir”..denilmek..sureti..ile..Anayasa’ya..uygun..bir..düzenleme..yapılmıştır.

Birlik..başkanlığına..belediye..başkanları..getirilebileceği..gibi..il..özel..idareleri-nin..katılması..halinde..birlik..başkanlığına..valilerde..atanabilmektedir.134

5. Yerel Yönetimlerin Görevlerini Yerine Getirme Yöntemleri

Türkiye’de. .kentleşme. .sürecinin. .başladığı. .yıllara. .kadar. .yerel. .yönetimler..olan..İl..Özel..İdareleri,..Belediyeler..ve..Köyler..kuruluş..kanunlarında..kendilerine..verilen..görevleri..kendi..mali..ve..fiziki..imkanlarla..yerine..getirebiliyorlardı..Özel-likle..belediyeler..1580..sayılı..Belediye..Kanununda..kendilerine..verilen..görevleri,..kendi..personeli,..araç.–.gereç..ve..diğer..imkanlar..ile..yapabiliyorlardı.

Kentleşme..sürecinin..hızlanması..ile..birlikte..yerel..hizmetlere..olan..talep.deki..artış..ve..çeşitlilik..meydana..gelmiştir..Taleplerdeki..bu..artışa..karşılık..yerel..yöne-timlerin..gelirlerinde,..teknik..donanımında..ve..uzman..personelinde..aynı..artış..

132 Dönmez,“BüyükşehirBelediyelerininMahiyetiveGelişimi,”a.g.e.,s.39.133 Tortop,a.g.e.,s.100.134 Oymak,a.g.e.,s.4.

238

meydana..gelmemiştir.135.Özellikle..belediyelerde..toplu..sözleşme..dönemlerinde..sendikaların..ücret..konusundaki..talepleri..nedeni..ile..yerel..yönetimler..sorumlu..oldukları..hizmetleri..daha..etkin..bir..biçimde..yerine..getirebilmek..için..son..25..yıl. . içinde..yeni. .arayışlara..girmişlerdir..Bu..arayışların..tamamı..“Özelleştirme”..adı..altında..toplanabilir..Dünyada..ve..ülkemizde..yerel..yönetimlerin..kullandıkları..özelleştirme..yöntemleri..aşağıdaki..şekilde..yazılabilir.136

·Satış..yöntemi,· İhale..yöntemi,·Yap.–.İşlet.–.Devret..yöntemi,·Kiralama..yöntemi,·Şirketleşme..ve..Ortak..Girişim..yöntemi,·Hizmet..Sözleşmesi..yöntemi,·Yönetim..Sözleşmesi..yöntemi,· İltizam..Sözleşmesi..yöntemi,·Yasal..Kurumsal..Serbestleşme..yöntemi,·Fiyatlandırma..yöntemi,·Kupon..yöntemi,·Vergi..Teşvikleri..ve..İdari..Düzenlemeler..Yöntemi,·Gönüllü..Katılım..ve..Kendi..Kendine..Yardım..yöntemi.

Bu..yöntemlerden..ülkemizde..daha..çok..ihale,..Yap.–.İşlet.–.Devret,..Kiralama..ve..Ortak..Girişim..yöntemleri..yerel..yönetimlerimiz..tarafından..kullanılmaktadır.

Belediyelerin..özelliklede..büyükşehir..belediyelerinin..yukarıda..sayılan..özel-leştirme..yöntemlerinden..bir..veya..birkaçını..kullanarak..yaptırdıkları..işler..aşa-ğıdaki..şekilde..özetlenebilir.137

· Hizmet..binalarının..temizliğinin..ihale..yolu..ile..özel..sektöre..yaptırılması,

· Çöplerin..toplanıp..taşınması..ve..mezar..kazımı,..cenaze..yıkanması,..nakli..ve..defnedilmesi,..mezarlıkların..temizliği,..bakımı,..ağaç..dikilmesi..ve..sulanması..işlerini..2886..sayılı..Devlet..İhale..Kanunu’na.(DİK)..göre..kapalı..teklif..usulü..ile..ihaleye..çıkarak..yaptırmaları,

135 EyüpZengin,“YerelYönetimlerveÖzelleştirme,”YerelYönetimveDenetim,C.4,No:10,Ekim1999,s.50.136 A.g.e.,s.51.137 A.SerapFırat,“BelediyelerdeÖzelleştirmeUygulamaları,”ÇağdaşYerelYönetimler,C.7,No:1,Ocak1998,s.79.


· Su..üretim..ve..dağıtım..projelerinin..yap.–.işlet.–.devret..yöntemi..ile..yaptı-rılması,.(İzmit..Belediyesi..yaptırmıştır)

· Şehir. . içi. .ulaşımın.. ihale. .yolu. . ile. .özel. .şirketlere..verilmesi,.(Özel. .Halk..Otobüsleri)

· Şehir..içi..raylı..sistemin..yap.–.işlet.–.devret..yöntemi..ile..yaptırılması,.(An-kara..Büyükşehir..Belediyesi..“Ankaray”ı..bu..usulde..yaptırmıştır)

· Toplu..taşıma..araçlarının..özel..şirketlere..kiralanması.(Adana..Büyükşehir..Belediyesi..yapmıştır.)

Tablo.13..Türkiye’de..Belediye..Hizmetlerinin..Yerine..Getiriliş..Yöntemleri

HizmetTürleri Belediye Karma İhaleSözleşmesi TA B C D E F G H

Maliİşler 99,2 0 0,1 0,5 0 0,2 0 0 100Temizlikİşleri 93,1 1,3 1,5 2,9 0,1 1 0 0,1 100SuDenetimi 97,5 0,2 0,3 1,4 0,1 0,2 0 0,3 100Bayındırlık 88,8 1,1 4,6 4,6 0,1 0,6 0,1 0,1 100Ulaştırma 83,6 0,4 3,1 4,7 4,9 2 0,9 0,2 100İktisadi-Ticariİşletmeler

49,3 3,7 1,9 5,4 5,4 28 1,4 0,6 100

Kaynak.:.Yerel..Yönetimler..Araştırma..ve..Eğitim..Merkezi..(YYAEM),..“Özel-leştirmenin..Yaygınlık..Durumu,”..Çağdaş..Yerel..Yönetimler,..C..7,..No:.1,..Ocak.1998,..s..95.

A.:.Belediye.Eliyle

B.:Belediye.Şirketi

C.:Belediye.ve.İhale

D.:Hizmet.Sözleşmesi

E.:İşletme.Devri

F.:Kiralama

G.:İmtiyaz

H.:Çeşitli

T.:.Toplam

Tablo.13’e..göre..belediyeler..mali..işlerinin..tamamına..yakınını..kendileri..yap-maktadırlar..Su..işlerin.de..ana..ve..büyük..pay..belediyelerin..olmakla..birlikte..kü-çük..oranlarda.da..olsa..diğer..yöntemler..aracılığı..ile..su..işi..gerçekleştirilmektedir..

240

Temizlik..işlerinde.de..oranlar..değişmekle..birlikte..durum..su..işlerinde..olduğu..gibidir..Bayındırlık..ve..ulaştırma..işlerinde..belediyelerin..payları..%.90’.ın..altına..düşmekte..diğer..yöntemlerin..payları..yükselmektedir..İktisadi.–.Ticari..İşletmeler..belediyelerin..çoğunda..bulunmamaktadır..Olanların..ise..%.50’.si..bu..işletmeleri..kendileri..çalıştırmaktadır.

6. Yerel Yönetim Kuruluşları

Yirminci..yüzyılın..son..on..beş..yılında..yerel..yönetimler..özellikle.de..belediye-ler..kendi..iktisadi..teşekküllerini..(şirketlerini)..kurmak..sureti..ile..sorumlu..olduk-ları..hizmetleri..yerine..getirmektedirler..Kurulmaya..başladıkları..tarihten..itibaren..günümüze..kadar..bu..şirketler..hakkında..değişik..kesimler..tarafından..olumlu..ve..olumsuz..eleştiriler..getirilmiştir..Belediyeler..siyasi..kuruluşlar..olduklarından..kurmuş..oldukları..şirketler..daha..fazla..dikkati..çekmekte..ve..eleştiriler..yapıl-maktadır..Bu..nedenle..yerel..yönetim..kuruluşları..olarak..belediyelerin..kurmuş..oldukları..şirketler..ele..alınmaktadır.

a. Kuruluş Nedenleri

Türkiye’de..sanayileşme..süreci..ile..başlayan..şehirlere..olan..göç..sonucunda..şehirlerin..problemleri..artmaya..başlamıştır..Mevcut..kanunların..bu..problem-lerin..çözümünde..yeterli. .olamayışı. .durumu..daha..karmaşık..hale..gelmesine..sebep..olmuştur.

Yerel..yönetimler..ve..özelde..belediyeler..sorumlu..oldukları..yerlerde..bürokra-siden..uzak,..hızlı..ve..etkin..bir..biçimde..artan..problemlere..çözüm..bulmak..amacı..ile...kendi..şirketlerini..kurmuşlardır..Bu..şirketlerin..kurulmasının..diğer..bir..nedeni.de..ticari..açıdan..karlı..olan..alanlardaki..rantın..yerel..yönetimlere..aktarılması..ve..yeni..kaynaklar..oluşturulması..olmaktadır.138

Belediye..İktisadi..Teşekkülleri..(şirketleri)..başlangıçta..ticari..ve..kar..amacı..gütmekten..çok..belediyenin..yapması..gereken..işleri..yapması..amacı..ile..kurul-muşlardır..Diğer..taraftan..belediyelerin..personel..istihdamı..657..sayılı..DMK’una..ve..1475..sayılı..İş..Kanunu!na..göre..olmaktadır..Kurdukları..şirketler..vasıtası..ile..bu..sistemin..dışına..çıkılmaktadır..Belediyedeki..siyasi..iktidar..istediği..kadar..per-soneli..istediği..ücretle..istihdam..edebilmektedir.139

b. Yasal Zemin ve Denetim

Türkiye’de. .belde. .belediyelerinden. .büyükşehir. .belediyelerine. .kadar. .tüm..belediyeler..1580..sayılı..Belediye..Kanunu’na..bağlı..bulunmaktadırlar..Bu..kanu-nun.aşağıda..sıralanan..bazı..maddeleri..“..............etmek..ve..ettirerek”,..“................

138 AliSerdar,“BelediyeİktisadiTeşekkülleri(BİT’ler),”Cumhuriyet,28Haziran2002,s.6.139 A.g.e.


yaptırmak”,. . “.................... yaptırıp. . işletmek”,. . . “....................... imtiyaz. . ver-mek”,..vb...ifadelerle..hizmet..sunumunda..belediyeler..geniş..bir..hareket..alanı..vermektedir.140

1580..sayılı..Belediye..Kanunu’nun..bazı..maddeleri.;

· 15...maddenin..5...bendi.;.“Ölenleri..muayene..etmek..ve..gömülmesine..ruh-sat..vermek..ve...................................hayvan..ölülerini..yaktırmak..ve..gömdürmek”.

· 15...maddenin...23...bendi.;.“Sokak,..meydan,..iskele,..köprü,..Pazar,..panayır..yerleri..gibi..umumi..mahalleri..daima..temiz..tutmak,..yıkamak,..temiz..sularla..sulatmak,..kışın..çamur..ve..karları..ve..buzları..kaldırtmak..ve..geçenlerin..kayma-masını..temin..eylemek.”

· 15...maddenin..26...bendinin..ikinci..paragrafı.;.“Bahçe,..tarla..bostanların..ve..umumi..yerlerin..su..birikintilerini. .kurutmak..ve..kurutturmak,..umumi..ve..hususi..havuzların..sularını..şartlara..uygun..surette..vakit..vakit..değiştirmek..ve..tazelettirmek.”

· 15...maddenin..46...bendi.;.“Yarış..yerleri..yapmak..ve..işletmek”.

· 15...maddenin..54...bendi.;.“Gençler..için..mahallin..ihtiyaç..ile..mütenasip..stadyumlar..tesis..etmek..ve..işletmek”.

· 15...maddenin..59..bendi.;.“Belediye..tiyatrosu,..sineması,..belediye..oteli..ve..gazinosu,..halk..müzeleri..ve..hayvanat..ve..nebatat..bahçeleri..yapmak..ve..idame..etmek..ve..yaptırıp..işletmek”.

· 15...maddenin..66...bendi.;.“Belediye..fırınları..yapmak..ve..işletmek”.

· 19...maddenin..1...bendi.;.“Belediye..idareleri..kanunun..kendilerine..tahmil..ettiği..vazife..ve..hizmetleri..ifa..ettikten..sonra..belde..sakinlerinin..müşterek..ve..medeni..ihtiyaçlarını..tesviye..edecek..her..türlü..teşebbüsatı..icra..ederler”.

· 19...maddenin..4/B..bendi.;..“Testilhane..ve..çöpleri..paçavra..ve..kemikleri..toplamak..teşkilatını..idare..etmek..ve..ettirmek”.

Yine..aynı..şekilde..3030..sayılı..“Büyükşehir..Belediyelerinin..Yönetimi..Hak-kında. . Kanun. . Hükmünde. . Kararnamenin. . Değiştirilerek. . Kabulü. . Hakkında-ki. .Kanunu”nun. .aşağıda. . yazılan. .bazı. .maddelerinde.de. . “................. yapmak,..yaptırmak,. . işletmek. . veya. . işlettirmek,”. . “.................... kurmak,. . kurdurmak,”..“..........................gerçekleştirilmesini..sağlamak,”..gibi..daha..açık..ifadesini..bulan..hükümler..bulunmaktadır.141

140 SadunEmrealp,DrewHogan,BelediyelerdeAlternatifHizmetSunmaYöntemleri,İstanbul,TKO-IBveIULA–EMME,1993,s.23.141 A.g.e.

242

3030..sayılı..Büyükşehir..Belediyeleri..Kanunu’nun..bazı..maddeleri.;

· 6...maddenin..c..bendi.;.“Büyükşehir..dahilindeki..meydan,..bulvar,..cadde..ve..anayolları..yapmak,..yaptırmak,.....................................”

· 6...maddenin..d..bendi.;.“Yolcu..ve..yük..terminalleri,..katlı..otoparklar..yap-mak,..yaptırmak,..işletmek..veya..işlettirmek.”

· 6...maddenin..f..bendi.;.“Yeşil..sahalar,..parklar..ve..bahçeler..yapmak,..sosyal..ve..kültürel..hizmetleri..yerine..getirtmek,..spor,..dinlenme,..eğlence..ve..benzeri..yerleri..yapmak,..yaptırmak,..işletmek..veya..işlettirmek.”

· 6...maddenin..j..bendi.;.“Çöplerin..ve..sanayi..atıklarının..toplanma..yerlerini..belirtmek,..değerlendirilmesi..ve..imhası..için..gerekli..tesisleri..kurmak,..kurdur-mak,..işletmek..veya..işlettirmek.”

Yukarıda..belirtilen..her..iki..kanundaki..kanun..maddelerinin..bu..ifadeleri..be-lediye..hizmetlerinde..alternatif..hizmet..sunma..yöntemlerinin..geliştirilmesine..imkan..hazırlamıştır..Bu..alternatif..yöntemlerin..uygulanması,..yerel..yönetimin..bir..hizmeti..doğrudan..kendisi..üretmek..yerine..bir..başka..yöntemle..sunması,..ancak..söz..konusu..hizmete..ilişkin..temel..sorumluluğunu..koruması..biçiminde..gerçekleşmektedir.

Ancak. .Belediye. .Kanunu’nun. .19.. .Maddesinde,. .belediyelerin. .hangi. .hal-lerde. .esas. .görevlerinin. .dışında. . faaliyet. .gösterebilecekleri. . açıklanmıştır..Bu..kanun. .maddesine. . göre. . belediyelerin. . aşağıdaki. . koşulları. . yerine. . getirmesi..gerekmektedir.142

·Kanuni..görevlerini..yapmış..olmak,

·Kanuni..görevlerin..dışında..yapılmak..istenen..yeni..bir. .görevin..belde.de..oturanların..ortak..ihtiyacı..olması,

·Bu..ihtiyaçların..uygar..nitelikte..bulunması.

3030. . sayılı. . Büyükşehir. . Belediyesi. . Kanunu. . ve. . 1580. . sayılı. . Belediye..Kanunu’nun..ilgili..maddelerinden..faydalanmak..suretiyle..belediyelerin..kurmuş..olduğu..şirketler..2886..sayılı..Devlet..İhale..Kanunu,..1050..sayılı..Genel..Muhasebe..Kanunu,..Sayıştay..Kanunu..gibi..kanunların..düzenleyici..denetleyici..ve..sınırlayıcı..hükümlerinden..kurutulmaktadırlar..Ayrıca..belediyeleri..denetleme..yetkisi..olan..İçişleri..Bakanlığı’nın..vesayet..denetiminin..dışına..çıkılmaktadır.143

322Tortop,a.g.e.,s.121.142143 Serdar,a.g.e.,


Belediyelerin..kurmuş..oldukları..şirketler..Türk..Ticaret..Kanunu’na..göre..ku-rulduklarından. . özel. . hukuk. . tüzel. . kişilikleri. . olmaktadırlar.. Bu. . kanun. . gereği..yönetim..ve..denetim..kurullarına..sahiptirler..Denetimleri..kendi..bünyelerinde..yapıldığı..gibi..Sanayi..ve..Ticaret..Bakanlığı..tarafından..yapılması..gerekmektedir..Ancak..uygulamada..bu..denetim..pek..fazla..yapılmamaktadır.144

c. Şirket..Türleri..ve..FaaliyetleriBelediyelerin..Türk..Ticaret..Kanunu..hükümlerine..göre..kurdukları..şirketler..

genelde..iki..çeşittir..Bunlar..Anonim..Şirket..ve..Limited..Şirketi’dir..Türk..Ticaret..Kanunu’na..göre..kurulan..şirket..türüne..göre..şirketin..sermayesi..ve..yapabileceği..iş..hacmi..mali..olarak..değişmektedir.

Sorumlu..oldukları. .bölge..halkının..nüfusunun..yüksek..olduğu..dolayısı. . ile.de..yapacağı..ve..yaptıracağı..işlerin..maliyetlerinin..yüksek..olduğu..belediyelerde..ve..büyükşehir..belediyelerinde..Anonim..Şirketler..kurulmaktadır..Kurdukları..bu..şirketler..vasıtası..ile..belediyelerdeki..ihaleleri..alabilmektedirler.

Nüfusu..ve..bütçeleri..küçük..olan..belediyeler..daha..çok..Limited..Şirket..kur-mayı..tercih..etmektedirler..Çünkü..çıktıkları..ihalelerin..bedelleri..düşük..olduğun-dan..bu..ihalelere..kurdukları..limited..şirketin..girmesi..için..yasal..açıdan..herhangi..bir..sakınca..görülmemektedir..Anonim..Şirket..için..ayıracakları..mali..kaynak..ile..kıyaslandığında..Limited..Şirket..için..ayrılan..mali..kaynak..daha..az..olmaktadır..Özellikle. . büyükşehir. . belediyelerinin. . kurmuş. . oldukları. .Anonim. . Şirketlerde,..daha..önce..kurulan..anonim..şirketler..yeni..kurulan..anonim..şirketlere..ortak..olmaktadırlar..Bir. .örnek. .olarak. . İstanbul. .Büyükşehir. .Belediyesi. .Şirketlerinin..ortaklık..payları..Tablo.14’de..görülebilir.

144 NihatYıldız,“BelediyelerdeBirlik,İşletmeveŞirketlerininKuruluşveDenetimiÜzerineBirAraştırma,”ÇağdaşYerelYönetimler,C.7,No:4,Ekim1998,s.58.

244

Tablo 14 Bazı İBŞB Şirketleri Ortaklık Payları (%)

ŞİRKETLER HİSSEDARLAR

AĞAÇA.Ş.İBŞB44

İSKİ40

İSFALTA.Ş.10

ULAŞIMA.Ş.3

İGDAŞ3

BELBİMA.Ş.İBŞB32,3909

İETT26,9814

İSKİ37,0329

İSBAKA.Ş.0,018

İGDAŞ3,5768

BEL-PETA.Ş.İBŞB50

İDOA.Ş.25

İSFALTA.Ş.25

BELTURA.Ş.İBŞB99,5

İSTONA.Ş.0,1

KİPTAŞ0,2

HAMİDİYE0,1

KÜLTÜRA.Ş0,1

BİMTAŞİBŞB70,5

İSKİ28,57

HAMİDİYE0,72

HALKEKMEKA.Ş.İBŞB

99,94881HAMİDİYE0,00886

HAMİDİYEİBŞB55,02

İDOA.Ş.0,05

İGDAŞ0,02

İSKİ44,88

İSTONA.Ş.0,02

İDOA.Ş.İBŞB94,397

İETT5,592

HAMİDİYE0,005

İSTONA.Ş.0,004

İSBAKA.Ş.0,001

İGDAŞ İBŞB94,46

İETT5,46

HAMİDİYE0,03

İSBAKA.Ş.0,01

İST.İMARLTDŞTİ.0,02

İSBAKA.Ş.İBŞB99,337

İSKİ0,094

İETT0,059

İSFALTA.Ş.İBŞB98,056

İETT1,00

İSTAÇA.Ş.İBŞB97,8844

İETT1,6890

İGDAŞ0,0034

İDOA.Ş.0,0210

BELPET0,4022

İSTONA.Ş.İBŞB69,045

İETT0,3

İSKİ30,035

KİPTAŞİBŞB

99,07273İSTONA.Ş.0,0014

BELPET0,1364

İSTAÇA.Ş.0,0259

İSFALTA.Ş.0,1091

KÜLTÜRA.Ş.İBŞB99,87

HALKEKMEK0,008

İSBAKA.Ş.0,001

İSFALTA.Ş.0,005

SAĞLIKA.Ş.İBŞB20

ULAŞIMA.Ş.20

İGDAŞ20

İSFALTA.Ş.20

İSTAÇA.Ş.20

SPORA.Ş. İBŞB99,68

İSFALTA.Ş.0,14

İSBAKA.Ş.0,04

HALKEKMEK0,08

ULAŞIMA.Ş.İBŞB99,743

İETT0,15

İDOA.Ş.0,056

İSBAKA.Ş.0,039

KÜLTÜRA.Ş.0,012

Kaynak.:.İBŞB..Kaynak..Geliştirme..ve..İştirakler..Daire..Başkanlığı,..Faaliyet..ve..Tanıtım..El..Kitabı,..Mayıs..2000’ın..değişik..sayfalarındaki..bilgilerinden..derlen-miştir.

Not:.Şirket..hisselerinin..%.100’e..ulaşmadığı..şirketlerde..diğer..hisseler..işçe..belediyeleri..veya..bazı..özel..kuruluşlara..aittir.


Belediyelerin..gerek..anonim..şirket..gerekse..limited..şirket..olarak..kurdukları..şirketler..vasıtası..ile..sorumlu..oldukları..hizmetleri..yerine..getirmelerinin..çeşitli..avantajları..bulunmaktadır..Her..şeyden..önce.piyasa..mekanizmasının..gerektirdiği..esneklik..ve..talebe..hızlı..cevap..verme..ihtiyaçlarının..ön..plana..çıktığı..hizmetler-de,..işleri..yavaşlatıcı..bürokratik..denetim..mekanizmalarının..azaltılması..sağlan-maktadır..Bir..başka..avantaj..ise,..yerel..yönetimlerin..bağlı..bulunduğu..personel..politikasına..kıyasla..daha..rekabetçi..bir..istihdam..politikası..uygulayabilmeleri..ve..bu..yolla..daha..nitelikli..insan..gücünü..bünyelerinde..toplayabilmeleridir.145.Bir..örnek..verilirse..1986..yılından..beri..İBŞB’nin..kullandığı..araçların..tüm..akaryakıt..ihtiyacı..İSBAK..A.Ş...tarafından..karşılanmaktaydı..Büyükşehir..Belediyesi..tarafın-dan..ödemelerde..aksama..ve..gecikme..olduğunda..bile..İSBAK..A.Ş...akaryakıt..vermeyi..hiç..aksatmadan..sürdürmüştür..2002..yılı..için..açılan..akaryakıt..ihalesini..BP-SHELL..ortaklığı..kazandı..Yılın..ilk..ayları..olmasına..rağmen..çeşitli..nedenler-den..dolayı..İBŞB..aldığı..akaryakıt..bedelini..ödemede..gecikme..yapınca..BP-SHELL..şirketi..akaryakıt..verilmesini..hemen..kesmiştir..Ancak..ödeme..yapıldıktan..sonra..akaryakıt..verilmesine..tekrar..başlanmıştır..Bu..durum..belediyede..işlerin..ister..istemez..aksamasına..yol..açmıştır.

Diğer..taraftan..belediyelerdeki..müdürlükler..büro..malzemeleri..gibi..sarf..mal-zemeleri..ile..hesap..makinesi,..bilgisayar..ve..yazıcısı..gibi..bazı..acil..ihtiyaçlarını..bu..şirketler..vasıtası..ile..kolayca..temin..edebilmektedirler.

Şirketler. . personellerine. . verecekleri. . ücret. . ve. . sosyal. . haklar. . konusunda..oldukça. .bağımsız. .hareket. .edebilmektedirler..Yönetim..kurullarının. .alacakları..kararlarla..ücret..konusunda..özel..sektör..ile..rahatça..rekabet..edebilmektedirler..Bu.da..özel..sektörden..eleman..alabilmelerini..sağlamaktadır...

Yukarıda..açıklananlar..doğrultusunda..1980’li..yıllarda..özelleştirmenin.de..alt..yapısını..teşkil..eden..hızlı..bir..şirketleşme..dönemi..yaşanmış,..irili..ufaklı..belde..ya.da. .büyükşehir. .belediyesi. .olmasına. .bakılmaksızın. .birçok. .belediye. .şirket..kurmuştur.146

Belediye..tarafından.şirketin..kurulmasından..sonra,..belediyece..yürütülmekte..olan..bir..faaliyet,..belediye..encümeni..veya..meclisi..kararı..ile..bu..belediye..şir-ketine..ihale..edilmekte,..böylece..prosedüre..dayalı..işlemlerde..artış..sağlanırken..yükselen..maliyet..“nasıl..olsa..hizmet..gelirini..alacak..olan..şirket..belediyenindir”..mantığı. . ile. . normal. . karşılanabilmektedir.. DİK’nun. . kısıtlamalarını. . aşabilmek,..

145 İstanbulBüyükşehirBelediyesi,“Şirketler,”KurumsalYapı,Http://www.ibb.gov.tr/,(13.09.2000).146 Fırat,a.g.e.,s.80.

246

işlem..ve..harcama..serbestiye.ti..kazanmak..için..şirketlerin..kurulmasına..devam..edilmiştir.147.

Belediye..yönetimleri..sorumlu..oldukları..işleri..ve..hizmetleri..kurdukları..şir-ketler..vasıtası..ile..yerine..getirmeleri..daha..önce..bu..işleri..yapan..özel..sektör..şirketlerini..güç..durumda..bırakmıştır..Belediye..şirket..sayısının..ve..faaliyet..gös-terdikleri..alan..sayısının..artmaya..devam..etmesi..özel..sektörü..değişik..arayışlara..itmiştir..Özellikle..belediye..yönetimi..ile..merkezi..hükümetin..farklı..siyasi..partiler..tarafından..yönetildiği..1995..yılı..sonrasında..belediye..şirketleri..hakkındaki..şi-kayetler. .Sayıştay. .ve. .merkezi. .hükümet. .üzerinde. .yoğunlaşmıştır..Belediyele-rin. .kurdukları. .şirket. .sayısını. .arttırmalarına. .karşın. .artan. .şikayetler. .üzerine..1995..yılından..itibaren..şirketlerin..kurulmalarına..bazı..sınırlamalar..getirilmeye..çalışılmış,. .bu. .amaçla. .bu. . şirketlerin. .belediyelerde. . ihaleye. .girmeleri. .ve. . iş..almaları. .konusunda..ayrıcalıklı. .konumlarını. .önlemeye..yönelik. .düzenlemeler..yapılmıştır.148.

Belediye..şirketlerinin..kurulmasına..yönelik..getirilen..düzenlemeler..arasında;..27..11..1994..tarih..ve..22124..sayılı..Resmi..Gazete’de..yayımlanan..4046..sayılı..Özelleştirme..ile..ilgili..kanun..hükümleri..uyarınca..belediyelerin..şirket..kurma-ları,..kurulmuş..şirketlere..ortak..olmaları..ve..sermaye..artırımında..bulunmaları..Bakanlar..Kurulunun..iznine..tabi..tutulmuştur..Bu..kanun..hükmü..çıkmadan..önce..İçişleri..Bakanlığı..7..7..1994..tarih..ve..612..sayılı,..4..8..1994..tarih..ve..716..sayılı..genelgeler..ile..belediyelerin..şirket..kurmalarına..engel..olmuştur..Daha..sonra.da..İçişleri..Bakanlığı..19..1..1995..tarih..ve..55065..sayılı..genelgeyi..yayımlamıştır..Söz..konusu..kanun..ile..bu..uygulama..yasal..hale..getirilmiştir.149

Bu..konuda..yapılan..son..düzenlemeler..İçişleri..Bakanlığı’nın..yayınlamış..ol-duğu..12..12..2000..tarih..ve..B050MAH0740001./.47539..sayılı..genelgesi..ile..19..12..2000..tarih..ve..B050MAH0740001./.47577..sayılı..genelgesi..olmuştur..Birinci..genelge..ile..belediye..personelinin..yönetim..ve..denetiminde..yer..aldığı..şirketle-rin,..bu..belediyeler..tarafından..açılan..ihalelere..katılmaları..yasaklanmıştır..İkinci..genelge.de..ise..belediyelerin..birlik,..şirket..ve..iştiraklerinden..ihale..yapılmaksızın..ihtiyaçlarını..temin..etmeleri..yasaklanmıştır..İçişleri..Bakanlığı’nın..her..iki..genel-gesi.de..ekler..kısmında..görülebilir.

Haklarındaki..olumlu..ve..olumsuz..eleştirilere..ve..merkezi..yönetimin..getirdiği..sınırlamalara..rağmen..gerek..1580..sayılı..kanunun..gerekse..3030..sayılı..kanunun..tanıdığı..imkanlar..ve..yukarıda..belirtilen..avantajlardan..dolayı..Türkiye’de..yerel..

147 A.g.e.,s.81.148 NihatYıldız,a.g.e.149 İsmailDestan,“27Mart1994–95TarihleriArasındaMerkeziİdareTarafındanBelediyelerÜzerin-deYürütülenUygulamalar,”MahalliİdarelerDergisi,No:19,Şubat–Mart1995,s.6.


yönetimler..kısa...zamanda..şirket..kurma..yoluna..gitmişlerdir..Anonim..Şirket,..Limited..Şirket..şeklinde..faal..ve..gayri..faal..olmak..üzere..Belediyelerin..517,..Özel..İdarelerin..185..ve..Birliklerin..14..tane..olmak..üzere..716..tane..yerel..yönetim..şir-keti..bulunmaktadır.150.Bu..şirketlerin..yerel..yönetimlere..ve..illere..göre..dağılımı..ekler..kısmında...görülebilir..Mahalli..idarelerin..şirketleşmesinde..üç..büyükşehir.de..İzmir’de..54,..İstanbul’da..38..ve..Ankara’da..25..olmak..üzere..toplam..117..şirket..kurulmuştur..Yerel..yönetimlerin.6..şirketinden..biri..bu..üç..büyükşehire..düşmektedir.151.Sayıştay..Belediye..Grup..Şefliği’nce..15..büyükşehir..belediyesinde..yapılan..bir..araştırma.da..bu..belediyelere..bağlı..104..şirketin..bulunduğu..saptan-mış..olup..bunlardan..18’inin..İstanbul,..17’sinin..Ankara,..16’sının..İzmir,..9’unun..Kayseri..Büyükşehir..Belediyelerine..ait..olduğu..tespit..edilmiştir.152..

150 MustafaTekmen,“MahalliİdarelerinİktisadiTeşebbüsleri,”MahalliİdarelerDergisi,Kasım–Aralık1996,Sayı:34,s.54.151 Ibid.,s.57.152 AliSerdar,“BelediyeİktisadiTeşekkülleri(BİT’ler)-2-,”Cumhuriyet,29Haziran2002,s.6.

248

Tablo 15 Türkiye’de Büyükşehir Belediyelerin Şirket Sayıları ve Sermayeleri

BÜYÜKŞEHİRBELEDİYELERİ ŞİRKETSAYILARI SERMAYE

(MilyonTL)BELEDİYEPAYI

(%)

ANKARA 16 5.677.662 83.6

İZMİR 15 14.875.000 75.7

İSTANBUL 18 127.581.600 94.8

BURSA 4 21.000 94.4

İZMİT 5 2.966.016 93.1

ANTALYA 5 1.220.000 96.9

ADANA 7 6.232.000 93.6

DİYARBAKIR 1 280 -

GAZİANTEP 4 20.000 76.1

ESKİŞEHİR 2 8.000 43.8

KAYSERİ 9 2.524.500 23.3

ERZURUM 1 35.000 98.0

KONYA 7 782.600 18.9

MERSİN 6 326.370 10.2

SOMSUN 4 106.000 95.3

Toplam 104 162.376.028 90.0

Kaynak.:Adnan..Keskin,..“BİT’lere..Sayıştay..Freni,”..Radikal,..23.Temmuz.2001,..s..5.

Yukarıdaki..tabloda..ve..Sayıştay..araştırmasında..belediyelerin..şirket..sayıları-nın..farklılık..göstermesinin..nedeni;.Belediyelerin..faaliyet..göstermeyen..şirketlerini..olumsuz..etki..olmaması..için..resmi..olarak..kapatmamalarından..kaynaklanmaktadır..Bazı..kaynaklar..bu..şirketleri..var..olarak..kabul..etmektedir.

.Yerel..yönetimler..içinde..belediyeler..en..fazla..şirkete..sahip..yerel..yönetim..bi-rimleridir..Belediyelerin..sahip..olduğu..şirketlerden..187’si..A.Ş...51’ide..Limited..Şirket..statüsündedir..Daha..önce..kurulan..Anonim..Şirketlerden..50’si..Limited..şirketlerden..12’si..daha..sonra..kapanmıştır..Belediye..şirketleri..genellikle..hizmet..sektörü..içinde..ancak..ticari..ve..çok..değişik..dallarda..faaliyette..bulunmaktadırlar.153

153 Tekmen,a.g.e.,s.58,59.


Yapılan..bir..araştırma..sonuçlarına..göre..belediye..başkanlarının..önemli..bir..kesiminin,..belediyelerin..birlik,..işletme..veya..şirketlerini..hizmetin..daha..çabuk..ve..etkili..yapılabilmesi..ya.da..merkezi..yönetimin..ağır..bir..vesayeti..ve..mevzuat..yetersizlikleri..karşısında..hizmet..üretebilme..aracı..olarak..gördükleri..için..oluş-turdukları.ortaya..çıkmıştır..Aynı.araştırmada..belediye..başkanlarının..%.80’inin..farklı..nedenlerle.de..olsa..belediyelerin..birlik,..işletme..veya..şirket..kurmaların-dan..yana..bir..eğilim..içinde..oldukları..anlaşılmıştır.154

Sonuç..olarak..yerel..yönetimler..ve..özellikle.de..belediyeler..ne..bir..şirkete..kaynak..aktarmak..için..kurulmuştur,..ne.de..sahip..oldukları..kaynakları..işçilerine..aktarmak..için..kurulmuştur..Yerel..yönetimlerin..sorumluluğu..tüm..belde..halkına..karşıdır.155

154 Yıldız,a.g.e.,s.67,68.155 Zengin,a.g.e.,s.54.

yerel yÖnetİmler okulu ders kİtabi - saadet · 2018-12-30 · genel merkez mahallİ İdareler...

Documents