marmara Ünİversİtesİ teknolojİ fakÜltesİ€¦ · İŞ kazalarindan korunma polİtİkalari...

Dr. Abdullah DEMİR

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

“Kazalardan Korunma Politikaları”

MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

Kalite, İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü Sunumu

Buzdağının altı ve üstü

Biz ne kadar değişirsek dünya da o oranda değişir!

?

Kaynak: Dr. Fatih Yılmaz, “İş Sağlığı ve Güvenliği’ne Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü”, İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü, Yıldız Teknik Üniv., Sunum.

ÖNLEMEK ÖDEMEKTENDAHA UCUZ

VE İNSANCILDIR!

İş güvenliği çalışmaları, temelde riskler ortaya çıkmadan önce önlenmesi

çalışmalarını kapsar.

Kaynak: Dr. Fatih Yılmaz, “İş Sağlığı ve Güvenliği’ne Genel Bakış Ve Güvenlik Kültürü”, İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü, Yıldız Teknik Üniv., Sunum.

İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temel prensibiçalışanların TOPLU olarak korunmasını sağlamaktır.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Çalışmalarının Amacı

Çalışanları Korumak

Üretim Güvenliğini

Sağlamak

İşletme Güvenliğini

Sağlamak

İşyeri Güvenliğinin Temel Felsefesi• Sağduyu (aklı selim) ile hareket etmek

• Sorumluluk hissi taşımak• Dikkati yalnız o işe yöneltmek

• Güvenliği sağlayıcı kurallara uymak


BİR İŞ YERİNDE EĞERİŞ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ ALINMAMIŞSA

GEÇİCİ İŞ GÖREMEMEZLİK SAKATLIK ÖLÜM

HASARSIZ NETİCEİŞ KAZASI

Çalışma ortamında HASAR

İNSANSAĞLIĞI AÇISINDAN

ÇEVREYE ZARAR


İSG Sistemini Tehdit Eden Unsurlar

TEKNİK UNSURLAR

İNSANİ UNSURLAR

DİĞER UNSURLAR



• İş Yerindeki Makine ve Tezgahların Yanlış Planlanması,

• Yetersiz Aydınlatma,• Yetersiz Isınma,• Koruyucusuz Makine,• Kişisel Koruyucu Eksikliği,• Kaygan veya Pürüzlü Zemin

TEKNİK UNSURLAR



Bilgisizlik, İşe Uyumsuzluk, Tehlikeyi Önemsememe, İhmal, Tedbirsizlik, Bakım Yetersizliği, Yorgunluk, Disiplinsizlik, İşi Ciddiye

Almama, Moral Bozukluğu,

İNSANİ UNSURLAR

Fiziki Rahatsızlık, Gerekli Eğitimlerin Verilmemesi, Yeterli Teknik Eleman

Bulunmaması, İş Bölümünün Olmaması, Yetki ve Sorumlulukların Belli

Olmaması, Güvenlik ile İlgili Yönetim

Hataları, Üçüncü Şahısların Etkisi.



Kimyasal Etkenler (Katı, Sıvı, Toz, Buhar) Fiziksel Etkenler (Titreşim, Gürültü, Nem, Isı,

Işık, Basınç) Ergonomik Etkenler Biyolojik Etkenler (Bakteri, Virüs, Mantar) Psikolojik Etkenler (Monoton Çalışma, Aşırı

İş Yükü) Psiko-sosyal Etkenler (İnsanın Çevresi ile

Olan İlişkisi)

DİĞER UNSURLAR

İŞ KAZALARININ OLUŞ NEDENLERİ

İş kazasının meydana gelmesi için, tehlikelidurumla, tehlikeli davranışın aynı anda birarada bulunmaları gerekir. Buna göre;

İş Kazası = Tehlikeli Durum + TehlikeliDavranışşeklinde matematiksel bir formül ile yazılabilir.

İş kazalarının meydana gelmesine, teknik,sosyal, psikolojik, fizyolojik etkenler nedenolabilir. Çalışan kişinin kendisi, çalıştığı işyeri,iş yeri arkadaşları, çevresi, kullandığı makineve malzemeler, araç gereçlerin her biri işkazasının nedenidir. Bu sayılanların hepsibirbiri ile etkileşim içinde olan faktörlerdir. Bufaktörleri aşağıdaki şekilde sınıflandırmakmümkündür.

Kaynak: Prof. Dr. A. Hakan ONUR ve Yrd. Doç. Dr. M. Kemal ÖZFIRAT, “İş Güvenliğine Giriş, Önemi, Genel Tanımlar”

http://www.uysisguvenligi.com.tr/is-guvenligi-motivasyon-sloganlari

Kaza Nedenleri ile İlgili Yanlış Görüşler:

1. ŞANSIZLIK

2. KAÇINILMAZLIK

3. DİKKATSİZLİKKaynak: Emrah Gürer, “Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi”, ÇASGEM

Kazaların Temel Nedenleri (4M)

• MAN (İnsan)

• MACHINE (Makine)

• MEDIA (Ortam, Çevre)

• MANAGEMENT (Yönetim)


1- Malzemea- Malzemenin kimyasal ve fiziksel özelliklerinden kaynaklanan faktörler,b- Kullanılan maddelere göre uygun üretim sisteminin seçilmemiş olması,

2- Makine ve teçhizata- Malzeme yorgunluğu,b- Koruyucu tedbirlerin alınmaması,c- Makinelerin yanlış seçilmesi veya yanlış kullanılması,

3- Çevrea- Sıcaklık, nem, aydınlatma, gürültü gibi fiziki faktörler,b- Mekanik etkiler,c- Sağlık şartları,

4- İnsana- Eğitim ve bilgi eksikliğib- Dalgınlık, dikkatsizlik,c- İlgisizlik, düzensizlik,d- Bedenin iş uyumsuzluğu,e- Meleke (Beceri) noksanlığı,f- Aile düzeni,g- Beslenme yetersizliği

Kaynak: Prof. Dr. A. Hakan ONUR ve Yrd. Doç. Dr. M. Kemal ÖZFIRAT, “İş Güvenliğine Giriş, Önemi, Genel Tanımlar”


MAN (İNSAN) • Psikolojik Nedenler: Unutkanlık,

sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri,istem dışı davranış, ihmalcidavranış, hatalı davranış vb.

• Fiziksel Nedenler: Yorgunluk,uykusuzluk, alkol, hastalık vb.

• İşyeri Nedenleri: İnsan ilişkileri,takım çalışması, iletişim vb.

MANAGEMENT (YÖNETİM ) • Yetersiz yönetim organizasyonu,• Tamamlanmamış kurallar ve

talimatlar,• Yetersiz güvenlik yönetim planı, • Eğitim ve öğretim yetersizliği,• Uygun olmayan nezaret,

yönetim ve rehberlik• Uygun olmayan personel

istihdamı,• Yetersiz sağlık kontrolleri vb.

MACHINE (MAKİNE) • Hatalı makine ve ekipman

yerleşimi, • Eksik veya kusurlu koruyucular,• Yetersiz standardizasyon, • Yetersiz kontrol ve bakım, • Yetersiz mühendislik hizmetleri

vb.

MEDİA (ORTAM-ÇEVRE) • Yetersiz çalışma bilgisi, • Uygun olmayan çalışma yöntemi, • Uygun olmayan çalışma yeri ve

ortamı vb.


TEHLİKELİ DAVRANIŞLAR

TEHLİKELİ DURUMLAR

İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Nedenleri


İşçinin yapması gereken bir hareketi yapmaması veya yapmaması gereken bir

hareketi yapmasıdır.




• Sorumsuz biçimde, görev verilmeden ya da uyarılaraaldırmadan güvensiz çalışmak,

• Kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmaması,• Koruyucuların güvenlik donanımlarının işe yaramaz

hale getirilmesi,• Çalışan makineleri durdurmadan işe devam etmek,

bakım, onarım, ayar vb. yapmak.• Raflara tırmanma, yüksekten atlama, koşma,

malzemeyi fırlatma, vs.• Güvensiz istifleme ve yerleştirme,• Güvenli malzeme yerine güvensiz olanı kullanma.

"Tehlikeli davranış/lar/

insandan

kaynaklanmaktadır!"



Tehlikeli Davranışların Nedenleri

• Eğitim, bilgi ve tecrübe eksikliği,• Fiziksel yetenek uyumsuzluğu,• İş veya vardiya değişimine uyum

sağlayamama,• Yorgunluk,• Ayrıca; tembellik, dikkatsizlik, acelecilik,

bencillik, umursamazlık, korku,çekingenlik, endişe, sabırsızlık, heyecan,vb.

TEHLİKELİ DURUMLAR

1. Korkulukların olmaması,

2. Düşülebilecek güvenliksiz çukurlar,

3. Uygun olmayan iskeleler,

4. Gerekli koruyucu malzemenin olmaması,

5. Hatalı, pürüzlü, kaygan, çatlak ve çukur yüzeyler,

6. Çalışma yerinin dağınıklığı,

7. Yetersiz ışık,

8. Güvensiz çalışma yöntemi.


Tehlikeli Durumlar için Alınması Gereken Önlemler

Ergonomik

Usullere Uyma Disiplin

Mühendislik Çalışmaları

Eğitim



Disiplin

Kendisine tebliğ edildiği halde İş Güvenliği ve Sağlığı ile ilgili

kurallara uymayan, kendini, çalışanları ve işletmeyi tehlikeye

atacak tehlikeli davranış ve hareketlerde bulunan personelin,

4857 sayılı iş kanunun 25. maddesine göre iş hakkı

tazminatsız olarak feshedilir.



Disiplin

• 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 25/i. İşçinin kendi isteği veyasavsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi,işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunanmakineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlükücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kaybauğratması.

• 25/h. İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisinehatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.”

İŞ KAZALARINDAN KORUNMA POLİTİKALARI

"Hiçbir iş emniyetsiz yapılacak kadar acil değildir."

"Kazaların %98’i önlenebilir."

"İSG’in temeli, risk analizi, prosedür ve talimatlardır."

İŞLETMELERDEKİ TEHLİKE KAYNAKLARI

Kaynak: İsmet APAK, «İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ – Sunum»

A-MEKANİK TEHLİKE KAYNAKLARI

❑ Pürüzlü, engebeli veya kaygan işyeri zemini

❑ Hareketli araç ve makineler

❑ Hareketli makine parçaları

❑ Keskin, yüzeyi çıkıntılı malzeme ve parçalar

❑ Sıcak veya soğuk yüzeyli malzeme ve parçalar

❑ Yüksekte çalışma ve tırmanma noktaları

❑ El aletleri

❑ Yüksek basınç (basınçlı kap veya hatlar)

❑ Kaldırma ve taşıma araçları (vinçler, forkliftler)

❑ Sabit ve seyyar merdivenler

❑ Uygun olmayan korkuluklar

❑ Asansörler (personel ve yük)

❑ Alçak ve dar geçitler

❑ Hatalı istifleme

❑ Malzeme düşmesi veya yuvarlanması

❑ Taşma, dökülme ve saçılmalar

B-FİZİKSEL TEHLİKE KAYNAKLARI

Çalışma ortamında;

❑ Termal konfor sorunları (ısı, nem, sıcaklık, havalandırma)

❑ Gürültü

❑ Titreşim (el, kol ve tüm vücut titreşimi)

❑ Uygun olmayan ve yetersiz aydınlatma

❑ Işınlar (iyonize, noniyonize (UV, IR.), mikro dalga ve lazer ışınları)

❑ Alçak veya yüksek basınç

❑ Elektromanyetik alan

vs.

Makinalarlaİlgili

Tehlikeler

ElektrikMekanik Parçalar

Radyasyon

Termal

Buhar

Gaz

Lazerler

Basınçlı hava

Kimyasallar

Diğerleri

Titreşim

(Sıcak, soğuk)

Gürültü

Makinalar ile İlgili Tehlikeler

Makinalarla İlgili

Riskler

Kimyasal EtkilerElektrik

şoku

İç yaralanma

Sağırlık

Engeller

Çarpma

Temas

Körlük

Fırlama

KarışmaDiğer

Yanıklar

C- KİMYASAL TEHLİKE KAYNAKLARI

Sıvılar (asitler, bazlar, çözücüler)

Gazlar (yanıcı, yakıcı, boğucu, narkotik)

Katılar

- Tozlar (organik, inorganik)

- Metaller (duman, buhar)

Duyarlılaşma

Aşındırma

Yanık

Boğucu

Kanserojen

Hedef organda zehirlenme

Teratojen

Toksik

Kimyasallar

Tehlikeler

Kimyasal Formlar: Toz, Tütsü, Duman, Buhar, Aeresol, Katı, Sıvı, Lif

Giriş Yolları: Soğurma, Solunum, Sindirim, Doğrudan giriş, Gözler

Riskler

Kimyasal

"Teratojen" kelime olarak "normalden farklı,anormal yapı oluşturan" anlamında kullanılır.

Ç- BİYOLOJİK TEHLİKE KAYNAKLARI

❑ Virüsler

❑ Bakteriler

❑ Parazitler

❑ Taşıyıcılar

❑ Mantarlar


D- ELEKTRİK KAYNAKLI TEHLİKELER

❑ Elektrik tesisatı (yangın)

❑ Elektrikli araç ve aletler (elektrik çarpması)

❑ Statik elektrik (parlama, patlama, çarpılma)

E- YANGIN TEHLİKELERİ

❑ Tutuşma

❑ Yanma

❑ Parlama

❑ Patlama


ÜRÜN KAYNAKLI TEHLİKELER:❑ Ambalaj üzerinde eksik ya da yanlış

bilgilendirme;

• Tanıtıcı uygun etiketlemenin yapılmaması

• Taşıma şartlarının bildirilmemesi

• Depolama şartlarının bildirilmemesi

❑ Kullanıcı için “Malzeme Güvenlik Bilgi Kartları”nın hazırlanmaması,

❑ Uluslararası standart ve normlara uygun olmaması.

ÇALIŞANLARDAN

KAYNAKLANABİLECEK TEHLİKE

NEDENLERİ

▪ Kişisel özellikler

▪ Psiko-sosyal faktörler

▪ Eğitim eksikliği

▪ Koordinasyon eksikliği

▪ İletişim eksikliği

▪ Zihinsel yetersizlik

▪ Fiziksel yetersizlik

▪ Davranış bozuklukları

▪ Zararlı alışkanlıklar

▪ Yaş, cinsiyet

HATIRLATMA...Risk nedir?

Kaynak: Doç. Dr. S. Erhan Deveci, “İş Sağlığı ve Güvenliği”, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ocak 2010 – Elazığ, Sunum.

RİSK: Tehlikeli bir olayın veyamaruz kalma durumununmeydana gelme olasılığı ile olayveya maruz kalma durumununyol açabileceği yaralanma veyasağlık bozulmasının ciddiyetderecesinin birleşimi (18001-2008)

Tehlike: İnsanların yaralanması,sağlığının bozulması veyabunların gerçekleşmesine sebepolabilecek kaynak, durum veyaişlem. (18001-2008)

HATIRLATMA...

Kaynak: Doç. Dr. S. Erhan Deveci, “İş Sağlığı ve Güvenliği”, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ocak 2010 – Elazığ, Sunum.

Risk Değerlendirilmesi, Risk Yönetimi ve Risk İletişimi Risk, tehlikeli bir durumda olumsuz bir olayın meydana gelmesi

olasılığıdır. Sağlığın korunabilmesi için öncelikle sağlığı bozanetmenlerin iyi bilinmesi gereklidir.

◼ İşyerlerinde sağlık üzerinde olumsuz etkiler yapabilecek çeşitlifaktörler bulunduğuna göre, bu faktörlerin neler olduğu ve işyeriortamında hangi düzeyde bulunduğu, işyerinde kaç kişiyi etkilemekteolduğu gibi özelliklerin ortaya konulması gereklidir. İşte bu amaçlayapılması gereken işlemlerin tümüne “risk değerlendirilmesi” (riskassessment) denir.

◼ Bu değerlendirmeler sonucunda işyerinde alınacak önlemler ve buamaçla yapılması gereken düzenlemeler ise “risk yönetimi” (riskmanagement) olarak adlandırılır.

HATIRLATMA...

Risk Düzeyi* Olasılık* Ağırlık

* Etkilenen nüfus

Riskle başa çıkmak için:

1.

2.

3.

4.

Ne zaman

değerlendir

Tehlikeyi ortadan kaldır.

Tehlikeden sakın

İşyerinde önlem al.

Kişisel Koruyucular kullan

veya

veya

veya

Risk ortaya çıkmıştırTehlike

veinsan

bir aradadır

Tehlike Risk İlişkisi

Üretimin Gerçekleşebilmesi İçin;

+ + = TEHLİKE VE RİSK

Önemli olan üç unsurun uyum içerisinde bulunmasıdır.

ENERJİ TEZGAH İŞÇİ

İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin temel amacı bu uyumun en uygunbiçimde olmasını sağlamak ve bu konuda çalışmalar yapmaktır.

Doç. Dr. M. Azmi Aktacir, İş Sağlığı ve Güvenliği Ders Notları

İŞ KAZALARINDAN KORUNMA POLİTİKALARI

• Kaynakta,

• Ortamda,

• Kişiye yönelik,

olmak üzere sırasıyla 3 aşamada

değerlendirilmelidir.

1. Seçme•Yasalara Uygunluk

•Tıbbi Seçme•Mesleki Seçme•Doğal Seçme

2. Kişisel Koruma•Kişisel Koruma•Tıbbi Koruma•Kişisel Hijyen

3. Toplu Koruma

4. Tam Önleme•Yer Değiştirme•Makineleştirme

•Otomasyon•Uygunlaştırma

KişiyeYönelik

Ortama Yönelik

KaynağaYönelik

Etkililik

Artar

Korunma Yöntemleri

İşverenlerin görevleri

Önlemleri almak

Çalışanları bilgilendirmek

Çalışanlarla işbirliği yapmak

Kontrol ve denetim yapmak

Kayıt – Bildirim zorunluluğu

İSG ve Toplu Korunma Yaklaşımı

TOPLU KORUNMA

Toplu Korunma Örnekleri

Tehlikesiz olanla değiştirme,

Yalıtım,

Koruyucu/koruma içine alma,

Yerel havalandırma,

Yerel aydınlatma,

Makine koruyucuları,

Genel havalandırma,

Genel aydınlatma,

İklimlendirme,

İşaretleme/sınırlama

Uyarı levhaları

Modelleme

KAYNAKTA ALINACAK ÖNLEMLER

• Tehlike oluşturan bir kaynağın ortadan

kaldırılmasıdır.

• Örneğin: Zararlı bir kimyasal

maddenin kullanımından vazgeçilmesi.

▪ Riski yok etme,

▪ Tehlikesiz olanla değiştirme (İkame),

▪ Yalıtım,

▪ Koruyucu/koruma içine alma,

▪ Lokal havalandırma,

▪ Yerel aydınlatma,

▪ Makine koruyucuları,

KULLANILAN MADDENİN DEĞİŞTİRİLMESİBenzen yerine toluen, benzin yerine gazyağı vb. gibi dahaaz zararlı (ya da varsa zararsız) madde kullanmak.

ISLAK (SULU) YÖNTEMLERİN KULLANILMASIÖzellikle tozun ortama karışmadan bastırılmasına yarayanbu yöntem, tozlu ortamlarda çalışan işletmelerde çokyararlı olmaktadır.

SÜREKLİ ORTAM ÖLÇÜMLERİOrtamda, sık sık sorun olan madde veya etkenler özeldetektörler veya cihazlarla kontrol edilerek alınanönlemlerin yeterliliği denetlenmeli, gerekiyorsa yeniönlemler alınmalıdır.

YETERLİ BAKIM PROGRAMIRisklerin kaynağında önlenmesi için tesis edilensistemlerin bakımlarının yapılması kimyasalların ortamayayılmasını önlemede etkili olacaktır.

ASPİRASYON SİSTEMİNİN UYGULANMASIGaz, toz, buhar gibi maddelerin kaynağından, ortama yayılmadançekilerek, dışarı atılmasını sağlamak. Kuşkusuz bunu yaparkenikinci bir yanlışla çevreye zarar vermemek gerekmektedir.Bu konuda çok yaygın olarak kullanılan sistem• doğal veya• cebri çekişliuygulamalardır.

Önemli Not: Ortama yayılmaması gereken maddenin nitelikleri veçıkış hızı hesaba katılmadan yapılan bu sistemler yararlıolmamakta hatta işçilerin burunları hizasında daha yoğun birortam oluşturarak tehlikeyi arttırmaktadırlar.Oysa çalışma noktasında, tezgaha uygulanacak bir yandan çekişsistemi bu sorunu çözecektir.

MAKİNE KORUYUCULARI

TEHLİKE KAYNAKLARI

Döner miller• Çıkıntılar

• Açıkta dönen aksam• Merdaneler

• Kayış kasnaklar• Dişliler

• Kapalı yerde hareket eden parçalar• Kazan içinde dönen aksamlar

• Aşındırıcılar• Eziciler

• Vargel hareketi• Kesici ağızlar

• Tehlikeli alana girmeyi önlemeli• Çalışmayı zorlaştırmamalı

• Üretimi engellememeli• Kullanışlı olmalı,

• İşe uygun olmalı• Tezgahın bir parçası konumunda olmalı, tezgahla bütünleşmeli

• Fazla bakım istememeli, bakımı zorlaştırmamalı• Ortama ve çalışma koşullarına uymalı

• Karışık olmamalı, az parçalı olmalı• Koruyucu kendisi tehlike oluşturmamalı

• Koruyucuda kullanılan malzeme tehlike oluşturmamalı

MAKİNE KORUYUCULARININ ÖZELLİKLERİ

• Sabit koruyucular

• Kilitlemeli koruyucular

• Otomatik koruyucular

• Yaklaşma koruyucuları

• Ayarlanabilir koruyucular

• Kendi kendine ayarlanan koruyucular

MAKİNE KORUYUCU ÇEŞİTLERİ


Sabit koruyuculara örnekler:- Kayış kasnak koruyucuları- Dişli - zincir koruyucuları- Kaplin - mil - volan koruyucuları- Makine gövdesi- Zımpara taşı koruyucuları- Pervanelere yapılan koruyucular- Korkuluklar, siperler

Kilitlemeli koruyuculara örnekler:- Kapaklara takılan emniyet butonları (Enjeksiyon preslerinde, helezon taşıyıcılarda, kazan kapaklarında) - Çift el kumanda tertibatı,- Bir makinede birden fazla işçi çalışması durumunda kullanılan kumanda tertibatı,- Kaldırma makinelerinde alt ve üst limit butonları,- Tehlikeli bölgeleri sınırlayan emniyet butonları, - Makinelerin hareket alanını sınırlayan emniyet butonları, - Mekanik ve hidrolik kilitleme sistemleri,


Otomatik koruyucular:Kişi tehlikeli alana girdiğinde fiziki olarak uzaklaştıran sistemlerdir (Preslerde ve makaslarda olduğu gibi).

Yaklaşmayı engelleyen koruyucular- Sabit engeller- Tel kafesler- Emniyet şeritleri, ipleri

Ayarlanabilir koruyucular- Şerit testere koruyucuları- Matkap koruyucuları

MAKİNE KORUYUCU ÇEŞİTLERİKendi kendine ayarlanan koruyucular- Daire testere koruyucuları- Durdurma ve ters döndürme sistemi- Merdaneli çamaşır makinelerindeki durdurucu çubuk- Emniyet telleri emniyet çubukları- Kaldırma araçlarındaki sınırlama butonları- Yürüyen vinçlerdeki alan sınırlama butonları- Merdaneli ezicilerdeki emniyet çubukları- Fotoselli presler, makaslar- Basınca duyarlı taban ile durdurma- Eylemsizlik koruyucu siStem (Makinenin hareketi durmadan makinenin açılmasını önleyen sitemdir)- Otomatik çamaşır makinesi kapakları- Santrifüj makineleri kapakları- Kaldırma makinelerinin otomatik fren sistemi- Mekanik engelli aygıtlar- Yatay hareketli tabla- Düşey hareketli tabla- Besleme çıkarma aygıtları- Preslerde, kıyma makinelerinde, öğütücülerde, ağaç işleme tezgahlarında kullanılan koruyucular.

ORTAMDA ALINACAK ÖNLEMLER

▪ Genel havalandırma,

▪ Genel aydınlatma,

▪ İklimlendirme,

▪ İşaretleme/Sınırlama

▪ Uyarı levhaları

ORTAMDA ALINACAK ÖNLEMLER

İŞYERİ DÜZENİ Düzensiz bir işyeri, iş veriminidüşüreceği gibi iş kazalarıolasılığını arttıracak ve iş gereğioluşan süprüntü vb. maddeler(örneğin tozlar) sağlığı olumsuzyönde etkileyebilecektir.

GENEL ASPİRASYONSeyreltme Aspirasyonu (TemizHava Sağlanması)Tamamen kapalı iş ortamlarındabir yandan yerel aspirasyon ilezararlı maddeler dışarı atılırkengerekli olan temiz hava da birbaşka sistemden içeri verilmelidir.

KAYNAK VE ALICI ARASINDAKİMESAFENİN ARTIRILMASIUzaktan veya yarı otomatikkontrol ile yapılabilir.• Sürekli Dedektör Kontrolü• Yeterli Bakım Programı

İKAZ ve UYARI İŞARETLERİ


• Yasak Bildiren İşarettir

• Örnek “Sigara İçmek Yasaktır”

• Güvenlik Bilgisi (İkaz) veren İşaretlerdir

• Örneğin, Acil Durum Kapısı

• Zorunluluk Bildiren İşarettir

• Örneğin, Gözlük Takmak Zorunludur

UYARI İŞARETLERİ

• İkaz işaretleridir• Örneğin, Taşıyıcı Araç Kullanımları



KIRMIZI: Yasak Bildiren İşaretler



MAVİ: Zorunluluk Bildiren İşaretler



SARI: İkaz Bildiren İşaretler



YEŞİL: Güvenlik Bildiren İşaretler

KİŞİYE YÖNELİK ALINACAK ÖNLEMLER

▪ İşe uygun personel seçimi, eğitim ve denetim,▪ Sağlık muayeneleri,▪ Çalışanlara bağışıklık kazandırma,▪ İlk yardım ve kurtarma çalışmalarının örgütlenmesi,▪ Sağlık eğitimi,▪ Genel hijyen koşullarının sağlanması,▪ Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması,▪ Rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanması,▪ Psikolojik destek sağlama,▪ Meslek hastalıkları ve iş kazalarını önleme,▪ İşle ilgili hastalıkları önleme,▪ Çalışma ortamındaki sağlık risklerinin diğer çalışanlara

yayılımını önleme,▪ İşyerindeki tehlikeleri azaltma, ▪ Sağlığı geliştirme,▪ Çevreyi geliştirme, ▪ Kişisel koruyucu donanımlar


EĞİTİM: Önlemlerin en etkili veyararlısı, çalışanların, hangitehlikelerle karşı karşıya olduğu, nasılkorunacağı, alınan önlemlere nasıluyacağı konusunda yapılacak vebelirli aralıklarla tekrarlanan iş sağlığıve güvenliği eğitimleridir.

İŞÇİLERİN ROTASYONU: Bazı iştürlerinde, işin gereği alınan tümönlemlere karşın yine de risktamamen ortadan kaldırılamaz. Budurumlarda uzmanların yapacaklarıdeğerlendirmeye bağlı olarakbelirlenecek sürelerde değiştirilenekiplerle iş sürdürülebilir. Böylece,kişiler üzerindeki etkilenme süresikısaltılmış olur.

KİŞİSEL DOZİMETRE-MONİTÖRLERÖzellikle röntgen ışınları, radyoaktifizotoplar veya bazı özel kimyasalmaddelerle çalışan işçilerinüzerlerine takılacak dozimetrelerleetkilenme risklerinin var olupolmadığı saptanabilir ve gerekenönlemler alınır.


YETERLİ SAĞLIK KONTROLÜÇalışan kişilerin işe girişmuayeneleri ve periyodik tıbbikontrolleri sorunların erkenbelirlenmesi ve gerekenönlemlerin alınarak tedavilerininyapılması çoğu kez hayat kurtarıcıolmaktadır.

SAĞLIK MUAYENELERİ• Meslek hastalıklarını belirleme,• İşin sağlık üzerindeki etkilerini

izleme,• İşe uyumu değerlendirme,• Çalışma ortamını geliştirmek için

ölçümler yapma ve değerlendirme,• Hastalıkların sıklık derecelerini

belirleme,• Sağlık eğitimi ye çalışanları

bilinçlendirme.

❑İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ

❑KONTROL MUAYENELERİ• Erken kontrol• Aralıklı kontrol• Özelliği olanlar

KORUYUCU DONANIMLAR

Kişisel koruyucu donanımlarınkullanımı, sağlık ve güvenlikkoruma uygulamalarınınson safhasını oluşturur.

KİŞİSEL KORUYUCULARGözlük, maske, eldiven, baret vb. kişiselkoruyucular en son başvurulacak, fakatgerektiğinde kesinlikle kullanılmasızorunlu araçlardır.Kişisel koruyucular ancak, hangitehlikeye karşı ne kadar ve ne süredekoruduğu bilinci ile kullanılırsa yararlıolurlar.

http://www.evrenis.com.tr/hakkimizda.html


KORUYUCU DONANIMLAR


Kişisel koruma malzemeleri; iş güvenliği tekniğive mevcut standartlara rağmen yokedilemeyen tehlikelere karşı kişisel olarakkorunmak için kullanılması gereken araçlardır.

Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık vegüvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşıkoruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veyatutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmıştüm alet, araç, gereç ve cihazları ifade eder.

Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması

HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE: 8İşveren, işçilerin kişisel koruyucu donanımları uygunşekilde kullanmaları için her türlü önlemi alacaktır.İşçiler de kendilerine verilen kişisel koruyucudonanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarakkullanmakla yükümlüdür.



http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=l75UICQo2xU9oM&tbnid=XlnhNyINpG44DM:&ved=0CAcQjRw&url=http%3A%2F%2Fwww.tesisisletimi.com%2F2013_02_01_archive.html&ei=1k8wVPuROcXwaMv8gqgH&bvm=bv.76802529,d.d2s&psig=AFQjCNHd0vkU3OoLLhloZCvlG8WO6hBTow&ust=1412538644439204

KORUYUCU DONANIMLAR


Kişisel Koruyucu Donanımlar (KK) Nelerdir?

• Gözlük

• Yüz Siperi

• Maske

• Baret

• Eldiven (Çelik Eldiven, Yanmaz )

• İş Ayakkabısı

• İş Elbisesi

• Emniyet Kemeri vs.

http://www.yalinosgb.com/node?page=58

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=DHt8dNw2AyCuGM&tbnid=r9RQv_aX8rX6SM:&ved=0CAcQjRw&url=http%3A%2F%2Fwww.yalinosgb.com%2Fnode%3Fpage%3D58&ei=X1AwVKHjOoflaI-YgpAH&bvm=bv.76802529,d.d2s&psig=AFQjCNGr0nN29wNUdhgf6dazw0w-tAV7Tw&ust=1412538831888823

DİKKAT!

OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

İnsan Davranışları, yetenekleri ve diğer insan faktörleri

belirlemede gösterilen özen…

DİKKAT!

OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞMA ORTAMINA İLİŞKİN 155 SAYILISÖZLEŞME (Tamamı 30 madde)

• ILO Kabul Tarihi: 3 Haziran 1981• Kanun Tarih ve Sayısı: 07.01.2004 / 5038• Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 13.01.2004 / 25345

BÖLÜM IIULUSAL POLİTİKA İLKELERİ

Madde 4• Her üye, ulusal koşullar ve uygulamaya göre ve en fazla temsil

yeteneğine sahip işçi ve işveren kuruluşlarına danışarak iş güvenliği,iş sağlığı ve çalışma ortamına ilişkin tutarlı bir ulusal politikageliştirecek, uygulayacak ve periyodik olarak gözden geçirecektir.

• Bu politikanın amacı, işle bağlantılı olan veya işin yürütümü sırasındaortaya çıkan kaza ve yaralanmaları, çalışma ortamında bulunantehlike nedenlerini mümkün olduğu ölçüde en aza indirerek önlemekolacaktır.

Madde 5• Sözleşmenin 4 üncü maddesinde atıfta bulunulan politika,…….aşağıdaki esas eylem alanlarını dikkate alacaktır:a) İşin maddi unsurlarının (işyerleri çalışma ortamı, araçlar, makineve teçhizat, kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddeler ve etkenler),çalışma yöntemlerinin tasarımı, test edilmesi, seçimi, değiştirilmesi,montajı, düzenlenmesi, kullanımı ve bakımı;b) İşin maddi unsurları ile işi yapan veya denetleyen kişilerarasındaki ilişkiler ve makine teçhizat, çalışma süresi, işindüzenlenmesi ve iş usullerinin işçilerin fiziksel ve zihinselkapasitelerine uyarlanması;Yeterli sağlık ve güvenlik düzeyine ulaşılması amacıyla bütünçalışanların ileri düzeyde eğitimini, yetkinleştirilmesi vemotivasyonunu kapsayan eğitimi;• Çalışma grubu ve işletme düzeylerinde ve ulusal düzeyi de

kapsayan uygun diğer bütün düzeylerde haberleşme ve işbirliği;• Sözleşmenin 4 üncü maddesinde atıfta bulunulan politikaya uygun

olan eylemlerinde, işçilerin ve temsilcilerinin disiplin cezalarınakarşı korunması;

... hazırlanan politikalarda dikkate alınacaktır.

Madde 14• Ulusal koşullar ve uygulamaya uygun bir şekilde, iş sağlığı ve güvenliği ve

çalışma ortamına ilişkin sorunlara yönelik yüksek teknik, tıbbi vemesleki eğitimini de kapsayan, tüm çalışanların eğitim gereksiniminikarşılayacak şekilde her düzeyde eğitim ve öğretimin geliştirilmesi içinönlemler alınacaktır.

Madde 16• Yeterli ölçüde, işverenlerden, kontrolleri altındaki işyerleri, makine,

teçhizat ve usullerin güvenlik ve sağlık bakımından riskli olmamasınısağlamaları istenecektir.

• Yeterli ölçüde, işverenlerden, kontrolleri altındaki kimyasal, fiziksel vebiyolojik madde ve etkenlerin, gerekli uygun önlemler alındığında, sağlıkiçin risk oluşturmamasını sağlamaları istenecektir.

• İşverenlerden, gerektiğinde, kaza riskinin veya sağlık üzerindeki tersetkilerin imkanlar ölçüsünde (?) önlenmesi için, uygun koruyucu elbiseve donanımı sağlamaları istenecektir.

Madde 18• İşverenlerden, gerektiğinde, yeterli ilk yardım düzenlemelerini de

kapsayan kazalar ve olağanüstü durumlarla ilgili önlemleri sağlamalarıistenecektir.

Madde 19Aşağıda belirtilen hususların sağlanması için işletme düzeyinde düzenlemelerolacaktır:• İşverenlerin üstlendikleri yükümlülüklerini yerine getirmeleri için, işlerini

yaparken, işverenle işbirliği yapmaları;• İşletmedeki işçi temsilcilerinin, iş sağlığı ve güvenliği alanında işverenle işbirliği

yapmaları,• İşletmedeki işçi temsilcilerine, iş sağlığını ve güvenliğini sağlamak için yeterli bilgi

verilmesi ve ticari sırları açıklamamak koşuluyla kendilerini temsil edenkuruluşlarla bu bilgilerin görüşülmesi,

• İşletmedeki işçi ve temsilcilerine, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda yeterlieğitim verilmesi,

• İşletmedeki işçilerin veya temsilcilerinin ve bulunması durumunda, işletmedekitemsilci kuruluşların ulusal yasa ve uygulamaya uygun olarak, işleri ile ilgili işsağlığı ve güvenliğinin bütün safhalarında incelemelere katılması ve bu konulardaişverence onlara danışılmasının sağlanması, bu amaçla karşılıklı anlaşma halindeişletme dışından teknik danışmanlar getirebilmeleri;

• Bir işçi, hayatı ve sağlığı için ciddi bir tehlike oluşturduğuna ve yakında vakibulacağına haklı gerekçelerle inandığı herhangi bir durumu, derhal bir üstüne raporeder. İşveren; bu durumun giderilmesi için gerekli önlemi alıncaya kadar yaşam vesağlık için ciddi tehlike oluşturmaya devam eden çalışma alanına işçilerindönmesini isteyemez.

SONUÇ OLARAK ŞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ:

Koruma politikalarının belirlenmesinde işyerinin; yerleşimplanından üretim süreçlerine, kullanılan malzemeden makine aletve edevatlarına kadar dikkatlice gözden geçirilerek analiz edilmesive bunların oluşturacağı tehlikelere karşı bir koruma kalkanı(politikası) oluşturulmalıdır.

Kuşkusuz bunların dışında ve en azından bunlar kadar önemli“insan kaynakları”nın da gözden geçirilerek varsa“bilgilendirme ve mesleki eğitim”lerinin giderilmesi ciddi önemtaşır.

Unutulmamalıdır ki her oluşumun kendine özgü tehlikeleri ve yinekendine özgü koruma ve korunma yöntemleri vardır.

Tehlikeden sakınmanın tek yolu ise; yok ederek ya da önlem alarak“KORUNMA”dır.

İSG’DE 5N1K

5N1K

• KİM

• NEREDE

• NASIL

• NE ZAMAN

• NE, HANGİ

• NEDENKİM?

• Kim yaralandı?• Kazayı kim gördü?• Onunla kim çalışıyordu?• Maruz kalmış çalışana kim talimat

verdi, eğitti, görevlendirdi?• Başka kimler dahildi?• Olayın tekrarlanmasını önlemekte

kim yardımcı olabilir?

NEREDE?Kaza nerede oldu?Çalışan kaza anında neredeydi?Denetçi o sırada neredeydi?Beraber çalıştığı kişiler o sırada neredeydi?O sırada başka kimler dahildi?Kaza olduğunda görgü tanıkları neredeydi?Bu koşul başka nerede mevcut?

NE ZAMAN?Kaza ne zaman oldu?Çalışan göreve ne zaman başladı?Çalışan göreve ne zaman atandı?Tehlikeler çalışan için ne zaman belirdi?Denetçi çalışanın çalışmasını en son ne zaman kontrol etti?Çalışan bir şeylerin yanlış olduğunu ne zaman fark etti?

5N1K

NASIL?Çalışan nasıl yaralandı?Kazadan nasıl kaçınılabilirdi?İş arkadaşları(co-worker) benzer kazadan nasıl kaçınabilir?Denetçi kazayı nasıl önleyebilirdi?

NE, HANGİ...

Kaza neydi?

Yaralanma/ hastalık neydi?

Kaza anında ne yapılıyordu?

Onlara ne yapmaları söylenmişti?

Hangi malzemeler kullanılıyordu?

Hangi uygulama yürütülüyordu?

Hangi talimatlar verilmişti?

Hangi önlemler gerekliydi?

Hangi KKT kullanılmalıydı?

Diğerleri kazaya neden olacak ne yaptılar?

Hangi sorun veya soruyla karşılaşıldı?

Kazadan sonra kazazede veya diğerleri ne yaptılar?

Görgü tanıkları ne gördüler?

Olayın tekrarlanmasını önlemek için ne yapılacak?

Hangi güvenlik kuralları bozuldu?

Hangi güvenlik kuralları eksikti?Hangi güvenlik kuralları/ prosedürleri gerekli?

5N1K

NEDEN?Çalışan neden yaralandı?Çalışan neden bu şekilde davrandı?Diğer kişiler neden bu şekilde davrandı?Kişisel Korunum Teçhizatı neden kullanılmadı?Çalışana neden belirli talimatlar verilmedi?Çalışan neden bu konum/yerdeydi?Çalışan neden bu alet(ler)i veya makinayı kullanıyordu?Çalışan neden denetçiyle birlikte kontrol etmedi?Çalışan neden bu koşullarda çalışmaya devam etti?Denetçi o sırada neden orada değildi?

5N1K

marmara Ünİversİtesİ teknolojİ fakÜltesİ€¦ · İŞ kazalarindan korunma polİtİkalari...

Documents