LETM SSTEMLER

EYMA AFAK1030710441LETM SSTEMLER

LETM SSTEM NEDR?Bilgisayarlarn alabilmesi iin gereken temel yazlm iletim sistemidir. Bilgisayarlar eitli donanm rnlerinin belli bir tasarma gre bir araya getirilmesiyle oluturulur. Ancak kendilerinden beklenen ileri gerekletirmeleri iin bu sadece donanmdan oluan altyap yeterli deildir.Bir kelime ilem yazlm ile belge oluturabilmek iin nce bilgisayarn almas , donanm rnlerinin birbirlerini tanmas ve birlikte alacaklar artlarn salanmas gerekecektir. Kullanc klavyede bir tua bastnda, bir harfin ekranda grntlenmesi, yazlanlarn saklanmak istendiinde belgenin disk zerine yazlmas, belgeye bir dosya ad verilebilmesi yaplabilecek iler arasndadr.

Sonu olarak; Kullanlan yazlm ne tr olursa olsun baz temel ilemler hep ayndr. Dosyalarn diske yazlmas, diskten alnp ekrana grntlenmesi, bir dosyann baslmak zere yazcya gnderilmesi... Bu durumda tm yazlmlarn zerinde alaca zemini oluturmak ve temel ilemleri gerekletirmek zere kullanlan yazlm ile karlalr. Bu iletim sistemidir.

Bilgisayarlarda iletim sistemi, donanmn dorudan denetimi ve ynetiminden, temel sistem ilemlerinden ve uygulama programlarn altrmaktan sorumlu olan sistem yazlmdr.

letim sistemi, btn dier yazlmlarn bellee, girdi/kt aygtlarna ve dosya sistemine eriimini salar. Birden ok program ayn anda alyorsa, iletim sistemi her programa yeterli sistem kaynan ayrmaktan ve birbirleri ile akmamalarn salamaktan da sorumludur.

LETM SSTEM KATMANLARIDonanm KatmanGenelde donanm kontroln, kaynak ynetimini yapan katmandr.Bilgisayarn makine ksm ile ilgilidir.

ekirdek Katmanletim sisteminin donanm ile kabuk katman arasnda irtibat salayan katmandr. Mimariye gre deise de genelde srcler (bir ksm ya da tamam) bu katmandadr.letim sisteminin esas i yapan ksmdr.

Kabuk Katmanletim sisteminin kullanc ile muhatap katmandr.Kullancnn sisteme verdii ileri anlayp yapan (yaptran) katmandr.Konsol Tabanl (CLI: command-line interface) olabilecei gibi (r: DOS)Grafiksel arayz (GUI: graphical user interface) de olabilir (r: Windows).

Uygulama KatmanKullanclar daha retken hale getirmek ve/veya onlara kiisel ilerinde yardmc olmas iin tasarlanan programlar uygulama yazlmlardr.Normalde her ilem donanm ile yaplr. Fakat her kullanc donanm dorudan kullanamaz.Uygulama programlar bu ii kullancnn yerine yapan yazlmlardr. (Oyun, ofis, )Uygulama katman bu yazlmlar altran katmandr.

iletim sistemlerinin balca amalar 1. Kullanc programlarn altrlmas 2. Kullanc problemlerinin zmnn kolaylatrlmas 3. Bilgisayar sisteminin kullanmn daha elverili hale getirilmesi 4. Bilgisayar kaynaklarnn verimli bir ekilde kullanlmas (ok kullancl sistemlerde nem kazanr)

letim sistemi, donanmla yazlm arasnda bir ynetici arayz olarak grev yapar. Her bir donanm birimi, tm kaynaklar eriip ynetebilmektedir. alma srasnda oluan hatalarn ve akmalarn nlenmesi iletim sisteminin grevidir. letim sistemleri bilgisayar kullancs ile donanm arasnda alan bir yazlmdr. Amac kullancnn programlarn altrabilmesi iin ortam salamaktr. letim sistemi fakl kullanclarn uygulama programlarnn donanm kaynaklarn kullanmn kontrol eder ve koordine eder.

Bir letim Sisteminde stenilen zellikler :

1. Etkinlik:letim sistemi, bir ii etkin ve verimli bir ekilde yapmaldr. 2. ler arasndaki zaman: Bir ii bitirip dier ii balama sresi ksa olmaldr. 3. Kullanlmayan MB zaman: Merkezi ilem birimin kullanmad sre ksa olmaldr. Yani mikroilemciden bellee aktarlacak veya bellekten alnacak bilginin eriim sresi ksa olmaldr. 4. Toplu ilemler arasndaki zaman: Toplu ilem dosyalarnn ilenmesi arasndaki sre ksa olmaldr. 5. Cevap verme sresi: Sistemin cevap verme sresi ksa olmaldr. 6. Az zamanda ok i yaplmaldr. 7. Gvenirlik: Sistem tamamen hatalardan arndrlm olmaldr. 8. Sreklilik: Sistem bakm yaplabilir ve dokman bol olmaldr. 9. Dk boyut: Sistem kendinden taviz vermeden kk boyutta olmaldr. BALICA LETM SSTEMLERAmigaOSChromium letim SistemiLinux letim SistemiMac OS XMS Dos letim SistemiPlan 9Pardus letim SistemiWindows letim SistemiUnxNovell NetWareSolaris

AMGAOSAmigaOS, Amiga kiisel bilgisayarnn iletim sistemidir. AmigaOS, kurulduu donanmdan maksimum performans alan ve mkemmel bir ok grevlilik (multitasking) zelliine sahip olan, ok esnek bir iletim sistemidir. Commodore nternational yazd AmigaOS 3.1'iletim sisteminin kaynak kodlarndan devam edilerek gnmzde 4.1 update 5 srmne kadar ykselmitir ok yaknda hyperion entertainment yeni ve en gl amiga donanm olan Amigaone X1000 ile AmigaOS 4.2 'yi piyasaya srerek Amigaclara gelecek vaat etmektedir.

Chromium letim Sistemi

Chromium, Linux ekirdei esas alnarak Google tarafndan tasarlanm olan bir iletim sistemidir. Chromium zamannn byk bir ksmn bilgisayar banda geiren kullanclar hedef almaktadr. Teknik olarak sadece baka uygulama kullanmayan bir taraycdr. Kelime ilemek, videolara, fotoraflara bakmak gibi grevleri yerine getirmek iin taraycda kullanlan internet uygulamalarna gvenmektedir.

Linux letim Sistemi

Linux; Unix ortamnn zerine kurulmu, neredeyse tm bilgisayarlar iin uygun olan bir iletim sistemidir. iletim sisteminin yeni gelitirildii gnlerde cretsiz datm ve kaynak kodlarnn ak olmasna byk nem verilmitir. Bu sayede Linux'un kullanclar tarafndan tekrar tekrar programlanabilmesi mmkn olabiliyordu. Zaten Linux'un ksa srede bu kadar gelimesinin altnda yatan ana neden de, saysz programcnn iletim sistemi zerinde alma frsatn bulmu olmasdr. Bu sayede Linux iletim sistemi ok hzl bir ekilde gelimitir.Ksacas Linux, dnya zerinde binlerce programcnn bamsz olarak gelitirdii ve her geen gn birka adm daha ileriye giden rnek bir yazlmdr. rnek diyoruz; nk Linux, yazlm dnyasnda ticari kurallarn dnda kalarak da faydal programlar retilebileceinin en gzel kantdr.

ARTILARI VE EKSLER

Linux iletim sisteminin en byk avantaj, tamamen cretsiz olmas ya da ok dk bir cret karlnda satn alnabilmesidir. birka yl ncesinin donanm zelliklerine sahip olan bilgisayarlarda bile rahatlkla alacaktr. zellikle sistem hatalarna kar ok gl bir iletim sistemi olan Linux'un kolay kolay kmemesi, kullanclar eken zelliklerin banda gelir. Pek ok karmak program ayn anda asanz bile bilgisayarnz sorunsuz bir ekilde almaya devam eder.

Linux'un nnde duran en byk sorunlarn banda ise, hi kukusuz donanm konusu gelmektedir. Donanm reticilerinin bu iletim sistemine hala yeterli nemi vermedikleri aka ortadadr. Bu yzden Linux desteine sahip olan donanmlarn says ok da fazla deildir. Ancak bu sorunun her geen gn biraz daha azaldn da syleyebiliriz.

Mac OS X

Macintosh letim Sistemi, ksaca Mac OS, Apple firmas tarafndan piyasaya srlen Apple'n daha sonra "Mac OS" olarak isimlendirecei eyin orijinal hali olan, tamamlayc ve isimsiz sistem yazlm ilk olarak 1984 ylnda orijinal Machintosh ile tantlmtr. En son ana srm Mac OS Xtir. Mac OS ailesinde Mac OS 7, Mac OS 9 ve Mac OS X vardr. Mac Unix trevi ak kaynak kodlu bir iletim sistemidir. Yasal olarak sadece Apple marka bilgisayarlar ile uyumludur. Grafik asndan ok ayrcalkl olduundan genellikle yaynclk alannda ilgi grr. 2010 yl itibariyle Mac OS X SnowLeopard adl yeni bir srm kmtr.

MS Dos letim Sistemi

MS-DOS (MicroSoft Disk Operating System. Trke: Microsoft Disk letim Sistemi), Microsoft firmas tarafndan gelitirilmi eski bir iletim sistemidir. Windows retildikten sonra unutulmu ve u anda sadece format atarken ya da dosya kurtarrken kullanlmaktadr. retim amac bu olmasna ramen daha sonradan DOS ortamnda alan birok uygulama ve oyun retilmitir.

Pardus letim Sistemi

Tbitak Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Aratrma Enstits bnyesinde yrtlen bir Linux datm projesidir. Ak kaynak kodlu ve GPL (Genel Kamu Lisans)ile datlan bir zgr yazlm rndr. Pardus, biliim okur-yazarlna sahip bilgisayar kullanclarnn temel masast ihtiyalarn karlayan, mevcut Linux datmlarnn stn taraflarn kavram, mimari ya da kod olarak kullanan bir ulusal datmdr.

WNDOWS LETM SSTEM Windows, Microsoft firmasnn rettii bir iletim sistemidir. Kullanl grafik arayzler (pencereler) ve grsel iletiler yardmyla programlar altrma, komut verme gibi ilemleri hem mouse (fare) hem de klavyeden veri girerek gerekletirebilmekolayl salayan bir iletim sistemidir. En byk zelliklerinden biri, kolay renilebilir oluudur. Bu kolaylk Windowsa, bilgisayar pazarnda en yaygn kullanlan iletim sistemi olmasn salamaktadr. Bu konuda en nemli rakibi ise Linux sistemidir.imdi ise Windows iletim sisteminin kullanc asndan avantaj ve dezavantajlarn ksaca inceleyelim:

Avantajlar :

Bilgisayar kullanma konusunda zorluk eken ve uzak duran kiilere grsel adan cazip ve kullanm kolayl olan bir alma ortam salamasUzun dosya isimlerine izin vermesi (255 karaktere kadar)Program desteklerinin olduka fazla olmasYeni taklan bir modemi, mouse, ekran kart, ses kart vs gibi birimleri kolay ve otomatik alglama olana veren tak ve altr desteinin varl

Dezavantajlar:Windowsun, Linux gibi ak kodlu bir sistem olmamas, bu nedenle ok sayda kullancnn devreye girip, yazlm gelitirmesine, aklarn kapatmasna izin vermemesi.Internet uygulamalar ya da veritaban sunuculuu gibi veri alveriinin youn hacimli olduu ilerde yava kalabilmesi.Kilitlenme problemi ve zaman zaman yeniden ykleme zorunda kalnmas.Kimi durumlarda, dier baz iletim sistemlerine gre bilgisayar hafzas ve dier kaynaklar verimsiz kullanabilmesi.Virsler, bilgisayar korsanlar ve Internet zerinden gelebilecek ok sayda hatal programa kar gvenlik aklar barndran korumasz bir sistem olmas.

Windows 1.0

Windows 2.0

Windows 3.0

Windows 95

Windows 98

Windows ME

Windows XP

Windows Vista

Windows 7

UNIXok kullancl, ok grevli yapy destekleyen bir bilgisayar iletim sistemidirKonsol tabaldr. Monolitik ekirdek kullandndan ok kararldr; bu yzden sunucu bilgisayarlarda en ok tercih edilen sistemlerdendir.

Novell NetWare

Novell firmas tarafndan ilk olarak yerel bilgisayar alarnda kullanlmak zere hazrlanm metin tabanl bir iletim sistemidir. Bu iletim sisteminde, kullancnn ilk olarak ana bilgisayara balanmas gerekir.

Solaris

Sun Microsystems firmas tarafndan sunucu bilgisayarlar iin gelitirilmi iletim sistemidir. Ak kaynak kodludur.UNIX tabanl olup, son srm olan Solaris 10 ile ayn anda bnyesinde hem UNIX ve hem de Linux programlarnn almasna destek verir.