5

บทท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ

การประเมนความพงพอใจของผรบบรการตอการใหบรการขององคการบรหารสวนต าบลชลคราม อ าเภอดอนสก จงหวดสราษฎรธาน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2561 ไดศกษาแนวคดและทฤษฎ และเอกสารงานวจยทเกยวของเพอเปนกรอบความคดในการประเมน ในประเดนตอไปน 1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการประเมนผล 2. แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ 3. บรบทขององคการบรหารสวนต าบลชลคราม 4.งานวจยทเกยวของ 1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการประเมนผล 1.1 ความหมายของการประเมนผล

ความหมายของการประเมนผล ไดมนกวชาการตางๆหลายทานไดใหความหมายของการประเมนผลทหลากหลาย สามารถรวบรวมไดดงน

โพรวส (Provus) การประเมนคอ การวด (Measurement) ในระยะแรก“การวด” และ “การประเมน” ถอเปนสงทมความหมายเดยวกนเนองจากการประเมนเปนศาสตรทมแหลงก าเนดมาจากศาสตรแหงการวดในดานหนงการนยามวาการประเมนคอ การวด มขอดในแงทท าใหการประเมนมความเปนวทยาศาสตร ซงเปนศาสตรทมความเปนปรนย และความเทยงตรง อย างไรกดผลเสยทตามมาคอนกประเมนมบทบาทเปนเพยง “นกเทคนคการวด” ทมงสรางเครองมอวดคณลกษณะของบคคล การประเมนจงผกตดอยกบการตความหมายของคะแนน ทไดจากเครองมอมาตรฐานของการวดมากเกนไป ท าใหมองขามตวแปรเชงประเมนทส าคญ ทไมสามารถใชวธการเชงปรมาณมาวดเทานน (Provus . 1971)

รอสซและฟรแมน (Rossi and Freeman) การประเมนคอ การชวยการตดสนใจ (Assistant in decision – making) กลาวคอ การประเมนชวยเสนอสารสนเทศทเปนประโยชนตอการตดสนใจในการบรหารงาน การประเมนจงขยายขอบเขตนอกเหนอไปจากการประเมนมนษย เชน ประเมนโครงการ ทรพยากร มาตรการด าเนนงาน เปนตน นอกจากนนความตองการในการท านายหรอคาดการณ (needs of forecasts) ซงเปนกจกรรมทมความซบซอนและอาศยเทคนควธของผเชยวชาญเฉพาะดาน ท าใหผประเมนจ าตองใหความส าคญกบสมมตฐานทตงขนเพอน าไปสการตดสนใจหรอการคาดการณ (Rossi and Freeman. 1993: 103)

ครอนบค(Cronbach) กลาวเสรมนยามดงกลาววา การประเมนเปนกระบวนการทเปนระบบในการเกบรวบรวมและใชสารสนเทศส าหรบการตดสนใจ จดมงหมายหลกของการประเมนโครงการอยทความตองการทราบผลของโครงการ และการเปลยนแปลงทเกดขนจากการด าเนนงาน รวมทงสวนใดของโครงการทควรปรบปรงแกไข (Cronbach. 1963)

แอลคน(Alkin) กลาววา การประเมนเปนกระบวนการของการท าใหเกดความมนใจในการตดสนใจดวยการคดเลอกขอมลทเหมาะสม รวบรวมและวเคราะหเพอจดท ารายงานสรปสารสนเทศ ทเปนประโยชนตอผบรหารในการตดสนใจเลอกทางเลอกทเหมาะสม(Alkin. 1969: 2-9)

6

ไทเลอร(Tyler) กลาววา การประเมนเปนการเปรยบเทยบระหวาง “สงทเปนจรง” (what is) กบ “สงทควรจะเปน” (what should be) (Tyler. 1950)

สตฟเฟลบม(Stufflebeam) กลาววา การประเมนเปนการก าหนดปญหาการเกบรวบรวมขอมลและเสนอสารสนเทศทเปนประโยชนตอการตดสนใจเพอใหการตดสนใจนนเปนทางเลอกทดทสด (Stufflebeam. 1971)

สครฟเวน(Scriven) การประเมนคอ การตดสนคณคา (Determining of worth or value) นยามดงกลาวถอเปนนยามกระแสหลก (Mainstream) ของการประเมน โดยผประเมนจะตองมความเชยวชาญในการสงเกตและอาศยหลกเหตผล กลาวอกอยางกคอแนวคดดงกลาวถอวา ถาผประเมนมไดตดสนคณคาของสงทประเมนถอวาผประเมนยงท าหนาทไมสมบรณ(Scriven. 1967) การประเมนเปนกจกรรมและวธการศกษาเพอคนหาคณคาของความจรงภายใตบรบทของสงคม ซงมความสลบซบซอนคอนขางมาก ฉะนนการประเมนจงเปนกระบวนการทมความละเอยดออน และจะตองอาศยองคความรในเชงสหวทยาการ (Inter– disciplinary) อาทเชน ปรชญา วทยาศาสตร และสงคมศาสตร เปนตน

การใหความหมายดงกลาวสอดคลองกบขอสรปของ ปเตอรเอชรอซซ และเฮาเวรดอฟรแมน (Peter H. Rossi and Howard E. Freeman. 1993: 54) ทเสนอวาทฤษฎการประเมนและการศกษาวจยคอ วธการศกษาสงคมอยางเปนระบบภายใตเทคนคการวจยรวมทงการน าองคความรทมความหลากหลาย (Several discipline) มาประยกตใชใหเกดประโยชนตามแตละบรบท ไมวาจะเปน การก าหนดกรอบความคดและการรบร (Conceptualization) การออกแบบ (Design) การวางแผน (Planning) และการน าไปใช (Implementation) สรปจากการศกษาเอกสารของนกวชาการชาวไทยและนกวชาการชาวตางประเทศทเกยวของกบนยามของการประเมนผล สรปไดวา การประเมนผล หมายถงกระบวนการรวบรวมขอมล วเคราะหขอมลและสรปขอมลของสงใด สงหนง เพอใชในการพจารณาคณคาโดยวธด าเนนการตองมหลกเกณฑนาเชอถอ 1.2 วตถประสงคของการประเมนผล มนกทฤษฎแบงกลมทฤษฎการประเมนเปน 2 กลมใหญๆ ไดดงน (สถาบนพระปกเกลา.2548: 2-6)

1. กลมประโยชนนยม (Utilitarianism) นกทฤษฎในกลมนเชอวาเปาหมายของการประเมนคอ การสรางประโยชนแกสงคม การประเมนจะมคณคากตอเมอน าผลทไดจากการประเมนนนไปสรางประโยชนแกสงคมและคนหมมาก (สถาบนพระปกเกลา. 2548: 2-6)

2. กลมพหนยม (Pluralism) นกทฤษฎในกลมนเชอวาเปาหมายของการประเมนไมควรมเพยงหนงเดยว การประเมนควรเปนสงทสามารถตอบสนองเปาหมายไดหลายดาน เชนการประเมนเพอแสดงกลไกแหงอ านาจในการตดตาม/ควบคม/ดแลการด าเนนงานตางๆ เปนตน นกทฤษฎในกลมนสวนหนงไดรบอทธพลจากแนวคดส านกอชณตตกญาณนยม (Intuitionism) ซงเชอวาเปาหมายของการประเมนอยท “การตดสนคณคา” ของสงของหรอเหตการณทท าการประเมนผานการใชความร, ประสบการณ และความเชยวชาญของผประเมน (สถาบนพระปกเกลา . 2548: 2-6)

สรปไดวา วตถประสงคของการประเมนผลนนมหลากหลาย (Variety of practical reasons) ไมวาจะเปนการชวยสนบสนนการตดสนใจ (Aid in decision) วาโครงการดงกลาวจะด าเนนการตอไปอยางไร

7

เพอปรบปรง (Improved) เพอขยาย (Expanded) เพอลดหรอจ ากด (Curtailed) เพอเขาถงอรรถประโยชน (Utility) ของโครงการและการรเรมสงใหม เพอเพมประสทธภาพของการบรหาร (Administration) และการจดการ (Management) โครงการ เพอสรางความพงพอใจใหกบผสนบสนนโครงการดวยการสรางความเปนเหตเปนผลและสามารถตรวจสอบได (Accountibility) นอกจากนนการประเมนยงชวยเพมความเปนแกนสาร (Substantive) และสนบสนนองคความรของระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร 1.3 วธการประเมนผล รอสซและฟรแมน กลาววา ปญหาสงคมโดยทวไปจะถกจ าแนกโดยผน าทางการเมองและทางจรยธรรม (Political and moral leaders) รวมทงผมสวนเกยวของ (Stakeholders) ซงผประเมนจะมบทบาทส าคญในการนยามและก าหนดธรรมชาต (Natural) ขนาด (Size) และการแยกแยะสภาพปญหา (Distribution of the problem) ผานกระบวนการทเปนระบบ (Rossi and Freeman. 1993: 103) และโดยทวไป วธการประเมนถกจ าแนกออกเปน 2 แนวทางหลก ไดแก

1. อตนยนยม (Subjectivism) แนวคดของกลมน เลอกใชวธการเชงธรรมชาต (naturalistic approach) ซงอยบนหลกการของวธด าเนนงานทยดหยน รวบรวมขอมลรอบดานตามสภาพธรรมชาตและใชความรความเชยวชาญของผประเมนแตละคนเปนเกณฑในการสรปผล วธการดงกลาวตงอยบนแนวคดทวา การตดสนวาอะไรจรงหรอเทจ/มคณคาหรอไม เปนเรองของปจเจกบคคล ซงขนอยกบจตของปจเจกบคคลวาจะมองความจรงหรอคณคาอยางไร ไมมมาตรการทแนนอนในการก าหนดคณคาของสงตางๆ ฉะนนในทางปฏบตผประเมนจงควรก าหนดมาตรฐาน หรอเกณฑในการตดสนคณคาขนมาเองดวยเหตและผล ซงการจะท าเชนนนไดจ าเปนตองอาศยความรอบร ประสบการณ และความสามารถของแตละปจเจกบคคล (สถาบนพระปกเกลา.2548: 2-6)

2. ปรนยนยม (Objectivism) วธการประเมนทถอเปนลกษณะเฉพาะของแนวคดนคอ วธการเชงระบบ (Systematic approach) ซงเปนวธการทมการวางแผนการด าเนนการอยางชดเจน ใชเครองมอทมมาตรฐานในการเกบขอมล โดยมความพยายามทจะควบคมตวแปรแทรกซอนใหมากทสด วธการดงกลาวสะทอนแนวคดของกลมทเชอวา มนษยสามารถรวาอะไรจรงหรอเทจ/มคณคาหรอไม เปนสงทสามารถก าหนดเปนมาตรการสากลได เพราะความจรงเปนสงสากล (universal) การสรางเครองมอทมมาตรฐานจะน าไปสการคนพบความจรงและคณคาของความจรงได ซงเครองมอดงกลาวสามารถเกดขนไดจากความรอบร ประสบการณ และทส าคญคอการผานการฝกฝนอบรมของผประเมน (สถาบนพระปกเกลา. 2548: 2-7)

นอกจากการแบงวธการของการประเมนออกเปน 2 มตคอ อตนยนยม และปรนยนยม นกทฤษฎการประเมนยงจดประเภทของการประเมนออกอก 2 มตคอ มตทางดานวตถประสงค และมตทางดานวธการ มตทงสองน าไปสการจดประเภทการประเมนออกเปน 4 กลม ไดแก

1. การประเมนท เนนการตดสนใจโดยใชว ธ เช งระบบ ( Systematic decision-oriented evaluation หรอ SD Models) การประเมนประเภทนเนนการใชวธเชงระบบเพอการเสนอสารสนเทศ ทเปนประโยชนตอผเกยวของส าหรบการตดสนใจ

2. การประเมนทเนนการตดสนใจโดยใชวธเชงธรรมชาต (Naturalistic decision-oriented evaluation หรอ ND Models) การประเมนประเภทนเนนการใชวธธรรมชาตเพอการเสนอสารสนเทศ ทเปนประโยชนตอผเกยวของส าหรบการตดสนใจ

8

3. การประเมนท เนนการตดสนคณคาโดยใชวธ เช งระบบ (Systematic value-oriented evaluation หรอ SV Models) การประเมนประเภทนเนนการใชวธเชงระบบเพอใหนกประเมนท าการตดสนคณคาของสงทมงประเมน

4. การประเมนท เนนการตดสนคณคาโดยวธ เชงธรรมชาต (Naturalistic value-oriented evaluation หรอ NV Models) การประเมนประเภทนเนนการใชวธเชงธรรมชาตเพอใหนกประเมนท าการตดสนคณคาของสงทมงประเมน

สรปวา วธการประเมนนนมหลายวธ โดยจะครอบคลมในวธการประเมนทเนนการวางแผนการด าเนนการอยางชดเจน และวธด าเนนงานทยดหยนเพอใหไดผลการประเมนตามทตองการ. 1.4 เกณฑในการประเมนผลนโยบาย

จมพล หนมพาณช (2547:239) แนวคดเกยวกบการประเมนผลนโยบายทผานมาการประเมนผลนโยบายมปญหาในเรองของกฎเกณฑ กตกา ดงนน ในหวขอนจะไดกลาวถง “ เกณฑการประเมนผลนโยบาย” โดยทวไปเวลาพดถง “ เกณฑ” มกจะหมายถงคณลกษณะหรอระดบทถอวาเปนคณภาพ ความส าเรจหรอความเหมาะสมของทรพยากร การด าเนนงานหรอผลการด าเนน โดยทวไปเปนทยอมรบกนวา เวลามการประเมนผลนโยบายมกจะใชเกณฑตอไปนคอ เกณฑท เนนประสทธภาพ(Efficiency) และเกณฑทเนนประสทธผล(Effectiveness) โดยจะกลาวถงเกณฑทง2 กอน หลงจากนนจะกลาวถงเกณฑอนๆ อาท ความพอเพยง(Adequacy) เกณฑความเปนธรรม(Equity) เกณฑการสนองความตองการ (Responsiveness) และเกณฑความเหมาะสม(Appropriateness)

เกณฑประสทธภาพและเกณฑประสทธผลทน ามาใชในการประเมนผลนโยบาย ในทรรศนะของAmitaiEtzioni(1964:6)ทปรากฏในงานทมชอ “Modern Organization” ไดใหค า

จ ากดความค าวา”ประสทธผล” (Effectiveness)วาหมายถงระดบทบรรลเปาหมายหรอวตถประสงคขององคการ ตามความหมายของประสทธผลท Etzioni ไดใหไว เปนการใหไวในกรณขององคการ ดงนน องคการทมประสทธผล คอ องคการทสามารถด าเนนการบรรลเปาหมายหรอวตถประสงคทก าหนดไว ประสทธผลจงเปนเรองความส าเรจขององคการในการกระท าสงตางๆ ตามทไดตงเปาหมายเอาไว องคการทมประสทธผลสงจงเปนองคการทประสบความส าเรจอยางสงในการท างานตามเปาหมาย สวนองคการทมประสทธผลต าจงเปนองคการทไมประสบความส าเรจในการท างานใหบรรลเปาหมายทตงไวดงนน การพดถงประสทธผลขององคการจงเปนเรองของการพยายามหาค าตอบวา องคการทศกษานนไดด าเนนงานบรรลเปาหมายทตงไวส าเรจแคไหน ในแงดงกลาวจะเหนไดวา ประสทธผลขององคการเปนเรองของการพจารณาวา องคการประสบความส าเรจเพยงใดในการด าเนนงานเพอใหบรรลเปาหมาย

ในแงของการวด การวดประสทธผลขององคการสามารถวดได 4วธ คอ 1. วดจากความสามารถขององคการในการบรรลเปาหมาย 2. วดโดยอาศยความคดระบบ 3. วดจากความสามารถขององคการในการชนะใจผมอทธพล 4. วดจากคานยมทตางกนของสมาชกองคการ วธวดประสทธผลขององคการจากความสามารถขององคการในการบรรลเปาหมาย ถอวา

ประสทธผลขององคการนาจะวดไดจากความสามารถขององคการในการด าเนนการใหบรรลเปาหมาย ซงเราสามารถวดโดยใชวธวดประสทธผลขององคการจากความสามารถในการบรรลเปาหมายไดตอเมอ

9

ลกษณะขององคการและเปาหมายนน มลกษณะตามขอสมมตฐาน 5 ประการ(1)องคการทเราศกษานน ในความเปนจรงมเปาหมายทแทจรง (2) เราสามารถมองเหนและเขาใจเปาหมายเหลานน (3)จ านวนเปาหมายทแทจรงขององคการควรมปรมาณไมมากจนเกนความสามารถทเราจะท าได (4) ตองมการเหนพองตองกนในเปาหมายทแทจรงเหลานน (5) เราตองสามารถวดไดวาองคการก าลงบรรลเปาหมายไปไดแคไหน เมอไร อยางไรส าหรบ

“ประสทธภาพ”Etzioni ไดใหค าจ ากดความวา หมายถง จ านวนการใชทรพยากรในการท าใหเกดผลผลตตอหนวย หรอ “ประสทธภาพ” หมายถงมความสามารถ หรอการเพมผลผลต หรอมสมรรถภาพ ในกรณขององคการ เวลาพดถง “องคการทมประสทธภาพ” กจะเปนการพจารณาวาเปาหมายทตงเอาไวไดส าเรจแคไหน สวนค าวา “ประสทธภาพขององคการ” เปนการพจารณาคาใชจายทองคการใชในการด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมายนนๆ “องคการทมประสทธภาพ” หมายถงองคการทใชปจจยน าเขาหรอทรพยากรทมอยอยางจ ากดไดอยางประหยดทสดและสามารถท าการผลตสนคาหรอบรการไดมากทสด “ประสทธภาพขององคการ”จงเปนการพจารณาถงอตราสวนระหวางปจจยน าเขาและปจจยน าออก “องคการทประสทธภาพสง”คอองคการทสามารถน าปจจยน าออกไดมากทสดจากการใชปจจยน าเขานอยทสด ในขณะท “ประสทธภาพ” เปนการพจารณาถงความส าเรจในการด าเนนงานขององคการใหบรรลเปาหมาย อยางไรกตามในกรณทน าประสทธภาพมาใชกบการประเมนผลนโยบาย “นโยบายทมประสทธภาพ” จงนาจะมหมายถง นโยบายนนเมอไดมการด าเนนการทมการใชทรพยากรการท าใหเกดผลตอหนวยต า (AmitaiEtzioni1964:6) มขอสงเกตเกยวกบการใชเกณฑทง 2 ในการประเมนผลนโยบายระหวางเกณฑ “ประสทธภาพ”กบเกณฑ “ประสทธผล” กคอ (ศรชย กาญจนาวาส. 2545:147-148)

ประการทหนง จะมการใชเกณฑประสทธภาพมากกวาเกณฑประสทธผล ประการทสอง ประสทธภาพเวลาใช มกจะใชในการประเมนการด าเนนการหรอการปฏบตงาน เชน

ใชในการประเมนผลการน านโยบายไปสการปฏบต ประเดนคอ การน าเกณฑประสทธภาพมาใชในกรณดงกลาวบางครงเกดความก ากวมหรอเกดความคลมเครอ ในแงประสทธภาพหมายถงอะไรกนแนระหวางการเพมผลผลต(Productivity) หรอความมประสทธผล (Effectiveness)

ประการทสาม ในกรณทเราสรปวาประสทธภาพในกรณของภาครฐในภาพรวมทงการผลผลตและความมประสทธผลหรอการมประสทธผล ในกรณดงกลาว ประสทธภาพหมายถง การไดประโยชนสงสดและเสยคาใชจายนอยทสด(Maximize gains minimize cost)

ประการทส ประสทธภาพถาใหความหมาย การเพมผลผลต การวดจะตองวดโดยขอมลระยะยาวทครอบคลมผลผลต และการวดคาใชจายจะตองใชเวลานานเชนเดยวกน ในแงดงกลาว การวดประสทธภาพจงเปนการวดหรอการเปรยบเทยบทขามเวลา ในขณะทถาหมายถงประสทธผล การวดอาจจะใชวธตรงไปตรงมา โดยแคสอบถามวาแผนงาน/โครงการทไดมการด าเนนการในทสดแลวบรรลวตถประสงคหรอเปาหมายหรอไมอยางไร

ประการทหา ดงทกลาวมาขางตน เวลามการวดผลด าเนนงานจงมกใชตวชวด ทง “ประสทธภาพ” และ “ประสทธผล” โดย “ประสทธผล” ทใชเปนตวชวด นอกจากจะหมายถงการบรรลผลตามวตถประสงคหรอเปาหมายแลวยงรวมถงผรบบรการ (หรอผบรโภค) มความพงพอใจดวย สวน“ประสทธภาพ” นอกจากจะหมายถงการมความสามารถหรอการเพมผลผลตแลว ยงหมายถงสามารถในการใชทรพยากรและกระบวนการปฏบตงานในการสรางผลผลตในแงดงกลาว “ประสทธภาพ” พจารณาได 2 ลกษณะ

10

ลกษณะแรก ไดแก ประสทธภาพในการประหยด หมายถง ความสามารถในการใชทรพยากรอยางประหยด หรออยางคมคา กอใหเกดผลสงสด

ลกษณะทสอง ไดแก ประสทธภาพในการผลต หมายถงความสามารถในการลดคาใชจายตอหนวยการผลต

เกณฑอนๆ ทน ามาในการประเมนผลนโยบาย นอกจากเกณฑทน ามาใชในการประเมนผลนโยบายจะไดแกเกณฑทเนน “ประสทธภาพ” และ

เกณฑทใช “ประสทธผล” ดงทไดกลาวมาขางตนแลววายงมเกณฑอนๆ ทน ามาใชในการประเมนนโยบายอก (ศรชย กาญจนาวาส. 2545:147-148) ไดแก 1. ความพอเพยง (Adequacy) ความพอเพยง หมายถง ความสามารถในการด าเนนการใหบรรลวตถประสงคของนโยบาย ภายใตเงอนไขทางทรพยากรทมอย หมายถง ความพอใจทนโยบายสาธารณะสามารถตอบสนองความตองการ โดยพจารณาจากประสทธผล โดยทวไปเกณฑเกยวกบความพอเพยงนจะบงชถงความคาดหมายเกยวกบความสมพนธระหวางทางเลอกตางๆ ของนโยบายกบผลของนโยบายความพอเพยง 2. ความเทาเทยม (Equality) ความเทาเทยม เปนเกณฑทเกยวของกบหลกเหตผลทางดานกฎหมายและสงคม เกณฑนพจารณาไดจากการกระจายผลของนโยบายและความพยายามของกลมตางๆ ทจะไดรบความเปนธรรมหรอความเทาเทยมกน กลาวคอ นโยบายทค านงการจดสรรสงทเปนผลประโยชนหรอการใหการบรการตางๆกบประชาชนในรปแบบกลมตางๆ ในสงคมอยางเปนรปธรรม นโยบายการใหบรการสาธารณะตางๆ ซงจ าเปนอยางยงทจะตองค านงถงการประเมนนโยบายในแงของความเทาเทยมกน นโยบายหรอโครงการบางอยางอาจมประสทธผล หรอมประสทธภาพและมความพอเพยง เมอพจารณาจาอตราสวนของตนทน -ผลประโยชนหรอผลประโยชนสทธอาจไดรบประเมนวาไมเหมาะสมทจะน ามาปฏบต ถานโยบายหลายอยางทผไดรบผลประโยชนมากไมไดเสยคาใชจายหรอคาบรการเลย หรอเสยใหเพยงเลกนอยเทานน ในท านองกลบกน นโยบายบางอยางผเสยคาใชจายหรอคาบรการใหมากกลบไดรบประโยชนนอย เปนตน 3. การตอบสนองความตองการ (Responsiveness) นโยบายนนมประสทธผล มประสทธภาพ มความพอเพยง ใหความเปนธรรม แตมกมปญหาเกดขนอยเสมอวานโยบายนนไมสามารถตอบสนองความตองการ ความพงพอใจในคณคาของกลมตางๆ ไดเกณฑการตอบสนองความตองการจงมความส าคญไมยงหยอนไปกวาเกณฑอนๆโดยเฉพาะการตอบสนองนนตรงกบกลมเปาหมายของนโยบายหรอไม เกณฑในการประเมนประการนจงมความมงหมายส าคญกลมหนงเกณฑในการประเมนนโยบายประการนจงมความมงหมายส าคญทจะใหนกวเคราะหนโยบายตอบค าถามอยเสมอวา นโยบายนนตอบสนองความตองการใหความพงพอใจมคณคาตอส งคมมากนอยเพยงไร และนโยบายนนสนองความตองการของกลมทไดรบประโยชนคอกลมเปาหมายหรอไม 4. ความเหมาะสม (Appropriateness)

ความเหมาะสม ซงหากพจารณาถงหลกเหตผลในดานทเกยวกบหลกการหรอสาระของนโยบาย เปนทยอมรบวา ความเหมาะสมของนโยบายใดนโยบายหนงนนมใชขนอยกบเกณฑการประเมนเกณฑใดโดยเฉพาะ แตจะตองอาศยหลายเกณฑประกอบกน เกณฑความเหมาะสมจะตองพจารณาถงคณคาของวตถประสงคของนโยบาย ความมเหตผลสนบสนนสมมตฐานตางๆ ของวตถประสงคนน ในขณะทเกณฑประเมนอนๆ จะถอวาวตถประสงคเปนเรองทยอมรบกนแลว แตเกณฑความเหมาะสมจะตองถาม

11

วาวตถประสงคนนเหมาะสมหรอไม การทตอบค าถามนไดจะตอพจารณาเกณฑตางๆ ในการประเมนรวมกน คอใชเหตผลหลายดาน 1.5 ตวชวดในการประเมนผลโครงการ

ในการประเมนผลนโยบายนน จะเรมตนจากการก าหนดตวชวด การเกบรวบรวมขอมล การเลอกใชชนดของขอมล การตรวจสอบคณภาพเครองมอและการก าหนดเกณฑของตวชวด ดงนน ควรทจะทราบถงรายละเอยดเกยวกบตวชวดและการก าหนดเกณฑเพอทจะน าไปใชในการประเมนผลนโยบายในทนจะขอกลาวถงเรองการก าหนดตวชวด ประเภทของตวชวด

1.5.1. การก าหนดตวชวด สวมล ตรกานนท (2543:55-62) เมอผประเมนไดประเมนประเดนทตอง การประเมนแลว งานขน

ตอไปกคอ การพฒนาตวชวดจากประเดนแตละประเดน ตวชวดนจะท าหนาทเปนสญญาณบอกค าตอบของประเดนทตองการทราบในการประเมน ตวชวดทเหมาะสมควรพฒนามาจากประเดนทตองประเมน และเปนตวชวดทส าคญของโครงการเทานน

ในการพฒนาตวชวด(Indicator)ของประเดนทตองการประเมน เรมตนจากการก าหนดตวชวดการเกบรวบรวมขอมล ซงรวมถงการเลอกใชชนดของขอมล การตรวจสอบคณภาพเครองมอ และการก าหนดเกณฑของตวชวดการประเมนจะมคณภาพมากนอยเพยงใด ขนอยกบขนตอนของการพฒนาตวชวดเปนส าคญ ดงกลาวในรายละเอยดตอไป

1.5.2.ประเภทของตวชวด สวมล ตรกานนท (2543:57-58) ชใหเหนถงประเภทของตวชวดวาสามารถแบงไดเปน 4 ประเภท

ใหญ ดงน 1.แบงตามลกษณะของตวชวด 1.1 ตวชวดโดยตรง เปนตวชวดทแสดงใหเหนถงสงทเกดขนโดยตรงในประเดนทตองการประเมน

เชน ปรมาณงานทไดจากโครงการ 1.2 ตวชวดใกลเคยง เปนตวชวดลกษณะอนทใกลเคยงกบประเดนทตองการประเมน อาจใช

ตวชวดเพยงตวเดยวหรอชดของตวชวดในลกษณะเดยวกน เชน 1.3 ตวชวดผสมเปนชดของตวชวดหลายๆสาขาทน ามาใชรวมกนเพอระบถงปรากฏการณทเกดขน

ในประเดนทตองการ เชน 2.แบงตามลกษณะของกจกรรม 2.1 ตวชวดดานเศรษฐกจ ไดแกอตราเงนเฟอการลงทน การออมอตราการเจรญเตบโตทาง

เศรษฐกจ เปนตน 2.2 ตวชวดทางสงคม ไดแก อตราการอานออกเขยนไดอตราการเจบปวย อตราการเกดเปนตน 2.3 ตวชวดทางการเมองไดแก รอยละประชาชนท ใชสทธเลอกตง จ านวนพรรคการเมอง สถต

ผสมครเขารบการเลอกตง เปนตน 3.แบงตามลกษณะของขอมล 3.1 ตวชวดทางกายภาพไดแกจ านวนผสญจรผานสะพานทสรางขนอตราการวางงาน เปนตน 3.2 ตวชวดดานความรสกและอารมณไดแกความพงพอใจ การยอมรบเปนตน 4. แบงตามกระบวนการ

12

4.1 ตวชวดสงน าเขา (input) ไดแก อตราสวนระหวางทรพยากรทใชกบผลทได เปนตน 4.2 ตวชวดกระบวนการ (process) ไดแก ปรมาณงานทเสรจสนในแตละชวงเวลา เปนตน 4.3 ตวชวดผลสดทายของโครงการ (output)ไดแก อตราสวนระหวางครวเรอนทไดรบบรการทาง

สาธารณสขกบครวเรอนทงหมดในพนทโครงการ เปนตน 5.3 คาของตวชวด คาของตวชแบงเปน 2 ชนด คอ 1. คาในเชงปรมาณ เปนคาของตวชวดทเปนตวเลขโดยใชสถตเบองตนมาชวยในการค านวณ ท

นยมใชมดงน 1.1 รอยละ เชน รอยละของเดกวยรนทมประวตอาชญากรรม 1.2 อตราสวน เชน อตราสวนของแพทยตอปวย 1.3 สดสวน เชน สดสวนของสตรในวยเจรญพนธตอสตรทวประเทศ 1.4 จ านวน เชน จ านวนโรงพยาบาลทสรางขนในปน 1.5 คาเฉลย เชน อายการใชงานเฉลยของเครองถายเอกสาร

2. คาในเชงคณลกษณะเปนคาของตวชวดทบรรยายเปนขอความไมสามารถก าหนดเปนตวเลขไดเชนความสอดคลองความเหมาะสมซงคาเหลานสวนใหญไดมาจากความคดเหนในการพจารณาของบคคลหรอกลมบคคลในบางกรณคาเชงคณลกษณะสามารถเปลยนเปนคาปรมาณไดโดยใชกลมคนพจารณาแลวคดเปนรอยละหรอสดสวนของคนทมความคดเหนสอดคลองหรอไมสอดคลองตวอยางเชนการพจารณาตวชวดเรอง การพจาณาตวชวดเรองความสอดคลองของหลกสตรการฝกอบรมกบวตถประสงคของโครงการ โดยผเชยวชาญทางดานการศกษา 10 ทาน มผเชยวชาญทเหนวาสอดคลอง 8 ทาน มทาน เหนวาไมสอดคลอง 1 ทาน ทเหลออก 1 ทาน ไมแนใจวาสอดคลองหรอไม คาของตวชวดนรอยละ80 หรอ 8/10

5.4 ลกษณะตวชวดทด เปนททราบกนดแลววา ในแตละประเดนของการประเมนมตวชวดทสามารถบงบอกถงสงทเกดขนในประเดนนนไดหลายตวดวยกน สงทส าคญของขนตอนน คอพจารณาเลอกตวชวดทดซงมลกษณะดงน

1. สอดคลองกบประเดนทตองการประเมน โดยสามารถระบถงสถานการณในการประเดนทตองการประเมนไดชดเจน

2. เปนรปธรรมท าใหสามารถวด หรอสงเกตได ซงจะชวยผประเมนฝนการเกบรวบรวมขอมลจากตวชวดดงกลาว

3. ไดรบการยอมรบจากผใชผลงานประเมน หากตวชวดทใชในการประเมนไมไดรบการยอมรบ ยงสงผลตอคณภาพของการประเมน ท าใหการประเมนนนลมเหลวในทสด 1.6 วงจรการประเมนผล

การพดถงการประเมนผลนโยบายกเหมอนกบการพจารณาเรองการก าหนดนโยบายและการน านโยบายไปปฏบต กลาวคอ มความคดเหนขดแยงกนวา การประเมนผลนโยบายกนความกวางไกลเพยงใด มขนตอนอะไรบาง และจะถออะไรเปนเกณฑในการทจะบอกวานโยบายนน ๆ ประสบความส าเรจ หรอมความลมเหลวเพยงใด ในสวนนจะเสนอเพยงสองแนวทางเทานน

วงจรการวจยประเมนผลทเสนอโดย E.Suchman วงจรการประเมนผลนไดรบความสนใจมาก เพราะดเหมอนจะครอบคลมประเดนส าคญ ๆ ไวหมด

13

ภาพท 1 วงจรการประเมนผล แหลงทมา: E.Suchman Evaluative Research 1967, หนา 34

จากภาพท 1 แสดงใหเหนวงจรของการประเมนนโยบาย ซงเปนวงจรหมนจากกจกรรมหนงไปอก

กจกรรมหนง แตละกจกรรมอธบายพอเปนสงเขป ดงน 1. การประเมนผลมกเรมจากการก าหนดคณคา ซงคณคานอาจเปนคณคาทมองเหนเปนรปธรรม

หรออาจเปนเพยงคณคาทตระหนกแลวเทานน คณคาเชนมคนเปนจ านวนนอยทเกดเปนโรคหวใจ เราจ าเปนตองสรางคณคาวาพฤตกรรมการสบบหรเปนพนฐานของการเกดโรคมะเรงปอด ดงนน พฤตกรรมการเลก หรอลดการบรโภคบหรจงเปนคณคาทพงประสงค

2. การก าหนดจดมงหมายเปนกจกรรมทตอเนองกนมา ตวอยางการก าหนดจดมงหมาย เชน การก าหนดวาโครงการทจะท าใหประชาชนเกดเปนโรคมะเรงในปอดลดลง ตองสรางคณคาวาการสบบหรมโอกาสเปนมะเรงในปอดสง ดงนน การก าหนดจดมงหมายจงเปนวามคนเปนจ านวนนอยทจะมโอกาสเกดมะเรงปอด หรอก าหนดเปนจดมงหมายวาเปนสงทปรารถนาของทกคนทจะชวตยนยาว ซงกเอามาก าหนดเปนวตถประสงคได

3.เมอเราก าหนดจดมงหมายไดแลวงานทตดตามมาคอการก าหนดเกณฑวดผล ตวอยางเชนสถตเกยวกบอตราตายและอตราปวยดวยโรคมะเรงใชเปนเกณฑทนาจะเหมาะสมอยางยง ธรรมชาตอยางหน งของการประเมนผลอยทวาเราใชเกณฑอะไรวดการบรรลวตถประสงคของการประเมน

4. การระบกจกรรมจดมงหมายเปนกจกรรมตอเนองตามมา ตามตวอยางโรคมะเรงการด าเนนงานคนหาผปวยดวยโรคมะเรงเปนกจกรรมตวอยางอนหนง อาจมกจกรรมอน ๆ ทเกยวของกนก ได เชน การจดตงศนยการวเคราะหโรคมะเรงขน เปนตน

การก าหนดคณคา

การก าหนดจดมงหมาย

การก าหนดเกณฑวดผล

การระบกจกรรมจดมงหมาย (การวางแผน)

การด าเนนงานตามแผน

การประเมนผลของแผนงาน

14

5.การด าเนนงานตามแผนนนคอการลงมอคนหาผปวยดวยโรคมะเรงส าหรบผปวยทถกวเคราะหวาใหผลการวเคราะหเปนผลบวกกยอมถกสงตวเขารกษาตอไป

6.ประการสดทายในการประเมนผลกคอการประเมนผลของแผนงานซงรวมถงการวดวากจกรรมไดเปนไปตามวตถประสงคหรอไมเพยงใด ดงนนภายใตการประเมนเรากไดตดสนใจ (Judgment) วากจกรรมนนๆ เปนอยางไร คมคาหรอไม ผลของการตดสนใจตรงนจะน าไปสการพจารณาเรองคณคาใหมอกครง

วงจรการประเมนผลทเสนอโดยองคการอนามยโลก (WHO) วงจรการประเมนผลแบงออกเปน 9 ขนตอนดงตอไปน

1.ระบหวขอทตองการประเมน นนคอเราจะประเมนอะไร ประเมนแผนงาน (Program) บรการเชนบรการอนามยแมและเดก หรอประเมนผลด าเนนงานของหนวยงาน เปนตน ยงกวานนตองแนใจวาการประเมนผลนนคมคาทจะท า ไมวาจะมองในแงของขนาด หรอความส าคญของเรองนน ๆ นอกจากนเราจ าเปนตองระบจดมงหมายของการประเมนควบคไปดวย จดมงหมายของการประเมนจะเปนเครองน ารองทส าคญของการประเมน

2. ขอมลขาวสารทใชในการประเมนควรมการพจารณาตงแตแรกเรม แมวาในขอเทจจรงแลว เราจะเกบรวบรวมขอมลอยตลอดในกระบวนการประเมนผล ทางเลอกทดคอการพจารณาวาเรามความตองการขอมลมากนอยเพยงใด มแหลงขอมลขาวสารอยทใดบาง

3. พจารณาดวานโยบายหรอแผนงานทสรางขนมามความสอดคลองกนหรอไม นนคอ ควรตอบค าถามตอไปน นโยบายนน ๆ สอดคลองนโยบายทางการเมองและทางเศรษฐกจเพยงใด กจกรรมทระบไวสอดคลองกบวตถประสงคหรอไม

4. ประเมนความพอเพยง ประการแรงมองดวาการระบปญหาชดเจนเพยงใด เกณฑทใชวดเชนความรนแรง ปญหาเกดขนบอยใหม ทรพยากรเปนอยางไร เหลานเปนเกณฑวดความเพยงพอได

5. ทบทวนความกาวหนา ไดแกการวเคราะหการด าเนนงานและการใชทรพยากร รวมทงการน านโยบายไปปฏบตสอดคลองกบการปฏบตเพยงใด เหตผลของการเบยงเบนไปแผนควรระบใหชดเจน

6. การประเมนประสทธภาพ ประกอบไปดวย การวเคราะหผลทไดรบระหวางความพยายามทใสเขาไปกบทรพยากรทใชไป ค าถามกคอเรามทางเลอกอนทประหยดกวาไดหรอไม

7. การประเมนประสทธผล การประเมนจะไมมความยงยากถาเราก าหนดเปาหมายไวชดเจนและมเกณฑวดผลส าเรจ กจกรรมนเกดขนในชวงก าหนดแผนงาน

8. การประเมนผลกระทบ นบเปนขนทยากเยนทสด ทงนกเพราะวาเราอาจจะมเกณฑทดพอเพอวดประสทธภาพของโครงการ และอาจพอทจะวดประสทธผลของโครงการไดเลย เมอโครงการนนสนสดลง แตในกรณวดผลกระทบนน นอกจากเปนเรองยากในการก าหนดเกณฑการวดแลว แตละโครงการหรอนโยบายกพบปญหาวาเราจะทราบไดอยางไรวาผลกระทบจากโครงการหรอนโยบายเกดขนแลว ทงนเพราะวาแตละโครงการจะเหนผลกระทบในเวลาทแตกตางกน จงเปนเรองยากมากกวาเราควรวดผลกระทบของโครงการหรอนโยบายเมอไร

9. ขนตอนสดทายของการประเมนผลกคอการสรปผลของการประเมนและสรางขอเสนอเพอใชด าเนนงานในอนาคต การสรปผลควรประกอบไปดวยวตถประสงค วธการและผลทเกดขน นอกไปจากการสรปผลการประเมนแลว ในสวนนควรรวมไปถงขอมลทจะน าไปใชปรบปรงโครงการ หรอก าหนดโครงการขนใหม นอกไปจากการสรปผลการประเมนผลโครงการ ถามหลกฐานแนนหนาวาโครงการนนควรยตกจ าเปนตองระบไวในผลการประเมนใหชดเจน

15

สรปจากกระบวนการประเมนผลนโยบายดงกลาวมาน สงส าคญทพงพจารณาเปนพเศษกคอ การควบคมก ากบเทคนคในการประเมนผล แนวทางการประเมนผล เกณฑการวด ผเกยวของในการประสทธผล และการน าเอาผลประเมนนโยบายไปใช

1.7 หลกการเบองตนเกยวกบการตดตามและประเมนผล

การประเมนผลถอเปนขนตอนทส าคญประการหนงในกระบวนการบรหารงาน/โครงการซงหลงจากไดผานกระบวนการวางแผน (Planning) การปฏบตตามแผน (Implementation) และการประเมนผล (Evaluation) ถอเปนเครองมอทส าคญในการวดความส าเรจของผลการด าเนนงานซงประกอบดวย 2 สวน คอ

7.1 การตดตามผล (Monitoring) เปนการตดตามตรวจสอบความกาวหนาในการด าเนนงานการจดสรรทรพยากร (input) เปนการพจารณาความสมพนธระหวางการใชทรพยากรในโครงการ ( input) กบผลผลต (output) ของโครงการรวมกบปจจยภายนอกทมผลกระทบตอการด าเนนงานการตดตามผลเปนเครองมอในชวงการปฏบตงานของโครงการเพอใหเกดความมนใจวาการสงมอบปจจยการผลต ก าหนดการท างาน การผลตผลผลต และการด าเนนงานตาง ๆ ไดด าเนนการไปตามแผนทวางไว

7.2 การประเมนผล (Evaluation) เปนการประเมนผลการปฏบต ง าน (Performance evaluation) เปนการศกษาและวเคราะหขอมลทไดจากการตดตามผลการปฏบตงาน เพอประเมนความกาวหนาของโครงการหรอแผนงานวามการใชทรพยากร/ปจจยตางๆ อยางไร มการด าเนนงานเปนไปตามแผน ตามขนตอน ตามกฎเกณฑ และตามเวลาทก าหนดหรอไม ตลอดจนมผลงานเปนไปตามแผน วตถประสงค และเปาหมายหรอไม อาจเปน การประเมนผลระหวางการด าเนนงาน ( On-going evaluation)เปนการประเมนถงผลผลต (outputs) และผลลพธ (outcomes) หรอ การประเมนผลภายหลงการด าเนนงาน (Ex-post evaluation) เปนการประเมนถงผลลพธ (outcomes) และผลกระทบ (impacts) 1.8 ธรรมชาตของการประเมนผล

แฮรรส (Harris. 1975 : 139)กลาววา ธรรมชาตของการประเมนผลประกอบดวยขบวนการ 7 ขนตอน คอ

1. การก าหนดเกณฑทเฉพาะเจาะจง 2. การใชเครองมอทดมคณภาพเหมาะสม 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การวเคราะหขอมล 5. การแปลความหมายของผลการวเคราะห 6. การก าหนดคณคาของสงทคนพบ 7. การตดสนใจ

16

2. แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ 2.1 ความหมายของความพงพอใจ

สมหมาย เปยถนอม (2551 : 4 - 6) ไดรวบรวมความหมายของความพงพอใจจากนกวชาการนกวจยและผเชยวชาญไวดงน

ชรน เดชจนดา กลาววาความพงพอใจหมายถงความรสกนกคดหรอทศนคตของบคคลทมตอสงหนงสงใดหรอปจจยทเกยวของความรสกพอใจจะเกดขนเมอความตองการของบคคลไดรบการตอบสนองหรอบรรลจดมงหมายในระดบหนงความรสกดงกลาวจะลดลงและไมเกดขนหากความตองการหรอจดหมายนนไมไดรบการตอบสนอง

แนงนอย พงษสามารถ มความเหนวาความพงพอใจหมายถงทาททวๆไปทเปนผลมาจากทาททมตอสงตางๆ 3 ประการคอ 1) ปจจยเกยวกบกจกรรม 2) ปจจยทเกยวกบบคคล 3) ลกษณะความสมพนธระหวางกลม

พทกษ ตรษทบ กลาวาความพงพอใจเปนเพยงปฏกรยาดานความรสกตอสงเราหรอสงกระตนทแสดงผลออกมาในลกษณะของผลลพธสดทายของกระบวนการประเมนโดยบอกทศทางของผลการประเมนวาเปนไปในลกษณะทศทางบวกหรอทศทางลบหรอไมมปฏกรยาคอเฉยๆตอสงเราหรอสงทมากระตน

วชย เหลองธรรมชาต ไดกลาวถงความพงพอใจไววาความพงพอใจมสวนเกยวของกบความตองการของมนษยคอความพงพอใจจะเกดขนไดกตอเมอความตองการของมนษยไดรบการตอบสนองซงมนษยไมวาอยทใดยอมมความตองการขนพนฐานไมตางกน

สมพงศ เกษมสน ใหความคดเหนเกยวกบความพงพอใจไววาบคคลจะเกดความพงพอใจจะตองมการจงใจและไดกลาวถงการจงใจวาการจงใจเปนการชกจงใหผอนปฏบตตามโดยมมลเหต 2 ประการคอความตองการทางรางกายและความตองการทางจตใจ

สภาลกษณ ชยอนนต ไดใหความหมายของความพงพอใจไววาความพงพอใจเปนความรสกสวนตวทรสกเปนสขหรอยนดทไดรบการตอบสนองความตองการในสงทขาดหายไปหรอสงทท าใหเกดความไมสมดลความพงพอใจเปนสงก าหนดพฤตกรรมทจะแสดงออกของบคคลซงมผลตอการเลอกทจะปฏบตในกจกรรมใดๆนน

สงา ภณรงค ไดกลาววาความพงพอใจหมายถงความรสกทเกดขนเมอไดรบความส าเรจตามความมงหมายหรอเปนความรสกขนสดทายทไดรบผลส าเรจตามวตถประสงค

สนท เหลองบตรนาค ใหความหมายความพงพอใจหมายถงทาทความรสกความคดเหนทมผลตอสงใดสงหนงภายหลงจากทไดรบประสบการณในสงนนมาแลวในลกษณะทางบวกคอพอใจนยมชอบสนบสนนหรอมเจตคตทดตอบคคลเมอไดรบตอบสนองความตองการในทางเดยวกนหากไมไดรบการตอบสนองตามความตองการจะเกดความไมพอใจเกดขน

อทย หรญโต ไดใหความหมายของความพงพอใจวาความพงพอใจเปนสงทท าใหทกคนเกดความสบายใจเนองจากสามารถตอบสนองความตองการของเขาท าใหเขาเกดความสข อทยพรรณสดใจกลาววาความพงพอใจหมายถงความรสกหรอทศนคตของบคคลทมตอสงใดสงหนงโดยอาจเปนไปในเชงประเมนคาวาความรสกหรอทศนคตตอสงหนงสงใดนนเปนไปในทางบวกหรอทางลบ

สรปความพงพอใจเปนความรสกนกคดหรทศนคตทมลกษณะเปนนามธรรมไมสามารถมองเหนรปรางไดเมอบคคลไดรบการตอบสนองความตองการจะเกดความรสกทเปนสขและความพงพอใจเปนสงทก าหนดพฤตกรรมในการแสดงออกของบคคลทมผลตอการเลอกทจะปฏบตในกจกรรมนนๆ

17

2.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ

ทฤษฎความตองการตามล าดบขนของมาสโลว (Maslow’s hierarchy of Need) มาสโลวเปนผพฒนาแนวคดเกยวกบแรงจงใจในเรองความตองการตามล าดบขน (Pyramid of Requirements หรอHierarchy of Needs) ขนในป 1943 โดยมสมมตฐานเบองตนดงน(Maslow. 1954 : 253 – 258)

1. มนษยมความตองการเปนล าดบขนเมอความตองการในระดบใดไดรบการตอบสนองแลวกจะใหความส าคญกบความตองการในล าดบนนนอยลงแตจะพยามยามเพอใหไดความตองการในระดบทสงขนไป

2. ความตองการของมนษยเปนเรองทมความซบซอนและความตองการเปนสงทมผลตอพฤตกรรมของมนษยในเวลาใดเวลาหนง

3. ความตองการระดบต าตองไดรบการตอบสนองกอนจงจะท าใหแสดงพฤตกรรมทจะผลกดนใหเกดความตองการในระดบทสงขน

4. มหลายวธการทจะท าใหมนษยเกดความพงพอใจตอความตองการในระดบสงมากกวาความตองการในระดบต า

มาสโลวไดแบงความตองการของมนษยตงแตระดบต าสดถงระดบสงสดเปน 5 ขนดงน 1. ความตองการทางรางกาย (Physiological Needs) เปนความตองการทางรางกายขนพนฐาน

ของมนษยและเปนสงทจ าเปนทสดส าหรบการด ารงชวตความตองการเหลานไดแกอากาศเครองนงหมยารกษาโรคทอยอาศยความตองการทางเพศเปนตนมนษยจะมความตองการในล าดบถดไปเมอความตองการระดบกายภาพไดรบการตอบสนองแลวดงนนในขนแรกองคกรจะตองตอบสนองความตองการของพนกงานโดยการจายคาจางและผลตอบแทนเพอใหพนกงานสามารถน าเงนไปใชจายเพอแสวงหาสงจ าเปนพนฐานในการด ารงชวตของแตละคน

2. ความตองการความมนคงปลอดภย (Safety or Security Needs) เมอความตองการดานรางกายไดรบการตอบสนองแลวความตองการความมนคงปลอดภยกจะเขามามบทบาทในพฤตกรรมของมนษยความปลอดภยดงกลาวม 2 รปแบบคอความตองการความปลอดภยทางดานรางกายและความมนคงทางดานเศรษฐกจซงความตองการความปลอดภยทางดานรางกายไดแกการมความปลอดภยในชวตการมสขภาพดเปนตนสวนความมนคงทางเศรษฐกจไดแกการมอาชพการงานมนคงการทางานทมหลกประกนอยางเพยงพอจะมผลตอการตดสนใจในการทางานตอไปอนจะเปนขอมลในการตดสนใจลาออกจากงานหรอการพจารณาเลอกงานใหมแตตราบใดทความตองการดานรางกายยงไมไดรบการตอบสนองความตองการทจะไดรบความมนคงปลอดภยกคอนขางนอย

3. ความตองการทางสงคม (Social Needs) เมอความตองการทง 2 ประการไดรบการตอบสนองแลวความตองการในระดบทสงกวาจะเขามามบทบาทตอพฤตกรรมของมนษยความตองการทางสงคมไดแกความตองการการยอมรบในผลงานความเอออาทรความเปนมตรทดความมมนษยสมพนธทด และความรกจากผบงคบบญชาและเพอนรวมงานองคการสามารถตอบสนองความตองการของพนกงานไดโดยการใหลกจางมสวนในการแสดงความคดเหนใหลกจางท างานเปนกระบวนกลม (Group Process) และมลกษณะเปนการรวมมอรวมใจ (Collaboration) ในการทางานมากกวาทจะมงการแขงขน (Competition) ตลอดจนองคกรตองมองเหนคณคาของบคลากรยอมรบความคดเหนของเขาเหลานนดวยการยกยองชมเชยเมอมโอกาสอนควร

18

4. ความตองการไดรบการยกยองสรรเสรญในสงคม (Esteem Needs) หมายรวมถงความเชอมนในตนเองความส าเรจความรความสามารถการนบถอตนเองความเปนอสระและเสรภาพในการท างานตลอดจนตองการมฐานะเดนและเปนทยอมรบนบถอของคนทงหลายการมต าแหนงสงในองคกรหรอการทสามารถใกลชดบคคลส าคญๆลวนเปนการสงเสรมใหฐานะของบคคลเดนขนทงสน

5. ความตองการความส าเรจในชวต (Self-actualization Needs) เมอมนษยไดรบการตอบสนองทง 4 ระดบแลวมนษยจะท างานเพองานคออยากรวาตนมศกยภาพแคไหนและพยายามพฒนาศกยภาพของตนไปสจดสงสดการทางานเกดจากสนใจและรกในงานทท าและท าเพราะไดมโอกาพฒนาศกยภาพของตนใหถงจดสงสด

โลวไดจ าแนกความตองการทง 5 ขนของมนษยเปน 2 ระดบใหญๆคอระดบต า(Lower-order) ไดแกความตองการทางกายภาพและความตองการความมนคงส าหรบความตองการในระดบสง (Higher-order Needs) ไดแกความตองการทางสงคมความตองการไดรบการยกยองและความตองการความส าเรจในชวตซงความแตกตางของความตองการทง 2 ระดบคอความตองการในระดบสงเปนความพงพอใจทเกดขนภายในตวบคคลขณะทความตองการในระดบต าเปนความพงพอใจทเกดจากภายนอกเชนคาตอบแทน Michael Beer (1965 อางถงในสมหมายเปยถนอม, 2551 : 7) ไดใหความหมายของความพงพอใจไววาเปนทศนคตของคนทมตอสงใดสงหนง

1) V มาจากค าวาValance หมายถงความพงพอใจ 2) I มาจากค าวาInstrumentality หมายถงสอเครองมอวธทางน าไปสความพงพอใจ 3) E มาจากค าวาExpectancy หมายถงความคาดหวงภายในตวบคคลนนๆซงบคคล มความตองการและมความคาดหวงในหลายสงหลายอยางดงนนจงตองกระท าดวยวธใดวธหนงเพอ

ตอบสนองความตองการหรอสงทคาดหวงเอาไวซงเมอไดรบการตอบสนองแลวตามทตงความหวงหรอคาดหวงเอาไวบคคลนนกจะไดรบความพงพอใจและในขณะเดยวกนกจะคาดหวงในสงทสงขนไปเรอยๆซงอาจจะแสดงในรปสมการไดดงนแรงจงใจ = ผลของความพงพอใจ + ความพงพอใจ

ซงหมายถงแรงจงใจของบคคลใดบคคลหนงตอการกระท าสงใดสงหนงเชนตอการประเมนผลงานขององคกรทเกยวกบชวตความเปนอยของตนหรอแรงจงใจทบคคลจะเขาไปมสวนรวมในกจกรรมขององคกรใดจะเปนผลทเกดจากทศนคตองคกรหรอการทางานขององคกรนนรวมกนความคาดหวงทเขาคาดหมายไวถามทศนคตทดตอองคกรตอผลงานขององคกรและไดรบการตอบสนองทงรปธรรมและนามธรรมเปนไปตามทคาดหมายไวแรงจงใจทจะมความรสกพงพอใจกจะสงแตในทางกลบกนถามทศนคตในเชงลบตองานและการตอบสนองไมเปนไปตามทคาดหวงไวแรงจงใจทจะมความรสกพอใจกจะต าไปดวย

มลเลท (Millett, 1954 : 4 อางถงในพระพฒนตนตรตนพงษ, 2544 : 7) กลาววาเปาหมายส าคญของการบรการคอการสรางความพงพอใจในการใหบรการประชาชนโดยมหลกหรอแนวทางคอ

1.การใหบรการอยางเสมอภาคหมายถงความยตธรรมในการบรหารงานภาครฐทมฐานะคนทวาคนทกคนเทาเทยมกนดงนนประชาชนทกคนควรจะไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกนในแงมมของกฎหมายไมมการแบงแยกกดกนในการใหบรการประชาชนจะไดรบการปฏบตในฐานะทเปนปจเจกบคคลทใชมาตรฐานการบรการเดยวกน

19

2. การใหบรการทตรงเวลาหมายถงในการบรการจะตองมองวาการใหบรการสาธารณะจะตองตรงเวลาผลการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐจะถอวาไมมประสทธผลเลยถาไมมการตรงเวลาซงจะสรางความไมพรอมใหแกประชาชน

3. การใหบรการอยางเพยงพอหมายถงการใหบรการสาธารณะตองมลกษณะมจ านวนการใหบรการและสถานทใหบรการอยางเหมาะสมมลเลทเหนวาความเสมอภาคหรอการตรงเวลาจะไมมความหมายเลยถามจ านวนการใหบรการทไมเพยงพอและสถานทตงใหบรการสรางความไมยตธรรมใหเกดขนแกผรบบรการ

4. การใหบรการอยางตอเนองหมายถงการใหบรการสาธารณะทเปนอยางสม าเสมอโดยยดประโยชนของสาธารณะเปนหลกไมใชยดความพอใจของหนวยงานทใหบรการวาจะใหหรอหยดบรการเมอใดกได

5. การใหบรการอยางกาวหนาหมายถงการใหบรการสาธารณะทมการปรบปรงคณภาพและผลการปฏบตงานกลาวอกนยหนงคอการเพมประสทธภาพหรอความสามารถทจะท าหนาทไดมากขนโดยใชทรพยากรเทาเดม

Aday and Andersen (1975 : 58-60, อางถงในลาวลยเผอกบตร, 2534 : 36) ไดชถงพนฐาน 6 ประเภททเกยวของกบความพงพอใจของผรบบรการกบการรกษาพยาบาลและความรสกทผปวยจะไดรบจากกาบรการเปนสงส าคญทชวยประเมนบรการทางการแพทยวาไดมการเขาถงประชาชนความพงพอใจ 6 ประเภทคอ

1. ความพงพอใจตอความสะดวกทไดรบบรการ (Convenience) ซงแยกออกเปน 1.1 การใชเวลารอคอยในสถานบรการ 1.2 การไดรบการรกษาดแลเมอมความตองการ 1.3 ความสะดวกสบายทไดรบจากสถานบรการ

2. ความพงพอใจตอการประสานงานของการบรการ (Coordination) ซงแยกออกเปน 2.1 ผปวยไดรบบรการทกประเภทตามความตองการของผปวย 2.2 แพทยใหความสนใจสขภาพทงหมดของผปวยทงรางกายและจตใจ 2.3 แพทยไดมการตดตามผลการรกษา

3. ความพงพอใจตออธยาศยความสนใจของผใหบรการ (Courtesy) ไดแกการแสดงอธยาศยทาทางทดเปนกนเองของผใหบรการและแสดงความสนใจหวงใยตอผปวย

4. ความพงพอใจตอขอมลทไดรบจากบรการ (Medical Information) แยกออกเปนขอมล 2 ประเภทคอ

4.1 ขอมลสาเหตการเจบปวย 4.2 ขอมลการรกษาพยาบาล

5. ความพงพอใจตอคณภาพของบรการ (Quality of Care) ไดแกคณภาพของการดแลทงหมดทผปวยไดรบในทศนะของผปวยทมตอการบรการของโรงพยาบาล

6. ความพงพอใจตอคาใชจายเมอใชบรการ (Out-of Pocket Cost) ไดแกคาใชจายตางๆทผปวยจายไปกบการรกษาความเจบปวย

จอหนดมลเลต (John D.Millet. 1954 : 397 - 400) ไดกลาวเกยวกบความพงพอใจในการบรการ (Satisfactory Service) หรอความสามารถทจะพจารณาวาบรการนนเปนทพงพอใจหรอไมโดยวดจาก

20

1. การใหบรการอยางเทาเทยม (Equitable Service) คอการบรการทมความยตธรรม 2. เสมอภาคและเสมอหนาไมวาจะเปนใคร 3. การใหบรการรวดเรวทนตอเวลา (Timely Service) คอการใหบรการตามลกษณะความจ าเปน

รบดวน 4. การใหบรการอยางเพยงพอ (Ample Service) คอความตองการเพยงพอใจดานสถานท

บคลากรวสดอปกรณตางๆ 5. การใหบรการอยางตอเนอง (Continuous Service) จนกวาจะบรรลผล 6. การใหบรการทมความกาวหนา (Progressive Service) คอการพฒนางานบรการทางดาน

ปรมาณและคณภาพใหมความเจรญกาวหนาไปเรอยๆ Michael R. Fitzgerald & Robert F. Durant (1980 : 586) ไดใหความหมายเกยวกบความพง

พอใจของประชาชนทมตอการบรการสาธารณะ (public Service Satisfaction) วาเปนการประเมนผลการปฏบตงานดานการใหบรการของหนวยปกครองทองถนโดยมพนฐานเกดจากการรบร (Perceptions) ถงการสงมอบการบรการทแทจรงและการประเมนผลนกจะแตกตางกนไปความพงพอใจ (satisfaction) เปนทศนคตทเปนนามธรรมไมสามารถมองเหนเปนรปรางไดการทเราจะทราบวาบคคลมความพงพอใจหรอไมสามารถสงเกตโดยการแสดงออกทคอนขางสลบซบซอนจงเปนการยากทจะวดความพงพอใจโดยตรงแตสามารถวดไดโดยทางออมโดยการวดความคดเหนของบคคลเหลานนและการแสดงความคดเหนนนจะตองตรงกบความรสกทแทจรงจงสามารถวดความพงพอใจนนไดพจนานกรมฉบบบณฑตยสถานพ.ศ. 2530 กลาวไววา“พง”เปนค าชวยกรยาอนหมายความวา“ควร”เชนพงใจหมายความวาพอใจชอบใจและค าวา“พอ”หมายความวาเทาทตองการเตมความตองการถกชอบเมอน าค าสองค ามาผสมกน“พงพอใจ”จะหมายถงชอบใจถกใจตามทตองการซงสอดคลองกบWolman (1973 อางในภนดาชยปญญา 2541 : 11) กลาวถงความพงพอใจวาเปนความรสกทไดรบความส าเรจตามมงหวงและความตองการมผกลาวถงความหมายของความพงพอใจไวดงนวรฬพรรณเทว (2542) ไดใหความหมายวาความพงพอใจเปนความรสกภายในจตใจของมนษยทไมเหมอนกนขนอยกบแตละบคคลวาจะคาดหมายกบสงหนงสงใดอยางไรถาคาดหวงหรอมความตงใจมากและไดรบการตอบสนองดวยดจะมความพงพอใจมากแตในทางตรงกนขามอาจผดหวงหรอไมพงพอใจเปนอยางยงเมอไมไดรบการตอบสนองตามทคาดหวงไวทงนขนอยกบสงทตงใจไววาจะมมากหรอนอยขนอยกบประสบการณทแตละบคคลไดเกณฑ (Criteria) ทแตละบคคลตงไวรวมทงการตดสนใจ (Judgment) ของบคคลนนดวยโดยการประเมนผลสามารถแบงออกไดเปน 2 ดานคอ

1.ดานอตวสย (Subjective) ซงเกดจากการไดรบรถงการสงมอบการบรการ 2.ดานวตถวสย (Objective) ซงเกดจากการไดรบปรมาณและคณภาพของการบรการ มณวรรณตนไทย (2553 : 66 - 69) ไดใหความหมายความพงพอใจของประชาชนทมตอการไดรบ

บรการในดานตางๆดงนคอ 1.ดานความสะดวกทไดรบ 2.ดานตวเจาหนาทผใหบรการ 3.ดานคณภาพของบรการทไดรบ 4.ดานระยะเวลาในการด าเนนการ 5.ดานขอมลทไดรบจากการบรการ

21

สรปความพงพอใจในการใหบรการคอความรสกดของลกคาหรอผรบบรการทมตอการใหบรการทตรงกบความตองการหรอเกนความตองการของผรบบรการในดานตางๆเชนดานเจาหนาทผใหบรการดานกระบวนการในการใหบรการดานคณภาพของบรการเปนตน 3.บรบทขององคการบรหารสวนต าบลชลคราม 3.1 สภาพทวไปและขอมลพนฐาน 3.1.1 ดานกายภาพ 1. ทตงของหมบานหรอชมชนหรอต าบล

องคการบรหารสวนต าบลชลคราม ตงอยทางทศตะวนตกของอ าเภอดอนสก มระยะหางจากอ าเภอประมาณ 18 กโลเมตร พนทบางสวนตดบรเวณอาวไทยตอนลาง มพนทประมาณ 25.1 ตารางกโลเมตร หรอ - ไร โดยมอาณาเขตตดตอ ดงน

ทศเหนอ จด อาวบานดอน ทศใต จด ต าบลทาอแท อ าเภอกาญจนดษฐ ทศตะวนออก จด ต าบลไชยคราม ทศตะวนตก จด ต าบลทาอแทและต าบลทาทอง อ าเภอกาญจนดษฐ

2. ลกษณะภมประเทศ ลกษณะพนทเปนทราบชายฝงทะเล เปนทราบลมเหมาะกบการท าการเกษตร ดานทศเหนอเปนชายฝงทะเลตดอาวบานดอน ปจจบนความอดมสมบรณของทรพยากรชายฝงทะเลลดนอยลง ลกษณะพนทชายฝงเปนดนเลน พนทสวนใหญเปนพนทท าการเกษตร ประมาณ 11,330 ไร 3. ลกษณะภมอากาศ พนทต าบลชลครามจะมลกษณะภมอากาศแบบรอนชน ฝนตกตลอดทงป 4. ลกษณะของดน ลกษณะดนเปนแบบดนเหนยวปนทราย เหมาะแกการท าเกษตร สวนยางพารา สวนปาลมน ามนและท าการประมงเพราะมพนทตดชายฝงทะเล 5. ลกษณะของแหลงน า แหลงน า หวย หนอง คลอง บง สระน า ประปา ในเขตองคการบรหารสวนต าบลชลคราม ซงแยกไดดงน หนอง มจ านวน 7 แหง

1. หนองลา ตงอย หมท 1 2. หนองพงแท ตงอย หมท 4 3. หนองคร า ตงอย หมท 6 4. หนองไทร ตงอย หมท 2 5. หนองหมาก ตงอย หมท 4 6. หนองคลา ตงอย หมท 4 7. หนองจก ตงอย หมท 6

คลอง มจ านวน 9 แหง 1. คลองทาทอง ตงอย หมท 5,6

22

2. คลองบางลง ตงอย หมท 5 3. คลองคราม ตงอย หมท 1,2,4,6 4. คลองตว ตงอย หมท 1 5. คลองนย ตงอย หมท 1,3 6. คลองกลาง ตงอย หมท 1 7. คลองบางตอ ตงอย หมท 2 8. คลองบางตาพรหม ตงอย หมท 2 9. คลองบางเหมด ตงอย หมท 2

สระน า มจ านวน 5 แหง 1. สระน าบานดอนเนาว ตงอย หมท 5 2. สระน าวดเนาวรตนาราม ตงอย หมท 5 3. สระน าสามเพรยง ตงอย หมท 5 4. สระน าประปา ตงอย หมท 3 5. สระเกบน าหนองไผ ตงอย หมท 2

ประปา มจ านวน 3 แหง 1. ประปาชนบท รพช.บานพอด ตงอย หมท 1 2. ประปาขนาดใหญ (ผวดน) ตงอย หมท 5 3. ประปาขนาดใหญ (แบบนครหลวง) ตงอย หมท 6

หวย มจ านวน 1 แหง 1. หวยน าเยน ตงอย หมท 4

3.2 ดานการเมอง/การปกครอง

3.2.1 เขตการปกครอง แบงออกเปน 6 หมบาน ดงน

หมท ชอหมบาน ชอผใหญบาน/ก านน หมายเหต 1 บานพอด นายชศกด นาคนวล 2 บานครามลาง นายโสธร สงขมณ 3 บานดอนเกลยง นายปราการ รตโน 4 บานครามบน นายประพาส ศรทองกล (ก านนต าบลชลคราม) 5 บานดอนเนาว นายเกรยงศกด คลายโสม 6 บานหาดใหญ นายสรนทร ชนะภกด

3.2.2 การเลอกตง แบงเขตออกเปน 6 เขต

เขตเลอกตงท หมท ชอหมบาน 1 1 บานพอด 2 2 บานครามลาง

23

3 3 บานดอนเกลยง 4 4 บานครามบน 5 5 บานดอนเนาว 6 6 บานหาดใหญ

3.3 ประชากร 3.3.1 ขอมลเกยวกบจ านวนประชากร ทงหมด 2,238 คน ชาย 1,106 คน หญง 1,132 คน จ านวนครวเรอน 1,02 ครวเรอน จ าแนกไดดงน

หมท จ านวนประชากร(คน)

จ านวนครวเรอน ชาย หญง รวม

บานพอด 350 343 693 367 บานครามลาง 123 131 254 140 บานดอนเกลยง 92 89 181 86 บานครามบน 178 183 361 151 บานดอนเนาว 164 168 332 139 บานหาดใหญ 199 218 417 143

3.4 สภาพทางสงคม ประกอบดวย 3.4.1 ดานการศกษา ศนยพฒนาเดกเลก 2 แหง คอ

- ศนยพฒนาเดกเลกบานคราม จ านวน 45 คน ชาย 19 คน หญง 26 คน - ศนยพฒนาเดกเลกบานพอด จ านวน 13 คน ชาย 5 คน หญง 8 คน

โรงเรยนประถมศกษา 2 แหง คอ - โรงเรยนวดชลคราม จ านวน 126 คน ชาย 69 คน หญง 57 คน - โรงเรยนวดนทวฒนาราม จ านวน 26 คน ชาย 15 คน หญง 11 คน

ศนยการบรการการศกษานอกโรงเรยน จ านวน 29 คน ชาย 13 คน หญง 9 คน ศาลาประชมหมบาน จ านวน 6 แหง คอ หมท 1 - 6 3.4.2 การสาธารณสข สถานอนามยประจ าต าบล 2 แหง คอ

-สถานอนามยบานชลคราม หมท 5 มบคลากรสาธารณสข จ านวน 2 คน ระบเจาหนาท

-สถานอนามยบานคราม หมท 4 มบคลากรสาธารณสข จ านวน 5 คน

24

อาสาสมครสาธารณสข จ านวน 54 คน ขอมลผสงอาย ตาราง : แสดงจ านวนผสงอาย

ท ชอหมบาน จ านวนผสงอาย (รบเบยยงชพแลว)

จ านวนผสงอาย (ยงไมรบเบยยงชพ)

1 บานพอด 168 9 2 บานครามลาง 50 1 3 บานดอนเกลยง 21 2 4 บานครามบน 58 4 5 บานดอนเนาว 58 4 6 บานหาดใหญ 48 6 รวม 403 21

ขอมลผพการ ตาราง : แสดงจ านวนผพการ

3.5 ระบบบรการพนฐาน

3.5.1 การคมนาคมขนสง

ล าดบท

หมท

ชอสายทาง

ถนนดนหรอลกรง

ปรบปรงเปนถนนลาดยางหรอ คสล.

คงเหลอถนนดนหรอลกรงทยงไมไดปรบปรง

หมายเหต กวา

ง(ม.) ยาว(ม) กวาง

(ม.) ยาว(ม)

สายทาง

ยาว(กม.)

1 1 สายรมทะเล 3 1,790 3 1,790

0 0

ท หมบาน จ านวนพการ (รบเบยยงชพแลว) 1 บานพอด 16 2 บานครามลาง 6 3 บานดอนเกลยง 4 4 บานครามบน 4 5 บานดอนเนาว 17 6 บานหาดใหญ 6 รวม 53

25

2 1 สายคลองตว-คลองคราม

4 2,700 0 0 1 2,700

3 2 สายบางเหมด 4 1,700 4 100 1 1,600 4 2 สายทาเรอ 5 1,700 5 1,70

0 0 0

5 2 สายวดโบสถ 4 150 0 0 1 150 6 3 สายดอนยวน 4 69 4 660 1 33 7 3 สายดอนเกลยง 6 3,550 6 350 0 0 8 4 สายวดโพธ 4 520 4 200 1 320 9 4 สายหนา อบต. 6 700 6 700 0 0 10 4 สายอบต.1 6 3,300 6 2,30

0 1 1,000

11 5 สายบานนายสทธ 5 350 5 200 1 150 12 5 สายสามเพรยง 4 700 4 200 1 500 13 6 สายบานนายณรงค 4 300 0 0 1 300 14 6 สายคร า-ชลประทาน 5 200 5 200 0 0 15 6 สายบานนายแสวง 4 240 0 0 1 240 16 6 สายดานจน 4 1,000 4 1,00

0 0 0

สะพาน 18 แหง มดงน

หมท 1 - สะพานสายคลองตว - สะพานคลองกลาง - สะพานสายบางตาโอด - สะพานคลองนย

หมท 2 - สะพานคลองตว - สะพานคลองบางตาพรม - สะพานบางตอ - สะพานคลองขด - สะพานชลประทาน 1 จด

หมท 4 - สะพานพงแท

- สะพานคลองคราม 2 จด - สะพานชลประทาน 2 จด

26

หมท 5 - สะพานคชลประทาน 2 จด - สะพานคลองทาทอง - สะพานหวศอก - สะพานคลองบางลง

หมท 6 - สะพานทางหลวงชนบท - สะพานชลประทาน จ านวน 6 จด

3.5.2 การไฟฟาใชทกหมบานจ านวนประชากรทใชไฟฟา ดงน - จ านวนครวเรอนในต าบลชลครามทมไฟฟาใชคดเปนรอยละ 100 %

3.5.3 การประปาในเขตองคการบรหารสวนต าบลชลคราม ทสามารถใชได จ านวน 4 แหง คอ

1. ประปาอนามย/รพช. แหลงน าทผลตน าประปา คอ สระน าวดดอนเนาว หมบานทใชน า คอ หมท1 - หมท 5

2. ประปาหาดใหญ แหลงน าทใช บอบาดาล หมบานทใชน า คอ หมท 6

3.5.4 โทรศพท - จ านวนบานทมโทรศพท 128 หลงคาเรอน - จ านวนโทรศพทสาธารณะ 16 แหง

3.5.5 ไปรษณยหรอการสอสารหรอการขนสงและวสด ครภณฑ

- ทท าการไปรษณยชวคราว 1 แหง - จ านวนหอกระจายในพนท 2 แหง หมท 1, หมท 5 - อนเตอรเนตต าบล 1 แหง - การเดนทางเขาสพนทไดโดย รถยนต/รถจกรยานยนต/เรอ

3.5.6. สภาพทางเศรษฐกจ อาชพของประชากรในเขตองคการบรหารสวนต าบลชลคราม ประชากรสวนใหญประกอบ อาชพหลก ไดแก สวนยางพารา/ปาลมน ามน/นากง/ท าประมง

อาชพเสรม ไดแก เลยงสตว/ปลกผก/พชไร

ผประกอบอาชพ เกษตรกรรม ประมง ปศสตว อน ๆ วางงาน คดเปนเปอรเซนต(%) 55% 15% 20% 5% 5%

หนวยธรกจในเขตองคการบรหารสวนต าบลชลคราม

27

- ปมน ามน(หลอดแกว) 14 แหง - บรษท 1 แหง - รานคา 28 แหง - อน ๆ เชน อซอมรถมอเตอรไชต 5 แหง

3.6. เศรษฐกจพอเพยงทองถน (ดานการเกษตรและแหลงน า) 3.6.1 ขอมลพนฐานของหมบานหรอชมชน มจ านวน 6 หมบาน และมพนทขอมลพนฐานแตละหมบาน ดงน

ท ชอหมบาน จ านวนประชากร จ านวนหลงคาเรอน ชาย หญง รวม

1 บานพอด 350 343 693 367 2 บานครามลาง 123 131 254 140 3 บานดอนเกลยง 92 89 181 86 4 บานครามบน 178 183 361 151 5 บานดอนเนาว 164 168 332 139 6 บานหาดใหญ 199 218 417 143 รวม 1,106 1,132 2,238 1,026

3.6.2 ขอมลดานการเกษตร ราษฎรสวนใหญประมาณรอยละ 80 ประกอบอาชพเกษตรกรรม ไดแก ท าสวนยางพารา สวนปาลมน ามน สวนผลไม 3.6.3 ขอมลดานแหลงน าทางการเกษตร มแหลงน าจากฝายน าลน สระน า แตปรมาณน าไมเพยงพอตอการเกษตร 3.6.4 ขอมลดานแหลงน ากน น าใช

ระบบประปาหมบาน จ านวน 6 หมบาน บอบาดาล จ านวน 16 แหง ประปาผวดน จ านวน 4 แหง

3.7 ศาสนา ประเพณ วฒนธรรม

ประชากรสวนใหญนบถอศาสนาพทธ มวด จ านวน 5 แหง ศาลเจา 1 แหง - วดชลคราม หมท 2 - วดนทวฒนาราม หมท 1 - วดเนาวรตนาราม หมท 5 - วดดอนยวน หมท 3 - ศาลเจาบานพอด หมท 1 - วดโพธสงหาร หมท 4 ความปลอดภยในชวตและทรพยสน

28

- มทพกสายตรวจ 2 แหง - หมท 1 บานพอด - หมท 4 บานครามบน มศนยอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) อบต.ชลคราม จ านวน 19 คน

- มอาสาสมครต ารวจบาน จ านวน 34 คน แยกตามหมบานดงน

หมท 1 จ านวน 7 คน หมท 2 จ านวน 7 คน หมท 3 จ านวน 9 คน หมท 4 จ านวน 10 คน หมท 5 จ านวน 8 คน หมท 6 จ านวน 6 คน

จ านวนแรงงานตางดาวในพนท จ านวน 18 คน

3.8 ทรพยากรธรรมชาต 3.8.1 น า

- 3.8.2 ปาไม

- ปาชายเลน อยในเขตพนท หมท 1,2,3 - แหลงน าธรรมชาต - ทะเลบานพอด

3.8.3 ภเขา - ไมมพนทตดภเขา 3.8.4 คณภาพของทรพยากรธรรมชาต - เปนแหลงอาหารทะเลทยงมความอดมสมบรณสง เชน กง หอย ป ปลา เปนตน 3.8.5 ภมปญญาชาวบาน

- การท าเครองยาสมนไพร หมท 1 - การร ามโนราหพนบาน หมท 6 - การรกษาโรคดวยสมนไพร หมท 5 - การเลนดนตรพนบาน หมท 5 - การท าอปกรณดกจบสตวน า หมท 5 - การท าเครองจกรสาน หมท 6

29

4. งานวจยทเกยวของ ชวนย พงศาพชณ, นพคณ สขสถาน, วมล เหมอนคด และสนทร ศกดศร (2551). ไดท าวจยเรอง

ความพงพอใจของนกศกษาตอการเรยนการสอนแบบบรณาการ : กรณศกษาวชามนษยสมพนธ มวตถประสงคเพอศกษาระดบความพงพอใจของนกศกษาทมตอการเรยนการสอนแบบบรณาการและเปรยบเทยบระดบความพงพอใจของนกศกษาจ าแนกตามลกษณะสวนบคคลและประเภทของกจกรรมบรณาการกลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกศกษาระดบปรญญาตรของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอในรายวชา 836350 มนษยสมพนธในปการศกษา 1/2550 จ านวน 391 คนเครองมอทใชในการวจยคอแบบสอบถามสถตทใชไดแกคารอยละคาเฉลยเลขคณตสวนเบยงเบนมาตรฐานการทดสอบทและการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวผลการวจยพบวาระดบความพงพอใจของนกศกษาทมตอการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยรวมอยในระดบสงและมความพงพอใจดานตางๆอยในระดบสงทกดานโดยมความพงพอใจดานรปแบบกจกรรมบรณาการสงสดสวนการเปรยบเทยบลกษณะสวนบคคลกบความพงพอใจของนกศกษาพบวานกศกษาทศกษาในภาควชาแตกตางกนมความพงพอใจตอการเรยนการสอนแบบบรณาการแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .01 และนกศกษาทศกษาในคณะแตกตางกนมความพงพอใจตอการเรยนการสอนแบบบรณาการแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนนกศกษาทมปจจยดานเพศหลกสตรชนปสถานศกษาและประเภทของกจกรรมบรณาการทเลอกแตกตางกนมความพงพอใจตอการเรยนการสอนแบบบรณาการไมแตกตางกน

ชชชย ศรมณ (2554) ไดท าการศกษาความพงพอใจของประชาชนทมตอการใหบรการขององคการบรหารสวนต าบลพนทายนรสงหอ าเภอเมองสมทรสาครจงหวดสมทรสาครประชากรทใชในการศกษาไดแกประชาชนทอาศยอยในต าบลพนทายนรสงหอ าเภอเมองสมทรสาครจงหวดสมทรสาครจ านวน12,517 คนไดขนาดกลมตวอยางจ านวน375 คนโดยสมแบบสดสวน.(Stratified Random Sampling) ตามจ านวนประชากรของแตละหมบานซงมทงหมด8 หมบานเครองมอทใชในการศกษาคอแบบสอบถามความพงพอใจของประชาชนทมตอการใหบรการขององคการบรหารสวนต าบลพนทายนรสงหอ าเภอเมองสมทรสาครจงหวดสมทรสาครสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกคารอยละคาเฉลยคาเบยงเบนมาตรฐานโดยท าการวเคราะหขอมลและประมวลผลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรและผลการศกษาพบวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนมากเปนเพศชายอาย21-40ปการศกษาสวนมากอยในระดบประถมศกษาอาชพสวนมากเกษตรกรรมประชาชนผมารบบรการมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมากเมอพจารณาเปนรายดานพบวาดานทมความพงพอใจมากทสดคอดานเจาหนาทผใหบรการรองลงมาคอดานขนตอนและระยะเวลาการใหบรการและนอยทสดคอดานอาคารสานท

บงอร กจสนาโยธน ( 2556) ไดศกษาความพงพอใจของผรบบรการตอการใหบรการของศนยการเรยนรวฒนธรรมและภมปญญาทองถนอ าเภอศรสชนาลยจงหวดสโขทยและเพอน าผลการศกษาเสนอผบรหารทเกยวของกบศนยการเรยนรวฒนธรรมและภมปญญาทองถนส าหรบเปนแนวทางในการเสรมสรางความพงพอใจแกผรบบรการจากศนยการเรยนรตอไปการศกษาแบงออกเปน4 ดานคอดานเจาหนาทผใหบรการดานอาคารสถานทดานวสดอปกรณและเทคโนโลยและดานขนตอนและระยะเวลาการใหบรการการศกษาไดด าเนนการศกษาโดยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามผลการศกษาพบวาประชากรทใชในการศกษาสวนมากเปนเพศหญงมอายมากกวา55 ปขนไปมอาชพขาราชการมการศกษาระดบปรญญาตรและมรายไดเฉลยตอเดอนมากกวา20,000 บาทขนไปและพบวาความพงพอใจของผรบบรการตอการใหบรการของศนยการเรยนรวฒนธรรมและภมปญญาทองถนอ าเภอศรสชนาลยจงหวดสโขทยโดยภาพรวม

30

ทง4 ดานมความพงพอใจอยในระดบมากเมอพจารณาเปนรายดานพบวาดานทอยในอนดบท1 คอดานเจาหนาทผใหบรการอนดบรองลงมาคอดานอาคารสถานทดานขนตอนและระยะเวลาการใหบรการและอนดบทายสดคอดานวสดอปกรณและเทคโนโลย

ชนนพร บวมาศ (2550) ไดศกษาการจดการสาธารณะของกองสาธารณสขและสงแวดลอมเทศบาลต าบลโคกพระอ าเภอกนทรวชยจงหวดมหาสารคามพบวาคณภาพการใหบรการทงโดยรวมและรายดานอยในระดบดทงนเนองจากเทศบาลต าบลโคกพระเปนองคกรปกครองสวนทองถนมหนาทจดท าบรการสาธารณะภายใตบทบญญตแหงกฎหมายตามพระราชบญญตเทศบาลพ.ศ. 2496 และพระราชบญญตก าหนดและขนตอนการกระจายอ านาจพ.ศ. 2542 ทใหเทศบาลมการจดบรการสาธารณะเพอตอบสอนงความตองการและการแกไขปญหาของคนในทองถนอกทงคณะผบรการเทศบาลมความตองการพฒนาระบบบรการจากทเคยใหสญญาไวกบประชาชนในชวงระหวางการหาเสยงเลอกตงนายกเทศมนตรเมอไดมโอกาสเขามาบรหารเทศบาลแลวจงมความตงใจอยางแนวแนในการใหบรการประชาชน

เพชรนทร นวลศร(2553) การศกษาเรองความพงพอใจและความตองการของประชาชนในการจดสรรงบประมาณขององคการบรหารสวนต าบลบงไหมอ าเภอวารนช าราบจงหวดอบลราชธานกลมตวอยางทใชในการศกษาครงนคอประชาชนทอาศยอยในเขตองคการบรหารสวนต าบลบงไหมจ านวน 367 คนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลไดแกแบบสอบถามวเคราะหขอมลโดยการใชโปรแกรมส าเรจรปสถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณไดแกคาความถ (Frequency) รอยละ (Percent) คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD) การทดสอบt-test, F-test และกรณทมความแตกตางกนท าการทดสอบรายคตามวธLSD สวนการวเคราะหขอมลเชงคณภาพใชเทคนคการวเคราะหเชงเนอหา (Contest analysis) ผลการวเคราะหมดงนประชาชนมความพงพอใจตอการจดสรรงบประมาณขององคการบรหารสวนต าบลบงไหมภาพรวมอยในระดบปานกลางเมอวเคราะหแตละดานพบวามความพงพอใจระดบปานกลางเกอบทกดานยกเวนดานการศกษาและวฒนธรรมและดานสาธารณสขมความพงพอใจระดบมากประชาชนมความตองการในการไดรบการจดสรรงบประมาณขององคการบรหารสวนต าบลบงไหมภาพรวมอยในระดบมากเมอวเคราะหแตละยทธศาสตรพบวามความตองการระดบมากทกยทธศาสตรประชาชนทมเพศอายระดบการศกษาอาชพตางกนมความพงพอใจในการจดสรรงบประมาณไมแตกตางกนสวนประชาชนทมสถานภาพและรายไดแตกตางกนมความพงพอใจในการจดสรรงบประมาณแตกตางกนอยางมระดบนยส าคญทางสถตท 0.05ประชาชนทมเพศอายอาชพตางกนมความตองการในการจดสรรงบประมาณตามแผนยทธศาสตรการพฒนาไมแตกตางกนสวนประชาชนทมระดบการศกษาสถานภาพและรายไดแตกตางกนมความตองการในการจดสรรงบประมาณตามแผนยทธศาสตรการพฒนาแตกตางกนอยางมระดบนยส าคญทางสถตท 0.05