· web viewtÜİk 2013 yılı verilerine göre, eşdeğer hane halkı kullanılabilir medyan...

ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ(2014–2023)

İSTİHDAM SOSYAL KORUMA İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ EKSENİ RAPORU

EKSEN SORUMLUSU:SADETTİN AKYIL – GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

GÖREVLİ PERSONELLER:GİZEM ÇETİN – ÇALIŞMA UZMANI

PINAR YILMAZ – ÇALIŞMA UZMANINECLA UZ – ÇALIŞMA UZMAN YRD

2014 YILI

II. DÖNEM

1. MEVCUT DURUMTürkiye’de işgücüne katılımın ve kayıtlı istihdam düzeyinin düşük olması nedeniyle, çalışma

çağındaki nüfusun önemli bir kısmı sosyal sigorta sistemi dışında kalmaktadır. İşgücü

piyasasında yer alan uzun süreli işsizler ile yüksek işsizlik riskiyle karşı karşıya olanlar sosyal

korumaya duyulan ihtiyacı artırmaktadır. Türkiye’de kırsal alanda istihdam çoğunlukla kişi başı

katma değeri düşük olan tarım sektöründedir. Bunun yanı sıra, tarımdan kopan nüfusun çok

büyük bir bölümü kentteki işlere göre niteliklerinin yetersiz kalması nedeniyle işgücü piyasası

dışına çıkmakta veya düşük ücretlerle geçici ve güvencesiz olarak çalışmaktadırlar. Tarımın

istihdam içindeki payı ile gelirden aldığı pay arasındaki dengesizlik ve tarımdan kopan nüfusun

kentteki işgücü durumu, gerek kentte gerekse kırda sosyal korumaya olan ihtiyacı artırmaktadır.

Temel nedenleri yoksulluk ve yetişkin işsizliği olan “çocuk işçiliği” tüm önleme çalışmalarına

rağmen önemli bir sorun olma özelliğini sürdürmektedir. Yoksulluğu azaltmayı amaçlayan kamu

sosyal yardım harcamalarının ülkemizde GSYİH’ye oranı AB ortalamasının gerisinde olmasına

rağmen 2002 yılından beri artış göstermektedir.

1.1. Yoksulluk

TÜİK 2013 yılı verilerine göre, eşdeğer hane halkı kullanılabilir medyan gelirin yüzde 50’si

dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre yoksulluk oranı yüzde 14,9’dur. Yoksul

nüfusa dahil çalışabilir durumdaki nüfusun önemli bir bölümü istihdamda olmasına rağmen, bu

kesim gerek nitelik düzeylerinin düşük olması gerekse yoğunlukla çalıştıkları tarım sektörü ile

kentlerdeki marjinal sektörlerin özellikleri itibarıyla geçici ve güvencesiz işlerde düşük ücretlerle

çalışmaktadırlar. Kayıt dışı çalışan kesimin yanı sıra, özellikle asgari ücret ile çalışan ve hanede

tek gelir kaynağının bu ücret olduğu çocuklu hanelerde de yoksulluk riski yüksektir. Dolayısıyla

sosyal sigorta kapsamında, özellikle asgari ücretle çalışan veya kayıt dışı çalışan yoksul kesimler

sosyal korumaya olan ihtiyacı artırmaktadır. Ayrıca, sosyal yardımlar çoğunlukla sosyal sigorta

kaydı olmayanlara yapılmakta ve bu durum da hem bireyleri kayıtlı çalışmaktan caydırabilmekte

1

hem de kayıtlı çalışan ancak muhtaç durumdaki kişilerin sosyal yardımlardan daha az

yararlanabilmesine neden olmaktadır.

Yoksullukla mücadele çalışmaları kapsamında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından

hazırlanan “Ulusal Yoksullukla Mücadele Stratejisi” tamamlanmış ve yayınlanması

beklenmektedir. Bu kapsamda, yoksul hanelerin diğer kamu hizmetlerine yönelik ihtiyaçları için

Vaka Yönlendirme Sistemi uygulamaya geçirilerek, kurumların yoksul hanelere yönlendirilmesi

sağlanacak ve sonuçlar takip edebilecektir. Her yıl 6 büyükşehirde mahalle bazlı olarak 'Sosyal

(Risk) Uyum Analizi' yapılacak, sosyal yardımlarda Merkezi Risk Tespit ve Teftiş Sistemi

kurularak Sosyal Yardım Afet Yönetim Planı tamamlanacak ve Temel Sosyal Yardım Kanunu

üzerinde çalışmalar yürütülecektir1.

10. Kalkınma Planı kapsamında hazırlanan ve genel koordinatörlüğü Çalışma ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığı tarafından yürütülen, “İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi Öncelikli

Dönüşüm Programı”nın dördüncü bileşeni “Sosyal Yardım İstihdam Bağlantısının

Güçlendirilmesi”dir. İŞKUR sorumluluğundaki bu bileşen kapsamında hazırlanan eylem planları

Kalkınma Bakanlığı’na sunulmuştur.

1.2. Kayıt Dışı İstihdam

Sosyal güvenlik sisteminin mali ve sosyal açıdan sürdürülebilir, tüm nüfusa etkin ve eşit biçimde

hizmet verecek bir yapıda olması, uzun vadede temel hedeftir. Sosyal güvenlik sisteminin

sürdürülebilirliğine yönelik olarak Onuncu Plan dönemi sonu olan 2018 yılı için iki hedef

belirlenmiştir. Bunlardan birincisi, 2012 yılında yüzde 1,4 olan sosyal güvenlik sistemi gelir-

gider farkının GSYİH’ye oranının yüzde 1’e düşürülmesi, ikincisi ise 2012 yılında yüzde 1,4

olan bireysel emeklilik fonlarının büyüklüğünün GSYH’ye oranının yüzde 4’e yükseltilmesidir.

2013 yılında yüzde 13,3 olarak gerçekleşen Türkiye’de sosyal harcamaların GSYİH’ye oranı AB

ortalamalarına göre oldukça düşüktür. Bunun yanı sıra yoksulluğun azaltılmasında sosyal

transferlerin etkisi beklenen düzeyde değildir.1 ASPB, Yoksullukla Mücadeleden İnsani Gelişmeye Geçiş Konferansı,17.10.2014

2

Yoksulluğu azaltmayı amaçlayan sosyal koruma harcamalarının ülkemizde GSYİH’ye oranı AB

ortalamasının gerisinde olmasına rağmen 2002 yılından bu yana artış göstermektedir. Söz konusu

oran 2002 yılında yüzde 11,59 iken, 2012 yılında yüzde 13,3’e yükselmiştir.

Kayıt dışı istihdam Türkiye işgücü piyasasının geleceğini belirleyecek temel değişkenlerin

başında yer almaktadır. TÜİK Hane Halkı İşgücü Anketi Ağustos ayı sonuçlarına göre 9 milyon

565 bin kayıt dışı çalışan bulunmaktadır. Kayıt dışı çalışanların, 3 milyon 514 bini ücretli veya

yevmiyeli, 174 bini işveren 2 milyon 752 bini kendi hesabına çalışan ve 3 milyon 125 bini

ücretsiz aile işçisidir.

Kayıt dışı istihdamın yıllara göre durumunu incelediğimizde ise azalma eğilimi görülmektedir.

Gösterge 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Kayıt Dışı İstihdam Oranı (%) 48,2 47,0 45,4 43,5 43,8 43,3 42 39,0 36,7

- Tarım 88,2 87,8 88,1 87,8 85,7 85 83,8 83,6 83,3

- Tarım Dışı 34,3 34,1 32,3 29,8 30,1 29 27,8 24,5 20,9

- Ücretlilerde Kayıt Dışı Oranı 32,0 31,5 29,4 26,4 26,2 25,7 25,1 22,0 19,9

Türkiye işgücü piyasasının en temel yapısal sorunlarından biri kayıt dışı istihdamdır. 2004-2013

döneminde kayıt dışı istihdamın payı yüzde 50 seviyelerinden yüzde 36 seviyelerine gerilemiştir.

Bu dönemde kayıt dışı istihdam oranı tarım sektöründe yüzde 90’dan yüzde 83,3’e, tarım dışı

sektörlerde ise yüzde 34’ten yüzde 20,9’e düşmüştür. Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi

çerçevesinde kurumlar arası koordinasyon ve işbirliğinin güçlenmesi, denetimlerin ve çapraz

kontrollerin artması, vergi ve prim teşvikleri ile ekonomik gelişmenin getirdiği kurumsallaşma

gibi faktörler kayıt dışılığın azalmasında etkili olmuştur. Ancak, halen Türkiye’de kayıt dışı

istihdam oranı diğer ülkelerle karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. Kayıt dışılık tarım, inşaat,

toptan/perakende ticaret, otel ve lokantacılık ile ulaştırma sektörlerinde yaygındır. Ayrıca

gençler, yaşlılar ve eğitim seviyesi düşük olanlar arasında kayıt dışı istihdam oranı yüksektir.

Diğer önemli bir husus da işyeri büyüklüğü arttıkça kayıt dışılığın azalmasıdır. Yabancı kaçak

işçilik de kayıt dışı istihdam içinde ele alınması gereken ve gittikçe daha da önem kazanan bir

3

sorun alanı olmaya devam etmektedir. Ülkemiz yabancı kaçak işçiler için transit ülke

konumundayken son yıllarda hedef ülke konumuna gelmiştir.

Öncelikli Dönüşüm Programları içinde yer alan ve genel koordinatörlüğü Maliye Bakanlığı

tarafından yürütülen “Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı” dördüncü bileşeni “Kayıt

Dışı Mücadelede Toplumsal Mutabakatın Sağlanması” sorumluluğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik

Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğüne verilmiştir. Bu kapsamda hazırlanan eylem planları

Kalkınma Bakanlığına sunulmuştur. Bileşenin yürütülmesi amacıyla Bakanlık 2014 Merkezi

Eylem Planına “Çalışma hayatında kayıt dışı istihdamın toplumsal mutabakatla azaltılması

amacıyla belirlenecek üç ilde kamu kurum ve kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları, sivil toplum

kuruluşları, basın yayın kuruluşları ile işverenlerle toplantı yapılması” eylemi eklenmiş,

Antalya, Samsun ve Tekirdağ illerinde sosyal tarafların da katılımı ile çalışma hayatında kayıt

dışı istihdamın toplumsal mutabakatla azaltılması toplantıları gerçekleştirilmiştir.

2015-2017 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programda, kayıt dışı istihdam ve kayıt dışı ücretle

mücadele edilerek kayıtlı çalışan sayısının artırılması ve prim tabanının genişletilmesi hedefi yer

almıştır.

16.09.2014 tarihinde Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki

Operasyonu teknik destek bileşeni (KİT-UP II) başlamıştır. Proje, Sosyal Güvenlik Kurumunun

rehberliğe dayalı denetim anlayışını merkez ve taşra düzeyinde yaygınlaştırmak, denetim ve

rehberlik hizmetlerinde teknolojinin kullanımını artırmak, personel kapasitesini geliştirmek ve

hibe bileşeniyle alanda proje üreten paydaşları desteklemek amacını taşımaktadır. Projenin

faaliyet dönemi Eylül 2014 - Eylül 2016 olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda, farkındalık artırma

faaliyetleri, eğitim faaliyetleri, sosyal güvenlik faaliyetleri gibi etkinliklerin yapılması

planlanmaktadır.

4

1.3. Çocuk İşçiliği

Ülkemizde çocuk işgücünün boyutlarını ortaya koymak amacıyla 2006 ve 2012 yıllarında

“Çocuk İşgücü Anketi” yapılmıştır. Anket sonuçlarına göre, ülkemizde 6-17 yaş grubundaki

çocukların istihdam oranı yüzde 5,9’dur. 2012 yılı verilerine göre, 6-17 yaş grubundaki

ekonomik işlerde faaliyet gösteren çocukların yüzde 41,4’ü “hanehalkı gelirine katkıda

bulunmak” amacıyla çalışmakta olduğunu ifade etmiştir.

Dünya genelinde çocuk işçiliği yıllar itibarıyla düşüş göstermesine rağmen, ülkemizde iki anket

arasında çocuk istihdam oranında düşüş olmaması çocuk işçiliği konusunda daha ayrıntılı

araştırmaların ve politikaların oluşturulmasını gerekli kılmaktadır. Özellikle çalışmak zorunda

bırakılan çocukların ailelerinin istihdama erişimini arttırmak önemli bir sosyal politika

konusudur.

2014 yılı içerisinde çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik olarak “Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi

İçin Zamana Bağlı Politika Program Çerçevesi”nin etkin olarak uygulanması, öncelikle en kötü

biçimleri olmak üzere çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasına katkı sağlamak amacıyla “Çocuk

İşçiliğinin Önlenmesinde Yerel Kaynakların Etkinleştirilmesi Projesi” yürütülmüştür. Proje

kapsamında beş pilot ilde (Adana, Şanlıurfa, Gaziantep, Kocaeli ve Ordu) Çalışma ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri bünyesinde çocuk işçiliği izleme

birimleri oluşturulmuştur. Bu birimler aracılığıyla etkin bir izleme sistemi kurularak, ildeki diğer

kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak suretiyle, çocuk işçiliğini önlemeye

yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Proje kapsamında 2204 çalışan ve çalışma riski bulunan

çocuğa ulaşılmış, 795 aile ile görüşmeler yapılarak 793 çocuk ve aileye rehberlik hizmetleri

verilmiştir. Ayrıca pilot illerde 12 Haziran “Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü”

etkinlikleri organize edilmiştir.

Çocuk işçiliğinin önlenmesi konusunda yürütülen bir başka çalışma ise, Çalışma ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığı ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ile Ordu’da yürütülen “Fındık

Tarımında Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi Projesi”dir. Proje kapsamında fındık üretiminin yapıldığı

5

illerde mevsimlik tarım işçiliğinin yoğun olmasından dolayı ailelerle birlikte gelen çocukların

tarladan uzak tutulmasına yönelik çalışmalar yürütülmekte, fındık üretilen illerin çocuk

işçiliğiyle mücadele kapasitesini ve toplumsal farkındalığı artırmak amacıyla çalışmalar

yapılmakta, hasat sezonlarında valilikler tarafından çocuklara yönelik eğitimi destekleyici

etkinlikler düzenlenmektedir.

Ordu’da Çalışma Genel Müdürlüğü ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ortaklığında

yürütülen “Fındık Tarımında Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi Projesi” kapsamında farkındalığı

artırmak ve yapılan çalışmaların tanıtımını sağlamak amacıyla 2013-2014 yıllarında “Pikolo:

Daha iyi bir geleceğe yürümek” ve “Pikolo II: Bir yaş daha büyümek”isimli iki belgesel film

hazırlanmıştır.

1.4. İşsizlik Sigortası

İşsizlik sigortası; bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde

olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını

kısmen de olsa karşılayarak kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini önleyen,

sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren, devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta koludur.

İşsizlik sigortası kapsamında; işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği ve ücret garanti fonu

ödemeleri gerçekleştirilmektedir.

Yapılan bu ödemelerden biri olan işsizlik ödeneğinden, kendi istek ve kusuru dışında işini

kaybedenler, hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış

olmak kaydıyla, son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve

hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da

elektronik ortamda başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşulu ile

yararlandırılmaktadır.

Ödenek iş akdinin feshinden önce çalışılan süreye göre 6, 8 veya 10 ay boyunca ödenmektedir.

Ödenek miktarı sigortalı işsizin son 4 aylık kazancına göre hesaplanmakta olup, 2014 yılının

ikinci altı aylık döneminde 450 TL ile 900 TL arasında değişmektedir. İşsizlik sigortası prim

6

kesintileri 01.06.2000 tarihinde başlamış olup, sigortalı işsizlere ilk ödeme Mart 2002 ayında

yapılmıştır.

İşsizlik sigortası kapsamında yapılan bir başka ödeme türü de kısa çalışmadır. Genel ekonomik,

sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici

olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak

durdurulması hallerinde kısa çalışma ödeneği ödenmektedir.

Azami 3 ay olarak ödenen kısa çalışma ödeneğinin miktarı, sigortalı işsizin son 12 aylık

kazancına göre hesaplanmakta olup, 2014 yılının ikinci altı aylık döneminde 675 TL ile 1.688

TL arasında ödeme yapılmaktadır.

Pasif istihdam politikalarının bir diğeri Ücret Garanti Fonu ödemesidir. Bu ödeme; konkordato,

aciz vesikası iflas veya iflasın ertelenmesi sebebiyle işverenin ödeme güçlüğüne düştüğü hallerde

çalışanların üç aylık ödenmeyen ücretlerini garanti altına alan bir uygulamadır. 2003 yılında

mevzuatımıza girmiş olmakla birlikte ilk ödemesi 2005 yılında gerçekleştirilmiştir. Ücret garanti

ödemesinde, 2014 yılının ikinci altı aylık dönemi için üst sınır 5 bin 314 TL seviyesindedir.

Yıllar

İşsizlik Sigortası Ödemeleri Kısa Çalışma Ödemeleri Ücret Garanti Fonu Ödemeleri

Ödeme Yapılan

Kişi (Hak Eden)

Ödeme Miktarı

(Milyon TL)

Ödeme Yapılan

Kişi (Hak Eden)

Ödeme Miktarı

(Milyon TL)

Ödeme Yapılan

Kişi (Hak Eden)

Ödeme Miktarı

(Milyon TL)

2002 82.877 46,81 - - - -2003 130.272 125,98 - - - -2004 147.266 199,89 - - - -2005 186.599 270,07 21 0,01 1.269 3,42006 199.604 316,99 217 0,1 1.134 1,62007 221.503 351,91 40 0,02 2.223 3,62008 331.488 517,05 - - 827 1,12009 473.286 1.114,27 190.071 162,5 12.371 22,32010 331.202 807,4 27.156 39,19 12.905 22,12011 322.150 791,05 5.814 4,24 5.807 9,42012 370.934 966,18 2.855 3 3.210 8,7

7

2013 430.305 1.272,49 970 0,82 5.708 152014* 456.287 1.496,71 66 0,07 7.330 19,15

TOPLAM 3.683.773 8.276,82 227.210 209,95 52.784 106,35

*30.11.2014 tarihi itibarıyla

8

2. EYLEM PLANLARI GÜNCEL DURUMLARI

Politika No ve Adı:

1. Sosyal yardımlar hak temelli ve önceden belirlenmiş objektif kriterlere dayalı olarak

sunulacaktır.

Tedbir No ve Adı:

1.1 Benzer nitelikteki sosyal yardım programları bir araya getirilerek gruplandırılacaktır.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluşlar:

1. Kurum: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İlgili Birim: Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü/Araştırma-Geliştirme ve Tanıtım Daire Başkanlığı

2. Kurum: SGKİlgili Birim: Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı

c) Süre: 2015

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri:

ASPB tarafından yapılan çalışmalar;

Hali hazırda Temel Aile Yardımı (TEMELAY) adı altında farklı senaryolar üzerinden sosyal

yardım programlarının birleştirilmesine yönelik çalışmalar tamamlanmış ve bu senaryolara göre

kaynak ihtiyacına ilişkin projeksiyonlar oluşturulmuştur.

Sosyal yardımlara ilişkin hak ve sorumlulukların tanımlanması ve farklı mevzuatlar çerçevesinde

yürütülen sosyal yardım uygulamalarında uyumun sağlanması için Yoksullukla Mücadele

Stratejimize uygun Temel Sosyal Yardım Kanunu hazırlıklarımız devam ettiği ancak bu eylemin

9

EKK kararı gereği çıkarılması gerekmektedir. TEMEL Aile Yardımı Programı kapsamındaki

çalışmalara Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda olumsuz bakılmıştır.

SGK tarafından yapılan çalışmalar;

Kayıtlı İstihdamın Teşviki II Projesi ve 2015 yılı Eylem Planı faaliyetlerinin kesinleşmesi

beklenmektedir.

e) Değerlendirme: Sorumlu kuruluş olan ilgili Bakanlık, TEMELAY kapsamında sosyal

yardımların birleştirilmesinin Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda benimsenmediğini

bildirmiştir. Ancak yeni bir öneri sunmamıştır.

Tedbire ilişkin sorumlu kurum ASPB olacak, SGK ise işbirliği yapılan kurum/kuruluşlar içinde

yer alacaktır.

f) Tamamlanma Durumu: Devam ediyor

Tedbir No ve Adı:

1.2 "Sosyal Yardım Yararlanıcılarının Belirlenmesine Yönelik Puanlama Formülü Geliştirilmesi

Projesi" tamamlanıp, tüm sosyal yardım programlarında uygulanacaktır.


Kurum: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı

İlgili Birim: Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü/Araştırma-Geliştirme ve Tanıtım Daire

Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kalkınma Bakanlığı

c) Süre: 2015

10

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Puanlama formülü çalışması

sonuçlandırılmış olup Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi'ne (BSYBS) entegrasyonu

çalışması devam etmektedir. Bahse konu çalışmanın da sonuçlandırılması ile birlikte hanenin

muhtaçlık bilgisi ve BSYHBS'deki kayıtlı veriler üzerinden Sosyal Yardım Karar Destek Sistemi

niteliğindeki bu çalışma 2015 yılında kullanılmaya başlanacaktır.

Formüllerin sistem üzerinden kullanımı neticesinde elde edilen geri bildirimler ile formüller

ihtiyaca binaen güncellenebilecektir.

e) Değerlendirme: Herhangi bir öneri bulunmamaktadır.



2. Sosyal koruma hizmeti, hane halkı kompozisyonu da dikkate alınarak kişilerin

ihtiyaçlarına göre çalışmayı teşvik edici şekilde tanımlanacak ve sınıflandırılacaktır.

Tedbir No ve Adı:

2.1 Sosyal yardım sistemi yardımlardan yararlanan kişilerin en kısa sürede kendi imkânları ile

geçinebilecekleri ve sosyal yardım almadan yaşayabilecekleri bir duruma gelmesini sağlayacak

şekilde yapılandırılacak, bu kişilerin meslek edinebilmeleri için çalışmalar yapılacaktır.


Kurum: İŞKUR

İlgili Birim: İstihdam Hizmetleri Daire Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ASPB - Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü/

İstihdam Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

11

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Aile ve Sosyal Politikalar

Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü ile Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’nün

düzenlenen Sosyal Yardımlar ile İstihdam Bağlantısının Etkinleştirilmesi Çalıştayını takip eden

süreçte 2014 yılı içerisinde yapılan çalışmalar aşağıda yer almaktadır:

Sosyal Yardımlar ile İstihdam Bağlantısının güçlendirilmesine yönelik Onuncu Kalkınma Planı

kapsamında, “İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi Öncelikli Dönüşüm Programı” bünyesinde yer

alan dördüncü bileşen “Sosyal Yardım - İstihdam Bağlantısının Güçlendirilmesine” yönelik

eylem planı hazırlanmıştır. Eylem planı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Kalkınma

Bakanlığı’na iletilmiştir.

Eylem Planına uygun olarak, Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri ile Sosyal Yardımlaşma ve

Dayanışma Vakıfları arasında yapılan protokol ve yetkilendirmelerle tüm vakıflarda İŞKUR

hizmet noktaları kurulmuştur. Vakıflardan hane dosya sayılarına göre görevlendirilen ve

istihdamla ilgilenmesi planlanan vakıf görevlilerine İŞKUR tarafından yetki verilmiştir. Söz

konusu personellere İŞKUR portalının kullanımı ve iş arayan kaydı yapabilmeleri için eğitimler

verilmiştir. Böylelikle sosyal yardım yararlanıcılarından çalışabilir olanların, vakıflardaki

görevliler tarafından İŞKUR’a gönderilmeden doğrudan iş arayan kayıtları yapılacak ve bu

kişiler durumlarına uygun işgücü taleplerine ve kurslara yönlendirileceklerdir.

Ayrıca İşgücü Piyasası Araştırma Raporu sonuçlarına göre, illerde karşılanamayan işlere ve

mesleklere yönelik kursların açılması planlanmaktadır. Açılacak kurslardan sosyal yardım

yararlanıcılarının istifade etmesi ve böylelikle sosyal yardım alanların işgücü piyasası tarafından

aranılan niteliklere kavuşturulması sağlanacaktır.

Ayrıca SYDV’ler tarafından kullanılan Bütünleşik Sistem ile İŞKUR sisteminin ortak amaçları

gerçekleştirebilecek biçimde karşılıklı bilgi alış verişine uygun hale getirilmesine yönelik

çalışmalar Bilgi İşlem Dairesi Başkanlıkları ve TÜBİTAK tarafından yürütülmektedir.

12

Açıklama bölümünde ifade edildiği gibi sosyal yardım-istihdam bağlantısının kanuni

düzenlemede yer alması yerine, bu bağlantının güçlendirileceğine yönelik bir açıklama yapılması

daha uygun olacaktır. Herhangi bir kanuni düzenleme çalışması henüz bulunmamaktadır.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sosyal yardımlara ilişkin hak ve sorumlulukların

tanımlanması ve farklı mevzuatlar çerçevesinde yürütülen sosyal yardım uygulamalarında

uyumun sağlanması için Yoksullukla Mücadele Stratejisi’ne uygun Temel Sosyal Yardım

Kanunu hazırlıkları devam etmektedir. Kanun taslak çalışması çerçevesinde eylem planına

ilişkin düzenlemeler de yer almaktadır.

e) Değerlendirme: Sorumlu kurumun görüşü doğrultusunda, tedbirin açıklama bölümündeki

“kanuni düzenleme çalışması” ifadesi “sosyal yardım- istihdam bağlantısının güçlendirilmesine

yönelik çalışmalar yürütülecektir” şeklinde değiştirilmelidir.


Tedbir No ve Adı:

2.2 Sosyal yardım ve hizmet alanında “Sosyal Destek Danışmanı” modeli çerçevesinde aile

odaklı bir sistem kurulacaktır.


Kurum: ASPB

İlgili Birim: Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, İŞKUR

c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: ASPB tarafından ASDEP

kapsamında kamunun imkânları ve hizmetleri konusunda desteğe ihtiyacı olan ailelere

13

ulaşılması, durumlarının (ekonomik, sosyal, psiko-sosyal vb.) anlaşılması ve durumlarına göre

yönlendirme yapılması yoluyla vatandaşlarımız ile öncelikle Bakanlığımız hizmetleri olmak

üzere kamu hizmetlerinin buluşturulması amaçlanmaktadır. Pilot uygulamada görev yapacak

personele yönelik eğitim programı tamamlanmış olup, dört ilde gerçekleştirilmesi planlanan pilot

uygulamanın hazırlıkları sürdürülmektedir. ASDEP kapsamında paydaş kurumların etkin

işbirliğine ihtiyaç duyulmaktadır.



Tedbir No ve Adı:

2.3 Sosyal yardımlar hanede yer alan bireylerin nitelik ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak

verilecektir.


Kurum: ASPB


Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İçişleri Bakanlığı, İŞKUR

c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Mevcut durumda yardım

programları için hane yaklaşımı esas alınmıştır. Hanehalkı özelliklerine göre yardım

programlarında yeni bileşenler geliştirilmektedir.


14


Tedbir No ve Adı:

2.4 Mevcut durumda çalışabilir yoksul vatandaşlara verilen nakdi yardımlar işsizlik yardımı adı

altında ve çalışmayı teşvik edecek şekilde şartlı olarak verilecektir.


1. Kurum: ASPB

İlgili Birim: İstihdam Daire Başkanlığı

2. Kurum: İŞKUR

İlgili Birim: İstihdam Hizmetleri Dairesi Başkanlığı


c) Süre: 2016


1- Kişinin iş görüşmesine gitmesi ve işe kabul edilmesi durumunda gereken yol masrafı, sağlık

raporu, fotoğraf vb. giderler için, bir yıl içinde; azami üç kere olmak üzere 40 TL ile 100 TL

arası “İşe Yönlendirme Yardımı” verilir.

2- İşe yönlendirilen kişilerin, işe yerleşmesi durumunda, aynı yıl içinde bir defaya mahsus

olmak üzere, aylık brüt asgari ücretin 1/3’ü kadar tutar, “İşe Başlama Yardımı” olarak verilir.

3- İşine düzenli olarak devam eden kişiler; kömür, eğitim ve gıda yardımlarında öncelikli olarak

değerlendirilir.

4- Şartlı Eğitim ve Sağlık Yardımlarından faydalananların, işe yerleşmeleri halinde, 12 ay

boyunca Şartlı Eğitim ve Sağlık Yardımları kesilmeyecektir.

15

5- Müeyyide: Sosyal yardım yararlanıcısının, istihdama ve istihdam kazandırıcı faaliyetlere

haklı bir neden olmadan katılım sağlamaması durumunda, düzenli merkezi yardımlar ve aynî

yardımlar dışında, Mütevelli Heyetince herhangi bir “nakdî yardım” yapılamaz.

e) Değerlendirme: Tedbire ilişkin sorumlu kurum ASPB olacak, SGK ise işbirliği yapılan

kurum/kuruluşlar içinde yer alacaktır.



3. İşsizlik sigortası daha fazla sosyal koruma sağlayacak şekilde yeniden düzenlenecektir.

Tedbir No ve Adı:

3.1 İşsizlik sigortasının kapsamı, ödeme miktarı ve süresi ile hak kazanma koşulları, çalışmayı

teşvik edici şekilde iyileştirilecektir.


Kurum: İŞKUR

İlgili Birim: İşsizlik Sigortası Dairesi Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Hazine Müsteşarlığı, ASPB, ÇSGB, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2016


1) İşsizlik sigortası koşullarının iyileştirilmesine yönelik çalışmaların yapılabilmesi için Sosyal

Güvenlik Kurumundan veri talep edilmiştir. Veriler üzerinde çalışmalar devam etmektedir.

16

2) Mevcut şartlar altında işsizlik ödeneğine hak kazanabilecek şekilde hizmet akdi sona eren,

ancak Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuruda bulunmayanların tespiti ve bilgilendirilmeleri

hakkında çalışma yapmak için Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığıyla irtibata geçilmiştir.



Tedbir No ve Adı:

3.2 İşsizlik ödeneğinin süresi, ulusal düzeydeki yıllık işsizlik oranlarına duyarlı hale getirilecek

şekilde yeniden belirlenecektir.


Kurum: İŞKUR


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Hazine Müsteşarlığı, ASPB, ÇSGB, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2015

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: İşsizlik sigortası koşullarının

iyileştirilmesine yönelik çalışmaların yapılabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumundan veri talep

edilmiştir. Veriler üzerinde çalışmalar devam etmektedir.



Tedbir No ve Adı:

17

3.3 İşsizlik sigortası hak kazanma koşulları ödeme miktarı ve süresi, uzun süreli işsizler ile

yüksek işsizlik riskiyle karşı karşıya olan özel politika gerektiren gruplar dikkate alınarak

belirlenecektir.


Kurum: İŞKUR


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Hazine Müsteşarlığı, ÇSGB, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2015

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: İşsizlik sigortası koşullarının

iyileştirilmesine yönelik çalışmaların yapılabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumundan veri talep

edilmiştir. Veriler üzerinde çalışmalar devam etmektedir.




4. Kayıt dışı çalışan yoksullara ve yoksulluk riski altında olan kişilere yönelik faaliyetler

artırılacaktır.

Tedbir No ve Adı:

4.1 Kayıt dışılığın önemli bir parçasını oluşturan ve geniş kapsamlı istihdam yaratan küçük

işletmelerin kayıtlı sektöre geçişini özendirici program ve uygulamalar düzenlenecektir.


18

Kurum: ÇSGB

İlgili Birim: Çalışma Genel Müdürlüğü

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Maliye Bakanlığı, İŞKUR, SGK

c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Onuncu Kalkınma Planı


tarafından yürütülen “Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı” içerisinde “Kayıt Dışı

Mücadelede Toplumsal Mutabakatın Sağlanması” bileşeninin yürütülmesi amacıyla Çalışma ve

Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından Antalya, Samsun ve Tekirdağ illerinde çalışma hayatında

kayıt dışı istihdamın toplumsal mutabakatla azaltılması toplantıları gerçekleştirilmiştir.

e) Değerlendirme: İşverenlerin, sigortalıların ve kamuoyunun sosyal güvenlik mevzuatı ve hakları konusunda ilgili daire başkanlıkları ile koordineli olarak bilgilendirilmelerini sağlamak, Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanlığının görevleri arasında yer almaktadır. Bu nedenle kayıt dışı çalışan kişilere yönelik faaliyetler ile ilgili tedbirlerin sorumlu kurum/kuruluşu Sosyal Güvenlik Kurumu olmalıdır.

Ayrıca KOSGEB ve ÇSGB İş Teftiş Kurulu Başkanlığı işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara

eklenmelidir.

f) Tamamlanma Durumu: Devam ediyor.

Tedbir No ve Adı:

4.2 Tarım gibi kayıt dışılığın yaygın olduğu sektörler başta olmak üzere tüm sektörlerde kayıt

dışı çalışan ve çalıştıranların sorunlarının ve çözüm önerilerinin temsilciler düzeyinde ele

alındığı ve ortak paydaların birlikte belirlendiği çalıştaylar gerçekleştirilerek kayıtlı istihdam

konusunda farkındalık yaratılacaktır.

19


Kurum: ÇSGB



c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Mevsimlik Gezici Tarım

İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilme Projesi’nin İş ve Sosyal Güvenlik

bileşeni kapsamında Bakanlığımızca “Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal

Hayatlarının İyileştirilme Projesi Çerçevesinde Tahsis Edilen Ödeneğin Kullanılmasına İlişkin

Usul ve Esaslar” ile “Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği” yayımlanmıştır.

2011 yılında 5510 sayılı Kanunda bir değişiklik yapılarak mevsimlik gezici tarım işçilerinin

sosyal güvenliğe kavuşmalarını kolaylaştırmak için günlük prime esas kazanç alt sınırının 21

günlük tutarı üzerinden ödeyecekleri primlerinin 30 günlük sağlık ve emeklilik hizmeti olarak

değerlendirilmesi sağlanmıştır.

Bu bileşen ile:

Mevsimlik gezici tarım işçilerinin sosyal güvenlikleri açısından mevcut durumlarının

iyileştirilmesi,

Tarımda iş aracılığı sözleşmesinin zorunlu hale getirilmesi,

İş aracılarının ve toprak sahiplerinin / işleyenlerin; ücret ödeme, genel sağlık

sigortasından yararlanma, iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile ilgili usul ve esaslar

hakkında bilinçlendirilmelerinin sağlanması hedeflenmiştir.

e) Değerlendirme: İşverenlerin, sigortalıların ve kamuoyunun sosyal güvenlik mevzuatı ve

hakları konusunda ilgili daire başkanlıkları ile koordineli olarak bilgilendirilmelerini sağlamak,

20

Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele

Daire Başkanlığının görevleri arasında yer almaktadır. Bu nedenle kayıt dışı çalışan kişilere

yönelik faaliyetler ile ilgili tedbirlerin sorumlu kurum/kuruluşu Sosyal Güvenlik Kurumu

olmalıdır.


Tedbir No ve Adı:

4.3 Sosyal yardım alan kesime yönelik kayıtlı çalışmaya yönlendirici bilinçlendirme faaliyetleri

gerçekleştirilecektir.


Kurum: ÇSGB



c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Onuncu Kalkınma Planı


tarafından yürütülen “Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı” içerisinde “Kayıt Dışı

Mücadelede Toplumsal Mutabakatın Sağlanması” bileşeninin yürütülmesi amacıyla Çalışma ve

Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından Antalya, Samsun ve Tekirdağ illerinde çalışma hayatında

kayıt dışı istihdamın toplumsal mutabakatla azaltılması toplantıları gerçekleştirilmiştir.

e) Değerlendirme: İşverenlerin, sigortalıların ve kamuoyunun sosyal güvenlik mevzuatı ve

hakları konusunda ilgili daire başkanlıkları ile koordineli olarak bilgilendirilmelerini sağlamak,

21

Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele

Daire Başkanlığının görevleri arasında yer almaktadır. Bu nedenle kayıt dışı çalışan kişilere

yönelik faaliyetler ile ilgili tedbirlerin sorumlu kurum/kuruluşu Sosyal Güvenlik Kurumu

olmalıdır.

Ayrıca ASPB işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara eklenmelidir.



5. Yoksul veya yoksulluk riski altında olan hanelerin, kayıtlı çalışanları olsa dahi, hane

halkı özellikleri dikkate alınarak, sosyal yardımlardan faydalanma imkanları

artırılacaktır.

Tedbir No ve Adı:

5.1 Sosyal yardımlar kayıtlı çalışanları da içerecek şekilde daha kapsayıcı bir yaklaşımla ele

alınacak, tüm hane halkı şartları gözetilerek, bireylerin yoksulluk riskini azaltacak şekilde nesnel

ölçütler çerçevesinde verilecektir.


Kurum: ASPB


Başkanlığı


22

c) Süre: 2014

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Hali hazırda Temel Aile Yardımı

(TEMELAY) adı altında farklı senaryolar üzerinden sosyal yardım programlarının

birleştirilmesine yönelik çalışmalar tamamlanmış ve bu senaryolara göre kaynak ihtiyacına

ilişkin projeksiyonlar oluşturulmuştur.

Bu çalışmada hanedeki çalışma durumlarından ziyade hanenin yoksulluk riski temel alınmıştır.

Buna göre yoksulluk riski altında kalan çalışabilir ve çalışan haneler de hedef kitleye dahil

edilmiştir. Hanedeki bağımlı nüfus dikkate alınarak istihdama katılım şartı tasarlanmıştır.

Yoksulluk riskinin belirlenmesinde temel ölçüt puanlama formülü olacaktır.

TEMEL Aile Yardımı Programı kapsamındaki çalışmalara Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda

olumsuz bakılmıştır.

e) Değerlendirme: Sorumlu kuruluş olan ilgili Bakanlık, TEMELAY kapsamında sosyal

yardımların birleştirilmesinin Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda benimsenmediğini

bildirmiştir. Ancak yeni bir öneri sunmamıştır.



6. Kamu tarafından uygulanan sosyal korumaya yönelik programların koordineli bir

şekilde yürütülmesi sağlanacaktır.

Tedbir No ve Adı:

6.1 Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi bitirilecektir.


23

Kurum: ASPB


Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ÇSGB, Kalkınma Bakanlığı, İŞKUR

c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Proje 2015 Kasım döneminde

tamamlanacaktır. Proje kapsamında kamu kurumları ile entegrasyon sağlanmış olup yerel

yönetimler ile veri paylaşımı hususunda pilot uygulama bilgi işlem altyapısının tamamlanmasına

müteakip başlatılacaktır.



Tedbir No ve Adı:

6.2 Sosyal yardım - istihdam ilişkisinin güçlendirilmesine yönelik olarak ilgili kurumlar

arasındaki mevcut protokoller gözden geçirilerek ihtiyaca göre yeni protokoller düzenlenecektir.


1. Kurum: ASPB

İlgili Birim: İstihdam Daire Başkanlığı

2. Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ÇSGB, Kalkınma Bakanlığı, İŞKUR

c) Süre: 2016

24

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: 17.02.2012 tarihinde ÇSGB ve

ASPB arasında imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde çalışmalar devam etmektedir.

e) Değerlendirme: Tedbire ilişkin sorumlu kurum ASPB olacak, ÇSGB ise işbirliği yapılan




7. “Çocuk İşçiliğinin Önlenmesinde Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi” etkin

olarak tüm illerde uygulanacaktır.

Tedbir No ve Adı:

7.1 Çocuk işçiliği konusunun yılda en az bir kez İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurullarının

toplantı gündemine alınması sağlanacaktır.


1. Kurum: İŞKUR

İlgili Birim: İstihdam Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

2. Kurum: ÇSGB


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ASPB, MEB, Valilikler, Belediyeler, İlgili Sosyal

Taraflar, İlgili STK'lar

25

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Konu ile ilgili İl Müdürlüklerine

talimat yazılarak konunun gündeme alınması istenmiştir. Mesleki beceri kursları için iki daireyle

daha çalışılması gerekmektedir. Çalışmak zorunda bırakılan çocukların tespitinin nasıl yapılacağı

önemlidir.

e) Değerlendirme: Tedbire ilişkin sorumlu kurum İŞKUR olacak, ÇSGB ise işbirliği yapılan



3. SONUÇ

Ulusal İstihdam Stratejisi İstihdam Sosyal Koruma İlişkisinin Güçlendirilmesi Temel Politika

Ekseni Eylem Planı kapsamında yer alan 16 tedbirin devam ettiği görülmektedir. Bu tedbirlerin

iki tanesi süresiz iken, bir tanesinin 2014 yılında, üç tanesinin 2015 yılında, on tanesinin ise 2016

yılında tamamlanması gerekmektedir.

3.1. TAMAMLANMA SÜRESİ 2014 YILI OLAN TEDBİRLER

Kurulun Görüşüne Sunulacak Tedbirler

1. 2014 yılında tamamlanması gereken “5.1 Sosyal yardımlar kayıtlı çalışanları da içerecek

şekilde daha kapsayıcı bir yaklaşımla ele alınacak, tüm hane halkı şartları gözetilerek,

bireylerin yoksulluk riskini azaltacak şekilde nesnel ölçütler çerçevesinde verilecektir”

tedbiri ile ilgili olarak sorumlu kuruluş olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı,

TEMELAY kapsamında sosyal yardımların birleştirilmesinin Ekonomi Koordinasyon

Kurulu’nda benimsenmediğini bildirmiştir. Ancak yeni bir öneri sunmamıştır.


26

Kurulun Görüşüne Sunulacak Tedbirler

1. 2015 yılında tamamlanması gereken “1.1 Benzer nitelikteki sosyal yardım programları

bir araya getirilerek gruplandırılacaktır” tedbiri ile ilgili olarak sorumlu kuruluş olan Aile

ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, TEMELAY kapsamında sosyal yardımların

birleştirilmesinin Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda benimsenmediğini bildirmiştir.

Ancak yeni bir öneri sunmamıştır.

Sorumlu Kurum/Kuruluş Değişikliği Öngörülen Tedbirler

1. “1.1 Benzer nitelikteki sosyal yardım programları bir araya getirilerek

gruplandırılacaktır.” tedbirine ilişkin sorumlu kurum/kuruluş ASPB olacak, SGK ise

işbirliği yapılan kurum/kuruluşlarda içinde yer alacaktır.


Sorumlu/İşbirliği Yapılacak Kurum/Kuruluş Değişikliği Öngörülen Tedbirler

1. “2.2 Sosyal yardım ve hizmet alanında “Sosyal Destek Danışmanı” modeli çerçevesinde

aile odaklı bir sistem kurulacaktır.” tedbirine ilişkin işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara

“Diğer İlgili Bakanlıklar, Yerel Yönetimler ve STK’lar” eklenecektir.

2. “2.4 Mevcut durumda çalışabilir yoksul vatandaşlara verilen nakdi yardımlar işsizlik

yardımı adı altında ve çalışmayı teşvik edecek şekilde şartlı olarak verilecektir.” tedbirine

ilişkin sorumlu kurum/kuruluş ASPB olacak, İŞKUR ise işbirliği yapılacak

kurum/kuruluşlarda içinde yer alacaktır.

27

3. “4.1 Kayıt dışılığın önemli bir parçasını oluşturan ve geniş kapsamlı istihdam yaratan

küçük işletmelerin kayıtlı sektöre geçişini özendirici program ve uygulamalar

düzenlenecektir.” tedbirine ilişkin sorumlu kurum/kuruluş SGK olmalıdır.

İşverenlerin, sigortalıların ve kamuoyunun sosyal güvenlik mevzuatı ve hakları

konusunda ilgili daire başkanlıkları ile koordineli olarak bilgilendirilmelerini sağlamak,

Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kayıt Dışı İstihdamla

Mücadele Daire Başkanlığının görevleri arasında yer almaktadır.

Ayrıca işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara KOSGEB ve ÇSGB İş Teftiş Kurulu

Başkanlığı eklenecektir.

4. “4.2 Tarım gibi kayıt dışılığın yaygın olduğu sektörler başta olmak üzere tüm sektörlerde

kayıt dışı çalışan ve çalıştıranların sorunlarının ve çözüm önerilerinin temsilciler

düzeyinde ele alındığı ve ortak paydaların birlikte belirlendiği çalıştaylar

gerçekleştirilerek kayıtlı istihdam konusunda farkındalık yaratılacaktır.” tedbirine ilişkin

sorumlu kurum/kuruluş SGK olmalıdır.





5. “4.3 Sosyal yardım alan kesime yönelik kayıtlı çalışmaya yönlendirici bilinçlendirme

faaliyetleri gerçekleştirilecektir.” tedbirine ilişkin sorumlu kurum/kuruluş SGK olmalıdır.





Ayrıca işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlara ASPB eklenecektir.

6. “6.2 Sosyal yardım - istihdam ilişkisinin güçlendirilmesine yönelik olarak ilgili kurumlar

arasındaki mevcut protokoller gözden geçirilerek ihtiyaca göre yeni protokoller

düzenlenecektir.” tedbirine ilişkin sorumlu kurum/kuruluş ASPB olacak, ÇSGB ise

işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlarda içinde yer alacaktır.

28

3.4. TAMAMLANMA SÜRESİ SÜRESİZ OLAN TEDBİRLER

İçerik Değişikliği Öngörülen Tedbirler

1. “2.1 Sosyal yardım sistemi yardımlardan yararlanan kişilerin en kısa sürede kendi

imkânları ile geçinebilecekleri ve sosyal yardım almadan yaşayabilecekleri bir duruma

gelmesini sağlayacak şekilde yapılandırılacak, bu kişilerin meslek edinebilmeleri için

çalışmalar yapılacaktır.” tedbiri, “2010 yılında uygulamaya konulan Sosyal Yardım

Sisteminin İstihdam ile Bağlantısının Kurulması ve Etkinleştirilmesi Eylem Planı ile

öngörülen sosyal yardım-istihdam bağlantısının kanuni düzenlemede de yer alması

sağlanacaktır.” açıklamasının sorumlu kurumun önerisi doğrultusunda “2010 yılında

uygulamaya konulan Sosyal Yardım Sisteminin İstihdam ile Bağlantısının Kurulması ve

Etkinleştirilmesi Eylem Planı ile öngörülen sosyal yardım-istihdam bağlantısının

güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yürütülecektir.” şeklinde değiştirilecektir.

Sorumlu Kurum/Kuruluş Değişikliği Öngörülen Tedbirler

1. “7.1 Çocuk işçiliği konusunun yılda en az bir kez İl İstihdam ve Mesleki Eğitim

Kurullarının toplantı gündemine alınması sağlanacaktır.” tedbirine ilişkin sorumlu kurum

İŞKUR olacak, ÇSGB ise işbirliği yapılacak kurum/kuruluşlarda içinde yer alacaktır.

3.5. YENI TEDBIR ÖNERİLERİ

1. Tedbirin Yer Alacağı Politika: Sosyal koruma hizmeti, hanehalkı kompozisyonu da dikkate alınarak kişilerin ihtiyaçlarına gore çalışmayı teşvik edici şekilde tanımlanacak ve sınıflandırılacaktır. Tedbir: Romanların yaşadıkları bölgelerde istihdama yönelik eğitim ve danışmanlık faaliyetleri için bir alt stratejik plan hazırlanacaktır. Sorumlu Kurum/Kuruluş: ASPB (Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü – Sosyal İçerme Dairesi Başkanlığı)İşbirliği Yapılacak Kurum/Kuruluş: ÇSGB (Çalışma Genel Müdürlüğü), İŞKUR, Milli Eğitim Bakanlığı – Hayat Boyu Öğrenme Genel MüdürlüğüSüre: 2016Açıklama: Ülkemizde yoksullukla karşı karşıya olan Roman vatandaşlarımız için “Romanlara Yönelik Sosyal Politika Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı” Aile ve

29

Sosyal Politikalar Bakanlığının koordinasyonunda hazırlanmaktadır. Hazırlanmakta olan bu belge ile Roman vatandaşlarımızın yoğun olarak yaşadığı ve eğitim ortalamalarının oldukça düşük olduğu, işsizliğin oldukça yüksek boyutlarda olduğu ve hane gelirinin yoksulluk sınırının altında olduğu Roman bölgelerinde yaşayan vatandaşlarının yaşam koşullarının ve statülerinin iyileştirilmesi amaçlanmaktadır. Romanların toplumsal entegrasyonunun sağlanması için bir stratejik plan hazırlanması Avrupa Komisyonu tarafından da COM (2011) 173 ve COM(2012) 226 numaralı tebliğler ile Türkiye’nin tam üyelik süreci için zorunlu kılınmıştır ve bu planın henüz hazırlanmamış olması son yıllarda Avrupa Komisyonu tarafından çıkartılan Türkiye İlerleme Raporlarında da olumsuz bir görüş olarak yer almaktadır.

2. Tedbirin Yer Alacağı Politika: “Çocuk İşçiliğinin Önlenmesinde Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi” etkin olarak tüm illerde uygulanacaktır.Tedbir: 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü” nde farkındalık artırmaya yönelik etkinlikler yapılacaktır. Sorumlu Kurum/Kuruluş: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Çalışma Genel Müdürlüğü)İşbirliği Yapılacak Kurum/Kuruluş: ASPB, MEB, İçişleri Bakanlığı, BM Kuruluşları, STK’larSüre: SürekliAçıklama: Çocuk işçiliği konusunda farkındalık yaratmak amacıyla Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü kapsamında kamuoyuna yönelik etkinlikler ve farkındalık çalışmaları yürütülecektir.

3. Tedbirin Yer Alacağı Politika: “Çocuk İşçiliğinin Önlenmesinde Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi” etkin olarak tüm illerde uygulanacaktır.Tedbir: “Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi için Zaman Bağlı Politika ve Program Çerçeve Belgesi” güncelleme çalışmaları başlatılacaktır.Sorumlu Kurum/Kuruluş: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Çalışma Genel Müdürlüğü)İşbirliği Yapılacak Kurum/Kuruluş: ÇSGB (İş Teftiş Kurulu Başkanlığı), ASPB, MEB, İçişleri Bakanlığı, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, BM Kuruluşları, ILO, Sosyal Taraflar, STK’lar, ÜniversitelerSüre: 2015 Açıklama: Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 182 sayılı sözleşmesinin gereği olarak 2005 yılında hazırlanan ve 2005-2015 dönemini kapsayan “Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi İçin Zamana Bağlı Ulusal Politika ve Program Çerçevesi” 2016-2023’ü kapsayacak şekilde güncellenecektir. Güncelleme yapılırken, program kapsamında yapılan çalışmalar ve müdahale yöntemleri gözden geçirilecek, koordinasyon ve işbirliğini esas alan, bütçesi, süresi ve izleme mekanizması olan yerel katılım üzerine inşa edilmiş bir eylem planı olarak hayata geçirilmesi planlanmaktadır.

30

4. Tedbirin Yer Alacağı Politika: “Çocuk İşçiliğinin Önlenmesinde Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi” etkin olarak tüm illerde uygulanacaktır.Tedbir: İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Sektörel Operasyonel Programı (İKGSOP) ile AB fonları etkin bir şekilde kullanılacaktır.Sorumlu Kurum/Kuruluş: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı)İşbirliği Yapılacak Kurum/Kuruluş: ÇSGB, İŞKUR, SGK, Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar BakanlığıSüre: SürekliAçıklama: Ulusal İstihdam Stratejisi’nin önceliklerine uyumlu olarak hazırlanan İKGSOP kapsamında “Sosyal Politika” başlığı altında çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik projeler yürütecek olan kurum ve kuruluşlara fon desteği sağlanacaktır.

4.KAYNAKLAR

Dünya Bankası, Türkiye Ülke Ekonomik Raporu, 2010

Kalkınma Bakanlığı, Orta Vadeli Program (2015-2017), Ekim 2014

Kalkınma Bakanlığı, 10. Kalkınma Planı (2014-2018), Ankara 2014

Kalkınma Bakanlığı, 10.Kalkınma Planı İstihdam ve Çalışma Hayatı Özel İhtisas Komisyonu

Raporu

Kalkınma Bakanlığı, 10.Kalkınma Planı Sosyal Güvenlik Siteminin Sürdürülebilirliği

Komisyonu Raporu

İnternet Kaynakları:

31

www.tuik.gov.tr

www.kalkınma.gov.tr

32

· web viewtÜİk 2013 yılı verilerine göre, eşdeğer hane halkı kullanılabilir medyan...

Documents