บทท 1บทนำ�

1. 1 ทม�และคว�มสำ�คญภาษาไทยเปนเอกลกษณประจำาชาต เปนสมบตทางวฒนธรรม

ทกอใหเกดเอกภาพ และเสรมสรางบคลกภาพของคนในชาตใหมความเปนไทย เปนเคร องมอตดตอสอสารเพอสรางความเขาใจละความสมพนธอนดตอกน ทำาใหประกอบธรกจการงานและการดำารงชวตในสงคมประชาธปไตยไดอยางสนตสข และเปนเครองมอในการแสวงหาความรประสบการณจากแหลงขอมลสารสนเทศตางๆเพอพฒนาความร ความคด วเคราะห วจารณ และสรางสรรคใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคมและความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตลอดจนนำาไปใชในการพฒนาอาชพใหมความมนคงทางสงคมและเศรษฐกจ นอกจากนภาษายงเปนสอทแสดงถงภมปญญาของบรรพบรษดานวฒนธรรม ประเพณ ชวทศน โลกทศน และสนทรยภาพ โดยบนทกเปนวรรณคดและวรรณกรรมอนล ำาคา ภาษาไทยจงสมบตทควรคาตอการเรยนร เพออนรกษและสบสานใหคงอยคชาตไทยตลอดไป (กรมวชาการ , 2544)

ภาษาไทยมวฒนาการตอเนองนบพนป และมสวนสำาคญในการสรางสรรคความเจรญกาวหนาของชาต ภาษาจงเปนเคร องมอทสำาคญของชาต กลาวคอ ใชในการตดตอสอสาร การเรยนร การสรางความเขาใจอนดตอกน การสรางเอกภาพของชาต และเปนเคร องมอในการจรรโลงใจคนในชาต ทำาใหคนไทยมสขภาพจตทด ไมเครงเครยด เกดความคดสรางสรรคและทำาใหสงคมไทยอยไดดวยด (กรมวชาการ , 2544)

การจดการเรยนรในหลกสตรกลมสาระการเรยนรภาษาไทย พทธศกราช 2544 ไดกำาหนดคณภาพของผเรยนเมอจบการศกษาไวหลายประการโดยเฉพาะในขอท 3 ได ก ำาหนดไววา ผ ท จบ

1

หลกสตรการศกษาขนพนฐานจะตองเปนผทมความคดสรางสรรค คดอยางมเหตผลและคดเปนระบบ (กรมวชาการ , 2544)

ความคดสรางสรรคเปนคณลกษณะทมอยในตวคนทกคนสามารถสงเสรมคณลกษณะนใหพฒนาไดโดยการสอน การฝกฝนและการฝกปฏบตทถกวธ ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการ ทางสมองทคดในลกษณะอเนกนยไปสการคดคนพบทางสมองทแปลกใหม ดวยการคดดดแปลงปรงแตงจากความคดเดมผสมผสานเปนสงใหม

การเขยนเปนศลปะการใชภาษาเพอการสอสารถายทอดความร ความคด ตลอดจนความรสกและอารมณตางๆจากผเขยนไปยงผอาน การเขยนสรางสรรคเปนพลงททำาใหเกดสาระทางวชาการซงเปนสวนหนงของความมเหตผล (สมองซกซาย) และสวนของคดสรางสรรค (สมองซกขวา) โดยจะตองไดรบการฝกฝนจนเกดทกษะซงนอกจากจะพฒนาทกษะการเขยนแลวยงทำาใหทกษะอนๆพฒนาไปดวย

จากเหตผลดงกลาวจะเหนวาทกษะการเขยนเชงสรางสรรคมความจำาเปนอยางมากทจะตองไดรบการสงเสรม โดยเฉพาะกบเดกระดบประถมศกษาซงเปนพนฐานของวยอนๆตอไป รปแบบการพฒนาการเขยนเชงสรางสรรคมหลายรปแบบและแตละรปแบบมขอดขอจำากดแตกตางกน ดงนนผวจยจงมความคดเหนวาควรใชรปแบบการพฒนาความคดเชงสรางสรรคหลายๆรปแบบผสมผสานกนเพอพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนในคร งน ซงนอกจากจะเปนประโยชนตอนกเรยนโดยตรงแลว ยงเปนแนวทางสำาหรบครในการพฒนากจกรรมการเขยนเชงสรางสรรคอกตอไป

1.2 วตถประสงค1. เพอสรางรปแบบการสอนและแผนการจดการเรยนรท

พฒนาการเขยนเชงสรางสรรค

2

2. เพอพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (มอดนแดง) อ. เมอง จ.ขอนแกน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547

3. เพอศกษาความสามารถดานการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนทไดรบการสอนโดยรปแบบเดยวกนแตใชกจกรรมเสรมตางกน

1.3 ตวแปรทศกษ�ในก�รวจยตวแปรตน

1) รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขน

2) รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขนและกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรครปแบบท 1

3) รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขนและกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรครปแบบท 2

ตวแปรต�ม ความสามารถดานการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยน

1.4 ขอบเขตและขอจำ�กดของก�รวจย1.4.1 กลมเป�หม�ยในก�รวจย

กลมเปาหมายในการวจยคร งนเปนนกเรยนระดบช นประถมศ กษาป ท 4/2 4/3 และ 4/4 โรง เร ยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน(มอดนแดง) อำาเภอเมอง จงหวดขอนแกนทกำาลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 จำานวน 136 คน1.4.2 ส�ระก�รเรยนรทใชในก�รศกษ�คนคว�

3

1.4.2.1 ส�ระก�รอ�น สามารถแยกขอเทจจรงและขอคดเหน วเคราะห

ความ ตความ สรปความจากเรองทอานและใชแผนภาพโครงเร องและแผนภาพความคดพฒนาความสามารถในการอาน โดยนำาความรความคดจากการอานไปใชในการแกป ญหา ตดสนใจคาดการณ และใชการอานเปนเคร องมอพฒนาตน การตรวจสอบความรและคนควาเพมเตม

1.4.2.2 ส�ระก�รเขยนสามารถเขยนเรยงความ ยอความ ช แจงการ

ปฏบตงาน เขยนรายงาน เขยนจดหมายสอสารไดเหมาะสมกบโอกาสและวตถประสงค เขยนเรองราวจากจนตนาการหรอเร องราวท ส มพนธก บชวตจรง ใชกระบวนการเขยนพฒนาการเขยน1.4.3 ระยะเวล�ในก�รวจยภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547

1.5 วธดำ�เนนก�รวจย1. ศกษาเอกสารทเกยวของ2. กำาหนดรปแบบการสอนทจะใชในการวจย3. สรางเครองมอในการวจย4. วเคราะหขอมล สรปผลและอภปรายผลการวจย5. เขยนรายงานวจย

1.6 ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ1. ไดรปแบบการสอนและแผนการจดการเรยนรทพฒนาทกษะ

การเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยน2. นกเรยนไดพฒนาการเขยนเชงสรางสรรคโดยใชรปแบบการ

สอนทผวจยสรางขน

4

3. ผวจยได แนวทางในการพฒนากจกรรมการเขยนเชงสรางสรรค

1.7 นย�มศพทเฉพ�ะ1. ความคดสรางสรรค หมายถง วธทใชในการแกปญหาและ

การคดทกอใหเกดสงใหมๆ ซงประกอบดวยการคดเอกนยและอเนกนย

2. การเขยนเชงสรางสรรค หมายถง การเขยนซงมลกษณะของการคดรเร ม โดยทผ เรยนตองใชจนตนาการและประสบการณของตนเองมาเชอมโยงกบความคดในการเขยน

3. รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน หมายถง รปแบบการสอนซงผวจยสรางขนโดยผสมผสานรปแบบการสอนหลายรปแบบเขาดวยกน ประกอบดวย 7 ขนตอน คอ ขนอานเรอง ขนสรางแผนภาพความคด ขนเปรยบเทยบโดยตรง ขนสมมตตน ขนเลอกคำาสำาคญเพอเขยนเรองและวาดภาพประกอบคำา ขนเขยนเรอง และขนแลกเปลยนเรยนร

4. แบบประ เมนผลงาน (scoring rubric) หมายถ ง เคร องมอประเมนการเรยนรทแจกแจงระดบการปฏบตซงประกอบดวยแบบสำารวจรายการ มาตราสวนประมาณคาและเกณฑการใหระดบคะแนน

5. แผนการจดการเรยนร หมายถง แผนการจดการเรยนร เพอพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรคทผวจยสรางขนตามรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน ขนทพฒนาขน

6. กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค หมายถง กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคทผวจยจดเพมเตมใหกบผเรยน กอนทจะสอนตามแผนการจดการเรยนร ม 2 รปแบบ คอ

5

กจกรรมเสรมแบบท 1 กจกรรม เหมอนอะไร และกจกรรมเสรมแบบท 2 กจกรรมคำาใหมไมยากเลย

6

บทท 2เอกส�รและวรรณกรรมทเกยวของ

การวจยครงนเพอพฒนาการเขยนสรางสรรคของผเรยนโดยใชเกณฑการประเมนผลงานทสรางขน โดยผวจยไดศกษา คนควาเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของดงน

2.1 หลกสตรการศกษาขนพนฐาน2.2 หลกสตรกลมสาระการเรยนรภาษาไทย2.3 เอกสารและงานวจ ยท เก ยวของก บความค ด เช ง

สรางสรรค2.3.1 ทฤษฎเกยวกบความคดสรางสรรค2.3.2 ความหมายของการคดเชงสรางสรรค2.3.3 ความสำาคญของความคดสรางสรรค2.3.4 ลกษณะของความคดสรางสรรค2.3.5 องคประกอบของความคดสรางสรรค2.3.6 การสงเสรมความคดสรางสรรค2.3.7 สตปญญากบความคดสรางสรรค

2.4 เอกสารและงานวจ ยท เก ยวของก บการเขยนเชงสรางสรรค

2.4.1 ความมงหมายของการเขยนเชงสรางสรรค2.4.2 หลกเกณฑในการสอนเชงสรางสรรค2.4.3 ลำาดบขนในการฝกเขยนสรางสรรค2.4.4 แนวการสงเสรมการเขยนเชงสรางสรรค2.4.5 ประโยชนของการเขยนเชงสรางสรรค

2.5 กระบวนการ Synectics2.6 รปแบบการสอนเพอพฒนาการอานและทกษะการคดโดย

ใชบทความ

7

2.7 รปแบบการสอนโดยใชกระบวนการ อาน คด วเคราะห เขยน

2.8 รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขน

2.1 หลกสตรก�รศกษ�ขนพนฐ�นหล กส ตรการศ กษา ข นพ นฐาน ธ ร ะช ย , 2544 ค อ

หลกสตรสำาหรบการจดการศกษาในระบบจำานวน ระยะเวลา 12 ป ตงแตระดบประถมศกษาจนถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนการศกษาทมงพฒนาคนใหสมบรณ มความสมบรณทงดานรางกาย ป ญญา และสงคม สามารถพ งตนเองได ร วมก บผ อ นอยางสรางสรรคพฒนาสงคมและสงแวดลอมก�รจดก�รเรยนรหลกสตรก�รศกษ�ขนพนฐ�น

การจดการศกษาตามแนวทางทกำาหนดไวในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 นน เหนไดวามงเนนพฒนาผเรยนทกคนใหสามารถเรยนรและพฒนาตนเอง และถอวาผเรยนมความสำาคญทสด ผสอนและผจดการศกษาจะตองเปลยนแปลงบทบาทจากการเปนผชใหจำา มาเปนผถายทอดความร เปนผชวยเหลอสงเสรม สนบสนน ใหผเรยนแสวง หาความรจากสอและแหลงการเรยนรตางๆและใหขอมลทถกตองแกผเรยนเพอน ำาไปสรางสรรคความรของตน นอกจากจะมงปลกฝงดานปญญา พฒนาการคดของผเรยนใหมความสามารถในการคดสรางสรรคคดอยางมวจารญาณแลว ยงมงพฒนาความสามารถทางอารมณ โดยการปลกฝงใหผเรยนเหนคณคาของตนเอง เขาใจตนเอง เหนอกเหนใจผอน สามารถแกปญหาขอขดแยงทางอารมณไดอยางถกตองเหมาะสม และสถานทศกษาตองมงเนนการเรยนรหรอยทธศาสตรการสอนใด สงหนงทผสอนตองระลกถงอยเสมอกคอ การชวยเหลอใหผ เรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได การสงเสรมใหผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได การสงเสรมใหผเรยนไดรบการ

8

พฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ สอดคลองกบความตองการของผเรยน ชมชน และสงคม แมวาผเรยนจะมความแตกตางกนตาม ดานอารมณและดานสงคม เปนสำาคญ

การจดการเรยนรในกลมสาระการเรยนรตางๆ ผสอนตองคำานงถงพฒนาการทางดานรางกายและสตปญญา วธการเรยนร ความสนใจ และความสามารถของผเรยน เปนระยะอยางตอเนอง การจดการเรยนรในแตละชวงชนจงควรนำารปแบบและวธการสอนทหลากหลายเขามาใชโดยมงเนนจดการเรยนการสอนตามสภาพจรง เพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง การเรยนรรวมกนการเรยนรตามธรรมชาต การเรยนรจากการปฏบตจรง และการเรยนรแบบบรณาการ การใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรและการเรยนร ค คณธรรม ท งน ต องพยายามน ำากระบวนการการจดการ กระบวนการการอนรกษและพฒนาสงแวดลอม กระบวนการการคดและกระบวนการวทยาศาสตร สอดแทรกในการเรยนการสอนทกกลมสาระการเรยนร เนอหาและกระบวนการตางๆขามกลมสาระการเรยนร ซ งการเรยนร ในลกษณะขององครวม (กระทรวงศกษาธการ, 2544)

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน มแนวทางในการจดดงน1. ยดหยน สนองความตองการของผเรยน ชมชน สงคม

ประเทศชาต โดย- สถานศกษาเปนผสรางสาระการเรยนรรายภาค

และรายป- กำาหนดเปาหมายการพฒนาผเรยนใหเปนไปตาม

ความตองการของผเรยนและเลอกในเร องเวลาเรยนได

2. ทกสวนในสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา- คณะกรรมการโรงเรยนมบทบาทในการรวมคด

รวมวางแผน รวมตดสนใจและกบโรงเรยนตามรฐธรรมนญ

9

- องคกรภายนอก มบทบาทในการก ำาก บ และประเมนคณภาพการศกษาของโรงเรยน

3. มความสมดลทงสาระการเรยนร เวลา และเปาหมาย การพฒนาผเรยน1) พฒนาผเรยนในลกษณะองครวมใหมความสมดลในทกชวงชนของการจดการศกษา มความพอดระหวาง- การเปนผนำากบการเปนผตาม- ความสามารถในการทำางานเปนหมคณะกบสามารถในการดำารงตนอยางปจเจกบคคล- เสรภาพกบความรบผดชอบ- สมรรถนะในการแขงขนและความสมถะ- การเหนคณคาของวทยาการสมยใหมกบความชนชมในภมปญญาดงเดม- การเพมพนทกษะและความสามารถเฉพาะทางกบการเพมพน สนทรภาพและความรอบรในภาพรวม2) เนน Capability Model มากกวา Knowledge Model ทงนโดยเนนการพฒนาทกษะ (Skill-Based) มากกวาความร (Knowledge- Based)

4. มความเสมอภาพและเทาเทยมกนทางการศกษา - คนปกตและผดอยโอกาสมความเสมอภาคกนในการ

เรยนรวมกน- ผทจบหลกสตรมคณภาพตามมาตรฐานทกำาหนด

5. สงเสรมการเรยนรดวยตนเอง เรยนรอยางตอเนอง การเรยนรตลอดชวตและการใชเวลาวางอยางสรางสรรค มงใหผเรยนวธการเรยน เรยนรอยางตอเนองและเรยนรตลอดชวตเพอให

- เปนบคคลแหงการเรยนร- เปนผทสะสมองคความร- มความกาวหนาในอาชพและการดำารงชวต

10

6. เสรมสรางเอกภาพของชาต มความพอดระหวางความเปนไทยและความเปนสากล

7. เปดโอกาสใหมการถายโอนผลการเรยนรจากระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย รวมทงการเทยบประสบการณ

2.2 หล กสตรกล มส�ระก�รเรยนร ภ �ษ�ไทย (กระทรวงศกษ�ธก�ร, 2544) ภาษาไทย (กระทรวงศกษาธการ , 2544) เปนวชาทกษะทตองฝกฝนจนเกดความชำานชำานาญในการใชภาษาจนเปนการใชภาษาโดยอตโนมต ขณะเดยวกนภาษาไทยกยงมสวนทเปนเนอหาสาระ ไดแก กฎเกณฑทางภาษา ซงผเรยนจะนำากฎเกณฑทางภาษามาใชฝกฝนจนสามารถใชภาษาไดอยางถกตองตามกฎเกณฑอนเปนลกษณะของภาษาไทย ทงการอาน การฟง เปนทกษะของการรบรเร องราวตางๆประสบการณและความร แสดงความรและประสบการณ ซงจะตองร กฎเกณฑการใชภาษาใหถกตอง สามารถเรยบเรยงความคดเหน ความร และใชถอยคำาไดอยางถกตอง ตามความหมายและถกตองกบกาลเทศะและบคคล อนเปนมารยาททางสงคม ซงเปนสวนหนงทางวฒนธรรม ภาษาไทยมสวนทเปนเนอหาสาระ ไดแก วรรณคดและวรรณกรรมตางๆตลอดจนบทรองเลนของเดก เพลงกลอมเดก ปรศนาคำาทาย เพลงพนบาน วรรณกรรมพนบาน สำานวนภาษา อนเปนสวนหนงของวฒนธรรมซงมคณคาทางความคดขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอ คานยม ตลอดจนการถายทอดสงคมในอดต ซงกลาวไวในวรรณคดและวรรณกรรม การเรยนรภาษาไทยจงตองเรยนวรรณคด วรรณกรรม ภมปญญาทางภาษาทถายทอดความรสกนกคด คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณ เร องราวของสงคมในอดตทแสดงถงความเปนไทย ผเรยนจำาเปนตองศกษาความเปนไทยความงดงามของภาษาได กาพย กลอน โคลง ฉนท ทบรรพบรษไดสรางสรรคและสบทอดมาจนถงปจจบนไดแสดงความรสกนกคดไวใน

11

คำาประพนธอนงดงามดวยเสยงและการใชถอยคำาใหเกดความเสนาะ ผเรยนจงจำาเปนตองศกษาใหเกดความซาบซงและความภมใจในภาษาไทยและผลงานทางภาษา ซ งบรรพบรษไดสงสม และสบทอดมาจนถงปจจบน และจะตองสบทอดตอไปในอนาคตเพอความเปนไปและวฒนธรรมทางภาษา

ดงนนผเรยนภาษาไทยเมอจบหลกสตรการศกษาพนฐานแลว ควรจะ

1. มความสามารถในการสอสาร2. มความสามารถในการอาน การเขยน การพด การฟง

อยางด3. มความคดสรางสรรค คดอยางมเหตผล4. มนสยรกการอาน การเขยน การแสวงหาความรและใช

ภาษาไทยในการสรางสรรคงานอาชพ5. มวฒนธรรมและความเปนไทย ชนชมในวรรณคด และ

วรรณกรรมของชาต6. มความรกความเปนไทย และสรางความสามคคในความ

เปนชาตไทย7. มมารยาทในการอาน การเขยน การพด และการฟง และ

การด8. มคณธรรมจรยธรรม

2.3 เอกส�รทเกยวของกบคว�มคดสร�งสรรค2.3.1 ทฤษฎทเกยวของกบคว�มคดสร�งสรรค

นกจตวทยาและน กการศกษาท ได ศ กษาเก ยวก บความค ดสรางสรรคไดมทศนะเกยวกบเรองนแตกตางออกไปดงน

1. ทฤษฎของ Freud มทศนะเกยวกบความคดสรางสรรควา ความคดสรางสรรคเร มตนจากความขดแยงซงถกขบดนออกมาโดยพลงจตใต ส ำาน กขณะทมความขดแยงเก ดข น คนทมความคด

12

สรางสรรคจะมความคดอสระขนมากมาย แตคนทไมมความคดสรางสรรคจะไมมสงน

2. ทฤษฎของ tayler ไดใหขอคดของทฤษฎอยางนาสนใจวา ผลงานของความคดสรางสรรคของคนนนไมจ ำาเปนตองเปนขนสงสดเสมอไป คอไมจำาเปนตองคดคนควาประดษฐสงของใหม ๆ ทยงไมมผใดคดมากอนเลย หรอสรางทฤษฎทตองใชความคดดานนามธรรมสงยง แตความคดสรางสรรคของคนนน อาจเปนขนใดขนหนง ใน 6 ขนตอไปน

ข นท 1 เปนความคดสรางสรรคขนตนทสด เปนสงสามญธรรมดา คอ เปนพฤตกรรมหรอการแสดงออกของตนอยางอสระ ซงพฤตกรรมนนไมจำาเปนตองอาศยความคดรเร มและทกษะแตอยางใด คอใหแตเพยงกลาแสดงออกอยางอสระเทานน

ขนท 2 เปนผลงานซงผลตออกมาโดยผลงานนนจำาเปนตองอาศยทกษะบางประการ แตไมจำาเปนตองเปนสงใหม

ขนท 3 ขนสรางสรรค เปนขนทแสดงถงความคดใหมของบคคล ไมไดลอกเลยนแบบมาจากใครแมวางานนนจะมคนอนคดแลวกตาม

ขนท 4 เปนขนความคดสรางสรรค ขนประดษฐสงใหม ๆ โดยไมซำาแบบใคร เปนขนทผกระทำาไดแสดงใหเหนความสามารถทแตกตางไปจากผอน

ข นท 5 เป นข นพฒนาปร บปร งผลงานในข นท ส ใ ห ม ประสทธภาพมากขน

ขนท 6 เปนขนความคดสรางสรรคสดยอด สามารถคดสงทเป นนามธรรมสงสดได เชน ชารล ดารวน ค ดตงทฤษฎววฒนาการขน

3. ทฤษฎของความคดสรางสรรคในรปของการโยงสมพนธ (Associative Theory)

13

กลาววา ความคดสรางสรรคประกอบดวยการสรางแนวคดใหม โดยการรวมสงทสมพนธกนเขาดวยกน ซงการรวมกนนจะตองเปนไปตามเงอนไขเฉพาะอยาง หรอรวมกนแลวตองเกดประโยชนทางใดทางหนง หรอเมอระลกสงใดไดกเปนแนวทางในการระลกถงสงอน ๆ ตอ ๆ กนไป สมพนธกนเปนลกโซ เชน เมอนกถงโตะ กทำาใหนกถงเกาอไปใชวางของเปนตน

4. ทฤษฎ โครงสร างทางสมอง ( The Structure of Intellect theory ) ทฤษฎน สรางโดย Guilford นกจตวทยาชาวอเมรกน เขาไดอธบายโครงสรางทางสมอง ในรปแบบจำาลองสามมต (Three Dimensional Model ) ดงน

มตท1 วธการคด (Operations) แบงออกเปนหาดาน คอ การรจกและเขาใจ (Cognition) การจำา ( Memory ) การคดอ เ น ก น ย ( Divergent Production) ก า ร ค ดเ อ ก ม ย ( Convergent Production ) แ ล ะ ก า ร ป ร ะ เ ม น ค า ( Evaluation)

มตท 2 เนอหา (Contents) แบงออกเปนสแบบ คอ ภ า พ (Figural) ส ญ ล ก ษ ณ (Symbolic ) ภ า ษ า ( Semantic) และพฤตกรรม (Behavioral)

มตท 3 ผลการคด ( Products) แบงออกเปนหกแบบ ค อ หน วย (Units) จ ำาพวก ( Classes) ความสมพนธ (Relation) ร ะ บ บ ( System ) ก า ร แ ป ล ง ร ป (Transformation) และการประยกต ( Implications)

5. ทฤษฎความคดสรางสรรค ของ Torrance กลาววา ความคดสรางสรรคจะแสดงออกตลอดกระบวนการของความรสกหรอการเหนปญหา การรวบรวมความคดเพอกอตงเปนสมมตฐาน การทดสอบ และการแปลงสมมตฐาน ตลอดจนการเผยแพรถงผลผลตทไดรบ ซงทฤษฎของ Torrance อาจขยายความไดวา ผทมความคดรเร มเพอแสวงหาวธใหมในการเผชญหรอแกปญหา ( อางถงใน ธรชย เนตรถนอมศกด , 2538

14

2.3.2 คว�มหม�ยของคว�มคดสร�งสรรค ไดมผใหความหมายของความคดสรางสรรคไวหลายทาน ดงน กลฟอรด (Guilford. 1953 : 389) กลาววาความค ดสรางสรรคเปนความสามารถทวไปในการทำางานของสมอง เปนความคดไดหลายทาง ซ งประกอบดวย ความยดหยนในการคด ความคลองแคลวในการคด และการคดทเปนของตนเองโดยเฉพาะ ทอรแรนซ (Torrance.1963 : 47) กล าววา คามค ดสรางสรรคคอ ความสามารถของบคคลในการคดแกปญหาดวยการคดอยางลกซงทนอกเหนอไปจากลำาดบขนของการคดอยางปกตธรรมดา เปนลกษณะเฉพาะภายในตวบคคลทจะสามารถคดไดหลายแงมมผสมผสานจนไดผลใหมซงถกตองสมบรณกวา แอนเดอรสน (Anderson. 1970 : 90-93) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทางความคดใหม ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการคดทหลอมรวมความรจากประสบการณเพอเสนอแนวทางใหมในการแกปญหาหรอวธการใหมในการทำางาน ยบล บญชน (2525 : 14) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการคดทกวางขวาง อาจอยในรปแบบการผลตสงใหมๆ ทไมซำากบผอน หรอความสามารถในการประดษฐสงตางๆ ทมอยแลวใหเปนสงใหมดวยการใชความคดอยางอสระ พรพรรณ อ นทสงค (2532 : 31) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถของบคคลในการคดดดแปลงสงเดมใหดและแปลกใหม หรอผลตสงแปลกใหมขนและเมอมปญหากสามารถคดแกปญหาไดอยางรวดเรว ดวยวธแปลกใหมขน และเมอมปญหากสามารถคดแกปญหาไดอยางรวดเรว ดวยวธแปลกใหม และเปนวธเฉพาะของตนเอง ความคดสรางสรรคประกอบดวยความยดหยน ความคดรเรม และความคลองในการคด สนทรย สราญชาต (2533 : 8) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถของสมองในการคด ผสมผสาน และดดแปลงจาก

15

ความรและประสบการณ แลวแปรความคดออกมาใชในการแกปญหา ซงอาจจะอยในรปของการกระทำาหรอผลผลตทแปลกใหมออกไปจากเดม

Torrance ( อางถงใน สภาวด , 2533 ) ไดใหความหมายของความคดสรางสรรควา เปนความสามารถของบคคลในการคดสรางสรรค ผลผลตหรอสงแปลก ๆ ใหม ๆ ทไมรจกมากอน ซงสงตาง ๆ เหลานอาจเกดจากการรวบรวมเอาความรต าง ๆ ทไดจากประสบการณแลวรวบรวมเปนสมมตฐาน และทำาการทดสอบสมมตฐานแลวรายงานผลทไดรบจากการคนพบ

อาร (2526) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทางสมองทคดไดหลายแนวทาง ซงรวมทงการประดษฐคดคนพบสงแปลกใหม ดวยการดดแปลง ตลอดจนความเดมผสมผสานกนใหเกดสงใหม ซงรวมถงการประดษฐคดคนพบสงตาง ๆ ตลอดจนมการคดทฤษฎหลกการไดสำาเรจ ความคดสรางสรรคจะเกดขนไดนนไมใชการคดสงทเปนไปได หรอสงทเปนเหตเปนผลอยางเดยวเทานน หากแตความคดจนตนาการกเปนสงสำาคญยงทจะกอใหเกดความแปลกใหม แต ต องควบค ก นไปก บความพยายามท จ ะสรางจนตนาการใหเปนไปได

กรมวชาการ ( อางถง อรอนงค ประมลใหม , 2539 ) ไดใหความหมายของความคดสรางสรรควา ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถในการมองเหนความสมพนธของสงตาง ๆ โดยมสงเราเปนตวกระตน ทำาใหเกดความคดใหมตอเนองกนไป และความคดสรางสรรคน ประกอบดวยความคลองในการคด ความยดหยนและความคดทเปนของตนเองโดยเฉพาะหรอความคดรเรม

กลนษก สอนวทย (2524) ไดใหความหมายวา ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถในการแกปญหาตาง ๆ ดวยวธการทเหมาะสม ซงมผลมาจากการเรยนร การรเร มและประสบการท

16

สะสมมา อกทงประสบการใหมทไดรบการสงเสรม โดยการจดสภาพแวดลอมทเอออำานวยตอการแสดงออก

จากนยามขางตนสามารถสรปไดวา ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถในการมองเหนความสมพนธของสงตาง ๆ คดไดหลากหลายทศทาง โดยอาศยประสบการณเดมหรอประสบการใหมทไดรบการสงเสรม ความคดสรางสรรคนประกอยดวย ความคลองในการคด ความยดหยน และความคดทเปนของตนเองโดยเฉพาะหรอความคดรเรม

จากความหมายของความคดสรางสรรคทไดกลาวมาจงพอสรปไดวา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถในการคดสงทแปลกใหมออกไปจากเดมโดยอาศยประสบการณทมอยออกมาดดแปลงแกไข และนำาไปใชแกปญหาได สามารถนกคดประดษฐสงใหมๆ ตลอดจนโยงความสมพนธระหวางวตถหรอเหตการณตางๆไดอยางรอบคอบและมความถกตอง

2.3.3 คว�มสำ�คญของคว�มคดสร�งสรรคเจอรซล (Jersild. 1972 : 153-158) ไดกลาววา ความคด

สรางสรรคไดชวยพฒนาเดกดงน คอ1. ความเปนอสระ กจกรรมทสงเสรมความคดสรางสรรคจะ

เปนการสงเสรมอสรภาพในการทำางาน เชน กจกรรมทางดนตร วาดภาพ การแสดง เปนตน

2. สนทรยภาพ เดกจะรสกชนชมและมทศนคตทดตอสงตางๆซงผใหญควรทำาเปนตวอยางโดยการยอมรบและชนชมในผลงานของเดก การพฒนาสนทรยภาพทำาโดยใหเดกเหนวาทกๆอยางมความหมายสำาหรบเขา

3. ความพอใจและความสนกสนานขณะทเดกทำากจกรรมสรางสรรคต างๆการเป ดโอกาสใหเด กแสดงความสามารถทางสรางสรรคจะชวยใหเดกตระหนกถงคณคา

17

ความเปนมนษย ชวยสงเสรมใหเขามก ำาล งใจเขาใจตนเองวามความคดทดและมความสามารถ

4. การผอนคลายอารมณ การทำางานสรางสรรคเปนการผอนคลายอารมณ ลดความกดดนความคบของใจและความกาวราวลง

5. สรางนสยการทำางานทด มระเบยบ6. การพฒนากลามเนอมอเดกทำากจกรรมทสงเสรมความ

คดสรางสรรค เดกจะพฒนากลามเนอมอ กลามเนอเลกและใหญได

7. การคนควาทดลองและการสำารวจ เดกชอบทำากจกรรมทใชวสดตางๆ ซำาๆกน เพอสรางสงตางๆ ซงเปนโอกาสทเดกจะใชความคดรเร มและจนตนาการของเขาสำารวจฝกฝนสงทสรางขนมาใหม

ปราโมทย ขนตลาภาพนธ (2530 : 23) กลาวถง ความสำาคญของความคดสรางสรรควา

ชวยใหบคคลกระทำาสงตางๆไดประสบผลสำาเรจ รจกวธแกปญหาตางๆทเกดขนจากการเปลยนแปลงทางสงคม ดงนน ความคดสรางสรรคจงเปนคณสมบตททกหนวยงานและสงคมตองการ เพราะบคคลทมความคดสรางสรรค จะพยายามหาโอกาสปรบปรงและแกไขสภาพการทำางานในรปแบบเดมดวยวธการทมประสทธภาพมากกวาเดม นอกจากนยงสามารถดำารงตนในสงคมไดอยางมความสขอกดวย

อ น ง ค แ ส ง เ ง น (2533 : 3) ก ล า ว ว า ค ว า ม ค ดสรางสรรคเปนคณลกษณะทควรไดการสงเสรมและปลกฝง เพอชวยผอนคลายอารมณและสรางนสยทดใหกบเดกสามารถนำาความรไปใชในการแกปญหาในชวตได ดงนน ความคดสรางสรรคจงเปนสงสำาคญทจะชวยใหคนสามารถนำาไปใชแกปญหาชวตของตนเองได อกทงยงสามารถใชเปนประโยชนตอ สงคมและชมชนไดอกดวย จงควร

18

จดใหมการสงเสรมสนบสนนใหนกเรยนเกดความคดสรางสรรค อนจะชวยใหสงคมเจรญกาวหนาตอไปในอนาคต

ความคดสรางสรรคมความสำาคญมาก ดงทไดกลาวมาจะเหนวา ความคดสรางสรรคมประโยชนตอบคคลและสงคม ชวยใหเกดการพฒนาไปในทางทด และถกตอง หากคนรจกน ำาความคดสรางสรรคไปใชใหเกดประโยชนตอมนษยชาต

2.3.4 ลกษณะของคว�มคดสร�งสรรคGuilford ( อางถงใน ธรชย เนตรถนอมศกด ( 2538 )

อธบายวา ความคดสรางสรรคเปนความสารมรถทางสมองทคดไดกวางไกลหรอหลายทศทาง หรอเรยกวาการคดอเนกมย หรอการคดแบบกระจาย ( Divergent thinking) ซงประกอบดวย

ความคดรเรม ( Originality )ความคลองในการคด ( Fluency )ความยดหยนในการคด ( Flexibility )ความคดละเอยดลออ ( Elaboration )

คว�มคดรเรม ( Originality ) หมายถง ลกษณะความคดแปลกใหม แตกตางจากความคดธรรมดา ความคดรเรมเกดจากการนำาเอาความรเดมมาคดดดแปลง และประยกตใหเกดเปนสงใหมขน เปนลกษณะทเกดขนเปนคร งแรก ตองอาศยลกษณะ ความกลาคด กลาลอง เพอทดสอบความคดของตน บอยครงตองอาศยความคด จนตนาการ หรอทเรยกวา ความคดจนตนาการประยกต คอ ไมใชคดเพยงอยางเดยว แตจำาเปนตองคดสรางสรรค และหาทางทำาใหเกดผลงานดวย

ความคดรเรมนนสามารถอธบายไดตามลกษณะดงนคอ1. ลกษณะทางกระบวนการ คอ เปนกระบวนการคด และ

สามารถแตกความคดจากของเดมไปสความคดแปลกใหม ทไมซ ำาซอนกบของเดม

19

2. ลกษณะของบคคล คอ บคคลทมความคดรเร ม จะเปนบคคลทมเอกลกษณของตนเองเชอมนในตนเอง กลาคด กลาลอง กลาแสดงออก ไมขลาดกลวตอความไมแนนอน หรอคลมเครอแตเตมใจและยนดทจะเผชญและเสยงกบสภาพการณดงกลาว บคคลทมความคดสรางสรรคจงเปนบคคลทมสขภาพจตดดวย

3. ลกษณะทางผลตผล ผลงานทเกดจากความคดรเร มจงเปนงานทแปลกใหม ไมเคยปรากฎมากอน มคณคาทงตอตนเอง และเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม คณคาของงานจงมตงแตระดบตน เชน ผลงานทเกดจากความตองการแสดงความคดอยางอสระ ซงเกดจากแรงจงใจของตนเอง ทำาเพอสนองความตองการของตนเองโดยไมคำานงถงคณภาพของงาน และคอย ๆ พฒนาขนโดยเพมทกษะบางอยาง ตอมาจงเปนขนงานประดษฐ ซ งเปนสงทคดคนใหม ไมซ ำากบใคร นอกจากนนกพฒนางานประดษฐใหดขนจนเปนขนสงสด

คว�มคลองในก�รคด ( Fluency ) หมายถง ความสามารถของบคคลในการคดหาคำาตอบไดอยางคลองแคลว รวดเรว และมคำาตอบในปรมาณทมากในเวลาจำากด แบงออกเปน

1. ค ว า ม ค ด ค ล อ ง แ ค ล ว ท า ง ด า น ถ อ ย ค ำา ( Word Fluency ) ซงเปนความสามารถในการใชถอยคำาอยางคลองแคลวนนเอง

2. ค ว า ม ค ด ค ล อ ง แ ค ล ว ท า ง ด า น ก า ร โ ย ง ส ม พ น ธ ( Associational Fluency ) เป นความสามารถทค ดหาถอยคำาทเหมอนกนหรอคลายกนไดมากทสดเทาทจะมากไดภายในเวลากำาหนด

3. ค ว า ม ค ล อ ง แ ค ล ว ท า ง ด า น ก า ร แ ส ด ง อ อ ก ( Expressional Fluency ) เปนความสามารถในการใชวล

20

หรอประโยค คอ ความสามารถทจะน ำาคำามาเรยงกนอยางรวดเรวเพอใหไดประโยคทตองการ

4. ความคลองแคลวในการคด ( Ideational Fluency ) เปนความสามารถทจะคดสงทตองการภายในเวลาทกำาหนด เปนความสามารถอนดบแรกในการทจะพยายามเลอกเฟนใหไดความคดทดและเหมาะสมทสด จงจำาเปนตองคดออกมาใหไดมากหลายอยางและแตกตางกน แลวจงน ำาเอาความคดทไดทงหมดมาพจารณาแตละอยาง เปรยบเทยบกนวาความคดอนใดจะเปนความคดทดทสด

คว�มยดหยนในก�รคด ( Flexibility ) หมายถง ความสามารถของบคคลในการคดหาคำาตอบไดหลายประเภทและหลายทศทางแบงออกเปน

1. ความค ดยดหย นท เก ดข นท นท ( Spontaneous Flexibility ) เปนความสามารถทจะพยายามคดไดหลายอยาง อยางอสระ

2. ความคดยดหยนทางดานการดดแปลง ( Adaptive Flexibility ) เปนความสามารถทจะคดไดหลากหลาย และสามารถคดดดแปลงจากสงหนงไปเปนหลายสงได

คว�มคดละเอยดลออ ( Elaboration ) คอ ความคดในรายละเอยด เพอตกแตง หรอขยายความคดหลกใหไดความหมายสมบรณยงขน ความคดละเอยดลออเปนคณลกษณะทจ ำาเปนยงในการสรางผลงานทมความแปลกใหมใหสำาเรจ

2.3.5 องคประกอบของคว�มคดสร�งสรรคกลฟอรด (Guiford. 1969: 145-151) ได ใหรายละเอยด

เกยวกบองคประกอบของความคดสรางสรรค ไวดงน1. ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ปรมาณ

ความคดทไมซำากนในเรองเดยวกน แบงเปน

21

1.1 ค ว า ม ค ล อ ง แ ค ล ว ท า ง ด า น ถ อ ย ค ำา (Word Fluency) เปนความสามารถในการใชถอยคำา

1.2 ความคดคลองแคลวทางดานการโยงสมพนธ (Associational Fluency) เปนความสามารถทจะคดหาถอยคำาท เหมอนหรอคลายกนไดมากทสดเทาทจะมากไดภายในเวลาทกำาหนด

1.3 ค ว า ม ค ด ค ล อ ง แ ค ล ว ท า ง ก า ร แ ส ด ง อ อ ก (Expressional Fluency) เปนความสามารถในการใชวลหรอประโยค และนำามาเรยงกนอยางรวดเรว เพอใหไดประโยคทตองการ

1.4 ค ว า ม ค ล อ ง แ ค ล ว ใ น ก า ร ค ด (Ideational Fluency) เปนความสามารถทจะคดใน

สงทตองการภายในเวลาทกำาหนด เชน ใหคดประโยชนของหนงสอพมพใหไดมากทสดภายในเวลาทกำาหนดให

2. ความคดรเร ม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกใหม ไปจากความคดธรรมดา หรอความคดทแตกตางไปจากบคคลอน

3. ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถง ประเภทหรอแบบของการคดโดยแบงออกเปน

3.1 ค ว า ม ค ด ย ด ห ย น ท เ ก ด ข น ใ น ท น ท (Spontaneous Flexibility) ความสามารถทจะพยายามคดไดหลายทางอยางอสระ คนทมความคดยดหยนในดานน จะคดประโยชนของหนงสอพมพวามอะไรบางไดหลายทศทาง ในขณะทคนซงไมมความคดยดหยนจะคดไดเพยงทางเดยว

3.2 ความคดยดหยนทางการดดแปลง (Adapture Flexibility) หมายถง ความสามารถในการดดแปลงความรหรอประสบการณใหเกดประโยชนหลายๆดาน ซงมประโยชนตอการแกปญหา คนทมความคดยดหยนจะคดไดไมซำากน

22

4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration) หมายถง ความคดเกยวกบรายละเอยดทใชในการตกแตง เพอทำาใหความคดรเรมสมบรณแบบยงขน

จากทไดกลาวมาพอสรปไดวา ความคดสรางสรรคประกอบดวย ความคดละเอยดลออ ซงองคประกอบเหลานจะชวยใหคนสามารถคดไดหลายทศทาง และเปนประโยชนอยางยงตอการแกปญหาอนสลบซบซอนภายในสงคมทกำาลงเปนอยในทกวนน2.3.6 ก�รสงเสรมคว�มคดสร�งสรรคเดกทกคนมความคดสรางสรรค และความคดสรางสรรค

สามารถสงเสรม ใหพฒนาเดกได เดกทมความคดสรางสรรคจะเจรญเตบโตเปนผใหญทมความคดสรางสรรคสงนน จะตองไดรบการสงเสรมคณลกษณะดานความคดสรางสรรคใหไดพฒนาอยางเตมทตงแตในวยเดก กรมวชาการ ( 2534 ) ไดเสนอหลกการสงเสรมความคดสรางสรรคไวดงน

1. ยอมรบคณคาและความสามารถของบคคลอยางไมม เงอนไข

2. แสดงและเนนใหเหนวาความคดของเขามคณคาและสามารถนำาไปใชใหเกดประโยชน

3. ใหความเขาใจและเหนใจในตวเขา และความรสกของเขา4. อยาพยายามกำาหนดแบบเพอใหทกคนมความคดและ

บคลกภาพเดยวกน5. อยาสนบสนนหรอใหรางวลเฉพาะผลงานทมผทดลองทำา

เปนทยอมรบกนแลว ควรใหผลงานแปลกใหมมโอกาสไดรบรางวลและคำาชมบาง

6. สงเสรมใหใชจนตนาการของตนเอง โดยยกยองเมอใช จนตนาการทแปลก และมคณคา

23

7. กระตนและสงเสรมใหเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองอยเสมอ

8. สงเสรมใหถามและใหความสนใจตอคำาถาม รวมทงชแนะแหลงคำาตอบ

9. ตงใจและเอาใจใสความคดแปลก ๆ ของเขาดวยใจเปนกลาง10. พงระลกเสมอวาการพฒนาความคดสรางสรรคจะตองใช

เวลา และคอยเปนคอยไปบรรยากาศทกอใหเกดความคดสรางสรรค เปนบรรยากาศ

ทเตมไปดวยการยอมรบ และการกระตนใหแสดงความคดเหนอยางอสระ ซงจะชวยใหเขาไดพบความคดใหม ๆ และสามารถพฒนาศกยภาพทางดานความคดสรางสรรคใหเจรญกาวหนาตามขดความสามารถของเขา

จากการศกษาของ Gale ( อางใน วรรณภา , 2528 ) พบวาความคดสรางสรรคเปนความสามารถทสงเสรมและพฒนาขนได ความคดสรางสรรคไมไดถายทอดทางยน ( Gene ) ของบดามารดา หากแตเปนพฤตกรรมทไดรบภายหลง ฉะนนความคดสรางสรรคของบคคลจะมากหรอนอยเพยงไรยอมขนอยก บประสบการณทบคคลไดรบ ไมใชพรสวรรคพเศษทคนเพยงสวนนอยเปนเจาของ หากแตเปนสมรรถภาพซงมนษยเปนเจาของได Gale ใหความเหนวาโรงเรยนและพอแมเปนตวจกรสำาคญในการสงเสรมใหเดกเกดความคดสรางสรรค เขาอธบายวาความคดสรางสรรค ไมไดเกดจากการเรยนรโดยการบงคบจตใจ หรออยภายใตอทธพลของการสอนทเครงครดระเบยบ แตเปนผลผลตในเชงจตวทยาและสงคมทมอสระ บานและโรงเรยนมสวนทำาใหเดกเปนคนทมความคดสรางสรรค มอสรเสรในการแสดงความคดเหนตาง ๆ ตรงกนขาม ถาโรงเรยนและพอแมควบคมเดกใหอยในกรอบประเพณเพองายตอการปกครอง ซ งการกระท ำาเชนน

24

เปนการสกดกนความคดใหม ๆ แปลก ๆ คอความคดสรางสรรคโดยสนเชง

1) แ นว กา รสอ นเพ อ พฒ นา คว า ม ค ด ส ร า ง ส ร รค ( Williams อางถงใน อาร , 2526 )

รปแบบการสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรค มดวยกนหลายร ปแบบ แต Williams ( อางถ งใน อาร , 2526 ) ได สร ปถงร ปแบบการสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรค เปน 3 มต ดงนมตท 1 ดานเนอหา ( Content ) หมายถง การสอนเพอสงเสรมความคดสรางสรรคนนยงคงยดหลกสตรเปนแกน และจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบเนอหาทกำาหนดไวในหลกสตรมต ท 2 ด านพฤต กรรมการสอนของคร ( Teacher Behavior ) หมายถง ในการสอนของครเพอพฒนาความคดสรางสรรคของเดกนน Williams เนนเทคนควธสอน และการเสนอกจกรรมอนเปนหวใจสำาคญในการเสรมสรางพฤตกรรมสรางสรรค เขากลาววาครสามารถสอนเนอหาวชาทกำาหนดในหลกสตร และใชเทคนควธสอน การจดกจกรรมทมงสงเสรมความคดสรางสรรคไดมต ท 3 ดานพฤตกรรมการเรยนของนกเรยน ( Pupil Behavior ) หมายถงในการสอนเพอพฒนาพฤตกรรมความคดสรางสรรคของนกเรยนนน Williams ใหความสำาคญทงทางดานสตปญญาและดานจตใจ หรอความรสกของเดกซงมความสมพนธกนอยางใกลชด โดยเขาแบงพฤตกรรมออกเปน 2 ลกษณะ ดงน

ลกษณะท 1 ดานความร ความเขาใจ หรอสตปญญา ( Cognitive Behavior ) ซงเปนการเปลยนแปลง

25

พฤตกรรมทางดานกลไกและการทำางานของสมองแบงออกเปน 4 ดาน ดงน

1.1 ความคลองในการคด 1.2 ความคดยดหยน1.3 ความคดรเรม1.4 ความคดละเอยดละออลกษณะท 2 ดานความรสกหรอจตใจ ( Affective Behavior ) ซงเปนการเปลยน

แปลงพฤตกรรมทางดานความรสก เจตคต คานยม เปนตน ซงแบงออกเปน 4 ดาน ดงน

2.1 ความอยากรอยากเหน2.2 ความพรอมใจทจะเสยง2.3 ความพอใจทจะทำาสงซบซอน2.4 ความคดจนตนาการ

นอกจากนไดมนกจตวทยา และนกการศกษาทกลาวถง เทคนคในการพฒนาความคดสรางสรรคทเปนมาตรฐาน เพอใชในการฝกฝนบคคลทวไป ใหเปนผทมความคดสรางสรรคสงขน เทคนคเหลานไดแก

1. การระดมพลงสมอง (Brainstorming ) หลกสำาคญของการระดมพลงสมอง คอการใหโอกาสคดอยางอสระทสด โดยเลอนการประเมนความคดออกไป ไมมการวพากษวจารณในระหวางทมการคด การวจารณหรอการประเมนผลใดๆ กตามทเกดขนในระหวางการคดจะเปนสงขดขวางความคดสรางสรรค จดประสงคของการระดมพลงสมองกเพอจะนำาไปสการทสามารถแกปญหาได Alex Caborn เปนผคดเทคนคนข น โดยแบงขนตอนการระดมพลงสมองออกเปน 4 ขน คอ

ขนท 1 ตดการวจารณออกไป ชวยทำาใหเกดการรบรโดยมสถานการณทสรางสรรค ซงจำาเปนตอการเกดจนตนาการ

26

ขนท 2 ใหอสระ ยงมความคดทกวางไกลมากเทาใดกยงด เพราะเปนไปไดทวาความคดทดจะไรสาระ อาจจะนำาไปสบางสงทมจนตนาการได

ขนท 3 ตองการปรมาณ ขนนจะสะทอนใหเหนถงจดหมายของการระดมพลงสมอง ยงมากความคดกจะไดมโอกาสทจะพบกบความคดดๆมากยงขน

ขนท 4 การผสมผสานและปรบปรงความคด นนคอการขยายความคดใหกวางไกลออกไป ในระหวางการอภปรายนกเรยนจะพจารณาความคดของตนเองและของเพอนตามลำาดบ

2. Attribute listing ผสรางเทคนคนคอ โรเบรต คลอฟอรด เทคนคนมลกษณะเปนการสรางแนวคดใหมโดยอาศยแนวคดเดม วธการใชแบงเปน 2 ลกษณะคอวธ Attribute modifying คอการปรบเปลยนลกษณะบางประการของแนวคดหรอผลงานเดม เชน ส พนผนงหอง แลวปรบเปลยนแตละสวน เมอนำามารวมกนกจะไดรปแบบของหองในแนวใหมเกดขนมากมาย และวธAttribute Transfering ค อ การค ดถ ายโยงล กษณะบางประการจากสถานการณหนงมาใชในอกสถานการณหนง เชน การถายโยงลกษณะของงานคารนวล มาใชเปนแนวคดในการจดงานปใหมของโรงเรยน เปนตน

3. Morphological Synthesis เปนเทคนคทใชในการสรางความคดใหมๆ โดยใชวธการแยกแยะองคประกอบของความคดหรอปญหา ใหองคประกอบหนงอยบนแกนตงของตาราง ซงเรยกวาตาราง เมทตรกซ และอกองคประกอบหนงอยบนแกนนอน เมอองคประกอบบนแกนตงมาสมพนธกบองคประกอบบนแกนนอนในชวงตารางกจะเกดความคดใหมขน

4. Idea Checklist เปนเทคนคทใชในการคนหาความคดหรอแนวทางทใชในการแกปญหาตางๆ ทเกดขนไดอยางรวดเรว โดยอาศยกระบวนการตรวจสอบความคดทมผทำาไวแลว เชน อาจใชสมด

27

โทรศพทหนาเหลองเปนรายการตรวจสอบความคดในการคนหาอาชพตางๆได หรอใช 73 Idea-Spurring Questions ของ ออสบอรน สามารถเปนรายการตรวจสอบความคดใหโรงงานอตสาหกรรมเกดความคดในการปรบปรงผลตภณฑไดมากมายหลายแนวทาง

5. Synectics Methods โดยรากศ พท Synectics หมายความวา การเชอมเขากนของสงทไมเกยวของกน William j.j. Gordon เปนผคดขน โดยการสรางความคนเคยทแปลกใหม และความแปลกใหมทเปนทคนเคย จากนนจงสรปเปนแนวคดใหม กระบวนการของการคดเปนของ Gordon ม 4 ประการ คอ

5.1 การสรางจนตนาการข นในจตใจของเรา หรอการพจารณาความคดใหม

5.2 การประยกตเอาความรในสาขาวชาหรอเรองใดเรองหนงมาแกปญหาทเกดขน

5.3 การประยกตใชการเปรยบเทยบ หรออปมาในการแกปญหา

5.4 การประยกตเอาความคดใดๆ กตามทเกดจากจนตนาการมาใชแกปญหา

จากแนวคดเกยวกบการนำาเทคนคการสอนเพอชวยใหเกดการพฒนาความคดสรางสรรค ทกลาวมาขางตนน ชใหเหนแลววาความคดสรางสรรคนนสามารถสอนกนได

และจากผลงานของ Sund และ Trowbridge ( อางถงใน กรมวชาการ 2534 ) ทไดรวบรวมผลงานวจยทางจตวทยาเกยวกบความคดสรางสรรคของนกเรยน ซงมผลตอการเรยนการสอนในโรงเรยนมธยมศกษา สรปไดดงน

1. ความคดสรางสรรคจะเกดไดกบทกคน และทกวยในบางสงบางอยาง

28

2. ความสามารถและการแสดงออกซงความคดสรางสรรคของแตละคนนนจะแตกตางกน

3. ความอสรเสรในการคดสรางสรรคเปนสงสำาคญมากและมผลตอสขภาพจตดวย

4. เดกๆจะเรยนรไดดทสดเมอสถานการณเรยนรนนอยในภาวะสรางสรรค

2.1.8 กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคTorrance (อางถงใน อาร 2526 ) ไดเสนอกจกรรมทสงเสรมความคดสรางสรรคไว 3 ลกษณะ ดงน คอ

ล ก ษ ณ ะ ท 1 ค ว า ม ไ ม ส ม บ ร ณ ก า ร เ ป ด ก ว า ง ( Incompleteness Openess )

ลกษณะพนฐานแรกทสดในกจกรรมกระบวนการเรยนรโดยวธสรางสรรค และการแกปญหา คอ ความไมสมบรณ หรอความเปดกวาง คนทมความคดสรางสรรคเปนจำานวนมากไดเสนอแนะวา ความไมสมบรณจะทำาใหเกดแรงจงใจในการเรยนรและผลสมฤทธ เชนการใชคำาถามทยวยทาทายใหผเรยนคดหาคำาตอบหรอหาขอมลในทางทแปลกๆ ใหมๆ หรอใหคาดการณพยากรณจากขอมลทมจำากด

2.3.7 สตปญญ�กบคว�มคดสร�งสรรค มงานวจยมากมาย ททำาการศกษาถงความสมพนธระหวาง

สตปญญากบความคดสรางสรรคหรออาจกลาวอกนยหนงวา บคคลทมสตปญญาสงหรอผลสมฤทธสง จะตองมความคดสรางสรรคสงหรอไม ซงผลการวจยตาง ๆ มปรากฏดงน

สเทพ ( 2517 ) ศกษาความสมพนธระหวางทศนคตตอวชาคณตศาสตร ความคดสรางสรรค การยอมรบตนเอง และผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 7 ซงมจำานวน 203 คน ความคดสรางสรรคมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรยอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ . 01 คาสมประสทธสหสมพนธเทากบ . 3128 และนกเรยนมธยมศกษาปท 3 ซงมจำานวน 200 คน ความคดสรางสรรคม

29

ความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 คาสมประสทธสหสมพนธเทากบ . 2240

ดำารง ( 2519 ) ไดศกษาความสมพนธระหวางความคดสรางสรรค ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ลกษณะความเปนผนำาและความเชอทขาดหลกฐานทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 กลมตวอยางเปนนกเรยนโรงเรยนรฐบาล ในจงหวดสมทรปราการ จำานวน 275 คน ผลการวจยในสวนของผลสมฤทธพบวาความคดสรางสรรค และผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร มความสมพนธกนทางสถตในทางบวก

สมบรณ ( 2525 ) ไดศกษาความสมพนธระหวางความคดสรางสรรค สมรรถภาพสมองทางสญลกษณและผลสมฤทธ ทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนช นมธยมศกษาปท 1 จำานวน 412 คน ผลปรากฏวาความคดสรางสรรคกบผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร มความสมพนธกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ . 05 ซงมคาสมประสทธสหสมพนธเทากบ .1436

จนทรเพญ ( 2526 ) ศกษาความสมพนธระหวางความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตรความคดสรางสรรค เจตคตตอวชาคณตศาสตร และผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร มความสมพนธกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ . 01 ซงมคาส ม ป ร ะ ส ท ธ ส ห ส ม พ น ธ เ ท า ก บ . 4815

2.4 เอกส�รและง�นว จ ยท เก ยวข องก บก�รเขยนเช งสร�งสรรค

2.4.1 คว�มมงหม�ยของก�รเขยนเชงสร�งสรรคประเทน มหาขนธ (2519) ไดกลาวถงความมงหมายหลกของ

การเขยนเชงสรางสรรคไวดงน

30

1. เพอใหรจกระบายความรสกนกคดของตนออกมาในทางสรางสรรคและเขาใจแนวคดของผอน

2. เพอใหเขาใจ เหนคณคาและชนชมศลปะ วรรณคด ดนตร ตลอดจนกจกรรมทางวฒนธรรม สามารถเขารวมกจกรรมนนๆได

3. เพอใหมความสามารถในการปรบตวทางอารมณและทางสงคม

สำาหรบ วรรณพร ภรมยร น (2524) ไดกลาวถงจดมงหมายของการเขยนเชงสรางสรรคไววา

1. เพอใหเดกมโอกาสฝกทกษะการใชภาษาเขยน เพอสอความคด ความรสก ทมตอสงตางๆรอบตวเดกอยางเสร

2. เพอปลกฝงเจตคตทดตอการเรยนภาษา และกระตนใหมความสนใจงานดานวรรณศลป

3. เพอสงเสรมใหเดกทมพนฐานทางภาษาอยแลว และมความสนใจการใชภาษาใหมโอกาสไดอยางกวางขวาง

2.4.2 หลกเกณฑในก�รสอนเขยนเชงสร�งสรรคนราวลย พลพพฒน (2524) เกบความจากงานเขยนของ

Mckee ในหนงสอ Language in the Elementary School ไดเสนอแนะในการเขยนเชงสรางสรรคไวดงน

1. ควรจดสงแวดลอมในหองเรยน เพอเราความสนใจและสงเสรมใหเดกเกดความคดรเรมสรางสรรคแวดลอมเพอสงเสรมการอานของนกเรยนอยางเพยงพอ

2. ครผสอนตองใชความพากเพยรและอดทนเปนอยางมาก3. ควรใหนกเรยนเขยนในลกษณะเฉพาะคน4. ในการเขยนระยะเร มแรก การฝกหดของนกเรยนจะเปน

ไปอยางชา อยางไรกตาม ครจะตองยอมใหเดกออกมาในลกษณะทเปนตวของตวเองใหมากทสดเทาทจะทำาได

31

5. การพจารณาผลงานของเดก ไมควรคาดหวงในคณคาทางวรรณศลปมากนก

6. เมอเดกมผลงานสรางสรรคออกมา ครจะตองประเมนผลใหเดกทราบเพอสงเสรมกำาลงใจและแกไขขอบกพรอง

7. ครผสอนควรมความรความเขาใจในเร องการเขยนเชงสรางสรรค เปนอยางดและสามารถวเคราะหประเมนคางานเขยนประเภทนได

8. การทจะสงเสรมผลใหการเรยนการสอนเชงสรางสรรคไดผลสำาเรจนน จะตองมการกำาหนดเกณฑเพอเปนแนวปฏบต โดยใหครและนกเรยนไดรบทราบรวมกน

9. ในการวนจฉยผลงานของนกเรยน ครไมควรยดหลกเกณฑทางภาษามากนก

10. ในการเขยนเชงสรางสรรคทกเร อง เดกจะตองเขยนออกมาโดยใชความคดและภาษาของตนเอง

11. ในขณะทมการสงเสรมการเขยนเชงสรางสรรคกน อยางแพรหลายในโรงเรยน ครควรระวงการเขยนทแอบอางวาเปนการเขยนเชงสรางสรรค เชน งานทลอกเลยน

แบบของผอน งานเขยนทปราศจากคณคา2.4.3 ลำ�ดบขนในก�รฝกก�รเขยนเชงสร�งสรรคFurner (1973) ไดเสนอขอคดไวดงน

1. ขนจงใจ เปนขนทใหความรในเร องทนกเรยนสนใจ ครตองพยายามสรางความรสกใหนกเรยนอยากเรยน

2. ขนแลกเปลยนความคดในเร องทนกเรยนสนใจ ขนนครตองเปดโอกาสใหนกเรยนแลกเปลยนความคดซงกนและกน เพอใหเกดแนวคดเพมเตม

3. ขนเขยน ขนนนกเรยนเขยนเรองทตนสนใจอยางอสระ

32

4. ขนแลกเปลยนความคดเหนจากเร องทเขยน หลงจากเขยนเรองเสรจแลวใหนกเรยนมโอกาสแลกเปลยนเรองกนอาน เพอใหนกเรยนเกดแนวคดเพมขน

5. ขนตดตามผลกจกรรมบางอยางทเหมาะสม เชน เขยนเรองทตอเนอง หรอ ตองแกไขขอบกพรองบางอยาง

2.4.4 แนวคดก�รสงเสรมก�รเขยนเชงสร�งสรรค1. ครตองสรางบรรยากาศ โดยเปนผทรกความเมตตา ม

ความสมพนธอนดกบเดกผเรยนอยางใกลชด เขาใจ และใหความเหนอกเหนใจตอเดกของตนเอง โดยใหการกำาลงใจยกยองชมเชยใหมากและงดเวนการตำาหน

2. ใหอสระในการทำางานแกเดก ทจะทำา จะคด และรจกใชการยดหยนทงการใชเวลาและระเบยบ หรอรปแบบทมกเคยกำาหนดงานใหนอยลง และใหอสระแกผเรยน

3. สงเสรมใหเดกไดรบประสบการณตรงกบการศกษาสภาพแวดลอมและใหวสดการอาน หนงสอเดกหลายประเภทใหเลอกอานอยางอสระ เพอเพมพนความร และสรปผลโดยนกเรยนเองอยเสมอๆ

4. กระตนชแนะ ใหเกดความอยากร อยากเหน สรางความแปลกใหม (ไดเหนสงแปลกใหม) ทงเครองเลน หนงสอเดก โดยการช แนะและสงเสรมใหมก จกรรมตางๆทสนกสนานพรอมกบความเพลดเพลนอยเสมอ โดยครตองเปนคนทใหความสนใจในการแสดงออกของเดก และสงเสรมการแสดงออกอยางกวางขวาง

(บนลอ พฤกษะวน,2533)

2.4.5 ประโยชนของก�รเขยนเชงสร�งสรรค

33

ประชมพร สวรรณตรา (2533) ไดกลาวถงประโยชนของการเขยนเชงสรางสรรคไววาส ำาหรบเดกๆของเรา การสอนเขยนเชงสรางสรรค จะใหคณประโยชนหลายประการ เชน

1. เปนการฝกทกษะและพฒนาการใชภาษาในการถายทอดความรสกนกคด ทมตอสงแวดลอมของเดก

2. เปนการชวยใหเดกรจกวงศพทมากขน กอใหเกดความฉลาดในการเลอกใชถอยคำาสำานวน ทกอใหเกดความสน ก ส นา น ม ช ว ต ช ว า แ ก ผ อ า นแ ละ ก อ ค ว า ม ส ขเพลดเพลนในการเขยน

3. ทำาใหเดกรกการเขยน4. เปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชน5. เดกๆจะแสดงความรสกนกคด แสดงปญหาทพบออกมา

ในการเขยน ทำาใหครรจกและเขาใจเดกในแตละคนมากขน6. การเขยนแบบสรางสรรค จะชวยพฒนาบคลกภาพของผ

เรยนใหมความนบถอยอมรบตนเอง ใหภมใจในตนเองและรจกยอมรบผอน

7. การสอนการเขยนแบบสรางสรรค จะเปนการฝกใหเดกใชความสงเกตธรรมชาต อารมณ สงแวดลอม ความรสกทมตอสงตางๆ ซงกอใหเกดปญหา และความรสกอนดงาม ความเหนอกเหน ใจ มความรก เพ อนมน ษย สตว ธรรมชาต

8. การเขยนเชงสรางสรรค เปนงานทสนกสนาน ทาทาย เพราะมการวางแผนการหากลวธในการสอน ซงเปนการใชความคดรเร มสรางสรรค ของผสอน เปนงานทสรางความสข และกอใหเกดความภาคภมใจในการสอน เปนงานทสรางความเชอมนและคณคากบผสอนเชนเดยวกบทเกดขนกบผเขยน

2.5 กระบวนก�ร Synectics

34

Synectics : Enhancing Creative Thougth

รปแบบการสอน Synectics นมงสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรคแกผเรยน ซง William J.J. Gordon และคณะ (1961 ) เ ป น ผ พ ฒ น า ข น โ ด ย ใ น ต อ น แ ร ก Gordon ใ ช Synectics เพอพฒนากลมสรางสรรค ( creative group) ของธรกจอตสาหกรรม ซงบคลากรเหลานมหนาทแกปญหาหรอพฒนาผลตภณฑใหม ๆ ตอมา Gordon และคณะ จงไดนำามาประยกตใชกบกระบวนการเรยนการสอนในโรงเรยน และเปนทแพรหลายในเวลาตอมาOreintation To the Model Goais and Assumption

Gordon ไดเสนอ assumptions ของ synectics ไว 4 ประการ ซงทาทายแนวคด ( ความเชอเดม) เกยวกบความคดสรางสรรค ดงน

1. ความคดสรางสรรคมความสำาคญมากในกจกรรมทงหลายในชวตประจำาวนของคนเรา เมอกลาวถงความคดสรางสรรค คนสวนใหญมกเชอมโยงความคดสรางสรรคกบการสรางงานดานศลปะหรอดนตรอนยงใหญหรองานประดษฐสงใหม ๆ แต Gordon ยนยนวาความคดสรางสรรคเปนสวนหนงของงานในชวตประจำาวนและการใชชวตสวนตวของคนเราทกคน รปแบบการสอนของเขาจงใชเพอเพมขดความสามารถในการแกปญหา ชวยใหสามารถแสดงออกอยางสรางสรรค เขาใจผอนมากขน สงผลใหความสมพนธทางสงคมดขนดวย

2. กระบวนการคดสรางสรรคไมใชสงลลบ เราสามารถอธบายได และเราสามารถฝกฝนใหบคคลมระดบความคดสรางสรรคเพมขนได ซงแตเดมนนเชอวาความคดสรางสรรคเปนเร องลลบตองมมาแตกำาเนดเปนความสามารถเฉพาะตวของบคคลและอาจถกทำาลายได ถากระบวนการนถกเกบกดไวลกเกนไป Gordon กลบเชอวา ถา

35

บคคลเขาพนฐานของกระบวนการคดสรางสรรคเขากสามารถเรยนร และนำาความเขาใจนนไปเพมพนระดบความคดสรางสรรคของเขาสำาหรบใชในการดำาเนนชวตและการงาน ไมวาจะเปนสวนตวหรอเปนกลม Gordon ใหความเหนวา ความคด สรางสรรค สามารถ เพมพนไดโดยการวเคราะหดวยจตสำานก ( conscious analysis ) ซงจะชวยใหบคคลเขาใจและสรางกระบวนการฝกฝนความคดสรางสรรคเขาขนมาใชไดไมวาจะเปนในโรงเรยนหรอทตาง ๆ

3. ความคดสรางสรรคทเกดขนในทกสาขาวชา จะมลกษณะค ล า ย ค ล ง ก น ไ ม ว า จ ะ เ ป น ศ ล ป ะ ว ท ย า ศ า ส ต ร ห ร อว ศวกรรมศาสตร เพราะจะ ใช กร ะบวนการทางสต ป ญญา ( intellectual process ) เ ข า ม า เ ก ย ว ข อ ง ใ น ค ว า ม ค ดสรางสรรคเหมอนกน ซ งแนวคดนจะตรงขามกบแนวคดทวไป กลาวคอ หลายคนยงคดวาความคดสรางสรรคยงจำากดอยเฉพาะดานศลปะเทานน สวนงานดานวศวกรรมศาสตรและวทยาศาสตรนน โดยทวไปมกคดวาเปนงานประดษฐ ( Invention )

4. การคดสรางสรรคแตละบคคลหรอความคดสรางสรรคของกลมบคคลจะมลกษณะคลายคลงกนมาก ซงตางจากแนวคดเดมทวาความคดสรางสรรคเปนสงเฉพาะตว แบงปนกนไมไดสภ�วะของคว�มคดสร�งสรรคและกระบวนก�ร Synectics

กร ะ บ ว น ก า ร เ ฉ พ า ะ ข อ ง Synectics พฒ น า ม า จ า ก assumptions ข อ ง จ ต ว ท ย า ค ว า ม ค ด ส ร า ง ส ร ร ค ( psychology ceativity ) 3 ประการ ดงน

1. โดย การฝกฝน กระบวนการทจะท ำาใหเก ดความคดสรางสรรคอยางแจมชดจนกระบวนการดงกลาวอยในจตสำานก ( สามารถดงออกมาใชไดอยางอตโนมต ) แลว เราสามารถเพมศกยภาพของความคดสรางสรรคทงรายบคคลและรายกลมโดยตรง

36

2. องคประกอบดานอารมณ สำาคญกวาองคประกอบทางดานสตป ญญา การไรเหตผลส ำาค ญกวาการมเหตผล ความคดสรางสรรคเปนการพฒนาแบบแผนใหม ๆ ขนมาในสมอง ( new mental pattern ) ความไรเหตผลอาจเปดชองไปสภาวะของสมองทเออตอการเกดความคดใหม ๆ ภาวะไรเหตผลเปนสงแวดลอมทางสมองทดทสดสำาหรบ การแสวงหาและขยายความคด แตไมใชใชสภาวะตดสนใจ Gordon ไดลดคณคาของสตปญญา เขาถอวา ความเปนเหตเปนผลนนใชในการตดสนใจ และความสามารถในการตดสนใจกจ ำาเปนตอการสรางความคดในหลาย ๆดาน เขาเช อวาความคดสรางสรรคตองใช กระบวนการทางอารมณ ซงตองใชกระบวนการของความไรเหตผลนนจะชวยสงเสรมกระบวนการทางปญญา นนคอชวยเพมโอกาสทจะผลตแนวคดใหม ๆ นนเอง

3. ความเขาใจในบทบาทขององคประกอบทางอารมณ และความไรเหตผลเปนสงสำาคญ เพอเพมโอกาสทจะประสบความสำาเรจในการแกปญหา การวเคราะหกระบวนการไร เหตผลและควบคม โดยใช metaphor และ analogyMetaphoric Activity

ยทธศาตรการคดของรปแบบการสอน Synectics อาศยกจกรรมการเปรยบเทยบ( metaphoric activity ) มาใหผเรยนฝกทกษะกระบวนการของความคดสรางสรรคจนกระบวนการดงกลาวกลายเปนกระบวนการทอยในจตสำานก (conscious process ) ของผเรยน ( สามารถนำาไปใชโดยอตโนมต) กจกรรม metaphore จะชวยใหผเรยนสรางความสมพนธ โดยใชความเหมอนหรอใชความคลายคลงบางประการระหวางสงใดสงหนงหรอแนวคดใดแนวคดหนงกบสงอนหรอแนวคดอน ๆ ในการเปรยบเทยบดงกลาว ผเรยนจะตองพจารณาสงทเปรยบเทยบ

37

อยางละเอยด หลายแงมม เกด conceptual distance ( คดกวางไกลกวาทเคยคด ) จะเหนวากจกรรม metaphore จะชวยใหผเรยนจนตนาการไดอยางอสระ ไรขอบเขต และไดผอนคลาย ( relax ) ทำาใหสนกทจะทำาการเปรยบเทยบ เพราะขณะเปรยบเทยบผเรยนไมตองคำานงถงเหตผล ในลกษณะเชนนผเรยนจะไดคดถงสงทคนเคย ในแนวทางหรอมมมองแปลก ๆ ใหม ๆ ทำาใหสามารถสรางสรรคส งใหม ๆ ออกมาได ( เนอหาใหม ๆ ) โดยพยายามเชอมโยงกบสงทคนเคย กจะชวยใหผเรยนเขาใจสงใหมนนไดดเชนกน

รปแบบการสอน Synectics ใชกจกรรม metaphore ทอาศยการเปรยบเทยบ (analogy) 3 แบบ คอ

1. การเปรยบ เท ยบโดยตรง ( Direct Analogy ) เปนการเปรยบเทยบอยางงาย ๆ ระหวางสงของ ( object ) 2 สงหรอแนวคด ( idea) สองแนวคด ความคลายคลงททำาการเปรยบเทยบอาจใชไดตงแตหนงประเดนขนไป ไมจ ำาเปนตองคลายคลงกนทงหมด การเปรยบเทยบกเพอเปลยนเงอนไขของสถานการณของปญหาเดมไปสสถานการณอน ๆ เพอใหผเปรยบเทยบกดแนวคดหรอมมมองแปลกไปจากเดม สงทนำามาเปรยบเทยบอาจเปนคน สตว พช หรอสงไมมชวตอน ๆ Gordon ไดยกตวอยางการใช Direct Analogy สรางสรรคงาน เชน การสรางอโมงคลอดใตนำาของฌวอร March Isumbard Brunel กไดแนวคดมาจากการเฝาสงเกตตวดวงกดกนเนอไม สรางโพรงเพอเปนทอยอาศยของมน หรอการออกแบบภาชนะทมฝาปดเปดไดกเชอมโยงมาจากลกษณะของเมลดถวทปดเปดได เปนตน

2. การเปรยบเทยบโดยสมมตตนเปนสงอน ( Personal Analogy ) เปนการสมมตใหผเปรยบเทยบเปนคนอนหรอสงอนทไมใชตนเอง วาจะมความรสกนกคดอยางไร ถาเปนสงนน ซ งจะสมมตเปนสงมชวตหรอสงไมมชวตกได

38

จดเนนของ Personal Analogy คอการทำาใหผเปรยบเทยบตระหนกถงความรสกของสงทตนสมมตอยอยางแทจรง ตองการใหผเปรยบเทยบลมตนไปชวขณะ ( some loss of self ) ตองรสกวาเขาเปนสวนหนงหรอองคประกอบหนงของสงทตนสมมตนนจรง ๆ ถาการลมตวไปชวขณะสามารถทำาใหคดกวางไกลกวาทคนเคยไดเทาไร สงทไดจากการเปรยบเทยบกจะแปลกใหมเพมขนเทานน

Gordon ไดจำาแนกระดบการมความรสกนกคดในสงทสมมตมากนอยแคไหน เปน 4 ระดบ คอ

1. ระดบบรรยายขอเทจจรง ( ททกคนทราบแลว ) ในข นน ผเปรยบเทยบบอกความรสกของสงทตนสมมตเปนเพยงขอเทจจรงทรอยแลว ( โดยไมมการเปรยบเทยบ ) ซงแสดงวาไมมความรสกจากการเปนสงนนจรง ๆ

2. ระดบระบอารมณของสงทสมมต ระดบน ผเปรยบเทยบจะสามารถบอกความรสกทว ๆ ไป อยางลกซงขน ( new insight ) เชน อาจบอกวา รสกมพละกำาลง “ ” ( เมอเปนเครองยนต)

3. ระดบระบอารมณความรสกของสงมชวตอน ๆ ไดอยางลกซง

4. ระดบระบอารมณความรสกของสงไมมชวตอน ๆ ได ระดบนผเปรยบเทยบจะตองเหนตวเองเปนสงไมมชวตจรง ๆ และเกดอารมณความรสกโดยใชมมมองของสงไมมชวต เชน อาจพบวา

รสกยำาแย ตำาตอย เพราะไมวาจะออกรถหรอหยดรถคนอนตดสน“ใจแทนหมด ”

การทราบระดบของ Personal Analogy จะชวยชแนะวาผเปรยบเทยบสามารถสรางความคดไดกวางไกล จากเดมไดมากนอยแคไหน

3. การเปรยบเทยบโดยใชคำาคขดแยง ( Compressed Conflict ) การเปรยบเทยบนเปนกานนำาคำาซ งมความหมายขด

39

แยงหรอตรงขามกนสองคำา มาจบคกนเปนคำาใหมซงมความหมายเดยว เชน นำาผงขม ไฟเยน เปนตน

การสรางคำาคขดแยงของผเรยนจะสะทอนใหเหนถงความสามารถในการอธบายสงใดสงหนง โดยใชสองแนวคดพรอมกน ชวยใหเขาใจสงทอธบายดขน

The Model of TeachingSynax

กระบวนการของ Synectics นม 2 strategies คอ Strategy One - กา รสร า ง ส ง ค น เค ย ให

แปลกใหม(Creating Something New)

และ Strategy Two - การทำาสงแปลกใหมใหคนเคย(Making Strage Familia)

รปแบบการสอนแรก การสรางสงคนเคยใหแปลกใหม จะชวยใหนกเรยนมองเหนปญหาเดม แนวคดเดม หรอผลผลตเดมในแนวแปลกใหมออกไป ซงใหความคดสรางสรรคมากขน สวนรปแบบการสอนทสอง การสรางสงแปลกใหมใหคนเคยนน จะชวยใหผเรยนสรางสงใหมใหคนเคย เปนเนอหาใหมทมความหมายมากขน แมวาทงสอง stratigies จะใช analogy ทง 3 ประเภทเหมอนกน แต strategies ทงสองใชเพ อวตถประสงค ท ต างก น จงม syntax และหลกการตอบสนอง (principle of reaction ) ตางกนSyntax for Creating Something New . Strategy OnePhase Iขอมลเกยวกบปญห�หรอสภ�พก�รทมอย

(Description of Present Condition)- ครใหผเรยนอธบายถงเงอนไขปญหา สภาพการณ

ตามทนกเรยนมความรความเขาใจขณะนน

40

Phase II ก � ร เ ป ร ย บ เ ท ย บ โ ด ย ต ร ง (Direct Analogy)

- ผเรยนเสนอการเปรยบเทยบโดยตรง โดยนำาสงทกำาลงศกษาใน phase ท I

ไปเปรยบเทยบกบสงอนๆ (โดยการระดมสมอง) แลวเลอกเพยงสงเดยวมาพจารณารายละเอยด (ของสงทเลอก)

Phase III ก�รเปรยบเท ยบโดยสมมต ตนเป นส งอ น (Personal Analogy)

- ใหผเรยนสมมตตนเองเปนสงทเลอกใน phase ท I แลวบรรยายความรสกนก คดเมอเปนสงนนPhase IV ก�รสร �งค ค ำ�ขดแยง ( Compressed Confilct)

- ผเรยนสรางคคำาขดแยงหลายค โดยนำาคำาตางๆ ทไดจากกจหกรรมใน phase II

และ III มาสรางแลวเลอกไว 1 คำาPhase V ก � ร เ ป ร ย บ เ ท ย บ โ ด ย ต ร ง (Direct Analogy)

- ผเรยนนำาคคำาขดแยงทเลอกไวใน phase ท IV มาเปรยบเทยบวาเหมอนกบสงใดบาง (โดยระดมสมอง) แลวเลอกสงทเหนวาเหมาะสมคลายคลงทสดมา 1 อยาง

Phase VI ก า ร ก ล บ ไ ป พ จ า ร ณ า ง า น เ ด ม ( Reexamination of the Original Task )

- ผเรยนยอนกลบไปพจารณาทบทวนงานเดม โดยนำาสงทเลอกไวใน phase ท v และ/หรอประสบการณทไดจากการใช synnectics ไปปรบงานเดมใหมความแปลกใหมขนมา

41

2. การทำาสงทแปลกใหมใหคนเคย ( Making Strang Familia )

2. การทำาสงแปลกใหมใหคนเคย- วธการนชวยใหผเรยนเขาใจเรองทยาก / เรองใหมไดดขน- ใชวธการเปรยบเทยบเพอวเคราะห ไมใชเพอสรางมโนมต

ขนการสอนท 1 การเสนอขอมลใหม (Substantive Input )ครเสนอขอมลเกยวกบหวขอเรองใหม ( เรองทจะเรยน )

ขนการสอนท 2 การเปรยบเทยบโดยตรง ( Direct Analogy ) ผเรยนสมมตตนเปนสงทเลอกจาก Direct Analogy โดย

ครใหนกเรยนเปรยบเทยบ เร องใหมทจะเรยน และสงทนกเรยนคนเคย วามประเดนใดบางทเหมอนกนข นการสอนท 3 การเปรยบเท ยบโดยสมมต ตนเป นส งอ น ( Personal Analogy )

ครใหนกเรยนสมมตตนเปนสงใดสงหนงตามทเลอกจากขนการสอนท 2ขนการสอนท 4 การพจารณาสงทเปรยบเทยบ ( Comparing Analogy )

ผเรยนระบสงทคลายคลงกนกบสงใหม กบสงทนำามาเปรยบเทยบ พรอมทงใหเหตผลประกอบข นการสอนท 5 การอธบายส งท แตกต าง ( Explaining Differences )

ผเรยนอธบายถงประเดนทมความแตกตางของสงทน ำามาเปรยบเทยบกนขนการสอนท 6 การสำารวจ ( Exploration )

ผเรยนยอนกลบไปศกษาสงทเรยนใหมใหเขาใจข นก ารสอนท 7 เสนอการ เปร ยบ เท ยบ ( Generation Analogy )

42

ผเรยนเสนอการเปรยบเทยบโดยตรงดวยตนเอง แลวสำารวจวามความคลายคลงและความแตกตางในประเดนใดบาง ( รศ. สมปต ตญตรยรตน , 2547 )

การสอนแบบซนเนกตกสม 2 วธดวยกน คอ แบบท 1 ใชเพอสรางเหตผลงานทแปลกใหม และแบบท 2 ใชเพอสรางความคนเคยกบสงทยงไมรจก การจะใชวธแบบท 1 หรอแบบท 2 ยอมขนอยกบจดมงหมายของการสอน ตอไปนเปนตวอยางการสอนทง 2 แบบ

ซนเนกตกส แบบท 1 เพอสรางผลงานแปลกใหม มโครงสรางและขนตอนในการสอนดงตอไปน

ขนท 1 บรรยายสถานการณปจจบน ขนนครใหนกเรยนบรรยายสถานการณหรอหวขอ ตามทนกเรยนมองเหน

ขนท 2 การเปรยบเทยบทางตรง ขนนนกเรยนเปรยบเทยบทางตรง แลวเลอกอนทดทสดมาอธบายใหกวางขวางขน

ขนท 3 การเปรยบเทยบกบตนเอง ขนนนกเรยนเปรยบเทยบสงทเลอกในขนท 2 กบตนเอง

ขนท 4 การหาคค ำาทมความหมายขดแยงกน จากการบรรยายในขนท 2 และขนท 3 นกเรยนคดหาคำาทมความหมายคานกนมาหลายๆค แลวเลอกคทดทสด

ขนท 5 การเปรยบเทยบทางตรง ขนนนกเรยนคดหาการเปรยบเทยบทางตรงโดยใชคำาคทเลอกในขนท 4

ขนท 6 ตรวจสอบปญหาเรมแรกอกครง ขนนครใหนกเรยนหนกลบมาสำารวจปญหาเร มแรก แลวใชการเปรยบเทยบขนสดทาย โดยใชประสบการณทงหมดทไดจากกระบวนการซนเนกตกสเขาชวย

ซนเนกตกส แบบท 2 เพอสรางความคนเคยกบสงทยงไมรจกวธสอนแบบนมจดประสงคเพอทำาความคนเคยกบสงทแปลก

ใหม เป นการเพมพนความเขาใจและส ำารวจลกในส งของหรอสถานการณทใหมและซบซอน ในทนเราใชการเปรยบเทยบชวยใน

43

การวเคราะห ไมใชเพอเชอมโยงของทมความตางกนดงเชนในแบบท 1 ในแบบท 2 เราจะใชสงของหรอสถานการณทใกลตว เชน บาน รถ รางกายคน เปรยบเทยบกบสถานการณทเปนปญหาแลวใชวเคราะหปญหาโดยการศกษาลกษณะสำาคญของสงทคนเคยกบลกษณะของปญหา ( สงทไมคนเคย )

2.6 รปแบบก�รจดกระบวนก�รเรยนรเพอพฒน�ทกษะก�รอ�นและกระบวนก�รคดโดยใชบทคว�มเปนรปแบบการสอนทประกอบดวยขนตอนการจดกระบวนการเรยนร 4 ขนตอน คอ ข นท 1 เตรยมการอ าน เป นข นท สร างพ นฐานและประสบการณในการอาน รวมทงตงจดประสงคในการอาน ขนท 2 ขนการอานในใจ เปนขนตอนทผเรยนอานในใจเปนรายบคคล ตงคำาถามและตอบคำาถามจากเร องทอาน อภปรายแสดงความคดเหนเขยนแผนความคด สรปใจความสำาคญ บอกขอคดจากเรอง และเลาเรองดวยภาษาของตนเอง ขนท 3 ขนพฒนาทกษะทางภาษา เปนขนทมงพฒนาทกษะทางภาษาของผเรยนโดยการแตงประโยคจากคำา ขอความ สำานวน สภาษต และคำาพงเพย เขยนเร องราวสนๆจากคำาทกำาหนดให เขยนคำาขวญหรอเขยนคำาโฆษณา ขนท 4 ขนการเขยนเชงสรางสรรค นกเรยนจะประมวลความรจากขนตอนตางๆเพอนำามาใชเขยนเชงสรางสรรค ไดแก การเขยนเรยงความ เขยนเรองสน หรอเขยนเรองจากจนตนาการ

2.7 รปแบบก�รจดกจกรรมก�รเขยนเชงสร�งสรรคโดยใชกระบวนก�ร อ�น คด วเคร�ะห เขยนประกอบดวย ขนตอน 4 ขนตอน ดงน คอ

44

ขนท 1 การจดกจกรรมการอาน เปนการจดกจกรรมใหนกเรยนไดอานขนท 2 การจดกจกรรมใหผเรยนไดคด ขนท 3 การจดกจกรรมใหผเรยนไดวเคราะห เปนกจกรรมทใหนกเรยนไดทำางานรวมกนเปนกลมและนำาเสนอผลงาน พรอมทงมการวเคราะหผลงานของกลมอนขนท 4 การจดกจกรรมการเขยน เปนกจกรรมทใหนกเรยนเขยนเปนรายบคคลโดยกจกรรมนผเรยนจะใชความคดสรางสรรคของตนในการเขยน

2.8 รปแบบก�รสอนทใชกระบวนก�รฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒน�ขน ประกอบดวยขนตอนดงน ขนท 1 ขนอานเร อง เปนขนทนกเรยนหาขอมลของเร องทเรยนโดยใชกจกรรมการอานเรองในใจ ขนท 2 ขนเขยนแผนภาพความคด เปนขนทนกเรยนสรปความร ของเร องท อ านออกมาในร ปแผนภาพความคดโดยใช กระบวนการทำางานรวมกนเปนกลม ขนท 3 ขนเปรยบเทยบโดยตรง เปนขนทนกเรยนเปรยบเทยบสงทเรยนกบสงอนทมลกษณะคลายกนตงแต 1 ประเดนขนไป เพอใหผเรยนมมมมองทแตกตางไปจากเดม ขนท 4 ขนสมมตตนเปนสงอน แลวบอกความรสกของตนเมอเปนสงนน เพอใหผเรยนมความคดทกวางไกลขน ขนท 5 ขนคดเลอกคำาสำาคญและวาดรปภาพประกอบคำา เปนขนทผ เรยนจะคดเลอกคำาสำาคญทเก ยวกบเร องทเรยน ในกจกรรมขนท 1-4 มาแลววาดภาพประกอบคำาเหลานนเพอนำาไปเขยนเรองตอไป

45

ขนท 6 ขนเขยนเร อง เปนขนทผ เรยนเขยนเร องเชงสรางสรรคจากคำาสำาคญทเลอกไว โดยผเรยนจะตองเขยนเร องใหสอดคลองกบเรองทกำาหนด ขนท 7 ขนแลกเปลยนความร เปนขนทผเรยนแลกเปลยนกนอานและฟงเร องของคนอน พรอมทงวจารณเร อง เพอเปนขอมลในการนำาไปปรบปรงการเขยนครงตอไป

46

บทท 3วธดำ�เนนก�รวจย

ในการวจยเรอง การพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรคโดยใชรปแบบการสอน 7 ขนทพฒนาขน ผวจยไดดำาเนนการตามลำาดบขนตอนดงนกลมทใชศกษา3.1 กลมทใชในการศกษา3.2 ตวแปรทศกษา3.3 เครองมอทใชในการวจย3.4 การสรางเครองมอทใชในการวจย3.5 การเกบรวบรวมขอมล3.6 การวเคราะหขอมล

3.1 กลมทใชในก�รศกษ� กลมตวอยางทใชในการวจยคร งนเปนนกเรยนชนประถม

ศกษาป ท 4/2 4/3 และ 4/4 โรงเรยนสาธตมหาวทยาล ยขอนแกน (มอดนแดง) อำาเภอเมอง จงหวดขอนแกน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 จำานวน 136 คน

3.2 ตวแปรทใชในก�รศกษ�3.2.1 ตวแปรตน รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝก 7

ขนตอนทพฒนาขนและกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค3.2.2 ตวแปรต�ม คอ ความสามารถดานการเขยนเชง

สรางสรรคของนกเรยน

3.3 เครองมอทใชในก�รวจย3.3.1 เครองมอทใชในการจดการเรยนรทสอนเรองการเขยน

เชงสรางสรรค ใชการประเมนผลการเขยนเชงสรางสรรคแบบ (scoring rubric) จำานวน 4 แผน เปนแผนการจดการเรยนร

47

ตามปกต 1 แผน และแผนการจดการเรยนรโดยใชรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขน 3 แผน และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคของแตละแผนทง 2 รปแบบ ไดแก กจกรรมเสรมรปแบบท 1 กจกรรมเหมอนอะไร และกจกรรมเสรมรปแบบท 2 กจกรรมคำาใหมไมยากเลย

3.3.2 เครองมอทใชในการสะทอนผลการจดการเรยนร3.3.2.1 แบบประเมนพฤตกรรมการสอนของคร3.3.2.2 แบบสงเกตพฤตกรรมของผเรยน3.3.2.3 แบบสมภาษณผเรยน3.3.2.3 แบบประเมนผลงาน (scoring rubric)

3.4 ก�รสร�งเครองมอในก�รวจย3.4.1 แผนการจดการเรยนรทใชรปแบบการสอน 7 ขน

ในการวจยคร งนผวจยไดสงเคราะหรปแบบการสอนขนเอง และสรางแผนการเรยนรตามขนตอนของ รปแบบการสอนทสงเคราะหขนทงหมด 3 แผน โดยมวธการสรางดงน

1. ศกษาเอกสารและทฤษฎเกยวกบการสอนรปแบบตางๆ2. สรางรปแบบการสอนเปนของตนเอง (รปแบบการสอนทใช

กระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน) 3. นำารปแบบการสอนเสนออาจารยทปรกษาและปรบปรงแกไข4. ดำาเนนการสรางแผนการจดการเรยนรตามขนตอนของรปแบบ

การสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน ทพฒนาขน จำานวน 3 แผน

5. นำาแผนการสอนทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาเพอตรวจสอบความถกตองของเนอหาและกระบวนการ แลวน ำาไปปรบปรงและแกไข

6. คดเลอกกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค7. จดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค8. นำาแผนการเรยนรทปรบปรงและแกไขแลวไปทดลองสอน

48

ปรบปรงแกไข

รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7

9. สรางแบบประเมนการเขยนสรางสรรค แบบ (scoring rubric)

10. เสนออาจารยทปรกษาเพอตรวจแกไขแบบประเมน11. นำาแบบประเมนไปใชตรวจผลงานนกเรยน

ขนตอนก�รสร�งแผนก�รจดก�รเรยนรทใชกระบวนก�รฝกทกษะ 7 ขนตอน

ขนท 1

ขนท 2 สรางรปแบบการสอนของตนเอง

อาจารยทปรกษาตรวจสอบ

ลำาดบขนของรปแบบการสอน

ขนท 3

ขนท 4

49

ศกษารปแบบการสอนแบบตางๆ

สรางแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขน

ปรบปรงแกไข

แผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขนและผานการปรบปรงแกไขแลว นำาไปใชสอนจรง

ขนท 5

อาจารยทปรกษาตรวจสอบ

เนอหาและกระบวนการ ขนท 6

ขนท 7

50

ขนตอนก�รสร�งแบบประเมนมขนตอนดงน

ขนตอนก�รคดเลอกกจกรรมสงเสรมคว�มคดสร�งสรรค

ศกษากจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรครปแบบตางๆ

51

ขนท 1 ศกษาเอกสารทเกยวของและตวอยางแบบประเมน จากแลงตางๆไดแก - หนงสอสอนใหคด คดแลวเขยน เขยนจากความคด - แบบบนทกพฤตกรรมการสอนของนกศกษาฝกสอน

ขนท 2 สรางแบบประเมนตางๆโดยการประยกตจากแบบประเมนในขนท 1 ใหมความเหมาะสม

ขนท 3 นำาแบบประเมนทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบและทำาการปรบปรงแกไข

ขนท 4 นำาแบบประเมนทสรางขนไปใชในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยทงในเชงปรมาณและคณภาพ

คดเลอกกจกรรมทเหมาะสมกบแผนการจดการเรยนร

เสนออาจารยทปรกษาเพอตรวจสอบความเหมาะสม

ปรบปรงแกไขกจกรรม

นำากจกรรมทปรบแกไขแลวไปจดกบนกเรยนกลมตวอยาง

3.5 ก�รเกบรวบรวมขอมล 3.5.1 การวจยครงน ผวจยมวธการเกบรวบรวมขอมลโดย แบงนกเรยนออกเปน 3 กลม ไดแก

กลมท 1 นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3

กลมท 2 นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2กลมท 3 นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/4

52

อาจารยทปรกษาตรวจสอบและใหขอ

เสนอแนะในการปรบกจกรรม

3.5.2 จากนนผวจยไดรวบรวมขอมลโดยจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคกอนทดลองสอนตามแผนการจดการเรยนรรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน กบนกเรยนกลมท 2 และ 3 ใชเวลากลมละ 3 ครง ครงละ 15 นาท

3.5.3 ดำาเนนการสอนกบนกเรยนทง 3 กลมเปนเวลา 4 ครง ระหวางวนท 5 มกราคม ถงวนท 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2548 โดยครงท 1 เปนการทดสอบกอนเรยนครงท 2 – 4 เปนการสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขน โดยใชเวลาสอนแตละแผน ครงละ 60 นาท ต�ร�งท 1 แผนและกจกรรมต�มกลมทศกษ�กลม

ทชน ตวแปรตน

1 ป. 4/3

แผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน

2 ป. 4/2

แผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน และ กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค เ“หมอนอะไร”

3 ป. 4/4

แผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน และ กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค “คำาใหมไมยากเลย”

รายละเอยดของวธดำาเนนการตามตารางท 1 ของนกเรยนแตละกลม แสดงไดดงตารางตอไปนต�ร�งท 2 กระบวนก�รจดก�รเรยนรกลมท 1 ชนป. 4/3ครง

ทวน/

เดอน/ปเวล� กจกรรม

1

2

5 ม.ค. 48

21

15.30-16.30 น.

15.30 –

ทดสอบกอนเรยน

สอนตามแผนการจดการเรยนรทใช

53

3

4

ม.ค. 48

26 ม.ค. 48

4 ก.พ. 48

16.30 น.

15.30-16.30 น.

15.30-16.30 น.

กระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง หงหอย สอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง รงสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง สนาม

ต�ร�งท 3 กระบวนก�รจดก�รเรยนรกลมท 2 ชนป. 4/2ครง

ทวน/

เดอน/ปเวล� กจกรรม

12

3

4

5

6

7

5 ม.ค. 4812 ม.ค. 48

13 ม.ค. 48

19 ม.ค. 48

20 ม.ค. 48

26 ม.ค. 48

15.30-16.30 น.15.00 – 15.15 น.

09.20-10.20 น.

15.00-15.15 น.

09.20 – 10.20 น.

15.00 – 15.15 น.

09.20-10.20 น.

ทดสอบกอนเรยนจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค เรอง ระยบระยบเหมอนอะไรสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง หงหอย จดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค เรอง หลากสสนเหมอนอะไรสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง รงจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค เรอง โหดรายเหมอนอะไรสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง สนาม

54

27 ม.ค. 48

ต�ร�งท 4 กระบวนก�รจดก�รเรยนรกลมท 3 ชนป. 4/4ครง

ทวน/

เดอน/ปเวล� กจกรรม

1

2

3

4

5

6

7

5 ม.ค. 48

12 ม.ค. 48

13 ม.ค. 48

19 ม.ค. 48

20 ม.ค. 48

26 ม.ค. 48

27 ม.ค. 48

14.40-15.40 น.

15.30 – 15.45 น.

14.40-15.40 น.

15.30-15.45 น.

15.30 – 15.45 น.

15.30 – 15.45 น.

15.30-15.45 น.

ทดสอบกอนเรยน

จดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค เรอง คำาใหมไมยากเลยสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง หงหอย จดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค เรองคำาใหมไมยากเลยสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง รงจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค เรอง คำาใหมไมยากเลยสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน เรอง สนาม

55

3.5.4 นกเรยนทำาแบบฝกหดทายแผนการจดการเรยนรทกแผน แลวประเมนแบบฝกหดโดยใชแบบประเมนผลงาน ( scoring rubric) 3.5.5 นำาขอมลทไดจากการสงเกตการจดกจกรรมการเรยนรของผวจยจากอาจารยวชาภาษาไทย และแบบประเมนผลงาน (scoring rubric) มาสะทอนผลการปฏบตและวเคราะหผล 3.5.6 การวเคราะหขอมล 3.5.7 ดำาเนนการวเคราะหขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพดงน

56

แผนภมแสดงก�รทดลอง และเกบรวบรวมขอมลในก�รวจย

3.6 ก�รวเคร�ะหขอมลดำาเนนการวเคราะหขอมลทงปรมาณเชงและคณภาพดงน

57

ปฏบตการ

สงเกต

สะทอนผล

กอนการทดลอง

ปฏบตการ

สงเกต

สะทอนผล

แผนการจดการเรยนร

ปฏบตการ

สงเกต

สะทอนผล

ปฏบตการ

สงเกต

สะทอนผล

วเคราะหผลการทดลองและขอมลในการวจย

แผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนร

1. ขอมลเชงปรมาณ ไดแก คะแนนทไดจากการประเมนผลการทำาแบบฝกหดการเขยนเชงสรางสรรคทายแผนการเรยนรในแตละครง โดยใชแบบประเมน (scoring rubric) แลวนำาผลทไดแตละแผนมาเปรยบเทยบเพอดวานกเรยนมพฒนาการการเขยนเชงสรางสรรคไดดขนกวาเดมหรอไม

2. ขอมลเชงคณภาพ ผวจยใชขอมลจากแบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมการสอนของผวจย ขอมลจากแบบบนทกพฤตกรรมของนกเรยนมาสะทอนผลการปฏบตกจกรรม การเรยนการสอนเพอประเมนสถานการณทเกดขนวามสงใดทปฏบตดแลวมปญหาหรออปสรรคเกดขนหรอไม โดยขอมลทวเคราะหไดเปนแนวทางในการพจารณาหาวธแกไขและปรบปรงเพอพฒนาผเรยนตอไป

58

บทท 4ผลก�รวจยและอภปร�ยผล

การวจยครงนเปนการวจยเพอพฒนาการเขยนสรางสรรคโดยใชกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอน 7 ขนทพฒนาขน และใชเครองมอการประเมนแบบ (scoring rubric) สำาหรบชนประถมศกษาปท4/2 ,4/3 ,4/4 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (มอดนแดง) ใชรปแบบการวจยเชงปฏบตการกำาหนดระยะเวลาการศกษาเปน 3 วงจรปฏบตการ แบงแผนการจดเรยนรทงหมด 3 แผนการเรยนร ใชเวลาครงละ 60 นาท

สรปผลการพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรค โดยใช กจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอน 7 ขนทพฒนาขน และใชเครองมอประเมนแบบ (scoring rubric) ตามลำาดบหวขอในการวจยดงน

4.1 ก�รทดสอบกอนใชแผนก�รเรยนร1) ผลการทดลองเชงปรมาณ - คะแนนจากแบบทดสอบ

4.2 ผลสะทอนระหว�งก�รทดลอง4.2.1 แผนก�รจดจดก�รเรยนรท 1

1) ผลการทดลองเชงปรมาณ- คะแนนจากแบบฝกหด ท ายแผนการ

จดการเรยนรท 12) ผลการทดลองเชงคณภาพ

- ดานพฤตกรรมการสอนของคร- ดานพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน- ดานการดำาเน นการสอนตามแผนการ

จดการเรยนร

59

- สรปผลและขอเสนอแนะเพอปรบปรงในวงจรท 2

4.2.2 แผนก�รจดจดก�รเรยนรท 21) ผลการทดลองเชงปรมาณ

- คะแนนจากแบบฝกหด ท ายแผนการจดการเรยนรท 2

2) ผลการทดลองเชงคณภาพ- ดานพฤตกรรมการสอนของคร- ดานพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน- ดานการดำาเน นการสอนตามแผนการ

จดการเรยนร- สรปผลและขอเสนอแนะเพอปรบปรงใน

วงจรท 34.2.3 แผนก�รจดจดก�รเรยนรท 3

1) ผลการทดลองเชงปรมาณ- คะแนนจากแบบฝกหด ท ายแผนการ

จดการเรยนรท 32) ผลการทดลองเชงคณภาพ

- ดานพฤตกรรมการสอนของคร- ดานพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน- ดานการดำาเน นการสอนตามแผนการ

จดการเรยนร- สรปผลและขอเสนอแนะ

4.3 สรปผลก�รทดลองจ�กก�รทำ�วจย4.4 ก�รอภปร�ยผล

4.4.1 รปแบบการสอนการเขยนสรางสรรคทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนท พฒนาขน

60

4.4.2 ผลการดำาเนนการตามแผนการเรยนร4.4.3 ผลการใชแบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมการสอน

ของคร4.4.4 ผลการใชแบบทนทกการสงเกตพฤตกรรมการเรยน

ของผเรยน

4.1 ก�รทดสอบกอนใชแผนก�รเรยนรการทดลองสอบกอนเรยน ผวจยไดใชแบบทดสอบการเขยน

สรางสรรคเร อง วนปใหม และตรวจผลงานของนกเรยนโดยใชเคร องมอแบบประเมนผลงาน (scoring rubric) สรปผลเชงปรมาณไดดงน

ต�ร�งท 5 ผลก�รทดลองเชงปรม�ณก�รทดสอบกอนเรยน

หวขอ คะแนนเตม

คะแนนเฉลยทกหอง

ป.4/3 ป.4/2 ป.4/4

x รอยละ x รอยละ

x รอยละ

x รอยละ

ชอเรองเนอเรอง

การใชภาษา

กลไกการเขยน

2332

1.031.231.370.65

51.541

45.66

32.5

0.89

1.33

1.67

0.61

44.5

44.3355.6730.5

1.16

1.28

1.36

0.56

5842.6645.3328

1.03

1.09

1.08

0.78

51.5

36.333639

รวม 10 4.30 43 4.39

43.9

4.42

44.2

4.08

40.8

61

จากตารางแสดงใหเหนวา คะแนนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 แตละหองเปนดงนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร องการใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 44.5 :44.33 : 55.67 :30.5 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 58 : 42.66 : 45.33 : 28 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/4 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเรอง:เนอเรอง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 51.5:36.33:36:39 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 4/3 และ 4/4 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเรอง:เนอเรอง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 51.5:41:45.66: 32.5 ตามลำาดบ

4.2 ผลสะทอนก�รปฏบตระหว�งก�รทดลอง4.2.2 ก�รทดลองท 1 แผนก�รจดก�รเรยนรท 1

การทดลองท 1 ผวจยไดใชแผนการจดการเรยนรท 1 เร อง หงหอย และตรวจผลงานของนกเรยนโดยใชเคร องมอแบบประเมนผลงาน (scoring rubric) สรปผลไดดงน

1) ผลก�รทดลองเชงปรม�ณตารางท 6 ผลการทดลองเชงปรมาณ แผนการจดการเรยนรท 1

หวขอ คะแนนเตม

คะแนนเฉลยทกหอง

ป.4/3 ป.4/2 ป.4/4

x รอยละ x รอยละ

x รอยละ

x รอยละ

ชอเรองเนอเรอง

การใช

2332

1.021.231.220.67

51.1741

40.6

0.841.091.310.62

4236.3343.

1.09

1.33

54.5

44.33

1.14

1.28

55.5541.67

62

ภาษากลไกการ

เขยน

733.3

6731

1.12

0.48

37.3324

1.23

0.91

39.8144.44

รวม 10 4.14 41.4 3.87 38.7

4.42

44.2

4.57

45.7

จากตารางแสดงใหเหนวา คะแนนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 แตละหองเปนดงนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 42:36.33:43.67:31 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 54.5 : 44.33 : 37.33 : 24 ตามลำาดบ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/4 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 55.55 :41.67:39.81:44.44 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาป ท 4/2 4/3 และ 4/4 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 41.4 : 44.2 : 38.7 : 45.7 ตามลำาดบ

2) ผลก�รทดลองเชงคณภ�พต�ร�งท 7 ผลก�รทดลองเชงคณภ�พ ด�นพฤตกรรมของ

ครผสอนหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

ใชเวลาในกจกรรมในขนนำามาก เกนไป ทำาใหเสยเวลา นกเรยนตอบไมตรงคำาถาม แขงกนตอบไมฟงทเพอนตอบ

- ครคอนขางประหมาในขณะสอน

- ครดแลนกเรยนไดไมทวถ ง น ก เร ยนหลายคนตองการตอบคำาถาม แต

-ใชเวลาในกจกรรมขนนำามากเก นไป ท ำา ให เสยเวลา และเวลานกเรยนตอบคำาถามไมเปนระบบ เ น อ ง จ า ก ค ร ว า ง ก ฎกตกา ไมชดเจนท ำาให

63

สวนมากคร มกจะเล อกนกเรยนทนงอยด านหนาและตรงกลางตอบคำาถาม

ตองเสยเวลาในการคมชนเรยนบอยๆ

ตารางท 8 ผลการทดลองเชงคณภาพ ดานพฤตกรรมการเรยนของผเรยนหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

-ไมสนใจฟง คยและเลนกน - มความกระตอรอรนในการตอบคำาถามด-ม ค ว า ม ต ง ใ จ ใ น ก า รทำางานเขยนนอย ไมอยากทำา ไมตงใจเขยน

- นกเรยนสนใจเรองทอานดมาก-นกเรยนแยงกนตอบคำาถามโดยไมรอคำาอนญาตจากคร-นกเรยนทยกมอเพอตอบคำาถามโวยวายเมอครไมเลอกใหเปนคนตอบ-ในการทำากจกรรมเขยนแผนภาพความคดของแตละกลม นกเรยนบางคนไมชวยเพอนทำางาน แตจะจบกลมคยกน หวหนากลมบางกลมไมคอยรบฟงความคดเหนของสมาชก-นกเรยนเสยงดงในขณะทำางาน

-ใหความสนใจในการตอบคำาถาม และการเลนเกมดมาก มความกระตอรอรน และสนใจในการเรยนดมาก แตพอใหทำางานเขยนสรางสรรคผเรยนยงไมมความยากทจะทำางาน และไมอยากเขยน ไมคอยสนใจงานทมอบหมายให

64

ต�ร�งท 9 ผลก�รทดลองเชงคณภ�พ ด�นก�รดำ�เนนก�รสอนต�มแผนจดก�รเรยนรหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

-การสอนดำาเน นไปตามแผนแตมใหโอกาสในการต อ บ ค ำา ถ า ม น อ ย เนองจากกจกรรมเยอะ- ชวงแรกจะเสยเวลาในการคมชนมาก

-ครจำาขนตอนการสอนไดไมแมนย ำา ทำาใหสอนไม คอยตอเนอง-ครยงประสานงานในการสอนไมค อยด บางคร งแยงก นพด บางคร งก เงยบพรอมกน

-กา รส อ นเ ป น ไ ป ต า มกระบวนการทไดวางเอาไวด-เนองจากครสนใจในการคมช นมากเกนไปท ำาให เสยเวลา และครยงไมเด ดขาดพอท ำา ให เก ดความวนวาย

เนองจากนกเรยนไมสนใจฟงการตอบคำาถามของเพอนในชน

ในตอนแรก -นกเรยนสนใจและตงใจทำากจกรรมดมาก

สรปผลและขอเสนอแนะเพอปรบปรงในวงจรท 2สรปการดำาเนนกจกรรมการสอนตามแผนการจดการเรยนรทงประเมนจากผลการปฏบตเชงปรมาณ และเชงคณภาพ สามารถสรปได ดงนต�ร�งท 10 สรปสภ�พปญห�และแนวท�งแกไขจ�กวงจรท 1

หอง

สภ�พปญห� แนวท�งก�รแกไข

ป.4/3

- เวลาในการสอนนอย ตองรวบกจกรรมเรวขน เดกมเวลาทำางานนอย

- ควรหาเวลาใหมากขนเพอใหเดกไดมเวลา

65

ป.4/2

- สอสสนไมสดใส ดงความสนใจของนกเรยนไมคอยได- นกเรยนสงเสยงดงขณะทำางาน- เหลอเวลาใหนกเรยนเขยนเรองนอยเกนไป นกเรยนจงเขยนเรองไมเสรจ - ครอนญาตใหนกเรยนทเขยนเรองไมเสรจนำางานกลบไปทำาทบานและใหนำามาสงในวนทมการเรยนครงตอไป ปรากฏวานกเรยนลมทำางานและไมมงานสง- กจกรรมแลกเปลยนเรยนรหลงเขยนเรองจดไมไดเพราะนกเรยนสวนใหญเขยนเรองไมเสรจ- นกเรยนเขยนเรองไมสอดคลองกบเรองทกำาหนดและไมใชคำาสำาคญทเลอกไวในการเขยนเรอง

- ควรเตรยมสอทเนนความสวยงามมากกวาสอทเหมอนของจรง- ครควรเตรยมตวและซกซอมขนตอนการสอนมาเปนอยางด รวมทงควรมการแบงบทบาทหนาทในการสอนใหชดเจน- กำาหนดกตกาในการเรยน การตอบคำาถาม กอนทจะสอน โดยอาจใหคะแนนกลม แลวกลมททำาผดกตกาจะถกหกคะแนน สวนกลมทตงใจทำากจกรรมและปฏบตตามกตกาจะไดคะแนนเพม- กจกรรมแลกเปลยนเรยนรหลงการเขยนควรยกไปทำาในการสอนค ร ง ต อ ไ ป โ ด ย ท ำา ใ น ร ะ ห ว า ง ท น กเรยนเขยนเร องใหคร ด ำาเน นกจกรรมโดยคดเลอกผลงานของน ก เ ร ย น ท ง ท ด แ ล ะ ย ง ม ข อบกพรองมาอ านใหน กเรยนฟงพรอมท งวจารณจ ดด จดท ยงบกพรอง และใหขอเสนอแนะวา ควรแกไขอยางไรจงจะใหเร องทเขยนสมบรณ- การเกบงานนกเรยนควรใหนกเรยนทเขยนเรองเสรจไมทนในชวโมงสงงานในวนทถดจากวนทสอน เพอปองกนการลมของ

66

ต�ร�งท 10 สรปสภ�พปญห�และแนวท�งแกไขจ�กวงจรท 1 (ตอ)

นกเรยน และครจะตองหมนไปเกบงานทกวน

ป.4/4

- ครใชเวลาในการนำาเขาสบทเรยนนาน และเสยเวลาในการคมช นเรยนบอย ทำาใหเวลาในการสอนเหลอนอย-การแบงหน าท การสอนยงไม ชดเจนทำาใหแยงกนพด

- ควรจำากดเวลาในการนำาเขาสบทเรยนไมควรนานเกนไป อาจ 2-3 นาท เพราะจะทำาใหสอนไมทน และการคมชนตองมการวางขอตกลงกนใหมททกคนในหองตองทำาตาม ใหเพอในชนชวยคมเพอจะไดไมตองเสยเวลา-การแบงหนาทตองมการตกลงกนใหชดเจน และมการเตรยมซอมเพอใหเกดความมนใจ และไมเกดความสบสนในการพด

4.2.3 ก�รทดลองท 2 แผนก�รจดก�รเรยนรท 2การทดลองท 2 ผวจยไดใชแผนการจดการเรยนรท 2

เร อง ร ง และตรวจผลงานของนกเรยนโดยใชเคร องมอแบบประเมน (scoring rubric) สรปผลเชงปรมาณไดดงน

1) ผลก�รทดลองเชงปรม�ณต�ร�งท 11 ผลก�รทดลองเชงปรม�ณแผนก�รจดก�รเรยนรท 2

หวขอ คะแนนเตม

คะแนนเฉลยทกหอง

ป.4/3 ป.4/2 ป.4/4

x รอยละ x รอยละ

x รอยละ

x รอยละ

ชอเรองเนอเรอง

การใช

2332

1.31.601.510.85

6553.3

350.3

0.901.201.150.66

454038.33

1.13

1.53

56.55143

1.67

2.06

83.3368.68

67

ภาษากลไกการ

เขยน

342.5

33 1.29

0.68

34 2.09

1.21

69.6960.60

รวม 10 5.26 52.6 3.85 38.5

4.66

46.6

7.03

70.3

จากตารางแสดงใหเหนวา คะแนนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 แตละหองเปนดงนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 45:40:38.33:33 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 56.5 : 51 : 43 : 34 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/4 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเรอง:เนอเรอง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 83.33:68.68:69.69:60.60 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 4/3 และ 4/4 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเรอง:เนอเรอง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 25.6:46.6:38.5:70.3 ตามลำาดบ

2) ผลก�รทดลองเชงคณภ�พต�ร�งท 12 ผลก�รทดลองเชงปรม�ณ ด�นพฤตกรรมของครผสอนหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

- มการปรบกฎกตกา ให เหมาะสมมากข นเพ อให เดกควบคมตวเอง- การคมชนดขน- กจกรรมดำาเนนไดเรว

- ครมความมนใจในการสอนจำาขนตอนการสอนไดคอนขางแมนยำาและมการประสานงานกนด - คร มการต งกต กาใน

- ครเตรยมสอพรอมในการเรยนการสอน- ครมความมนใจในการสอนและมเทคนคในการเพมขน

68

ขน การเรยนกอนสอนแตเมอด ำาเน นก จกรรมได ระยะหน งคร ก ล มปฏ บต ตามกตกา

- การคมชนเรยนดขน-คร มการวางกตกาในการเรยนเพมเตม- มการใชรางวลเปนแรงจงใจ

ต�ร�งท 13 ผลก�รทดลองเชงปรม�ณ ดานพฤตกรรมการเรยนของผเรยนหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

- มความสนใจในกจกรรมมากขนใหความรวมมอในการตอบคำาถามมากขน- มความกระตอรอรนในการทำางานเขยนมากขน

- นกเรยนสนใจสอทครเตรยมมา- นกเรยนปฏบตตามกตกาทตกลงไวเฉพาะชวงแรกๆของการสอน- นกเรยนตงใจฟงเรองของเพอนทครอานดมาก-นกเรยนเขยนเร องไดชากวาแผนการจดการเรยนร ครงท 1

-ใ นก า ร ร ว ม ก จ ก ร ร มนกเรยนมความสนใจและมความกระตอรอรนในการทำากจกรรมมาก ซงมการตะโกนเสยงด งในการแสดงความคดเหน มการยกมอเพ อแสดงความคดเหนแตมบางคนท ไ ม ส น ใ จ ใ น ก า ร ร ว มกจกรรมจงทำาใหตองมการต กเต อน จงท ำา ให การสอนเสรจไมทนตามเวลาทกำาหนดในครงน

ต�ร�งท 14 ผลก�รทดลองเชงประเมน ด�นก�รดำ�เนนก�รสอนต�มแผนจดก�รเรยนรหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

- เปนไปตามกระบวนการทวางไว- ผเรยนใหความสนใจในกจกรรมมากขนการตอบ

-ครด ำาเน นการสอนตามขนตอนทวางไว ทกข นตอน -ส อท ใช สามารถด งดด

-การดำาเนนการสอนเปนไปตามกระบวนการทวางไว-ผเรยนมความสนใจและ

69

ค ำาถามด ท ำา ใหก จกรรมดำาเนนไปไดดวยด

ความสนใจของนกเรยนไดเปนอยางด

กระตอรอรนในการท ำาก จ ก ร ร ม ต ล อ ด ท งกระบวนการจดการเรยนการสอน- สอมความเหมาะสมกบขนาดของหองเรยนและมความสวยงาม

สรปผลและขอเสนอแนะเพอปรบปรงในวงจรท 3สรปการดำาเนนกจกรรมการสอนตามแผนการจดการเรยนรทง

ประเมนจากผลการปฏบตเชงปรมาณ และเชงคณภาพ สามารถสรปได ดงนต�ร�งท 15 สรปสภ�พปญห�และแนวท�งแกไขจ�กวงจรท 3

หอง

สภ�พปญห� แนวท�งก�รแกไข

ป.4/3

ป.4/2

- เวลาในการสอน เดกไมม ส ม า ธ ใ น ก า ร เ ร ย น เ น อ ง จ า กเปนการเรยนในคาบสดทาย

- มเวลาใหนกเรยนเขยนเรองนอยเกนไปทำาใหนกเรยนไมมงานสงในตอนทายชวโมง-นกเรยนเขยนเรองคลายกบเรองทอานเวลาในการสอนและทำาแบบฝกหดนอย

- ควรดำาเนนกจกรรมใหกระชบเวลาและพยายามหาเทคน คด งความสนใจเดกใหมากขน

- ดำาเนนกจกรรมใหเปนไปตามเวลาทกำาหนดแมวานกเรยนอานเรองยงไมจบกควรใหหยดเมอหมดเวลา แลวครเลาเรองใหฟงยอๆ เพอใหดำาเนนกจกรรมตอไปไดตามแผน- ยกตวอยางเรองทเขยนไดอยางสรางสรรคพรอมทงใหคำาชมเชยแกนกเรยนทเขยนเรอง- ขอความรวมมออาจารยประจำา

70

ชนในการเกบผลงานนกเรยน

ป.4/4

- นกเรยนบางคนไมใหความร ว ม ม อ ใ น ก า ร ป ร ะ ก อ บกจกรรมบางกจกรรม

-ควรมการกระชบกจกรรมและใชเวลาในการตกเตอนเดกนอยลงและเพมเวลาในการทำาแบบฝกหดเพมขน- คร ควรมการวางกตกาในการเรยนเพมขนเพอใหเกดแรงจงใจในการเรยน

จากสภาพปญหาทพบในแผนการจดการเรยนรท 1 คอ สอไมนาสนใจ นกเรยนไมใหความรวมมอ ผวจยปรบโดยใชสอทมสสนสวยงามและมเทคนคดงความสนใจโดยการกำาหนดกตกากอนเรยนและใหคะแนนกลม ปญหาสอนไดไมครบตามขนตอน นกเรยนทำาแบบฝกหดไมเสรจ ทงนเนองจากเวลาในการสอนนอยและครดำาเนนกจกรรมบางกจกรรมไมกระชบ ผวจยไดแกปญหาโดย ปรบระยะเวลาของกจกรรมบางกจกรรมใหสนลงเพอใหนกเรยนมเวลาเขยนมากขน สวนปญหาเขยนเร องไมตรงกบเร องทก ำาหนด ผวจยปรบปรงโดยการอธบายคำาสงใหชดเจนกอนใหนกเรยนทำาแบบฝกหด และในขณะททำาแบบฝกหดกมการยำาเรองทใหเขยน

4.2.4 ก�รทดลองท 3 แผนก�รจดก�รเรยนรท 3การทดลองท 3 ผวจยไดใชแผนการจดการเรยนรท 3

เร อง สนาม และตรวจผลงานของนกเรยนโดยใชเคร องมอแบบประเมน (scoring rubric) สรปผลไดดงน

1) ผลก�รทดลองเชงปรม�ณต�ร�งท 16 ผลก�รทดลองเชงปรม�ณ แผนก�รจดก�รเรยนรท 3

หวขอ คะแนนเตม

คะแนนเฉลยทกหอง

ป.4/3 ป.4/2 ป.4/4

x รอยละ x รอย x รอย x รอย

71

ต�ร�งท 15 สรปสภ�พปญห�และแนวท�งแกไข

ละ ละ ละชอเรองเนอเรอง

การใชภาษา

กลไกการเขยน

2332

1.331.841.671.05

66.561.2

255.6

752.5

0.95

1.34

1.44

1.09

47.5

44.674854.5

1.31

1.85

1.38

0.62

65.5

61.674631

1.73

2.32

2.19

1.43

86.4877.4872.9771.62

รวม 10 5.89 58.9 4.83

48.3

5.17

51.7

7.67

76.7

จากตารางแสดงใหเหนวา คะแนนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 แตละหองเปนดงนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเร อง:เนอเร อง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 65.5 : 61.67 : 46 : 31 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/4 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเรอง:เนอเรอง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 86.48:77.48:72.97:71.62 ตามลำาดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 4/3 และ 4/4 มคะแนนเฉลยรอยละดานความสามารถในการตงชอเรอง:เนอเรอง:การใชภาษา: กลไกในการเขยน เปน 58.9:51.7:48.3:76.7 ตามลำาดบ

2) ผลก�รทดลองเชงคณภ�พต�ร�งท 17 ผลก�รทดลองเชงปรม�ณ ด�นพฤตกรรม

ของครผสอนหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

72

ก า ร เ ต ร ย ม ต ว ม ค ว า มพรอม- ดำาเนนกจกรรมไดไมเปนไปตามแผนเสยเวลาในการคมชนและเดกมาชาตองปรบกจกรรมในขนนำาใหกระชบจากใหเดกอานเปนครอานแทน

- ครเตรยมสอไดดมาก นกเรยนไดสมผสสอเกอบทกคน- ครจดการชนเรยนไดดขน ดำาเนนการสอนไดอยางมนใจ - ครดแลนกเรยนไดอยางทวถง และปฏบตตามกตกาทวางไวไดอยางเครงครด- มการเนนยำาเรองการนำาคำาสำาคญมาเขยนเรอง

- ครมความเขาใจในเรองท จะสอนมากข นและม ความเขาใจในแผนทจะสอนดขน- การเตรยมสอมความพรอม- การคมชนเรยนด- มเทคนคในการคมชนเรยนมากขน-ครมความกระตอรอรนใ น ก า ร ส อ น แ ล ะ ท ำากจกรรมใหกบผเรยน

ต�ร�งท 18 ผลก�รทดลองเชงปรม�ณ ดานพฤตกรรมการเรยนของผเรยนหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

- นกเรยนเร มเบอเพราะเดาได ว าจะท ำาก จกรรมอะไร จงเร มคยก นมากตองใชกตกามากขน- นกเรยนไมอยากทำางานเพราะเหนวาเป นงานรปแบบเดม

- นกเรยนใหความรวมมอในการท ำาก จกรรมด ม า ก โ ด ย เ ฉ พ า ะ ก า รสนทนาเกยวกบขาวของคลนยกษสนาม ทกคนตองการมสวนรวมในการแสดงความคดเหน จงพยายามปฏบตตามกตกา

- ผเรยนรแนวทางในการเรยนมากข นและสนใจกจกรรมมากขน- ผเรยนปฏบตกจกรรมตามกตกาทกำาหนดไวดขน- ผ เ ร ย น ม ค ว า มกระตอรอรนในการเรยนด- นกเรยนทไมคอยรวมกจกรรมมความสนใจในการรวมกจกรรมมากขนเพราะมการวางกตกาไว

73

และมการเสรมแรงมากขน

ต�ร�งท 19 ผลก�รทดลองเชงปรม�ณ ด�นก�รดำ�เนนก�รสอนต�มแผนจดก�รเรยนรหอง ป.4/3 หอง ป.4/2 หอง ป.4/4

- ไมเปนไปตามแผนเทาทควรเพราะเสยเวลาคมชน

- สามารถดำาเนนการสอนในภาพรวมทำาได ตามขนตอนและเวลาทกำาหนดไวในแผนการจดการเรยนร แมวาบางกจกรรมจะใช เวลานานกวาทวางแผนไวแตครสามารถปรบกจกรรมอนๆใหเสรจไดตามเวลาทกำาหนดได

- การดำาเนนกจกรรมไดภายในเวลาทกำาหนด- การสอนเปนไปตามขนต อ น แ ล ะ บ ร ร ล วตถประสงค

สรปผลและขอเสนอแนะสรปการดำาเนนกจกรรมการสอนตามแผนการจดการเรยนรทง

ประเมนจากผลการปฏบตเชงปรมาณ และเชงคณภาพ สามารถสรปได ดงนต�ร�งท 20 สรปสภ�พปญห�และแนวท�งแกไขจ�กวงจรท 3

หอง

สภ�พปญห� แนวท�งก�รแกไข

ป.4/3

ป.4/2

- นกเรยนเบอกจกรรมเพราะเคยทำามาแลว

-เรองทสอนเปนเหตการณ

- เสรมแรงและหาเทคนคมาใชในการการสอน

-ใหนกเรยนททำางานไมเสรจนำางาน

74

ป.4/4

ปจจบนทนกเรยนสนใจและมขอมล ในชวงการตอบคำาถามจากเรองทอานจงใชเวลานาน ตองใชเวลาของกจกรรมอน และทำาใหเวลาในการเขยนเรองเหลอนอยลง นกเรยนทำางานไมเสรจตามเวลา

- นกเรยนบางคนบนวาน าเบ อกจกรรมเพราะเคยทำาแลว

กลบไปทำาทบานไดโดยครตองเนนยำาเรองการสงงานใหตรงตามเวลาทนดหมายและขอความรวมมอกบอาจารยประจำาชนในการยำาเรองการสงงานอกครง

- เปลยนเทคนคการสอนใหมความนาสนใจและแปลกใหม

จากสภาพปญหาทพบในแผนการจดการเรยนรท 2 คอ มเวลาสอนและใหนกเรยนทำาแบบฝกหดนอย ทำาใหนกเรยนไมมงานสง นกเรยนไมมสมาธในการเรยนและไมใหความรวมมอในการท ำากจกรรม ผวจยไดแกปญหาโดยใชการเสรมแรงและหาเทคนคดงความสนใจของนกเรยน และพยายามกระชบกจกรรมเพอใหนกเรยนมเวลาในการเขยนเร องมากขน นกเรยนทเขยนไมเสรจสามารถนำากลบไปเขยนตอทบานไดโดยมเงอนไข คอตองสงงานนใหกบอาจารยประจำาชนในวนถดไป4.3 สรปผลก�รทดลอง

การดำาเนนการวจยครงน ผทำาการวจยใชแผนการจดการเรยนรแบบ 7 ขนทพฒนาขน แบงออกเปน 3 แผนการเรยนร สรปผลเชงปรมาณไดดงน

ต�ร�งท 21 แสดงผลก�รเปรยบเทยบก�รใหคะแนนก�รเขยนของนกเรยนตงแตกอนทดลอง – วงจร ท 3 ของชน ป. 4/3

หวขอ คะแนนเตม

รอยละของคะแนนเฉลยแตละแผนจดก�รเรยนร

ชนประถมศกษ�ปท 4/3

75

กอนทดลอง

1 2 3

ชอเรองเนอหาการใชภาษากลไกการเขยน

2332

44.544.3355.6730.5

4236.3343.67

31

4540

38.3333

47.544.67

4854.5

รวม 10 43.9 38.7 38.5 48.3จากตารางจะเหนไดวา รอยละของคะแนนเฉลยนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 ตงแตกอนการทดลอง และแผนการจดการเรยนรท 1 -3 ความสามารถในการตงชอเรองมคะแนนดงน 44.5 42 45 และ 47.5 ความสามารถในการเขยนเนอเรองมคะแนนดงน 44.33 36.33 40 และ 44.67 ความสามารถในการใชภาษามคะแนนดงน 55.67 43.67 38.33 และ 48 ความสามารถดานกลไกการเขยนมคะแนนดงน 30.5 31 33 และ 54.5 รอยละของคะแนนเฉลยในการเขยนโดยรวมมคะแนนดงน 43.9 38.7 38.5 และ 48.3 ตามลำาดบจดเดน จากผลการทดลองเมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนทดลองกบคะแนนเฉลยหลงแผนการจดการเรยนรท 3 แสดงใหเหนวานกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 มความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคดานกลไกการเขยนมากเพมมากขนกวาดานอน

76

ต�ร�งท 21 แสดงผลก�รเปรยบเทยบก�รใหคะแนนก�รเขยนของนกเรยนตงแตกอนทดลอง – วงจร ท 3 ของชน ป. 4/2

หวขอ คะแนนเตม

รอยละของคะแนนเฉลยแตละแผนจดก�รเรยนร

ชนประถมศกษ�ปท 4/2กอน

ทดลอง1 2 3

ชอเรองเนอหาการใชภาษากลไกการเขยน

2332

5842.6645.33

28

54.544.3337.33

24

56.5514334

65.561.67

4631

รวม 10 44.2 44.2 46.6 51

จากตารางจะเหนไดวา รอยละของคะแนนเฉลยนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 ตงแตกอนการทดลอง และแผนการจดการเรยนรท 1 -3 ความสามารถในการตงชอเรองมคะแนนดงน 58 54.5 56.5 และ 65.5ความสามารถในการเขยนเนอเรองมคะแนนดงน 42.66 44.33 51 และ 61.67ความสามารถในการใชภาษามคะแนนดงน 45.33 37.33 43 และ 46ความสามารถดานกลไกการเขยนมคะแนนดงน 28 24 34 และ 31

77

รอยละของคะแนนเฉลยในการเขยนโดยรวมมคะแนนดงน 44.2 44.2 46.6 และ 51 ตามลำาดบ

จดเดน จากผลการทดลองเมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนทดลองกบคะแนนเฉลยหลงแผนการจดการเรยนรท 3 แสดงใหเหนวานกเรยนชนประถมศกษาปท 4/2 มความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคดานการเขยนเนอเรองเพมขนมากกวาดานอนๆต�ร�งท 21 แสดงผลก�รเปรยบเทยบก�รใหคะแนนก�รเขยนของนกเรยนตงแตกอนทดลอง – วงจร ท 3 ของชน ป. 4/4

หวขอ คะแนนเตม

รอยละของคะแนนเฉลยแตละแผนจดก�รเรยนร

ชนประถมศกษ�ปท 4/4กอน

ทดลอง1 2 3

ชอเรองเนอหาการใชภาษากลไกการเขยน

2332

51.536.33

3639

55.5541.6739.8144.44

83.3368.6869.6960.60

86.4877.4872.9771.62

รวม 10 40.8 45.7 70.3 76.7

จากตารางจะเหนไดวา รอยละของคะแนนเฉลยนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/4 ตงแตกอนการทดลองและแผนการจดการเรยนรท 1 -3 ความสามารถในการตงชอเรองมคะแนนดงน 51.5 55.55 83.33 และ 86.48ความสามารถในการเขยนเนอเรองมคะแนนดงน 36.33 41.67 68.68 และ 77.48

78

ความสามารถในการใชภาษามคะแนนดงน 36 39.81 69.69 และ 72.97ความสามารถดานกลไกการเขยนมคะแนนดงน 39 44.44 60.60 และ 71.62รอยละของคะแนนเฉลยในการเขยนโดยรวมมคะแนนดงน 40.8 45.7 70.3 และ 76.7 ตามลำาดบจดเดน จากผลการทดลองเมอเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนทดลองกบคะแนนเฉลยหลงแผนการจดการเรยนรท 3 แสดงใหเหนวานกเรยนชนประถมศกษาปท 4/4 มความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคดานการเขยนเนอเรองเพมมากขนกวาดานอนๆ

4.4 ก�รอภปร�ยผลการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาการเขยนเชงสรางสรรคโดย

ใชรปแบบการสอนแบบ 7 ขนทพฒนาขน และใชระเบยบวจยเชงปฏบตการ ผลทไดคอ รปแบบการสอนเพอพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรคโดยใชรปแบบ 7 ขนดงกลาว สงผลใหนกเรยนมพฒนาการทางการเขยนทดขน

ผลการทดลองหลงวจยพบวา นกเรยนมพฒนาการทางการเขยนดขนเมอพจารณาจากรอยละของคะแนนการเขยนสรางสรรคในแตละหอง คอ ชนประถมปท 4/2 ชนประถมปท 4/3 และชนประถมปท 4/4 พบวา ชนประถมศกษาปท 4/4 เปนหองทมทกษะการเขยนเชงสรางสรรคสงกวาหองอนเรยงตามคะแนนเฉลยรอยละแตละวงจร ตงแตกอนทดลองจนถงวงจรท 3 ไดดงน รอยละ 40.8 45.7 70.3 และ 76.7 ตามลำาดบ และมความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคดานการเขยนเนอเรองเพมมากกวาดานอนๆ

รองลงมาคอชนประถมศกษาปท 4/ 2 เรยงตามคะแนนเฉลยรอยละของแตละวงจรไดดงน รอยละ 44.2 44.2 46.6 และ 51 ตามลำาดบและมความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคดานการเขยนเนอเรองเพมขนมากกวาดานอนๆ

79

และชนประถมศกษาปท 4/3 เปนหองทมทกษะการเขยนเชงสรางสรรคตำาทสดในกลมตวอยางเรยงตามคะแนนเฉลยรอยละของแตละวงจรดงน 43.9 38.7 38.5 และ 48.3 ตามลำาดบและมความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคดานกลไกการเขยนเพมมากกวาดานอนๆ ทงนเปนเพราะในชนประถมศกษาปท 4/4 ในชวงของการทดลอง นนไดจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคเร อง คำาใหมไมยากเลย กจกรรมดงกลาวไดสงเสรมองคประกอบของความคดสรางสรรคดานความคดคลองทางดานถอยคำา ความคดรเร มในการทจะคดคำาใหแปลกโดยไมซ ำากบกลมอน ตลอดจนคดยดหยนโดยการนำาคำาทกำาหนดมาแตงเปนประโยค โดยเรมจาก 2 คำา และ 3 คำา ตามลำาดบ ผเรยนจะตองคดถงคำาเหลานในลกษณะหลายทศหลายทางเพอนำามาเชอมโยงกบคำาอนๆทจะใชแตงประโยค กจกรรมสงผลใหทำานกเรยนสามารถใชถอยคำาไดมากและดยงขน ประกอบกบรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขน มกจกรรมทนกเรยนตองเลอกคำาสำาคญมาเขยนเรอง ซงนกเรยนจะตองใชทงความคดยดหยนในการทจะนำาคำาสำาคญทงหมดมาเชอมโยงและเรยบเรยงใหเปนเร องเดยวกน กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคแบบนสอดคลองกบร ปแบบการสอนทใช กระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน จงสงผลใหทกษะการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชกจกรรมเสรมแบบน มพฒนาการทางทกษะการเขยนเชงสรางสรรคมากกวานกเรยนกลมอน

ชนประถมศกษาปท 4/2 ในชวงของการทดลองไดจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค เรอง เหมอนอะไร เปนกจกรรมทสงเสรมความคดคลองทงทางดานถอยคำา ความคดคลองในการโยงความสมพนธในการคดหาถอยคำาทมลกษณะคลายกบขอความทกำาหนด นอกจากนยงเปนการสงเสรมความคดคลองทางการแสดงออกคอการคดหาสงทมลกษะเหมอนขอความบนกระดาน

80

ภายในเวลาทกำาหนด ซงเปนความคดเหลานเปนองคประกอบหนงของความคดสรางสรรค ดงนนกจกรรมจงสงผลใหทกษะการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนพฒนาสงขน ชนประถมศกษาปท 4/3 เปนหองทในชวงของการทดลองไดรบสอนตามแผนการเรยนรเพอพฒนาการเขยนเชงสรางสรรคตามรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขน โดยไมไดจดกจกรรมทสงเสรมความคดสรางสรรค จงทำาใหมทกษะการเขยนเชงสรางสรรคพฒนานอยทสด

นอกจากนยงจะเหนไดวาน กเรยนทได ได รบการสอนตามแผนการจดการเรยนรแบบ 7 ขนท พฒนาขนและไดรบการจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคจะมความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคดานการเขยนเนอเร องซงเปนดานทจะตองใชองคประกอบในการคดสรางสรรคมากทสดเพมขนอยางเหนไดชด ซงแตกตางกบนกเรยนทไดรบการสอนตามแผนการจดการเรยนรทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขนโดยไมไดรบการจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค ความสามารถในการเขยนสรางสรรคดานการเขยนเนอเรองเพมขนไมมากนกแตความสามารถดานกลไกการเขยนซงเปนดานทไมตองอาศยองคประกอบของคดสรางสรรคใดๆชวยเพมมากทสด แสดงใหเหนวากจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคทจดมสามารถสงเสรมความคดสรางสรรคของผเรยนไดจรง และกจกรรมทมประสทธภาพในการสงเสรมความคดสรางสรรคไดดคอกจกรรมเสรมรปแบบท 2 กจกรรมคำาใหมไมยากเลย

4.4.1 รปแบบก�รสอนทใชกระบวนก�รฝกทกษะ 7 ขนตอน ทพฒน�ขน

81

ประกอบดวยขนตอนดงน ขนท 1 ขนอานเรอง เปนขนทนกเรยนหาขอมลของเรองทเรยนโดยใชกจกรรมการอานเรองในใจ ขนท 2 ขนเขยนแผนภาพความคด เปนขนทนกเรยนสรปความรของเรองทอานออกมาในรปแผนภาพความคดโดยใชกระบวนการทำางานรวมกนเปนกลม ขนท 3 ขนเปรยบเทยบโดยตรง เปนขนทนกเรยนเปรยบเทยบสงทเรยนกบสงอนทมลกษณะคลายกนตงแต 1 ประเดนขนไป ทำาใหผเรยนมมมมองทแตกตางไปจากเดม ขนท 4 ขนสมมตตนเปนสงอน แลวบอกความรสกของตนเมอเปนสงนน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนมความคดทกวางไกลขน และไดนำาความคดเหลานนมาเขยนเชงสรางสรรค ทำาใหเรองทเขยนมลกษณะแปลกใหม ขนท 5 ขนคดเลอกคำาสำาคญและวาดรปภาพประกอบคำา เปนขนทผเรยนจะคดเลอกคำาสำาคญทเกยวกบเรองทเรยน ในกจกรรมขนท 1-4 มาแลววาดภาพประกอบคำาเหลานนเพอนำาไปเขยนเรองตอไป ขนท 6 ขนเขยนเรอง เปนขนทผเรยนเขยนเรองเชงสรางสรรคจากคำาสำาคญทเลอกไว โดยผเรยนจะตองเขยนเรองใหสอดคลองกบเรองทกำาหนด ขนท 7 ขนแลกเปลยนความร เปนขนทผเรยนแลกเปลยนกนอานและฟงเรองของคนอน พรอมทงวจารณเรอง เพอเปนขอมลในการนำาไปปรบปรงการเขยนครงตอไป

4.4.2 ผลก�รดำ�เนนก�รสอนต�มแผนก�รจดก�รเรยนร นกเรยนสวนใหญมความกระตอรอรนและความสนใจในการทำากจกรรม กลาแสดงความคดเหนและตอบคำาถาม อยากตอบคำาถาม แตไมชอบเมอตองทำาแบบฝกหดการเขยน

82

4.4.3 ผลก�รใชแบบบนทกก�รสงเกตพฤตกรรมก�รสอนของคร

ในการสอนครงแรกผวจยจดกจกรรมการสอนไมไดตามขนตอน ตลอดจนจดกจกรรมตางๆ ไมกระชบ แตหลงจากไดรบการสะทอนผลจากแบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมการสอนของคร ผวจยไดพยายามหาแนวทางในการปรบปรงการจดกจกรรมการเรยนร จนสามารถดำาเนนการสอนไดตามขนตอนและจดกจกรรมไดเหมาะสมกบเวลา มเทคนคในการควบคมชนเรยนและการดงดดความสนใจของผเรยน สงผลใหการดำาเนนการสอนตามแผนการจดการเรยนรมประสทธภาพมากยงขน

4.4.4 ผลก�รใชแบบบนทกก�รสงเกตพฤตกรรมก�รเรยนของนกเรยน จากขอมลทไดจากแบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมการเรยนของนกเรยน ทำาใหทราบพฤตกรรมของนกเรยน พบวานกเรยนมความสนใจกจกรรมการเรยนร และอยากมสวนรวมในกจกรรม และมทกษะการเขยนเชงสรางสรรคดขน

83

บทท 5สรปก�รวจยและขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยเพอพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรค โดยใชแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน ทผวจยไดพฒนาขนและกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค ใชเครองมอการประเมนแบบผลงาน (scoring rubric) ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/3 4/2 และ 4/4 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน(มอดนแดง) หลงดำาเนนการวจยสามารถสรปผลการวจยครอบคลมสาระสำาคญดงน

5.1 วตถประสงคของการวจย5.2 วธดำาเนนการวจย

1) กลมทใชศกษา2) ตวแปรทใชในการศกษา2) เครองมอทใชในการศกษา3) การเกบรวบรวมขอมล4) การวเคราะหขอมล

5.3 สรปผลการวจย5.4 ขอเสนอแนะ

5.1 วตถประสงค1. เพอสรางรปแบบการสอนและแผนการจดการเรยนรทพฒนาการเขยนเชงสรางสรรค 2. เพอพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรค ของนกเรยนช นประถมศกษาป ท 4 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (มอดนแดง) อ. เมอง จ.ขอนแกน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 25473. เพอศกษาความสามารถดานการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนทไดรบการสอนโดยรปแบบเดยวกนแตใชกจกรรมเสรมตางกน

84

5.2 วธดำ�เนนก�รวจย5.2.1 กลมทใชในก�รศกษ� กลมทใชในการศกษาครงนเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท

4/3 4/2 และ 4/4 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (มอดนแดง) อำาเภอเมอง จงหวดขอนแกน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 ทไดมาโดยวธการเลอกกลมทเปนตวแทน จำานวนกลมทใชศกษามดงน

ชนประถมศกษาปท 4/3 จำานวน 45 คนชนประถมศกษาปท 4/2 จำานวน 46 คนชนประถมศกษาปท 4/4 จำานวน 45 คนรวม 136 คน

5.2.2 ตวแปรทใชในก�รศกษ� 5.2.2.1 ตวแปรตน

1. รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขน2. รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขนและกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรครปแบบท 13. รปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขนและกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรครปแบบท 2

5.2.2.2 ตวแปรต�ม ความสามารถดานการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยน

5.2.3 เครองมอในก�รวจย 5.2 3.1 เครองมอทใชในก�รจดก�รเรยนร

- แผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนทใช กระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน ทพฒนาขน

85

- กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค- แบบฝกทกษะการเขยนเชงสรางสรรค- สอ/อปกรณในการจดการเรยนร

5.2.3.2 เครองมอทใชในก�รสะทอนผล- แบบบนทกสงเกตพฤตกรรมการเรยนของนกเรยน- แบบบนทกพฤตกรรมการสอนของคร- แบบสะทอนความคดเหนของนกเรยน- แบบประเมนผลงาน (scoring rubric)

5.2.4 ก�รเกบรวบรวมขอมล1) ตรวจสอบความรพ นฐานของนกเรยน โดยให

นกเรยนเขยนเรองจากหวขอทกำาหนดใหโดยใชเวลา 60 นาท 2) จดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค กอนดำาเนนการสอนตามแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ข นตอนทพฒนาข นส ำาหรบนกเรยนกลมท 2 และกลมท 3 กลมละ 3 ครง คร งละ 15 นาท

3) ดำาเนนการสอนตามแผนการจดการเรยนร จำานวน 3 แผน ครงละ 60 นาท สงเกตกระบวนการจดการเรยนรโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมการสอนของผวจยและแบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน 4) นกเรยนทำาแบบฝกหดทายแผนการจดการเรยนร ทกแผน แลวประเมนแบบฝกหดโดยใชแบบประเมนผลงาน ( scoring rubric) 5) นำาขอมลทไดจากการสงเกตการจดกจกรรมการเรยนรของผวจยจากอาจารยวชาภาษาไทย และแบบประเมนผลงาน (scoring rubric) มาสะทอนผลการปฏบตและวเคราะหผล 6 ) การวเคราะหขอมล

86

7) ดำาเนนการวเคราะหขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพดงน

5.2.5 ก�รวเคร�ะหขอมลดำาเนนการวเคราะหขอมลทงปรมาณเชงและคณภาพดงน1. ขอมลเชงปรมาณ ไดแก คะแนนทไดจากการประเมนผลการทำา

แบบฝกหดการเขยนเชงสรางสรรคทายแผนการเรยนรในแตละครง โดยใชแบบประเมนผลงาน (scoring rubric) แลวนำาผลทได แตละแผนมาเปรยบเทยบเพอดวาน กเรยนมความสามารถดานการเขยนเชงสรางสรรคไดดขนกวาเดมหรอไม

2. ขอมลเชงคณภาพ ผวจยใชขอมลจากแบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมการสอนของผวจย ขอมลจากแบบบนทกพฤตกรรมของนกเรยนมาสะทอนผลการปฏบตกจกรรม การเรยนการสอนเพอประเมนสถานการณทเกดขนวามสงใดทปฏบตดแลวมปญหาหรออปสรรคเกดขนหรอไม โดยขอมลทวเคราะหไดเปนแนวทางในการพจารณาหาวธแกไขและปรบปรงเพอพฒนาผเรยนตอไป

5.3 สรปผลก�รวจย

จากการดำาเนนการวจยครงน สรปผลการวจยไดดงนการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาการเขยนเชงสรางสรรคโดย

ใชรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน ทใชระเบยบวจยเชงปฏบตการ ผลทไดคอ รปแบบการสอนเพอพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรคโดยใชรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน ทพฒนาขนสงผลใหนกเรยนมความสามารถทางการเขยนทดขน

ผลการทดลองหลงวจยพบวา นกเรยนมพฒนาการทางการเขยนดขนเมอพจารณาจากรอยละของคะแนนการเขยนสรางสรรคในแตละหอง คอ ชนประถมปท 4/2 ชนประถมปท 4/3 และชนประถมปท 4/4 พบวา ชนประถมศกษาปท 4/4 เปนหองทมทกษะการเขยน

87

เชงสรางสรรคสงกวาหองอนเรยงตามคะแนนเฉลยรอยละแตละวงจร ตงแตกอนทดลองจนถงวงจรท 3 ไดดงน รอยละ 40.8 45.7 70.3 และ 76.7 ตามลำาดบ

รองลงมาคอชนประถมศกษาปท 4/ 2 เรยงตามคะแนนเฉลยรอยละของแตละวงจรไดดงน รอยละ 44.2 44.2 46.6 และ 51 ตามลำาดบ

และชนประถมศกษาปท 4/3 เปนหองทมทกษะการเขยนเชงสรางสรรคตำาทสดในกลมตวอยางเรยงตามคะแนนเฉลยรอยละของแตละวงจรดงน 43.9 38.7 38.5 และ 48.3 ตามลำาดบ

ทงนเปนเพราะการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน นน นกเรยนจะตองใชความคดสรางสรรคหลายดาน ดงนนการสอนตามแผนการจดการเรยนรและจดกจกรรมสงเสรมความคดสงเสรมความคดสรางสรรคหลายดานเพ มเต ม จะสงผลใหน กเรยนมท กษะการเขยนเชงสรางสรรคเพมขนมากกวานกเรยนทไดรบการสอนและกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคเพยงองคประกอบเดยว และนกเรยนทไดรบการสอนตามแผนการเรยนรปกตโดยไมไดรบการจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค ดงนนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4/4 จงมคะแนนการการเขยนเชงสรางสรรคมากกวาชนประถมศกษาปท 4/2 และ 4/3 ตามลำาดบ

แสดงวาแผนจดการเรยนรโดยใชรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน ทพฒนาขน สามารถพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนไดจรง และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคทงสองรปแบบสามารถสงเสรมความสามารถดานการเขยนเชงสรางสรรคจรงแตกจกรรมทมประสทธภาพในการสงเสรมความค ดสรางสรรค ได ด ค อก จกรรมเสรมร ปแบบท 2 กจกรรมคำาใหมไมยากเลย

5.4 ขอเสนอแนะ

88

5.4.1 จ�กก�รวจยผวจยมขอเสนอแนะดงน1) จากการจดกจกรรมการเรยนการสอนจากสอของ

จรง หรอสอทนาสนใจเพอทำาใหนกเรยนสนกอยากทำากจกรรม2) การจดก จกรรมการเรยนการสอนควรใชหล ก

ประชาธปไตยในการตดสนเพอใหในการคดเลอกสงทเกยวกบกจกรรม

3) ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนครผสอนควรจดกจกรรมทใหนกเรยนแสดงความคดไมจำากด ไมมถก และไมมผดทำาใหนกเรยนมความสนกสนานในการรวมกจกรรมและไดขอมลทหลากหลายเพอนำาขอมลมาใชในการเขยนงานใหมคณภาพมากขน

4) การดำาเนนกจกรรมการเรยนการสอนผสอนควรคำานงถงเวลาในการสอนในแตละกจกรรมไมใหยดเยอจนเกนไปเพราะจะทำาใหกจกรรมตางๆทำาไมทนเวลาทกำาหนด

5) กอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนทกคร ง ผสอนควรเตรยมขอมลทสอนใหมากเพราะการเขยนสรางสรรคนนเปนเร องของความคดทหลากหลาย เพอเมอเกดปญหาจะไดสมารถแกไขปญหาได

6) หลงจากเสรจในแตละกจกรรมควรมการสรปสงทไดในแตละกจกรรมรวมถงการเชอมโยงขอมลของแตละกจกรรมเพอปองกนการลมขอมลในแตละกจกรรม

7) ผสอนควรแสดงการใชประโยชนของขอมลทผเรยนรวมกนคดมาโดยการแตงเรองสนๆจากขอมลนน5.4.2 ขอเสนอแนะสำ�หรบก�รวจยครงตอไป

1. จากการพฒนาการเขยนเชงสรางสรรค ท ใช กระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอนทพฒนาขนนนสามารถพฒนางานเขยนเชงสรางสรรคของผเรยนไดจรง ดงนนเพอการพฒนาเปนไปอยางตอเนองควรมการจดการเรยนการสอนตอ

89

ไปเร อยๆ เพอทจะพฒนาการเขยนเชงสรางสรรคเปนไปในทกๆดานทกๆทกษะเพอสรางงานเขยนใหมประสทธภาพยงขน

2. การวจยคร งนใชระยะเวลาในการทดลองคอนขางนอย คอใชแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบผสมผสาน 3 แผน ซ งอาจทำาใหยงไมเหนพฒนาการการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนทชดเจน ดงนนในการทำาวจยคร งตอไปจงควรเพมระยะเวลาในการทดลองใหมากกกวาน เพราะนอกจากจะเหนพฒนาการในการเขยนเชงสรางสรรคทชดเจนแลว ความตอเนองในการสอนยงทำาใหนกเรยนเหนและเขาใจขนตอนของรปแบบการสอนและจะชวยใหนกเรยนดำาเนนกจกรรมไดตามขนตอนไดอยางรวดเรว และการเรยนร ตามทตงไว

3. ผนำารปแบบการสอนนไปใชสามารถปรบขนตอนในการสอนเพอใหเหมาะสมกบเวลา และความสนใจของผเรยนตลอดจนสามารถเลอกกจกรรมเสรมรปแบบอนเพอพฒนาความสามารถดานการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนนอกเหนอจากกจกรรมทคณะผวจยใชในการวจยครงน

4. กลมนกเรยนทเคยไดรบการสอนดวยกระบวนการ Synectics มากอนจะคดไดคลองโดยสงเกตจากการตอบคำาถามในชนเรยน ดงนนกอนสอนดวยรปแบบการสอนทใชกระบวนการฝกทกษะ 7 ขนตอน อาจจะปพนฐานกระบวนการเรยนรของนกเรยนดวยกระบวน Synectics กอน

5. กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคทง 2 รปแบบทใชในการวจยคร งนมประสทธภาพในการสงเสรมความคดสรางสรรคจรง ด งนนการนำาก จกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค ไปใชประกอบการสอน ผ สอนสามารถเลอกกจกรรมใดกจกรรมหนงไปใชหรออาจจะผสมผสานกจกรรมทง

90

สองรปแบบไปใชเพอสงเสรมใหกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคใหมประสทธภาพยงขน

91