บทท 2

ความรทวไปเกยวกบอาหรบและภมหลงของผเขยน

ในบทนจะกลาวถงขอมลทเกยวกบอาหรบ เพราะผศกษาไดศกษาวเคราะหจากตวบทวรรณกรรมนวนยายทเกยวกบอาหรบ เนอหาสวนใหญจะกลาวถงอาหรบซงบอกเลาถงสถานท ภมประเทศ ศาสนา อนจะท าใหเกดความเขาใจถงวถชวตของตวละครและสภาพภมศาสตร มกจะสงผลไปสพฤตกรรมการแสดงออกดานความคดและบทบาทของตวละคร และศกษาภมหลงของผเขยนเพอใหเกดความเขาใจและน าไปสเนอหาบทท 3 และบทท 4 ตอไป 2.1 ประวตและลกษณะโดยทวไปของตะวนออกกลาง

ตะวนออกกลาง เปนค าจ ากดความภมภาคอยางกวาง ๆ จงไมมการก าหนดขอบเขตพรมแดนของอาณาบรเวณของภมภาคนไวอยางแนนอน แตโดยทวไปแลวเปนท เขาใจกนวา ภมภาคตะวนออกกลางนนจะครอบคลมพนทประเทศตาง ๆ ดงนคอ บาหเรน อยปต อหราน ตรก อรก อสราเอล จอรแดน คเวต เลบานอน โอมาน กาตาร ซาอดอาระเบย ซเรย สหรฐอาหรบเอมเรตส เยเมน และดนแดนปาเลสไตน (เวสตแบงกและฉนวนกาซา)

กลมประเทศมาเกรบ (Maghreb หรอแอฟรกาตะวนตกเฉยงเหนอ ซงประกอบดวย

แอลจเรย ลเบย โมรอกโก และตนเซย) มกถกเชอมโยงเขาเปนสวนหนงของตะวนออกกลางดวย เนองจากมประวตศาสตรและวฒนธรรมเชอมโยงใกลชดกนมาก ซงกรวมทงซดาน มอรเตเนย และโซมาเลยดวยเชนกน

ขณะทตรกและไซปรสน น แมวาโดยสภาพทางภมศาสตรแลวจะต งอยภายในภมภาค

แตทง 2 ชาตกมกจดใหประเทศตนวาเปนสวนหนงของยโรปมากกวา (แมวามหาวทยาลยเทคนคตะวนออกกลางจะต งอยในกรงองการา ประเทศตรกกตาม) สวนทางตะวนออกคอประเทศอฟกานสถานนน บางครงกถกจดโยงเขากบตะวนออกกลางดวย

16

นกวชาการบางสวนใหค าจ ากดความภมภาคตะวนออกกลางโดยผานมมมองจาก ศนยกลางยโรป (Eurocentrism) นนคอ ภมภาคนจะอยทางตะวนออกถาพจารณาจากมมมองของยโรปตะวนตก ขณะส าหรบชาวอนเดยนน ภมภาคตะวนออกกลางจะตงอยทางตะวนตกของอนเดย และตงอยทางใตในมมมองจากประเทศรสเซย

แทจรงแลวค าวา "กลาง (Middle)" น น ยงน าไปสความสบสนดวยเชนกนเมอมการ

เปลยนแปลงค าจ ากดความ ตวอยางเชน ชวงกอนสงครามโลกครงท 1 ค าวา "ตะวนออกใกล (Near East)" ทใชกนในภาษาองกฤษมความหมายถงประเทศในคาบสมทรบอลขานและจกรวรรดออตโตมาน (Ottoman Empire) ในขณะทค าวา "ตะวนออกกลาง (Middle East)" หมายความถงประเทศเปอรเซย อฟกานสถาน และบางครงกรวมถงเอเชยกลาง เตอรกสถาน และคอเคซสเอาไวดวย (ตะวนออกไกล (Far East) หมายถงประเทศอยางเชนมาเลเซย สงคโปร ซงต งอยในเอเชยตะวนออกเฉยงใต)

การลมสลายของจกรวรรดออตโตมานในป ค.ศ. 1918 จงไมมการใชค าวา "ตะวนออกใกล"

กนอก ในขณะทค าวา "ตะวนออกกลาง" น น กน าไปใชหมายถงประเทศทเกดข นใหมในโลกอาหรบ แตอยางไรกตาม การใชค าวาตะวนออกใกลกยงใชกนอยในหมนกวชาการบางสาขาทเครงครดหลกการ เชน ดานโบราณคดและ ประวตศาสตรโบราณ ซงยงคงอธบายพนททควรระบเปนตะวนออกกลาง วาเปน "ตะวนออกใกล" ทงนเนองจากนกวชาการเหลาน นจะไมใชค าวา "ตะวนออกกลาง" ในสาขาวชาของตน (ณฐสดา เมตตาประเสรฐ, 2555: หนา 56-59)

ตะวนออกกลาง ไดกลายเปนศนยกลางแหงกจกรรมตาง ๆ ของโลกเรมตงแตชวงกลาง

ครสตศตวรรษท 20 เปนตนมา และปจจบนนกยงคงความเปนภมภาคทมความออนไหวมากทสดของโลก ทงในดานยทธศาสตร เศรษฐศาสตร การเมอง และวฒนธรรม เนองจากเปนภมภาคทมแหลงส ารองน ามนดบอยใตดนจ านวนมหาศาล และยงเปนแผนดนเกดและศนยกลางทางจตวญญาณของศาสนาส าคญหลายศาสนา เชน ศาสนายดาย ศาสนาครสต ศาสนาอสลาม เปนตน ยงกวานน ภมภาคแหงนยงเปนพนททปญหาความขดแยงระหวางชาวอาหรบและ อสราเอลเกดขนและด ารงอยตอมายาวนาน

2.1.1 ขนาดพนทและลกษณะภมประเทศของตะวนออกกลาง พนททงหมดของตะวนออกกลาง (ตามความหมายแรก) มจ านวนประมาน 7.3 ลาน ตร.กม.

(2.8 ลานตร.ไมล) ลกษณะภมประเทศสวนใหญเปนทะเลทราย ทราบและทราบสง ทะเลทรายท

17

ส าคญๆไดแก ทะเลทรายรบออลคอล(Rub‘ al Khali) ทางตอนใตซาอดอาระเบย ทะเลทราย อาระเบยน (Arabian Desert) ในอยปต ทะเลทรายซเรยน (Syrian Desert) ทครอบคลมพนทตรงกลางระหวางประเทศซเรย จอรแดน อรกและซาอดอาระเบย ทะเลทรายอนนาฟด(AnNafud) ทางตอนเหนอซาอดอาระเบย และทะเลทรายการากม (Kara Kum Desert) ในอฟกานสถาน

ตะวนออกกลางมเทอกเขาทส าคญๆไดแก เทอกเขาพอนตส (Pontus Mts.) และเตารส (Taurus Mts.) ในตรก เทอกเขาเอลเบอรซ (Elburz Mts.) และเซกโรส (Zagros Mts.) ในอหรานและเทอกเขาตางๆแถบภาคเหนอของอรก เทอกเขาฮญาซ (Hejaz Mts.) และเทอกเขาอะศร (Asir Mts.) แถบตะวนตกซาอดอาระเบย ฯลฯ ทราบสวนใหญอยในบรเวณทเรยกวา “ดนแดนพระจนทรเสยวทอดมสมบรณ” (the Fertile Crescent) บรเวณเดลตาของอยปตและแถบชายฝงทะเลทวไป นานน าและทะเลน าเคมทตดตอหรออยในตะวนออกกลางไดแก ทะเลแดง (Red Sea) อ าวเปอ รเซ ยห รอ อาวอาหรบ (Persian Gulf or Arabian Gulf) ทะเลอาระ เบ ย (Arabian Sea) อาวเอเดน (Gulf of Aden) และมหาสมทรอนเดย (Indian Ocean) ทางตอนใตทะเลเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean Sea) ทางทศตะวนตก ทะเลด า (Black Sea) และทะเลสาบเคสเปยน (Caspian Sea) ทางตอนเหนอ และทะเลเดดซ (Dead Sea) ทต งอยระหวางจอรแดนและอสราเอล ในมมมองภมศาสตรกายภาพ ค าวา “ตะวนออกกลาง” (Middle East) หมายถง “ภมภาคหรอดนแดนนบจากอยปตทางตอนเหนอแอฟรกาจนถงอหราน ประเทศตางๆในดนแดนนมดงตอไปนคอ อยปต ซดาน ซาอดอาระเบย เยเมน โอมาน คเวต กาตาร สหรฐอาหรบเอมเรตส บาหเรน อสราเอล จอรแดน ซเรย อรก เลบานอน ปาเลสไตน ตรกและอฟกานสถาน” ในมมมองภมศาสตรวฒนธรรม ค าวา “ตะวนออกกลาง” หมายถง พรมแดนวฒนธรรม อนเปนแหลงก าเนดและรงเรองของศาสนาตางๆ อาท ศาสนายดาย ศาสนาครสต ศาสนา โซโรเอสเตอร และศาสนาอสลาม เปนตน ความหมายนอาจรวมชาตอนๆทต งอยใกลเคยงหรอรายลอมตะวนออกกลาง ไดแก โมรอกโก แอลจเรย ตน เซย ลเบยและปากสถานฯลฯ โดยเหตทชนชาตเหลานสวนใหญ มวฒนธรรมและวถการด าเนนชวตไมแตกตางกบตะวนออกกลาง ความหมายในมมมองวฒนธรรมจงท าใหภมภาคตะวนออกกลางกวางใหญยงขนทงในมตดานพนทและจ านวนประชากร

18

นอกจากค าวาตะวนออกกลางแลว ค าอนๆทใชเรยกตะวนออกกลาง คอ เอเชยตะวนตก (West Asia) เอ เชยตะวนตกเฉยงใต (Southwest Asia) ตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอ (Middle East and North Africa) ต ะ วน อ อ ก ใก ล (Near East) โ ล ก อ าห ร บ (Arab World) โลกอสลาม (Islamic World) โลกมสลม (Muslim World) และเอฟโรยเรเซย (Afro-Eurasia)

2.1.2 ลกษณะภมอากาศของตะวนออกกลาง ถงแมพนทสวนใหญของตะวนออกกลางตงอยในบรเวณเขตรอนและแหงแลงของโลก

กตาม แตความแตกตางของสภาพภมอากาศ(climatic conditions) กยงเปนปรากฏการณทวไปทสามารถเหนไดชด ท งนเพราะวาตะวนออกกลางเปนภมภาคทกวางใหญครอบคลมเสนละตจด (Latitudes) หลายเสนและมความหลากหลายทางดานลกษณะภมกายภาพ (physical diversity)

ดนแดนทางภาคใตสดของภมภาคนตงอยทางตอนใตของเสน ทรอปปก ออฟ แคนเซอร(Tropic of Cancer) ซงเปนบรเวณทภมอากาศรอนทสดของโลก ในขณะทภาคเหนอสดของอหรานและตรกมลกษณะภมอากาศอบอน (moderate conditions) ทางภาคตะวนออกของภมภาคตะวนออกกลางมลกษณะภมอากาศรอน (continentality) ภาคตะวนตกบรเวณชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean Sea) มสภาพภมอากาศแบบชายทะเลโดยมฤดรอนทอบอนไมอบอาวและฤดหนาวทหนาวเหนบและชน ลกษณะทางภ มศาสตรของตะวนออกกลางมบทบาทส าคญในการควบคมและ การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศโดยการชะลอความอบอน ควบคมการกระจายของความ อบอาว (humidity)และการตกของฝน(precipitation)ในภมภาค 2.1.2.1 ฤดรอน (summer) โดยทวไปฤดรอนในตะวนออกกลางนนจะมอณหภมสง อากาศรอนแหง มฝนตกเปนบางครงบางคราวเทาน น อตราการระเหยไอน าสงและเกอบจะไมมปรากฏการณของพายไซโคลนปรากฏขนเลยตลอดฤดรอน ตลอดฤดรอนอณหภมสงมาก โดยทวไปความแตกตางของอณหภมในตอนกลางวนของเขตตางๆ ในตะวนออกกลางปรากฏเหนไดในทกฤด ในฤดรอนอตราความแตกตาง จะสงมากขน โดยเฉพาะอยางยงในบรเวณใจกลางหรอทหางไกลจากชายฝงทะเลและมหาสมทร ในบรเวณใกลชายฝงอณหภมลดนอยลง อาทเชน ในอยปต แถบชายฝงทะเลแดง (Red Sea) น น

19

ตลอดกลางคนอากาศหนาวมากจนบางครงไอน ากลนตวเปนหยดน าคางสงผลใหปรากฏหมอกกระจดกระจายยามเชาตรในชวงฤดใบไมผลและตนฤดรอน ปรากฏการณท านองเดยวกนยงเกดขนหรอพบเหนไดในบรเวณลมแมน าไนลตอนเหนอและแถบชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยนทงในอยปตและลเบย สวนแถบชายฝงมหาสมทรอนเดยระดบอณหภมสงสดยดเยอจนกระทงถงเดอนสงหาคม (August) ในฤดรอนโดยเฉพาะอยางยงในชวงตนฤด ลมรอนจะพดมาจากทางทศใตน าความแหงแลงแจกจายทวภมภาคตะวนออกกลาง ลมรอนทส าคญๆในตะวนออกกลางมดงตอไปน 1) ชะมล (Shamal) ชะมล คอ ลมพายรอนจากทศเหนอและทศตะวนตกเฉยงเหนอทพดเขาสบรเวณลมน าไทกรสและยเฟรตส 2) ซด-ออ บสต บด (Sad-au Bist Bad) ลมนเรยกอกชอหนงวา “ลมหนงรอยยสบวน” (120 Day Wind) ซงเปนลมพายฝนทรอนแรงมาก ลมพายนพดอยในทราบลมซสตาน (Sistan Basins) ในชวงฤดรอน 3) ลมพายทองถนตางๆ (Local Winds) ในตะวนออกกลางมลมพายทองถนปรากฏอยทวบรเวณในฤดรอน เชน ลมคอมซน(Khamseen) พดอยในอยปต ลมพายฆบล (Ghibli) ในลเบย ลมพายชะลร (Shalour) ในซเรยและเลบานอน ลมพายชรกย (Shargi) ในอรก ลมพายซมม (Simoom) หรอเรยกอกชอหนงวา “ลมพายพษ” พดอยในอหราน ลมพายทองถนเหลานเปนลมพายฝ นหรอลมพายทรายทมความรนแรงมาก 2.1.2.2 ฤดหนาว (winter) โดยเฉลยแลวฤดหนาวในตะวนออกกลางจะมสภาพภมอากาศปานกลาง(mild) ฝนตกชกชมและปรากฏอทธพลลมหนาวบางครงคราว(ทพดมาจากทางตอนเหนอ) ภาคเหนอของภมภาคตะวนออกกลางต งอยในแนวละตจดทตกอยภายใตอทธพลของสภาพภมอากาศทะเล เมดเตอรเรเนยน (Mediterranean climate) ท มฝนตกชกชมและมฝนตกมากท สดในฤดหนาว โดยเฉลยเมอเปรยบเทยบกบบรเวณอนๆของภมภาคตะวนออกกลาง ฝนทตกในบรเวณนสบเนองมาจากอทธพลพายไซโคลน หมะและหมอกอนหนาแนนปรากฏอยท วไปในบรเวณทราบสงของแถบน

20

ฝนฤดหนาวในตะวนออกกลางเปนลกษณะพเศษของสภาพภมอากาศทะเล เมดเตอรเรเนยน ซงผกพนกบพายไซโคลนทพดจากตะวนตกสบรเวณทศตะวนออก บรเวณทฝนตกมากทสดในชวงฤดหนาวคอ ตอนเหนอของตะวนออกกลางแถบเทอกเขาเอลเบอรซในอหรานและบรเวณทราบ ฝงทางตอนใตของทะเลสาบเเคสเปยนซงมปรมาณฝนตกประจ าปมากกวา 200 มลลเมตร ภาคเหนอตรกมากกวา 1,500 มลลเมตร ภาคใตตรกแถบชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยนมากกวา 1,000 มลลเมตร ภาคตะวนตกและทราบสงในซเรย เลบานอน อสราเอลและปาเลสไตน มปรมาณฝนตกไมต ากวา 600 มลลเมตร โดยทวไปฤดหนาวของตะวนออกกลาง เรมข นในปลายเดอนธนวาคมหรอ ตนเดอนมกราคม และโดยเฉลยจะมฝนตกมากทสดในบรเวณซกตะวนตกของภมภาคตะวนออกกลาง

2.1.3 แหลงน าในตะวนออกกลาง จากรายงานสถตตางๆพบวา โดยเฉลยน าจดในตะวนออกกลางมอย 9.4 % เทาน นเมอ

เปรยบเทยบกบภมภาคอนๆ ทวโลก และพลเมองแตละคนใชน าจดประมาณ 1,844 ลกบาศกเมตรตอป ในขณะทโดยเฉลยทวโลกแตละคนใชน าประมาณ 12,900 ลกบาศกเมตรตอป โดยพนฐานแหงขอมลดงกลาวนอาจสรปไดวา ตะวนออกกลางคอ ภมภาคหนงของโลกทขาดดลทรพยากรน าอยางรนแรง

แหลงทรพยากรน าจด (Sources of Water)

1) น าฝน (Precipitation) น าจดจากน าฝนทตกลงมาและถกเกบกกอยตามแหลงตางๆในธรรมชาต มปรมาณจ ากดมาก พนทเพาะปลกเพยง 3% เทานนจากพนทเกษตรกรรมทงหมดของตะวนออกกลางทพ งพาน าฝนในการเกษตร บรเวณพนทดงกลาวนจะมฝนตกเกนกวา 300 มลลเมตรตอป ในบรเวณทราบสงทางตอนเหนอของภมภาคมแหลงน ามากเกนความตองการเพราะมฝนตกชกชม แตลกษณะภมประเทศในแถบดงกลาวนไมเหมาะสมกบการเกษตร โดยสรปแลว แมบรเวณพนทบางแหงของตะวนออกกกลางจะมแหลงทรพยากรน าจดมากเกนความตองการ แตกไมอาจก าหนดเปนตวชวดทดเกยวกบทรพยากรน าของภมภาคนได นอกจากนน าฝนปรมาณมากทตกลงมาตองสญเสยไปกบการระเหยอยางรวดเรวอนเนองมาจากสภาพภมอากาศทรอนจดและแหงแลง

21

2) แมน าส าคญ (Major River Systems) ระบบแมน าของตะวนออกกลางประกอบดวย แหลงน าบนพนดนทมความส าคญ

มากเนองจากลกษณะภมประเทศทไมเอออ านวยและความแหงแลง แมน าสายส าคญๆในตะวนออกกลางจงมลกษณะจ ากดคอนขางมากทงในดานคณภาพและปรมาณ ระบบแมน าใหญๆมสามสาย ไดแก แมน าไนล (Nile River) ตงอยดานตะวนตกเฉยงใตของตะวนออกกลาง (ทางฝงแอฟรกา) แมน าสายทสองและสามคอ แมน าไทกรส (Tigris) และยเฟรตส (Euphrates) ซงอยทางตอนเหนอของภมภาค ทงสามนถอไดวาเปนแมน าขนาดใหญและส าคญของโลก ลกษณะทคลายกนของล าน าทงสามสายนคอ มแหลงก าเนดในแถบทราบสงทอดมสมบรณไปดวยน าและไหลผานทะเลทรายตางๆ

แมน าไทกรสและยเฟรตส แมน าไทกรสและยเฟรตสมตนก าเนดทางตอนเหนอของภมภาคตะวนออกกลางแถบทราบสงอานาโตเลยหรอบรเวณภาคตะวนออกของตรก แมน าทงสองสายนเปนแหลงน าอดมสมบรณและทงสองไหลลงสทางทศใตผานซเรยและอรกตามล าดบและหลงจากนนกบรรจบกนทจงหวด กรนะฮ (Qurnah) ในอรก กลายเปนล าน าใหญทเรยกวา “ล าน าชตตลอาหรบ” (Shat al-Arab Waterway) ไหลลงสอาวอาหรบ (อาวเปอรเซย) นบระยะทางจากกรนะฮจนถงแนวชายฝง อาวอาหรบล าน าชตตลอาหรบมความยาวประมาณ 160 กโลเมตร แมน ายเฟรตสยาวกวาแมน าไทกรส มตนก าเนดในบรเวณจดบรรจบของแมน าทเลกกวาสองสาย คอ แมน าการาซ (Karasu River) และแมน ามรต (Murat River) ใกลจงหวดกบน (Keban) ทางภาคตะวนออกของตรก แมน า ยเฟรตสมความยาวประมาณ 2,700 กโลเมตร ระบายน าแกบรเวณทราบลมซงมพนทประมาณ 444,000 ตารางกโลเมตร ประมาณ 28 % ของพนททงหมดนอยในตรก 17 % ในซเรยและ 40 % ในอรก แมน ายเฟรตสมสาขายอย 2 สาขา (2 แคว) แยกตวออกไปในบรเวณประเทศซเรย ทงสองมชอวา บาลค (Balikh Tributary) และคาบร (Khabur Tributary) ตามล าดบ โดยเฉลยแมน ายเฟรตสใหน าแกตะวนออกกลางประมาณ 35.6 พนลานลกบาศกเมตรตอป สวนแมน าไทกรสน นยาวประมาณ 1,430 กโลเมตร ใหทรพยากรน าประมาณ 48.6 พนลานลกบาศกเมตร ระบายน าแกพนทมากกวา 111,655 ตารางกโลเมตร ในบรเวณอรกมสาขาแมน า อาทเชน แมน าเกรทเซบ (Great Zab) ลตเตลเซบ (Little Zab) อดายม (Udhayam) และ ดยาลา (Diyala) เชอมตดกบไทกรสจากฝงซาย แมน าไทกรสใหน าจดมากกวาแมน ายเฟรตสประมาณ 35 %

22

แมน าไนล (Nile River) แมน าไนล คอ แมน าทใหญและยาวทสดในโลก มความยาวถง 6,669 กโลเมตร ระบายน าแกทราบลมประมาณ 2.98 ลานตารางกโลเมตร หรอประมาณหนงสวนสบของพนททวปแอฟรกาทงหมด ปรมาณน าทวดได ณ เขอนอสวาน (Aswan Dam) ทางภาคใตประเทศอยปตโดยเฉลยอยในระดบ 84,370 ลานลกบาศกเมตรตอป สาขาแมน าขนาดใหญทไหลเขาบรรจบกบแมน าไนลในบรเวณซดาน คอ ล าน าบลไนล (Blue Nile) และล าน าอตบารา (Atbara) ซงทงสองนมตนก าเนดในบรเวณทราบสงของประเทศเอธโอเปยทซงมฝนตกชกชมตลอดฤดรอน (มรสมฤดรอน) แมน าแถบโฟลดเบลท (Rivers of Fold Belt) บรเวณทราบสงของตะวนออกกลาง โดยเฉพาะอยางยง แถบเอเชยไมเนอร (Asia Minor) และทราบสงในอหรานมธารน าหลายสายทใหน าเพยงพอตลอดป ล าธารเหลานไดแก บยกเมนเดอรส (Buyuk Menders) ซงอยทางภาคตะวนออกเฉยงใตของอานาโตเลย จดซ (Gediz) และโสการายา (Sokaraya) ไหลอยในแถบทราบสงระหวางเมองหลวงใหม “องการา” (Ankara) กบเมองหลวงเกา “อสตนบล” (Istambul) สวนล าน ากซล (Kizil) ซงระบายน าแกพนทสวนใหญในใจกลางภาคเหนอทราบสงอานาโตเลย และยซล (Yesil)ทอยในบรเวณใกลเคยงกน ทงสองไหลลงสทะเลด า (Black Sea) แมน าในเขตลวานท (Levant Rivers) แมน าในเขตนมอย 3 สาย ไดแก แมน าจอรแดน (Jordan River) แมน ายารมก (Yarmuk River) และแมน าโอรนตส (Orontes River) ท งสามระบายน าแก เขตลวานท และ มความส าคญทางดานเศรษฐกจและการเมองเปนอยางยง กลาวไดวาลมน าจอรแดนซงมพนทประมาณ 18,300 ตารางกโลเมตรเปนทราบลมแมน าทใหญและส าคญทสดในเขตลวานท สมควรกลาวถงแหลงน าตามธรรมชาตอกประเภทหนงซงมอยในตะวนออกกลางจ านวนไมมากนก ไดแก ทะเลสาบน าเคมและน าจดขนาดเลก ทะเลสาบน าจดหลายแหงพบเหนในบรเวณรอบนอกของทราบลมแมน าไทกรสและยเฟรตส สวนทะเลสาบน าเคมสวนใหญอยทางภาคตะวนตกเฉยงเหนออหรานและทราบสงอานาโตเลย ทะเลสาบอรเมย (Urmia Lake) ในอหรานและทะเลสาบแวน (Van Lake) ในตรกมขนาดกวางและใหญทสดในแถบน

23

3) น าบาดาล (Ground Water) น าบาดาล ถอไดวาเปนแหลงน าจดทส าคญตอการบรโภค และการเกษตรมาชานานของตะวนออกกลาง การศกษาคนควาดานธรณวทยาและน าพบวามแหลงน าบาดาลขนาดใหญหลายแหงในตะวนออกกลาง โดยปกตแลวจะอยในรปแบบของรองน าใตพนดน (aquifers) น าประเภทนเรยกวา “น าทถกกกไวใตดนตามธรรมชาต” (fossil water) หรอ “น าบาดาล” นนเอง บรเวณทพบน าบาดาลซงอยใตพนดนลกมากไดแก เขตทะเลทรายนะฟด (Nafud Desert) รยาด (Riyadh) ทะเลทรายรบอลคอล (Rub al-Khali) และแถบทะเลทรายตางๆทางดานตะวนตกของตะวนออกกลาง แหลงน าเหลานบางแหงเนองจากแรงกดดนจงปรากฏเปนน าพใหความอดมสมบรณแกสภาพแวดลอม ปรากฏการณเชนนพบเหนเปนระยะๆในทะเลทราย ทวตะวนออกกลางและมกเรยกกนวา “โอเอซส” (oasis) หรอ “แหลงอดมสมบรณในทะเลทราย” ทรพยากรน าดงกลาวนถกเกบสะสมมาชานานในชวงทปรากฏฝนตกชกชมแหงยคหลงสดทปกคลมดวยน าแขง 4) น ากลน (Desalination) การกลนน าจดจากน าทะเลถอเปนแหลงน าจดทส าคญอกแหลงหนงของตะวนออกกลาง ระบบการกลนน าจะมประโยชนแกเขตตางๆทอยใกลแหลงน าเคมหรอทะเลเทานน แตระบบนยงมประสทธภาพจ ากดอนสบเนองมาจากการด าเนนการเกยวของกบความช านาญทางดานเทคโนโลย (technological skill) และคาใชจายสงมาก (high cost) 2.2 สงคมตะวนออกกลาง

ส าหรบชวตของชาวตะวนออกกลางโดยทวไปนนในอดตพวกเขาจะอาศยอยดวยกนในหมบานเลกๆ หลงจากนนกไดมการอพยพเขาสเมองใหญๆทมความส าคญทางเศรษฐกจมากขนตามความเจรญของดนแดนเหลานน สวนในเขตแหงแลงแตยงพออยไดกจะมพวกเรรอนหรอกงเรรอนอาศยอย

ในหมบาน ประชาชนจะประกอบอาชพกสกรรมหรอท าการคาขนาดเลก เจาทดนจะเปนเจาของทดนในหมบานเปนสวนมาก มการเลยงสตวอยท วไปเชน แกะและแพะ ตลอดจนสตวเลยงทใชลาและวว การเลยงอฐจะมอยตามโอเอซส (Oasis) ทแหงแลง

24

นอกจากท างานคอชวตในหมบานแลว ยงมชาวเบดอน (Beduin) ทเรรอนไปในดนแดนตางๆของเอเชยตะวนตกอกดวย พวกเขาจงไมมทอยเปนหลกเปนแหลง อาชพของชาวเบดอน (หรอบะดาวในภาษาอาหรบ) จะอาศยอยรวมกนในกระโจมและเรรอนไปเรอยๆพาหนะทชาว เบดอนใชกคออฐและลา เมอความเจรญเขามามากขนคาราวานอฐกคอยๆหมดไป เพราะมถนนเขามาแทนท ส าหรบชาวเบดอนเรองของตระกลถอเปนเรองส าคญ หวหนาของตระกลเรยกวา ชยค (Sheiks) ชยคจะไดรบความเคารพจากคนในตระกล ชยคจงไดรบมอบหมายใหท าหนาทเปน ผต ดสนความไปพรอมๆกน เมอโลกเจรญข นการเรรอนไปในดนแดนตางๆกคอยๆลดลงไป ชาวเบดอนจงอพยพไปอยในเมองมากขนสวนเบดอนทตองการจะรกษาชวตแบบเดมเอาไวกมกจะท ากสกรรมอยนอกเมอง ในเมองโดยเฉพาะเมองหลวงใหญๆ ของตะวนออกกลางการขยายจะเปนไปอยางรวดเรว โดยเฉพาะทกจการขายน ามนประสบความส าเรจสงสดนบตงแตป ค.ศ. 1973 เปนตนมา เมองทส าคญในตะวนออกกลางสวนใหญจะมความรงเรองมาชานานนบตงแตสมยแหงความรงเรองของอาณาจกรมสลมมาแลว สวนเมองส าคญทเกดขนมาในระยะหลงไดแกเมองปอรตซาอดในอยปตและเมองเทลอาวฟในอสราเอล เมองทมประชากรอยจ านวนมากในตะวนออกกลางไดแก เมองอสตนบล องการา อสมรและอนานาในตรก เมองอเลปโปและดามสกสในซเรย กรงเตหะหรานและเมองตาบรซในอหราน เมองไฮฟาและเยรซาเลมในอสราเอล สวนใหญของเมองทกลาวมาขางตนมสวนของเมองเกาทมก าแพงลอมรอบ และมสวนทเปนเมองใหญทอยนอกเขตก าแพงลอมรอบนคอยๆถกท าลายไปตามความจ าเปนของการวางผงเมองสมยใหม มสยด วง และตกทใชในการปกครองของสมยเกามกจะประกอบอยในเมองเกาของตะวนออกกลาง ซงในเวลานไดกลายเปนพพธภณฑไปแลว ในเขตทตงอาคารของเมองเกามกจะประกอบไปดวยตรอกซอยแคบๆ ตลาด ตลอดจนรานคาจ านวนมาก และแผงลอยทวางเรยงรายกน ในขณะทเขตเมองใหญจะมสภาพไมแตกตางไปจากประเทศตะวนตกทมทท าการของราชการ ธนาคาร ศนยการคา ตอจากบรเวณตลาดการคาจะเปนทอยอาศยซงมกจะประกอบไปดวยบานเรอนททนสมย โรงเรยน โรงพยาบาล ฯลฯ ในขณะทคนร ารวยมบานขนาดใหญนนคนยากจนกจะอยในสลมหางจากตวเมองออกไป

25

2.3 วฒนธรรมตะวนออกกลาง อทธพลของศาสนาอสลามทเปนวถชวตของคนสวนใหญในตะวนออกกลาง ท าใหคนหลายเผาพนธไมวาจะเปนชาวเตอรก ชาวอาหรบ ชาวเปอรเชย ซงเปนสามเผาพนธใหญของตะวนออกกลางหลอหลอมอยในวถชวตของวฒนธรรมมสลม ความส านกในความเปนมสลม การท าตามค าสอนของศาสนาทกลาววามสลมเปนพนองกนไมวาจะอยในทใดของโลก ความเชอหลกทวาอลลอฮ เปนพระผเปนเจาแตเพยงพระองคเดยว และนบมฮมมด เปนศาสนทตของพระองค การมคมภรอลกรอานเปนทางน า มจรยวตร ของทานศาสดาเปนหลกค าสอน มขอก าหนดทางศาสนาทเหมอนกนเชน การท าฮจญ การถอศลอด การสละทรพยสนแกคนยากจน และการละหมาด ทงหมดนท าใหวฒนธรรมของคนแถบนเปนไปในทศทางเดยวกน โดยมกฎหมายอสลาม (Shariah) เปนตวประกอบส าคญ อกประการหนงทท าใหชาวอาหรบมอทธพลตอวฒนธรรมอสลามกคอภาษาอาหรบอนเปนภาษาในคมภรกรอานทชาวมสลมสวนใหญอานได ดวยเหตนภาษาอาหรบจงมบทบาทส าคญอยใน ประเพณและครอบครวประชาชนในตะวนออกกลางทโดยทวไปยงเปนผทยดมนตอศาสนาอสลามและประเพณของพวกเขาอยางเครงครดทามกลางความเปลยนแปลงตางๆของศตวรรษท 20 ทเขามาในอาณาบรเวณน

1. การแตงงาน (Marriage) ครอบครวของชาวตะวนออกกลางเปนครอบครวใหญ (extended family) ทมป ยาตายาย พอ แม และบตรอยในบานเดยวกนผอาวโสในครอบครวจะไดรบความเคารพ บดาเปน ผตดสนในเรองตางๆ โดยทวไปการเลอกคแตงงานจะท าการคดเลอกโดยครอบครว การแตงงานกนในหมญาตยงเปนทนยม

2. การแตงกาย (Dressing) สตรในตะวนออกกลางจะแตงกายตามหลกการอสลามทใหสตรมสลมแตงกายอยางมดชด (หญาบ)

นอกจากน การตอนรบแขกดวยความเออเฟอถอเปนมารยาทส าคญของภมภาคน สวนอาชญากรรมท ถอวาเปน เรองรายแรงท จะตองลงโทษดวยมาตรการท รนแรงไดแก การฆาตกรรม การท าผดทางเพศ

26

แมวาความรสกชาตนยมจะมอยโดยทวไปแตกไมเขมแขงเทาความภกดทผคนของตะวนออกกลางมอบใหแกครอบครวและตระกล จากศตวรรษท 7-17 ถงแมวาศนยกลางของภมภาคจะเปลยนจากนครมกกฮ ( Makkah ) และมาดนะฮ ( Madinah ) ไปยงนครดามสกส แบกแดด ไคโรและอสตนบล แตอทธพลอนลกซงของอสลามและภาษาอาหรบกไดรวมอาณาบรเวณนสวนมากใหเปนหนวยสงคมวฒนธรรมเดยวกนนอกจากอสราเอล วฒนธรรมทองถน สภาพของคาบสมทรอาหรบ มพนทสวนใหญเปนทะเลทราย ปราศจากแหลงน า สวนพนทบรเวณชายขอบจะเปนพนทอดมสมบรณ จากสภาพดงกลาวเปนผลท าใหผคนทอาศยอยในพนทแบงออกเปน2 กลม คอ กลม ชาวเผาเรรอนหรอพวกเบดอน และกลมชาวเมองทประกอบอาชพเกษตรกรรม คาขาย และหตถกรรม พวกทอาศยอยในเมองตงหลกแหลงอยกบทท าธรกจตดตอทงภายในประเทศและนอกประเทศพวกนเปนคนทมวฒนธรรมและละเอยดออนกวาพวกเบดอนซงไมชอบชวตทอยก บท สวนพวกเบดอนชอบเรรอนไปเรอยๆเมอไปถงทเหมาะๆกจะตงกระโจมพกชวคราว อาชพของพวกเขาคอการเลยงสตวและปลนสะดม พวกนไมรจกท าการเกษตรและคาขายหรอการฝมอ การสรบและปลนสะดมเปนเรองธรรมดาของชาวเบดอนถาไมมศตรทจะตอสดวยพวกเขากตอสกนเอง ชาวเบดอนไมมความจงรกภกดตอประเทศหรอดนแดน แตพวกเขาจะจงรกภกดตอเผาของตนอยางเขมงวด การถอเผานเปนลกษณะส าคญของชวตทางสงคมของ พวกเบดอน ระบบเผานเองทเปนสาเหตใหมการตอสกนระหวางชาวอาหรบดวยกนเองอยางเนองๆในสมยกอนทศาสนาอสลามจะเกดขน

พวกเซม ตคท ยงคงเหลออยใน ปจจบนสองพวกคอพวกอาหรบและฮบรหรอยว พวกยวกระจายออกไปทว ตางกบพวกอาหรบในอาระเบย โดยเฉพาะพวกเบดอนถอเปนทายาท ตวจรงของเซมตค ยงคงรกษาสภาพทงทางชาตพนธและทางสงคมจตวทยา ภาษาพด อยไดจนถงทกวนน ทงนกเพราะดนแดนอาระเบยลอมรอบดวยทะเลและทะเลทราย ท าใหคงความบรสทธของ เผาพนธอาหรบ ดงทชาวอาหรบกลาวถงตนเองวา “เกาะของชาวอาหรบคอเกาะทลอมรอบดวยน าสามดาน และลอมดวยทะเลทรายเปนดานทส” ดนแดนนจงสามารถรกษาสภาพความสมพนธระหวางมนษยกบแผนดนไวได โดยไมถกรบกวนจากปจจยภายนอก อาจจะมคนเผาพนธอนผาน เขามาในดนแดนทะเลทรายบาง แตกไมปรากฏวาเอาชนะทะเลทรายสามารถตงถนฐานบนดนแดนนได มเพยงชาวอาหรบเทานนทเปนผรกษาและอาศยอยในดนแดนนได (อนนตชย จนดาวฒน , 2556: 87)

27

วฒนธรรมอาหรบดงเดมนนจะปรากฏอยในวถชวตของชาวเบดอน ซงมลกษณะเรยบงายไมซบซอน ท งในเรองของการแตงกาย อาหารการกน และวถชวตความเปนอย จะเหนไดวา ชาวเบดอนยงคงรกษาวฒนธรรมดงกลาวไวอยางเหนยวแนน แมวาวถชวตของชาวอาหรบสวนใหญจะเปลยนแปลงไปกตาม

ส าหรบวฒนธรรมของชาวเมองนน เนองจากวถชวตของชาวเมองเปลยนไปตามสภาพของ

การเมอง โดยเรมจากชมชนเลกๆ และขยายไปเปนชมชนใหญ พรอมกบมการตดตอกบวฒนธรรมจากภายนอก จงเปนผลใหวถชวตเปลยนไป โดยเฉพาะเมอชาวอาหรบประสบความส าเรจในดานการปกครอง ซงสามารถพชตดนแดนตางๆทส าคญคอเปอรเซยและโรมนได ท าให เกดการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมขน กลาวคอ เดมทชาวอาหรบมวถชวตทเรยบงาย ไมหรหรา กหนไปใชชวตทหรหรา เนนความสะดวกสบายอยางโรมน และเปอรเซย ดงจะพบไดจากวถชวตของ เคาะลฟะฮและเจาขนมลนาย ทงมการน าเอาระบบ “นางใน” หรอ ฮาเรม จากไบแซนไทนเขามา ในดานการแตงกายชาวอาหรบไดน าการแตงกายจากเปอรเซย ท งเสอคลม หมวก และรองเทา โดยเฉพาะในสมยราชวงศอบบาสยะฮ จะปรากฏวฒนธรรมของชาวเปอร เซยมากท สด ดงนนจงกลาวไดวาวฒนธรรมอาหรบนนไมไดเปนวฒนธรรมทหยดนง หากแตมการพฒนาอยตลอดเวลา โดยเปลยนไปตามระบบการเมอง การปกครองเปนหลก (อนนตชย จนดาวฒน, 2556: 88)

วถการด ารงชวตของประชาชนตงแตครงโบราณจนถงปจจบนมการเปลยนแปลงไมมากนก ถงแมประเทศมการพฒนาไปสความทนสมย วถชวตของชนทงสามประเภทคอ ชาวเมอง และ ชนชนสงทอยในเมอง ชาวนา ชาวบานทอาศยอยในชนบทหรอตามโอเอซส(Oasis) และชาว เบดอนทมอาชพเลยงสตว ไมมทอยอาศยเรรอนไปในทะเลทราย ชนทงสามประเภทนมความเกยวเนองความสมพนธกนอยางไมเหนยวแนน แตกตองอาศยพงพาซงกนและกน วถแบบดงเดมของชนพนเมองทองถนสามารถอธบายไดจากวถการด าเนนชวตและการประกอบอาชพทส าคญ

ชาวเมอง คอ ผทอาศยอยในชมชนเมองทประกอบดวยผมอาชพหลากหลาย เปนผมอ านาจในการปกครอง ขาราชการ พอคา นกธรกจ ชางฝมอ เจาหนาททางกฎหมายเปนชนชนสงทมวฒนธรรมแตกตางจากชาวเรรอน และชาวบาน หรอชาวไร ชาวนา คนช นกลางทเปนพอคา ชางฝมอ ช านาญทางอาชพดานใดดานหนง และเจาหนาทชนผนอย ผทเปนชนชนลาง คอ พอคาเร กรรมกรและชาวเบดอน เมองเปนศนยกลางการคาขายมตลาดเปนทแลกเปลยนสนคาของเกษตรกร

28

ชาวนาชาวไรประกอบอาชพกสกรรม อาศยอยในหมบาน ตามโอเอซสซงมแหลงน าทสามารถท าการเพาะปลกไดความสมพนธกบชาวเมอง คอการเสยภาษใหแกผ ครองในเมอง ชาว บานชาวนาเปนเจาของท ดนเลกๆ แตละหมบานเปนครอบครวท เปนญาตเกยวโยงกน แตละครอบครวมผน าท มอาวโสจากครอบครวท ม อทธพลสงสดในตระกลทแบงอ านาจใน การปกครองของหมบานรวมกบหวหนาตระกลอนๆ ชาวนาเหมอนชาวเรรอนทมชวตอยอยางสงบ ชาวบานปฏบตตนเปนทพอใจผมอ านาจ ไมเชอถอสงตางๆ ทมาจากสงคมภายนอกหมบาน หรอแมแตเพอนบานของตนเอง และมทศนคตทางลบตอการเปลยนแปลงสถานะในสงคมของชาวนาไมมใครปรารถนา เปนทดถกของชาวเมองและชาวเรรอนวาเปนทาสของแผนดน ในขณะทชาวนาชาวไรเปนผผลตอาหารเลยงดประชากรทง ๒ กลม

ชาวเรรอนเบดอนเดนทางเรรอนไปในทะเลทรายในคาบสมทรอาระเบย เพอหาแหลงน า

และทงหญาใหแกฝงสตวของตนโดยไมมทพกพงเปนหลกแหลง ชาวเบดอนเลยงสตวเพอขายใหแกชาวเมอง ชาวนา และแลกเปลยนสนคาทตองการ เชน อาหาร เสอผา ชาวเบดอนจะอาศยอยในกระโจมทท าดวยขนแกะหรอขนมา มทรพยสมบตเทาทสามารถบรรทกไปบนหลงสตวเทานน กระโจมแบงออกเปน 2 สวน สวนแรกเปนทอยของผชาย อกสวนหนงเปนของผหญง เดก และขาวของทจ าเปน ชาวเบดอนจะอยรวมกนเปนกลม สวนทเลกทสดคอครอบครว แตละครอบครวจะรวมกนเปนตระกล (Clan) ซงมความเกยวพนกนทางสายเลอด และรวมหลายตระกลเปนเผา(Tribe) มผอาวโสทสดเปนหวหนาเผาเรยกวา ชยค (ชค)(Shaykh) และใชชอ บรรพบรษไวหนาชอรวมกน

ในชมชนเลยงสตว หนวยพนฐานกคอครอบครวขนาดเลกทมคนสามรนคอป ยาตายาย

พอแมและลกๆทอาศยอยรวมกนในบานทท าขนจากหน อฐ ดนเหนยวหรอวสดอะไรกตามทหาไดในทองถน หรอในกระโจมทถกทอข นของพวกเรรอน ผชายจะรบผดชอบในการดแลท ดน หรอปศสตวเปนส าคญ สวนสตรกหงหาอาหารท าความสะอาดและเลยงดบตร แตพวกนางกยงชวยท างานในทองทงหรอดแลฝงสตวดวย ความรบผดชอบส าหรบการตดตอกบโลกภายนอกซงโดยปกตแลวจะอยกบพวกผชาย

มเหตผลทจะสมมตเอาวาคานยมซงแสดงออกมาในแนวความคดเรอง ‘เกยรตศกด’ ซงม

การศกษากนอยางมากโดยนกมานษยวทยานน ไดมอยในชนบทตงแตโบราณกาลมาแลว หรออยางนอยก ใน สวน ตางๆ ท ศาสนาย งมไดรบการสมผสอยางลก ซง เปนทางการจากใน เมอง จากสมมตฐานนจงเปนไปไดทจะกลาววาตามกาลเวลาและสถานทตางๆ ทไมเหมอนกนทสตรใน

29

หมบานทงโลงน น แมวาจะมไดปกปดรางกายอยางมดชดหรออยแยกออกไปตามแบบแผน แตกเปนรองบรษในหลายทางทส าคญๆ ดวยจารตประเพณทแพรหลายออกไปถงแมวาจะมใชโดยกฎหมายอสลาม ทรพยสนทเปนทดนจะเปนของบรษแลวกผานจากพวกเขาไปสบตรทเปนเพศชาย ‘บตรชายคอทรพยสนของบาน’ นบเปนสวนหนงของเกยรตศกดของบรษทจะปกปองสงทเปนของเขาและตอบรบขอเรยกรองจากสมาชกครอบครวของเขา หรอจากเผาหรอกลมใหญทเขาเปนสวนหนงอยในนน เกยรตศกดเปนของสวนตวบคคลโดยการเปนสมาชกของสวนทงหมดทใหญกวา สตรจากครอบครวของบรษคอ มารดา พสาว นองสาว ภรรยาและบตรซงอยภายใตการคมครองของเขา แตอะไรทพวกนางท าอาจมผลกระทบตอเกยรตศกดของเขาได เชนการขาดความสงบเสงยมหรอพฤตกรรมทรบเราความรสกแรงกลาในตวบรษทเขาไมอาจควบคมไวได ซงอาจทาทายระเบยบสงคมผสมผสานไปกบความเคารพของพวกผชายตอผหญง เพราะฉะนนจงมกมความระแวงสงสยบางอยาง หรอแมกระทงความกลววาสตรจะเปนตวอนตรายอยางหนง (อลเบรต เฮาราน, 2553: 159-160)

เตนททพกและเครองไมเครองมอตางๆ ทเรยบงายของครอบครวนนเปนทรพยสนสวนตว

แตแหลงน า ทงหญาเลยงสตว และพนทเพาะปลกถอเปนทรพยสนสวนรวมของเผานนๆ หากสมาชกคนใดกระท าผดตอคนในตระกลเดยวกน จะไมมใครชวยปกปองใหพนผด ในกรณทเขาไดหลบหนกกลายเปนคนนอกกฎหมาย แตหากวาการฆาตกรรมเปนการกระท ากบตระกลอน การพยายามแกแคนกยอมจะเกดขน ซงถอวาเปนทยอมรบโดยทวไปหลกเลยงไมได และสมาชกในตระกลเดยวกนอาจจะตองจายคาชดเชยแทน แมกระทงดวยชวต

ความกลาหาญเปนสงส าคญและจ าเปน เบดอนจ าเปนตองปองกนตวเองใหรอดชวตจาก

การโจมตของศตร ทงหมดนจะตองไดรบความชวยเหลอสนบสนนจากครอบครว การมชวตอยรอดขนอยกบการเกาะกลมกบครอบครวเปนหนงเดยว การจะไดรบความชวยเหลอสนบสนน เบดอนตองยอมรบกฎและคานยมของครอบครว โดยการรวมผลประโยชนของครอบครวมความซอสตยและจงรกภกดตอครอบครว ผชายเปนหวหนาครอบครวและกลมคนในครอบครวทเกยวดองเปนญาตจะถกปกครองโดยชายทเปนหวหนาของตระกล

ผชายจะตอส ลาสตว เลยงสตวและมสงคมกบผชายของครอบครวอนๆ ผหญงอยรวมกน

อยางใกลชด ขณะทผชายออกไปเลยงสตว ผหญงจะซอมแซมกระโจม เกบฟน เตรยมอาหาร และเลยงดเดก ทอผาดวยขนสตว ท าพรม เดกชายจะถกเลยงและไดรบการเอาใจใสอยางดเพอสบตระกลของครอบครว ถาครอบครวมลกผหญงพอแลว ทารกหญงทเกดใหมจะถกฝงทงเปน ครอบครว

30

ขยายเปนหลายครอบครวและเปนตระกลในหลายอายคน เมอหวหนาตระกลตายลกชายแตละคนทแตงงานแลวจะเปนผน าของครอบครวใหมและเรมตระกลใหม

แตละตระกลจะตงชอจากบรรพบรษ ตระกลหลายตระกลรวมกนเปนเผา เมอมการแยกเผา

จะมเผาทคงเหลออยเพอสบเชอสายบรรพบรษโดยใชชอตระกลเดม เผาทแยกออกไปจะตงชอใหม ดงนนทกเผาจะประกอบดวยเชอสายตระกลเปนเครอญาตกน หวหนาเผาหรอชยค (Shaykh) จะถกคดเลอกโดยตระกลทเปนเชอสายเดยวกนของเผาจะเปนผทมอายมากทสด หรอเปนสมาชกคนส าคญทถกเลอกมาจากญาตทใกลชดและไดรบความเหนชอบจากทกตระกลในเผา หวหนาเผาปกครองดวยความยนยอมของตระกลตางๆในเผา และรกษาต าแหนงดวยบคลกลกษณะทเขมแขง ตดสนปญหา ขอขดแยงดวยความฉลาด ถาเมอใดสมาชกในเผาไมใหความยนยอม หวหนาเผากตองออกจากต าแหนง

หวหนาเผาใชอทธพลเหนอคนในเผา ท าหนาทเปนหวหนาหรอผน าในทประชม (Majlis)

จะเปดโอกาสให มการพดคยถกเถยงปญหาทส าคญทกวน และรบเรองราวรองทกขหรอ ขอหารอจากสมาชกของเผาในเรองสวนตวหรอเรองของสาธารณะเปนหนาทของทประชมทจะแกปญหายตขอขดแยงและตดสนใจเรองเกยวกบเผา ทประชมจะประกอบดวยผชายจากทกครอบครว แตผมอาวโสจะไดรบความนบถอและมอทธพลมากกวา หวหนาจะตองไดรบความเหนชอบ โดยเอกฉนทจากสมาชกในการตดสนปญหา เมอขดแยงไมสามารถหาขอยตไดในตระกล ตอง น าเรองเขาสทประชมซงจะประกอบดวยผแทนจากทกหนวยครอบครว

พวกเบดอนจะอางสทธในอาณาเขตทมทงหญา และบอน าทไดใชอยเปนประจ าครอบครวทสบเชอสายของตระกลแตละเผาจะเปนเจาของบอน า หรอโอเอซสทสมาชกของเชอสายปลก ตนอนทผลมและพชผก พนทอาณาเขตของเผาอาจใหแกเพอนของเผาและครอบครวเผาตางๆ จงพยายามรกษาความเปนเพอนระหวางครอบครวหรอเผาใหกวางขวางออกไป เพอทจะไดมแหลง ทรพยากรทตองการเมอตองอยในภาวะจ าเปน ชาวเบดอนจะถอประโยชนของเผาเปนส าคญ เมอผลประโยชนของเผาขดกน จงมการตอสท าสงครามระหวางเผาอยเสมอ การปลนสะดมกเปน สวนหนงของการด ารงชพนอกเหนอจากการเลยงสตว กลอนโบราณของอาหรบกลาววา “เปนหนาทของเราในการปลนสะดมศตรหรอเพอนบาน หรอพนองของเราเอง ถาไมมผใดใหเราปลนได” (อนนตชย จนดาวฒน, 2556: 96)

31

การปลนสะดมหรอการรกรานจะใชเวลาหลายเดอนและกนระยะทางไกลเพอมให ผถกรกรานตามแกแคนไดงาย ทรพยสนทยดมาไดจะถกแบงปนในระหวางการเลยงฉลองจะม การรองร าท าเพลง ซงกลายเปนต านานในความกลาหาญของผรกราน การรกรานหรอปลนสะดม หรอสงครามระหวางเผามกฎพนฐานวา ตองมความยตธรรม จะท าไดหลงการประกาศสงคราม และกบผเทาเทยมกนซงสามารถจะตอสหรอโตตอบไดเทานน การรกรานจะไมท าระหวางเทยงคนถง พระอาทตยขน เนองจากเชอวาวญญาณของมนษยไดลองลอยออกจากรางกายขณะนอนหลบ เบดอนจะหนเมอศตรมจ านวนมากกวา จะไมฆาผทไดรบบาดเจบหรอนกโทษ (อษา จารภา, 2541: 51-52)

อะซะบยะฮ (Asabiyah) หรอจตวญญาณของตระกลซงเปนอตลกษณทส าคญของอาหรบ

บงชถงความซอสตยอยางไรขอบเขต และปราศจากเงอนไขตอเพอนรวมตระกล และในความหมาย กวางๆ อาจจะสอดคลองกบลทธรกชาตทมรปแบบคลงไคลและอคต บทกาพยตอนหนงไดร าพนไววา “จงซอสตยตอเผาพนธของสเจา” ซงเสยงเรยกรองดงกลาวน มนคงพอทจะโนมนาวเหลาสามจนทอดทงภรรยาอนเปนทรกไดอยางงายดาย

ลกษณะพเศษเฉพาะซงขจดมไดของตระกลซงเปนบคลกภาพของปจเจกสมาชกตระกลท

ขยายใหญ เชอวาตระกลหรอเผาพนธอยางใดอยางหนงนนเปนหนวยทางสงคมทสมบรณในตวเอง พงพาตนเองไดและมลกษณะตายตวแนนอนและมองวาตระกลหรอเผาพนธอนๆ นนคอเหยอทชอบธรรมของตนเอง และเปนเปาหมายของการปลนสะดมและการฆาตกรรมได

อสลามในระยะแรก ไดใชประโยชนจากระบบเผาเพอวตถประสงคทางดานการทหาร

อยางเตมท กองทพมสลมไดถกจดแบงหนวยรบตางๆ เหมอนกบการแบงเผา สามารถแกปญหาใหแกประชาชนในดนแดนทถกบกเบกใหมไปตามสภาพของแตละเผา และไดปฏบตตอผเขารบอสลามใหมจากเผาตางๆ ฉนพนอง ลกษณะทไมเปนมตรของลทธความคลงไคลในตวเองนไมเคยทจะถกครอบง าไดโดยบคลกภาพอาหรบแบบใหมทไดเรมพฒนาและเปดโฉมหนาขนหลงจากการก าเนดของอสลาม และความคลงไคลดงกลาวจงกลายเปนปจจยส าคญอยางยงยวดทน าไปสการขาดเสถยรภาพและการลมสลายในบนปลายของรฐอสลามในยคตางๆ ในขณะเดยวกนชาวอาหรบกมคณลกษณะทตรงขามกบทกลาวมาขางตน คอ มมรรยาท มไมตร ความออนโยน และใจกวางเมอเปนเจาภาพผถกรบเชญจะถกคาดหมายวาจะรบค าเชญและรบของขวญ การตอนรบแขกดวยอธยาศยไมตรเปนหนาททตองปฏบตตองแสดงความใจกวาง ท งทอาจจะตองฆาอฐตวสดทาย

32

เพอเปนอาหารเลยงแขก ถาคนแปลกหนาหรอแมแตศตรตอบรบเชญมางานกนเลยง ชาวเบดอนจะถอวา เปนหนาททจะตองปกปองชวตของผมาเยอนไวดวยชวตของตวเอง

2.4 ศาสนาอสลาม

ศาสนาอสลาม เปนศาสนาส าคญศาสนาหนงของโลก เปนศาสนาประเภทเอกเทวนยม นบถอพระเจาองคเดยว คอ พระอลลอฮ โดยมทานนบมฮมมดเปนศาสดา และเปนผประกาศศาสนา ศาสนาอสลาม ไมมพระหรอนกบวชเพอท าหนาทประกอบพธกรรม และเผยแผศาสนาโดยเฉพาะ เชน อหมามกเปนเพยงผน าในการนมสการพระเจาเทานน มใชพระทท าหนาทเปนกลางระหวางพระเจากบมนษย

ผนบถอ ศาสนาอสลาม เรยกวา “ มสลม ” มสลม ทกคนตองปฏบตศาสนากจเหมอนกน

หมด จงไมมนกบวช และมไดแบงแยกแนวทางปฏบต ระหวางศาสนกชนกบนกบวช แมแตบคคลทไดรบการยกยองวาเปน อหมาม หรอ ทานจฬาราชมนตร กถอวาเปนผน าทางศาสนกจ และผน ามสลมในประเทศไทยเทานน มไดมฐานะเปนผน านกบวชแตอยางใด

ศาสนาอสลาม เปนศาสนาหนงทมผนบถออยหลายลานคนทวโลก โดยเฉพาะในประเทศ

แถบตะวนออกกลาง ประชาชนสวนใหญจะนบถอ ศาสนาอสลาม สวนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน ในประเทศมาเลเซยมผนบถอ ศาสนาอสลามมาก ส าหรบประเทศไทยมประชาชนทนบถอ ศาสนาอสลาม อยทวไป แตบรเวณทมากทสด คอ ในพนท 5 จงหวดชายแดนภาคใต ซงไดแก จงหวดสงขลา ยะลา สตล ปตตาน และนราธวาส (จรญ มะลลม, 2555: 99)

2.4.1 ประวตความเปนมาของศาสนาอสลาม

ศาสนาอสลาม เกดในประเทศซาอดอาระเบย เมอ ค.ศ. 590 หรอพ.ศ. 1133 โดยคดตามปเกดของศาสดา นบมฮมมด ผเปนศาสดาของศาสนาน ค าวาอสลาม มาจากรากศพทวา อสลมะ แปลวา การเขาไปในสนต หรอ การยอมนอบนอมตว การแสวงหาสนตกบพระผเปนเจา คอ การมอบตนเองโดยสนเชง หรอการนอบนอมถอมตนตอพระประสงคของพระผเปนเจา โดยการปฏบตตามในสงทพระผเปนเจาทรงบญญตและงดการกระท าในสงททรงหาม ทงนเพอความสนตสขในสงคมอสลามเปนศาสนาประเภทเอกเทวนยม ถอวามพระเจาสงสดเพยงองคเดยวคอพระอลลอฮ(อลลอฮ) พระองคทรงสรางโลกและสรรพสง ทรงก าหนดชะตากรรมของมนษยและ

33

สรรพสตวทรงเปนผรทกสงทกอยาง ทรงเปนสรรพเดช มมหทธฤทธเหนอกวาสงใดไมมอะไรอยนอกเหนอพระองค

ศาสนาอสลามมาจากพระเจาและมไดถกกอตงขนโดยมนษย มสลมทวไปถอวาศาสนา

อสลามไดปรากฏขนในโลกตงแตมมนษยคนแรกคอ อาดม และไดมววฒนาการทางค าสอนตามววฒนาการของสงคมมนษยโดยผานทางศาสดาประกาศกตางๆจนกระทงมาเปนค าสอนทสมบรณแบบในสมยของศาสดานบมฮมมดผทนบถอศาสนาอสลาม เรยกวา มสลม หมายถง ผทยอมรบอ านาจสงสดของพระเจาดวยความสมครใจ และด าเนนชวตตามค าสงสอนของพระองค สวนค าวา นบ หรอ รสล หมายถงผทพระเจาทรงแตงตงใหเปนผเผยแพรค าสงสอนของพระองค ในศาสนาอสลามไมมการบวชเปนพระหรอสงฆ ไมมศาสนาจารย มแตผน าทางศาสนาและมสลมทกคนมหนาทศกษาและเผยแพรศาสนาอสลาม

ศาสนาอสลามเกดข นในคาบสมทรอาหรบซงมสภาพเปนทะเลทราย ผทอาศยอยใน

คาบสมทรนคอพวกอาหรบ (เบดอน) ทมอาชพเรรอนเลยงสตว ชาวอาหรบเหลานพากนเคารพบชาภตผปศาจและเทพตางๆ การด ารงชวตของคนเหลานเปนไปอยางหยาบชา มการทะเลาะววาทฆาฟนและเสพกามารมณกนอยางฟมเฟอย ตอมาเมอประมาณ 1400 ปมาแลว ทานศาสดานบ มฮมมด ซงเปนชนชาตอาหรบเผากเรซ ไดประการค าสอนอนเปนโองการของพระเจาเพอใหมนษยไดด าเนนชวตอยางถกตองดงามทเรยกวา ศาสนาอสลาม

ทานศาสดามฮมมด หรอพระนบมฮมมด ประสตเมอวนจนทรท 12 เดอนเราะบอลเอาวล ซงตรงกบวนท 22 เมษายน ค.ศ. 571 หรอ พ.ศ.1114 ทนครมกกะฮ ซงปจจบนอยในประเทศซาอดอาระเบย เมอทานอบดลมฏฏอลบผเปนป ไดทราบขาวการเกด จงไดรบไปเยยมและตงชอใหหลายชายวา มฮมมด ซงแปลวา ผไดรบการสรรเสรญ บดาของทานชอ อบดลลอฮ มารดาของทานชอ อามนะฮ บดามารดาของทานมาจากเผาเดยวกนคอเผากเรซ บดาของทานเสยชวตขณะททานยงอยในครรภของมารดาเพยง 4 เดอน เมอทานอายได 6 ขวบ มารดาของทานกเสยชวตอก ทานศาสดาจงไดยายไปอยก บป อก 2 ปตอมาป ของทานถงแกกรรมอก ทานจงตกมาอยในความดแลของลง นบไดวาชวตของทานศาสดาตองพบมรสมอยางรนแรงครงแลวครงเลา

การแตงงาน ในวยเยาว ทานมอาชพรบจางเลยงแกะและไดตดตามลงไปคาขายยงประเทศซเรย 2 ครง

ครงแรกเมออาย 12 ป และครงทสองเมออาย 25 ป ในขณะททานมอาย 25 ปนนทานไดไปท างานอย

34

กบทานหญงเคาะดญะห ซงเปนเจาของกจการคาในนครมกกะฮ ดวยความซอสตยสจรตมไมตรและมตรภาพประกอบกบมประสบการณในเรองการคาขายตงแตสมยทานยงอยกบลง จงท าใหกจการคาของทานหญงเคาะดญะฮไดรบความเจรญรงเรองตามล าดบ

ทานไดรบการยกยองและขนานนามวา อล-อามน ซงแปลวา ผซอสตยหรอผยตธรรม

และจากการไดรบความไววางใจเชนนท าใหทานหญงเคาะดญะหซงเปนนายจางของทานไดขอแตงงานกบทาน ขณะนนทานมอาย 25 ป สวนทานหญงเคาะดญะหอาย 40 ป และเปนแมหมาย ทานหญงเคาะดญะหไดสนชวตกอนการอพยพ (ฮจญเราะฮ) ประมาณ 3 ป

การไดรบโองการจากพระเจา ทานศาสดาไดรบการดลใจหรอการรวบรดดวงจตโดยฉบพลน ทเรยกวา วะฮย (วะฮย)จาก

พระเจาซงเรมตนดวยค าวา อกเราะห แปลวา จงอาน ดงขอความวา “จงอาน ดวยพระนามของ ผอภบาลของเจา ผทรงสราง (สากลจกรวาล) ผทรงสรางมนษยจากกอนเลอด จงอานเถดและ ผอภบาลของเจา ทรงเออเฟอเผอแผยง” ทานไดรบการดลใจหรอการแตงตงใหเปนศาสดาจาก พระเจาโดยผานมลาอกะฮ(ทตสวรรค) คอ ทานญบรล ในเดอนเราะมะฏอน ณ ถ าฮรออ ซงขณะนนทานอาย 40 ป

การเผยแพรศาสนา พระเจาทรงบญชาใหทานศาสดาประกาศศาสนาอสลามแกญาตผใกลชดอยางลบๆกอน

หญงคนแรกท รบอสลามคอทานหญงเคาะดญะหภรรยาของทาน ชายคนแรกทรบอสลามคอ ทานอบบกร เยาวชนคนแรกทรบอสลามคอทานอาลยหรออาล ซงมอายเพยง 8-10 ป ทาสคนแรกคอทานซยด ซงตอมาไดรบการปลดปลอยใหเปนอสระ การประกาศศาสนาอสลามอยางลบๆไดกระท าเปนเวลา 3 ป สาเหตทตองท าแบบลบๆเชนนเพราะบรรดามสลมยงมก าลงนอยอยหลงจากททานศาสดาไดประกาศศาสนาอยางลบๆเปนเวลา 3 ปแลวไดรบการบญชาจากพระเจาใหประกาศอสลามอยางเปดเผยทงๆทในขณะนนมผนบถออสลามยงไมมากนก ยงนานวนจ านวนผศรทธาไดเพมมากขน ค าสอนของอสลามไดเปลยนแปลงชวตความเปนอยของประชาชนใหมคณธรรมสงขน เชน อสลามสอนวา มนษยทกคนมศกดศรเทาเทยมกน หามคาก าไรเกนควร หามกกตนสนคา หามกนดอกเบย หามเสพสรายาเมา เปนตน

ค าสอนเหลานท าใหผเสยผลประโยชนเชน นกคาทาส นกคาสรา เปนตนไมพอใจอยางมาก

เนองจากเปนค าสอนทขดผลประโยชนของเขา จงรวมตวกนตอตานคดคานโดยน าก าลงมาลอมบาน

35

ทานศาสดา แตทานศาสดาและอบบกรผเปนสหายไดหลบหนไปซอนอยในถ าเปนเวลา 3 วน พวกตอตานไดพากนตามหาแตกไมประสบความส าเรจ

การอพยพ ในขณะนน พวกตอตานไดท าการขเขญผทนบถอศาสนาอสลามอยางหนก มทงการลอบท า

รายและลอบฆาโดยเฉพาะผทเปนทาสกโดนนายทาสจบไปทรมานดวยวธการตางๆ เมอเหตการณเปนเชนนทานศาสดาจงไดรบค าสงจากพระเจาใหอพยพ (ฮจญเราะฮ) จากนครมกกะฮไปยงเมอง ยษรบ ผอพยพเรยกวา มฮาญรน สวนผทอยในเมองยษรบเรยกวา ชาวอนศอร แปลวา ผชวยเหลอ การอพยพครงนเปนการเรมตนศกราชของศาสนาอสลามเรยกวา ฮจญเราะฮศกราช (ฮ.ศ) ซงตรงกบป ค.ศ.622 หรอ พ.ศ.1165 หลงจากนนมาเมองยษรบจงไดรบการขนานนามวา มะดนะ ตรเราะซล แปลวา นครแหงศาสดา หรอ อล-มะดนะฮ แปลวา นครแหงนคร ทานศาสดาไดรวมกบพนองและสหายของทานสรางมสญดบนทดนแหงหนงในนครมะดนะฮ โดยสรางแบบงายๆ ใกลๆมสยด กเปนบานของทานศาสดา แมมะดนะฮจะหางจากมกกะฮถง 370 กโลเมตรกตาม แตมสลมกจ าตองท าสงครามปกปองตนเองกบพวกตอตานทไดสงกองทพมารกรานหลายครง แมจะมก าลงนอยกวาแตมสลมกสามารถขบไลผรกรานและไดรบชยชนะในสงครามแทบทกครง

การยดเมองมกกะฮ ปลายฮจญเราะฮท 6 ทานศาสดาไดรวบรวมบรรดาสาวกประมาณ 1,300-1,400 คน เดนทาง

ไปนครมกกะฮเพอท าพธอมเราะห (การเยยมเยยนนครมกกะฮ รองจากการบ าเพญฮจญหรอเรยกวา หจญเลก) ทานไดสงคนลวงหนาไปสบความเคลอนไหวของชาวมกกะฮพรอมกบบอกพวกเขาวา ทานไมไดมาท าสงครามพรอมกนนนกยนดจะท าสญญาสนตภาพ พอพวกมกกะฮรกสงกองทพมาลอมไว แตกองทพมาของพวกเขาแตกตนเสยกอนจงไดถอยทพกลบไป ในทสดพวกมกกะฮคดวาควรท าสนตภาพดกวาเพราะพวกมกกะฮเองกออนก าลงลงมาก สญญาสนตภาพฮดยบยะฮจงเกดขน สญญาสนตภาพนฝายมสลมเปนฝายเสยเปรยบ เพราะทานศาสดาตองการความสงบทานจงยอมเสยเปรยบ

ปลายฮจญเราะฮท 7 ทานศาสดาไดไปท าฮมเราะฮอก คราวนไดมผรวมเดนทางไปกบทาน

จ านวนมากถงเกอบหนงหมนคน ทานไดเดนทางเขามกกะฮดวยความปลอดภย เพราะประชาชนในมกกะฮไดขานรบทานอยางเตมท เมอประชาชนสวนมากใหการสนบสนนและขานรบ กไมมใครทจะมายบย งกระแสคลนของประชาชนได ผทเคยเปนศตรตอทานตางกไดรบการอภยจากทานอยางทวหนา

36

ปลายฮจญเราะฮท 10 ทานศาสดาไดเดนทางเขาสมกกะฮเพอประกอบพธหจญซงเปนครงสดทายของทานและทานไดกลาวค าปราศยแกมวลมสลมทมงอารอฟะฮ เนองจากทานศาสดาไดประกอบพธกรรมครงสดทายทเมองน จงท าใหเมองมกกะฮกลายเปนทศกดสทธของอสลาม และเปนยอดปรารถนาของมสลมทกคนทจะไดมานมสการสถานทศกดสทธทเมองมกกะฮสกครงหนงในชวต

การสนพระชนม ตอนปลายเดอนซอฟร ปฮจญเราะฮท 10 ตรงกบวนพฤหสบด ทานศาสดาเรมปวย แตทาน

กยงไปรวมนมาซกบสาวกทกเวลาจนกระทงอาการหนก ทานจงมอบหนาทอหมาม (ผน านมาซ)ใหแกทานอบบกรท าหนาทแทน

ทานศาสดามฮมมด สนพระชนมในวนจนทรท 12 เดอนเราะบอลเอาวล ปฮจญเราะฮท 10 ณ เมองมะดนะฮ

จากทกลาวมาขางตน สรปไดวา ศาสนาอสลามเกดขนในประเทศซาอดอาระเบยประมาณ 1133 ป หลงพทธศกราช เปนศาสนาประเภทเอกเทวนยมซงถอวา พระเจาสงสดมเพยงองคเดยวเทานน คอ พระอลลอฮเปนผทรงสรางโลกและสรรพสง ทรงก าหนดชะตากรรมของมนษยและ สรรพสตว ศาสดาของศาสนาอสลามคอ พระนบมฮมมด

2.4.2 นกายส าคญ ในศาสนาอสลาม การแยกนกาย มไดอยทความขดแยงเกยวกบความเชอในหลกค าสอน

หรอในการปฏบตศาสนกจ แตอยทความขดแยงทางการเมองเปนส าคญ กลาวคอ กอนสนชวต ทานเปนศาสดามฮมมดมไดตงใครเปนทายาทสบแทน หลงมรณกรรมของทาน กมปญหาเรองการตงผน าโลกมสลม ซงเปนทงผน าศาสนจกร และอาณาจกรในเวลาเดยวกน เหมอนกบททานศาสดาเคย เปนกลมคอวารจญเหนวาควรเลอกตง กลมชอะหวาควรเอาผสบเชอสายของทานศาสดา เหตการณขดแยงเหลานท าใหเกดกลมศาสนาขนอกกลมหนง ซงไมเหนดวยกบกลม คอวารจญ เรยกวา ซนนะห( คนไทยเรยกสหน ) กลมนไมเปนทงพวกคอวารจญ และชอะห แตเปนพวกทถอแนวของอลกรอาน และซนนะห ( ซนนะห หมายถง แบบแผนทไดจากจรยวตร และโอวาทของทานศาสดามฮมมด )โดยสรปนกายตางๆ ของศาสนาอสลามมดงน (เพชร สมตร, 2519: 130)

37

นกายในศาสนาอสลาม ปจจบนศาสนาอสลามมนกายส าคญทมชาวมสลมนบถออยท วโลก จะขอน าเสนอเพยง

4 นกาย ดงตอไปน 1. นกายซนน นกายนรจกกนทวไปในโลกมสลม และชมชนมสลมกลมใหญนนเชอและปฏบตตามนกาย

น ค าวซนนมาจากภาษาอาหรบทวา ซนนะฮ แปลวา จารต หรอการปฏบตตามศาสดาไมวาจะเปนค าพดหรอการกระท า แปลอกนยหนงคอพวกท เครงครดในแนวทางโดยยดหลกของคมภร อลกรอานเปนเครองยดเหนยวและถอวาพระวจนะของทานศาสดาเทานนเปนทางน า นอกจากนนยงยดถอผทใกลชดศาสดาเปนเสมอนผเชอถอในการทจะคดและเอาวจนะของทานมาเผยแพรดวย

นกายนใหความส าคญแกบรรดาคอลฟะฮทง 4 ทสบตอจากศาสนาเทานนสวนคอลฟะฮ

หลงจากนนมไดยดถอวามความส าคญแตอยางใด แนวยดถอของนกายนสวนใหญจะปฏบตตามอหมามหรอเรยกวา มซฮบทง 4 คน คอ อหมามฮานาพ อหมามมาลก อหมามชาฟอ และอหมามฮมบล เทานน หลกการตางๆ ทเชอถอตามแนวทางของอหมามทง 4 น เปนหลกการทสอดคลองกบการกระท าของศาสดาเปนสวนใหญ

พวกนกายนใชหมวกสขาวเปนสญลกษณ และเปนนกายทมผนบถอมากทสดถอวาเปน

นกายดงเดม แลวสวนมากมอยในประเทศสาธารณรฐตรก ซาอดอาระเบย แอฟรกา และชาวมสลมสวนใหญในอนโดนเซย มาเลเซยและประเทศไทย

2. นกายชอะฮ ค าวา ชอะฮ แปลวา ผปฏบตตาม หรอ สาวก นกายนไดแตกแยกออกมาจากนกายซนน

นกายชอะฮเรยกผสบทอดจากพระมฮมหมดวา อหมาม โดยถอวาอหมามนนเปนผหมดมลทนจากบาป เปนสอกลางการตดตอระหวางมนษยกบพระเจา และเปนผแปลพระวจนะของพระเจาทปรากฏในคมภรอลกรอาน เรยกวา อยาตลเลาะหแปลวา อายแหงอลลอฮ

นกายชอะฮถอวาหลงจากศาสดามฮมหมดแลว คอลฟะฮอนๆนนไมใชคอลฟะฮทแทจรง

เพราะอหมามทสบตออยางถกตองตามความเชอของนกายนม 12 คน คอ 1) อาล ลกพลกนองและบตรเขยของทานศาสดา 2) ฮาซน บตรคนโตของอหมามอาล 3) ฮเซน นองชายของอหมามท 2

38

4) อาล ซยนลอาบดน บตรของอหมามท 3 5) มฮมหมด อลบากร บตรของอหมามท 4 6) ยะฟร อลซอดก บตรของอหมามท 5 7) มซา อล กอซม บตรของอหมามท 6 8) อาล อลรดอ บตรของอหมามท 7 9) มฮมหมด อลญะวาด บตรของอหมามท 8 10) อาล อลฮาด บตรของอหมามท 9 11) อาซน อล-อสการ บตรของอหมามท 10 12) มฮมหมด อลมะฮด บตรของอหมามท 11 ส าหรบอหมามองคสดทายนน พวกชอะฮเชอวายงมชวตอย ตางเชอกนวาอหมามไดหายตว

ไปอยางลกลบ ขณะทหายตวไปนนอลมะฮดยงเดกอย บางกวาหายไปตอนอาย 4 ขวบ บางกวาหายไปตอน 8 ขวบ และอหมามผนถอกนวาจะเปนผมาปราบยคเขญของโลกและจะมาปรากฏตวในวนสดทายของโลก นกายชอะฮถอวา ปจจบนเปนชวงระยะเวลาแหงการรอคอยการกลบมาของอหมามองคสดทายในฐานะของมะฮด ซงหมายถง ผถกน าโดยพระเจา หรอ ผน าทางอนชอบ ในอนาคตนกายชอะฮนมผนบถอมากทสดในประเทศอหราน อรก อนเดย อฟกานสถาน และซเรยนกายนใชหมวกสแดงเปนสญลกษณ

3. นกายคอวารจญ ความหมายของนกายน คอ ผแยกตวออก หรอผตอตาน สาเหตการเกดของนกายน

เนองมาจากการแขงขอของกลมชนบางกลมทไมพอใจตอการสนชวตของอสมานซงเปนคอลฟะฮองคท 3 การทอาลซงไดสบต าแหนงเปนคอลฟะฮองคท 4 ไมสามารถจบตวคนรายมาลงโทษไดท าใหพวกนตงตวเปนกบฏ ไมยอมเชอฟงและไมปฏบตตามคอลฟะฮไมวากจใดๆ ไดแยกตวออกไปตงกองทพใหม ไมยอมขนตออาล ดงนน จงไดชอวา คอวารจ ดงกลาวขางตน จงเกดการตอสกนทงสองฝาย

ลกษณะความคดของนกายคาวารจ สรปได ดงน 1) ต าแหนงทสงสด ทเรยกกนวา คอลฟะฮนนใหเลอกกนโดยเสร โดยทกประเทศในโลก

มสลมจะตองมสวนดวย ไมใชเฉพาะเลอกกนในบางกลมอยางทกระท ากนอย 2) ผทจะด ารงต าแหนงน ไมจ าเปนตองมเชอสายกเรชทเปนชนเผาของทานศาสดาเสมอไป

แมจะไมใชชาวอาหรบทกคนมสทธเทากน

39

3) บคคลใดทกระท าผดและฝนบญญตของศาสนา ถอวาพนสภาพการเปนมสลมทนท ดงนน ผทไมปฏบตตามและไมตอสตามแนวทางของตนทก าหนดไวตองถอวาเปนพวกทมความผดมหนตนกายนไดสมญานามอกอนหนงจากกลมมสลมโดยทวไปวา พวกนอกคอก หมายถง พวกทรนแรง และมสลมบางกลมถงกบกลาววาพวกทออกนอกแนวทางของศาสนาอสลามไมควรนบวาเปนมสลม

4. นกายวาฮะบ นกายนกอต งข นโดยทาน มฮมมด-อบดล-วาฮบ เมอประมาณครสตศตวรรษท 18 ใน

ประเทศซาอดอาระเบย นกายนเนนความส าคญเฉพาะค าสอนในคมภรอลกรอานและค าสอนของทานนบมฮมมดเทานน ไมยอมรบการตความของผน าหรอนกปราชญคนใดๆในศาสนาอสลาม นกายนถอวาคมภรอล กรอานเปนสงศกดสทธทไมอาจตความหรออธบายได มสลมทกคนจะตองปฏบตตามค าสอนอยางเครงครดตามตวอกษร นกายวาฮะบปฏเสธพธกรรมใดๆกตามทไมไดบญญตไวในพระคมภร และไมเคารพเชอฟงผใดนอกจากพระเจาเพยงผเดยว

จดหมายของนกายนคอการรกษาศาสนาอสลามใหบรสทธตามแบบดงเดม จงปฏเสธทกสง

ทไมไดบญญตไวในคมภรอลกรอาน นกายนมผนบถอแพรหลายอยในประเทศอนเดย แอฟรกาตะวนออกและบางประเทศในตะวนออกกลาง

2.4.3 คมภรทางศาสนา

คมภรในศาสนาอสลามทส าคญ ม 2 ประเภท ดงตอไปน คอ 1. คมภรอลกรอาน คมภรหลกของศาสนาอสลาม คอ คมภรอลกรอาน (Al-Quran) มาจากค าวา

อล เทากบ The ซงในภาษาองกฤษไมไดมความหมายพเศษอะไร เปนแตเพยงการระบชนดทชดเจนเทานน และค าวา กรอาน แปลวา สงทจะตองอาน บทอาน หรอ บททอง หมายความวา พระคมภรเปนสงทศาสนกชนจะตองอาน ตองศกษาใหเขาใจ ทงสามารถอานดวยท านองทไพเราะและมศลปะไดคมภรอลกรอานเกดจากการบนทกขนมาจากค าบอกเลาของทานนบมฮมมดซงกลาวกนวาไดรบทราบโองการของพระอลลอฮโดยตรงในลกษณะเปดเผยโองการ (วะฮย) หรอโดยผานเทวทตคอทานญบรลบาง เพอใหใชเปนธรรมนญในการด าเนนชวตของมสลมทวโลก มสลมทกคนถอวา คมภรอลกรอานเปนสงศกดสทธทจะตองแสดงความเคารพอยางเครงครด เพราะทกตวอกษรทกค าเกดจากการเปดเผยของพระเจา เปนเทวบญชาของพระเจา และเปนพระวจนะทบรสทธของพระเจาทไมมใครจะสงสยดดแปลงแกไขได

40

คมภรอลกรอานนไดมการรวบรวมบนทกไวดวยภาษาอาหรบ เปนรปเลมอยาง

สมบรณครงแรกหลงจากททานนบมฮมมดสนชวตแลว 6 เดอน ลกษณะการบรรจเนอหาในคมภรอลกรอานแบงออกเปน ซเราะห หรอ บทม 114 บท (หรอจะเรยกวา บรรพ กได) แตละบทประกอบดวย อายะห หรอโองการ มทงหมด 6,666 โองการ (หรอจะเรยกวา วรรค กได) จ านวนโองการของแตละบทจะมเทากน ถาคดเปนค าทงหมดในคมภรมจ านวนนบได 77,639 ค า แตละบท (ซเราะห) จะมชอหวขอก ากบและบอกวา ทรงสงขอความมา ณ ทไหน กลาวคอทเมองมกกะฮหรอเมองมะดนะฮ

ในสมยตอมา นกปราชญมสลมไดน าเอาซเราะหทงหมดในคมภรอลกรอานมาแบงเปน 30 บท แตละบทมความยาวใกลเคยงกน เรยกวา ญซฮเพอใหมสลมผมศรทธาไดใชอานวนละบทในระหวางถอศลอดในเดอนเราะมะฎอนครบ 30 วน 30 บท พอด ปจจบนนคมภรอลกรอานไดรบการแปลเปนภาษาตางๆ เกอบทกภาษา และแพรหลายไปทวโลก รวมทงฉบบภาษาไทย

เนองจากคมภรอลกรอานเปนโองการทพระเจาประทานใหมนษยจงถอไดวาเปน

คมภรศกสทธจะแกไขเพมเตมหรอตความไมได จะตองรกษาขอความไวในสภาพเดมตลอดไป คมภรอลกรอานยงไมเคยผานการสงคายนาใดๆ เลย ขอความและภาษาทใชยงคงสภาพเดมทกประการ

กลาวโดยยอ เนอหาในคมภรอลกรอานใหความรทงทเปนวชาการ การด ารงชวต

และกฎเกณฑความประพฤต และบทบญญตในศาสนาอสลามทมสลมทกคนตองถอปฏบตตามประกอบดวยภาคทฤษฎ คอ หลกศรทธา 6 ประการและภาคปฏบตคอหลกปฏบต 5 ประการ

2. อล ฮะดส นอกจากมสลมจะถอวาพระคมภรอลกรอานเปนธรรมนญสงสดในการด าเนนชวต

แลว ยงถอวา อล ฮะดส เปนแบบแผนในการประพฤตปฏบตอนดงามอกดวย อล ฮะดส เปนโอวาทและจรยวตรตางๆ ของทานนบมฮมมด ซงสาวกของทานเปนผรวบรวมไวการรวบรวมนมอยหลายครง แตมสลมสวนใหญถอวา อล ฮะดส ทรวบรวมข นในสมยคอลฟะห อะบาชด ประมาณ ค.ศ. 875 เปนฉบบทแทจรงอล ฮะดส มฐานะเปนค าสอนและบทอธบายพระคมภรอลกรอาน จงไมมความส าคญและความศกดสทธเทยบเทาพระคมภรอลกรอาน เนอหาของ อล ฮะดส อาจสรปได 5 ประการดงน

41

1) เนอหาทแสดงอปนสยของทานนบมฮมมด เพอใหเปนแบบอยางแกมสลมทวไป เชน ไมทะนงตน ไมถอตว ไมสบประมาทผยากไร มความละอายทจะขดพระบญชาของ พระเจาและรกสนตภาพ เปนตน

2) เนอหาทแสดงจรรยาบรรณตามหนาทตอบคคลผใกลชด เชน บดา มารดา ครอาจารยและมตรสหาย เปนตน

3) เนอหาทแสดงมารยาททางสงคม เชน การกนดม การรวมประชม และการเขาไปสศาสนสถาน (มสญด) เปนตน

4) เนอหาทแนะน าใหส ารวมตนเพอมใหตองรบโทษทางศาสนา 5) เนอหาทแนะน าใหพฒนาคณธรรมใหเกดขนในตน เพอจะไดรบพรจากพระเจา

แนวการประพฤตปฏบตทบญญตไวในพระคมภรอลกรอานและในอล-ฮะดส นนแบงไดเปน 5 ประเภท คอ

1) วาญบ หมายถง การปฏบตทผปฏบตจะไดรบรางวล แตจะถกลงโทษหากละทง เชน การควบคมจตใจใหมคณธรรมและบรสทธ เปนตน

2) ซนนะห หมายถง การปฏบตทผปฏบตจะไดรบรางวล แตไมถกท าโทษหากละทง เชน การอานพระคมภรอลกรอาน เปนตน

3) ฮะรอม หมายถง การปฏบตทผปฏบตจะถกลงโทษ และจะไดรบรางวลหากงดเวน เชน การดมสรา เปนตน

4) ญาอช หมายถง การปฏบตทผปฏบตจะไมไดรบรางวล หรอไมถกลงโทษหากงดเวน เชน การสมรส เปนตน

5) มกรห หมายถง การปฏบตทผปฏบตจะไดรบรางวลเมองดเวน แตกไมถกลงโทษหากจะปฏบต เชน การสบบหร เปนตน

หลกค าสอนส าคญ หลกค าสอนส าคญของศาสนาอสลาม แบงออกเปนสวนใหญๆ ได 2 สวน คอ 1. หลกศรทธา หรอความเชอในศาสนา หลกความศรทธา เรยกวา อมาน เปนหลกค าสอนทชาวมสลมทกคนจะตองเชอวาเปนความ

จรงแทและตองยดถออยางมนคง แมจะไมสามารถพสจนไดดวยประสาทสมผสกตาม โดยศาสนาอสลามไดแสดงหลกศรทธาไว 6 ประการ คอ

42

1) ศรทธาในอลลอฮแตเพยงพระองคเดยวดวยสจรตใจ ศรทธาทแทจรงของมสลมทมตอพระผเปนเจานนหมายถงการถวายทงกายและใจใหแกพระองค การปฏบตผดไปจากน ถอวาเปนบาปมหนตทมอาจยกโทษใหได มสลมทศรทธาตอพระผเปนเจาอยางแทจรงจะท าใหเขาละเวนจากการท าชว ท าแตความด มพลงใจทจะเผชญกบเหตการณตางๆ ไมวาจะดหรอราย การศรทธาตออลลอฮจงเปนหวใจของการเปนมสลม

2) ศรทธาในมลาอกะฮ ซงเปนเทพบรวารหรอเทวทตของพระเจาเปนผท าหนาท

เปนสอระหวางอลลอฮกบมนษย มจ านวนมากมายสดจะประมาณได เทาทมระบชอและหนาทเฉพาะกมอย 10 มลาอกะห เชน ยบรออล มกาฮล อสรออล เปนตน มหนาทสนองพระบญชาอลลอฮแตกตางกนออกไป

3) ศรทธาในบรรดาศาสนทตหรอผเทศนาทงหลาย เรยกวา รสล ทไดลวงลบไป

แลว และทานนบมฮมหมดเปนรสลคนสดทาย หลงจากทานแลวกไมมนบ ไมมรสลอกศาสนาอสลามจ าแนกศาสนทตหรอผรบโองการจากพระเจาใหน าบญญตของพระองคมาสงสอน ชแนะแกมวลมนษยดวยกน ในแตละยคแตละสมยออกเปน 2 ประเภท คอ

3.1) ผไดรบมอบหนาทใหปฏบตตนเปนแบบอยางทดตามบทบญญตของพระเจาเพยงอยางเดยวเทานน ศาสนทตประเภทนเรยกวา นบ

3.2) ผไดรบมอบหนาทใหปฏบตตนเปนแบบอยางทดตามบทบญญตของพระเจา และท าการเผยแผบทบญญตนนแกมวลมนษยชาตทวไปดวย ศาสนทตประเภทนเรยกวา รสลหรอ สล ชาวมสลมเชอกนวา ทานนบมฮมมด เปนทงนบและรสล เพราะเปนแบบอยางทดตามบทบญญตของพระอลลอฮ และเปนผเผยแผบทบญญตนนแกมนษยชาตดวย

4) ศรทธาในพระคมภรโดยใหศรทธาในความถกตองแตดงเดมของคมภรทงหลาย

ของ นบองคกอนๆ และศรทธาในคมภรอลกรอานซงเปนคมภรสดทายซงไมมผใดสามารถประพนธเยยงนนไดแมแตมาตราเดยว

5) ศรทธาในวนพพากษา โดยชาวมสลมจะตองมความศรทธาวา โลกนมวน

แตกดบจะมโลกใหมและระบบใหมเกดขนอก ซงไมมผใดรวาจะเปนเชนใดและเมอใดมนษยจะถกใหฟนขนรบโทษและรางวลตามกรรมของตน มสลมผศรทธาในวนพพากษาและสรางสมความดไวมากจะไดไปสโลกหนาและไดพบกบชวตนรนดร

43

6) ศรทธาในการก าหนดของพระเจา วาทกสงทกอยางในจกรวาลอยภายใตการก าหนดของพระเจาทงสน แตการกระท าของมนษยนนอยทเจตนาและการตดสนใจของมนษยเอง

2. หลกปฏบต หรอหนาทในศาสนา หลกปฏบตเรยกวา อบาดะหชาวมสลมทกคนจะตองถอเปนหนาทและเปนกจวตรอนจะ

ขาดมไดซงการปฏบตนนแบงออกเปน 5 ประการ ดงน 1) การปฏญาณตน การเปนมสลมคอการปฏญาณดวยดวยความจรงใจวา ไมมพระเจาอนใดนอกจาก

อลลอฮ และมฮมหมดเปนรสล (ศาสนทต) ของอลลอฮ เพราะผใดกตามไดนมาซ ถอศลอด หรอไดไปบ าเพญหจญ แตไมมศรทธาในอลลอฮและรสลของพระองคอยางแทจรง การงานของผนนกไมมผลแตประการใด เพราะขาดรากแกว และการยดมนในค าปฏญาณอยางเดยว โดยไมแสดงออกดวยการกระท านนกไมใชหลกการของอสลาม

การปฏญาณตนจงเปนความศรทธาในขอแรกทส าคญมาก เปรยบเสมอนกระโจม

ทตองมเสาเอกค าอยตรงกลาง สวนอกสเสานนเปนหลกยดเหนยว ตามหลกปฏบตทง 5 ประการ บางคนกปฏบตไดครบถวน บางคนกหยอนยาน แตถาผใดละทงหลกเอกเมอใดกเปนอนหมดสนกน เสมอนวากระโจมนนตองยบลงมาทนทฉนนน

2) การนมาซ ค าวา นมาซ เปนภาษาเปอรเซย ในภาษาอาหรบเรยกวา อศ-เศาะลาฮ ชาวไทย

มสลมเรยกวา ละหมาด เปนการแสดงความเคารพตอพระเจา เปนการปฏบตเพอแสดงความภกดตอพระเจา เปนหลกการทสรางความมระเบยบวนย ขจดกเลสและสรางความเปนอนหนงเดยวกนในประชาคมมสลม

การนมาซในวนหนงม 5 เวลา คอ เวลารงเชากอนตะวนทอแสง เวลากลางวน เวลา

คลอยบาย เวลาพลบค าเมอพระอาทตยตกลบดวงไปแลว และเวลากลางคนซงเปนเวลาทมนษยก าลงอยในความสขสบายจากการนอนหลบ ในเวลาทก าลงสาละวนกบธรกจ กบการรนเรงหรรษาและกบการพกผอนนเองทศาสนาอสลามก าหนดใหมสลมฉกคดและเสยสละเวลาเพยงเลกนอยเขาเฝาพระอลลอฮดวยการนมาซเพอการท าจตใหเปนสมาธ

44

การเขาแถวในการนมาซนนแสดงถงความมระเบยบวนย การกมเปนการคารวะ และการกราบเปนการนอบนอมอยางสงสดทมนษยจะพงกระท าได อรยาบถตางๆ ในการนมาซจงเปนการแสดงออกถงการเคลอนไหวทนอบนอมทสดอนมนษยพงมตอพระเจา ดงนน จงหามการนมาซเพออวดอาง หรอหามการนมาซแบบเนอยๆ ไมตงใจ กระท าพอเปนพธอยางเสยไมได

3) การถอศลอด การถอศลอด เรยกในภาษาอาหรบวา อศ-เศาม หรอ อศ-ศยาม หมายถง การเวน

จากการกน ดม การรวมประเวณตงแตรงสางจนถงพลบค า ในทางปฏบตยงหมายถง การหามพดเทจ นนทา คดโกง ดสงลามก ใหอดกลนความโกรธ ใหมความอดทน และพดด ท าด มจตใจผองแผว เออเฟอเผอแผ การถอศลอดตามหลกการของศาสนาอสลามไมใชเพออดอาหารอยางเดยว แตตองงดเวนอกหลายขอพรอมทงฝกจตใหเขมแขง

มสลมชายหญงทกคนทบรรลนตภาวะ คอ มน าอสจหรอมประจ าเดอนแลวตองถอ

ศลอดในเดอนเราะมะฎอน ตามปฏทนทางจนทรคตอนเปนเดอนทเกาของฮจญเราะฮศกราชบางปกม 29 วน บางปกม 30 วน นอกจากเดอนเราะมะฎอนแลว มสลมจะถอศลอดในวาระอนๆตามสมครใจกได

ผทไดรบการยกเวนไมตองถอศลอด คอ กรรมกรผท างานหนก เชน นกประดาน า

กรรมกรในเหมองถานหน ทหารทออกสนามรบ คนแกทไมสามารถถอศลอดได คนปวย สตรทมรอบเดอน หญงพกฟนหลงจากการคลอดบตร เปนตน ผทขาดการถอศลอดทงๆทตนสามารถถอไดนนตองถอชดใชในเดอนอนของรอบ 11 เดอนนน สวนคนแกกใหไถภาระของตนโดยการใหอาหารแกคนขดสนยากจนคนละ 1 มอในแตละวนทขาดการถอศลอด

ในระหวางการถอศลอดตงแตเชาจนพลบค า จะดมน าไมได แตใหกลนน าลาย

ตนเองได พดเทจไมได เพราะท าใหจตใจมวหมอง หามลกขโมย หามดสงลามกหรอพดจาลามก ลวนลามทางชสาวดวย เมอถอศลอดครบเดอนเราะมะฎอนแลวใหบรจาคทานเปนขาวหรอเงนแทนสมาชกทกคนในครอบครวแกคนยากจนขดสน กอนจะนมาซอดซงถอวาเปนวนตรษและใหกระท าได 3 วนลวงหนา ถาบรจาคหลงจากนมาซอดแลว ถอวาเปนทานอาสา (การบรจาคทานทวๆไป) ไมใชทานตามบทบญญต

45

ในเดอนเราะมะฎอน มสลมทวโลกจะอยในภาวะเดยวกนแหงการถอศลอด กลาวคอ การเวนความชว สงเสรมการท าความดและเสรมสรางพลงจตขอตนใหชนะอ านาจฝายต า

4) การจายซะกาฮ ซะกาฮ แปลวา ท าใหงอกเงยขน การขดเกลากเลสท าใหจตใจผองแผว เปนการจาย

ทานตามขอบญญตของศาสนาอสลาม นอกเหนอจากการบรจาคทานทวๆ ไปซงเรยกวา ทานอาสา ซะกาฮ ตองจายจากเงน ทรพยสน ธญญาหารทมเกนพกดและอยในครอบครองครบหนงปหรอตามฤดกาลของธญพชบคคลทมสทธรบซะกาฮม 8 ประเภท คอ

(1) คนยากจน (2)คนขดสนไดแก ผมอาชพ มรายได แตไมเพยงพอกบการใชจายจรง (3) เจาหนาทในการเกบจดการและจายซะกาฮซงไมมอาชพอนและยากจนเชนกน (4) ผทโนมมารบนบถออสลาม แตยากจนหรอถกญาตตดขาด (5) ทาสทตองการทรพยไปไถตวเองใหเปนอสระ มสทธรบซะกาฮเพยงเทาทจะ

น าไปไถตวเอง (6) ผเปนหนจากการประกอบอาชพทสจรต มสทธรบซะกาฮเพยงเทาทเปนหน (7) ในแนวทางพระเจา หมายถง เพอสวนรวมหรอแมแตในการสงคราม รบซะกาฮ

เพยงคาใชจายระหวางด าเนนการ (8) ผเดนทางซงตกคางในตางแดนและหมดความสามารถจะเดนทางตอไปได

มสทธรบซะกาฮไดเพยงคาใชจายทจ าเปน บคคลผมรายไดครบหนงปเมอมเงนเหลอเกนจากการใชจายตามอตภาพแลว ตอง

จายรอยละสองครงจากยอดเงนตนแกองคการท ม เจาหนาทตรวจสอบ เกบและจายซะกาฮ (บยตลมาล) เชน นาย ก มเงนเดอน 15,000 บาท นาย ก มครอบครวใชจายเดอนละ 10,000 บาท นาย ก ตองจายซะกาฮจากเงนตน 180,000 บาท เปนเงนปละ 4,500 บาทแกบยตลมาล เปนตน

ผใดไมจายซะกาฮ เมอมรายไดซงจ าตองจาย ศาสนาอสลามถอวาทรพยสนทผนน

หามาไดยงไมสะอาด อยางไรกตาม รายไดนนจะตองไดมาโดยชอบธรรม ไมใชจากการขโมยปลนหรอคดโกง ไมใชจากการพนนหรอการคาขายทตองหาม เชน คาของมนเมา คาประเวณ เปนตน

ความประสงคหลกของการเกบและจายซะกาฮนนกเพอเอาทรพยจากคนมงมในจ านวนนอยทสมควรไปแจกจายแกคนยากจนขดสนซงรวมอยใน 8 ประเภท ดงกลาวแลวขางตน

46

5) การบ าเพญฮจญ การบ าเพญฮจญ คอ การเดนทางไปปฏบตศาสนกจทนครมกกะฮ ประเทศ

ซาอดอาระเบย ในเทศกาลฮจญ เรมตงแตวนท 8 ถงวนท 12 เดอนท 12 ของฮจญเราะฮศกราช โดยมากหลงจากน นผไปบ าเพญฮจญจะเดนทางไปทนครอล-มดนะฮ เพอเยยมชมและนมาซทมสยดนะบะวยดวย

การบ าเพญฮจญในสถานทและชวงเวลาทก าหนดไวน นเปนมหาสมาคมแหง

มนษยชาต ผมความสามารถจะเดนทางไปถงได คอ มรางกายแขงแรง มทรพยส าหรบการเดนทางไปกลบ ถาไมไดอยตามเงอนไขนกไมตองไปบ าเพญฮจญ

ผชายนงเพยงผานงและสวมผาพนกายทไมมรอยเยบรวมเพยงสองผนทเปนสขาว

เทานน เรยกวาชด อหรอม หามใชผายอมสใดๆ สวนผหญงใหนงผานงสวมเสอคลมกาย คลมศรษะ เปดไดเฉพาะใบหนา ฝามอและขอเทา ใชไดเฉพาะผาสขาวหรอสด าเทานน ทงชายและหญงจะใชผาไหมแพรพรรณไมได ตางเวยนรอบหนอล-กะอบะฮ จากซายไปขวาเจดรอบ แลวไปเดนบางวงเหยาะๆ บางระหวางเนนเขาอศ-เศาะฟาและอล-มรวะฮซงอยใกลๆ กนอกเจดรอบ ใหนมาซทลานของอล-กะอบะฮแลวกลบทพก หามสวมหมวกหรอคลมศรษะ แตใหกางรมกนรอนได หามสวมรองเทาหมสน แตสวมรองเทาแตะได หามเกยวพาราสกน ดาทอ ขโมย ทะเลาะเบาะแวงหรอท ารายรางกายกน คนแกทวงไมไดจะนงแครหรอรถเขนกไดดงน น การบ าเพญฮจญจงเปนหลกสตรส าหรบเสรมสรางใหเปนคนดอยางแทจรง ทสรางความเปนอนหนงอนเดยวกนของชาวมสลม 1,000 ลานคน

วนทส าคญทสดของการบ าเพญฮจญ คอ การชมนมกนททงอะเราะฟะฮในเวลา

กลางวนของวนท 9 เดอน 12 ผใดกตามทไดปฏบตขอบญญตตางๆของการบ าเพญฮจญ แตไมไดไปชมนมในวนดงกลาว ณ ทงอะเราะฟะฮ ถอวาผนนไมไดบ าเพญฮจญ ใกลๆ กบหนอล-กะอบะฮมบอน าซมซบส าหรบดบกระหายซงมน าไหลตลอดมาหลายพนปแลว ผทไดบ าเพญฮจญครงแรกนนถอวาไดกระท าตามศาสนาบญญต สวนจะไปบ าเพญอกกครงจากนนนถอวาเปนการอาสา

หลกการทง 2 น เปนพนฐานอนจ าเปนส าหรบผนบถอศาสนาอสลามทกคนทงทสบทอด

จากบดามารดามาแตเดม หรอเพงเขารบใหมกตาม จะตองศกษาใหเขาใจโดยถองแทและประพฤตปฏบตอยางตอเนอง

47

ขอหามในศาสนาอสลาม ศาสนาอสลามมขอหามทเปนหลกใหญๆ ดงตอไปน 1) หามตงภาคหรอน าสงอนขนเทยบเคยงพระเจา เชน การยดมนถอมนตอเงนตรา ชอเสยง

วงศตระกล เกยรตยศ ประเพณ เหนอการยดมนตอพระเจา 2) หามกราบไหวบชา รปปน วตถ ตนไม กอนอฐ กอนหน ดวงอาทตย ดวงจนทร แมน า

ภเขา ผสางเทวดา เพราะในศาสนาอสลามไมมเจาทเจาทาง ดงนน จงหามเซนไหวสงใดๆ 3) หามเชอดวง หามผกดวง หามดหมอ หามเชอโหร หามการเสยงทาย หามถอโชคลางและ

ใชเครองรางของขลง 4) หามเลนการพนนทกชนด หามเสยงทาย เสยงโชค หามแทงมา แทงหวย เปนตน

5) หามกนสตวทตายเอง สตวทมโรค เลอดสตวทกชนด สกร สนข หามกนสตวทถกน าไปเซนไหว สตวทถกรดคอตายโดยทไมเชอดใหเลอดไหล สตวทเชอดโดยมไดกลาวนามของอลลอฮ หามกนสตวทมลกษณะอนนารงเกยจ สตวทมเขยวหรอทดราย เชน เสอ จระเข สตวทตะปบสตวอนกนเปนอาหาร เชน เหยยว กา

6) หามเสพสงมนเมาทกชนด เชน เหลา เบยร กระแช กญชา ยาฝน อะไรกตามทเสพเขาไปแลวมนท าอนตรายตอรางกาย เปนสงตองหามท งสน นกปราชญมสลมบางกลมมความเหนวา แมกระทงบหรกเปนสงตองหามเหมอนกน

7) หามผดประเวณไมวาจะดวยความยนยอมหรอสมครใจทงสองฝายกตาม ขอหามในเรองการผดประเวณนอสลามไมไดหามการผดประเวณอยางเดยว แตยงหามการตดตอสมพนธทจะชกน าไปสการผดประเวณดวย เชน การคบหากนระหวางเพศนนจะตองมขอบเขตจ ากด หามสงสงเกนขอบเขตแมวาจะเปนเครอญาตกตาม

8) หามฆาสงมชวตทกชนด โดยไมมเหตผลตามทศาสนาก าหนดไว 9) หามประกอบอาชพทไมถกตองดวยศลธรรมหรออาชพนนจะน าคนไปสหายนะ เชน

ตง ซองโสเภณ ตงโรงเหลา บาร อาบอบนวด ปลอยเงนกโดยวธเกบดอกเบย รบซอของโจรและเปดสถานเรงรมยทกชนด

10) หามบรโภคอาหารทหามาไดโดยไมชอบธรรม 11) หามกกตนสนคา จนราคาสนคาขนสงแลวน าสนคาออกมาขาย 12) หามใสรายปายส นนทาหรอกระท าการใดๆ ทจะสรางความเดอดรอนตอตนเอง

เพอบาน สงคม และประเทศชาตทงหมดทกลาวมาขางตนนเปนขอหามหลกใหญๆในอสลาม นอกจากนแลวยงมขอหามอนๆทไมสามารถน ารายละเอยดทงหมดมากลาวได

48

ศาสนาอสลามในปจจบน มผ นบถอมากเปนอนดบ 2 รองจากศาสนาครสตโดยม ศาสนกชนกวา 900 ลานคน ผนบถอศาสนาอสลามสวนใหญจะอยในประเทศตางๆ แถบตะวนออกกลาง และในทวปแอฟรกา สวนทวปเอเชยกมมากในประเทศปากสถาน บงคลาเทศ อนโดนเซย และมาเลเซย จ านวนมสลมเพมขนเรอยๆ เพราะความเขมงวดในสงคมมสลมทไมยอมใหคนในออกแตใหคนนอกเขา อยางเชน หามแตงงานกบคนตางศาสนา สวนคนตางศาสนาจะมาแตงงานกบมสลมไดแตตองเปลยนเปนมสลมเสยกอน

ประเทศมสลมเหลานจะคอยชวยเหลอกนรวมมอกนในดานตางๆ ในเมอมปญหากบ

ประเทศตางศาสนา ตลอดทงมทรพยากรธรรมชาตมาก เชน น ามน แกส และ แรธาตตางๆ เปนตน จนกลายเปนฐานเสยงส าคญเสยงหนงบนเวทโลก แตทวาภายในประเทศทนบถอศาสนาอสลามเอง ยงขาดความเปนเอกภาพ ทะเลาะกน แบงแยกเปนคาย และเปนนกายตางๆ มากมายยงกวานกายในศาสนาใด และยงไมมองคกรทจะสามารถประสานรอยราวนไดอยางมประสทธผล จะเหนไดจากประเทศอรกและประเทศอหรานซงกนบถอศาสนาอสลามดวยกนและเปนนกายเดยวกน แตกมาท าสงครามกนเปนเวลานานตดตอกนถง 8 ป ตงแต พ.ศ. 2523 ถง พ.ศ. 2531 ตองสญเสยชวตผคนมากมายและทรพยสนมหาศาล และหลงจากเลกรบกนแลว เพราะการไกลเกลยของสหประชาชาต ประเทศอรกกไดบกยดประเทศคเวต ซงเปนประเทศมสลมเชนกนอก โดยอางวาเปนจงหวดหนงของตน รอนถงสหประชาชาตอนมสหรฐอเมรกาและสมพนธมตรเปนตวแทนชวยกนตอบโตจนประเทศอรกยอมจ านน เหตการณครงนกท าใหประอรกและประเทศคเวต ตองสญเสยชวตผคนและทรพยสน มากมายเชนกน เพราะฉะนน แมศาสนาอสลามจะมศาสนกชนมาก แตกเปนการรวมตวอยางหลวมๆ เทานน อกทงปจจบนโลกกก าลงเจรญกาวหนาทางวทยาการและเทคโนโลย อกทง อารยธรรมตะวนตกก าลงไหลบามาสประเทศตางๆ อยางรนแรง มอทธพลสงผลใหมสลมไมนอยคอยเปลยนแปลงชวตของตนใหม คลายความเขมงวดเปนมสลมดงเดม กลายเปนมสลมใหมมากขนทกทกยงทวความแตกแยกในศาสนาอสลามเอง

2.5 ภมหลงของผเขยน

นางร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาค นามปากกา โสภาค สวรรณ ปจจบนอาย 70 ป เกดวนท 18 สงหาคม พ.ศ.2487 เปนบตรของเอกอครราชทตสนทร สวรรณสาร และนางจ านรรจ (วสนตสงห) สวรรณสาร ทโรงพยาบาลจฬาลงกรณ กรงเทพมหานคร สมรสกบนายแพทยมงคล ศรโสภาค มบตรสาว 3 คน ชอ ชดศภางส อภรมยรช และ นทสรวง

49

ประวตการศกษา เมออายได 5 ขวบ ร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาคไดตดตามบดาและมารดา ซงเดนทางไปรบราชการ ณ สถานเอกอครทตไทย ประจ ากรงยางกง ประเทศพมา เปนเวลา 4 ปครง ไดเขาศกษาจนจบชนประถมศกษา จากนนกลบมาศกษาในระดบมธยมศกษาทกรงเทพมหานคร สามารถสอบเทยบช นมธยมศกษาปท 8 ของกระทรวงศกษาธการได จงเรยนเพยงป เดยวกไดรบประกาศนยบตรมธยมศกษาปท 8 แลวไดตดตามบดาซงไปรบราชการในตางประเทศ ไดเขาศกษาในมหาวทยาลยทกรงเวยนนา ประเทศออสเตรยจนจบปรญญาตร มวฒการศกษาตามล าดบดงน

พ.ศ. 2492-2493 ส าเรจการศกษาระดบประถมศกษา ท St.John's School, Rangoon,Burma. พ .ศ . 2494-2496 ส า เร จ ก า ร ศ ก ษ า ร ะ ด บ ป ร ะ ถ ม ศ ก ษ า ท Methodist English

School,Rangoon, Burma พ.ศ. 2496-2501 ส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษาปท6 ทโรงเรยนอสสมชญคอนแวนต

กรงเทพฯ (ไดผานเลอนชน 1 ครง) พ.ศ. 2501-2502 ส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษาปท 8 ทโรงเรยนเซนตโยเซฟ คอนแวนต

กรงเทพฯ พ .ศ . 2502-2503 ส าเรจการศกษา Dolmetscher und-Uebersetzer Eakul-TAT. (ลามและ

แปล) ณ มหาวทยาลยเวยนนา ประเทศออสเตรย พ.ศ. 2504-2507 ส าเรจการศกษา Bachelor of Science ณ สถาบนการดนตรและศลปะ

Music Therapy มหาวทยาลยเวยนนา ประเทศออสเตรย ไดเกยรตนยมอนดบ1 ร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาคเปนนกศกษาไทยคนแรกและคนเดยวทส าเรจการศกษา

ระดบปรญญาตรจากสถาบนการดนตรและศลปะ มหาวทยาลยเวยนนา ประเทศออสเตรย ซงมชอ เสยงแหงหน งของโลก หรอ Akademie Fur Musik und Dar-Stellende Kunst, University of Vienna,Austria ตามบนทกรายงานจากหนงสอ Jahres Bericht, Student jahre 1955 – 1956 และ 1964 –1965 พมพโดย มหาวทยาลยเวยนนา ประเทศออสเตรย

มหาวทยาลยแหงน คอสถาบนทางดนตรทถวายพระเกยรตต าแหนงสมาชกกตตมศกดของ

มหาวทยาลยและสถาบนดนตรแหงกรงเวยนนาแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช เมอครงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ไดเสดจ พระราชด าเนนเยอนประเทศออสเตรยอยางเปนทางการเมอวนท 29 กนยายน ถง 5 ตลาคม พ.ศ.2507 นบเปนการถวายพระเกยรตสงยง เนองจากในเวลาหลายรอยปมผไดรบเกยรตนเพยง 17 คนเทานน

50

ร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาค เปนนกศกษาไทยคนแรกแหงภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใตทส าเรจการศกษาดานวชา Music Therapy สาขาจตเวชและปญญาออน (Psychiatric and Mental Retar-DED Music Therapist) และเขาท างานทกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข ประเทศไทยมประวตการท างานอนนาภาคภมใจ ดงน

- หวหนาแผนก Music Therapy แหงแรกและแหงเดยวในประเทศไทย ระหวาง พ.ศ.2510-2516โรงพยาบาลศรธญญา กองสขภาพจต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข กรงเทพฯ

- ทปรกษาดาน Music Therapy โรงพยาบาลปญญาออน (ตามทเรยกขณะนน) กรงเทพฯ - อาจารยพเศษ วชา Music Therapy สาขาจตเวช โรงเรยนผชวยพยาบาล โรงพยาบาล

ศรธญญา กองสขภาพจต กรมการแพทย กระทรวงสาธาณสข กรงเทพฯ - ผ แทนรฐบาลไทย น าผลงานการรกษาและบ าบดผ ปวยทางจตเวช โรงพยาบาล

ศรธญญาไปแสดงปาฐกถาพรอมภาพยนตรประกอบบทบรรยายเรอง “Music Therapy in Thailand ณ การประชมใหญ The World Congress of Psychiatry กรงเวยนนาประเทศออสเตรยในป พ.ศ.2512 โดยเขยนบทค าบรรยายภาพยนตรเอง เมออาย 23 ป

- บรรยายเรอง Music Therapy ออกอากาศสดทางสถานโทรทศนกองทพบก สนามเปาในปเดยวกน โดยมผ สมภาษณน าผลงานและภาพยนตรทแสดง ณ กรงเวยนนา ไปบรรยายให อธบดกรมการแพทยและผอ านวยการกองสขภาพจตชมและฟงทกระทรวงสาธารณสขเชนกน

ร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาค ยงไดท างานวจยเรองการใชดนตรและ Music Therapy

ชวยในการวนจฉยโรคของแพทยทางจตเวชและระบบประสาท Psychiatry และ Neurology โดยใชผปวยทแพทยสงมาปรกษาทงหมด 200 กวาราย สามารถแยกอาการปวยวาเปนโรคทางจตเวชหรอระบบประสาท (Psychotic หรอ Organic) ไดถกตองถง 197 รายดวยกน นอกจากนไดเขยนบทความตพมพในวารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย และวารสารกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสขหลายบทความ

การสรางสรรควรรณกรรม ร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาค หรอนามปากกา โสภาค สวรรณเรมเขยนเรองสนเรอง

แรกเมอพ.ศ.2498 มอาย 11 ป สงไปยงหนงสอพมพรายวนสารเสร ซงเปดการประกวดผลงานเขยนเรองสนเยาวชน วย 10 – 15 ป ไดรบรางวลชนะเลศ และเงนรางวล 20 บาท จากนนเขยนนยายใหเพอนนกเรยนในช นมธยมทโรงเรยนคอนแวนตอาน เมอ พ.ศ. 2504 อาย 16 ป เขยนสารคดทองเทยวกรงเวยนนา ประเทศออสเตรย 5 ตอน สงไปท อนสาร อ.ส.ท. คณหญงคณตา เลขะกล

51

ผเปนบรรณาธการพจารณาใหลงพมพตอมาใน พ.ศ. 2507 เขยนสารคดชด “การเสดจพระราชด าเนนเยอนสหพนธสาธารณรฐออสเตรยอยางเปนทางการ” ระหวางวนท 29 กนยายน ถง 5 ตลาคม 2507 ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ แหงประเทศไทย ไดลงพมพในอนสาร อ.ส.ท. เชนกน พ.ศ. 2508 ขณะอาย 20 ป เขยนเรองสน “เสยงกระซบจากรมหาด” สงไปยงนตยสารสตรสาร ซงมคณนลวรรณ ปนทองเปนบรรณาธการ หลงจากลงพมพแลว บรษทเชลลแหงประเทศไทยขอซอลขสทธเรองสนเรองนไปท าละครวทย ออกอากาศทวประเทศ ไดเงนสมนาคณ 500 บาท และเตาแกสหวคเปนของขวญพเศษหลงจากนนไดสงเรองสนประมาณ 10 กวาเรอง ไปทยอยลงพมพในนตยสารสตรสาร ในพ.ศ. 2509 อาย 21 ป เรมเขยน นวนยายเปนครงแรก โดยเขยนพรอมกนทเดยว 2 เรอง คอ ตะวนลบฟา สงไปลงนตยสารสกลไทย ซงมสภทร สวสดรกษ เปนบรรณาธการ และเรอง เกนร มายร ลงพมพในนตยสารสตรสาร หลงจาก ตะวนลบฟา รวมเลมครงแรกโดยส านกพมพคลงวทยา มผสรางภาพยนตรขอซอลขสทธและยกกองถายไปถายท าภาพยนตรในสหรฐอเมรกา

ใน พ.ศ. 2512 หลงจากสมรสแลว ไดกลบมาเขยนนวนยายอก คอ ฟาจรดทราย ลงพมพใน

นตยสารสตรสาร และเขยนเรอง รกเร ใหนตยสารขวญเรอนรายปกษซงม พนดา ชอบวณชชา เปนบรรณาธการหลงจากรบราชการมาเปนเวลา 7 ป โสภาค สวรรณ ไดลาออกจากราชการ เดนทางไปพ านกทสหรฐอเมรกากบนายแพทยมงคล ศรโสภาค คสมรส ซงเดนทางไปท างานทนน ตลอดเวลาทท าหนาทแมบานอยทสหรฐอเมรกา โสภาค สวรรณเขยนนวนยายสงมาลงพมพในนตยสารชนน าอยางตอเนอง ปจจบนมงานประพนธทไดตพมพในนตยสารและรวมเลมแลวทงหมดประมาณ 100 เรอง มแนวเรองตางๆ กน คอ แนวจตวทยา แนวไพรชนยายแสดงประวตศาสตร การเมอง วฒนธรรมตางถน แนวรกโรแมนตค แนวปญหาครอบครวและสงคม แนวประวตศาสตร แนวเหนอธรรมชาต สารคดทองเทยว และหนงสอส าหรบครอบครว และผ อานรนเยาวจากประสบการณของการเปนแมและเปนยาย ตวอยางบางสวนของงานเขยนมดงน

1. ไพรชนยาย - แนวเรองทะเลทราย/อาหรบ เชน ฟาจรดทราย เจาทะเลทราย เจาชาย ความลบบนแหลม

ไซไน จดหมายรกจากบามยน ฯลฯ - แนวเรองพมา เชน เกนร-มายร น าค า (รางวลนวนยายป 2530) สมพอหลวง ฯลฯ - ประเทศอนๆ เชน จสมนา-มาฮาล (อน เดย) สค รยา , ศขรน - เทวนตา(ศรลงกา)

ฟาสางท ดกคา (ปากสถาน) กระทอมไมไผ (จน) โกบ (จน) บาลาไลกา (รสเซย) ฯลฯ

52

2. นวนยายสะทอนการเมอง-การปกครอง การเมองของไทย เชน ปลากง หนงหนาไฟ (รางวลนวยายป 2526) การเมองของตางประเทศ เชน รกในแหลมบอลขาน ความลบบนแหลม ไซไน หมะสแดง

3. นวนยายแนวจตวทยา เชน เงาราห เงาพระจนทร งวราย ปมพศวาส ดาวหลงฟา ดวงยหวา ฯลฯ

4. นวนยายแนวสะทอนปญหาสงคม เชน สงครามดอกรก (เอดส) หนามดอกรก (ท าแทง) ทรายสามส (พอขมขนลก) นาดอกหญา (คาเดก) เสยนดอกงว (เมยนอย) ลมหวน (ปญญาออนจากการใหยา) โซสวาท (รบจางต งครรภ) รกในสายหมอก (คนตาบอด ) จนตปาต (นกขาวกบนกการเมอง) ฯลฯ

5. นวนยายองประวตศาสตรไทยทโดดเดน คอ สายโลหต ญาตกา ฯลฯ 6. นวนยายแสดงความเปนไทยในอดต เชน บษยน าทอง บานแกวเรอนขวญ บานเจาพระยา

ฯลฯ 7. น วน ย ายสะทอ น ส งค ม ชนบท เช น ป ล าก ง (หน ง ส อ อ าน น อก เวล าข อ ง

กระทรวงศกษาธการ) ทางชางเผอก ฯลฯ 8. นวนยายผ/เหนอธรรมชาต เชน เพลงพราย หอมกลนปารชาต ลกสาวพอมด ฯลฯ 9. นวนยายเกยวกบสตว เชน อสตา มายานา (มา) จ าปา คาล (ชาง) ฯลฯ 10. นวนยายรกประทบใจ เชน รกเร ทะเลสาบพระจนทร เกมกามเทพ ฯลฯ 11. สารคด / สารคดทองเทยว เชน จดหมายถงคณยาย สาวนอยไทยในเมองฝรง ฯลฯ รางวลและเกยรตคณทไดรบ 1. นวนยายเรอง “ปลากง” ไดรบรางวลจากคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต

กระทรวงศกษาธการ และไดรบคดเลอกเปนหนงสออานนอกเวลาวชาภาษาไทย ระดบมธยมศกษาตอนปลาย และมผน าเรองนไปสรางเปนภาพยนตร หลงจากลงตอนจบในนตยสารสกลไทยไมนาน

2. นวนยายองประวตศาสตรชาตไทยเรอง สายโลหต ไดรบเลอกโดยพระราชเสาวนยของ

สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ใหแปลเปนภาษาองกฤษ ใชชอวา “Heritage” เมอ พ.ศ.2539เพอพระราชทานแกพระราชอาคนตกะและผน าประเทศตางๆนวนยายเรองนมผน าไปสรางเปนละครโทรทศน ออกอากาศครงแรกทางทวสชอง 3 ครงท 2 ทางทวสชอง 7 และครงท 3 แพรภาพทางทวสชอง 3 เมอ พ.ศ. 2547 คณหญงบษยา สนทวงศ ณ อยธยา ไดประสานงานกบคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ขอลขสทธคดยอนวนยายเรองสายโลหต ภาคภาษาไทย และ Heritage ภาคภาษาองกฤษจดพมพเปนหนงสอสองภาษา เนองในวโรกาสท สมเดจพระนางเจา

53

สรกต พระบรมราชนนาถ เจรญพระชนมายครบ 6 รอบ เพอสนองพระราชกระแสททรงปรารถนาใหเยาวชนไทยไดเรยนรและซาบซงในประวตศาสตรของชาต และเหนคณคาของมรดกวฒนธรรมไทย กระทรวงศกษาธการอนญาตใหใชหนงสอเลมนในโรงเรยนพ.ศ. 2555 ส านกพมพคลงวทยาจดพมพนวนยายเรองสายโลหค ครงท 9

3. หนงสอส าหรบครอบครวและเยาวชนเรอง จดหมายถงคณยาย ซงเปนเรองจรงในชวต

การเจรญเตบโตของบตรสาวสามคนของโสภาค สวรรณ พมพรวมเลมโดยส านกพมพรวมสาสน ไดรบรางวลจากคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต กรมประชาสมพนธไดขอซอลขสทธงานประพนธชดนน าไปอานออกอากาศทางสถานวทยกระจายสยงแหงประเทศไทย

4. สถานวทยศกษาของกระทรวงศกษาธการ ไดขอลขสทธนวนยายหลายเรองของ โสภาค

สวรรณ ไปออกอากาศเปนละครวทย 5. นวนยายเรอง หนงหนาไฟ ปมพศวาส และน าค า ไดรบรางวลจากคณะกรรมการพฒนา

หนงสอแหงชาต กระทรวงศกษาธการ ในงานสปดาหหนงสอแหงชาต 6. ไพรชนยายเรอง ฟาจรดทราย ไดรบการเผยแพรโดยน าไปสรางเปนละครเวทแบบท

เรยกวาBroadway Musical โดย คณถกลเกยรต วรวรรณ ณ รชดาลย เธยรเตอร เมอ พ.ศ.2550 มรอบการแสดง 53รอบ ในเวลา 3 เดอนใน พ.ศ.2550 ฟาจรดทราย จงไดรบการพมพถง 4 ครงในปเดยว คอพมพครงท 16, 17,18, 19 ตดตอกนไป ขณะละครเปดรอบการแสดงใน 3 เดอน ทวสชอง7 โดยดาราภาพยนตร ของคณสยาม สงวรบตร ไดรบลขสทธน านวนยายเรองฟาจรดทราย ไปท าละครโทรทศน มก าหนดออกอากาศแพรภาพกอนปลายป 2556 ปจจบน นวนยายเรองฟาจรดทราย พมพเปนครงท 23 โดยส านกพมพรวมสาสน

7. มลนธราชสดา โดยศาสตราจารยเกยรตคณ พนพศ อมาตยกล กรรมการและเลขานการ

มลนธราชสดา ไดตดตอขอลขสทธนวนยายเรอง ลกสาวพอมด เพอผลตเปนหนงสอเสยง ส าหรบน าไปใชในการศกษาเลาเรยนของผพการทางสายตา โดยท าเปนหนงสอระบบเดซ

8. บรษทคมองต (ไทยแลนด) ขอลขสทธบางสวนจากนวนยาย สายโลหต มาใชใน

แบบฝกหดวชาการอานภาษาไทย เพอพฒนาความสามารถในการอานและท าความเขาใจของนกเรยน

54

9. การทองเทยวแหงประเทศไทยโดยคณเสร วงสไพจตร ไดขอลขสทธงานเขยนเรอง

“การเสดจพระราชด าเนนเยอนสหพนธสาธารณรฐออสเตรยอยางเปนทางการ” ของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ เมอวนท 29 กนยายน ถง 5 ตลาคม พ.ศ.2507 ซงเคยลงพมพในอนสาร อ.ส.ท. ไปรวมเลมในหนงสอ พระรมเกลาของชาวไทย ซงเปนหนงสอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ในโอกาสมหามงคลทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงครองสรราชสมบตครบ 50 ป

อนง เนองมาจากงานเขยนเรองน โสภาค สวรรณ หรอ นางร าไพพรรณ สวรรณสาร

ศรโสภาค ไดรบเกยรตใหเปนหนงในผเลาเรองพระอจฉรยภาพทางดนตรของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ฯ ซงจดท าเปนภาพยนตรประวตศาสตรยงใหญในหลายๆ ประเทศทเกยวของกบ พระราชประวต สถานทซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเคยเสดจฯเยอน รวมทงสมภาษณนกดนตรทมชอเสยงและเคยใกลชดพระยคลบาท

ภาพยนตรประวตศาสตรชดนคอ คตราชน เปนภาพยนตรเฉลมพระเกยรต มนายสมคร

สนทรเวชฯพณฯ รองนายกรฐมนตร ประธานคณะกรรมการเอกลกษณของชาต คณขวญแกว วชโรทย รองเลขาธการพระราชวงฝายกจกรรมพเศษและคณเสร วงสไพจตร ผวาการทองเทยวแหงประเทศไทย เปนคณะกรรมการด าเนนงาน กนตนาภาพยนตรเขยนบทและด าเนนงานถายท า

10. พ.ศ. ๒๕๕๔ สมาคมศษยเกาอสสมชญคอนแวนตไดคดเลอก ร าไพพรรณ สวรรณสาร

ศรโสภาค เปนบคคลดเดน หนงในผหญงแถวหนา สาขาวรรณศลป ไมเพยงแตร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาคจะเปนนกเขยนยอดนยมของนกอานคนไทย

เทานน หากแตยงมชอเสยงในตางแดนยงไดรบเชญไปบรรยายเรองงานวรรณกรรมรวมสมยของไทยใหแกสมาคม ตาง ๆ ในสหรฐอเมรกา และไดรบเชญจากสอมวลชนอเมรกนใหสมภาษณเรองการสรางสรรคนวนยายหลายครง ดงบนทกตอไปน

1. เดอนมกราคม ค.ศ.1978 หนงสอพมพรายวน The Grafton Record แหงเมอง

Grafton มลรฐนอรธดาโกตา ประเทศสหรฐอเมรกา โดย นาย John Strand ขอสมภาษณและตพมพเรองงานเขยนของโสภาค สวรรณ ภายใตหวขอ “Philosophies Are Abounding in Work by Local Female Author”

55

2. เดอนกมภาพนธ ค .ศ.1979 ร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาค รบเชญไปบรรยายใหสมาคมThe Graftion Business and Professional women's International เกยวกบหวขอเรองงานเขยนนวนยายไทย

3. เดอนมนาคม ค.ศ. 1979 นาย James Mc Cartney นกขาวหนงสอพมพรายวน The Granso Forks Herald, Grand Forks, มลรฐนอรธดาโกตา สหรฐอเมรกา สมภาษณร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาค ในหวขอเรอง “Grafton Woman is Famous Novelist in Thailand”

4. เดอนกรกฎาคม ค.ศ. 1979 บรรยายในงานประชมนกเขยนนานาชาตของสมาคมนกเขยน “The Author Society” เมองอนเดยนาโปลส มลรฐอนเดยนา สหรฐอเมรกา

5. เดอนกนยายน ค.ศ. 1979 บรรยายเรองงานเขยนนวนยายไทยท The Methodist Church เมองอนเดยนาโปลส มลรฐอนเดยนา สหรฐอเมรกา

6. เดอนตลาคม ค .ศ . 1979 สนทนาและบรรยายเรองงาน เขยนใหสมาคม The Women Employee's Club โรงพยาบาล La Rue Carrier เมองอนเดยนาโปลส มลรฐอนเดยนา สหรฐอเมรกา

7. เดอนกมภาพนธ ค .ศ .1980 รบเชญสมภาษณออกอากาศรายการสดของสถานโทรทศนอนเดยนาโปลส มลรฐอนเดยนา สหรฐอเมรกา สมภาษณโดย นาย Jim Gerrad เกยวกบงานเขยนนวนยายไทย (Live-Broad-Cast)

8. เด อ น กน ย ายน ค .ศ .1982 บ รรยายพ เศษ เร อ ง ง าน เข ยน ให ส ม าค ม The Metropolitan Dinner Club of Greater Jamestown มลรฐนอรธ ดาโกตา สหรฐอเมรกา

9. เดอนเมษายน ค.ศ. 1983 นาง Sibyl Olson นกขาวสมภาษณ ลงในหนงสอพมพรายวนThe Jamestown Sun ในหวขอเรอง “The Ambassador of Peace”

10. เดอนสงหาคม ค.ศ. 1984 บรรยายพเศษเรองงานเขยนใหกบสมาคม AAUM of Jamestown หรอสมาคมสตรอดมศกษาอเมรกน (American Association of University Woman) มลรฐนอรธดาโกตา สหรฐอเมรกา

11. เดอนกรกฎาคม ค .ศ .1986 บรรยายพ เศษใหสมาคมนกเขยน Jamestown Author Associationเมอง Jamestown มลรฐนอรธ ดาโกตา สหรฐอเมรกา

12. เดอนกนยายน ค.ศ.1989 บรรยายเรองงานเขยนท The Chicago Public Library นครชคาโกมลรฐอลลนอยส สหรฐอเมรกา

13. เดอนตลาคม ค .ศ. 1989 เปนผ บรรยายพเศษท The Southeast Asia Culture Center,University of Wisconsin Madison มลรฐวสคอนวน สหรฐอเมรกา

56

14. เดอนพฤศจกายน ค.ศ. 1989 สมภาษณลงหนงสอพมพรายวน Jamestown Sun โดย Sibyl Olson หวขอเรอง “Thai Girls Know All About Jamestown” จากสารคดชดจดหมายถงคณยายและชวตสามสาวพนอง

15. เดอนกมภาพนธ ค.ศ. 1980 บรรยายเรองงานเขยนใหสมาคม Beta Sigma Phi Society Jamestown มลรฐนอรธ ดาโกตา สหรฐอเมรกา

16. เดอนมกราคม ค.ศ. 1981 เปนผบรรยายพเศษ แผนก Southeast Asia ดานภาษาและวฒนธรรมของมหาวทยาลย Ball State University เมอง Muncie มลรฐอนเดยนา สหรฐอเมรกา

17. แสดงผลงาน หนงสอนวนยายของร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาคและนตยสารไทยอาท สกลไทย หญงไทย ดฉน ขวญเรอน ท The Marion Public Library

18. ค .ศ . 2012 แสดงผลงานหนงสอนวนยายของร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาคและนตยสารไทย ท The Milwaukee Public Library เมอง Milwaukee มลรฐวสคอนซน สหรฐอเมรกา

19. ค.ศ.2007 แสดงผลงานนวนยายของร าไพพรรณ สวรรณสาร ศรโสภาค ทแผนก Asia,The Library of Congress, Washington D.C. สหรฐอเมรกา

นวนยายของโสภาค สวรรณ มใหศกษาคนควาในหองสมดตางประเทศหลายแหง เชน

The Library of Congress ณ ก ร งวอ ช งตน ด .ซ .สห รฐอ เม รก า Madison Memorial Library, The University of Wisconsin เมองเมดสน มลรฐวสคอนซน, The Milwaukee Public Library เมองม ลวอค ก มล รฐวสคอน ซน , The Chicago Public Library นครชก าโก มล รฐ อล ลนอยส สหรฐอเมรกา, Kadena Air Force Base เกาะโอกนาวา ประเทศญป น , ฐานทพอากาศ Wright Patterson Air force Base Library เมองDayton มลรฐโอไฮโอ สหรฐอเมรกา และ The National Library of Australia ประเทศออสเตรเลย เปนตน

โสภาค สวรรณเปนนกเขยนอาวโสผหนงทสรางสรรคงานประพนธมาเปนเวลายาวนาน

เกอบ 6 ทศวรรษ หากนบจากงานเขยนเรองแรกทตพมพเผยแพรเมออายเพยง 11 ป นวนยายเกอบ 100 เรองทลงพมพในนตยสารชนน าและรวมเลมแลวยอมเปนประจกษพยานถงความนยมของ นกอานทท าใหนกเขยนท างานไดอยางตอเนอง

นวนยายทโดดเดนของโสภาค สวรรณคอนวนยายแนวไพรชคด เพราะการเปนลกสาว

นกการทตและนกเขยนซงมนามปากกา “คณาศย สนทร” จงมโอกาสเดนทางไปพ านกอยในหลายประเทศ ไดสมผสชวตและวฒนธรรมของชนชาตตาง ๆ รวมทงไดศกษาเรยนรประวตศาสตร

57

สงคม ศาสนา ความเชอ ฯลฯ ท งจากเอกสาร การสนทนา และรบรขอมลจากผอน ดงเชนท โสภาค สวรรณกลาวถง การไดรบขอมลเรองชาวเบดอนจากบดาและจดหมายของมารดา แลวน ามาเขยนในฟาจรดทราย วา

“คณพอเปนคนใหขอมลเรองเบดอน ชวตในทะเลทรายทงหมด สวนเรองความงดงาม

คณแมเปนคนบนทก คณแมไมใชนกเขยน แตเขยนจดหมายท 10 หนา ดวยลายมอ เขยนละเอยดเชยว เราไปเยยมเรากเหนวาในทะเลทรายทเราเหนวาไมมอะไรมนจะมบางชวงทเหมอนสวรรค เปนธารแมน าใตดนเขาไปเปนถ า และมตนไม มบางแหงเปนซมกระถนเหลอง เวลาพระจนทรสองลงมามนสวยงามยงไง คณแมจะบรรยายมาหมดชวงนนลกสาวของกษตรยซาอ แตงงานกบลกชายของมกฎราชกมาร เขากเชญภรรยาหวหนาคณะเขาไปในวง มงานเลยง 7 วน เพราะฉะน นในหนงสอดฉนจะบรรยายฉากแตงงานของพระเอกนางเอกไวละเอยดนนแหละทคณแมเขยนจดหมายมาเลา ตอนทอานจดหมายคณแม ดฉนอาย 12 มนเปนความประทบใจมาตลอด”

ประสบการณชวตในตางแดนท าใหโสภาค สวรรณ จนตนาการผกเรองเปนนยายรกท

แสดงประวตศาสตร สงคมและวฒนธรรมของชนชาตตาง ๆ ไวจ านวนมากมาย เชน เกนร-มายร, โกบ, คามาเอนา, คาซาโรซาดา, ความลบบนแหลมไซไน, จสมนา มาฮาล, พบกนใตดวงดาว, ฟาจรดทราย, ฟาสางทดคกา, เม กสตา (เอล) เมกซโก, ยงมรกทอฮคการ, รกในแหลมบอลขาน, เลฬฬา, ศขรน-เทวนตา,สครยา, เสนหแมน าไนล, หยาดมกแหงมหาสมทรอนเดย, หมะสแดง และ อสตา-มายานา ในจ านวนนฟาจรดทราย นวนยายทโสภาค สวรรณ เขยนเปนเรองท 3 ขณะมอายเพยง 24 ป เปนเรองทโดดเดนและสรางชอเสยงใหมากทสด พมพถง 23 ครง และมผน าไปสรางเปนละครโทรทศน และละครเวทแบบละครเพลง ไดรบความชนชมมาก จดการแสดงถง 53 รอบ (ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต, 2556)

2.6 เนอเรองยอทน ามาศกษา เรอง ฟาจรดทราย

มเชลล เดกก าพราแหงสกลเดอลาโรนส อาศยอยในคอนแวนตประเทศฝรงเศสเปนเดกสาวทฉลาดเฉลยว เรยนดมความสามารถทางดานดนตร และมความสวยเปนเลศ เมอเรยนจบทางคอนแวนตไดสงไปเรยนตอทปารส มเชลลสนทสนมกบแคชพยา ลกมหาเศรษฐแหงตะวนออกกลาง หลงจากจบการศกษา มเชลลของอนญาตคณะช ไปท างานกบแคชฟยาทเปดโรงเรยนสอนหนงสอแกเดกและผหญง ซงยงไมเปนทนยมนกในตะวนออกกลาง

58

มเชลลถกแคชฟยาขอรองใหชวยเปนสอเรองความรก ท าใหครกของแคชฟยาเปลยนใจ มาชอบมเชลลแทน แคชฟยาโกรธแคนมากหาทางก าจดมเชลล โดยวางแผนสงตวมเชลลไปถวายองคอาหเมดแทนตวเองหวงใหมเชลลถกประหารชวตจากการหลอกลวงองคอาหเมด แตปรากฏวาราชองครกษชารฟชวยเหลอมเชลลใหรอดชวต องคอาหเมดตองการมเชลลเปนนางสนม ในระหวางทมเชลลรอเวลาถวายตวเปนสนมนน ราชบลลงกถกเจาชายโอมานพระอนชากอการกบฏยดอ านาจ ชารฟพามเชลลหน ทงสองปลอมตวเปนเบดอนรอนเรอยในทะเลทรายชารฟมเพอนเปนชคในทะเลทราย มเชลลไดมโอกาสใกลชดชารฟ เพราะตองท าตวเปนผชายเพอความปลอดภย ชารฟชวยรกษาอาการปวยของชคไดส าเรจท าใหหมอโบราณประจ าตวชคเสยหนาจนอาฆาตแคน ชารฟและมเชลลถกเจาชายโอมานตามลา ท งสองจงเดนทางหลบหนเพอเดนทางไปตางประเทศ ในระหวางเดนทางในทะเลทราย หมอโบราณแจงขาวการหลบหนของชารฟใหทหารเจาชายโอมานร ชารฟและมเชลลอยในสภาพททหารจ าไมไดจงรอดพน แตท งสองตองพบกบ โจรทะเลทรายปลนเสบยงอาหาร มเชลลกบชารฟผจญความรอนและความหวโหย ทงสองเหนใจกนและกนจงมอบกายใจใหแกกนกอนความตายจะมาถง ในขณะทชารฟและมเชลลออนแรงใกลตายในทะเลทรายนน มกองคาราวานผานมาพบไดใหการชวยเหลอ คาราวานเบดอนไดพาคนทงสองไปพบคณะขององคอาหเมดทหลบซอนอยในทะเลทรายท าใหชารฟและมเชลลปลอดภย ชารฟเสยงตายไปพบเจาชายโอมาน ตอสกนแบบตวตอตว ชารฟไดชยชนะท าใหองค อาหเมดกลบมาปกครองแผนดนมอ านาจเหมอนเดม องคอาหเมดจดงานแตงงานอยางหรหราใหญโตใหชารฟกบมเชลลเปนรางวล ทงสองครองรกกนอยางมความสข เรอง ความลบบนแหลมไซไน

เอมลาเปนชาวฟลปปนสมสลม (โมโร) มบดาชอเฮนร เปนชาวองกฤษ มมารดาชออเมลดา เปนชาวฟลปปนส เพราะแมรกและแตงงานกบชาวตางชาต ลงรอฮมจงโกรธแคนพรากเอาลกชายคนโตชอ ชาครไปเลยงด สวนเอมลาอยก บพอแม ดานลงรอฮมไมหายเกลยดชงในตวของพอ เอมลาและไดวางแผนฆาพอของเอมลาตาย เอมลากบแมจงคดเปลยนทอยเพราะทนการกลนแกลงของลงไมไหว

เอมลาเดนทางมาแสวงบญทมก-กะห เพอท าพธฮจญ แมของเอมลาวางแผนไววาเมอแสวงบญแลวจะใหเอมลาไปเรยนกบชาครพชาย ซงอยไคโรประเทศอยปต และใหเจาหญงนอกบลลงกชอดาครยาเปนผดแล เพราะแมกบเจาหญงเคยเปนเพอนรกกนมาในสมยเรยน

59

แมของเอมลาเสยชวตในระหวางโดยสารเรอทจะมาแสวงบญ เอมลาโศกเศราแพทยประจ าเรอใหเอมลาท างานดแลคนปวยในเรอเพอใหลมความเศราโศก เอมลาจงไดรจกเหลยงหวง กกจนเรรอนนอนปวยอยในเรอ เหลยงหวงซาบซงในความมน าใจของเอมลาจงมอบหยกใหเปนทระลกกอนจากกน เอมลาไมพบพชายมารอรบ เมอเรอจอดถงทาเรอ พบแตเจาหญงดาครยา มารอรบ เอมลาจงไปอยกบเจาหญงดาครยาและเรยนวชาแพทย

ขณะทเอมลาเรยนอยในอยปตไดรจกเจาชายอซซารหลานเจาหญงดาครยา อซซารเปนต ารวจ เอมลาไดรจก อามน และอซส สองพนองเปนลกชายลกสาวเพอนของพอ และรวาอซสเปนครกของอซซาร

เอมลาไดทราบขาวของชาครทางจดหมายผานคนรบใชทซอสตยของพอชอโกมา และรวาชาครปรากฎตวมาใหพบเหนไมไดเพราะก าลงถกตามลาจากศตร เอมลาวตกกงวลกบเรองพชายมาก แตไมกลาบอกกบใคร

อซซารรการเคลอนไหวของเอมลาตลอด และไดคอยชวยเหลอเอมลาเวลามปญหาและชวยเหลอเวลาถกปองราย เอมลาจงเลาเรองราวของชาครใหอซซารทราบและวางแผนชวยเหลอชาคร

ซารกเปนสมนมอขวาของรอฮมไดมาสบเรองราวการหลบซอนตวของชาคร ซารกท าตวเปนครกกบอซสเพอตบตาคนอน และด าเนนงานตามแผนของเขา เอมลาไดพบเจาชายคเวตเพอนของชาครเพอสอบถามเรองราวทงหมด เจาชายโปรดเอมลามากจะใหเปนนางสนม เอมลาไดพบ เหลยงหวงซงเปนกกท างานในวงเจาชายเตอนสตไมใหตกลงใจกบเจาชายคเวต

เอมลาถกรอฮมลกพาตวไป และท ารายอซซาร เจาชายคเวตมาใหความชวยเหลอจนปลอดภย โดยทงอซซารและเจาชายคเวตตางเกดความรกในตวเอมลาทงค

เอมลาไมสนใจเรองความรก ดวยเธอตองการชวยเหลอพชาย ซงก าลงถกตามลาจงให อซซารวางแผนคนหาพชาย ในระหวางทางความล าบาก ความด ความเสยสละท าใหเอมลากบอซซารเกดความรกตอกน

เอมลากบอซซารไดพบตวชาครทแหลมไซไน และรเรองราวทชาครถกตามลา เพราะกมความลบการขายชาตของรอฮมกบซารก ชาครมรายชอบคคลส าคญทรวมขายชาตดวย อซซารไดขอก าลงต ารวจอารกขาชาคร จงเกดการตอสกบคณะของรอฮมและซาก รอฮมเสยชวต ซากหลบหนไปได

เมอความลบเปดเผยเหตการณสงบเรยบรอย ชาครไดเปนแกนน าในประเทศฟลปปนส เอมลาแตงงานกบอซซาร อซสผดหวงจากอซซาร และซารกไดเดนทางไปอยตางประเทศ

อามนเพอนของเอมลาแตงงานกบนางระบ าหนาทอง เอมลากลบไปเรยนวชาแพทยจนจบ และไดแตงงานกบอซซารครองรกกนอยางมความสข

60

เรอง ยงมรกทอฮคการ หลงจากทส าเรจการศกษาในตางประเทศ สลลา กไมยอมกลบเมองไทยตามทพอตองการ

เพราะยงนกโกรธทพอทอดทงเธอกบพสาวซงหางกนถงแปดปใหอยกบยายแมจะชวยเหลอเรองคาเลยงด เธอตดสนใจท างานเปนไกดใหกบบรษททองเทยวแหงหนง และไดน าทวรพานกทองเทยวไปยงอฮคการ เทอกเขาทอยทางใตของอลจร เมองหลวงของประเทศอลจเรย ซงสาเหตทไดไปกบทวรครงนเพราะ โอเดตเต หรอ นงเต ทเธอชอบเรยกยามนกขนใจ อยากใหไปดวยเพราะอยากใหสลลาชวยเรองภาษาองกฤษ

ทวรทะเลทรายครงแรกส าหรบสลลาท าใหเธอรจกกบ รามเรน หนม ตาวาเรค ซงเปนหวหนากองคาราวาน เจาของอฐยสบหาตว ผทโพกศรษะและใบหนาจนเหนแตดวงตาคม ด และแสดงอารมณสอความรสกออกมาทางดวงตา ส าหรบสลลาแลว รามเรน ชางเปนคนข ใจนอย อารมณเปลยนแปลง โมโหงาย จนเธอปรบไมทน โดยเฉพาะอารมณขนของเธอท าเขาโกรธหลายตอหลายครงโดยไมตงใจ

คนหนง สลลาแอบเหนรามเรนเปดผาขลบหนวด นนเปนครงแรกทเธอเหนวา หนมตาวาเรค มใบหนาขาวสวย ควเขม ตาคมจด จมกเปนสนโดงงาม และรมฝปากไดรป เธอเผลอแอบดอยนานจนเจาแมงปองไตเขาถงนอนจงกระโดดออกมาจนรามเรนตกใจ ตอนนนเธอกลวรามเรนจะโกรธ และยงลอบมองดาบสนทเอวของเขา รามเรนโกรธในตอนแรกแตแลวกนกข าทาทางกลวของเธอ และหลงจากนนท าใหสลลารวาชายตาวาเรคจะปกปดหนาตาไมใหใครเหน สลลารในภายหลงวาแมกระทงลงอาบน ารามเรนกไมยอมเอาผาคลมออก

เมอไปถงหมบานของลงรามเรนไดพาคณะทวรไปรวมงานประเพณเทนดกบอาฮาล หรอประเพณทสตรตาวาเรคเลอกชายหนมทตวเองพงพอใจ สลลาคาดไมถงวารามเรนจะหาชดพนเมองมาใหเธอใสและใหเธอนงทามกลางสาวตาวาเรคในขณะทรามเรนไปนงขางเธอเปนการสอความหมายวาเธอคอสาวทเขาพงพอใจ และบอกวาจะมการขอฐโชวถาชายใดชอบสาวคนใดกจะดงเอาผาคลมหนาผหญงคนนน พอถงตอนขอฐโชว เธอกถกรามเรนขอฐโฉบมาเอาผาคลมหนาไป

เมอจบทวรแลว รามเรนไดชวนสลลาไปเทยวโดยสลลาถอโอกาสส ารวจแหลงทองเทยวเสนอบรษทไปดวย รามเรนพาสลลานงรถบรรทกไปโดยมหลานสาวของรามเรนตดไปดวยเพอจะไปคอนแวนต การเดนทางครงนท าใหสลลารวารามเรนเคยเรยนวศวกรแตเรยนไมจบ ระหวางทาง สลลาถกแมงปองทะเลทรายตอยรามเรนเปนหวงและดแลอยางด หลงจากน นสลลากกลบเมองไทยและเปนไกดพาชานนทอดตคนรกไปเทยวทะเลทรายและไดพบกบรามเรนทไปชวยท าทาง เขาบอกวาไดกลบไปเรยนตอและจะท าใหความความแตกตางระหวางเธอกบเขาใกลเขามา เขาจะท าตวใหศวไลซเหมอนคนอนทวไปไมใหสลลามองวาเขาเปนคนขอฐนอนกลางทะเลทราย

61

เพอปรบเปลยนความคดเรองความแตกตางทางประเพณ วฒนธรรม ระหวางรามเรนและสลลา ซงความรกในเรองนจะเปนการกาวขามความแตกตางของสถานะทางสงคม

เรอง พรสรวง มเลห ฮามค อบดลลา เปนเชอพระวงศช นสงในดนแดนแหงทะเลทราย ซงยงยดถอขนบธรรมเนยมประเพณอยางเครงครด คอ ผ ชายสามารถมภรรยาได 4 คน เขาไดไปศกษาตางประเทศไดพบรก แตงงานกบหญงอเมรกนนามวา อลซาเบท แลวพากลบมาใชชวตแบบอาหรบโบราณดวยการใหภรรยาคลมหนาตา ประพฤตตนแบบคนอาหรบ อลซาเบทยอมทกอยางเพอสามจนมลกดวยกน 4 คน เปนชาย 3 คน หญง 1 คน ราชวงศเรยกอลซาเบทวา บจา และทกคนคดเสมอวาเธอมความสขกบครอบครว และการใชชวตแบบอาหรบทงทความจรงเธอเสยใจมากทสามเขมงวด และวางกฎระเบยบเกนไป ตลอดจนเธอผดหวงมากท มเลหมภรรยาถง 4 คน ความวนวาย การทะเลาะเบาะแวง และความอจฉารษยาระหวางภรรยาทง 4 มมาเสมอภายในครอบครว ฮามดาบตรสาวคนเดยวของ มเลห และอลซาเบท เปนทรกของทกคน ฮามดาตองหมนกบเจาชายนาวฟตามประเพณ อลซาเบทเกดความสงสารฮามดาบตรสาวมากทตองรบสงคม และวฒนธรรมแบบอาหรบทใหสทธสตรดอยกวาบรษในทกๆ เรอง เบอรนารด เปนทตจากประเทศฝรงเศส ทเขามารบราชการทตในอาหรบ ความเปนคนดมความรความสามารถ จงเปนทโปรดปรานสนทสนมกบพวกเชอพระวงศ และมเลห อลซาเบท อบรมลกใหรขนบธรรมเนยมของตางชาต จนฮามดาร และเขาใจ วางตวไดเหมาะสมกบสภาพวฒนธรรมทงสองทแตกตางกน ความใกลชดระหวางฮามดากบเบอรนารดเกดขน เมอพสาวนาม นโคลของเบอรนารด เปนครสอนภาษาตางประเทศใหฮามดา และเมอเวลาปดภาคเรยน อลซาเบทจะพาลกไปพกผอนทวลลาของเพอนซงท าใหไดใชชวตอยางไรขอบจ ากดของชาวอาหรบ ฮามดาชอบขมา เธอพลดตกหลงมา และไดเบอรนารดชวย ความรกท าใหทงสองไปเทยวดวยกนนอกเมอง และพบพายทรายทงสองไดเสยกนในทพก ในทสดฮามดาเกดตงทองเจาชายนาวฟคหมนโกรธมากเมอรความลบจากภรรยานอยของมเลห เขาวางแผนก าจดเบอรนารดทกวถทาง เบอรนารดรบผดชอบและยอมรบผด แตมเลหไมใหอภยน าตวฮามดาไปขงไวทปราสาทรางทงทมทอง เบอรนารดหนไปชวยจนถกเจาชายนาวฟสงเสอดาวมาท าราย ขณะทเบอรนารดใกลหมดแรง เจาฟาอบดลลาไดเดนทางมาชวยชวตไวทน สวนอลซาเบทไดแยกทางกบมเลหพาฮามดาไปอยกบเบอรนารด ฮามดาลาออกจากฐานนดรศกด และมลกกบเบอรนารดเปนลกแฝดชายหญง สวนมเลหทเคยโกรธแคนในการกระท าของฮามดาทท าใหเสอมเสยเกยรต ตอมาไดอภยใหทหลงเมอเขาไดปรบความเขาใจกบอลซาเบท และฮามดา

62

ครอบครวเบอรนารดและฮามดาอยกนอยางมความสขโดยไมคดกลบไปอยในอาหรบทเตมไปดวยแบบแผนประเพณทกดขความเปนผหญง และพงพอใจกบโลกเสรทแมวาจะอยหางไกลจากครอบครวของพอแม

เรอง เจาทะเลทราย กรน หรอนายแพทยวชมอนด ซงมบดาเปนชาวอเมรกน ท างานในองคการสหประชาชาต มารดาเปนคนไทยเปนอาจารยสอนในมหาวทยาลย เขาเดนทางมายงตะวนออกกลาง เพอปฏบตหนาทแพทยประจ าโรงพยาบาล และแพทยสวนพระองครกษาเชอพระวงศเจานายชนสง เมอเดนทางมาถงนน เขาไดพบประเพณการฆาตดหวผกระท าผดในเรองชสาว ณ ลานประหารใจกลางเมอง ภาพเหตการณนนกรนไดรบถายทอดรายละเอยดจากนกเรยนแพทยซาลา เลาถงประเพณและแนะน าตวผถกประหารนนวาท าอะไรผดท าใหกรนสงสารและเหนใจประชาชนในประเทศนทยงตองยดถอขนบธรรมเนยมบางอยางทยงไมพฒนา โดยเฉพาะบทบาทและสทธสตร ซงถกเขมงวดจนนาสงสาร

ในระหวางการปฏบตหนาทรกษาไขใหเชอพระวงศนน ท าใหกรนไดทราบแงมมชวตเจานายหลายพระองค เขาไดรบความไววางใจ และไดรบทราบความเปนมาแหงราชวงศสไบร ตลอดจนเมองคารยาทเขาท างานอย กรนไดรบความไววางใจ และเปนทโปรดปรานของเชอ พระวงศ เจาชายอสเมลพระโอรสของเจาหญงอฟฟตแนะน าใหกรนไดรจกเจาหญงนาบลลา พระราชธดาในเจาหญงมชฮลผถกประหารชวตเพราะมช เจาหญงนาบลลาเปนคนนาสงสาร ก าพราแมและเสดจพอไมโปรดปราน เจาหญงนาบลลามเจาฟากาลลเปนคหมนตามประเพณ โดยมไดรกชอบกน เจาหญงนาบลลา มเจาหญงอฟฟตเปนผดแลใหความรกความเมตตา กรนไดรวมเสดจประพาสทองเทยวทะเลทรายกบเจาชายอสเมล คณะของเจาชายอสเมลถกโจรทะเลทรายจบตวไปเปนประกนเรยกรองทางการเมอง กรนยอมตายแทนชวยใหเจาชายปลอดภย เขาไดรบความไววางใจ และเปนทโปรดปรานในหมเจานายอยางยง กรนไดมโอกาสรกษาเจาหญงนาบลลา ซงประชวรเพราะการคดมาก ท าใหทงสองเหนใจและเกดความรกตอกนขน ในขณะเดยวกนเจาหญงกตองเขาพธแตงงานกบเจาฟากาลล กรนตองทนหกใจเพอเกยรตยศของเจาหญง ชวตสมรสของเจาหญงนาบลลาเกดปญหาเนองจากเจาฟากาลลไมโปรดเพราะไมมใจรกตอกน และเจาหญงไมมโอรสธดาถวาย เจาฟากาลลโปรดหมออนนาเบล ผชวยของหมอกรน ความแตกราวในครอบครวท าใหเจาหญงนาบลลาประชวร ท าใหเจานายหลายพระองคสงสารจงจดการแกปญหาใหเจาหญงนาบลลาหยารางกบเจาฟากาลล และสงเสดจให เจาหญงไปใชชวตในตางประเทศ

63

กรนไดรบการชวยเหลอจากเจาชายอสเมล ท าใหไดแตงงานกบเจาหญงนาบลลา ทงสองไดครองรกอยางมความสขมบตรแฝดชายหญง ใชชวตอยางสามญชนในอเมรกา ทางราชวงศอาหรบพอใจอยางยงท เจาหญงมความสข จงเชญใหครอบครวกรนและเจาหญงนาบลลากลบอาหรบ เรอง เจาชาย ชาคร ราชด อลซาอด อลโมราวท เจาชายผเกดมาพรอมภาระหนาทของเจาชายแหงประเทศโลกอาหรบทมมารดาเปนหญงตางชาต เจาชายผไดรบการศกษาเลาเรยนในประเทศทพฒนาแลว เจาชายผซงมหวใจรกทตางจากผชายอกจ านวนมากมายในประเทศบานเกด เจาชายผซงตองการเปลยนแปลงความคดของคนเกาแกผบดเบอนเอาความเชอแหงศาสนามาสรางสงทผด เจาชายผจะพฒนาชวต ความเปนอยและประเทศใหพรอมส าหรบประชากรและจดการขบวน การกอการรายทใชอาวธชนดใหม Biological weapons ในการท าลายโลก

มลาน แพทยทเพงจบการศกษา ลกสาวคนสดทองของ ดร.บรโน นกประวตศาสตรและคณขวญใจ สถาปนกฝมอด ผซงเกดและโตจากประเทศทอสรเสร ใชชวตตามใจของตวเอง หญงสาวผเกดและโตมากบวฒนธรรมตางๆมากมายภายในบานจนเรยกไดวา เปนบานนานาชาตผมความรกมากมายเหลอเฟอทพรอมจะแบงปนและชวยเหลอผคนไมวาจะเปนใคร มาจากไหน ดวยความรกทมอย ผมความรกทเลอกทจะรกและใชชวตกบคนทมความรกในระดบเดยวกน

นวนยายเรองเจาชาย เปนการเขยนและกลาวถงความเชอประเพณวฒนธรรมเกาแกของประเทศในแถบทะเลทราย ประเพณการท า FGM (Female Genital Mutation) ในผหญงเปนประเดนของเรองทน าแพทยหญงมลานมาพบกบเจาชายชาคร ในนามของซาลม อล ฮารซซ ลามและผน าเทยวทะเลทราย ท างานในฐานะเจาหนาทรณรงคการเลกการท า FMG ในผหญงรวมทงภารกจท าลายขบวนการการกอการรายทมาจากการบดเบอนความเชอของศาสนา

เรอง จดหมายรกจากบามยน นยายรกโรแมนตก ของหนมใหญและสาวนอย ผเปยมไปดวยความรก ความผกพนใน

วฒนธรรม ประเพณ ความภาคภมใจทมตอมรดกของแผนดน พรมาเปนสาวนอยลกครงไทย-ฝรงเศส ไดตามคณแมซงสมครไปเปนพยาบาลของหนวยแพทยทกรงคาบล อฟกานสถาน ไดพบกบหะคม ซาอด ชารฟฟซงเปนายแพทยชาวอฟกน เรมเรองชวงตาเลบนยงไมเขามามอ านาจในอฟกานสถาน กลาวถงสงครามการกอการรายในอฟกานสถาน โดยประชาชนชาวอฟกนทก าลงล าบากยากแคน ถกกดข ขมเหง โดยการปกครองของตาลบน โดยไมไดรวมรเหนเปนใจดวย มการท าลายมรกดทางวฒนธรรมโบราณคดของแผนดน และประชาชน อยางปาเถอน โหดเหยมทารณ

64

เขนฆาคนนอกศาสนา และมนษยทมความแตกตางทางวฒนธรรมประเพณ ทามกลางการตอสเพอรกษามรดกของแผนดน ของชาวอฟกนอยางกลาหาญ

การกลาวถงหบเขาบามยน ทเปนแหลงผลตพระพทธรปองคแรกของโลก อกทงยงเปนศนยกลางพระพทธศาสนาทแผไปยงเอเชยกลาง จน เกาหล ญป น จนถงการท าลายหลกฐานทางประวตศาสตร โบราณคด รวมทงพระพทธรปหนสลกทบามยน การเลาถงความรกทเกดจากความประทบใจ ทเกดขนจากเหตการณในประวตศาสตร ในวถชวต สงคมการเมอง สถานท ศลปะ ขนบธรรมเนยม และประเพณของทองถน และสงครามซงบางครงใชศาสนาเปนสอเพอกอสงคราม