genesis at exodo

GENESIS AT

EXODO

MBC Course #2

Leader’s Guide

Mahal na Guro, Sinabi ni Apostol Pablo kay Timoteo, ang kanyang anak sa pananampalataya, “Kaya nga, anak ko, magpakatatag ka sa tulong ni Cristo Jesus. Ang mga narinig mo sa akin sa harap ng maraming saksi ay ituro mo rin sa mga taong mapag-kakatiwalaan at may kakayahang magturo naman sa iba. Makibahagi ka sa hirap tulad ng isang mabuting kawal ni Cristo Jesus” (2 Timoteo 2:1-3). Nais kong ibigay ang parehong paghihimok at nais kong malaman mo kung gaano ang aming pasasalamat sa Diyos sa iyong pakikipagtulungan sa amin na palaguin ang iglesia. Habang itinuturo natin ang aralin na ito, nais kong itanong mo sa iyong sarili at sa iyong grupo ang mga sumusunod na katanungan:

• Ano ang sinasabi ng Salita ng Diyos? • Ano ang ibig sabihin ng talatang ito? • Ano ang ibig sabihin nito sa akin? Paano ko maisasapamuhay ang walang hanggang

prinsipyo ng Diyos ngayon? Kung isasa-ulo mo ang mga katanungan na ito at saliksikin na mabuti ang mga kasagutan, ang aralin na ito ay magiging mabunga at kapaki-pakinabang. Naniniwala ako habang pinag-aaralan natin ang Genesis at Exodo at iyo itong itinuturo sa iba, ikaw ay lalago sa kaalaman sa Diyos at ang iyong relasyon sa Kanyang Anak, na si Jesu-Cristo. Habang patuloy mong higit na nauunawaan ang Kanyang plano sa mundo at sa iyo. Ang mga kaisipan at ideya sa panimula ay makakatulong sa iyo upang lalong maging epektibo ang iyong pag-aaral at pagtuturo. Ang panalangin ko sa iyo, naway ang karanasan na makukuha mo sa pag-aaral na ito ay magiging makabuluhan sa iyong buhay espirituwal at maglalagay ng matibay na pundasyon sa iyong patuloy na paglago sa buhay at sa buhay ng mga taong iyong tinuturuan. Dalangin ko ang pagpapala sa iyo, Dick Woodward Pastor and author of the Mini-Bible College

Pamumuno sa Grupo ng Pag-aaral sa Biblia Inihanda ng Mini Bible College ang debosyonal at praktikal na pagmamasid sa pangunahing aklat ng Biblia. Ang iyong tungkulin bilang guro ay akayin ang grupo sa mga sesyon ng pag-aaral at pagsasanay, upang tulungan silang maunawaan ang mga konsepto, madiskubre ang mga walang hanggang prinsipyo at ang pinaka-mahalaga sa lahat, maipamuhay nila ito. Ang pag-aaral na ito ay aabot ng apat na buwan at dinisenyo ito na hindi lamang isang kurso. Ang pag-aaral na ito ay bahagi ng stratehiyang plano upang mabigyan ka ng mga kagamitan upang palusugin at palaguin ang iyong iglesia sa espirituwal at sa bilang. Upang matulungan ka binigyan ka namin ng mga materyales na magagamit mo:

• Ang Leader’s Guide • Ang Target Media Approach (TMA) manual • Report Forms • Audio of Genesis and Exodus • A study booklet on Genesis and Exodus • A Set of 10 workbooks

Ang Leader’s Guide ay dinisenyo upang bigyan ka ng kakayahan na gawin ang trabaho. PAGPAPANIMULA Bago ang Klase

• “'Pumunta kayo sa mga lansangang matao at inyong anyayahan sa kasalan ang lahat ng makita ninyo.” Pumunta nga sa mga pangunahing lansangan ang mga lingkod at isinama nila ang lahat ng kanilang natagpuan, masasama at mabubuti, at napuno ng mga panauhin ang bulwagang pangkasalan (Mateo 22:9-10). Simulan ngayon na mag-imbita ng mga tao sa piging espiritual.

• Ihanda ang sarili sa panalangin para sa mga darating na tao. Kung posible, ipanalangin sila sa kanilang pangalan. Ang Diyos lamang ang makapagbabago ng kanilang puso at ang panalangin ay makapangyarihang gamit para dito. “Isinalaysay ni Jesus ang isang talinhaga upang ituro sa kanila na dapat silang laging manalangin at huwag mawalan ng pag-asa” (Lucas 18:1).

• Humingi ng tulong. Huwag mong sikaping gawin ang lahat. Hingin ang tulong ng isa o dalawa para sa musika, awit, pagbati, at taga-pagtala para sa klase.

• Suriin ang aralin at unawain ang layunin ng aralin. • Alaming mabuti ang bawat aralin; pakinggan, basahin at pag-aralan ang bawat aralin at

isaulo ang talata sa Biblia bago magsimula ang klase. • Siguruhin ang mga aralin ay laging handa para sa klase. • Siguruhing ang lugar na pagdarausan ay sapat sa bilang ng mga tao at komportable para

sa grupo. Habang nasa Klase

• Batiin ang bawat dumarating. (Tandaan na mabuti ang laging masaya kapag tumatanggap ng mga dumarating. Palawigin ang pagtanggap ng Diyos sa lahat.) Mahalaga na magkaroon ng isang taga-pagbati sa lahat ng dumarating.

• Ipakilala ang bawa’t isa kung hindi pa sila magkakakilala.

• Magsimula sa pagsamba at panalangin, hingin sa Diyos na tulungan ka at ang bawat isa na maunawaan at isapamuhay ang aralin.

• Makinig sa audio lesson. • Gamitin ang workbook, mag-anyaya ng talakayan na may kaugnayan sa pamumuhay.

Naniniwala kami na ang mga katanungan ay maglalagay ng masiglang talakayan at pag-unawa na magdudulot nang tamang pamumuhay. Kung masyadong malaki ang grupo, hatiin sa maliliit na grupo. Tig-tatlo o tig-lima sa bawat grupo upang makahikayat ng talakayan. Siguraduhing mababantayan mo ang oras at ingatan na ang pag-uusap ay hindi lumalayo sa aralin at pag-aaral ng Salita ng Diyos.

• Pasalamatan ang lahat sa kanilang pagdating at hikayating maging tapat sa pagdalo. • Himukin ang bawat estudyante na mag-imbita ng iba na sumali sa pag-aaral ng Biblia. • Hikayatin ang mga estudyante na isaulo ang mga talata sa mga aralin sa bawat linggo.

Pagakatapos ng Klase

• Lipulin ang mga materyales para sa aralin. • Ibalik ang silid sa dating kaayusan. Mas maayos pa kaysa bago pa kayo magsimula. • Itala sa talaan ang ulat. • Kung nagpulong kayo sa ibang bahay, siguraduhing mapasalamatan ang may-ari nang

bahay sa kanilang pag-tanggap sa inyo. Espesyal na tagubilin sa Pagtuturo sa mga Natututo sa Pakikinig lamang Napakahalaga na alalahanin ang mga hindi makabasa at makapagsulat na sila ay matututo at mapapanatili nila ang mga impormasyon na kakaiba sa mga marurunong. Ang mga nag-aaral sa pamamagitan ng pakikinig ay natututo sa pamamagitan ng pakikinig at pagsasalita ng kanilang narinig. Ang hindi marunong magbasa at magsulat ay hindi hadlang sa panahon ni Jesus. Makakatulong na alalahanin at sabihin sa klase na karamihan sa mga disipulos at karamihan sa mga taong nagpapalaganap ng Ebanghelyo ay hindi marunong magbasa at magsulat. Sa maraming kapamaraanan, ang mga nag-aaral na gumagamit ng pandinig ay may kakayahan na matuto sa kanilang narinig higit doon sa mga nagsusulat upang maalala ang pinag-aralan. Kaya nga, dapat hayaan ang mga estudyante na marinig ang Banal na Kasulatan at ang aralin, itigil ang mensahe at balikan ang bahagi na hindi pa naintindihan, at pagkatapos hayaan silang tumugon sa mga katanungan. Kapag ang mga mag-aaral na gumagamit lang ng kanilang pandinig ay may “kakayahang balikan ang kuwento” gamit ang sariling salita upang sabihin ang kanilang narinig at natutunan – ito ay nagsasabi na kanilang naunawaang mabuti ang prinsipyo. Samakatuwid, gamitin ang mga katanungan sa aralin upang gabayan sila sa mas malalim na pang-unawa sa Salita ng Diyos at tumibay ang relasyon sa Kanyang Anak, na si Jesus, na siyang Cristo. Pahayag tungkol sa Pagmamasid sa Matandang Tipan Aralin 0-1 hanggang 0-3 Habang naghahanda ka sa pangunguna sa maliit na grupo sa pamamagitan ng pag-aaral sa Matandang Tipan, kailangan mong alamin ang mga sumusunod:

Una, OTS (Old Testament Survey) aralin 0-1 hanggang 03 ay nilikhang naglalarawan at pundasyon at ang sistematikong pag-aaral ng Matandang Tipan ay magsisimula lamang sa araling 04. Habang ginagabayan mo ang grupo mula sa aralin 01 patungo sa 03, mapapansin mo na magbibigay nang higit na halaga sa dahilan kung bakit ibinigay ng Diyos sa atin ang Matandang Tipan – ang pinaka-dahilan nito ay upang ipahayag at ituro sa atin ang pagdating ng Kanyang Anak at ang plano Niya sa ating kaligtasan. Sa karagdagan, ang naisin ng sumulat ng MBC ay ilarawan at ipakilala sa atin ang nilalaman ng Biblia, ang konteksto nito, ang kaayusan nito, at ang kasaysayang pananaw, at gayon din naman sa paghahayag ng mungkahi upang mapabuti ang ating pang-unawa sa Banal na Kasulatan. Kahuli-hulihan, nagbigay siya ng patnubay paano pag-aralan ang Biblia. Sa bawat isa sa mga dahilan na ito, huwag mong alisin ang OTS aralin 01 hanggang 03. Mayroong mayayaman na impormasyon matatagpuan dito na di mo nais na makaligtaan. Matatagpuan mo rin sa aralin OTS-01, na mayroong karagdagang kagamitan na iminumungkahi na iyong magagamit, tulad ng karagdagang translations ng Biblia, Bible Dictionary, Concordance (higit na makakatulong sa paksang nais pag-aralan sa Biblia), at maaring isang Bible Handbook upang gabayan ka sa pag-aaral. Bagamat, ang mga karagdagang gamit na ito ay makakatulong, hindi sila mahalaga sa iyong pag-aaral sa Mini Bible College, samakatuwid huwag kang masiraan ng loob kung wala ka nang mga gamit na ito, o kaya mapilitan ka na magkaroon nang mga ito. Sa maraming ibang lugar sa mundo, mahirap makakuha ng mga ito. Gayon pa man, ang mga ito ay hindi hadlang sa tagumpay ng iyong mga grupo sa pag-aaral ng MBC.

Ano ang Biblia?

Kabanata 1

Aralin sa Pakikinig: Pagmamasid sa Matandang Tipan Aralin 1

Layunin: Upang maunawaan ano ang Biblia at paano ito nabuo? Ang lahat ng Kasulatan ay kinasihan ng Diyos, at nagagamit sa pagtuturo ng katotohanan, sa pagwawasto sa maling katuruan, sa pagtutuwid sa likong gawain at sa pagsasanay para sa matuwid na pamumuhay, upang ang lingkod ng Diyos ay

maging karapat-dapat at handa sa lahat ng mabubuting gawain. —2 Timoteo 3:16-17

Ang Banal na Biblia ay binubuo ng maraming aklat – mayroong 66 na aklat. Ang salitang “Biblia” ay galing sa salitang Latin na ang ibig sabihin ay “mga aklat,” at ang ibig sabihin ng “Banal” ay “Yaong nabibilang sa Diyos” o “Yaong galing sa Diyos.” Sa makatuwid ang literal na kahulugan ng Banal na Biblia ay nilikom na mga aklat galing sa Diyos. Mga 40 tao ang sumulat ng mga aklat sa Biblia sa loob ng 1,500 na taon. Tinitiyak nila sa atin na ito mismo ang mga salita ng Diyos galing sa Kanya, kinasihan (inspirasyon) ng Banal na Espiritu at isinulat ng mga tao. Ang mga sumulat ay inakay ng Banal na Espiritu tulad ng isang bangka na dinadala ng alon o hangin at layag na tumutulak dito. Ang 66 mga aklat ng Biblia ay inayos sa tipo at mensahe. Ang dalawang pangunahing pagkahati ay Lumang Tipan at Bagong Tipan. Ang mensahe ng Lumang Tipan ay ang pagdating ni Jesus; maniniwala ka ba sa Kanya? Ang mensahe ng Bagong Tipan ay dumating na si Jesus; nagtiwala ka na ba sa Kanya? Sinasabi sa atin ng Lumang Tipan, na sa pamamagitan ng manunubos, ipagkakasundo ng Diyos ang “naghiwalay”—ang espirituwal na pagkahiwalay—ng Diyos at ng Kanyang nilikha. Sinasabi sa atin ng Bagong Tipan paano napagkasundo ng Diyos ang pagkakahiwaly: Dumating si Jesus at kailangang maniwala at magtiwala sa Kanya para mapatawad ang lahat ng ating mga kasalanan at pinagkasundo tayo sa ating relasyon sa Banal na Diyos. Mayroong limang uri ng aklat ang Lumang Tipan: 5 aklat sa Batas, 12 aklat sa Kasaysayan, 5 aklat ng Mga Tula, 5 aklat na Pangunahing mga Propeta (isa sa kanila ay sumulat ng dalawang aklat), at 12 Di-pangunahing mga Propeta. Gayundin mayroong 5 uri ng aklat ang Bagong Tipan: 4 talambuhay ni Jesus (Mga Ebanghelyo), 1 aklat ng kasaysayan (Mga Gawa), 13 Mga Sulat ni Pablo, 8 Panlahat na Sulat, at isang aklat sa propesiya (Pahayag).

Ang Biblia Piliin ang tamang sagot. 1. Ano ang ibig sabihin kapag tinawag natin ang Biblia na “banal?”

a. Mga banal na tao lang maaring magbasa nito. b. Nanggaling ito sa Diyos. c. Mahirap itong intindihin. d. Ang bawat sumulat nito ay perpekto.

2. Ano ang sinasabi ng 2 Timoteo 3:16-17 tungkol sa Biblia? a. Ito ay kinasihan ng Diyos. b. Ito ay kagamit-gamit sa pagtutuwid. c. Ito ay nagtuturo ng katuwiran sa atin. d. Ito ay nagsasanay sa atin sa pag-gawa ng mabuti. e. Lahat ng nasa itaas.

3. Noong isinulat ng mga tao ang mga aklat sa Biblia, saan galing ang kanilang kaisipan? a. Sa kanilang sariling likha at unawa. b. Tradisyon. c. Sila ay nag-aral na mabuti. d. Sila ay “inakay” ng Banal na Espiritu ng Diyos. Hiningahan sila ng Diyos ng

Kanyang isip.

4. Tama o Mali? Si Jesus ang buhay na Salita ng Diyos, at ang Biblia ay siyang kasulatan ng Salita ng Diyos.

Ang Lumang Tipan Sinasabi sa atin ng Lumang Tipan kung paano nagrebelde (nagkasala) ang tao at bakit nagkaroon ng paghihiwalay sa pagitan ng Diyos at tao—lahat ng tao. Ang paghihiwalay ng Diyos at tao ay isang napakahalagang problemang tinatalakay ng buong Kasulatan. Ang pangunahing mensahe ng Lumang Tipan ay ang pagdating ni Jesus upang ipagkasundo tayo sa Diyos.

Batas Kasaysayan Mga Tula Propesiya Genesis Josue Job Pangunahing Propeta Exodo Mga Hukom Mga Awit Isaias Levitico Ruth Mga Kawikaan Jeremias Mga Bilang 1 Samuel Ang Mangangaral Mga Panaghoy Deuteronomio 2 Samuel Ang Awit ni Solomon Ezekiel 1 Mga Hari Daniel 2 Mga Hari Di-pangunahing Propeta 1 Mga Cronica Hosea 2 Mga Cronica Joel Ezra Amos Nehemias Obadias Ester Jonas Mikas Nahum Habakuk Zefanias Hagai Zacarias Malakias 5. Tama o Mali? Ang Lumang Tipan ay binuo ng ayon sa pagkaka sunod-sunod—ang pagkaka

sunod-sunod ay ayon sa kung kailan sila isinulat. 6. Tama o Mail? Ang mga aklat sa Lumang Tipan ay hinati sa 5 uri. 7. Tama o Mali? Ang pangunahing pagkakaiba ng Mga Pangunahing Propeta at Di-

Pangunahing Mga Propeta ay ang haba ng kanilang mga isinulat. 8. Gumuhit ng linya mula sa bawat isang kategorya papunta sa tamang bilang ng aklat na

mayroon ito: a. Batas i. 5 b. Kasaysayan ii. 5 c. Mga Tula iii. 5 d. Pangunahing Propeta iv. 12 e. Menor na Propeta v. 12

9. Anong tipo ng aklat kung saan unang sinabi ng Diyos sa tao ang pagkakaiba ng tama at mali? (Mga Batas, Kasaysayan, Mga Tula, Pangunahing Propeta, Di-Pangunahing mga Propeta)

10. Ang bukod tanging mensahe ng Lumang Tipan ay

a. Kailangang tuparin ng mga tao ang mga kautusan ng Diyos at mabuhay ng walang kapintasan upang maging katanggap-tanggap sa walang kapintasang Diyos.

b. Ang Diyos ay pag-ibig at pagpapalain ang lahat ng tao.

c. Si Jesus ay darating, at kanyang ipagkakasundo ang pagkakahiwalay ng Diyos at ng kanyang mga nilikha.

d. Hindi mahalaga. Ang Bagong Tipan lamang ang importante. Ang Bagong Tipan Isinasalaysay ng Bagong Tipan ang buhay ni Jesus – Ang Kanyang mga milagro, Kanyang mga katuruan, at ang Kanyang pagka-pako sa krus at pagka-buhay na muli. Sinasabi rin sa atin na ang Banal na Espiritu ay namisan sa buhay ng mga mananampalataya at kung ano ang unang iglesia. Higit sa lahat ang Bagong Tipan ay bumubuo ng mga sulat para sa mga natayong iglesia pagkatapos ng Pagka-buhay muli. Karamihan ng mga sulat na ito ay galing kay Pablo.

Mga Ebanghelyo

Kasaysan Mga Sulat ni Pablo Panlahat na Sulat

Propesiya

Mateo Mga Gawa Mga Taga-Roma Mga Hebreo Pahayag Marcos 1 Mga Taga-Corinto Santiago Lucas 2 Mga Taga-Corinto 1 Pedro Juan Mga Taga-Galacia 2 Pedro Mga Taga-Efeso 1 Juan Mga Taga-Filipos 2 Juan Mga Taga-Colosas 3 Juan 1 Mga Taga-Tesalonica Judas 2 Mga Taga-Tesalonica 1 Timoteo 2 Timoteo Tito Filemon

11. Tama o Mali? Ang pangunahing mensahe ng Bagong Tipan ay dumating na si Jesus. 12. Tama o Mali? Ang Bagong Tipan lamang ang bahagi ng Biblia tungkol kay Jesus. 13. Tama o Mali? Ang talambuhay ni Jesus sa Biblia ay tinatawag na “Mga Ebanghelyo.” 14. Gumuhit ng linya mula sa bawat isang kategorya papunta sa tamang bilang ng aklat na

mayroon ito: a. Talambuhay/Mga Ebanghelyo i. 1 b. Kasaysayan ii. 1 c. Mga Sulat ni Pablo iii. 4 d. Pangkalahatang Sulat iv. 8 e. Propesiya v. 13

15. Anong uri ng aklat napapabilang ang kuwento ng buhay ni Jesus, kanyang kamatayan, at muling pagkabuhay? ______ (Mga Ebanghelyo, Kasaysayan, Mga Sulat ni Pablo, Pang-kalahatang Sulat, Propesiya)

Sa mensaheng ating narinig, anong kuwento sa Lumang Tipan at Bagong Tipan ang magkapareho? Ano ang sinasabi nito sa iyo tungkol sa kahalagaan ng paksang ito? Bakit ang pag-aaral sa paksang ito ay mahalaga para sa iyo?

Purihin ang Diyos sa Kanyang Salita at hingin ang Kanyang tulong upang lalo Siyang makilala at mahalin sa pamamagitan ng pag-aaral ng Kanyang Salita. Hingin ang Kanyang tulong upang maintindihan ang Kanyang salita, ano ang ibig sabihin nito, at kung paano isapamuhay ang Kanyang Salita sa araw-araw.

Mas Malalim na Pag-aaral

1. Ayon sa sulat ni Pablo kay Timoteo, ano ang mga layunin ng Salita ng Diyos? 2. Paanong magbibigay ng epekto ang mga layuning nabanggit sa tanong bilang 1 sa

pagsasapamuhay ng mga matatagpuan natin sa Biblia? 3. Anong uri ng katotohanan ang inaasahan nating makita sa Biblia? (Talakayin ang Juan 17:17;

7:17) 4. Gaano kahalaga na ipamuhay natin ang mga katotohanang matatagpuan natin sa Biblia?

Bakit? 5. Ano ang iyong personal na pakahulugan sa salitang “kinasihan” patungkol sa Salita ng

Diyos? 6. Paano mo aasahan ang Salita ng Diyos na baguhin ang iyong buhay habang ito ay iyong

binabasa?

7. Ang layunin ba ng Salita ng Diyos ay pagpalain tayo o gawin tayong pagpapala? Ipaliwanag? 8. Ano ang pangunahing problema na tinalakay ng Lumang Tipan? 9. Patungkol sa ano talaga ang Lumang Tipan? (Kaya mo bang sagutin sa 3 salita?) 10. Paano natin titignan ang 5 uri ng aklat sa Lumang Tipan? 11. Bakit natin pag-aaralan ang kasaysayan ng mga Hebreo? (Talakayin ang 1 Corinto 10:11) 12. Mayroon bang kasaysayan sa Aklat ng mga Batas? Ipaliwanag.

13. Isipin ang bansang walang bata kahit isa. Ipaliwanag ano ang magiging dulot nito. 14. Kapag ikaw ay dumalo sa iglesia, makikinig ka ba sa isang Pangunahin o Menor na Propeta?

Bakit? Ipaliwanag ang pagkakaiba at ang pagkakapareho. 15. Sa loob ng dalawang salita, tungkol sa ano ang Bagong Tipan? 16. Bakit ang unang 4 na aklat ng Bagong Tipan ay tinawag na mga “Ebanghelyo?” Sa paanong

paraan sila mas nagiging talambuhay? 17. Sa paanong paraan ang Mga Sulat ni Pablo ay kakaiba sa mga Pangkalahatang Sulat? 18. Paano ang aklat ng Mga Gawa ay nagpapahanda sa atin sa pag-aaral ng Bagong Tipan?

19. Gaya ng may kasaysayang aklat ang Aklat ng mga Batas. Matatagpuan mo rin ang kasaysayan sa mga Ebanghelyo, mga sulat, at sa Pahayag. Dapat ba nating pag-aralan ang mga ito gaya ng paraan ng pag-aaral natin sa kasaysayan sa Lumang Tipan?

20. Ano ang susi na ibinigay sa atin na si Jesus ang lahat sa Kasulatan? (Talakayin ang Juan

5:39,40) 21. Ano ang 5 uri ng aklat na matatagpuan sa Bagong Tipan?

Ano ang Layunin ng Biblia

Kabanata 2


Layunin: Upang maunawaan paano nagkaroon ng Biblia at bakit ito ibinigay sa atin ng Diyos

Sapagka't hindi sa kalooban ng tao dumating ang hula kailanman: kundi ang mga tao ay nagsalita buhat sa Dios, na naudyukan ng Espiritu Santo.

—2 Pedro 1:21

Mula pa sa simula ang Biblia ay tungkol kay Jesu-Cristo lamang. Upang masuportahan and temang ito, ang Biblia ay may apat na layunin: (1) para ipakilala si Jesu-Cristo bilang Tagapagligtas at manunubos ng buong mundo; (2) ibigay sa atin ang makasaysayang konteksto ng pagdating ni Jesus; (3) akayin ang di mananampalataya na magtiwala kay Jesus; at (4) ipakita sa mananampalataya paano mabuhay ayon sa nais ng Diyos. Ang Biblia ay isinulat ng Diyos. Ito ay espesyal na uri ng pahayag na ngayon ay kumpleto na. Hindi na ito isinusulat pa at dinadagdagan pa. Gumamit ang Diyos na higit kumulang sa apatnapung (40) ibat-ibang mga tao para maisulat ito. Sila ay iba't-ibang uri: mga hari, mga mangingisda, mga pari, mga pastol, mga heneral, at mismong tagapulot ng igos (fig). Ang Lumang Tipan ay nabuo sa halos AD 100, bagamat ito ay nagagamit na sa loob ng maraming daang taon. Ang mga aklat na nailagay dito ay base sa katapatan ng mga taong sumulat nito at kanilang reputasyon bilang mga propeta at manunulat (eskriba). Nasulat ito sa wikang Hebreo. Ang mga aklat sa Bagong Tipan ay napili at binuo sa halos AD 692, bagamat ang mga ito ay ginagamit sa mga ilang daang taon na ang nakalipas. Ang mga ito ay napili sa tatlong pamantayan: kung ang alagad o malapit na kasama ng alagad ang sumulat nito; kung ito ay may esprituwal na laman ng biyaya sa mga mananampalataya; at kung ito ay sumasang-ayon sa ibang mga kinasihan ng mga aklat at ang mga pinuno ng iglesia ay buong nagkaisa na ito ay kinasihan. Ang Bagong Tipan ay isinulat sa Griyego. Piliin ang tamang sagot malibang bigyan ng ibang paraan ng pagsagot:

1. Tama o Mali? Ang Biblia ay isang maliit na aklat kung paano mabuhay nang mabuting moralidad.

2. Tama o Mali? Pagkatapos ng mga ilang kabanata sa Genesis itinutuon ng Biblia ang mga

kuwento nito kay Abraham at kanyang mga angkan.

3. Tama o Mali? Ayon sa Biblia, si JesuCristo ay isinugo upang pagpalain lamang si Abraham at ang kanyang mga angkan.

4. Alin sa mga sumusunod ang pinaka naglalarawan sa Biblia?

a. kasaysayan ng sibilisasyon b. aklat sa siyensa c. aklat sa pilosopiya d. kasaysayan ng pagtutubos

5. Sa Lukas 24:25-27, sinabi ni Jesus sa kanyang mga alagad ang pangunahing tauhan sa lahat ng mga Kasulatan ay sino?

a. Siya Mismo b. Moises c. Adan d. David

6. Sa mga Ebanghelyo, talambuhay ni Jesus, anong kaganapan ang mas maraming naisulat kumpara sa iba?

a. Ang Kanyang kapanganakan b. Ang unang tatlumpung taon c. Ang ministeryo Niya sa madla d. Ang huling isang linggo, kasama ang pagkapako sa krus at pagkabuhay

muli.

7. Anong uri ng mga tao ang sumulat sa mga aklat sa Biblia? ___________________________________________________________________ (Mararangal na tao, mga hari, mga magsasaka, mga mangingisda, mga propeta, mga saserdote, gobyerno, mga empleyado, manggagamot, mga heneral, mga nangongolekta ng buwis) 8. Anong kasulatan mayroon tayo sa Biblia ngayon?

a. ang orihinal na mga kasulatan b. eksaktong mga kopya na masidhing napanatili c. mga kopya na katulad ng mga orihinal, ngunit hindi eksakto d. mga kopya na binago ng maraming beses sa loob ng maraming daang taon

9. Kapag ang personal na pahayag (ang pahayag ng Diyos sa isang tao) salungat sa espesyal na pahayag (ang Biblia), alin ang tama?

a. espesyal na payahag b. personal na pahayag c. Depende sa sitwasyon d. Hindi natin maaring malaman

10. Paano natin malalaman na ang Biblia ay siyang tunay na Salita ng Diyos?

“At magmula kay Moises at sa mga propeta, ay ipinaaninaw niya sa kanila ang mga bagay tungkol sa kaniya sa lahat ng mga kasulatan.”

—Lucas 24:27

a. Hindi natin malalaman. b. Kailangan nating magsaliksik ng marami. c. Bawat isa na babasa ay kaagad na malalaman ito. d. Kung mayroon tayong kalooban na sumunod at gawin ang sinasabi nito,

babaguhin ang ating buhay, at malalaman natin na ito ang Salita ng Diyos.

Natandaan mo ba sa mensahe kung ano ang pinagusapan natin tungkol sa pahayag? Ano ang pagkakaiba ng pangkalahatang pahayag at ang uri ng kinasihan na ang tawag natin ay "espesyal na pahayag?" Paano pinapahayag ng Diyos ang kanyang katotohanan sa atin ngayon?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

Purihin ang Diyos sa ating Bible Study. Ipanalangin sa Diyos na turuan Niya kayo ng maraming mga bagay at ipamuhay ang Kanyang walang hanggang katotohan sa inyong buhay. Hingin sa Diyos na magdala ng marami na hindi pa nakakakilala sa

kanya, at hingin sa Kanya kung sino ang inyong maaring anyayahan na makasama sa Bible study na ito.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Sa Lukas 24:25-27; 44,45 ano ang katotohanang ibinahagi ni Hesus sa mga apostoles na

nagbukas ng kanilang pangunawa sa mga Kasulatan? Paano ang katotohanan na iyon ay magbubukas ng pang-unawa mo sa Biblia? (Tingnan din ang Juan 5:39, 40)

2. Paano mo ma-iuugnay ang pagmamasid na ito, kapag nakarating tayo sa ika 12 kapitulo ng

Genesis, ang mga nalalabi pa sa Biblia ay tungkol kay Abraham at ang kanyang mga anak, kung saan ang lahat ng mga bansa sa mundo ay pagpapalain?

3. Paano tayo hinamon ni Jesus para mapatunayan na ang Kanyang katuruan ay katuruan ng

Diyos? (Juan 7:17) Paano ka maaakit sa iyong paraan na patunayan mo hindi lamang ang Kanyang katuruan kundi ang buong Biblia ay kinasihan ng Salita ng Diyos?

4. Maliban sa pagtingin natin kay Hesus sa buong Biblia, ano pa ang puwede nating tingnan sa

pagbabasa natin ng Biblia (Isa alang-alang o talakayin ang Juan 17:17)? 5. Ngayong alam na natin ilang panahon tatagal ang papel, ano ang dapat na nangyari upang sa

ganon ay magkaroon tayo ng Biblia ngayon?

6. Ibigay at ipaliwanag ang apat na layunin ng Biblia?

7. Sa Apat na Ebanghelyo, ipaliwanag kung paano natin malalaman ang pinakamahalagang

isang linggo sa buhay ni HesuKristo at bakit.

Paano Pag-aralan ang Salita ng Diyos

Kabanata 3


Layunin: Upang matutunan paano pag-aralan ang Bible at paano isapamuhay ito.

Datapwa't maging tagatupad kayo nang salita, at huwag tagapakinig lamang, na inyong dinadaya ang inyong sarili.

—Santiago 1:22

Paano magiging kapaki-pakinabang ang Biblia sa atin? Kapag ating pinag-aralan ng mabuti and Biblia na may karunungan at sinunod ito, gagamitin ito ng Diyos upang baguhin ang ating buhay. Ganon pa man, kung atin lamang matutunan ang mga Salita ng Diyos at hindi ito ipapamuhay, magiging walang silbi ang ating pag-aaral. Kaalaman na walang pagsasapamuhay ay walang halaga. Ang mabisang pag-aaral ng Salita ng Diyos ay may tatlong bahagi na proseso: pagmamasid, pagsasakahulugan, at pag-ganap. Sa ibang salita, kapag tayo ay dumako sa pag-aaral ng Diyos, mayroon tayong tatlong katanugan sa ating sarili: "Ano ang sinasabi?" "Ano ang ibig sabihin?" "Ano ang ibig sabihin nito sa akin?" Habang inyong sinusunod ang tatlong hakbang na ito, inyo ring isakatuparan ang tatlong prinsipyo:

1. Kahit na mayroon lamang isang kahulugan ang talata, ito ay may isang libong pagsasakatuparan. Huwag ninyong asahan na ang Banal na Espritu ay magbibigay ng isang pangkasatuparan sa inyo eksaktong katulad sa iba.

2. Ang Biblia ay isang aklat tungkol kay Jesus, samakatuwid inyong hanapin si Jesus sa buong Kasulatan sa inyong pag-aaral.

3. Laging bigyan ng kahulugan ang mahirap na talata sa liwanang ng mga talatang maliwanag ang mga kahulugan.

4. Huwag lumapit sa Kasulutan na mayroon kaagad pakahulugan sa talatang babasahin.

5. Laging lumapit sa Kasulatan na may pusong nananalangin, hingin na turuan ka ng Diyos.

6. Maging handang sundin ang mga Kasulatan bago ituro sa iba. 7. Laging isa alang alang ang konteksto ng isang talata, alamin kung sino ang

sumulat nito at sinulat para kanino, at kasaysayang napapaloob dito and mga pangyayari upang makatulong sa pag-unawa sa talata.

8. Maging mapag-kumbaba at tanggapin na mayroong mga talata na hindi mo mauunawaan kaagad.

Kapag sinunod mo ang mga prinsipyong ito, gagamitin ng Diyos ang Biblia upang makapangyarihang baguhin ang iyong buhay. Ang unang aklat sa Biblia ay matutulungan tayong maunawaan ang ating mundo at ang ating sarili kung paano tayo ginawa at ang ating layunin ngayon. Ang ibig sabihin ng "Genesis" ay "panimula." Sa Genesis ay matuttunan natin ang unang kasalanan, makikita dito ang unang pakikipag-ugnay ng Diyos sa tao, sisimulan nating maunawaan paano nakarating ang kagusutan sa mundo. mauunawaan nating ang hatol ng Diyos at gayundin naman ang kanyang kaligtasan sa atin. Kuwento bawat kuwento ang Genesis ay nagsasabi sa atin na ang Diyos ang siyang namumuno sa lahat at ang pananampalataya sa kanya ang siyang daan sa pakikipagkasundo sa kanya. Piliin ang tamang sagot malibang bigyan ng ibang paraan ng pagsagot:

1. Tama o Mali? Ang pagmamasid ang siyang unang hakbang sa pag-aaral ng anumang talata sa Kasulatan.

2. Tama o Mali? Kung hindi natin mailalapat sa buhay ang ating napag-aralan walang

mararating ang ating pag-aaral.

3. Tama o Mali? Ang unang aklat sa Biblia ay inilalarawan ang panimula ng daigdig.

4. Tama o Mali? Halos lahat ng aklat sa Genesis ay inilalarawan ang walang kapintasang buhay ng mga tao bago dumating ang kasalanan sa mundo.

5. Paano natin mapapatunayan na ang Salita ng Diyos ay totoo?

a. sa pamamagitan ng matalinong pangangatuwiran b. sa pamamagitan ng ating nararamdaman kapag ito ay binabasa c. sa pamamagitan ng paniniwala at pagsunod dito d. sa pamamagitan ng pagbabasa sa orihinal na linggwahe

6. Bakit ibinigay ng Diyos ang Biblia sa atin? a. dahil nais niyang makipag-ugnay sa atin b. dahil nais niya tayong magkaroon ng masaganang buhay c. dahil mahal Niya tayo d. lahat ng nasa itaas

7. Ano ang pinaka-mahalagang dahilan sa pag-aaral ng Biblia? a. ito ay nagbibigay kapalaran b. upang marinig ang boses ng Dios c. upang ipakita gaano karami ang ating alam d. upang matuto sa kasaysayan

8. Gumuhit ng linya sa bawat hakbang sa pag-aaral ng Biblia patungo sa tanong na ating tinatanong sa hakbang na iyon.

a. Pagmamasid i. ano ang ibig sabihin nito sa akin? b. Pagpapakahulugan ii. ano ang sinasabi? c. Pagsasakatuparan iii. ano ibig sabihin?

9. Alin sa mga katanungan ang lubos na makakatulong sa pag-sasakatuparang bahagi ng ating pag-aaral?

a. Mayroong bang mga babala na dapat nating pansinin? b. Mayroong bang kasalanan na dapat nating itakwil? c. Mayroong bang halimbawang dapat sundin? d. Mayroong bang mga katotohanan tungkol sa Diyos o kay Cristo e. Lahat ng nasa itaas

10. Ano ang pinakamainam na paraan sa pagpapakahulugan sa mahirap na talata? a. Sikaping unawain ang bagong doktrina na nais ng Diyos na ipakita sa atin. b. Piliin ang pinakamadaling paliwanag kaysa sa pinakamahirap. c. Iwasan unawain ang lahat. Ang mga pastor lang ang makakaunawa sa Salita ng

Diyos. d. Manalangin at hingin ang tulong ng Diyos na maunawaan at hayaan ang

mga ibang Kasulatan na akayin ka sa iyong pag-iisip.

11. Alin sa mga sumusunod ang mangangalaga sa maling pagpapakahulugan? a. Gumawa ng sariling kaisipan sa talatang nais pakahulugan. b. Asahan na ang bawat talata ay mayroon lamang isang pagsasakatuparan. c. Sikapin unawain ang talata ayon sa konteksto. d. Hayaan ang bawat aklat sa Biblia na magsalita sa kanyang sarili, sa halip na

pagsikapan unawaan paano ito nauugnay sa ibang mga aklat.

12. Sino ang pinakamahusay na taga-pagturo sa Biblia? a. ang Banal na Espiritu b. ang iyong pastor c. ang iyong pamilya d. ang mga tradisyon sa iyong kultura

Sa liwanag ng mga sinabi sa Genesis tungkol sa panimula nang sangkatauhan, at ng unang kasalanan, paano ito makatutulong sa pag-unawa natin sa sitwasyon ng tao ngayon?

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Purihin ang Diyos sa ating Bible Study. Ipanalangin sa Diyos turuan kayo Niya ng maraming mga bagay at ipamuhay ang Kanyang walang hanggang katotohan sa inyong buhay. Hingin sa Diyos na tulungan kang makarinig, makaunawa, at

makasunod. Hingin sa Diyos na tulungan kang makilala Siya ng mabuti at ang Kanyang Salita, at maging matibay na saksi sa iyong pamilya at mga kaibigan na hindi siya kilala.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Ipaliwanag na mabuti kung ano ang ibig sabihin natin nang pagmamasid. 2. Magbigay ng iilang halimbawa ng mga prinsipyo na dapat nating sundin sa pagmamasid

patungo sa pagpapakahulugan. 3. Ipaliwanag ang kahalagaan ng pagsasakatuparan at gaano kahalaga ang pagsasakatuparan na

nanggagaling sa tamang pagmamasid at pagpapakahulugan. 4. Sino dapat ang iyong guro kapag pinag-aaralan ang Salita ng Diyos? (Isang-alang alang ang

1 Corinto 2:9-16) 5. Ipaliwanag kung paano ang pag-uugnay sa mga talatang ating pinag-aaralan sa mga ibang

talata sa Biblia na makakatulong sa atin ng mabuti sa pag-unawa natin sa mga Kasulatan na ating pinag-aaralan.

6. Ano ang layunin ng Genesis?

7. Sa paanong paraan ipinakita sa atin ni Jesus paano magpakahulugan at isakatuparan ang aklat

ng Genesis? (Isa alang alang ang Mateo 19:3-6)

Kapani-paniwala ba ang Kwento ng Paglalang sa Salita ng Diyos

Kabanata 4


Layunin: Upang maunawaan kung ano ang kaugnayan nang kwento ng paglalang at siyensiya sa isa't-isa.

Nang pasimula nilikha ng Diyos ang langit at lupa.

—Genesis 1:1

Mayroong dalawang matinding pananaw sa paksang “paglalang”. Ang unang matinding pananaw ay ang paniniwalang ang kuwento ng paglalang sa Genesis ay walang matibay na siyentipikong pamantayan, samakatuwid and Biblia ay hindi maaring taggapin bilang makatotohanan o kinasihan ng Diyos. Ang pangalawang matinding pananaw ay nagsasabing ang siyensiya ay hindi maaasahan kapag ito ay di akma sa ating interpretasyon ng kuwento ng Genesis. Ngunit ang tunay na tanong ay kung ang Biblia at ang siyensiya ay magka-tugma? Ang Biblia ay hindi isang aklat-aralin sa siyensiya kundi ito ay aklat aralin sa kaligtasan. Ito ay gumamit ng kakaunti sa dalawang kabanata mula sa 1,189 kabanata upang ikuwento sa atin paano nagsimula ang mundo. Dapat nating maunawaan na ang Diyos ay hindi maaaring ikumpara sa siyentipikong pag-aaral. Hindi siya puwedeng gamiting sukatan o katunayan. Hindi tinatalakay ng siyensya ang pananampalataya. Hindi maaaring patunayan ng siyensya na mayroon o walang Diyos. Maraming mga bagay na magkasang-ayon ang Biblia at ang siyensya. Halimbawa, naniniwala ang mga siyentipiko na minsan ang buong mundo ay napailalim sa tubig, at ito nga ang sinasabi ng Genesis. Naniniwala ang mga siyentipiko na ang mga hayop ay nagsimula sa tubig, at ito nga ang sinabi ng Biblia. Ang ibig sabihin ng salitang "bara" sa Hebreo ay "lumikha mula sa wala." Ang salitang ito ay ginamit lamang ng tatlong beses sa Genesis tungkol sa paglikha. Sa ibang mga pagkakataon ang salitang ginamit ay "lumikha" o "gumawa," nagmula ito sa ibang mga salita sa Hebreo na nagpapahiwatig na gumamit ng isang bagay na mayroon na at ito ay inayos ang porma. Ang salitang "bara" ay ginamit upang ipaliwanag ang paglikha ng Diyos mula sa simula (talatang 1) noong likhain niya ang lahat ng bagay at enerhiya; noong likhain ng Diyos ang mga hayop (Talatang 21); at ng likhain ng Diyos ang tao (talatang 27). Sa tatlong beses na paglikha ng Diyos mula sa wala ay sa tatlong beses din naman na mayroong "missing links" ang siyensya. Hindi kayang ipaliwanag ng mga Evolutionists paano nagsimula ang lahat; hindi nila kayang ipaliwanag paano ang halaman ay naging hayop; hindi nila kayang ipaliwanag paano ang hayop

ay naging tao. Ipinaliwanag ng Genesis ang tatlong bagay na ito sa pamamagitan ng salitang "bara" - "lumikha ang Diyos."

Piliin ang tamang sagot malibang bigyan ng ibang paraan ng pagsagot:

1. Tama o Mali? Kailangan ng Diyos ipaliwanag sa atin kung paano Niya nilkha ang lahat ng bagay.

2. Tama o Mali? Ang siyensya ay pag-aaral ng mga data o kababalaghan na ginagawa sa pamamagitan ng obserbasyon at pagsukat o ebidensya.

3. Maari bang patunayan ang Diyos sa siyentipikong pamamaraan? Hindi

4. Markahan ng check ang mga bagay na tinutuon ng pansin ng Biblia at bilugan naman ang bagay na tinutuon ng pansin ng siyensya.

a. data b. pananampalataya √ c. pahayag √ d. kapansinpansin na ebidensya e. teholohiya √ f. eksperimento g. karanasan √ h. higit sa karaniwan √ i. natural

5. Paano natin dapat lapitan ang Diyos? Pananampalataya (tingnan Hebreo 11:1) 6. Ayon sa Genesis 1 at 2 alin ang nauna sa paglikha? (Iakma ang mga sumusunod ayon sa

pagkakasunod-sunod sa pamamagitan ng pag-guhit ng linya) a. ang tao i. Una b. ang hayop ii. Pangalawa c. ang halaman iii. Pangatlo

7. Tama o Mali? Hindi layunin ng Biblia na bigyan tayo ng siyentipikong mga kasagutan kundi sabihin sa sangkatauhan ang planong pagtubos ng Diyos.

Ano ang mga magkatugmang paliwanag sa paglikha sa pagitan ng siyensya at Bibla?

_________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Ano sa palagay mo bakit hindi ipinaliwanag ng detalye ng Diyos ang tungkol sa paglikha sa Genesis?

_________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Bakit sa palagay mo na ang modernong tao ay pinipilit na ipaliwanag ang pasimula ng mundo at ang tao na walang manlilikha?

_________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Purihin ang Diyos sa kanyang kamangha-manghang paglalang, awa, at biyaya. Hingin sa Kanya na bigyan Ka niya ng lakas ng pananampalataya at ipakita sa iyo kung ano ang Kanyang plano sa iyo sa pag-aaral na ito at sa iyong buhay.

Pagkatapos ay hingin sa Kanya na bigyan ka Niya ng lakas ng loob na sumunod.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Bakit dalawang kabanata lamang ang ibinigay ng Diyos sa atin tungkol sa paksang paglalang,

bagama’t mayroong 1,189 kabanata sa Biblia? 2. Ano ang halaga ng tatlong lugar kung saan ang ebolusyon ay mayroong nawawalang

dugtong, at ang kuwento sa pagkalikha ay ginagamit ang salitang "bara" sa tatlong lugar na ito?

3. Habang ating isinasa alang-alang kung paano nagsimula ang lahat at ang "malaking

pagputok" (Big Bang Theory) na paniniwala ng siyensya, madali bang maniwala sa malaking Diyos o sa malaking pagputok (Big Bang Theory)?

4. Alin sa mga paraan sa kuwento ng Genesis sa paglikha ang sumasang-ayon sa siyensya? 5. Ano ang pangunahing salungat sa gitna ng siyensya at ang kuwento ng Genesis sa paglikha?

6. Ipaliwanag kung bakit ang paksang Diyos at espirituwal na mga bagay ay hindi umaakma sa disiplina ng siyensya. (Tignan ang Juan 4:24)

7. Bakit sinabi sa atin ng Diyos ang tungkol sa paglikha? (Tignan ang Salmo 51:10; 2 Corinto

5:17)

Kapanganakan ng Sangkatauhan

Kabanata 5

Aralin sa Pakikinig: Pagmamasid sa Matandang Tipan Araling 5

Layunin: Upang maunawaan ang layunin ng Diyos sa paglalang sa tao. At nilalang ng Diyos ang tao ayon sa Kaniyang sariling larawan, ayon sa larawan ng Diyos siya’y nilalang; nilalang niya sila na lalake at babae.

—Genesis 1:27

Ang tao ay nilalang ayon sa larawan ng Diyos. Tayo ay espirituwal na tao na mayroong kaluluwa na nakatira sa katawan. Dahil dito, may kakayahan tayo sa espirituwal, maging malikhain, mag-isip, may damdamin, at kakayahang makipag-ugnay. Ang larawan na ginawa ng Diyos sa atin ay nadungisan noong si Adan at Eva ay nagkasala, at ito ang hinarap ng nalalabing mga Kasulatan: kung paano mai-likha muli ang larawan ng Diyos sa tao upang ang makasalanang tao ay makasamang muli nang Diyos. Ang Genesis 1 at 2 ay ipinapakita sa atin kung paano sadyang ginawa ang tao. Ang Genesis 3 ay ipinapakita sa atin kung ano ang tao ngayon. Nilikha ang babae mula sa tadyang ng lalaki—hindi mula sa ulo kung saan maari siyang mamuno sa lalaki, at hindi sa paa kung saan para paglikuran ang lalake. Siya ay galing sa tadyang ng lalaki upang siya ay maging malapit sa kanyang puso. Ang babae ay "kaganapan" ng lalaki. Lalaki at babae na nagkaisa sa laman ay isang kumpletong lalaki. Ang buhay mag-asawa ay isang eksklusibong samahan. Iiwanan ng lalaki ang kanyang mga magulang at tatalikuran ang lahat at ibang mga babae para sa kanyang asawa. Gagawin din ito ng babae. Ito ang lubos na plano—blueprint ng Diyos—para sa mag-asawa. Ang pangunahin at pinaka importanteng relasyon ng lalaki at babae ay ang relasyon nila sa Diyos. Habang lumalago ang relasyon nila sa Diyos, lumalago ang relasyon nila sa bawat-isa.

Piliin ang tamang sagot malibang bigyan ng ibang paraaan ng pagsagot:

1. Tama o Mali? Bilang nilalang sa larawan ng Diyos ang ating mga katawan ay katulad ng Diyos.

2. Tama o Mali? Ang buhay mag-asawa (ang pamilya) ay siyang pinaka-mahalagang

panglipunang yunit sa mundo ngayon.

3. Ano sa palagay mo ang nangyari sa larawan ng Diyos pagkatapos magkasala ang tao? a. Lubos na nawala ito. Hindi na puwedeng ibalik pa. b. Ito ay nadungisan, ngunit maari natin itong ibalik kung tayo ay magsisikap na

maging mabuti. c. Ito ay nawala na, ngunit maari tayo matulad sa larawan ng Diyos kung susundin

natin ang mga utos ng Diyos. d. Ito ay nadungisan, ngunit ito ay maibabalik ng Diyos at ng muling

kapanganakan—bagong nilalang—sa puso ng tao.

4. Kung ang lalaki at babae ay walang relasyon sa parehong Diyos, ano ang mangyayari sa kanilang relasyon?

a. Wala. Hindi ito magkakaroon ng pagkakaiba. b. Magiging mahirap para sa mag-asawa, ngunit maari pa rin silang maging isa

tulad ng ginawa ng Diyos. c. Maari silang lumago sa isa't-isa sa espirituwal.

5. Ayon sa Diyos, ang pinagsamang lalaki at babae sa pag-aasawa at seksual na nagkaisa ay: a. isang pinagsamang buo sa habang buhay b. dalawang magka-hiwalay na indibiduwal c. pansamantalang pagkakaisa d. humihingi ng gulo

6. Ano ang mangyayari sa relasyon mo sa iyong mga magulang kapag ikaw ay nag-asawa na? a. Hindi na ito mahalaga. b. Ito ay mahalaga, ngunit ang pag-aasawa ay pangunahing relasyon. c. Walang pagbabago. Ang ating unang katapatang loob ay sa ating mga magulang.

7. Ano ang mangyayari kapag nag-asawa ang babae? a. Hindi na siya ituturing na indibidwal ng Diyos. b. Dapat siyang manatiling malaya labas sa kanyang asawa. c. Bagamat siya ang nagbubuo sa kanyang asawa, siya ay mahalaga pa rin sa

harapan ng Diyos bilang indibidwal. d. Ang tungkulin lamang niya ay magkaroon ng anak.

8. Ano ang layunin ng pamilya? a. isang lugar ng pagsasama b. isang lugar ng pag-aalaga c. upang maragdagan ang pamilya ng tao bilang buo d. lahat ng nasa itaas

9. Ano ang pinaka-mainam na paraan para magkaroon ng karapat-dapat na asawa? a. Sikaping maging karapat-dapat na kapareha. b. Sikaping gawing karapat-dapat ang iyong asawa. c. Sikaping gawing karapat-dapat ang iyong mga anak. d. Sikaping kumita ng mabuti.

10. Aling mga salita ang naglalarawan ng plano ng Diyos sa mag-asawa? (piliin ang lahat ng tamang akma)

a. kaloob ng Diyos f. may layunin b. pansamantala g. pirmihan c. di-importante h. eksklusibo d. matapat i. magkahati e. mag-kaisa

Ano ang pakiramdam mo ngayong alam mo na ikaw ay nilikha sa larawan ng Diyos? Ano ang pakiramdam mo na nadungisan ang larawan na iyon dahil sa kasalanan?

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Basahin: Salmo 51:10 - "Likhain mo ako ng isang malinis na puso, Oh Diyos; at magbago ka ng isang matuwid na espiritu sa loob ko." 2 Corinto 5:17 - "Kaya't kung sinuman ay na kay Cristo, siya'y bagong nilalang: ang mga dating bagay ay nagsilipas na; narito, sila'y pawang naging mga bago." Paano mo makukuha pabalik ang larawan ng Diyos?

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Sagot: Hindi natin kaya. Ang Diyos lamang ang makakapaglikha ng buhay at bagong buhay sa atin at ibigay muli ang Kanyang larawan sa atin.

Manalangin at pasalamatan ang Diyos na nilikha ka niya at nagnanais na magkaroon ka nang relasyon sa Kanya. Hingin sa Diyos na makilala mo pa Siya ng mabuti at bigyan ka ng lakas na sundin siya araw-araw. Kung mayroon kang

asawa, hingin sa Kanya na gawing kang maka-diyos na asawa. Kung wala kang asawa, manalangin na bigyan ka ng hindi lamang maka-diyos na asawa kundi gawin ka ring maka-diyos na asawa.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Ano talaga ang ibig sabihin kapag nabasa natin na ang tao ay nilalang sa larawan ng Diyos?

(Tingnan Juan 4:24) Ito ba ay tumutukoy sa ating katawang pisikal o sa ating kakayahan bilang nilalang na espiritual?

2. Ano ang nagyari sa larawan na iyon sa paglalarawan ng ikatlong kabanata sa aklat ng

Genesis? 3. Paano maibabalik ang larawan na iyon? (Tignan ang Salmo 51:10; 2 Corinto 5:17, 18) 4. Paano tayo magiging karapat-dapat na asawa o magulang? 5. Bakit kailangan ang relasyon ng mag-asawa ay pirmihan, eksklusibo, buo at kilalaning bigay

ng Diyos?

6. Bakit ang buhay mag-asawa at pamilya ang pinaka mahalagang samahan na nilikha ng Diyos?

7. Alin ang pinaka mahalaga - ang pamilya o ang iglesia? Bakit?

Nasaan Ka?

Kabanata 6


Layunin: Upang maunawaan ang pagdating ng kasalanan sa mundo. At tinawag ng Panginoong Diyos ang lalake at sa kanya'y sinabi, Saan ka naroon? At sinabi niya, Narinig ko ang iyong tinig sa halamanan, at ako'y natakot, sapagka't ako'y hubad; at ako'y nagtago. At sinabi niya, Sinong nagsabi sa iyong ikaw ay hubad? nakakain ka ba ng bunga ng punong kahoy, na iniutos ko sa iyong huwag mong kainin?

—Genesis 3:9-11 Si Adan at Eva ay humarap din sa parehong desisyon na ating hinaharap ngayon sa araw-araw: Tayo ba ay nabubuhay ayon sa paraan ng Diyos o ayon sa ating paraan? Inilagay ng Diyos si Adan at Eva sa perpektong hardin at ibinigay sa kanila ang bawat puno na mabuti para sa pagkain at ang puno ng buhay. Inilagay din Niya ang puno ng pagka-alam ng mabuti at masama sa hardin at sinabi sa kanila na bawal kainin ito. Ipinagkaloob lahat ng kailangan nila sa hardin noong iniligay sila doon. Alam Niya ang kanilang pangangailangan sapagkat sila ay Kanyang ginawa. Sapagkat ginawa Niya tayo, alam din Niya ang ating mga pangangailangan at ito ang nais niya na ipagkaloob lahat ng ito. Hindi lamang sila umasa sa Diyos sa kanilang mga pangangailangan. Inilarawan sa Genesis 3 ang dalawang tao na nagkasala at paano sila hinarap ng Diyos, ngunit ito rin ang ating larawan, mga taong nagkasala. Ipinapakita sa atin kung paano tayo tinatrato ng Diyos kapag tayo ay nagtatago dahil sa ating kasalanan. Ito ay larawan ng kasalanan at ang bunga nito. Ito ang larawan ng Diyos kung saan Kanyang hinahanap ang makasalanan at binubuksan ang linya ng komunikasyon.

Piliin ang tamang sagot maliban bigyan ng ibang paraan ng pagsagot.

1. Tama o Mali? Lagi tayong may kakayahang pumili na gawin ang kalooban ng Diyos o ang ating sarili.

2. Tama o Mali? Hindi sapat na ibinigay ng Diyos ang lahat ng pangangailangan ni Adan at

Eva sa hardin.

3. Paano ipinaliwanag ang buhay sa Genesis? a. kung paano ito nangyari b. kung paano ito nangyayari c. pareho d. wala kahit alin

4. Ipinagkaloob ng Diyos ang mga puno para mapunan ang pangangailangan ng tao ayon sa kanyang paningin, pagkatapos ay ibinigay ang pangangailangan sa pagkain, pagkatapos ay pinagkalooban siya ng buhay. Ang puno ng pagka-alam ng mabuto at masama ay bawal sa kanila. Ilagay ang listahan ayon sa kanilang prayoridad ayon sa pagkasunod-sunod na ginawa ni Adan at Eva.

a. mga mata i. pagkain b. pagkain ii. mga mata c. buhay iii. kaalaman d. kaalaman iv. Buhay

5. Basahin o pakinggan ang Deuteronomio 8:3. Ayon sa talatang ito, saan talaga nanggagaling ang ating buhay?

a. sa pagkain natin b. makuha ang nais natin c. sa salita ng Diyos d. pagsunod sa ating sariling

kalooban

6. Basahin o pakinggan ang Mateo 6:22-23. Kapag ginamit ng Biblia ang salitang "mata," ano ang karaniwang ibig sabihin nito?

a. ang ating mindset o pananaw sa buhay

b. ang ating sariling plano c. ang ating mismong mga mata d. ang salita ng Diyos

7. Saan kumakatawan ang ginawang pagkain nila Adan at Eva sa puno ng pagka-alam?

a. pahayag mula Diyos b. siyensya c. ang ating pagnanais na mapunan ang ating pangangailangan d. nais ng Diyos na manatili tayong ignorante

8. Bakit nagtanong ang Diyos kay Adan at Eva? a. Nais Niyang malaman ang kasagutan.

...Ginawa ito ng Panginoon para ituro sa inyo na hindi lang sa tinapay nabubuhay ang tao kundi sa bawat salita ng Panginoon.

—Deuteronomio8:3

Ang mata ang nagsisilbing ilaw ng katawan. Kung malinaw ang iyong mata, maliwanag ang buo mong katawan. Ngunit kung malabo ang iyong mata, madidiliman ang buo mong katawan. Kaya kung ang nagsisilbing ilaw mo ay walang ibinibigay na liwanag, napakadilim ng kalagayan mo! —Mateo6:22-23

b. Nais Niyang aminin nila ang kanilang ginawa. c. Nais Niyang parusahan kung sino ang nagbigay ng impormasyon. d. Nais Niyang makita kung naalala pa nila ang kanilang pagkakamali.

9. Ano ang ibig sabihin na ipahayag ang ating kasalanan? a. upang ipaliwanag ang ating ginawa b. upang kausapin ang Diyos na huwag tayong parusahan c. upang aminin na nakasakit tayo sa iba d. upang sabihin na masama ang ating naramdaman noong nahuli tayo sa ginawa

nating kamalian e. upang aminin sa Diyos ang ating ginawa

10. Ang Biblia ay kuwento ng ________________. a. taong naghahanap sa Diyos b. Diyos na naghahanap sa tao

Ikaw ba ay "kumakain sa bunga ng maling puno?" Ano ang nagiging pakiramdam mo dito? Bakit? Ano sa palagay mo ang nais ng Diyos na maging tugon mo? Bakit?

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Manalangin at aminin sa Diyos kung hindi maayos ang iyong relasyon sa Kanya. Hingin sa Diyos na tulungan ka na laging tumingin sa Kanya sa bawat pangangailangan at bigyan ka ng lakas na tanggihan ang tukso sa iyong mga mata,

mga pita ng iyong laman, at kapalaluan sa buhay.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Ano ang sinasabi sa atin ng ikatlong kabanata ng Genesis na talagang nangyari sa hardin? 2. Ipaliwanag ang alegorya ng mga puno sa hardin? 3. Iugnay ang alegoryang ito sa turo ni Jesus sa Mateo 6:22,23 4. Bakit tinanong ng Manlilikha ang Kanyang nilalang? 5. Anong katotohanan ang inilalarawan sa pagtatanong ng Diyos? 6. Iugnay ang kuwentong ito sa dakilang sermon ni Moses sa Deuteronomio 8:1-3 na kung saan

na huwag tayong mabuhay sa tinapay lamang, kundi sa bawat salita na sinasabi ng Diyos.

7. Paano ito pinatutunayan ang pag-ibig ng Diyos?

Nasaan Ang Iyong Kapatid?

Kabanata 7


Layunin: Upang matutunan ano ang dahilan nang gusot at paano ito malulutas. At sinabi ng Panginoon kay Cain, Bakit ka nag-init? at bakit namanglaw ang iyong mukha? Kung ikaw ay gumawa ng mabuti, di ba ikaw mamarapatin? at kung hindi ka gumawa ng mabuti, ay nahahandusay ang kasalanan sa pintuan: at sa iyo'y pahihinuhod ang kaniyang nasa, at ikaw ang papanginoonin niya?

—Genesis 4:6-7 Ang pagkakasundo ay isang pangunahing tema sa Biblia. Tayo mismo ay kailangang makipagkasundo sa Diyos, at kailangan tayong magkasundo sa isa't-isa. Ngunit ang gusot ay ang malaking nating problema. Ang Genesis 4 ay makakatulong sa atin upang matagpuan natin ang mga dahilan nito at mga kalutasan dito. Si Cain at Abel ay nag-alay sa Diyos, ngunit kay Abel lamang ang natanggap. Ang puso ni Cain ay hindi tama. Ang di pagtanggap kay Cain ay nagdulot ng galit at pagkalungkot kay Cain, at pagkatapos ay kanyang pinatay ang kanyang kapatid dahil sa galit. Ang talatang 7 ay susi upang maunawaan ang kagusutan: kung ating gagawin ang tama at katanggap-tanggap, magiging katanggap-tanggap tayo sa Diyos at sa ating sarili, at di na tayo dapat dumaan pa sa buhay na may galit. Yaong mga mapang-husga sa iba ay magiging mas masaya kung titingin muna sila sa kanilang sarili at husgahan muna ang kanilang sarili. Ang taong hinaharap ang sariling problema ay di na kailangang ituon ang galit sa iba. Tulad ng isang pilotong naligaw, dapat nating matutunan ang limang hakbang patungo sa tamang direksyon: 1. Aminin - aminin na nawala ka sa landas. 2. Umakyat - kumilos ka sa direksyon ng Diyos (kumikilos na Siya patungo sa iyong direksyon) 3. Magimbak - maghintay bago magdesisyon ng malaki 4. Umugnay - kausapin ang Diyos tungkol sa Kanyang direksyon sa iyong buhay. 5. Sumunod - Kapag may sinabi ang Diyos, laging sundin ang kanyang direksyon.

Piliin ang tamang sagot maliban na bigyan ng ibang paraan sa pagsagot:

1. Tama o Mali? Ang unang propesiya sa Biblia tungkol kay Jesus ay matatagpuan sa Genesis. 2. Tama o Mali? Noong pinatay ni Cain ang kanyang kapatid, nalutas ang lahat ng kanyang

problema.

3. Tama o Mali? Hindi umamin si Cain sa kanyang kasalanan hanggat hindi naging maliwanag sa kanya na alam na ito ng Diyos.

4. Bakit hindi tinanggap ang alay ni Cain?

a. Hindi ito hayop b. Hindi ito sapat sa Diyos c. Huli na ang lahat d. Hindi tama ang kanyang puso

5. Bakit pinatay ni Cain si Abel? a. Masyadong pinagmalaki ni Abel ang

kanyang katuwiran. b. Nanganganib ang buhay niya kay

Abel c. Nagselos si Cain sa alay ni Abel na

tinanggap at siya ay nagalit d. Mayroon pa rin siyang galit sa

kanyang puso.

6. Basahin o pakinggan ang Mateo 7:1-5. Ano ang sinabi ni Jesus tungkol sa mapaghatol sa kapwa?

a. Tignan ang kanilang sariling

Huwag kayong magsihatol, upang huwag kayong hatulan. Sapagka’t sa hatol na inyong ihahatol, ay hahatulan kayo: at sa panukat na iyong isusukat, au susukatin kayo. At bakit mo tinitingnan ang puwing na nasa mata ng inyong kapatic, nguni’t hindi mo pinapansin ang tahilan na nasa iyong sariling mata? O paanong sasabihin mo sa iyong kapatid, pabayaan mong alisin ko ang puwing sa mata mo; at narito, ang tahilan sa iyong sariling mata? Ikaw na mapagpaimbaw, alisin mo muna ang tahilan sa iyong sariling mata; at kung magkagayo’y makikita mong malinaw ang pag-aaling mo ng puwing sa mata ng iyong kapatid.

—Mateo 7:1-5

buhay at ayusin ang kanilang problema bago humatol sa iba. b. Pansinin ang kamalian ng iba. c. Gamitin ang sukatan ng Diyos sa paghatol sa iba. d. Huminahon at huwag masyadong mag-alala

7. Ano ang pinakamahalagang tanong na dapat sabihin kapag ikaw ay galit? a. Paano ako makakapag-higanti? b. Ano ang tunay na pakay ng aking galit? c. Paano ko mababago ang taong nakasakit sa akin? d. Paano ko mababago ang aking pakiramdam?

8. Ang kuwento ni Cain at Abel ay tungkol sa _______________________. a. Kagusutan b. Kapayapaan c. Pakikipag-ugnay d. Paghatol

9. Ang kuwento ng delubyo ay tungkol sa _____________________. a. Kagusutan b. Kapayapaan c. Pakikipag-ugnay d. Paghatol

10. Alin sa iyong mga relasyon ang nagbibigay ng maraming kagusutan? (bilugan ang lahat ng akma)

a. sarili b. katuwang (asawang lalaki o asawang babae) c. mga anak d. mga magulang e. pinalawak na pamilya f. mga kaibigan g. makapangyarihan mga tao h. kapwa manggagawa i. mga kasalamuha

Ano ang tunay na mga ugat ng iyong kagusutan o di pagkaka-unawaan sa iba? Mayroon bang dapat aminin sa Diyos?

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

Manalangin at hingin ang tulong ng Diyos sa iyong mga relasyon upang magkaroon ng tamang pag-uugali at gawin ang tama.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Iugnay ang bruhula (compass) ng piloto sa jet sa iyong sariling espirituwal na direksyon kung

sa palagay mo ay nalihis ka ng landas? 2. Ano ang limang katanungan na sinabi ng Diyos kay Cain? 3. Aling tanong ang pinakamahalaga? (Pansinin ang Genesis 4:7) Bakit? 4. Ano ang tunay na dahilan at pakay sa galit ni Cain? 5. Ano ang pinakamahalaga—ang mga tao o ang alay? Bakit? 6. Ihambing ang kuwentong ito sa turo ni Jesus sa Mateo 7:1-5.

7. Iugnay ang kuwentong ito sa iyong sariling galit at pagkalungkot?

Ang Ama ng Pananampalataya?

Kabanata 8


Layunin: Upang maunawaan ang halaga ng pananampalataya sa pamamagitan ng halimbawa ni Abraham.

Kung hindi tayo sumasampalataya sa Diyos, hindi natin siya mabibigyang kaluguran, sapagkat ang sinumang lumalapit sa Diyos dapat sumampalatayang may Diyos na nagbibigay ng gantimpala sa mga nanalig sa kanya?

—Hebreo 11:6 Si Abraham ay kilala bilang ama ng pananampalataya, at binanggit siya sa Bagong Tipan higit sa mga ibang tauhan sa Matandang Tipan. Noong 75 taon siya, sinabi sa kanya ng Diyos na iwanan ang kanyang bahay at bayan upang pumunta sa baog na ilang. Sinabi rin sa kanya na magiging ama siya ng maraming inapo. Para sa 75 taong tao na wala isa mang anak ang maniwala sa ganoong pangako ay nangangailangan ng maraming pananampalataya. Sinimulan ng Diyos ang relasyon kay Abraham noong nagpakita siya ng walong beses sa kanya. Tumugon siya sa pamamagitan ng pagtayo ng apat na altar sa maraming taon, at ang bawat isa ay naglalarawan ng antas ng pagtatalaga sa Diyos. Ang ika-apat na altar ay ginawa sa kahilingan ng Diyos na isakripisyo si Isaac, ang pangakong anak, ang siyang pinaka-makahulugan. Doon ay ipinakita ni Abraham ang kanyang lubos na pagtitiwala sa Diyos at ang Diyos ang siyang una sa kanyang buhay.

Piliin ang tamang sagot maliban bigyan ng ibang paraan sa pagsagot:

1. Tama o Mali? Palaging naniniwala at nagtitiwala si Abaraham sa Diyos. 2. Tama o Mali? Ang paghahandog kay Isaac bilang sakripisyo ay makabuluhan kay Abraham.

3. Tama o Mali? Sa kuwento ni Abraham natutunan natin na kapag ang Diyos at ang tao ay may relasyon, ito ay nangyari sapagkat ito ay sinimulan ng Diyos.

4. Kung naalala mo ang apat na altar na ginawa ni Abraham na kung saan naipakita niya ang

pagtatalaga at pagtitiwala sa Diyos. Itugma ang mga altar sa mensahe ni Abraham sa bawat isa.

a. ang kapatagan ng Moreh i. "Turuan mo ako" (pagtuturo o pagsasaliksik)

b. sa pagitan ng Hai at Betel ii. "Nais kitang makilala" (pagitan ng paghihirap at bahay ng Diyos)

c. Hebron (pakikipag-ugnay) iii. "Una ang Diyos"

d. bundok ng Moraya iv. "Alanganin ako" (Ang Diyos ay magbibigay)

5. Ano ang unang ginawa ni Abraham at Sarah pagkatapos sabihin sa kanila ng Diyos na sila ay magkakaroon ng anak na lalaki?

a. Nakipagtalo sila sa Diyos. b. Sila ay humalakhak. c. Buo silang nagtiwala sa Diyos. d. Sinabi nila sa Diyos na huli na ang lahat at ito ay imposible.

6. Ano ang isang bagay na naglalarawan sa atin sa kuwento ni Ishmael? a. Ang katuparan ng pangako ng Diyos. b. Ang katibayan ng pananampalataya ni Abraham. c. Ang buong pagtitiwala ni Abraham sa Diyos. d. Ang pinaka kalaban ng pinakamaganda sa Diyos ay ang bagay na mabuti.

7. Ano ang isang bagay na naglalarawan sa atin tungkol kay Lot? a. mga taong inilalagay natin sa ating buhay na ayaw ng Diyos. b. mga taong ginagamit ng Diyos upang magpalakas loob sa atin. c. mga taong halimbawa para sa atin sa pananampalataya d. mga taong halimbawa para sa atin sa kadalisayan

8. Ano ang isang bagay na naglalarawan sa atin tungkol kay Sarah. a. mga taong nagpapatisod sa atin b. mga taong di kinikilala ang pagkakaloob ng Diyos sa atin c. mga babae na higit na matapat kaysa sa kanilang mga asawa d. ang katotohanang laging ginagawa ng Diyos ang nararapat

9. Noong lubos na inuna ni Abaraham ang Diyos sa kanyang buhay sa pamamagitan ng paghahandog kay Isaac sa Kanya, ano ang naging tugon ng Diyos?

a. Nagbigay ng kapalit na sakripisyo para kay Isaac b. Binasbasan ng Diyos si Abraham c. Sinubay-bayan ng Diyos ang lahat ng kanyang pangako d. Lahat ng nasa itaas

Ang mensahe ng Biblia ay maaring ibuod sa katagang "Unahin ang Diyos" Mayroon bang mga bagay sa buhay mo na hindi una ang Diyos? Anong mga hakbang ang maaari mong gawin upang unahin mo Siya sa iyong buhay?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

Pasalamatan ang Diyos sa halimbawang pananampalataya ni Abraham. Manalangin at hingin sa Diyos na bigyan ka ng lakas ng pananampalataya at upang makilala at sundin ang Diyos tulad ng ginawa ni Abraham. Hingin sa Diyos na tulungan ka na unahin siya sa iyong buhay at lubos na magtiwala sa Kanya sa

bawat bagay sa iyong buhay.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Kapag mayroong dakilang kaisipan na nais ipahayag ang Diyos, Kanyang binubuo ito sa

isang tao? Anong kaisipan ang binuo ng Diyos sa katauhan ni Abraham? (isa alang-alang ang Hebreo 11:6)

2. Paano inilalarawan ang dakilang pananampalataya sa dalawang pangalan ng taong ito? 3. Paano inilalarawan ng apat na altar ni Abraham ang kanyang paglago sa pananampalataya? 4. Iugnay ang bawat altar sa paglago ng iyong sariling pananampalataya? 5. Sa pagsasapamuhay, ilan ang mga altar na iyong nagawa na sa iyong buhay

pananampalataya? Ipaliwanag. 6. Talakayin, ano ang inilalarawan ni Lot, Ishmael, Sarah, at Isaac sa paglago ng

pananampalataya ni Abraham.

7. Ano at ipaliwanag ang dalawang bagay na napatunayan sa Bundok ng Moraya, noong ginawa

ni Abraham ang altar na tinatawag na "Unahin ang Diyos?"

Sino Ka?

Kabanata 9


Layunin: Upang matuklasan kung sino tayo sa Diyos. Sinabi sa kanya ng lalaki, “Mula ngayo’y Isarel na ang itatawag sa iyo, at hindi na Jacob, sapagkat nakipagbuno ka sa Diyos at sa mga tao, at ikaw ay nagtagumpay.” Sinabi ni Jacob, “Nakita ko ang mukha ng Diyos, gayunma’y buhay pa rin ako.” At tinawag niyang Peniel ang lugar na iyon.

—Genesis 32:28, 30 Hinihila ni Jacob ang sakong ng kanyang kakambal na si Esau noong sila ay ipinanpaganak. Hanggang sa kanilang paglaki patuloy na hinihila pa rin ito ni Jacob. Kinausap niya si Esau upang ipagbili sa kanya ang karapatan ng isang panganay at nilinlang ang kanyang ama upang ibigay sa kanya ang pagpapala na nararapat lamang kay Esau. Dahil sa galit ni Esau, tumakas si Jacob. Sa kanyang paglalakbay nanaginip siya kung saan pinangako sa kanya ng Diyos na bahagi siya ng tipan ng Diyos kay Abraham. Dalawampung taon ang nakalipas, sa kanyang pagbabalik, nagkaroon siya ng kakaibang karanasan, nakipagbuno siya ng magdamag sa Diyos. Binigyan siya ng bagong pangalan ng Diyos—Isarael—dahil nais Niyang ipakita kay Jacob ang tunay niyang katauhan. Ngunit bago matanggap ni Jacob ang kanyang bagong pangalan, siya ay nagkaroon ng bahagyang pagkalumpo dulot ng kanyang pakikipagbuno sa Diyos. Mayroon pang isang makabuluhang pangyayari sa kuwento ni Jacob na di natin dapat malimutan. Dahil si Jacob ay lubos na tampalasan, kailangan muna siyang basagin ng Diyos bago siya pagpapalain. Kung minsan ay hindi makapasok ang Diyos sa atin sa anumang paraan, kaya kailangan muna Niyang basagin tayo, upang mapilitang lubos na magtiwala sa kanya. Ganoon ang nagyari kay Jacob. Sa bandang huli, nakuha ni Jacob ang mensahe. Noong magkita muli sila nang kanyang kapatid na si Esau, ibinalita niya sa kanya ang lahat ng pagpapala at mga anak at mga kawan dahil sa kabutihan ng Diyos (Gen. 33:11). Natutunan ni Jacob ang pinakamahalagang aral na dapat din nating matutunan. Natutunan ni Jacob na siya ay pinagpala hindi dahil sa ito ay kanyang sinunggaban kundi ito ay dahil sa biyaya at awa ng Diyos. Ang ibig sabihin ng biyaya ay lubos na pagapapala ng Diyos na hindi karapat-dapat sa atin. Ang awa naman ay pagpigil ng Diyos sa kaparusahan na nararapat sa atin.


1. Tama o Mali? Ipinangako ng Diyos kay Jacob na iingatan siya saan man siya magpunta at ibabalik siya sa kanyang sariling bayan.

2. Tama o Mali? Pinagpala si Jacob sa pamamagitan ng pagtutuwid sa kanyang pagkatao at

pagbibigay sa kanya ng bagong pangalan.

3. Tama o Mali? Kung hindi nakipagbuno at nandaya si Jacob upang makuha ang pagpapala ng Diyos, hindi ito ipagkakaloob sa kanya.

4. Alin sa mga sumusunod na paglalarawan ang plano ng Diyos sa bawat isa sa atin?

a. Kung ano ang ating pagkatao b. Kung ano ang dapat nating gawin c. Kung saan ang ating dapat na kalalagyan d. Lahat ng nasa itaas

5. Ang kahulugan ng pangalang Jacob? a. matapat b. banal c. makatotohan d. manunungab

6. Binigyan ng bagong pangalan si Jacob na “Israel.” Ano ang ibig sabihin nito? a. manlilinlang b. takas c. nanaig d. banal

7. Ano ang ginawa ng Diyos kay Jacob bago siya pinagpala? a. tinuruan siyang maging malakas b. ibinalik ang kanyang lupain c. binasag ang kanyang pagtitiwala sa sarili d. pinarusahan siya dahil sa pagsisinungaling

8. Anong direksyon sa buhay tinuruan si Jacob ng Diyos. a. tuminingin sa itaas b. tumingin sa loob c. tumingin sa paligid d. lahat nang nasa itaas

9. Ano ang itinuturo sa atin mula sa kuwento ni Jacob tungkol sa biyaya at awa ng Diyos? a. Pinagkalooban tayo ng pagpapala ng Diyos na hindi kapatdapat sa atin. b. Ayaw ng Diyos makipagugnay sa taong makasalanan. c. Hindi pinagkakaloob sa atin ng Diyos ang karapatdapat na parusa natin. d. Walang sapat na biyaya at awa ang Diyos.

10. Anong aral ang itinuro ng Diyos kay Jacob na nais din ituro sa atin? (piliin lahat ang nararapat)

a. ang magtiwala sa Kanya b. ang ihayag sa Diyos kung sino talaga tayo c. ang manunggab at mandaya upang makuha ang gusto natin d. ang magpasakop sa Diyos e. ang hingin sa Diyos kung sino talaga tayo sa kanya f. ang maging bahagi sa plano ng Diyos para sa mundo

Maaring ang iyong mga magulang, pamilya, o mga kaibigan ay binansagan ka o tinatakan taliwas sa pagtingin ng Diyos sa iyo. Anong iniisip mo tungkol sa iyong pagkatao? (Kung hindi mo alam, hingin sa Diyos upang ipakita sa iyo ano ang Kanyang iniisip tungkol sa iyong pagkatao at ano ibig niyang maging sino ka)

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________

Pasalamatan ang Diyos sa kuwento ni Jacob at hingin sa Diyos upang ipakita ang nais Niyang maging sino ka. Pasalamatan ang Diyos sa kanyang biyaya at awa na kanyang ibinigay kay Jacob na ibinibigay din sa iyo ng Diyos. Hingin sa Diyos na

tulungan ka na magtiwala sa kanya, na magpasakop sa kanyang kalooban sa lahat sa iyong buhay at maging isang tao na nais Niya, at huwag manungab at magmanipula ng ibang tao upang makuha ang nais mo.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Anong dakilang ideya ang ibinalot ng Diyos sa pagkatao ni Jacob? 2. Ano ang tatlong pananaw sa buhay ang itinuro ng Diyos kay Jacob noong nakipagbuno siya

sa anghel? (Genesis 32) 3. Bakit pinalitan ng Diyos ang pangalan ni Jacob ng Israel? 4. Bakit bahagyang nalumpo is Jacob bago siya pinagpala ng Diyos? 5. Ano ang ating matututunan sa pagkukumpara sa pagsagot ni Jacob kay Isaac sa kabanatang

27, sa tanong na, “Sino ka?” sa oras na tinanong siya ng Diyos, “Ano ang iyong pangalan?” sa pakikipagbuno nila sa isa’t isa sa Genesis 32?

6. Ano ang ibig sabihin ni Jacob noong makita niyang muli si Esau pagkatapos ng dalawampung taon na siya ay nas kanyang tiyo na si Laban na sinabi niya sa kanyang kapatid, “Ang Makapangyarihang Diyos ay nagbuhos ng biyaya sa akin”?

7. Ano ang mga debosyonal at praktikal na pagsasapamuhay na maaari mong ilagay sa iyong

sarili mula sa makukuhang aral sa paguugali ni Jacob sa aklat ng Genesis?

Ang Diyos na Pinakamakapangyarihan

Kabanata 10


Layunin: Upang matutunan natin na ginagamit ng Diyos ang mga pangyayari sa buhay natin upang maihanda tayo sa tungkulin na inihanda niya para sa atin. “Masama nga ang inyong ginanawa sa akin, subalit ipinahintulot iyon ng Diyos para sa kabutihan, at dahil doo’y naligtas ang marami ngayon.”

—Genesis 50:20 “Alam natin sa lahat ng bagay ay gumagawa ang Diyos para sa ikabubuti ng mga nagmamahal sa kanya, silang mga tinawag ayon sa kanyang layunin.”

—Roma 8:28 Ang kamangha-manghang talambuhay ni Jose ay nagtuturo tungkol sa kalinga ng Diyos. Bagaman dumanas si Jose ng napakihirap na kalagayan, hindi nawala ang kanyang pagtitiwala sa Diyos. Pinagbili si Jose bilang isang alipin ng kanyang mga kapatid, pinagbintangan siya sa isang krimen, itinapon sa kulungan, kinalimot siya ng mga taong nangako sa kanya, pagkatapos ng maraming taon itinalaga siya sa mataas na posisyon na may mataas na kapangyarihan. Ang Diyos ang may abala sa loob ng mga panahon na iyon, at ginamit ang kahirapan dinanas ni Jose upang matupad ang plano Niya. Ang kuwento ni Jose ay nagpapakita sa atin na walang situwasyon sa napakahirap na di kayang tubusin ng Diyos at dalhin sa magandang anyo.

Piliin ang tamang sagot maliban sabihan ng iba.

1. Tama o Mali? Lubos na napakahirap sa Diyos na harapin ang problema ni Jose. 2. Tama o Mali? Marapat lamang na maranasan ni Jose ang kahirapang dinanas niya.

3. Tama o Mali? Pinagpala si Jose dahil siya ay nanatiling tapat sa Diyos.

4. Ano ang tugon ng mga kapatid ni Jose sa kanyang panaginip? a. Hindi sila naantig. b. Naunawaan nila ang plano ng Diyos. c. Nagalit sila kay Jose. d. Pinaranglan si Jose.

5. Ano ang tugon ng Diyos sa panaginip ni Jose? a. Pinarangalan siya ng Diyos. Ang Diyos ang nagbigay ng panaginip sa kanya. b. Nagalit ang Diyos sa kanya bagaman pinatawad siya. c. Nagalit ang Diyos at sinabi sa kanyang mga kapatid na patayin siya. d. Binago ng Diyos ang kanyang plano upang mailapat ang panaginip ni Jose.

6. Ano ang inilalarawan ng panaginip ni Jose? a. Hindi natin dapat i-manipula ang mga pangyayari upang makuha ang

biyaya ng Diyos. b. Kung minsan ay hindi ma-kontrol ng Diyos ang buhay natin. c. Ginagamit ng Diyos ang kahirapan sa buhay natin para magawa ang

kanyang kalooban. d. Ang Diyos ang may kapangyarihan sa lahat ng nangyayari sa buhay natin,

kahit ito ay masama.

7. Ano ang mararamdaman mo kung pinagtaksilan ka ng iyong sariling pamilya at naging alipin ka sa maraming taon at nabilanggo sa kulungan? (bilugan ang lahat ng akma; maaring magkaiba ang sagot)

a. galit f. mapait b. malungko g. nagagalak c. mapagpatawad h. kontento d. masama ang loob i. maghigante e. matapat

8. Paano mo ilalarawan ang relasyon ni Jose sa kanyang sariling pamilya. a. kahanga-hanga b. madali c. puno ng kaguluhan d. lubos ang pagmamahal

9. Aling relasyon ni Jose ang nagpatigil sa plano ng Diyos sa kanya? a. sa kanyang ama

b. sa kanyang mga kapatid c. sa asawa ng kanyang amo sa Egipto d. sa kanyang mga kapwa alipi e. wala sa kahit isa

Paano mo haharapin ang kahirapan sa buhay? Ipaliwanag paano magagamit ng Diyos ito upang maihanda ka sa Kanyang layunin?

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

Pasalamatan ang Diyos sa halimbawa ni Jose at manalangin at hingin sa Diyos na turuan ka na maging mapag-pasalamat kahit sa gitna ng kahirapan sa buhay. Hingin sa Diyos na ipakita sa iyo paano matuto mula sa kahirapan at plano sa iyong buhay. Tulad ni

Jose, nais ng Diyos na gamitin ka upang iligtas ang iyong pamilya at mga kaibigan mula sa espirituwal na kamatayan. Hinging sa Diyos na bigyan ka niya ng biyaya at awa upang magpatawad, at lakas ng loob na ibahagi ang Magandang Balita.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Ano ang dakilang ideya na ginawa ng Diyos na bumalot sa buhay ni Jose? 2. Kung pagtitiwalaan natin ang Pamumuno ng Diyos, dapat ba nating gamitin ang mga

katagang suwerte or nagkataon lang? 3. Kung hindi karapat-dapat ang mga nangyari sa buhay ni Jose, ano ang sarili niyang pananaw

kung bakit ang lahat ng ito ay nangyari, pagkatapos nagbalikan sila ng kanyang mga kapatid? (Tignan ang Gen. 45:5; 50:20)

4. Paano inilalarawan ng buhay ni Jose ang Roma 8:28, alin ang nagsasabi sa atin na kung

mahal natin ang Diyos at tinawag tayo ayon sa Kanyang plano, Kanyang kukunin lahat ng nangyayari sa atin at ilalapat ito para sa ating kabutihan?

5. Paano ang talatang ito at ang kuwento ni Jose ay nagtuturo sa atin na ang lahat ng bagay na

nangyayari sa atin ay para sa ating kabutihan kung mahal natin ang Diyos at tinawag ayon sa Kanyang plano?

6. Dahil sa hindi natin mayakap ang Espiritu, ano ang ibig sabihin ng mahalin ang Diyos tulad ng itinuro ni Pablo, at kung paano minahal ni Jose ang Diyos?

Pagkahubog ng Isang Walang Kwentang Tao

Kabanata 11


Layunin: Upang maunawaan kung paano ginamit ng Diyos si Moses at kung paano rin tayo magagamit ng Diyos.

Sinabi sa kanya ni Yahweh, “Nakita kong labis na pinahihirapan ng mga Egipcio ang aking bayan. Alam ko ang hirap na kanilang tinitiis at naririnig ko ang kanilang pagdaing. Kaya’t bumaba ako upang sila ay iligtas, ilabas sa Ehipto at ihatid sa lupaing mainam, malawak, at mayaman, at sagana sa lahat ng bagay. Ito’y lupain ng mga Cananeo, Heteo,

Amoreo, Perezeo, Hivita, at Jebuseo. —Exodo 3:7-8

Ang malaking problema sa aklat ng Exodo ay ang problema ng pagkaalipin. Ang solusyon ay paglaya. Tinawag ng Diyos si Moses upang magsilbing taga-pagpalaya ng Israel. Ang Exodo ay nagsisilbing aklat na naglalarawan ng paglaya at kaligtasan gayon din naman ang buhay ni Moses ay naglalarawan kung paano maging taga-pagpalaya. Sa unang 40 taong buhay ni Moses, natutunan niya kung paano mabuhay na bilang espesyal na tao dahil siya ay nasa palasyo ni Faraon. Pagkatapos tinuruan siya ng Diyos na maging walang kwentang tao sa pamamagitan ng pagdala sa kanya sa disyerto. Noong magpakita muli ang Diyos kay Moses, tinuruan naman siya na maging mahalagang tao simula nang makasama niya ang Diyos. Tinuruan si Moses ng pagpapakumbaba upang magamit siya bilang taga-pagpalaya ng Kanyang bayan. Ang mahalagang katotohanan na matututunan natin mula sa Diyos sa pamamagitan ni Moses ay napapaloob sa isang buod; “Plano ng Diyos na gamitin ng Diyos ang tao sa Kanyang kapangyarihan upang maabot ang layunin ng Diyos, ayon sa plano ng Diyos.” Nais nang Diyos na gamitin ang Kanyang bayan upang maabot ang kanyang layunin.

Piliin ang tamang sagot maliban na bigyan nang ibang paraan sa pagsagot:

1. Tama o Mali? Ibinigay ni Moses sa bayan ng Diyos ang lahat ng kanilang pangangailangan at nais.

2. Tama o Mali? Ang kaligtasan ay tunay na paglaya sa kasalan, hindi lamang sa parusa nito sa pangkasalukuyan o sa hinaharap, kundi mula na rin sa kapangyarihan ng kasalanan sa buhay natin ngayon.

3. Tama o Mali? Kung hindi sa Salita ng Diyos, hindi natin malalaman kung paano sambahin

ang Diyos.

4. Tama o Mali? Mababasa natin sa Biblia na ang ginagamit lamang ng Diyos ay mga taong kwalipikado.

5. Tama o Mali? Hindi tayo inahasahan ng Diyos na maging instrumento sa pag-papalaya sa

mga taong alipin ng kasalanan.

6. Bakit pinatay ni Moses ang isang Ehipsyo a. Galit siya sa mga Ehipsyo b. Nakita niya ang isang Ehipsyo na sinasaktan ang isang Hebreo at naawa siya

rito. c. Sinabi sa kanya ng Diyos na iligtas ang kanyang bayan sa pamamagitan ng

pagpatay sa mga Ehipsyo. d. Ito ay aksidente.

7. Anong katangian ni Moses ang pinakamahalaga sa Diyos? a. Ang mahabang karanasan nito sa pagiging pinuno b. Ang kanyang pagmamahal sa kanyang kapwa Hebreo c. Ang kanyang pagnanasa na maging taga-pagligtas d. Ang kanyang pagpapakumbaba

8. Sino ang nagligtas sa Isarel?

a. Si Moses lamang b. Ang Diyos lamang c. Ginamit ng Diyos si Moses d. Ginamit ng Diyos si Faraon

9. Sino ang nagliligtas sa tao mula sa pagka-alipin sa kasalanan?

a. Mga pastor at mga ebanghelista lamang b. Kahit sinong mananampalataya lamang c. Ang Diyos lamang d. Ang Diyos na ginamit si Hesus, ang Kanyang Anak e. Ginagamit ng Diyos si Faraon

10. Ano sa pakiramdam mo sa katotohanang nais ng Diyos na palayain ang Kanyang bayan?

(bilugan ang lahat ng akma) a. Nanginginig – Kailangan ko iyan. b. Walang pakialam – Hindi naman ito mahalaga c. Bigo – Masaya ako na nais Niya ito, ngunit hindi ako naniniwala na gagawin

Niya. d. Tiwala – Kaya ng Diyos at gagawin Niya ang pagliligtas e. Naghihinala – Hindi dahil ginawa niya ito noon ay nais pa rin Niyang gawin sa

mga tao ngayon.

Ang iyo bang pag-uugali ay magsasabi sa Diyos na maari Kaniyang gamitin? Ano ang isang hadlang na maaari mong alisin upang magamit ka ng Diyos na instrumento para sa ikaliligtas nang iba?

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________

Pasalamatan ang Diyos dahil nakikita niya at alam niya ang iyong pangangailangan at ng mga tao sa iyong paligid at sa milagro ng kaligtasan at pagpapalaya. Kung ikaw ay nasa maling lugar, hingin sa Diyos na alisin ka rito

gaya ng pagpapalaya niya sa bayan ng Israrel mula sa pagka-alipin ng mga Ehipsyo.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Anong dakilang kaisipan ang ipinakita ng Diyos mula sa buhay ni Moses? 2. Nabuhay si Moses ng 120 taon, tatlong mahahalagang tig-apatnapung taon bawat isa. Sa

unang 40 taon tinuruan siya ng Diyos na siya ay walang kwenta; sa pangalawang 40 taon, siya ay mahalaga. Pagkatapos ipinakita ng Diyos kay Moses, at sa milyong mga tao sa libu-libong taon, ano ang magagawa ng Diyos sa isang taong walang ipagmamalaki? Nasaan sa tatlong ito si Moses noong makita siya ng Diyos?

3. Isulat sa maikling pananalita kung ano ang sinabi ng Diyos kay Moses sa nasusunog na

palumpong (bush). Exodo 3:3-10. 4. Tumugon si Moses sa tanong “Sino ako?” Kung titingnan mo ang ibang mga kasagutan sa

tanong na iyon kung saan siya ay mamamatay tao, public enemy no. 1 sa Ehipto, siya ay mula sa lahi ng Hebreo, walang utang na loob na anak at pastol, isang trabaho na ayaw ng mga Ehipsyo na higit na ayaw sa mga Hebreo, bakit sa palagay mo na pinili ng Diyos si Moses upang maging tagapag-palaya ng mga anak ni Israel?

5. Ano ang apat na sikretong espirituwal na ibinahagi ng Diyos kay Moses sa nasusunog na

palumpong (bush)?

6. Iugnay mo at ilapat ang mga iyon sa iyong buhay at sabihin kung saan ka tinawag ng Diyos

upang siya ay maluwalhati.

7. Ibuod ang kadakilaan ni Moses sa pamamagitan ng apat na naipagkaloob niya sa gawain at

bayan ng Diyos.

Apat na Lihim Espirituwal

Kabanata 12


Layunin: Upang matutunan ang mga sikreto ng Diyos na kanyang ibinahagi kay Moses at kung paano tumugon is Moses sa tawag ng Diyos at paano mailalapat ito sa ating pang araw-araw na buhay.

Sumagot si Moses, “Sino po ako para humarap sa Faraon at ilabas ang bayang Israel mula sa Egipto?” “Huwag kang mag-alala, hindi kita pababayaan. At ito ang magiging katibayan na ako ang nagsugo sa iyo: sa bundok ding ito sasambahin ninyo ako kapag nailabas mo na sa Egipto ang aking bayan,” sabi ng Diyos.

—Exodo 3:11-12 Ang sikreto ng Diyos upang maging instrumento tayo sa pagpapalaya ay masasabi sa ganitong pahayag: “Hindi ikaw ang tagapag-ligtas – Ako. Sa iyong sarili hindi mo maililigtas ang sinuman. Ngunit kaya Ko, at Ako ay kasama mo.” Ang sikretong ito ay hindi lamang totoo kay Moses; ito ay totoo din para sa ating lahat. Maraming mga pagtutol si Moses noong tawagin siya ng Diyos mula sa Egipto. Kamangha-mangha ang pasensiya ng Diyos, nagalit lang siya noong hingin ni Moses na magsugo ng ibang tao. Ang mahalaga sa Diyos ay hindi ang kakayahan at talento ni Moses, kundi ang kusang-loob na magamit siya ng Diyos. Sa gawain ng Diyos ang higit na abilidad ay kusang-loob na kagamit-gamit.

Ang pinakamahalagang katotohanan na itinuro ng Diyos kay Moses ay maibubuod sa tinatawag nating “Apat na Sikretong Espirituwal:”

Hindi ako, kundi Siya at Siya ay kasama ko Hindi ko kaya, ngunit kaya Niya at Siya ay kasama ko Ayokong gawin, ngunit gusto Niya at Siya ay kasama ko Hindi ko ginawa, ngunit Kanyang ginawa sapagkat Siya ay kasama ko Kailangan nating ipamuhay ang apat na sikretong espirituwal tulad ni Moses upang tayo ay maging kagamit-gamit sa Diyos upang iligtas ang iba sa tanikala ng kasalanan.


1. Tama o Mali? Ang dinamika ng iyong buhay ay dinisenyo ng Diyos.

2. Tama o Mali? Ang estado at kagalingan ni Moses sa pagsasalita ang naglagay sa kanya bilang karapat-dapat na taga-pagligtas.

3. Tama o Mali? Tinupad ng Diyos lahat ng ipinangako niya kay Moses.

4. Ano ang gagawin mo kapag tinawag ka ng Diyos na pumunta sa magulong bansa upang maging taga-pagpalaya ng mga tao doon? (piliin ang pinaka-mabuting sagot)

a. Sasabihin ko sa Diyos na pinili niya ang maling tao. b. Susunod ako sa Diyos, pero matatakot ako talaga. c. Susunod ako sa Diyos at lubos akong magtitiwala sa Kanya. d. Susunod ako sa Diyos at pasasalamatan ko Siya sapagkat nakita niya ang aking

talento.

5. Paano tumugon si Moses noong tinawag siya ng Diyos na pumunta sa Egipto? a. Siya ay natuwa. b. Siya ay natakot. c. Siya ay nagalit. d. Alam niya na siya ang karapat-dapat sa gawain.

6. Ano ang nagsasabi na hindi karapat-dapat si Moses na maging taga-pagpalaya ng mga Hebreo ( i-check lahat ng puwede)

a. Hindi siya matalino. b. Hindi siya karismatik. c. Mababa ang tiwala sa sarili. d. Siya ay pastol, na siyang ayaw ng mga Egipto. e. Siya ay mamamatay tao at wanted siya ng mga batas ng Egipto.

7. Paano isinalarawan ng Diyos kay Moses na lagi Niyang sasamahan si Moses? (i-check lahat

ng puwede) a. Sinabi Niya kay Moses na ilapag ang kanyang tungkod at ginawa itong ahas. b. Binigyan si Moses ng abilidad na magsalita ng may talino. c. Lubos Niyang pinalakas ang loob si Moses. d. Sinabi niya kay Moses na ilagay ang kamay sa loob ng kanyang damit, ito ay

nagkaketong at ito ay gumaling.

8. Noong napalaya na ni Moses ang mga Israelita, sino ang tumanggap ng malaking papuri? a. Faraon b. Moses c. Ang mga Hebreo d. Diyos

9. Basahin ang “Apat na Sikretong Espirituwal” sa ibaba. Pagkatapos bilugan ang isa na alam

mong lubos na makakatulong sa iyo ngayon. (Iba-iba ang magiging sagot) a. Hindi ako, kundi Siya at Siya ay kasama ko b. Hindi ko kaya, ngunit kaya Niya at Siya ay kasama ko c. Ayokong gawin, ngunit gusto Niya at Siya ay kasama ko d. Hindi ko ginawa, ngunit Kanyang ginawa sapagkat Siya ay kasama ko

Mayroon bang pinagawa sa iyo ang Diyos na ayaw mong gawin? Mayroong bang pina-gagawa sa iyo ang Diyos ngayon? Ano sa palagay mo ang sasabihin mo sa Kanya imbis na umayaw ka?

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Purihin ang Diyos, sapagkat Siya ang Diyos at lagi Niyang tinutupad ang Kanyang Salita. Hingin sa Diyos na ituro sa iyo ang “Apat na Sikretong Espirituwal” sa iyong buhay. Pasalamatan ang Diyos na nais Niyang gamitin ka bilang

instrumento sa kaligtasan ng ibang tao tulad ng pag-gamit Niya kay Moses. Hingin sa Diyos na ipakita sa iyo kung mayroong bagay sa iyong buhay na dapat alisin, at pagkatapos hingin sa Diyos na alisin ito upang magamit ka sa iba upang iligtas sila sa kanilang kasalanan.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Paano mo maiiugnay ang apat na sikretong espiritual sa iyong buhay tulad ng pagkatuto ni

Moses sa nagbabagang halaman? 2. Ipaliwanag mo paano makakatulong na malaman mo kung saan ka man tinatawag ng Diyos

ay hindi dahil sa kung sino ka o ano ka, kundi kung sino Siya at ano Siya sa buhay mo; hindi dahil sa ano ang magagawa mo o hindi, kundi dahil sa ano ang magagawa Niya sa buhay mo; at hindi dahil sa ano ang gusto mo, kundi kung ano ang nais Niya sa buhay mo?

3. Alinsunod sa ganitong pananaw, ipaliwanag at gamitin ang konseptong “ang pinaka mataas

na abilidad na maari nating ibigay sa Diyos ay ang ating pagbibigay panahon.” 4. Ano ang sinasabi ng Diyos kay Moses noong pinagaling Niya ang ketong sa kanyang kamay

at ginawang ahas ang tungkod pagkatapos itong ilapag? Bakit Niya sinabi na damputin ito ulit? Bakit ang tungkod ay simbolo ng mga milagro ni Moses, tulad ng paghati sa Pulang Dagat?

5. Alam ba nang Diyos ang kakulangan ni Moses bilang isang tagapagsalita? Ano ang sinasabi

ng Diyos kay Moses noong itanong sa kanya kung sino ang gumawa sa bibig?

6. Nabibigyan ba ng malaki o maliit na papuri ang Diyos kung ang manggagawa ng milagro na

pipiliin niya ay matalino o di-matalino?

7. Natutuwa ba ang Diyos kung gagamit siya sa Kanyang malaking gawain ng mga ordinaryong

tao, o sa malaking gawain sa pamamagitan ng magagaling na tao, o pareho? Bakit?

Ang Panuntunan ng Kaligtasan

Kabanata 13


Layunin: Upang maunawaan na walang kaligtasan maliban sa kapangyarihan ng Diyos. “Si Yahweh ang aking kapangyarihan at kalakasan, siya ang sa aki’y nagdudulot ng kaligtasan. Siya’y aking Diyos na aking pupurihin. Diyos aking ama, aking dadakilain.”

—Exodo 15:2 “…lalong dakila ang siyang nasa inyo kaysa nasa sanlibutan.”

—1 Juan 4:4

Ang kapangyarihan ng Diyos ay naipamalas sa kakaibang anyo sa aklat ng Exodo. Sa bawat pagtanggi ni Faraon sa hiling ni Moses at Aaron na palayain ang mga Israelita may salot na darating—sampung salot lahat. Ang mga salot ay mapanghikayat, nagsimulang bumigay si Faraon sa kapangyarihan ng Diyos. Ang pag-uusap nila Moses at Faraon ay naglalarawan ng ugnayan ng ating taga-pagpalaya na si Jesus at ni Satanas, ang uma-alipin sa mga tao. Si Satanas, tulad ni Faraon, ay di pinapansin ang mga taong relihiyoso basta huwag lang silang lumabas sa Egipto (Exodo 8:25), o “huwag masyadong lumayo” (Exodo 8:28), o pati ang kanilang mga anak (Exodo 10:8-10), o ang kanilang mga pag-aari (Exodo 10:24). Upang makalaya sa ganitong pagka-alipin, kailangan natin ang milagro ng Diyos. Maraming ginawang mga milagro ang Diyos sa mga Isaraelita. Nawasak si Faraon dahil sa mga salot, hinati Niya ang Dagat na Mapula, at nagbigay Siya ng mana sa disyerto. Sa ganoon ding paraan, tinalo ni Jesus ang ating kalaban, gumawa siya ng daan upang makaalis tayo sa kasalan, at binigyan Niya tayo ng lahat ng ating kailangan upang mabuhay.


1. Tama o Mali? Upang makalaya sa pagka-alipin sa kasalan at adiksyon, kailangan lang na magsikap tayo.

2. Tama o Mali? Sa sandaling nakita ni Faraon ang unang salot, nagbago ang kanyang isip at pinayagan na umalis ang mga Isaraelita.

3. Ang exodo ay magandang larawan ng ________________.

a. Kung paano pinapalaya ng Diyos ang mga alipin ngayon b. Kung paano tayo lalaban sa kapangyarihan ng gobyerno c. Kung paano tayo pinalaya ng Diyos sa kasalan at sa kapangyarihan ni

Satanas d. Kung paano tayo makakalaya sa lahat ng ating problema

4. Bakit pinayagan ng Diyos ang sampung salot sa Egipto?

a. Sapagkat hindi Niya mahal ang mga Egipsiyo b. Sapagkat madali Siyang magalit c. Upang parusahan ang Egipto sa kasalanan d. Upang ipamalas ang Kanyang kapangyarihan na magligtas

5. Ano ang unang prisipyo sa pagpapalaya?

a. Huwag masangkot sa pagka-alipin at kasalanan sa umpisa pa lang. b. Hingin sa Diyos na magpadala ng salot sa iyong mga kalaban. c. Magsikap ng mabuti upang makalaya sa iyong mga gusot. d. Makipag-ayos sa kanino man at saan man ikaw ay naging alipin.

6. Ano ang pinaka-mainam na paraan na makitungo kay Satanas?

a. Kompormiso upang iwanan kang mag-isa. b. Makipagtalo sa kanya hanggang maunawaan niya ang iyong punto. c. Sugurin siya hanggang sa sumuko siya. d. Huwag makipag-kompromiso at magtiwala na gagamitin ng Diyos ang

kanyang kapangyarihan.

7. Ano ang mga kapamaraanan ni Satanas upang hindi tayo lubos na mapa-laya? (i-check lahat ng pwede)

a. Walang tigil sa paglaban si Satanas sa Diyos hanggat hindi siya nanalo. b. Pinababayaan tayo ni Satanas na maging relihiyoso ngunit pinipigilan tayo

na sambahin ang Diyos sa kanyang paraan. c. Pinipilit ni Satanas na tayo ay may kakaunting pagtatapat, pero hindi

masyadong seryoso. d. Hinahayaan tayo ni Satanas na maging relihiyoso ngunit ayaw niya na ang

ating mga anak ay sumamba sa Diyos. e. Nais ni Satanas na sambahin natin ang Diyos ngunit huwag isuko ang ating

mga pag-aari.

8. Ano ang inilalarawan ng Paskua sa kuwento ng Exodo? a. Ang galit ng Diyos ay lalampas sa mga nagtitiwala sa Kanya para sa kaligtasan b. Ang kamatayan ni Jesus sa krus. c. Ang lubos na paghatol sa lahat ng ayaw sa Diyos. d. Ang lubos na pag-papalaya para sa lahat ng nagtitiwala sa sakripisyo ng Diyos. e. Lahat ng nasa itaas.

9. Ano ang inilalarawan ng milagro ng Pulang Dagat?

a. Dumaan sa maling ruta si Moses b. Ang ating pagkalaya c. Ang kapalaran ng mga Israelita d. Masamang panahon kay Faraon

10. Ano ang mga espirituwal na aral ang ating matututunan mula sa pagbibigay ng mana ng

Diyos sa mga Isaraelita? a. Laging magtiwala sa gobyerno at ekonomiya ng ating bansa upang punan ang

ating mga pangangailangan. b. Huwag maglakbay sa disyerto na walang sapat na mga gamit. c. Siguruhin na mayroong kang disenteng ruta ng pagtakas kapag ikaw ay tumakas

sa bilanggo. d. Laging magtiwala sa Diyos na ibibigay lahat ng iyong pangangailangan.

Suriin ang kabanatang 12 sa Exodo? Sa anong paraan itinuturo sa atin kung ano ang kaugnayan ng kordero ng paskua kay Jesus?

______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Pasalamatan ang Diyos sa milagro ng pag-papalaya sa Kanyang bayan na naglalarawan ng ating kaligtasan. Purihin ang Diyos sa regalo ng kaligtasan. Purihin ang Diyos sa regalo ng kaligtasan na pinagkakaloob sa iyo sa

pamamagitan ng Kanyang sakdal na sakripisyo ng Kanyang Anak. Hingin sa Diyos na tulungan ka na sambahin siyang lubos; kung magkaroon ka man ng pamilya, turuan silang sumamba sa Diyos, at ipahayag sa Kanya na ang lahat na nasa iyo ay pag-aari Niya.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Paano mo mai-uugnay ang pag-uusap ni Moses at Faraon sa mga pakikibaka natin habang

tayo ay pinalalaya mula sa kapangyarihan ng kasalanan sa buhay natin? 2. Paano mo mai-uugnay ang mungkahi ni Faraon na iwanan ang mga anak sa Egipto, huwag

lumayo ng malayo, at iwanan ang kanilang mga pag-aari sa Egipto? 3. Paano mo magagamit ang prinsipyo ng pag-papalaya mula sa mungkahing kumpromiso ni

Faraon? 4. Ano ang unang prinsipyo ng pag-papalaya, at paano mo ito magagamit sa iyong paglaya

mula sa kapangyarihan ng kasalanan sa iyong buhay? 5. Paano mo magagamit ang ika-sampung salot ng Paskua sa iyong paglaya mula sa

kapangyarihan ng kasalanan?

6. Paano mo magagamit ang supernatural na paraan ng Diyos para mapunan ang pangangailangan ng mga Israelita sa ilang, tulad ng mana at pugo, sa iyong pagkalaya mula sa kapangyarihan ng kasalanan sa buhay mo?

7. Mayroon ka bang pananampalataya na pagtiwalaan ang Diyos na kaya Niyang ibigay ang

iyong pangangailangan habang ikaw ay pinapalaya mula sa kapangyarihan ng kasalanan sa iyong buhay? Ipaliwanag.

Ang Espiritu ng Sampung Utos

Kabanata 14


Layunin: Upang maunawaan ang Sampung Utos. At sinalita ng Diyos ang lahat ng salitang ito, na sinabi, “Ako ang Panginoon mong Diyos, na naglabas sa iyo sa lupain ng Egipto, sa bahay ng pagkaalipin. Huwag kang magkakaroon ng ibang diyos sa harap ko. Huwag kang gagawa para sa iyo ng larawang inanyuan...

Huwag mong babanggitin ang pangalan ng Panginoon mong Diyos sa walang kabuluhan… Alalahanin mo ang araw ng sabbath upang ipangilin. Igalang mo ang iyong ama at ang iyong ina… Huwag kang papatay. Huwag kang mangangalunya. Huwag kang magnanakaw. Huwag kang sasaksi ng walang katotohanan sa iyong kapuwa. Huwag mong iimbutin… ni anomang bagay ng iyong kapuwa.

—Exodo 20:1-4, 7-8, 12-17

Ang Sampung Utos ay isinulat sa dalawang tableta. Apat sa mga ito ay pamamahala sa relasyon natin sa Diyos, ang anim ay pamamahala sa relasyon natin sa kapwa tao. Mainam na tingnan natin ang pinaka layunin ng mga kautusan ayon sa isinulat ni Pablo sa kanyang mga liham upang ito ay maging kapaki-pakinabang sa atin.

Higit pang pag-aaral: Ano ang layunin ng Kautusan?

Walang taong mapapawalang-sala sa paningin ng Diyos sa pamamagitan ng pagsunod sa Kautusan, dahil ang gawain ng Kautusan ay ipamukha sa tao na siya’y nagkasala.

Roma 3:20 …Kundi dahil sa Kautusan ay hindi ko sana nalaman king ano ang kasalanan. Hindi ko sana nalaman kung ano ang pag-iimbot kung hindi sinabi ng Kautusan, “Huwag mong pagnasaang maangkin ang pag-aari ng iba.”

Roma 7:7 Kung gayon, maliwanag na sa pamamagitan lamang ng pananampalataya mapapawalang-sala ang tao, at hindi sa pamamagitan ng pagtupad sa Kautusan.

Roma 3:28 Gayunman, alam naming ang tao’y pinapawalang-sala dahil sa pananampalataya kay Jesu-Cristo, at hindi dahil sa pagsunod sa Kautusan. Kaya’t kami rin ay sumasampalataya kay Cristo Jesus upang mapawalang-sala sa pamamagitan ng pananampalataya sa kanya, at hindi sa pamamagitan ng pagsunod sa Kautusan. Sapagkat ang tao’y hindi pinapawalang-sala dahil sa pagsunod sa Kautusan.

Galatia 2:16 Sapagkat si Cristo ang kaganapan ng Kautusan, upang mapawalang-sala ang sinumang sumasampalataya sa kanya.

Roman 10:4 Wala na ako sa kapangyarihan ng kasalanan at kamatayan sapagkat pinalaya na ako ng kapangyarihan ng Espiritung nagbibigay-buhay sa pamamagitan ni Cristo Jesus. Kaya nga, hindi na hahatulang maparusahan ang mga taong nakipag-isa na kay Cristo Jesus. Ginawa ng Diyos ang hindi kayang gawin ng Kautusan dahil sa likas na kahinaan ng tao. Isinugo niya ang kanyang sariling Anak sa anyo ng taong makasalanan upang pawiin ang kasalanan. Sa gayon, hinatulan na niya ang kasalanang umaalipin sa tao. Ginawa ito ng Diyos upang ang panuntunan ng Kautusan ay matupad na sa atin na namumuhay ayon sa Espiritu at hindi ayon sa hilig ng laman.

Roma 8:1-4 Piliin ang tamang sagot maliban na bigyan nang ibang paraan sa pagsagot:

1. Tama o Mali? Ang Sampung Utos ay mga magagandang kaisipan ni Moses.

2. Tama o Mali? Ang Sampung Utos ay ang buod ng mga daang-daang iba pang mga patakaran ng Diyos na ibinigay sa kanyang bayan.

3. Sa bawat kautusan isulat ang “Diyos” kung ito ay patakaran sa relasyon natin sa Diyos, at

“tao” kung ito naman ay patakaran sa relasyon natin sa tao. a. Huwag kang magkaroon ng ibang mga diyos. Diyos b. Huwag kang mangalunya. tao c. Alalahanin mo ang araw ng sabbath. Diyos d. Huwag kang magnakaw. tao e. Huwag kang magnasa. tao f. Igalang mo ang iyong ama at ina. tao

g. Huwag kang sumamba sa mga idolo. Diyos h. Huwag kang pumatay. tao i. Huwag kang magsinunagaling. tao j. Huwag mong gamitin ang pangalan ng Diyos sa walang kabuluhan. Diyos

4. Ngayon ilagay sa pagkasuno-sunod ang mga kautusan. Isulat ang tamang numero sa kanan

ng bawat utos. a. Huwag kang magkaroon ng ibang mga diyos. 1 b. Huwag kang mangalunya. 7 c. Alalahanin mo ang araw ng sabbath. 4 d. Huwag kang magnakaw. 8 e. Huwag kang magnasa. 10 f. Igalang mo ang iyong ama at ina. 5 g. Huwag kang sumamba sa mga idolo. 2 h. Huwag kang pumatay. 6 i. Huwag kang magsinunagaling. 9 j. Huwag mong gamitin ang pangalan ng Diyos sa walang kabuluhan. 3

5. Alin sa mga sumusunod ang tamang buod sa unang apat na utos?

a. Kilalanin ang Diyos. b. Maniwala sa Diyos. c. Unahin ang Diyos sa iyong buhay. d. Sambahin ang Diyos ayon sa iyong magandang pakiramdam.

6. Bakit maling gumawa ng imahen ng isang diyos at sambahin ito?

a. Ang Diyos ay Espiritu at hindi nakikita, at maari lamang natin Siyang lapitan sa pananampalataya.

b. Ayaw ng Diyos na makita siya ng mga tao kung ano ang Kanyang anyo. c. Takot ang Diyos na hindi natin gagawin siyang kaakit-akit. d. Ang Diyos ay kinakatawan ng lahat ng mga idolo, at ayaw Niya na ilagay lamang

natin siya sa isa.

7. Aling lamang sa mga utos ang may katumbas na pangako? a. Huwag kang magsinunagaling. b. Igalang mo ang iyong ama at ina. c. Huwag kang mangalunya. d. Alalahanin mo ang araw ng sabbath.

8. Ayon sa aral na napakinggan natin sa aralin na ito, aling utos ang tumutukoy sa “karapatan

ng mga bata” (children’s right)? a. Igalang mo ang iyong ama at ina. b. Huwag kang magnakaw. c. Huwag kang sumamba sa mga idolo. d. Huwag kang mangalunya.

9. Ano ang espiritung napapaloob sa “Huwag kang sasaksi ng walang katotohanan” – ang kautusan na huwag magsisinungaling?

a. Matuto kung paano magbigay ng maling impresyon na di nagsisinungaling. b. Umiwas sa pagsabi ng malaking kasinungalingan. c. Huwag magbigay ng maling impresyon gaano man ito katalino. d. Magsabi lamang ng bahagi ng katotohanan, kahit ito ay labas sa konteksto.

10. Ano ang ipinapakita sa atin ng inggit at pagka-imbot?

a. Nais ng Diyos na magkaroon tayo ng marami pa. b. Nais ng Diyos na maging katulad tayo ng ibang tao. c. Tayo ay mas mababa sa ibang tao. d. Tayo ay hindi nasisiyahan sa kalooban ng Diyos sa ating buhay.

11. Ano ang layunin ng Kautusan ng Diyos?

a. Nais ng Diyos na tayo ay mabuhay nang perpekto. b. Nais ng Diyos na makaramdam tayo ng masama kapag nilabag natin ang Kanyang

utos. c. Nais ng Diyos na ipakita sa atin ang ating mga kasalanan at

pangangailangan natin ng taga-pagligtas. d. Perpekto ang Diyos at wala siyang pakialam kung labagin man natin ang Kanyang

Utos.

Aling kautusan ang mahirap sa iyong ipamuhay bilang prinsipyo? Bakit?

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________

Purihin ang Diyos sa Kanyang Salita at Kanyang Banal na Kautusan na nagtuturo sa atin na kailangan natin nang taga-pagligtas. Hingin sa Diyos na tulungan kang ipamuhay ang prinsipiyo ng Kautusan mula sa iyong puso. Pasalamatan ang Diyos

dahil tinupad ni Cristo ang Kautusan na nagbibigay nang awa at biyaya sa lahat nang maniniwala at susunod sa kanya.

Mas Malalim na Pag-aaral 1. Ipaliwanag ang pinaka-layunin ng Kautusan ng Diyos. 2. Isalarawan ang kahulugan ng prinsipyo ng Kautusan? 3. Gumawa ng maikling buod at isaulo ang prinsipyo ng bawat isa ng Sampung Utos? 4. Anong prinsipyong napapaloob sa unang apat na kautusan na nasulat sa unang bahagi ng

tableta? 5. Ano ang napapaloob sa anim na susunod na kautusan na nasulat sa ikalawang bahagi ng

tableta?

6. Paano binigyan ng buod ni Jesus ang prinsipyo ng ikalawang bahagi ng tableta sa Kanyang Gintong Aral? (Mateo 7:12)

7. Ikaw ba ay nabubuhay sa prinsipyo ng kautusan? Paano? Bakit?

genesis at exodo

Documents