Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianiecałości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postacijest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną,a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innympowoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakamifirmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawartew tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnejodpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualnenaruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz WydawnictwoHELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualneszkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-WójcickaProjekt okładki: ULABUKA

Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.

Wydawnictwo HELIONul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICEtel. 32 231 22 19, 32 230 98 63e-mail: onepress@onepress.plWWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Drogi Czytelniku!Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adreshttp://onepress.pl/user/opinie/newco2Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

ISBN: 978-83-246-5663-9

Copyright © Helion 2012

Printed in Poland.

• Kup książkę• Poleć książkę • Oceń książkę

• Księgarnia internetowa• Lubię to! » Nasza społeczność

Spis tre�ci

Wst�p do wydania pierwszego 11

Wst�p do wydania drugiego 17

CZ��� I. POZNAJEMY RYNEK

1. Cechy inwestycji 21Horyzont czasowy inwestycji 21Dopuszczalny poziom ryzyka 24Oczekiwana stopa zwrotu 26Wp�yw wielko�ci inwestowanych �rodków 27Wiedza i do�wiadczenie inwestora 28Minimalizacja kosztów inwestycji 29

2. Dost�p do informacji 31Przez internet 31Bazy EBI i ESPI 40�ród�a drukowane 42Telewizja i teletekst 45NewConnect Convention 46

6 NewConnect — nowa szansa na du�e zyski

3. Cechy szczególne rynku 49Etapy rozwoju przedsi�biorstwa 49Metody wyceny przedsi�biorstw 51Efektywno�� rynku 52Charakterystyka rynku NewConnect 53Wska�nik Growth Indicator 57Przechodzenie na rynek g�ówny 60Dobre praktyki spó�ek 61Uczestnicy rynku NewConnect 63

4. Organizacja rynku NewConnect 67System notowa� Warset 67Rodzaje notowanych walorów 69Nazwy i kody walorów 71Rodzaje systemów notowa� 71Podzia� sektorowy walorów 72Indeks rynku NewConnect 73Inne indeksy i segmenty 74Harmonogram sesji 76Rodzaje zlece� i ich sk�adanie 77Rozliczanie transakcji 79Arkusz zlece� 80Dopuszczalne zmiany kursu na sesji 83Wyniki notowa� 84Rónice pomi�dzy NewConnect a rynkiem g�ównym 85

Spis tre�ci 7

CZ��� II. WPROWADZAMY NOW� SP�K�

5. Wymogi dopuszczeniowe dla spóek 89Dla jakich spó�ek jest rynek NewConnect? 89Warunki do spe�nienia przez kandydatów 91Obowizki informacyjne 94

6. Debiut na NewConnect 97Trzy drogi na rynek 97Poszczególne etapy 100Publiczny dokument informacyjny 103Koszty debiutu i notowa� 107

7. Organizacje wspierajce debiutantów 109Autoryzowany doradca 109Animator rynku lub market maker 111Ranking autoryzowanych doradców 112Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych 113Kto zarabia na debiucie? 116

8. Przepisy prawne 119Podstawowe akty prawne 119Regulacje obowizujce na rynku NewConnect 121

8 NewConnect — nowa szansa na du�e zyski

CZ��� III. INWESTUJEMY NA NEWCONNECT

9. Proste strategie inwestycyjne 125Dystans wobec rynku 125Na�ladownictwo 129U�rednianie 130Uwzgl�dnienie cykli koniunkturalnych 131Wykorzystanie danych statystycznych 132Strategia „my�liwego” 133Wykorzystanie rónicy kursów sprzeda — kupno 134Zlecenia czekajce na okazj� 134Pod wywiady prezesów w telewizji CNBC Biznes 135W oparciu o rankingi i obroty 135Podzia� lub scalenie akcji 137Skup akcji 137

10. Strategie przydatne na NewConnect 139Kupno akcji na rynku pierwotnym 139Kupno akcji na pierwszej sesji notowa� 141Spekulacje oparte na informacjach 143Gra w oparciu o sygna�y z analizy technicznej 145Unikanie spó�ek zagroonych upad�o�ci 147

11. Manipulacje giedowe 151Wynikajce z organizacji rynku 151Stosunek GPW do notowanych spó�ek 154Wp�yw gazety „Parkiet” 156Manipulacje analityków 156Raporty spó�ek gie�dowych 160

Spis tre�ci 9

Emisje prywatne 166Manipulacje inwestorów 166Przewinienia biur maklerskich 168Telewizyjna propaganda 169

12. Obni�anie ryzyka inwestycji 173Inwestowanie w oparciu o analiz� techniczn 173Inwestowanie w oparciu o analiz� fundamentaln 174Inwestowanie w oparciu o p�ynno�� 177Ograniczanie strat 178Zarzdzanie gotówk 180Zarzdzanie ryzykiem 183

13. Przykady inwestycji 189Krótkoterminowa inwestycja w akcje 189D�ugoterminowa inwestycja w akcje 191�apanie okazji fundamentalnych 193Spekulacja na prawach poboru 194Zarabianie na akcjach spó�ek groszowych 195

14. Uniwersalny program Gieda 2012 11.0 197Zarzdzanie danymi 198Analiza fundamentalna 200Analiza techniczna 209Inne analizy 215Portfele inwestycyjne 227

Zako�czenie do wydania pierwszego 231

Zako�czenie do wydania drugiego 235

10 NewConnect — nowa szansa na du�e zyski

DODATKI

A. Lista autoryzowanych doradców 239

B. Lista dystrybutorów informacji i raportów ze spóek 245

Manipulacje giedowe 11

Wynikajce z organizacji rynkuNa pocztek rozwaa� o manipulacjach proponuj� przyjrze� si� zasa-dom, na jakich dokonuje si� transakcji w systemie Warset. Powinnyone uniemoliwia� dokonywanie jakichkolwiek manipulacji. A jak jestw rzeczywisto�ci?

Kurs zamkni�cia sesjiKurs zamkni�cia sesji jest bardzo wany, poniewa wiele rozlicze�finansowych jest dokonywanych w oparciu o niego. Poza tym kurs za-mkni�cia jest kursem odniesienia dla nast�pnej sesji. Dlatego na rynkus inwestorzy zainteresowani tym, aby na sam koniec sesji podcign�kurs lub zbi� go w dó�. Takich manipulacji dokonuj g�ównie duziinwestorzy, bo tylko oni dysponuj odpowiednimi �rodkami. Je�li duyinwestor skupuje akcje jakiej� spó�ki, to powoduje to wzrost kursuw czasie sesji. Aby nast�pnego dnia nie p�aci� wi�cej, wspomnianyinwestor daje na otwarcie dogrywek due zlecenie sprzeday i zbijakurs z powrotem. Dysponujc duym kapita�em, moe w ten sposóbrobi� z kursem zamkni�cia danej spó�ki, co chce.

Kurs pierwszej transakcji na dogrywkach jest ko�cowym kursemzamkni�cia w danym dniu. Oznacza to, e kupujc jedn akcj� g�ównejspó�ki na rynku, mona wyra�nie zmieni� kurs zamkni�cia tej spó�kioraz indeksu, w sk�ad którego wchodzi. Je�li b�dziemy chcieli, abykursy spad�y, to dajemy zlecenia sprzeday, a gdy chcemy, aby ros�y

152 Inwestujemy na NewConnect

— zlecenia kupna. Najlepiej, gdy takie zlecenia wprowadzimy w ostat-niej chwili tu przed rozpocz�ciem dogrywek. Moment z�oenia zlece�jest istotny, poniewa wane jest, aby inni uczestnicy rynku nie zdyliz�oy� zlece� przeciwstawnych. Na dogrywkach moemy dokonywa�transakcji tylko po sta�ej cenie równej kursowi otwarcia dogrywek.Je�li kto� zmanipuluje ten kurs odpowiednim zleceniem, to nie b�dzieju moliwo�ci jego zmiany. Pomimo e przez wiele godzin kurs by�notowany w systemie cig�ym i móg� si� zmienia� w dopuszczalnychwide�kach (na NewConnect to +/– 20%), to raptem po zmanipulowaniujego warto�ci przez ostatnie 5 minut sesji mamy kurs sztywny, któregonie zmieni ju adne zlecenie. Jest to tak jaskrawe oszustwo, i niema co si� dziwi�, e polska gie�da nazywana jest „szulerni”.

Zlecenia, których g�ównym celem jest manipulowanie kursem, sprawnie zabronione, jednak nie s�ysza�em o przypadku, aby komu� toudowodniono i go za to skazano. A szkoda wyrzdzana przez takieustalanie kursu jest ogromna. O ile mona zmieni� kurs zamkni�ciaod stanu sprzed dogrywek?

12 listopada 2008 roku uda�o si� dzi�ki tej manipulacji zmniejszy�wielko�� zmiany indeksu WIG20 z –9% do –5%, czyli o 4%. Dokona�tego poprzez due zlecenie inwestor zagraniczny. Jednak KNF niedopatrzy�a si� w tym zdarzeniu adnej manipulacji. Taka nag�a zmianawarto�ci indeksu spowodowana przez manipulacje na otwarciu dogry-wek nazywana jest przez inwestorów cudofiksem.

Inne gie�dy nie urzdzaj dogrywek, uwaajc, e czasu do zawiera-nia transakcji w cigu dnia jest pod dostatkiem i te dodatkowe 5 minutnie jest do niczego potrzebne. Poza tym na niektórych gie�dach kurszamkni�cia jest obliczany jako warto�� �rednia z transakcji zawartychw cigu kilku ostatnich minut. Te mechanizmy prawie uniemoliwiajmanipulowanie kursem zamkni�cia sesji.

Od 1 wrze�nia 2006 roku s zmniejszone kroki notowa� walorów.Dzi�ki temu moliwo�� manipulacji kursem zamkni�cia troch� zma-la�a, ale nadal istnieje. Z powodu wielokrotnej krytyki dogrywek prezesGPW obiecywa� ich likwidacj� w najbliszej przysz�o�ci i ustalanie

Manipulacje gie�dowe 153

kursów zamkni�cia w oparciu o �redni warto�� kursów z ostatnich kilkuminut, ale ostatnio znowu upiera si� przy zachowaniu dogrywek, mo-tywujc to duymi obrotami w tej cz��ci sesji. Jednak mimo likwidacjidogrywek obroty te by przecie nie znikn��y, pojawi�yby si� tylkow ostatnich minutach trwania sesji. Czym wi�c wyt�umaczy� upór pre-zesa? Zamiast zasadniczej zmiany, która ograniczy�aby wp�yw speku-lantów na kurs zamkni�cia sesji, prezes proponuje skrócenie czasusk�adania zlece� na dogrywki do pi�ciu minut. By�aby to nic niezna-czca zmiana.

Zlecenia karnetoweAby u�atwi� inwestorom sk�adanie zlece�, system Warset umoliwiask�adanie ca�ego zestawu (karnetu) zlece� jednocze�nie. Okaza�o si�,e jest to wspania�e narz�dzie do manipulowania kursami. Wystarczyprzygotowa� karnet zawierajcy sprzeda po PKC akcji g�ównych spó�ekwchodzcych w sk�ad indeksu. Wprowadzenie go na rynek spowodujeduy spadek indeksu wynikajcy z aktualnego arkusza zlece�. Takiezagroenie istnieje przede wszystkim na rynku g�ównym. W przypadkurynku NewConnect nikt nie gra na spadek indeksu NCIndex (indeksrynku NewConnect), poniewa na tym rynku nie ma instrumentów po-chodnych, wi�c spadek indeksu nie przynosi nikomu bezpo�rednichkorzy�ci. Poza tym w sk�ad indeksu NCIndex wchodz prawie wszyst-kie spó�ki znajdujce si� na rynku, co powoduje, e maksymalny udzia�w portfelu indeksu jednej spó�ki nie przekracza 4% jego warto�ci.

Inwestowanie na rynku naraonym na zlecenia karnetowe znacz-nie zwi�ksza ryzyko inwestycji. Poza tym zlecenia takie wprowadzajnierówno�� w�ród uczestników rynku, poniewa s domen raczej du-ych inwestorów.

Teoretyczny kurs otwarciaZlecenia na sesj� mona sk�ada� od godziny 8. Nie s one realizowane odrazu, poniewa sesja nie rozpoczyna si� o tej godzinie. Zlecenia temona w kadej chwili anulowa�. W oparciu o nie s ustalane teoretyczne

154 Inwestujemy na NewConnect

kursy otwarcia (TKO) dla poszczególnych walorów oraz warto�� in-deksów. Taka sama sytuacja zachodzi przed rozpocz�ciem dogrywek.Mamy wi�c doskona�e narz�dzie do wprowadzania w b�d mniej do-�wiadczonych inwestorów. W ostatniej minucie przed rozpocz�ciemsesji lub dogrywek wycofywanych jest wiele zlece�. Okazuje si� wtedy,e obraz rynku jest inny, ni sugerowa�y TKO.

TKO nieraz wykorzystywane s do wymuszania sk�adania zlece�obronnych. Na przyk�ad sugerowanie silnego spadku powoduje, eposiadacze akcji danej spó�ki z�o zlecenia kupna, aby dokupi� tanichakcji. Sam nieraz musia�em sk�ada� takie zlecenia. Je�li jednak z�oysi� je z odpowiednim limitem ceny, to gdy presja spekulantów zniknie,bo wycofaj oni swoje zlecenia, mona równie wycofa� w�asne zlece-nie, poniewa nie zostanie ono zrealizowane.

TKO mona wykorzysta� do badania poday lub popytu. Je�lichcemy zorientowa� si�, ile akcji jest po stronie poday przed sesj,to moemy z�oy� odpowiednie zlecenie kupna. Oczywi�cie nie jestono realizowane, poniewa jeszcze nie rozpocz��a si� sesja. W oparciuo nasze zlecenie ustalany jest teoretyczny kurs otwarcia, który wska-zuje, o ile wzrós�by kurs akcji tej spó�ki, gdyby popyt na nie osign�wysoko�� naszego zlecenia. W ten sposób mona znale�� spó�ki naj-bardziej podatne na wzrost kursu. Trzeba jednak uwaa�, aby w por�anulowa� tego typu zlecenie przed rozpocz�ciem si� sesji. Badaniepopytu jest trudniejsze, poniewa trzeba mie� akcje badanej spó�ki,aby z�oy� zlecenie sprzeday.

TKO stosuje si� równie na innych gie�dach. Aby TKO nie wpro-wadza�y inwestorów w b�d, nalea�oby zastosowa� jakie� ograniczenia,na przyk�ad uniemoliwienie anulowania z�oonych zlece� na pi��minut przed rozpocz�ciem sesji.

Stosunek GPW do notowanych spóekGPW jest instytucj, której byt zaley od notowanych spó�ek. Spó�ki,niczym klienci w sklepie, powinny by� traktowane przychylnie. Jednaknie zawsze tak jest. Kilka lat temu kapita� akcyjny spó�ek sk�ada� si�

Manipulacje gie�dowe 155

z akcji, których cena nominalna nie mog�a by� nisza ni 1 z�. Powo-dowa�o to odpowiednie prze�oenie na kursy akcji na rynku, którychwarto�� tylko czasami spada�a poniej 1 z�. Spotyka�o to przewaniespó�ki ma�e, s�abe, nieraz b�dce na granicy bankructwa.

Jednak nasi organizatorzy rynku finansowego lubi si� czym� wyka-za� i wprowadzili zmiany. Po zmianach najnisza cena nominalna moewynosi� 1 gr. Nikt jednak si� nie zastanowi�, jakie to spowoduje zmianyna rynku. Spó�ki skrz�tnie wykorzysta�y nowe zasady zatwierdzoneprzez KNF i wprowadzone przez gie�d�. Zacz��y dokonywa� splitówakcji, s�usznie wychodzc z za�oenia, e wi�cej akcji o niszym nomi-nale spowoduje wi�ksz p�ynno�� i �atwiejszy dost�p do akcji dladrobnych inwestorów. Niektóre spó�ki wykorzysta�y te zmiany, wy-puszczajc kilka nowych emisji z prawem poboru z cen niekiedyrówn nawet 1 gr.

Skutek by� taki, e kursy tych spó�ek na sesji ros�y o 100% (zmianakursu z 1 gr na 2 gr) lub spada�y o 50% (zmiana kursu z 2 gr na 1 gr). Tozacz��o mocno psu� statystyk� sesji i denerwowa� zarzd gie�dy. Alekto by� temu winien? Przecie to by�y skutki b��dów GPW i KNF.

W ko�cu gie�da znalaz�a wyj�cie z sytuacji. Takie spó�ki zosta�y wpi-sane na tak zwan List� alertów, karnie usuni�te z notowa� cig�ych,z indeksów, je�li mia�y wp�yw na jaki� indeks, i przeniesione do noto-wa� jednolitych. Powsta� wi�c klasyczny przypadek karania kogo� zaw�asne b��dy.

Na rynku NewConnect pojawi� si� inny problem. Coraz wi�cej spó�ekpokazywa�o s�abe wyniki, a to przek�ada�o si� na cigle spadajcy indeksNCIndex. Psu�o to wizerunek gie�dy i zaprzecza�o twierdzeniom jej za-rzdu, e NewConnect to wielki sukces naszego rynku kapita�owego.Latem 2012 roku wprowadzono wi�c dwa nowe segmenty: segmentNC HLR i NC SHLR, do których przeniesiono 123 najgorsze spó�ki.W ten sposób pozbyto si� wp�ywu notowa� kursów tych spó�ek naindeks NCIndex. Dodatkowo za drobne uchybienia (na przyk�ad brakopinii o raporcie okresowym) zawieszono notowania 14 spó�ek oraz wpro-wadzono moliwo�� karania emitentów do wysoko�ci 20 000 z�. Kar�

156 Inwestujemy na NewConnect

w wysoko�ci 5000 z� zap�aci�o sze�� spó�ek, a w wysoko�ci 10 000 z� —osiem spó�ek. Oczywi�cie kary te pomniejsz zyski spó�ek, czyli zap�acje faktycznie akcjonariusze tych spó�ek.

Wpyw gazety „Parkiet” „Parkiet” jest jedyn gazet ca�kowicie po�wi�con gie�dzie. Dlategoma znaczny wp�yw na inwestorów. Czasami jest to wykorzystywanedo wywierania na nich presji. Do tre�ci samych artyku�ów nie mamzastrzee�. Presja wywierana jest bardziej delikatnie.

Mona by na ten sam temat napisa� artyku� o wymowie pozytywnej,jak i negatywnej. Obydwie wersje b�d zawiera� fakty. Jednak w�a�ci-wy ich dobór i komentarz mog wywo�a� oczekiwane wraenie.

Niektóre artyku�y s aktualne przez d�uszy czas, zw�aszcza je�liporuszaj sprawy bardziej ogólne. Majc przygotowane takie materia�y,wystarczy zadba� tylko o w�a�ciwy moment ich publikacji. Gazeta „Par-kiet” stopniowo traci na znaczeniu. Dzieje si� tak z dwóch powodów:za gazet� trzeba p�aci�, natomiast informacje z internetu mamy za darmo,oraz z powodu silnego rozwoju serwisów internetowych.

Manipulacje analitykówTak zwani analitycy to na naszym rynku przewanie maklerzy pracuj-cy w jakim� biurze maklerskim lub inne osoby powizane z jak� in-stytucj rynku finansowego. Z racji zajmowanego stanowiska nie s oniobiektywni. Oprócz maklerów mamy na rynku równie doradców in-westycyjnych, ale ze wzgl�du na swoj dobr opini� nie chc oni wy-powiada� si� na temat sytuacji na rynku.

Ciekaw form manipulacji jest przedstawianie moliwo�ci, takjakby by�y to fakty. Cz�sto dowiadujemy si�, e jaka� spó�ka „co� moezmieni�”. Oczywi�cie kada spó�ka „co� moe”, ale z tego nic nie wyni-ka. Ma to nieraz krótkotrwa�y wp�yw na kurs. Spó�ka przewanie nicnie zmienia, bo przecie do niczego si� nie zobowiza�a. Jest to formarozpowszechniania plotek albo wniosków z „fusologii”.

Manipulacje gie�dowe 157

RekomendacjeRekomendacje wydawane s przez biura maklerskie. Najpierw wyda-wane s rekomendacje p�atne dla klientów biura maklerskiego. Po up�y-wie pewnego czasu, na przyk�ad miesica, rekomendacje zostaj odtaj-nione i podane do publicznej wiadomo�ci. Oczywi�cie klienci biuramaj ju akcje w chwili odtajnienia rekomendacji.

Na co wi�c licz biura maklerskie, odtajniajc rekomendacje? Nato, e nowi inwestorzy podcign kurs. Spowoduje to, e rekomendacjaokae si� s�uszna i b�dzie komu sprzeda� akcje z zyskiem.

Znam biuro, które post�powa�o jeszcze bardziej perfidnie. Zajmo-wa�o si� równie zarzdzaniem powierzonymi pieni�dzmi. Najpierwsamo kupowa�o za nie akcje, pó�niej sprzedawa�o na te akcje rekomen-dacje, a w ko�cu odtajni�o rekomendacje. Dzi�ki temu po kupieniu akcjiwywo�a�o dwa razy sztuczny popyt na tym walorze.

Wydawane s nast�pujce rekomendacje:

� KUPUJ — akcje spó�ki posiadaj ponad 20-procentowypotencja� wzrostu;

� AKUMULUJ — akcje spó�ki posiadaj ponad 10-procentowypotencja� wzrostu;

� NEUTRALNIE — cena akcji spó�ki pozostanie stabilna(+/– 10%);

� REDUKUJ — akcje spó�ki s przewarto�ciowane o 10 – 20%;

� SPRZEDAJ — akcje spó�ki s przewarto�ciowane o ponad 20%.

Niektórzy inwestorzy rekomendacje traktuj jak antywska�nik. Je�lijest rekomendacja „kupuj” — sprzedaj, i odwrotnie; i wcale na tym �lenie wychodz. Rekomendacje s wane przez sze�� miesi�cy od datywydania, o ile wcze�niej nie zosta�y zmienione. Oznacza to, e powin-no si� podawa� tylko te aktualnie wane, a nie te, które pasuj do wy-wo�ania zamierzonego efektu.

158 Inwestujemy na NewConnect

WycenyDla inwestorów wycena warto�ci akcji jakiego� waloru jest bardzoistotna, bo pozwala oceni�, czy papier jest przewarto�ciowany, czyniedowarto�ciowany.

A jak oceni� sytuacj�, je�li w tym samym czasie jedno biuro wyceniaakcje spó�ki na 150 z�, a inne na 90 z�? Co mona powiedzie� o biurze, któ-re w krótkim czasie podnosi wycen� z 30 z� na 60 z�, 88 z�, 95 z�, 115 z�,135 z� i w ko�cu na 150 z�? Przecie warto�� spó�ki zmienia si� powoli.

Otó wyceny dostosowywane s do biecego kursu oraz do oczeki-wa� wystawiajcego wycen�. Wycen nikt nie weryfikuje. Dlatego monaustala� je prawie dowolnie. W jaki sposób dokonuje si� wycen?

Prawo wymaga, aby rekomendacja by�a oparta na wycenie sporzdzo-nej dwiema metodami. Najcz��ciej wybiera si� metod� DCF (discoun-ted cash flow) i metod� porównawcz. Metoda DCF, czyli metoda zdys-kontowanych przep�ywów pieni�nych, oparta jest na szeregu za�oe�(stopa wolna od ryzyka, premia rynkowa, beta, koszt d�ugu i stopa wzro-stu). Zmieniajc za�oenia, moemy otrzyma� prawie dowoln wycen�.

Wycen� przeprowadza si� w oparciu o analiz� fundamentaln i do-tychczasowe osigni�cia spó�ki. Zak�ada si�, e spó�ka b�dzie si� nadalrozwija� tak szybko jak dotychczas, co nie zawsze jest prawdziwe. Spó�kamoe przecie by� ju na szczycie swoich moliwo�ci. Druga metodato wycena akcji spó�ki metod porównawcz: porównuje si� jej wspó�-czynniki fundamentalne ze wspó�czynnikami innych spó�ek z tej sa-mej brany. Zapomina si� przy tym o fakcie, e ca�a brana moe by�w�a�nie mocno przewarto�ciowana lub niedowarto�ciowana. W meto-dzie tej poszczególnym wspó�czynnikom nadaje si� odpowiedni wag�,zmieniajc w ten sposób ich wp�yw na ko�cow wycen�. Wystarczyzmieni� je odpowiednio, a znowu otrzyma si� oczekiwan wycen�.

Wyceny odnosz si� przewanie do przysz�o�ci, a nie do warto�cibiecej. Je�li jednak zapomnimy o tym drobnym szczególe, uzyskamyzamierzony skutek. Wi�kszo�� inwestorów zak�ada, e wydawana wyce-na jest wycen biecej warto�ci akcji, a nie na przyk�ad warto�ci, jakosignie za rok.

Manipulacje gie�dowe 159

KomentarzeKomentarze publikowane s po kadej sesji oraz po pojawieniu si� wa-nej informacji. Wydawane s w celu przekonania inwestorów o wia-rygodno�ci autora komentarzy, któr nast�pnie wykorzystuje si� domanipulowania inwestorami. Wi�kszo�� komentarzy jest zachowawczalub zgodna z biec sytuacj na rynku.

Komentarze zachowawcze najcz��ciej opisuj, co dzia�o si� na mi-nionej sesji, a to inwestorzy ju wiedz, a nast�pnie podaj wszelkiemoliwo�ci rozwoju sytuacji, nie preferujc adnej. Po przeczytaniutakiego komentarza inwestor nadal nie wie, jak przyj� strategi�. Po-niewa wymienione zosta�y wszystkie moliwo�ci (wzrost, spadek,konsolidacja), to która� na pewno zaistnieje i wtedy mona uwaa�, ekomentarz si� sprawdzi�.

Komentarze zgodne z biec tendencj pisane s przy za�oeniu,e na rynku wyst�puje trend. Taki komentarz ma wi�c najwi�kszeprawdopodobie�stwo sprawdzenia si�. Po uzyskaniu wiarygodno�ciw�ród inwestorów mona realizowa� w�asne ukryte cele, namawiajcich do kupna lub sprzeday okre�lonych lub dowolnych walorów.

Wystarczy, e rynek zacznie tylko troch� i�� do góry, a zaraz s�ycha�komentarze: „Duzi inwestorzy zagraniczni kupuj” czy „Nap�yn��ypienidze z zagranicy”. Oczywi�cie to przewanie nieprawda, ale polscyinwestorzy lubi, gdy na naszej gie�dzie pojawia si� kapita� zagranicz-ny, i jest to ch�tnie wykorzystywane w komentarzach.

Prognozy wynikówOd jakiego� czasu media próbuj manipulowa� danymi makroekono-micznymi. Poniewa podawanych liczb nie mog zmieni�, próbujzmieni� wzorzec, do którego warto�ci te s porównywane. Przedtemporównywa�o si� dane biece z danymi sprzed miesica lub kwarta�ui danymi sprzed roku. I mona by�o wycign� prawid�owe wnioskico do tego, czy dany wspó�czynnik ro�nie, czy maleje. Porównywaniez danymi sprzed roku eliminuje sezonowo��, która moe wystpi�w cigu roku.

http://program-partnerski.helion.pl