OLEH : MUHAMMAD ZULFIQAR BIN MAT

LUI

NO MATRIKS : BA12110260

Konsep Perbandaran

Islam

Definisi bandar

Bandar ialah tempat yang mempunyai penduduk yang ramai iaitu

melebihi 10 ribu orang,mempunyai institusi pentadbiran,tempat

kegiatan ekonomi dan institusi pendidikan

Terdapat istilah didalam bahasa arab mengenai bandar iaitu

madaratun,madinah,baldaun,fustat dan misr

Istilah yang paling popular ialah madinah.Berasal daripada perkataan

madana yang digabungkan.Kata jamaknya pula ialah mudun atau

mada’in yang membwa maksud bandar ( Hj Hassan bin Haji Ahmad ,

2010)

Maksud perbandaran Islam

Maksud perbandaran islam ialah perbentukan proses bandar yang

menekankan elemen-elemen agama islam

Antara ciri-ciri perbandaran islam moden ialah merangkumi

1. Mesej peringatan

Peringatan kepada ibadah ritual : Rumah ibadat/masjid

Peringatan kepada ciptaan alam semulajadi

Peringatan kepada kematian : Tanah Perkuburan

Menurut Buku Perbandaran di Timur Tengah : Kesannya Terhadap Masyarakat Islam Abad 1 hingga 3 edisi Kedua, terdapat penjelasan dan menhuraikan konsep perbandaran islam,kepentingan dan implikasinya terhadap masyarakat islam

Antara contoh yang diterangkan ialah Agama islam menjadi pendorong kepada pembangunan bandar Kehidupan di bandar mencorak kan tamadun islam yang berasaskan

al Quran dan As sunnah Ramai sarjana mengatakan islam adalah agama bandar,oleh itu

pembentukan institusi sosial,olitik ekonomi dan kebudayaan menjadikan masyarakat islam lebih maju dan mengatasi masyarakat barat yang ketika itu masih lagi berada dalam zaman kegelapan

Konsep Bandar Islam

Menurut Jurji Zaydan,bandar islam ialah bandar yang dibina sendiri oleh umat islam

Anatara bandar islam yang dibina di Iraq,Syria,Mesir,Afrika, Andalus(Sepanyol) dan lain-lain lagi

Pembinaan bandar islam itu adalah hasil penyebaran agama islam di situ

Manakala,bandar seperti di Rom dan Parsi dibuka oleh tentera islam Bandar islam yang pertama sekali dibina dan menjadi model kepada

pembinaan bandar-bandar islam yang lain ialah Bandar Madinah (Yathrib) di Arab Saudi.Bandar tersebut dibina pada zaman Nabi Muhammad SAW dan zaman pemerintahan Khulafa ar-Rasyidin

Bandar Madinah menjadi manesfitasi secara langsung kepada konsep tauhid dalam islam dan menjadi wadah kepada pelaksanaan syariat islam

Konsep Perancangan Bandar Islam

Terbukti dengan cara beribadat orang islam menggalakkan mereka

beribadah secara berjemaah

Oleh itu,pusat-pusat perniagaan yang dibina di sekitar kawasan

masjid membuktikan islam mengamalkan perancangan

gunatanah ,melalui interaksi umat islam dengan masyarakat lain

ketika menjalankan urusan perniagaan,sosial dan politik

Terdapat dua konsep dalam perancangan bandar islam iaitu

-Al Hima

Al Harim

Al Hima

Istilah ini relevan untuk kawasan konservasi , Taman Nasional,Sumber Alam,

hutan lindungan dan haiwan

Didalam hukum islam,terdapat 4 syarat dalam perancangan gunatanah

berdasarkan amalam Nabi Muhammad SAW dan Para Khulafa Ar Rasyidin iaitu

Diputuskan oleh pemerintah

Dibangunkan sesuai dan berkaitan dengan kesejahteraan umum

Membebaskan masyarakat daripada kesulitan serta tidak boleh

memusnahkan sumber-sumber alam semulajadi dan pemuliharaan alam

sekitar

Mencegah dari terjadinya bencana alam seperti kemarau dan banjir

Al –Harim Kawasan awam yag dilindungi dan merupakan milik kesemua

penduduk seperti kawasan saliran air untuk mengairi kawasan ladang

Elemen Perbandaran Islam

Terdapat 3 elemen didalam perbandaran islam iaitu

Pembentukan ukhuwwah dan integrasi sosial Membawa mesej peringatan sebagai contoh masjid dan kubur-

peringatan terhadap Pencipta dan kematian Pembangunan yang seimbang antara manusia dengan alam sekitar-

pembangunan lestari

Pembentukan Ukhuwwah dan integrasi sosial

Pembentukan ukhuwwah ini merupakan elemen yang paling penting didalam dalam pembentukan negara islam

Ia dapat dilihat melalui kemudahan infrastruktur yang menyatupadukan masyarakat sekeliling

Kemudahan infrastruktur seperti jalan raya,pembinaan institusi pendidikan,infrstruktur keagamaan

Pembinaan infrastruktur ini dapat meyatupadukan masyarakat sebagai contoh jalan raya memudahkan pergerakan manusia ke satu tempat ke tempat yang lain,institusi pendidikan memudahkan manusia menuntu ilmu tanpa mengira bangsa dan agama dan institusi agama dapat mengigatkan manusia kepada para pencipta dan tempat untuk bersosial sesama manusia tanpa mengira agama dan bangsa

Mesej peringatan

Perletakan masjid di tengah-tengah bandar dapat memberikan peringatan kepada manusia kepada pencipta iaitu Allah swt.Hal ini bermakna sesibuk mana pun seseorang manusia itu,hendak lah mereka meluangkan masa untuk beribadah kepada Tuhan

Pembinaan kubur juga turut memberi peringatan kepada manusia bahawa manusia akan merasa kematian dan memberi peringatan supaya beribadat kepada tuhan sebelum ajal datang menimpa.

Pembagunan seimbang antara manusia dengan alam sekitar

Alam sekitar dan manusia saling memerlukan satu sama lain Proses perbandaran bermula dengan proses pembersihan kawasan

sekitar seperti kawasan hutan. Oleh itu,pembangunan lestari diperlukan ,untuk menyeimbangkan

keperluan alam sekitar. Jika tidak ,maka akan terjadi fenomena seperti pulau

haba,pencemaran alam sekitar dan fenomena yang boleh mendatangkan bahaya kepada manusia

Model Bandar Islam Klasik

Komponen utama Masjid Pasar Casbah(istana/tempat pemerintahan) Penempatan Jaringan jalan Dinding(tembok pertahanan) Bahagian luar

Model Bandar Islam Moden

Model bandar islam moden adalah sama seperti model bandar islam klasik.Ia masih mengekal kan ciri-ciri yang sama tetapi menambah beberapa ciri-ciri baru antaranya seperti :

Garaj Stesen minyak Bangunan perniagaan yang moden Jenis bandar islam moden dapat dilihat dari segi perletakan atribut

nya. Iaitu penempatan meluar sehingga ke bahagian luar tembok dan dalam keadaan tersusun

Contoh bandar islam di dunia : contoh 1 : bandar makkah, Arab Saudi

Imej satelit bandar makkah

Imej bandar Madinah,Arab Saudi

Contoh bandar islam di Malaysia

Antara contoh bandar islam di Malaysia ialah bandaraya Kota Bharu ,Kelantan

Kota Bharu menjadi bandar islam adalah berdasarkan bekas Mnenteri Besar Kelantan,Allahyarham Dato’ Nik Aziz Nik Mat denga mencadang agar Kota Bharu menjadi bandaraya islam dengan slogan “membangun bersama islam”

Selepas Parti Islam Semalaysia(PAS) memenangi pilihanraya pada tahun 1990,Dato’Nik Aziz melancarkan slogan ‘membangun bersama islam’ bererti islam hendaklah menjadi cara hidup dalam urursan politik ,pentadbiran ekonomi dan sosial

23 ogos 2004,kertas rancangan Pembentukan Kota Bhar Bandaraya Islam 2005 diluluskan dan majlis perlancaran Kota Bharu Bandaraya Islam telah berlangsung pada 20 Februari 2005

Kesimpulan

Konsep perbandaran islam ini patut diamalkan .Hal ini walaupun

bukan dengan skala yang besar tetapi patut diamalkan.ini kerana

islam menganjurkan sifat bertoleransi terhadap bangsa lain yang

bukan beragama islam.Selain itu juga ,ia dapat mewujudkan sifat

aman dan bertimbang rasa anta satu sama lain dan juga dapat

mewujudkan keamanan yang berkekalan.

Rujukan

“Ensiklopedia Undang-undang dan Pentadbiran Perancangan dan Desa”

dalam

http://www.townplan.gov.my/download/Perundangan/Ensiklopedia/Bab

%201%2

0-%20Sejarah%20dan%20Perundangan.pdf diakses pada 26 Februari2015

http://dwnbudaya.dbp.my/wordpress/?p=248 diakses pada 26 Februari

2015

Suhana Saad & Marshitah Mohd Radzi. 2009. Urus Tadbir Sebuah

Bandaraya Islam Malaysia: Kajian Kes di Kota Bharu, Kelantan. Universiti

Kebangsaan Malaysia

Google Earth