MSI Dergisi: Meteksan Savunma, kuşkusuz kurumsal bir şirket ve faaliyetleri, belirlenmiş stratejiler üzerinden gidiyor. Göreve gelmeniz, bu stratejiler ya da onların uygulanmasınoktasında bir farklılık getirecek mi?Bundan sonraki süreçte Meteksan Savunma’nın öncelikli gündem maddeleri neler olacak?Tunç BATUM: Meteksan Savunma, 2013yılının sonunda, 2014-2017 Stratejik Pla-nı’nı hazırlamıştı. Bu, büyümeyi adresle-yen bir plandı; hatta bu planla eş zamanlıolarak bir organizasyon değişikliği deyapmıştık. 3 ana faaliyet alanını, bir deplatform simülatörlerini, odak alanla-rımız olarak belirlemiştik. Gerek orga-nizasyon değişikliği gerekse odakalanları, stratejik plan doğrultusundabüyümeyi adresliyordu. Fakat biz stra-tejik planımızı ortaya koyduktan sonra,2014-2015 döneminde, sektör bekledi-ğimiz ölçüde genişlemedi. Platformprojelerinin tamamlanması ile sek-törde bir daralma bekliyorduk, ama budaralma beklentimizin üzerinde ger-çekleşti. Tabii bu duraksama ile strate-jik planımız çok örtüşmedi ve aradakimesafe açılmaya başladı. Bu da bizikontrollü ve temkinli büyüme noktasınagetirdi. Şimdi hedefimiz, bu yılın sonunadoğru, 2017-2020 Stratejik Planı’nı yap-mak. Şunu fark ettik ki sürdürülebilirlikve sinerji, bizim stratejik planımızıntemel unsurları olmalı. Yeni planla bir-likte, bir organizasyon değişikliği degündeme gelebilir. Ben, firmaların herzaman bir sorun veya büyüme hedefikarşısında organizasyon değişikliğiyaptığına inanmıyorum. Firmalar dina-mik olmalı, ortama göre değişikliğe gidebilmeli, dolayısıyla da organizas-yonlarını değiştirebilmeli.

Yeni planımızın temel unsurlarından si-nerjinin, sektörde git gide azaldığınıgözlemliyoruz ve bu durumun da Türk

savunma sanayisinin menfaatine olma-dığını değerlendiriyoruz.Sürdürülebilirlik tarafında ise tek müş-teri ile çalışmanın ötesine geçmeyi he-defliyoruz. Şu anda müşterimiz hapşırsabiz nezle oluyoruz. Bu durum, sürdürü-lebilirlik açısından çok da sağlıklı değil.Yetkinliklerimizi, başka hangi alanlarda,hangi müşterilerin hizmetine sunabilirizdiye bakıyoruz. Burada da anayurt gü-venliği konusu öne çıkıyor. MeteksanSavunma’nın önümüzdeki dönemde bualanda faaliyetleri olacak. Diğer yandan,yetkinlik alanlarımızı genişletip yenialanlar açmayı, şu anda uygun bulmu-yoruz.

MSI Dergisi: Bilkent Holding’in savunmave havacılık sanayisine bakışında, süreçiçerisinde bir değişme oldu mu?

MSI

60 - Mayıs 2016

Meteksan Savunma, Sürdürülebilirlik ve Sinerjiye OdaklanıyorTürkiye’nin iddialı platform ve sistem projelerinde,özgün olarak geliştirdiği kritik alt sistemlerle yer alan Meteksan Savunma, önümüzdeki dönem içinyol haritasını, hazırlıklarını sürdürdüğü yeni stratejikplanı ile belirleyecek. Şubat ayı başında yeni koltuğunaoturan Meteksan Savunma Genel Müdürü Tunç Batumile firmanın projelerini ve gelecek planlarını konuştuk.Ümit BAYRAKTAR / ubayraktar@savunmahaber.comK. Burak CODUR / b.codur@savunmahaber.com

Aks

i bel

irti

lmed

ikçe

tüm

fot

oğra

flar

: ©M

etek

san

Savu

nma

SÖYLEŞİ

©M

SI Dergisi

Yankısız Oda, Meteksan Savunma'nın sahip olduğu tasarım ve test altyapıları arasında bulunuyor.

Tunç BATUM: Biliyorsunuz, aslındabizim sahibimiz, en tepede, İhsan Doğra-macı Bilkent Üniversitesi. Rahmetliİhsan Doğramacı hocamız Bilkent’i, kâramacı gütmeyen bir vakfın üniversitesiolarak kurmuş. Bu, ABD haricinde pekgörülmeyen bir oluşum. Vakfın altındabir holding var ve bu holdingin de 30’ayakın şirketi ve iştirakleri mevcut. Hep-sinin amacı İhsan Doğramacı BilkentÜniversitesi’ne fon sağlamak. SonuçtaÜniversitenin ve şirketlerin bütün mis-yonu daha kaliteli bir eğitim ve maddiimkânı olmayan gençlere sağlananbursu maksimize etmek. Meteksan Sa-vunma, holding altındaki şirketler ara-sında teknoloji geliştiren tek şirket.Dolayısıyla Meteksan Savunma’nın ba-şarılarının, holdinge ve üniversiteye sağ-ladığı önemli bir prestij var.Vakfın ve holdingin desteği, bizim içinçok önemli. Nitekim Bilkent Holding,Meteksan Savunma’nın Mart ayında ger-çekleştirilen genel kurulunda, öz ser-maye arttırımı kararı aldı. Bu, sektöre veMeteksan Savunma’ya duyulan güveninbir göstergesi. Aynı zamanda, sektöre deönemli bir mesaj veriyor.

MSI Dergisi: Bulunduğunuz noktadanbaktığınız zaman sektörün bugünküdurumuna ilişkin neler söylemek istersiniz?

Tunç BATUM: Türk savunma ve havacılıksanayisi, son 12 yılda çok önemli adımlarattı. Başka ülkelerde 30-40 senede geli-nen noktaya, bu kadar kısa sürede geldik.Dışarıdan belki çok uzun gibi gözüküyor;ama 12 senede platform geliştirebiliyorhâle gelebilmek, çok önemli bir başarı.Bundan sonra, artık alt sistemlerin yerli-leştirilmesine odaklanmamız gerekiyor.Bu süreç, biraz sekteye uğradı. Özgün birsanayi geliştirmek için ortaya konulan bukadar çabanın ardından, yurt içi yetkinliği-miz olduğu alanlarda bile bizim hâlâ itha-lat yapıyor olmamız, bence bu süreçteemek harcayanları çok üzen bir durum.Tam bağımsızlık için alt sistemleri de ta-mamen kendimiz yapıyor olmalıyız. Birazsoluklanıp, vakit kaybetmeden bu koşuyutamamlamamız gerekiyor.Geride bıraktığımız dö-nemde, rekabet kav-ramı çok öne çıktı.Rekabet iyi bir şeydir;ama fazla öne çıkıncada bu sefer sinerjiyikaybettik. Kurumlararasındaki her sevi-yede; ana yükleniciler,yan sanayi, KOBİ’lerarasındaki sinerji biraz orta-dan kayboldu, iletişim ke-sildi. Tabii “Rekabet ne

zaman yapılmalı, nasıl yapılmalı?” dedi-ğimiz zaman, resmi kurumların bazıkaygıları öne çıkıyor. Mevzuat ve bazı de-netimler, endişe kaynağı olabiliyor. Amaamaç; işi, yetkin ve sürdürülebilir bir sa-nayi ile yapmaksa gerektiğinde farklıoyuncular bir masanın etrafına oturtu-lup, iş dağılımı yapılabilmeli. AmerikanSavunma Bakanlığı bunu yapabiliyor.Rekabet için sinerji çok törpülendi. Şimdionu tekrar yapılandırmak lazım. MeteksanSavunma, yeni dönemde bütün paydaş-larında bu konunun farkındalığını arttır-mak için çaba gösterecek.

Mayıs 2016 - 61

Meteksan Savunma,yenilikçi bir yaklaşımla

Retinar PTR Çevre Gözetleme Radarı'nı geliştirdi.

Teknoloji Seviyesinde RekabetMSI Dergisi: Meteksan Savunma’nın sektördeki yerini nerede görüyorsunuz?Diğer firmalara göre farklılıklarınızı vesektöre ne gibi yenilikler getirdiğinizi anlatır mısınız?Tunç BATUM: 2 sene önceki yeniden yapılanma sürecinde, odak alanlarımızıbelirledik: Haberleşme Sistemleri, Algı-layıcı Sistemler, Su Altı Akustiği ve Platform Simülatörleri. Baktığınızda, ha-berleşme, çok geniş bir alan. Bunun birtakım segmentleri var. Biz niş teknolojiolan bazı segmentlerde yetkinliğimiziderinleştirdik. Algılayıcılarda ve su altıakustiğinde aynı yaklaşımı sergiledik.Önümüzdeki dönemde, teknolojik sevi-yemizi daha da yukarı taşıyarak, rekabetiteknoloji seviyesinde gerçekleştirmeyihedefliyoruz. Böylece, bu alanlardaki ra-kiplerimizden teknolojik olarak farklıla-şacağız.Meteksan Savunma, sektörde, ayrı birkonuma sahip. Ne olursa olsun doğruyusöyleyen ve işini iyi yapan bir firma. Sek-törden farklılaştığımız bir diğer önemlinokta da zaman disiplini. Maalesef sa-vunma sanayisi sektöründe zaman disip-lini konusunda sıkıntılar var. Zamandisiplini bizim için en önemli konulardanbirisi. Dolayısı ile işini doğru yapan, doğ-ruyu söyleyen ve mutlaka zamanındayapan firma konumundayız. Bunlar, bizibiz yapan değerlerden en önemlileri.Bunların gereğini yapmaya devam ede-ceğiz.

MSI Dergisi: Meteksan Savunma, yakın zamanda simülasyon yazılımları iş alanından çıktı. Bu kararın arkasındayatan nedenleri anlatır mısınız? Bu kararın uygulaması nasıl oldu, biraz ayrıntı verebilir misiniz?

Tunç BATUM: Yazılım dünyası çok farklıbir dünya. Biraz önce bahsettim, “Doğruzamanda doğru işi yapan firma.” olaraközetleyebileceğimiz bir imajımız var. Ya-zılım ise bu imajla çok bağdaşmayan biralan. Çünkü proje başlarken sizin için çoknet olan şartlar, süreç içerisinde değişe-biliyor. Kullanıcı gereksinimleri değişiyor,teknolojik yenilikler oluyor ve belki 1 yıldatamamlayabileceğiniz bir çalışma birkaçyıla yayılabiliyor. Yazılım, daha esnek vefarklı bir yapı gerektiriyor; bu yapı da Me-teksan Savunma’ya çok uymuyor. Yazılımalanında üstlendiğimiz bazı projelerde, butecrübeyi yaşadık ve simülasyon yazılım-ları alanından çıkmaya karar verdik.Bu kararımızın uygulama aşamasında dabiraz olağan dışı davrandık. Her şeydenönce, kararımızı gizlemedik ve sektöreilan ettik. Daha sonra da müşterilerimiziçin oluşabilecek riskleri ortadan kaldır-dıktan sonra, bazı firmalarla görüşmeleryaptık. En sonunda, sektörde olmayanama sektöre yeni girmek isteyen bir firmaile anlaştık. Tüm ekibimiz bu firmaya

geçti. Böylece, sektöre de bir firma ka-zandırmış olduk. Hukuki olarak müşteri-mize karşı sorumluluğumuz devamediyor; biz bu firmadan proje ile ilgili hiz-met alımı yapıyoruz. Sektörde bir spin-offuygulaması gerçekleştirmiş olduk da di-yebilirim. Bunun örnek olmasını dilerim.

MSI Dergisi: Mevcut iş kanallarınızı; “Algılayıcı Sistemler Programı”, “Haberleşme Sistemleri Programı”, “Sualtı Akustik Sistemleri Programı” ve “Platform Simülatörleri ” olarak gruplandırıyorsunuz. Önümüzdeki dönemde bu iş kanallarında değişikliklerolacak mı? Yeni iş kanalları oluşturacakmısınız ya da çıkacağınız başka biriş alanı olacak mı?Tunç BATUM: Biz bu odak alanlarını, buyıl 10’uncu yılını dolduran Meteksan Sa-vunma’nın edindiği yetkinliği, derinliğihesaplayarak belirlemiştik. Biz, doğruseçilmiş bu alanlarda daha da derinleş-menin gayretindeyiz. Platform simüla-törlerinden de çıkacakmışız gibi bir

MSI SÖYLEŞİ

62 - Mayıs 2016

Fiber lazer

UMTAS/OMTAS veri bağı

söylem duyuyoruz. Öyle bir niyetimiz yok.Bunu niş bir alan olarak görüyoruz. Ben-zer simülatörler konusunda Türkiye’dedaha çok sisteme ihtiyaç olduğunu bili-yoruz; ayrıca ihracat pazarının da hare-ketli olacağını değerlendiriyoruz.

MSI Dergisi: Genel Müdür olarak sizi bugünlerde en çok heyecanlandıranproje ya da kurumsal çalışma hangisi?

Tunç BATUM: Şu anda Savunma SanayiiMüsteşarlığı (SSM)’nda onay bekleyenbir projemiz var: Lazer Kamaştırıcı Pro-jesi. Bu bizi çok heyecanlandırıyor;çünkü teknolojik olarak bulunduğumuzseviyeyi bir tık üste çıkartacak, çok gün-cel bir teknoloji. ABD’de de son 4 yıldırbu konuda bir takım Ar-Ge projeleri yü-rütülüyor. Dünya ile aynı zamanda bu ça-lışmayı yapıyor olmak bizim için çokheyecan verici. Bu projenin bir de üniver-site-sanayi iş birliği yönü var.Kurumsal anlamda da Bilkent Holding’in“Hep Birlikte 4B” çalışması bizi heyecan-landırıyor. Buradaki 4B; birikim, bilgi, beceri ve başarı kelimelerinin ilk harfle-rinden oluşuyor. Proje ile Bilkent Holding’in altındaki şirketlerde; organi-zasyonel verimliliğin strateji ile uyumusorgulanıyor ve insan kaynakları yönetimi

ele alınıyor. Amaçlardan bir tanesi, gele-ceğin yöneticilerini ve onların kariyer yolharitalarını belirlemek. Geçtiğimiz Aralıkayında başlanan projenin yaz aylarındatamamlanması hedefleniyor.

MSI Dergisi: Bahsettiğiniz Lazer Kamaştırıcı Projesi ile ilgili beklentinizneler? Bu projenin sizi nereye götüreceğini öngörüyorsunuz?Tunç BATUM: Bu proje, 4 yıllık bir çalış-manın eseri. İhtiyaç sahibi kuvvetle “Sis-tem nasıl olmalı? Teknoloji neleriiçermeli?” gibi soruların cevaplarını ara-dık ve proje öyle gündeme geldi. Buproje, belki Meteksan Savunma’ya yenibir odak alanı açacak. Daha önce fiberlazer konusunda bazı çalışmalar yap-mıştık. Hatta, helikopterin yüksek geri-lim hattına çarparak kırıma uğramasını

Şu anda Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM)’nda onay bekleyen bir projemiz var: Lazer Kamaştırıcı Projesi. Bu bizi çok heyecanlandırıyor; çünkü teknolojik olarak bulunduğumuz seviyeyi bir tık üste çıkartacak, çok güncel bir teknoloji. ABD’de de son 4 yıldır bu konuda bir takım Ar-Ge projeleri yürütülüyor. Dünya ile aynı zamanda bu çalışmayı yapıyor olmak bizim için çok heyecan verici.

©M

SI Dergisi

engelleyen “Helikopter Engel Tespit Sis-temi” isimli prototip bir ürün de ortayaçıkmıştı. Ama o projenin bir sonraki fazıhenüz başlamadı. Bu yeni proje, belki oçalışmaları da tetikler. Kamaştırıcınınötesinde, lazer teknolojisine sahip olmakönemli; çünkü haberleşme gibi değişikuygulamaları olan bir teknoloji. Bu se-beple Lazer Kamaştırıcı Projesi’ni enkısa zamanda imzalayarak çalışmalarabaşlamak konusunda çok motiveyiz.

MSI Dergisi: Meteksan Savunma hep çözüm ortakları ile büyümeyi hedefleyen; personel mevcudunu vegenel giderlerini kontrol altında tutupkişi başı ciroyu yükseltmeyi hedefleyenbir şirket oldu. Bu konularda geldiğiniznoktayı nasıl görüyorsunuz? Genel giderler, personel mevcudu ve kişi başıciro ile ilgili son durumu özetler misiniz?Tunç BATUM: 2013 yılının sonunda ha-zırladığımız stratejik planımız ve bu plandoğrultusunda gerçekleştirdiğimiz orga-nizasyon değişikliği ile büyümeyi adres-lemiştik. Sektörün henüz yeterincefarkında olmadığı konularda da hedefle-rimiz vardı: Kişi başı ciro, kişi başı liki-dite, genel giderlerin projelerdenarındırılması gibi. Bunların çoğundahedef tutturmamıza rağmen, bir kıs-mında hedefin altında kaldık. Şu anda220 kişiyiz. 2013’te ortaya koyduğumuz

büyüme stratejisi, 400 kişiyi adresli-yordu. 400 kişilik bir şirketin altyapısınıoluşturma gayreti vardı. Bu büyüklüktebir şirkete yönelik birimler kurmuştuk.Bunların da doğal olarak genel giderle-rimizi arttıran yan etkileri oldu. Geldiği-miz noktada biraz frene bastık.Rasyolarımızı revize edeceğiz ve sürdü-rülebilirliği daha da pekiştirecek değer-lere çekeceğiz.Meteksan Savunma’nın, yıllık 150 milyonliralık bir ortalama ciroya sahip olmasıgerekiyor. Bu rakam bir yıl 50 milyon liraolabilir, diğer yıl 300 milyon liraya çıka-bilir. Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz: Me-teksan Savunma güçlü bir şekildesektörde varlığını koruyacak.

Retinar PTR’de Rota Yurt DışıMSI Dergisi: Meteksan Savunma, yenilikçi bir yaklaşımla Retinar PTRÇevre Gözetleme Radarı’nı geliştirdi. Bu yenilikçi yaklaşımı, aynı zamandaiş geliştirme alanında da sergiledi ve pazar potansiyeli görerek bu ürünü,henüz bir müşterisi olmadan ortayakoydu. Retinar PTR ile ilgili yaşadığınızsüreçten ne gibi dersler çıkarttınız? Türkiye’deki düzenleyici kuruluşlara vediğer Türk firmalarına ne gibi mesajlarvermek istersiniz?Tunç BATUM: Retinar PTR bizim için öğ-renilmiş derslerin yoğunlaştığı bir proje

oldu. Sonuçta Meteksan Savunma’nınkendi başına, öz kaynakları ile yapabile-ceği işlerin boyutu belli. Evet, RetinarPTR, hava platformaları için radar geliş-tirdiğimiz MİLDAR projesinde elde etti-ğimiz bilgi ve tecrübeye dayanarakgeliştirildi; ama yine de ürünü ortaya çı-kartabilmek için ciddi bir kaynak harca-dık. Tüm bu süreçte de Türkiye’ningerçeklerini göz önüne aldık. RetinarPTR’yi kullanabilecek paydaşlarımızlaihtiyaçlarını ve isterlerini konuştuk.Fakat ne yazık ki Türkiye’nin bazı mev-zuat problemlerinden ötürü, RetinarPTR’nin pazarlama ve satış faaliyetlerihenüz istediğimiz noktaya gelemedi.Bugün Türkiye’de bir çevre gözetleme vepersonel tespit radarına ihtiyaç yok mu?Kesinlikle var; hatta en çok ihtiyaç duyu-lan dönem olduğunu iddia edebiliriz. Buortamda, ilgili kurumlarımıza şu teklifiyaptık: “Ürünümüzü size bedelsiz veriyo-ruz, lütfen alın ve radarımızı kullanın,bizim beklentimiz sadece ürünü mükem-melleştirmek için sizlerden geri bildirim-ler almaktır.” Fakat mevzuatta böyle birçalışma yöntemi olmadığından, bu teklifiuygulamaya koyamadık. Bu konuda çoküzgün olduğumuzu belirtmeliyim.Yurt içinde bu kapılar kapanınca, yurt dı-şına gidelim dedik ve önemli adımlarattık. Tabii ki “Kendi silahlı kuvvetlerinizya da emniyet güçleriniz bu ürünü kulla-

MSI

64 - Mayıs 2016

Biz, belirttiğim gibi, rekabetten önce sinerjiye önem veriyoruz. Gerekirse biz OEM olarak ürün teslim etmeye de hazırız. Özelliklesınır güvenliği, kritik tesis güvenliği konularında çalışan Ana Yüklenicifirmalarımızın Retinar PTR’yi hem yurt içinde hem de yurt dışında yürütmekte oldukları projelerde değerlendirmelerini arzu ediyoruz.

SÖYLEŞİ ©M

SI Dergisi

Retinar PTR, Meteksan Savunma'nın ihracatpazarına sunduğu ürünler arasında yer alıyor.

nıyor mu?” soruları ile karşılaştık ve busorulara olumlu cevap veremediğimiziçin zorlandık. Bunun üzerine çalışmala-rımızı, anayurt güvenliği ve tesis güven-liği alanlarına da kaydırmaya kararverdik. Belirli bir ilerleme kaydettik,önümüzdeki dönemde bazı iyi haberleri-miz olabilir.Özet olarak; bu ürünü ortaya çıkartırkenesas olarak hedef aldığımız kullanıcı ke-simine ulaşamadık. Ve bu süreçte, ilgilikurumlardan yeterince destek göremedi-ğimizi de üzülerek belirtmem gerekiyor.Şunun da altını çizmeliyiz: Meteksan Sa-vunma, Retinar PTR’yi ortaya çıkartmadanönce, pazarda böyle bir ürün yoktu; bu an-lamda Türkiye’de bir boşluğu doldurdu.Dolayısı ile Retinar PTR, mevcut bir pazaragiriş yapma çabası değil, yeni bir pazar ya-ratma çalışması oldu. Zaman zaman bugerçeğin göz ardı edildiğine, bazı firmala-rımızın kendini savunma refleksi göster-diğine de şahit olduk. Biz, belirttiğim gibi,rekabetten önce sinerjiye önem veriyoruz.Gerekirse biz OEM olarak ürün teslim et-meye de hazırız. Özellikle sınır güvenliği,kritik tesis güvenliği konularında çalışanAna Yüklenici firmalarımızın Retinar

PTR’yi hem yurt içinde hem de yurt dışındayürütmekte oldukları projelerde değer-lendirmelerini arzu ediyoruz.

MSI Dergisi: Stratejik plandan bahsederken de vurgu yapmıştınız, şimdi Retinar PTR ile tekrar gündemegeldi: Anayurt güvenliği konusunda yapmayı planladığınız çalışmaları biraz ayrıntılandırabilir misiniz? Bu, yeni bir odak alanı mı olacak?Tunç BATUM: Aslında yetkinlik havuzu-muza baktığımız zaman, anayurt güven-liği konusunda ortaya çıkarabileceğimizçeşitli çözümlerimizin olduğunu görüyo-ruz. Örneğin, su altı akustiği alanında ge-liştirdiğimiz sensörler. Bunların karadada kullanım alanları var, petrol boru hat-ları gibi. Bu konularda Savunma SanayiiMüsteşarlığımızda çalışmaları devameden projelerde geliştirdiğimiz toprakaltı sensörler ile yer almak istiyoruz.Radar artı bu tür sensörlerle tümleşikçözümler ortaya çıkartılabiliriz. Anayurtgüvenliği alanındaki projelerin seyrinegöre ayrı bir odak alanı ortaya çıkabilir;organizasyonumuza ayrı bir grup ekle-nebilir. Bunları tabii zaman gösterecek.

MSI Dergisi: Önümüzdeki dönemde ürünleşme ile ilgili nasıl bir strateji izleyeceksiniz? Örneğin, şu anda yürütmekte olduğunuz, OKİS ya da MİLDAR gibi projeler, Retinar PTR gibitek başına pazarlanabilecek ürünlere dönüşecek mi?

Meteksan Savunma,lazer konusunda önemli

projelere imza atmayıhedefliyor.

Tunç BATUM: MİLDAR biliyorsunuzprogram olarak ele alınıyor. MİLDAR-1,milimetre dalga radar konusunda bir gösterim projesiydi. Onun başarısı,MİLDAR-2’yi getirdi ve artık radarın plat-forma entegrasyonunu konuşmaya baş-ladık. Umuyoruz, MİLDAR-2’nin başarısıda MİLDAR-3’ü başlatacak. ATAK heli-kopterinde MİLDAR entegrasyonunda,bize gösterilen ilk yer, kanat altında. Şuanda kanat altında mı kalsın, ana rotorüstüne mi geçsin, bunun görüşmelerisürüyor. Yine biliyorsunuz İHA platform-ları için de MİLDAR projesi kapsamındaSAR/ISAR radar sistemi geliştiriyoruz.Yine MİLDAR ile ilişkili olarak OtomatikKalkış ve İniş Sistemi (OKİS)’ni başlattık.OKİS, özellikle gelişen İHA dünyasındabizim önem atfettiğimiz bir proje. BuradaTUSAŞ ile iyi yürüyen bir iş birliğimiz var.OKİS’i, ANKA’dan başlayarak İHA’larınbir sistemi hâline getirme hedefimiz var.

MSI Dergisi: OMTAS/UMTAS,ATMACA/SOM ve HİSAR projelerinde veri bağı sistemlerinin sorumluluğunualan Meteksan Savunma, uzun menzillihava savunma sistemi geliştirilmesindede benzer rolü oynamayı hedeflediğiniaçıkladı. Bu konuda nasıl bir yol haritasıöngörüyorsunuz? Örneğin, Meteksan Savunma inisiyatif alıp şimdiden bazı çalışmalar yürütüyor mu?Tunç BATUM: Biz OMTAS/UMTAS ilebaşlayan, sonra ATMACA, SOM ve HİSARile devam eden çalışmalarda, veri bağıkonusunda önemli bir tecrübe kazandık.Teknolojik seviyenin her projede arttığını

gördük. Bu çalışmalarda, ASELSAN HBTSektör Başkanlığının alt yüklenicisi ko-numundayız ve iş birliğimiz çok güzelilerliyor.Burada önemli bir mihenk taşı, KEMENTprojesi. KEMENT ile ağ destekli veri bağıteknolojilerini geliştirdik. Tabii projeninbaşlangıcı ile gelinen nokta arasında far-kındalığımız çok arttı, çok iyi bir yere gel-dik. Ağ destekli veri bağı konusunda yurtdışı bağımlılığı tamamen ortadan kaldı-racak bir takım türev ürünler geliştire-bileceğimizi de gördük ve bunlarımüzakere ediyoruz. Ayrıca inisiyatif ala-rak, hammadde seviyesinde olmasa damodül seviyesinde yurt dışı bağımlılığıortadan kaldıracak adımları da atıyoruz.Uzun menzilli hava savunma sisteminde

vermek istediğimiz mesaj ise şu: Önce-likle, yürütülmekte olan projenin kısmeniptal edilip ibrenin yurt içine döndürül-mesi, bizce çok olumlu bir karardır.Çünkü Türkiye’de, bu sistemi yapacakyetkinlik havuzu oluşmuştur. BugünTürkiye’nin ASELSAN gibi elektronik ala-nında dünya seviyesinde bir firması var.Belki geliştirme süresini kısaltmak içindışarıdan teknolojik bir destek almak dagerekebilir. Yine de Türkiye’nin yapama-yacağı bir şey değil. Biz, ASELSAN ilebirlikte kendi üzerimize düşen kısımda,“Veri bağı ve radar konusunda bize gü-venin; ihtiyaç duyulan sistemleri layıkıylageliştirebiliriz.” diyoruz.

MSI Dergisi: Meteksan Savunma, radar altimetre geliştirilmesi konusunda da çalışmalar yürütüyor. Bu çalışmalarınızın son durumu hakkında bilgi verebilir misiniz?Tunç BATUM: İHA’lar için radar ve lazeraltimetreler geliştirdik. Bunlar 2.500 ve5.000 ft’ye kadar ölçüm yapabilen ürün-ler. Bir sonraki aşama olarak, insanlıplatformlarda kullanılabilecek ürünlergeliştirmek istiyoruz. Tabii bu tür ürünlerortaya çıkartmak için bir sertifikasyonsüreci yaşanması gerekiyor. Bu çalışma-ları yürütecek kaynağa ihtiyacımız var.Öz kaynakla mı yapacağız, paydaşlarımı-zın aktardığı kaynakları mı kullanacağız,bunun görüşmelerini yapıyoruz. İnsanlıhava araçlarına yönelik ürünümüzle bir-likte radar altimetre ürün gamını ta-mamlayacağız. Bu ürünümüzün, şu andaTürkiye’nin geliştirmekte olduğu, ÖzgünHelikopter gibi projelerde de kullanıla-cağını öngörüyoruz. Bir diğer hedefimizde ihracat.

MSI SÖYLEŞİ

66 - Mayıs 2016

Türkiye’nin Sonar Firması:Meteksan SavunmaMSI Dergisi: Meteksan Savunma, SSM tarafından su altı akustiği mükemmeliyet merkezi olarak belirlenmişti. Meteksan Savunma’nın bu rolü ile ilgili faaliyetlerinin son durumu hakkında bilgi verebilir misiniz?Tunç BATUM: Meteksan Savunma, Tür-kiye’nin sonar firmasıdır. Biliyorsunuz,MİLGEM projesi kapsamında inşa edilengemilerin sonarlarının su altında kalankısmını (wet-end) Meteksan Savunmaüretiyordu. Gemi içerisinde kalan kısım(dry-end) henüz sanayileştirilmemişti.Yine ARMERKOM tarafından geliştirilendry-end’in sanayileştirilmesi için de Me-teksan Savunma görevlendirildi. DenizKuvvetleri Komutanlığı, ARMERKOM veMeteksan Savunma arasında güzel birsinerji yakaladık. Şu anda 12 kişilik birekibimiz, ARMERKOM’da, dry-end ile il-gili eğitim alıyor. Böylece sonarın tümteknolojilerine hâkim olacağız. İlkplanda, MİLGEM projesinin 3’üncü ve4’üncü gemileri için sonarları üreterekteslim edeceğiz. Orta vadeli planımızise dünyada rekabet edebilecek yeni

nesil bir sonar geliştirmek. Bunları ya-parken de sektörde su altı akustiği ko-nusunda çalışan diğer firmalarlasinerji yaratmaya devam etmek istiyo-ruz. Bu çok niş bir alan. Özellikle bir-likte çalıştığımız alt yüklenicilerimizzaman zaman sürdürülebilirlik konu-sunda zorlanıyor ve onları böyle du-rumlarda destekliyoruz.Bahsettiğim yeni nesil sonarı ortaya çı-kartınca, gerektiğinde uluslararası iş or-takları ile birlikte, dünya genelindepazarlamayı da öngörüyoruz.

MSI Dergisi: Meteksan Savunma, ilk ihracatını, Yara Savunma Simülatörüile Umman’a yaptı. İhracat cephesindeönümüzdeki dönemde ne gibi gelişmeler olmasını bekliyorsunuz?Tunç BATUM: Bizim programlarımızınhepsinde hedef, ürünleşmek. Bunlardanbazıları ihraç edilebilir ürünler, bazılarıise görevi ve gizliliği gereği yurt içindekalması gereken ürünler. Biz, sadecegeliştirme projesi yapan bir firma olmakistemiyoruz. Ürünleri olan, bunları kendimarkası ile pazarlayan ama gerektiğinde

MİLGEM sonarının, suyun altında kalan

kısmı (wet-end), Meteksan Savunma

tarafından üretiliyor.

OEM olarak da teslim edebilecek birfirma olmak istiyoruz.Umman Yara Savunma Simülatörü, birbaşarı hikâyesidir. Çok kısa sürede,problemsiz olarak teslim edildi. Bununbir sonraki aşamasında, Yangın Simüla-törü’nün tedarik edilmesini bekliyorduk;fakat özellikle ekonomik gelişmeler,Umman’da bu konuyu gündemin dahaarka sıralarına attı.Yürüttüğümüz ihracat çalışmalarındaşunu görüyoruz: Yurt dışında satış ve pa-zarlama anlamında bir büyüğünüz olma-dan, bir desteğiniz olmadan, MeteksanSavunma hacminde bir şirketin tüm ça-lışmaları tek başına yürütmesi kolaydeğil. Dolayısı ile ihracat başarısını yurtiçinde geliştirilen platformlarda yer alanürünlerimizle veya yurt dışında yerleşikana yüklenicilerin sistemlerinde yer ala-rak desteklememiz gerektiğini değer-lendiriyorum. Örneğin, veri bağıkonusunda hem özgün ve rekabetçi çö-zümlerimizin olması hem de bu çözüm-lerin maliyet etkin olmaları nedeniylebazı yabancı firmalar bizimle çalışmakistiyor. Milli Savunma Bakanlığının ver-diği izinler çerçevesinde görüşmeler yü-rütüyoruz. Bu görüşmelerin, MeteksanSavunma’nın teknik kabiliyetlerine da-yandığını, söz konusu ana yüklenici fir-maların -varsa- offset yükümlülükleri ileilgilisi olmadığını da özellikle belirtmekisterim.Ürün bazında baktığımızda, kısa va-dede; platform simülatörlerimizin,

Retinar PTR’nin ve radar altimetreürünlerimizin ihracat potansiyelininyüksek olduğunu değerlendiriyoruz. Şuanda Yara Savunma Simülatörü konu-sunda görüşmelerimizin devam ettiğibirkaç ülke var. Retinar PTR ile bir ül-kede son 3’e kaldık, bu sene içinde tek-lifler alınacak.

MSI Dergisi: Meteksan Savunma’nın yürüttüğü bir Kalifiye Tedarikçi Programıbulunuyor. Türk savunma ve havacılıksanayisinde, iş hacmi olarak MeteksanSavunma’dan çok daha büyük şirketlerinalt yüklenicilerine ilişkin benzer programları bulunuyor ve belki de bu sebeple, bu tür uygulamaların firmabüyüklüğü ile ilgili olduğu düşünülüyor.Meteksan Savunma gibi bir şirketin Kalifiye Tedarikçi Programı’na sahip olmasının nedenleri ve bu programın yararları konularında neler söylemek istersiniz?Tunç BATUM: Biz bu programı, “Büyükşirketler yapıyor, biz de yapmalıyız.”mantığı ile başlatmadık. Bir ihtiyaçtandoğdu. Çok yüksek teknoloji ürünleryaptığımız için, bizimle çalışan tedarikçi-lerin de bizimle aynı anlayışta ve yetkin-likte olmasını bekliyoruz. Yoksa ne kadarmükemmel bir ürün ortaya koysanız dabasit bir parça nedeniyle sorun yaşaya-biliyorsunuz. Büyük bir firma, onaylı te-darikçi sürecini büyük bir ekipleyürütüyor; bizim boyutumuzdaki birfirma, daha küçük bir ekip kullanıyor.

Çok başarılı sonuçlar alıyoruz. Hembizde hem de tedarikçilerimizde bir kül-tür oluştu.

MSI Dergisi: Eklemek istediğiniz başkabir konu var mı?Tunç BATUM: Yangın ve Yara SavunmaEğitim Simülatörleri projesinin son du-rumunu paylaşmak isterim. Bu proje, birzamandır çeşitli nedenlerle uzamış birprojeydi. Paydaşlarımızla görüşmeleryaptık. Projenin uzamasını etkileyen fak-törleri masaya yatırdığımızda, sorunlarınsinerji kaybından kaynaklandığını gör-dük. Bir an önce kullanıma alınması ileilgili görüşmeler yaptık. Paydaşlarımızda bizimle aynı tutumu sergiledi. Mart ayıitibarıyla önümüzü tıkayan süreci aştık.Sistemin geçici kabulü yapıldı. DenizKuvvetleri Komutanlığı, tesisi bizim işlet-memizi, bakım ve onarımını da bizimyapmamızı talep ediyor. Bu konuda uzundönemli bir sözleşme yapmak üzereyiz.Yurt dışına hizmet verme opsiyonu daolacak. Deniz Kuvvetleri Komutanlığınınsistemi kullanmadığı günlerde, komu-tanlığın onayladığı eğitimleri dışarıya ve-receğiz. Tesisin resmi açılışının Mayıs yada Haziran ayında gerçekleştirilmesiplanlanıyor.

Meteksan Savunma Genel MüdürüTunç Batum’a, zaman ayırıp sorularımızı cevaplandırdığı ve verdiği bilgiler için, okuyucularımızadına teşekkür ediyoruz.

MSI

68 - Mayıs 2016

Yürüttüğümüz ihracat çalışmalarında şunu görüyoruz: Yurt dışında satış ve pazarlama anlamında bir büyüğünüz olmadan,bir desteğiniz olmadan, Meteksan Savunma hacminde bir şirketintüm çalışmaları tek başına yürütmesi kolay değil. Dolayısı ile ihracatbaşarısını yurt içinde geliştirilen platformlarda yer alan ürünlerimizleveya yurt dışında yerleşik ana yüklenicilerin sistemlerinde yer alarak desteklememiz gerektiğini değerlendiriyorum.

SÖYLEŞİ

©M

SI Dergisi

Yangın ve Yara Savunma Eğitim Simülatörü