Tokoh Pendidikan di Alam Melayu

- Sheikh Wan Abdul Qadir al-Fathani

-Syed Sheikh Al-Hadi-Zainal Abidin bin Ahmad

(Za’aba)-Sheikh Abdullah Fahim-Prof. Dr. Haji Abdul Malik

Sheikh Wan Abdul Qadir

• Mendapat pendidikan agama di Mekah di samping ulama Melayu dan Arab. Setelah memperoleh ilmu pengetahuan dalam pelbagai bidang di Mekah dan Madinah, beliau turun ke Jawi. Pertama kali ke sana beliau tidak langsung ke negeri asalnya Patani, tetapi beliau ke Pulau Duyung, Terengganu.

• beliau memusatkan aktivitinya di Bukit Bayas, maka terkenallah namanya kemudian hari dengan gelaran Syeikh Wan Abdul Qadir Bukit Bayas, pengganti kepada nama terkenal sebelumnya iaitu gelaran Syeikh Wan Abdul Qadir Duyung (Tok Duyung sahaja).

• At-Targhib wat Tarhib li al-Bai'i wa Asy-Syira ; membicarakan tentang perniagaan menurut ajaran Islam, mengemukakan hujah-hujah berdasarkan al-Quran dan hadis mengenai

terlarangnya memakan riba.• Syeikh Wan Abdul Qadir amat menitik

beratkan mengenai hukum riba’ dalam berjual beli kerana baginya, setiap mereka

yang ingin memulakan perniagaan hukumnya wajib mengetahui akan hukum

riba’ dan jual beli.

Syed Sheikh Abdul Hadi• Syed Sheikh Al-Hadi adalah

reformasi Islam ulung di Tanah Melayu yang

memainkan peranan penting dalam memajukan sistem

pendidikan negara, khususnya sistem agama. Madrasah Al-Iqbal adalah madrasah yang pertama

didirikan oleh Syed Sheikh Al-Hadi bagaimanapun,

Madrasah Al-Iqbal kurang mendapat sambutan dalam kalangan masyarakat Islam.

• Beliau mendirikan Madrasah Al-Masyhor Al-Islamiyah di Pulau Pinang, iaitu pada tahun

1919. Syed Sheikh Al-Hadi kemudiannya menceburkan diri dalam bidang penerbitan

buku dan percetakan akhbar. Syarikat percetakan yang dimiliki oleh Syed Sheikh

Al-Hadi ialah Jelutung Press. Melalui syarikat itu,beliau telah menerbitkan majalah

bulanan Al-Ikhwan dan landasan perjuangan Islam.

Zainal Abidin bin Ahmad (Za’aba)

• ZA’BA merupakan seorang tokoh cendekiawan dan patriot Melayu

yang ulung dan yang amat prihatin terhadap masalah umat Melayu dalam pelbagai bidang terutama bahasa, pendidikan, agama dan

ekonomi.Beliau telah menghasilkan

beberapa majalah berbahasa Melayu seperti Utusan Melayu, Lambaga Melayu dan Pengasuh

yang memperjuangkan nasib dan masa depan orang Melayu. ZA’BA

merupakan seorang pemikir, pejuang dan penulis yang prolifik.

• dianugerahkan oleh Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ketiga suatu gelaran unik iaitu Pendeta Bahasa yang bermaksud ilmuan bahasa yang ulung. Pada tahun 1973, beliau mendapat anugerah Ijazah Doktor Persuratan

Kehormat oleh UKM• .Bersesuaian dengan kedudukannya sebagai

pemikir bahasa, sastera dan kebudayaan Melayu, beliau merupakan pengasas Jabatan

Pengajian Melayu di UM Singapura.Dari jabatan inilah kemudian tertegaknya Jabatan Pengajian

Melayu, UM Kuala Lumpur yang kini berkembang menjadi Akademi Penyajian Melayu.

Sheikh Abdullah Fahim

• Sheikh Haji Abdullah Fahim pernah dilantik sebagai ahli lembaga Masjid al-Haram.

Sewaktu berada di Mekah, Tuan Guru Sheikh Haji Abdullah Fahim

mengambil kesempatan mempelajari ilmu politik Islam

dan antarabangsa. Beliau mempunyai kelulusan dalam lebih daripada 15 bidang ilmu Islam. Kemahiran utama Tuan

Guru Sheikh Haji Abdullah Fahim adalah dalam bidang ilmu falak

dan kesusasteraan Arab.

• Selain itu, Tuan Guru Haji Abdullah Fahim juga memiliki semangat jihad yang tinggi dan

pernah menyertai gerakan Islam di negara Arab untuk menentang penjajahan Yahudi, Inggeris,

Perancis dan Amerika Syarikat.• Sekembalinya ke Tanah Melayu, beliau menubuhkan Daeratul Maarif al-Wataniah

(DMW). Sebelum pengisytiharan kemerdekan, para pemimpin negara telah menemui beliau untuk bertanyakan tarikh kemerdekaan yang

sesuai mengikut ilmu Falak. Beliau telah mencadangkan 31 Ogos 1957 sebagai tarikh

yang sesuai.

Prof. Dr. Abdul Malik Amarullah

• Hamka mendapat pendidikan awal agama dari Madrasah Tawalib yang didirikan oleh bapanya. Selepas itu beliau berguru pula kepada Sheikh

Ibrahim Musa di Bukit Tinggi. Dalam tahun 1924, Hamka

berhijrah ke Jawa sempat menuntut pula kepada pemimpin gerakan

Islam Indonesia seperti Haji Omar Said Chakraminoto.

• Hamka telah menyertai Gerakan Muhamadiah dan menerajui

kepimpinan pertubuhan itu di Padang Panjang tahun 1928.

Hamka bergiat aktif bagi menentang gejala khurafat, bidaah

dan kebatinan sesat di sana.

• Keilmuan dan ketokohan yang ada pada beliau mendorong beberapa buah universiti mengambilnya

sebagai pensyarah dalam bidang agama dan falsafah. Bagi mengiktiraf keilmuannya, Universiti Al Azhar, Mesir telah menganugerahkan Doktor Kehormat

dalam tahun 1958 dan beliau turut menerima ijazah Doktor Persuratan UKM pada 7 Jun 1974.

• Berikut ialah beberapa buah buku karangan tersebut ; Tenggelamnya Kapal Vanderwick, Dalam Lembah kehidupan, Di Bawah Lindungan Kaabah dan Laila

Majnun. Dari segi penulisan agama dan falsafah pula ialah, Tafsir Al Azhar ( 30 Juz), Khatib Ul Ummah

( 1925), Tarikh Abu Bakar As Sidiq, Islam dan Adat Minangkabau dan Tasawuf Moden.

KESAN PENDIDIKAN

• Muncul institusi kesultanan• rantau Melayu telah berjaya menjadi tempat

pengumpulan hasil jualan dari timur dan barat dan seterusnya menjadikan bahasa

Melayu menjadi bahasa lingua franca.• Kelahiran ramai intelektual Melayu

• penerapan nilai Islam terus berlangsung sehingga kini.