afet yönetimi ve sel risk değerlendirilmesi (d Şahin)

8/18/2019 Afet Yönetimi Ve Sel Risk Değerlendirilmesi (d Şahin)

1/33

Afet Yönetimi

veSel Risk Değerlendirmesi


2/33

- Afetlerin Genel Durumu

- Kriz Yönetiminden Risk Yönetimine Geçiş

- Risk Kavramı ve Risk Değerlendirmesi

Risk Nedir?

Nasıl Belirlenir?

Nasıl Yönetilir?

- Sel Risk Değerlendirmesine Genel Bakış

- Sonuç ve Öneriler

KAPSAM


3/33

DİĞER AFETLERİN DAĞILIMI

Türkiye’de afetlerin neden olduğu can kaybı ve etkilenen yerleşim yerleri açısından depremler

%61, heyelanlar %15, kaya düşmeleri %5, yangınlar %4, çığlar %1 etkilidir.


4/33

SEL OLAYLARININ DAĞILIMI

Türkiye’de can kaybı ve etkilenen yerleşim yerleri açısından sellerin etkisi %10’dur.(AİGM kayıtları, 1950-2008)


5/33

- KRİZ YÖNETİMİNDEN RİSK YÖNETİMİNE GEÇİŞ

Önceki Afet Yönetim Sistemi;

• Afet yönetimi konusunda ilgili kurum çok ancak koordinasyon yetersiz,

•Kriz yönetimi odaklı çalışma,

• Afet ve acil durumlarda reaktif yaklaşım,

• Sistematik bir anlayıştan yoksun…


6/33

Afet Yönetim Sisteminde Dönüşüm

99 Depremi Sonrasındaki Temel Değişiklikler :

Sistemin Yeniden Organizasyonu

İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü

Başbakanlık Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü

17 ARALIK 2009

Başbakanlık

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı


7/33

BAŞBAKANLIK

Yüksek Kurul

Koordinasyon

Kurulu

Danışma Kurulu

AFADTüm Kamu Kurum ve

Kuruluşları

Kamu Yararına Dernekler ve

Vatandaş Katkısı

Yerel Yönetimler VALİ

Afet ve Acil Durum Yönetimi Merkezi

Belediye Başkanlığı Garnizon Komutanlığı

AFAD İl Müdürlüğü İl Özel İdaresi İcracı Kurumlar

İl İlçe Acil Yardım Planları

Organizasyon


8/33

AFAD

Etkin afet ve acil durum yönetimi için AFAD;

öncesinde hazırlık, zarar azaltma ve risk yönetimi

sırasında müdahale

sonrasında iyileştirme ve yeniden inşa, faaliyetlerini yürütür.

AFAD’ın asli görevi;afet yönetiminin her aşaması için,

ilgili kurumlarla koordinasyonlu olarak,ihtiyaçların tespit edilmesini ve karşılanmasını sağlamaktır.


9/33

Bütünleşik Afet Y önetim Sistemi

• Ulusal Afet Müdahale Planı

• Etkin Müdahale Teknolojisi (Havaaraçları, uydu vb.)

• Erken Uyarı ve Hasar TahminSistemleri

• Hasar Tahmini Standardizasyonu

• Ulusal Afet İyileştirme Planı

• Eğitim

• Farkındalığın Artırılması • Mevzuat

• Afet Gönüllülüğünün Geliştirilmesi

• Afet Lojistik Merkezlerinin

• STK’ların Katılımı

• Acil Durum İletişim AltyapısınınSağlanması

• Tehlike ve Risk Haritaları

• Risk Azaltma Planları • Zarar Görebilirlik ve Senaryolar

• Tarihi ve Kültürel Mirasın Korunması

• Afet Bilgi Bankasının Kurulması

• Sürdürülebilir Kalkınmaya UyumZARAR

AZALTMAHAZIRLIK

MÜDAHALE İYİLEŞTİRME


10/33

Tehlike = Risk Değildir !!!

Kalkınma Faaliyetleri RİSK OLUŞTURUR…

Kötü yapılaşma Planlama yok

İyi yapılaşma İyi planlama

Risk = 0 Risk var Çok düşük risk

Yapılaşma yok

- RİSK KAVRAMI VE RİSK DEĞERLENDİRMESİ


11/33

Tehlikeler, Risk ve Afetler

Doğal OlaylarKaçınılmazdır Ancak

Zarar Görebilirliği

Artıran Sosyal veKalkınma

Faaliyetlerinden

Kaynaklanan Afetler

Önlenebilir/EtkileriAzaltılabilir.


12/33

Risk Nedir?

Risk, Potansiyel Kayıplardır!Belirli bir alanda, tehlike olasılığına göre kaybedilecek değerlerin ölçüsünü veya bir olayın

doğurabileceği olumsuz sonuçların toplamını ifadeeden kavramdır.

Sigortacılık ve mühendislikte kayıp olasılığı olarak

adlandırılır.


13/33

Risk Nasıl Belirlenir ?

Risk Belirleme

Tarihsel DeneyimAnalitik

yöntemler

Bilgi ve

Tahminler


14/33

Risk Değerlendirme Süreci (ISDR, 2004)

R i s k T a h m

i n i

R i s k A n a l i z i

R i s k D e ğ e r l e n d i r m e

Risk Belirleme

Risk Değerlendirme

• Kabul edilebilir risk düzeylerinin belirlenmesi • Risk senaryosu ve önlemlerinin detaylandırılması • Sosyo-ekonomik maliyet etkinliği analizi • Önceliklerin belirlenmesi

• Tehlike: Coğrafik konum, boyut, şiddet, olasılık • Maruz kalma: Risk altındaki değerlerin envanteri• Zarar görebilirlik: Hassasiyet, direnç, dayanmakapasitesi

Risk Profili


15/33

Risk Belirleme Düzeyleri

Ulusal RiskBelirleme

Yerel RiskBelirleme

Toplumsal RiskBelirleme

Nesnel RiskBelirleme

•Ulusal strateji ve politika,düzenleme, bütçe tahsisatı,programlama

•Sakınım & iyileştirmeplanlaması, arazi kullanımplanlaması, imar planları

•Afet risk farkındalığı,afetlere hazırlık

•Tesis güvenliği, öncelikli yapıve önemli altyapılarınkorunması

Detay BelirsizlikDüzey Amaçlar


16/33

Afet Risk Y önetim Çerçevesi

Risk Transferi

Afet Sigortası ve Tahvilleri

Risk AzaltmaOrta ve Uzun Vadeli

Sektörel Planlama

Acil Durum Planlaması ve

Müdahale Erken Uyarı Sistemleri

Risk Belirleme

Tarihsel Tehlike

Verileri

Tehlike

İstatistikleri İklim Analizleri

Tehlikeye

Maruz Değerler Zarar

Görebilirlik


17/33

4 11 1424

47

88

160

345

103

495

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

56-65 66-75 76-85 86-95 96-05

Geological

Hydrometeorological

Billions of USD per decade

decade

0.05

2.66

0.17

1.73

0.39

0.65

0.22 0.25

0.67

0.22

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

56-65 66-75 76-85 86-95 96-05

Geological

Hydrometeorological

Millions of casualties per decade

decade

Ekonomikkayıplarartarken,

Hidrometeorolojik

afetlerden cankayıplarıazalmaktadır!

Kaynak: EM-DAT: The OFDA/CRED

International Disaster Database


18/33

Türkiye’de afet olay sayısının afetturlerine gore dağılımı 1950-2008

(Gokce, vd.2008)

Afet türlerine göre dünyadaki

dağılım 1991-2005 (ISDR)

Volkan

%2Salgın %13

Böcek istilası%1

Kuraklık %6

Aşırı Sıcaklar%4

Taşkın %32Heyelan

%5

Yangın %4

Fırtına %25

Deprem - Tsunami

%8

ÇIĞ2%

ÇOKLU AFETLER*7%

DEPREM

18%

SU BASKINI

14%

KAYA DÜŞMESİ10%

HEYELAN

45%

DİĞER AFETLER

4%


19/33

- SEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ

• Sel Riski Ön Değerlendirmesi • Sel Tehlike Haritası • Sel Risk Analizi• Sel Risk Yönetimi


20/33

Sel Tehlike ve Sel Risk Haritaları

2007/60/EC sayılı AB “Taşkın Direktifi”ne göre, üye ülkeler öncelikle tehlike ve risk haritalarını hazırlamak zorundadır. Bu haritalar; sel riskini gösteren tüm faktörleri, bu alanlardaki olasılıkları (yüksek, orta, az gibi) ve yerel halk,varlıklar ve çevre üzerindeki olası etkilerini göstermelidir.

Her bir senaryo için şu unsurlar tanımlanmalıdır;

(a) öngörülen su derinliği; (1B,1B+)

(b) akış hızı (nerelerde uygunsa) ;(2B ve 3B) (c) kıyı erozyonu ve sediman birikimine maruz kalabilecek

alanlar


21/33

(a) etkilenmesi muhtemelnüfus;

(b) alandaki potansiyelekonomik kayıplar;

(c) potansiyel çevresel zarar.

Sel risk haritaları her bir senaryo için seldenkaynaklanacak potansiyel kayıpları göstermeli ve şunları kapsamalıdır;

Sel Risk Analizi


22/33

Sel Risk Azaltma Planları - 1

Ulusal/bölgesel/yerel düzeyde hazırlanan Risk AzaltmaPlanları ile; Sel tehlikesine maruz topluluğun uzun vadedeafet zararlarının azaltılması, tekrarlayan hasar döngüsünün kırılması ve yeniden yapılandırılmasının temellerioluşturulmaktadır.

Bu planlar çok kapsamlı olup, sel tehlikesininbelirlenmesinden zararın azaltılması için alınması gerekenönlemlere, müdahaleye ve hatta iyileştirme aşamasına kadar tüm süreci kapsar. Bu planlar standart bir rapor yada yazılım şeklinde olabilir.


23/33

Sel Risk Azaltma Planları - 2

Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen «Taşkın Direktifinin Uyumlaştırılması İçin Kapasite Geliştirme» projesi kapsamında hayata geçirilecek olan sel risk azaltmaplanlarının da yerel düzeyde hazırlanacak müdahale veiyileştirme planları ile entegre edilmesi gerekmektedir.

İl ya da bölgeler düzeyinde hazırlanacak olan müdahale planları ise AFAD tarafından hazırlık çalışmaları tamamlanmış olan Ulusal Müdahale Planının altlıklarını oluşturacaktır.


24/33

Ulusal Afet Müdahale Planı

AMAÇ; Tüm afet ve acil durumlarda, her düzeyde müdahale

planlamasının temel prensiplerini belirlemek….


25/33

• Plan 4 farklı düzeyi kapsamaktadır;

Yerel, Bölgesel, Ulusal ve Uluslararası •Afet öncesi, sırası ve sonrasındaki tüm faaliyetler planlanmaktadır, • Müdahalenin zamanında yapılabilmesi için destek iller tanımlanmıştır, • Sorumlu Bakanlık ve yerel yönetimler için plan

formatları hazırlanmıştır, • Planın bu yıl içinde faaliyete geçmesi planlanmaktadır.

Ulusal Afet Müdahale Planı


26/33

Sel Risk Yönetim Planları (SRYP)

• SRYP hazırlık, önleme ve korunmayı kapsar. Üst düzeyplanlardır. • SRYP ilgili tüm hususları ele alır; su yönetimi, toprak

yönetimi, arazi planlaması, arazi kullanımı ve doğakoruma. Önlemler, komşu ülkelerdeki sel riskini de gözönünde bulundurur. Her yönetim planı bazı seviyelerdekoruma bileşenleri içerir,

Planlanan yapısal önlemler, Sel risk haritaları,

Sonraki yönetim planları, En son yönetim planından sonra yapılan uygulamaların

değerlendirmesi.


27/33

Geleneksel Sel Yönetimi

• Akarsuların yerleşimlerden ve tesislerden fiziksel

olarak uzaklaştırılması

• Akarsuların kapasitelerinin artırılması

• Akışın tutulması ve depolanması

• Acil durum yönetimi

• Sel iyileştirmesi


28/33

Geleneksel Yaklaşımın Zayıf Yönleri

Havzanın sadece bir bölümüne odaklanma: sel riskininyerini değiştirerek azaltmak

Öncelik “yönetim” değil “kontrol”dür

Genellikle yıkıcı bir felaketten sonra geliştirilir

Esas olarak yapısal önlemlere dayanır Genellikle tek disiplinlidir

Yanlış bir güvenlik hissi verme eğilimindedir

Yapısal olmayan önlemlerde zayıf bir koordinasyon sözkonusudur

Sivil halkın sınırlı ya da pasif katılımı söz konusudur


29/33

Bütünleşik Sel Yönetiminin İlkeleri

Bir bütün olarak su döngüsü yönetimi Entegre toprak ve su yönetimi

Risk ve Belirsizliklerin Yönetimi

Stratejilerin en iyi karışımınınuygulanması

Katılımcı yaklaşımdan emin olmak

Bütünleşik Afet Yönetimiyaklaşımlarının uygulanması

http://www.drt.com.tr/blog/uploaded_images/image003-703955.jpg


30/33

SONUÇ OLARAK…

AFET YÖNETİMİ VE SEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ


31/33

Bütünleşik Sel Yönetiminin Avantajları

• Sürdürülebilir Kalkınma: Kalkınma ihtiyaçları ve selriskinden korunmanın dengelenmesi

• Taşkın Ovalarından Faydayı Maksimuma Çıkarmak: Geçim güvenliğini sağlamak ve böylece

zarar görebilirliği artıran yoksulluğu azaltmak


32/33

Bütünleşik Sel Yönetiminin Avantajları

• Can Kayıplarını Azaltmak: Özellikle

Sel Tahmin ve Uyarı sistemleri veekstrem olaylar için hazırlık planlaması yöntemleri kullanılarak

• Çevresel Korunma: Ekosistem-sağlık servisleri


33/33

Teşekkürler…

İletişim Bilgileri Tel:+90-312-2582323 /1745

E-posta: [email protected]

afet yönetimi ve sel risk değerlendirilmesi (d Şahin)

Documents