zarzĄdzanie zdrowiem personelu w kontekŚcie … · 3. wprowadzenie 4. wyzwania dla firm...

RAPORT

Zadanie finansowane ze środkówNarodowego Programu Zdrowia

na lata 2016-2020

ŁÓD

Ź, 2018

ZARZĄDZANIE ZDROWIEM PERSONELU W KONTEKŚCIE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA

Raport z reprezentatywnegobadania 1000 średnich i dużych zakładów pracy w Polsce

Autorzy:Eliza Goszczyńska

Elżbieta KorzeniowskaKrzysztof Puchalski

Publikacja „Zarządzanie zdrowiem personelu w kontekście starzenia się społeczeństwa. Raport z reprezentatywnego badania 1000 średnich i dużych zakładów pracy w Polsce”

opracowana przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, w ramach umowy z Ministerstwem Zdrowia na realizację zadania publicznego

określonego w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016-2020

pt. „Edukacja pracodawców, menedżerów, specjalistów zarządzania zasobami ludzkimi i ochrony zdrowia pracujących w zakresie tworzenia i realizacji w zakładach pracy programów zarządzania

zdrowiem starzejących się pracowników” (umowa nr 6/5/4/NPZ/FRPH/2018/312/370)

Projekt koordynowany przezKrajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu PracyInstytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi

Adres: ul. Świętej Teresy od Dzieciątka Jezus 8, 91-348 ŁódźTel.: 42 6314 686, Tel./fax: 42 6314 685

E-mail: [email protected]://promocjazdrowiawpracy.pl

Copyright © by Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Łódź 2018

Publikacja jest dostępna na licencji Creative CommonsUznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 [CC BY-SA 4.0]

Treść licencji dostępna jest na stronie https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl


na lata 2016-2020

1RAPORT Z REPREZENTATYWNEGO BADANIA 1000 ŚREDNICH I DUŻYCH ZAKŁADÓW PRACY W POLSCE

SPIS TREŚCI

1. STRESZCZENIE 2. SUMMARY 3. WPROWADZENIE 4. WYZWANIA DLA FIRM WYNIKAJĄCE ZE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA 4.1. Kurczeniesięzasobówpracy 4.2. Starzeniesięzasobówpracy 5. PROMOCJA ZDROWIA W MIEJSCU PRACY JAKO SPRAWDZONY SPOSÓB NA PROBLEM STARZENIA SIĘ PERSONELU 5.1. Promocjazdrowiawfirmachjakonarzędziepodtrzymywaniazdolności dopracy 5.2. Skutecznośćpromocjizdrowiawmiejscupracy 6. FIRMY O PROMOCJI ZDROWIA W KONTEKŚCIE STARZENIA SIĘ PERSONELU – PRZYKŁADY 7. STOSUNEK ZAKŁADÓW PRACY DO PROMOCJI ZDROWIA STARZEJĄCEGO SIĘ PERSONELU – WYNIKI REPREZENTATYWNEGO BADANIA 1000 ŚREDNICH I DUŻYCH FIRM W POLSCE 7.1. Aktywnośćfirmwobszarzepromocjizdrowiapersonelu 7.2. Skutkipromocjizdrowiawzakładachpracywocenachmenadżerów 7.3. Powodyangażowaniasięfirmwpromocjęzdrowiapersonelu 7.4. Postawymenadżerówwobecpromocjizdrowiastarzejącegosiępersonelu 7.5. Marginalizowaniewfirmachproblemustarzeniasięspołeczeństwa 7.6. Niedostatecznezainteresowanieodmiennościąpotrzebzdrowotnychróżnych generacjipracowników 8. PODSUMOWANIE 9. INFORMACJA O PRZEDSTAWIONYCH BADANIACH KRAJOWEGO CENTRUM PROMOCJI ZDROWIA W MIEJSCU PRACY 10. LITERATURA

2

3

5

7

710

17

17

17

20

24

242626272930

32

33

36

2 ZARZĄDZANIE ZDROWIEM PERSONELU W KONTEKŚCIE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWAZARZĄDZANIE ZDROWIEM PERSONELU W KONTEKŚCIE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA

Zarządzanie zdrowiem personelu w kontekście starzenia się społeczeństwa. Raport z reprezen-tatywnego badania 1000 średnich i dużych zakładów pracy w Polsce.

WedługGUS(2014)wlatach2013-2050liczebnośćpopulacjiwwiekuprodukcyjnymzmniejszysięo7,8mlnosób.Ponadtowjejramachzwiększysięudziałosóbwwieku45-60/65lat.Kurczeniesięistarzeniesięzasobówpracybędziestanowiłoproblemdlazakładówpracy.Jednązważnychstrategiiradzeniasobieznimprzezpracodawcówsądziałanianakierowanenazdrowie–istotnądeterminantęjaknajdłuższegozachowywaniazdolnościdopracyprzezpersonel.Sprawdzonąmetodąrealizacjitakichprzedsięwzięćjestpromocjazdrowia/zarządzaniezdrowiempersonelu. JakdowodzireprezentatywnebadanieKrajowegoCentrumPromocjiZdrowiawMiejscuPracy InstytutuMedycynyPracyim.J.NoferawŁodziz2017r.,cookołotrzeciaśredniaidużafirmawPolscezwiększazaangażowaniewsprawyzdrowiazałogiwskalikilkuostatnichlat,przyczymbliskopołowapracodawcówdeklaruje,żepowodemtegojestograniczanieskutkówstarzeniasięzałogi.Wrzeczywi-stościjednakzakładypracynieprzygotowująsiędosprostaniawyzwaniomwynikającymzproblemustarzeniasię,aniniereagująwdostatecznymstopniunajegopierwszesymptomy.Okazujesię,że7%firmnawetnieznaprzybliżonegoudziałuosób55+wśródogółupracowników(tj.czystanowiąmniejniżćwierć,odjednejczwartejdopołowy,amożewiększośćzałogi).Wciągu2latprzedbadaniemwblisko¾zakładównaspotkaniachkadryzarządzającejwogólenieporuszanoproblemuaktualnychzmiandemograficznych.Tylkocookołoszóstaorganizacjaanalizujedaneosytuacjizdrowotnejswoichpracownikówlubzbierainformacjenatematsubiektywnychpotrzebzdrowotnychpodkątemróżnicmiędzymłodsząistarszągeneracjąpersonelu.Takiepodejścieobniżaefektywnośćpromocjizdrowia /zarządzaniazdrowiemwpodtrzymywaniuzdolnościdopracy.UwzględnieniepotrzebróżnychgeneracjipersoneluwponadobligatoryjnychdziałaniachprozdrowotnychfirmjestzatemistotnymwyzwaniemdlapracodawcówwPolsce.

STRESZCZENIE O1

3RAPORT Z REPREZENTATYWNEGO BADANIA 1000 ŚREDNICH I DUŻYCH ZAKŁADÓW PRACY W POLSCERAPORT Z REPREZENTATYWNEGO BADANIA 1000 ŚREDNICH I DUŻYCH ZAKŁADÓW PRACY W POLSCE

Employee health management in the context of ageing of the society. The report on the rep-resentative study of 1000 medium and large companies in Poland.

AccordingtotheCentralStatisticalOffice(GUS,2014)in2013-2050theamountoftheworkingagepopulationinPolandwilldecreaseby7,8million.Moreover,withinthisgroup,apartofdemographyaged45-60/65willincrease.Shrinkageandageingoftheworkforcewillbeachallengeforthecompanies.Animportantstrategyofcopingwiththisproblembyemployersareactivitiesaimedatemployees’healthwhichisanessentialdeterminantofextendingpersonnel’sworkability.Aneffectivemethodofimplementationofsuchactivitiesisworkplacehealthpromotion/employeehealthmanagement. Accordingtotherepresentativestudyconductedin2017bytheNationalCentreforWorkplaceHealthPromotionofNoferInstituteofOccupationalHealthinLodz,aroundonethirdofmediumandlargecompaniesinPolandhasbeenincreasingtheengagementintotheimprovementofemployees’healthinapastfewyears.Whereashalfofemployersdeclaresthatthereasonofsuchactivitiesisdiminishingconsequencesofageingofthestaff.Inreality,enterprisesdonotpreparethemselvesforfacingthechallengesstemmingfromageingnortheyreactintheadequatewaytoitsinitialsymp-toms.Itturnsoutthat7%ofemployersdonotevenknowtheapproximateshareofpeopleaged55+amongtheiremployees(whetheritislessthanonefourth,fromthequartertothehalf,ormajorityofthestaff).Inalmostthreefourthofenterprisesthetopicofthecurrentdemographicchangeshasnotbeenraisedatallduringthemanagementmeetingsinatwo-yearperiodbeforethesurvey.Onlyoneinsixcompaniesanalyzesthedifferencesbetweenyoungerandoldergenerationofemployeesinthedataconcerningthestateofthestaffhealthorinformationonitssubjectivehealthneeds.Suchanattitudedecreaseseffectivenessofworkplacehealthpromotion/employeehealthmanagementinsupportingworkability.Thus,takingintoaccounttheneedsofvariousgenerationsofthestaffinthecompany’snon-obligatoryinterventionsinthefieldofhealthisthecrucialchallengefortheemployersinPoland.

SUMMARY O2

ZespółKrajowegoCentrumPromocjiZdrowiawMiejscuPracywInstytucieMedycynyPracyim.prof.J.Nofera:odlewejsiedzą:drElżbietaKorzeniowska–kierownikCentrum,mgrElizaGoszczyńskaodlewejstoją:drhab.JacekPyżalski–prof.UAM,mgrAlicjaPetrykowska,drKrzysztofPuchalski,drhab.PiotrPlichta,mgrKamilaKnol-Michałowska,mgrMartaJaniszewska-Desperak


ChociażaktualniePolskaniejestjeszczezaawansowanawprocesiestarzeniasięspołeczeństwajakwieleinnychkrajównp.EuropyZachodniej,toprognozydemograficznejasnopokazująintensyfikacjętegoprocesuwciągunajbliższychlat.WpołowieXXIw.zakresiewieluwskaźnikówdemograficznychstarzeniasięprześcigniemyśredniądlakrajówOECD.Oilebowiemw2012r.liczebnośćosób65+stanowiławnaszymkraju21,6%populacji20-64-latków(przyśredniejOECD25,8%),todo2050r.odsetektenmasiępotroić,tj.wzrosnąćdo63%(przyśredniejOECD51,1%).(OECD,2015) OddajemywPaństwaręceraportdotyczącyzarządzaniazdrowiem/promocjizdrowiawzakładachpracywPolscewkontekściestarzeniasięspołeczeństwa.Ukazujeonstanzaangażowaniaśrednichidużychfirmwniewymaganeprawemdziałanianarzeczzdrowiapersoneluorazkwestięzainteresowaniapracodawcówdostosowaniemtychprzedsięwzięćdozróżnicowanychpotrzebodmiennychgeneracjipracowników. Raportzostałprzygotowanygłówniewoparciuoprzeglądliteraturynaukowejdotyczącejkorzy-ścidlazakładówpracyzzarządzaniazdrowiem/promocjizdrowiapersoneluwobliczustarzeniasięspołeczeństwa,atakżewynikiilościowegobadaniazrealizowanegowlistopadzie-grudniu2017r.nareprezentatywnejpróbie1000średnichidużychfirmwPolscemetodąwywiadówosobistych(CAPI).Danetewzbogaconowypowiedziamimenadżerówpochodzącymizdwóchźródeł.ZjednejstronyjesttokadrazarządzającawybranychzakładówwPolscewyróżniającychsięaktywnościąwpromowaniuzdrowiapersonelu.Zdrugiejsątopracodawcybiorącyudziałwkolejnym,tymrazemjakościowymbadaniuzrealizowanymwmarcu2017r.metodązogniskowanychwywiadówgrupowych(FGI). Niniejszyraport,jakiwymienionebadaniawykonanowramachprojektupt.„Edukacjapracodawców,menedżerów,specjalistówzarządzaniazasobamiludzkimiiochronyzdrowiapracującychwzakresietworzeniairealizacjiwzakładachpracyprogramówzarządzaniazdrowiemstarzejącychsiępracowni-ków”finansowanegoześrodkówNarodowegoProgramuZdrowianalata2016-2020,koordynowane-goprzezKrajoweCentrumPromocjiZdrowiawMiejscuPracy(KCPZwMP)InstytutuMedycynyPracy im.prof.J.NoferawŁodzi.

Życzymyprzyjemnejlektury,wimieniuzespołuKrajowegoCentrumPromocjiZdrowiawMiejscuPracy

drElżbietaKorzeniowska–kierownikCentrum

WPROWADZENIE O3

6 ZARZĄDZANIE ZDROWIEM PERSONELU W KONTEKŚCIE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA

“Zawodowe starzenie się jest dużym problemem. Są branże, w których tak naprawdę przestaliśmy mieć wykwalifikowanych pracowników, bo nie ma młodych ludzi, którzy by potrafili te zawody wykonywać.

Z reguły są to zawody techniczne, jakieś takie bardzo manualne, rzemieślnicze.(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego,

respondent nr 2, grupa H)


4.1. Kurczenie się zasobów pracy

Kryzysdemograficznyspowoduje,żepomiędzy2013r.a2050r.populacja18-44latkówzmniejszysięo6milionówosób,natomiastgrupa45-60/65latskurczysięookoło1,8miliona(GUS,2014).Zkoleipomiędzy2015r.a2030r.udziałosóbwwiekuprodukcyjnym(15-64lata)wstosunkudoogółupopulacjispadniewPolscez69,5do62,7%(Eurostat,proj_15ndbims).

WYZWANIA DLA FIRM WYNIKAJĄCE ZE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA O4

18-44 45-60/65

6

milionówosób

milionaosób

60,8% 79,8% będzie stanowiłatej z 2013 r.

będzie stanowiłatej z 2013 r.

SPADEK O

latków latków

W 2050 r. POPULACJA

6 1,8

(GUS, 2014)


Jednymzważnychsposobówograniczaniaproblemukurczeniasięzasobówpracyjestwspieraniepracownika,byjaknajdłużejpozostawałnarynkupracy.Idzietuozapobieganieprzedwczesnemukończeniuaktywnościzawodowejprzezosobywwiekuprodukcyjnym,szczególnieprzez55-latkówistarszych.WrankinguPwCpn.„GoldenAgeIndex”,uwzględniającymdaneza2016r.,dotyczącegłówniestopyzatrudnieniaosóbwwieku55-64lataoraz65-69lata,naszkrajzająłzaledwie30.miej-scespośród35krajówOECD(PwC,2018).Ważnejestteżzachęcaniedokontynuowaniapracyosób,któreosiągnęływiekemerytalny.Liczebnośćtejgrupybędziebowiemintensywnierosławkolejnychdekadach.Wedługszacunkóww2050r.populacjawwiekupoprodukcyjnym(tj.60+/65+)wynosićbędzie175,3%tejz2013r.Jesttoprzyrostwskalikrajuoponad5milionówosóbwtymwieku(GUS,2014). Zatrzymywanieludzinarynkupracymasens.Jakpokazująszerokozakrojonefińskiebadania(prowadzoneprzezkilkanaścielatnaokoło6tys.próbiestarzejącychsiępracowników)indywidualnazdolnośćdopracywykazujetendencjęspadkowąwrazzwiekiemtylkowprzypadkucotrzeciejosoby(IllmarinenJ.,2006). Ponadto,coważne,możnazapobiegaćosłabianiuindywidualnejzdolnościdopracy,anawetjąwzmacniaćpoprzezoddziaływaniena:zdrowieczłowieka,jegokompetencje,wartości,postawyimo-tywacje,atakżeszerokorozumianeśrodowiskopracy(IllmarinenJ.,2006).Stanzdrowiaizwiązanyznimstylżycia,obokśrodowiskapracy,toczynnikionajwiększejwadzewkształtowaniuindywidualnejzdolnościdopracy(IllmarinenJ.iwsp.,2005).KorzystnywpływzdrowiapotwierdzająrównieżanalizydotyczącegrupypaństweuropejskichOECD.Wedługnichpoziomzatrudnieniawśródosóbodobrymjegostaniejestwyraźniewyższyniżwśróddoświadczającychproblemówwtejsferze(OECD,2015). Zdrugiejstrony,szerokorozumianekłopotyzezdrowiem,tonajważniejszyczynnikwypychającyludzizrynkupracy(zang.pushfactor)(DePreterH.iwsp.,2013;PhillipsonC.,SmithA.,2005;EdgeC.E.iwsp.,2017).Badaniaprowadzonenadużychliczebniepopulacjachdowodzą,żedeterminantamiwcześniejszegokończeniaaktywnościzawodowejprzezpracownikówsą:

• choroby,niesprawności(vanRijnR.M.iwsp.,2014;SzubertZ.,SobalaW.,2005),• ograniczeniawwykonwaniucodziennychczynności(m.in.wzakresiejedzenia,ubieraniasię spacerowania)(DePreterH.iwsp.,2013),• niskasamoocenazdrowia(vandenBergT.iwsp.,2010;ReeuwijkK.G.iwsp.,2017;vanRijnR.M. iwsp.,2014).

Populacja w wieku 15-64 lata w Polsce w latach 2015-2030 (w %)

201569,5

201669,0

201768,4

201867,7

201967,0

202066,3

202165,6

202265,0

202364,5

202464,1

202563,8

202663,5

202763,2

202863,1

202962,8

203062,7

(Eurostat, proj_15ndbims)


Badanie przeprowadzone w 11 krajach Europy pokazuje, że wśród pracowników w wieku 50+ doświadczających jednego lub więcej ograniczeń w aktywnościach dnia codziennego istnieje półtora razy większe ryzyko przedwczesnego kończenia aktywności zawodowej. (DePreterH.iwsp.,2013)

Analiza wyników 29 badań (van Rijn R.M. i wsp., 2014) wskazuje, że:

problemy w zakresie zdrowia psychicznego pracowników zwiększają:

choroby przewlekłe zwiększają:

niska autoocena zdrowia personelu zwiększa:

ryzyko wcześniejszego opuszczenia rynku pracy w związku z przejściem na rentę chorobową,

ryzyko stania się osobą bezrobotną.


ryzyko stania się osobą bezrobotną,

o 80%

o 31%

ponaddwukrotnie

o 61%

Systematyczny przegląd literatury obejmujący 29 badań (van Rijn R.M. i wsp., 2014) dowodzi, że:


ryzyko stania się osobą bezrobotną,

ryzyko przejścia na wcześniejszą emeryturę.

ponad 3 i pół krotnie

blisko półtorakrotnie

o blisko 30%

Zatemprzedsięwzięcianarzeczzdrowiapersonelustanowiąistotnyelementprzeciwdziałaniaprzed-wczesnemuwypadaniuzrynkupracy.


4.2. Starzenie się zasobów pracy

OilewPolscew2013r.osobywwieku18-44latastanowiływiększość(bo63%)ludnościwwie-kuprodukcyjnym,towprzyszłościzmienisięliczebnierelacjamiędzytągrupąaosobamiwwieku 45-60/65lat(GUS,2014).Menadżerowieobawiająsię,żemożetospowodowaćpogorszeniewybranychwskaźnikówfunkcjonowaniaichzakładówpracy.Wreprezentatywnymbadaniuprzeprowadzonym w8europejskichkrajach(wtymwPolsce)wśród6285pracodawcówzatrudniającychprzynajmniej 10osóbprzewidująoni,żewrazzewzrostemśredniejwiekupracownikówo5latwfirmachnastąpiąniekorzystnezmianym.in.kosztówpracy,absencjichorobowej,wydajnościpracy(ConenW.iwsp.,2011).

Dbałośćozdrowiepersonelumożeminimalizowaćprawdopodobieństwozaistnieniawielutegorodzajuniekorzystnychkonsekwencji,cooczywistemożewpływaćnazmniejszeniepoziomuabsencjichorobowej.AktualniewPolscewzrastaonawrazzwiekiem.WedługdanychZUSza2017r.jejpoziomztytułuchorobywłasnejosób50-letnichistarszychjestwyższyniżśredniaogólnopolska(ZUS,2018).

(Conen W. i wsp., 2011)

kosztów pracywzrostspadek

PRZEWIDUJE

PRZEWIDUJE

PRZEWIDUJE

PRZEWIDUJE

PRZEWIDUJE

PRZEWIDUJE

44%4%

oporu wobec zmian organizacyjnych

wzrostspadek

33%18%

absencji chorobowej wzrostspadek

34%9%

entuzjazmu wobec nowych technologii

wzrostspadek

11%44%

wydajności pracywzrostspadek

10%28%

wiedzy i doświadczenia w firmie

wzrostspadek

42%9%

Odsetek pracodawców przewidujących zmiany w firmach w wybranych obszarach, które nastąpią wraz ze wzrostem średniej wieku pracowników o 5 lat


“

“

“Pracuję w banku. Zrobiliśmy analizę wieku pracowników. Na przestrzeni ostatnich piętnastu lat ta średnia

zwiększyła się o 5 lat. (wypowiedź menadżera podczas

zogniskowanego wywiadu grupowego, respondent nr 8, grupa H)

Średnia wieku pracowników nam wzrosła. Przez ostatnie 15 lat

o jakieś 10 lat w górę. (wypowiedź menadżera podczas

zogniskowanego wywiadu grupowego, respondent nr 4, grupa B)

Wydawało się nam, że jesteśmy taką młodą firmą, prężną, no i nagle się okazało, że coraz więcej ludzi

odchodzi na emerytury, mało tego, coraz trudniej ich zastąpić, bo akurat w tych zawodach, w których

odchodzą ludzie na emeryturę, jest kłopot z nowymi, młodymi fachowcami

(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego,

respondent nr 6, grupa D)


Wzrostabsencjiwrazzwiekiemwynikagłówniezpogarszaniasięzdrowiawprocesiestarzeniasię.

19 lat i mniej

50-59 lat

20-29 lat

60-64 lat

30 – 39 lat

65 lat i więcej

40-49 lat

Średnia

6,78 17,88

12,46 41,52

11,34 33,56

13,79 48,22

12,19 38,31

15,12 48,29

11,13 34,38

11,88 37,35

(ZUS, 2018)

Przeciętna długość pojedynczego zwolnienia

lekarskiego z tytułu chorobywłasnej pracowników

(w dniach)

Przeciętna długość absencji chorobowej w skali roku

(wyrażona w dniach) z tytułu choroby własnej osób

ubezpieczonych w ZUS

Absencja chorobowa w Polsce według wieku


15-19 lat

50-59 lat

20-29 lat

60-69 lat

30 – 39 lat

40-49 lat

0,4 1,6

2,3 3,1

0,5 1,8

3,1 3,7

0,8 2,0

1,4 2,4

Średnia liczba schorzeń przewlekłych

na 1 osobę

Średnia liczba schorzeń przewlekłych

na 1 osobę obecnie chorującą

(GUS, 2016b)

Średnia liczba schorzeń przewlekłych w populacji dorosłych mieszkańców Polski według wieku


(GUS, 2016a)

(GUS, 2016a)

Wybrane parametry zdrowia dorosłych mieszkańców Polski według wieku

Chorujący przewlekle

15-19 lat

20-29 lat

30-39 lat

40-49 lat

50-59 lat

60-69 lat

24%

30%

41%

57%

73%

85%

Odczuwający ból fizyczny w ciągu 4 tygodni przed badaniem

15-19 lat

20-29 lat

30-39 lat

40-49 lat

50-59 lat

60-69 lat

21%

29%

39%

50%

61%

69%


Działaniaprozdrowotnefirmymogątakżewywieraćwpływnapozomproduktywnościpracowników.Istniejądane,iższerokorozumianeproblemyzdrowotnepersonelusprzyjająjejobniżaniu.Przykładowowbadaniu28375pracownikówjednejzfirmwUSAuzyskanowyraźnązależnośćmiędzypodwyższonympoziomemprezentyzmu(nieefektywnejobecnościwpracy)apaleniemtytoniu,brakiemaktywnościfizycznej,nadmiernąkonsumpcjąalkoholu,używaniemśrodkówuspokajających,niezadowoleniem zżycia,niskąsamoocenązdrowiafizycznego,brakiemsatysfakcjizpracy,wysokimpoziomemstresu,nadciśnieniemtętniczym,wysokimpoziomemcholesterolu,otyłością.Imwyższaliczbategorodzajuczynnikówtymwiększanieefektywnaobecnośćwpracy.Oszacowano,żewstosunkudopracownikówoniskimryzykuzdrowotnym(0-2zagrożenia)grupyośrednim(3-4zagrożenia)orazwysokimryzyku (5iwięcejzagrożeń)byłymniejproduktywneoodpowiednio6,2%i12,2%.(BurtonW.N.iwsp.,2005)

Deklarujący ograniczoną zdolność wykonywania czynności, jakie ludzie zwykle wykonują

15-19 lat

20-29 lat

30-39 lat

40-49 lat

50-59 lat

60-69 lat

6%

6%

9%

15%

26%

37%

(GUS, 2016a)

(GUS, 2016a)

Oceniający swoje zdrowie poniżej oceny dobrej

15-19 lat

20-29 lat

30-39 lat

40-49 lat

50-59 lat

60-69 lat

7%

9%

15%

29%

50%

65%


“

“

Uważam, że powinno się wdrażać programy prozdrowotne już dla młodych osób, żeby one były jak najdłużej zdrowe, jak najdłużej

produktywne, jak najdłużej aktywne zawodowo. Trzeba już inwestować w to, żeby ci ludzie mogli pracować do 72 czy 75 roku

życia, bo prawdopodobnie nas to czeka, czy będziemy tego chcieli, czy nie.

(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego, respondent nr 1, grupa H)

Programy prozdrowotne dla starszych pracowników trzeba robić tak, by chętnie z nich korzystali. Nie zmuszać ich do jakichś ćwiczeń, których

nie mogą zrobić lub zawstydzą się, że młodsi będą z nich się śmiali. I trzeba zadbać zwłaszcza o starszych, bo oni tego więcej potrzebują

i chcą czegoś innego niż młodsi. Zwłaszcza dla nich, by nie odchodzili wcześniej na emeryturę czy rentę i nie chorowali częściej.

(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego, RESPONDENT NR 8, GRUPA A)


5.1. Promocja zdrowia w firmach jako narzędzie podtrzymywania zdolności do pracy

Promocjazdrowiawfirmiejeststrategiądziałania,którąopisujehasło„zdrowypracownikwzdrowejorganizacji”.Oznaczato,żejejcelemjestutrzymanie,anawetwzmacnianiezdrowiapersonelutak,bypracownicyzachowywalizdolnośćdopracy(rzadziejikrócejchorowali,bylisprawnifizycznie,radzilisobiezestresemitp.).Celtenosiągaćmożnapoprzezdziałaniapodejmowanewfirmienarzeczproz-drowotnychprzekształceńwmaterialnymśrodowiskuiorganizacjipracy,dostarczanieusługwzakresieopiekimedycznejorazwspieranieprozdrowotnychstylówżyciapersonelu.Niechodziprzytymtylkooaktywnościwymaganeodpracodawcynamocyprawa,aległównieododatkowe,którewykraczająpozaobligacjedoochronyzdrowiawmiejscupracy.Abyzrealizowaćtohasłopotrzebadługofalowychprzedsięwzięćopartychnadobrejdiagnoziesytuacjizdrowotnejwfirmie,dostosowanychdoobiektyw-nychpotrzebioczekiwańpersonelu,skoordynowanychzesobąiinnymipolitykamifirmy.Wymagająoneskutecznegozarządzaniaistądpromocjazdrowiawpracynazywanajestczęstozarządzaniemzdrowiemwfirmie. Ważnymczynnikiem,którynależyuwzględniaćwzarządzaniuzdrowiemwfirmie,jestwiekperso-nelu.Wzwiązkuztymmówisięozarządzaniuzdrowiemróżnychgeneracjipracowników.Polegaono nawspieraniuzdrowiapersoneluwsposóbdostosowanydoodmiennychpotrzebimożliwościmłodszejistarszejczęścizałogi.Należyjeuwzględniaćzarównoprzywyborzeobszarówdziałańprozdrowotnychfirmy,jakiichsposobówrealizacji.Przykładowo,jakpokazująbadania,starszegeneracjepracownikówwporównaniuzmłodszymimogączęściejoczekiwaćodpracodawcówm.in.ułatwionegodostępudodobrejopiekimedycznejorazdziałańredukującychstreswśrodowiskupracy,natomiastmłodszewsparciaprozdrowotnegostylużycia(KorzeniowskaE.,2004).Gdyfirmachcerozwijaćaktywnośćfi-zycznąpersonelu,towartouwzględnić,żestarsipracownicymogąpreferowaććwiczeniazmniejszającedolegliwościzwiązanezchorobamiprzewlekłymi,natomiastmłodsikorzystaniezaplikacjipomagającychimrywalizowaćwosiąganiujaknajlepszychwyników.Działanianieadekwatnedostanuzdrowiaisubiek-tywnychpotrzebróżnychgrupwiekowychpersonelumogąspotykaćsięzmałymzainteresowaniempracowników,niesprzyjaćichidentyfikacjizfirmą,anawetprzeszkadzaćwosiąganiupozytywnychzmianwstaniezdrowiaitymsamymbyćmałoefektywnewdoskonaleniuzdolnościdopracy.

5.2. Skuteczność promocji zdrowia w miejscu pracy

Wielemetaanaliz(opracowańpodsumowującychwynikiszeregupojedynczychbadańnaukowych)dowodziskutecznościpromocjizdrowiawmiejscupracywzakresiepoprawyindywidualnejzdolności dopracy(OakmanJ.iwsp.,2018;RongenA.iwsp.,2013)ijejuwarunkowań,m.in.takichjak:

prozdrowotne zmiany stylu życia, w zakresie np.: • aktywnościfizycznej(ConnV.S.iwsp.,2009;SchröerS.iwsp.,2014;ProperK.I.iwsp., 2003) • właściwychnawykówżywieniowych(SchröerS.iwsp.,2014;AllanJ.iwsp.,2017, NiMhurchuC.iwsp.,2010,EngbersL.H.iwsp.,2005)

redukcja czynników ryzyka chorób somatycznych, np.: • nadmiernegopoziomulipidówwekrwi(ConnV.S.iwsp.,2009) • nadmiernejzawartościtłuszczuworganizmie(GroeneveldI.F.iwsp.,2010) • nadmiernejmasyciała(AndersonL.M.iwsp.,2009;SchröerS.iwsp.,2014) • nadmiernegoBMI(zang.BodyMassIndex)(AndersonL.M.iwsp.,2009;Schröer S.iwsp.,2014)

PROMOCJA ZDROWIA W MIEJSCU PRACY JAKO SPRAWDZONY SPOSÓB NA PROBLEM STARZENIA SIĘ PERSONELU O5


profilaktyka chorób somatycznych, np.: • cukrzycy(BrownS.A.iwsp.,2018) • choróbukładuruchu(VanEerdD.iwsp.,2016;ProperK.I.iwsp.,2003)

wsparcie zdrowia psychicznego, przeciwdziałanie chorobom psychicznym, np.: • ograniczaniestresuzawodowego(ConnV.S.iwsp.,2009) • profilaktykalubredukcjadepresjiizaburzeńlękowych(BhuiK.S.,iwsp.2012;JoyceS. iwsp.,2016)

Istniejąrównieżdowodynaukowe,żeszerokorozumianekorzyścizdrowotnemogąprzekładaćsięnapo-prawęniektórychbiznesowychparametrówfunkcjonowaniazakładówpracy.Dotyczytochociażbyograni-czeniaskaliprezentyzmu(CancelliereC.,2011)czykorzystaniazezwolnieńlekarskich(ChapmanL.S.,2012).

Badaniapotwierdzają,żeprogramypromocjizdrowiapoprawiająmoralepersonelu,jegosatysfakcjęzpracyorazrelacjespołecznewfirmie.Coważne,wpływająrównieżnakreowaniepozytywnegowize-runkupracodawcywoczachpracowników(traktowanieprzedsięwzięćprozdrowotnychjakopozapłaco-wegoczynnikamotywacyjnego),poprawiająidentyfikacjęzałogizzakładempracyorazjejprzywiązanie dofirmy(BevanS.,2010;EU-OSHA,2012).Tegorodzajukorzyścisąnieocenionewkontekściekurczeniasięzasobówpracy.

W metaanalizie wyników 26 badań promocja zdrowia w miejscu pracy spowodowała spadek poziomu absencji chorobowej przeciętnie o 25% (redukcja ta wahała się w szerokim zakresie od 11% do 68%).

(ChapmanL.S.,2012)

Analizując 22 badania naukowcy z Uniwersytetu w Harwardzie wykazali średnio ponad dwu i półkrotny zwrot z inwestycji firm w przedsięwzięcia prozdrowotne adresowane do pracowni-ków dzięki obniżeniu absencji chorobowej (ROI 2,73:1).

(BaickerK.iwsp.,2010)

“

“I my też właśnie stajemy na głowie, jakie benefity ekstra możemy dać,

czego nie dają inni w konkurencji, żeby tych programistów do nas ściągnąć. Okazuje się,

że pensja już nie jest taka najważniejsza.(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego,

respondent nr 7, grupa H)

W ramach funduszu socjalnego jest coś takiego jak turnusy rehabilitacyjne. Są oczywiście młodzi, którzy potrzebują rehabilitacji, ale generalnie jest to skierowane do osób starszych. Oczywiście mamy

standardowo benefit i zachęcamy pracowników, żeby z tego korzystali. (…) Wprowadziliśmy (…) elastyczne czasy pracy. (…) Od dwóch lat prowadzimy dość taką intensywną akcję komunikowania o tym

pracowników. (…) Pracownicy mogą się wypowiadać o tym, jakie chcieliby mieć warunki pracy, jakie dogodności (…) U nas mamy np. ligę squash’a, mamy też klub biegacza. Powstało to z inicjatywy

pracowników. Te działania mają na celu przede wszystkim zatrzymanie pracowników. Bardzo zależy nam na tym, żeby ludzie z doświadczeniem chcieli u nas zostać.

Żeby nie szukali. I te działania w pewien sposób nam w tym pomagają. (…)


„WCEMEX Polska Sp. z o.o.pracownicywwieku50+stanowiąprawie1/3wszystkichzatrudnionych,aosobywwiekuponiżej30latzaledwie12%.Za10latgrupapra-

cownikówwwieku50+będziestanowićokoło40%zatrudnionych.StądwDziałachHRiBHPprognozujemy,ilupracownikówwkolejnychlatachosiągniewiekemerytalny.Liczbatacorokubędziewzrastać.Naszymcelemjestzatem,abypracownicy50+dotegoczasupozostaliwpełniproduktywniizaangażowaniwpracę. Służytemufirmowastrategiazarządzaniawiekiemibezpieczeństwempracy.Portfolionaszychdziałańjestdostosowanedopotrzebtrzechgrupwiekowychpersonelu:do30lat,30-50lat,50+wobszarach:zdrowie,bez-pieczeństwo,rozwójzawodowy,budowanieiangażowaniepracownikówwfirmowesiecispołecznościowe(np.Klub50+,ForumKobiet).Ponadtorozwijamydziałaniadlabyłychpracowników(emerytówlubrencistów)pozwalającenapozostanieaktywnymzawodowowbardzoelastycznychformachwspółpracy(programCEMEXAlumni). Przykłademjednegozwieluprzedsięwzięćprozdrowotnychdlapra-cowników50+byłprogrampromocjizdrowia.Oferowałonbadaniale-karskie(m.in.masyciała,ciśnieniakrwi,cholesterolu,ryzykazdrowotnego,sprawnościfizycznej,problemówmięśniowo-szkieletowych),atakżeocenęstylużycia.Natejpodstawieopracowanoindywidualneplanyinterwencjiobejmujące:ćwiczeniafizycznepodnadzoremfizjoterapeutywgodzinachpracy(3x60minutprzez12tygodni),zaleceniadietetykóworazserię 10warsztatówm.in.radzeniasobiezestresem,wypaleniemzawodowym,doskonaleniaasertywnościikomunikacji interpersonalnej.Uczestnicypozakończeniuprogramuosiągnęli lepszewynikiwwiększościpróbsprawnościowych,lepiejocenialiswójogólnystanzdrowia,stylżycia,samopoczuciepsychiczne,kontaktyzkolegami.Zmniejszyłysięteżichdolegliwościbólowekręgosłupa.”

„Analizastrukturydemograficznejwskazuje,żeEmiTel S.A.jestorganizacjądojrzałą.Średnistażpracywynosiponad19lat,anajstarszystażempracownikpracujeodponad48lat.

Średniwiektoprawie47lat.Najmłodszypracownikma22lata,anajstarszy68lat.Liczbapracownikówgeneracjizwanej„millenialsi”jestniewielka. Zasadniczągrupęzawodową–78%całejpopulacji–stanowiąpra-cownicyobszarutechnicznego,którzywykonująpracekonserwacyjnelubnaprawczenaszczytachmasztówowysokościokoło350metrów.Jesttodlanichniezwykływysiłekenergetycznyipsychofizyczny,gdyżpokonujątrasęwgóręmasztuw1,5godziny. Dostrzegamydużąrolępracodawcywbudowaniuprzyjaznegośrodowi-skapracy,wspierającegozdrowieiwell-beingperonelu.Stądangażujemysięwedukacjęipromocjęzdrowiaorazprofilaktykęchorób.Jesteśmyprzekonani,żewartozwracaćuwagęnakoniecznośćdbaniaozdrowie,wtymszczególnieosprawnośćfizyczną,zracjinaspecyfikępracywte-

FIRMY O PROMOCJI ZDROWIA W KONTEKŚCIE STARZENIA SIĘ PERSONELU – PRZYKŁADY O6

CEMEX Polska Sp. z o.o.Anna Pęczek-WiatrSpecjalista ds. strategii BHP i Zdrowia

EmiTel S.A.Anna GoleniowskaDyrektor Biura Kadr


renie.Przyjęliśmy,żejesttoistotnejużodpierwszychlatkarieryzawo-dowej,takbynaszpersonelwdobrejkondycjimógłprzejśćprzezokresaktywnościzawodowej,apotemcieszyćsiędobrąformąnaemeryturze.Dlategoteżdziałaniaprozdrowotnekierujemydokażdejgrupywiekowej.Zjednejstronyorganizujemykampanieinformacyjne,m.in.upowszech-niającbiuletyn.Zdrugiejkompleksowowspieramyaktywnośćfizyczną,m.in.corocznieorganizujemypieszyrajdgórski,nagradzamyzwycięzcówcałorocznejrywalizacjiwróżnychdyscyplinachsportu,współfinansujemystartypracownikówwimprezachmasowychorazkartywstępudoobiek-tówsportowych.Ponadtobudujemyprzyjazneiergonomicznemiejscepracy.”

„Obserwującnaszzespół,wciągu30-let-niejhistoriiING Banku Śląskiego S.A.,zauważamy,żestajesięoncorazdojrzal-szy.Jesttonaturalnakolejrzeczy.Wraz

zrosnącąliczbąosóbprzechodzącychnaemeryturę,zjawiskotostajesiębardziejwidoczne.Jegoskalajestporównywalnadośredniejwbranży. Wceluprzeciwdziałaniakonsekwencjomtegoniekorzystnegodlafirmytrendudemograficznegoprowadzimydziałaniakrótkoidługoterminowe.Jednymzprzykładówprzedsięwzięćdługoterminowychjestprzeprowadzonyniedawnoaudytergonomiczny,którypozwoliłnamsprawdzić,jaknaszenowo-czesnemiejscapracywypadająnatlenormergonomii.Todziałaniepozwalanamplanowaćprzestrzeńbiurowątak,abyuwzględniaćpotrzebyzdrowotneróżnychpokoleń.Innymprzykładowymdziałaniemdługoterminowymjestzapewnieniedarmowegodostępudowybranychbadańprofilaktycznych.Wśródaktywnościkrótkoterminowychwymienićmożnadziałaniauświa-damiającepracownikomsposobydbaniaoswojezdrowie(np.wramachakcjizdrowykręgosłup,czypoprzezprzygotowanywtymrokukalendarzzawierającyporadydotyczącezdrowychnawykówwmiejscupracy).”

„WŁódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego sukcesywniewzrastaliczbaosóbstarszych.Większośćpracownikówzbliżasiędogra-nicy50lat,asporaichczęśćprzekracza

60r.ż.(26%).Matolicznezalety,gdyżjesttowysokowykwalifikowanakadrazbogatymdoświadczeniemzawodowym,posiadającaumiejętnośćglobalnegoiholistycznegopostrzeganiaproblemówikreatywnegoichrozwiązywania.Ponadtocharakteryzujejądużadyspozycyjnośćigotowośćreagowanianapotrzebyfirmyzewzględunaustabilizowanąsytuacjężyciowąirodzinną.Donegatywówzaliczasięmożliwość:wystąpieniazjawiskawypaleniazawodowegoigorszegoradzeniasobiezestresemorazobniżeniaodpornościiczęstszewystępowanieróżnorodnychchorób. Wzwiązkuztymzjawiskiemzdecydowano,żepotrzebnejestzarzą-dzaniezdrowiempersonelu.Obokdziałańzwiązanychzprzestrzeganiemprzepisówbhpwdrożonoszereginnychrozwiązań,m.in.umożliwieniepracownikomrównoważeniażyciazawodowegoiprywatnego(poprzezelastycznąorganizacjęczasupracy,możliwośćpracywdomu,zadaniowysystempracy);dofinansowaniesportu,rekreacjiiuczestnictwawwyda-rzeniachkulturalnych;szkoleniaradzeniasobiezestresem;coaching;mentoring;wypracowanieistosowaniezasadkodeksuetycznego,którysprzyjabudowaniupozytywnejatmosferypracy;organizowaniewspólnychformaktywnościfizycznej(np.nordicwalking);promowaniezdrowegoodżywianiasię(np.zapewnieniezdrowychposiłkówwmiejscupracypoprzezusługifirmycateringowej).”

ING Bank Śląski S.A.Maja Chabińska-RossakowskaDyrektor HR

Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego Janusz MoosDyrektor


„WzwiązkuzzachodzącymiwPolsceproce-samidemograficznymiwstrukturzezatrud-nienia SITECH Sp. z o.o.stopniowobędziewzrastałudziałstarszychpracowników,aichstanzdrowiabędziesiępogarszał,przezcospadaćmożeproduktywnośćpersonelu.

Choćskalazjawiskawfirmieniejestwysoka(średniawieku39lat),tojużdzisiajwdrażamystrategieiprogramyzarządzaniazdrowiem,przyczynia-jącsiętymsamymdowydłużeniazdolnościpracownikówdoefektywnejpracy.Zdrowiepracownikówjestbowiemważnymkapitałemfirmy,którywpływanaproduktywność,atakżejejwizerunek. Kilkalattemuwdrożyliśmyprogrampn.„Zarządzaniewiekiem”,wra-machktóregopodejmujemyszeregdziałań,m.in.:

• Checkup55+ (pracownicymogąwykonaćrozszerzonebadania profilaktyczne),• konsultacjeizabiegifizjoterapeutycznenatereniefirmy,• dopasowywaniestanowiskdowiekuorazschorzeńpracownika.

Programjestrozwojowyistalesąwypracowywanenoweformywsparciazdrowiazałogi(kolejnetourlopregeneracyjny). Wfirmie,zewzględunaspecyfikępracy(pracamanualna,stojąca)akcentujemyproblemschorzeńukładuruchu.Opróczcodziennychza-biegówfizjoterapeutycznychprowadzimyprogramym.in.:FizjoterapeutaBliżejCiebie,Profilaktykazespołucieśninadgarstka,Stabilizatory,Filmyinstruktażowe,Masażer.Zwiększamyrównieżświadomośćnaszychpra-cownikówzzakresuprofilaktykischorzeńukładuruchu. Stworzyliśmykalendarzzdrowia,wramachktóregoprzezcałyrokpracownicymogąwykonaćbadaniaprofilaktyczne.Wtymrokubyłyonemocnoukierunkowanenachorobynowotworowe.Zezjawiskiemprezen-tyzmuradzimysobiepoprzezkampanię„Jesteśchory,zostańwdomu”. Wspieramyzdrowiepracownikówrównieżpoprzez:

• propagowanieaktywnościsportowej(karnety,pakietysportowe),• promowaniezdrowegoodżywianiasię(zdrowakantyna,konsultacje dietetyczne,programZdroweodchudzanie),• promocjęzdrowiapsychicznego (m.in.konsultacjepsychologa, warsztatyradzeniasobiezestresem,wypaleniemzawodowym).”

„Santander Bank Polska S.A.od2016r.monitorujestrukturęwiekupracowników.Średniawiekuwnaszejfirmiew2016r.to38lat,7miesię-cyi20dni,aw2018r.byłotookoło10dniwięcej(38lati8miesięcy),copokazujebardzoniewielkitrendwzrostowy.Jednakznającstrukturęwiekuspołeczeństwaczynnegozawodowozarządzamynasząstrukturązatrudnieniawświadomysposób,pozyskującpracownikówwkażdymwieku:odstudentówpoludzidojrzałych(np.zatrudniamyrównieżosobypo50rokużycia).Przyjmujemybowiem,żepracownicyzkażdejkategoriiwiekowejmająswojeatutyiwnosząwartośćdlafirmy. Prowadzimyprogramedukacyjny„ZdrowienaBank”zachęcający,angażującyiwspierającypracownikówwdziałaniachprozdrowotnych w5aspektach:

1. Aktywność sportowa (organizujemyogólnofirmowesportowo- -rekreacyjnerodzinnerajdytrwająceodkilkudnidonawettygo- dnia,udziałfirmowejdrużynywzawodachbiegowychetc.)

SITECH Sp. z o.o.Anna MalczewskaKierownik Centrum Personalnego

Santander Bank Polska S.A.Grzegorz SłowikDyrektor Biura BHP


2. Profilaktykachorób (w tymoferujemypracownikombezpłatny dostępdoprywatnejopiekimedycznej,badań,szczepieńoraz kształtujemyprozdrowotnąświadomość)3. Zdrowe odżywianie (zapewniamy dostęp do ekologicz- nej żywności,publikujemynakanałachkomunikacjiwewnętrz- nejprosteprzepisynawartościoweodżywczoposiłki,zachęcamy doorganizowaniazdrowychposikówwpracy,przeprowadzamy warsztatykulinarnedlapracowników)4. Ergonomiapracyicodziennegożycia(udostępniamyfilmyzćwi- czeniami biurowymi, organizujemy konsultacje ergonomiczne wbiurachorazspotkaniaztreneramipersonalnymi,którzyćwiczą zpracownikami)5. Rozumienieipanowanienadstresem(wrazzpsychologiemzajęli- śmysięprzygotowaniemwebinariównatentemat,publikujemy teżartykułypoświęconeproblematycestresu,redukcji jegoprzy- czyniniwelowaniuskutków).”

„WViessmann Technika Grzewcza Sp. z o.o.odkilkulatmonitorowanesązmianywstrukturzewiekupracowników.Naraziesąonemałoodczuwalne(średniawiekuperso-

neluwfirmietookoło37lat).Jednak,byuzmysłowićpersonelowikon-sekwencjeprocesustarzeniasiędlasprawnościorganizmu,oferujemykażdemuchętnemuzatrudnionemuwarsztatzsymulatoremstarzeniasię.Dostrzegamyrównieżproblemtrzyzmianowościwkontekściestarszychwiekiempracowników.Jeżelitojestmożliwe,oferujemyimprzejściezsystemutrzyzmianowegonadwuzmianowy.Staramysięteżzatrudniaćodchodzącychemerytównapodobnychwarunkachjakdotychczas. Firmaprzykładadużąwagędopodtrzymywaniaidoskonaleniazdolno-ścidopracypersonelu.Wtymcelupodejmujemykompleksowedziałaniazzakresuergonomiipracy(np.usprawniamystanowiskapracy,wprowa-dzamyrotacjęnastanowiskachpracyprzeciwdziałającąprzeciążeniomukładukostnego,prowadzimywarsztatyergonomiczne,pracownicymająmożliwośćzgłaszaniawnioskówdotyczącychpolepszeniawarunkówpracyiotrzymywaniazatopunktówwymienianychnanagrody(bony),każdypracownikmożestaraćsięorefundacjękosztówokularów,nawetjeśliniepracujeprzymonitorze).Sponsorujemyrównieżabonamentymedycznezrehabilitacją.Oferujemyróżneformywsparciaaktywnegowypoczynku(m.in.warsztatyturystyczne,biegowe,nordicwalkingztrenerem,kar-netydoobiektówsportowo-rekreacyjnych,regularniewycieczkiwgóry,cyklicznepomiaryparametrówciała).”

Santander Bank Polska S.A.Katarzyna Lew-KucharskaMenedżer ZespołuŚwiadczeń Dodatkowych

Viessmann Technika Grzewcza Sp. z o.o.Beata SągajłłoHR & Safety Manager

7.1. Aktywność firm w obszarze promocji zdrowia personelu

STOSUNEK ZAKŁADÓW PRACY DO PROMOCJI ZDROWIA STARZEJĄCEGO SIĘ PERSONELU – WYNIKI REPREZENTATYWNEGO BADANIA 1000 ŚREDNICH I DUŻYCH FIRM W POLSCE O7Nieobligatoryjne działania dotyczące zdrowia personelu, podejmowane przez firmy w minionych dwóch latach (N=1000)

Dofinansowanie pracownikom abonamentów do obiektów sportowych

Dofinansowanie pracownikom stałego dostępu do prywa- tnych usług medycznych w formie abonamentów

Zapewnienie stojaków na rowery, pryszniców itp. dla poko-nujących drogę do pracy biegiem, rowerem, na rolkach itp.

Istotna poprawa warunków na stanowiskach pracy – ponad wymagania przepisów bhp (np. redukcja hałasu znacząco poniżej normy, poprawa ergonomii)

Dbałość o estetykę, wygodę i dostępność pomieszczeń so-cjalnych (jadalni, łazienek) – znacząco wykraczająca ponad obowiązujące przepisy/normy

Zmiany w organizacji i zarządzaniu, by praca była mniej stresująca

Doraźne akcje badań profilaktycznych (np. mammografia, badania prostaty, ciśnienia), organizowane przez firmę (inne niż badania wstępne i okresowe)

Wyrywkowe kontrole stanu trzeźwości pracowników na terenie firmy

Organizowanie dla pracowników zawodów sportowych lub treningów po pracy, wspieranie grup/sekcji rekreacyjnych (np. nordic walking, aerobic)

Zapewnienie pracownikom możliwości skorzystania z alko-matu przed przystąpieniem do pracy

Zapewnienie, by w bufetach, stołówkach, automatach, usłu-gach cateringowych w firmie były stale oferowane zdrowe produkty

55%

52%

52%

45%

45%

38%

34%

32%

31%

30%

29%


Szkolenia lub treningi uczące, jak radzić sobie ze stresem

Zapewnienie pracownikom dostępu do przychodni medycznej w firmie

Szczepienia profilaktyczne

Informowanie, gdzie osoby z problem alkoholowym mogą uzyskać pomoc

Edukacja na temat zdrowia, dotycząca innych zagadnień niż bhp (np. chorób cywilizacyjnych, stylu życia)

Bezpłatne oferowanie owoców, warzyw lub innych zdrowych produktów

Działania pomagające godzić życie zawodowe z prywatnym (np. pomoc psychologiczna, rozwiązania organizacyjne, zapewnienie opieki nad dziećmi)

Zapewnienie pracownikom uzależnionym od alkoholu możli-wości utrzymania pracy w zamian za podjęcie leczenia

Dofinansowanie pracownikom abonamentów/kart na posiłki do wybranych barów lub restauracji

Udostępnienie w firmie miejsc i przyrządów do aktywności fizycznej (np. siłowni, piłek do siedzenia, drążków, ściskaczy) lub organizowanie ćwiczeń w czasie pracy

Zabiegi fizykoterapeutyczne lub rehabilitacyjne na terenie firmy

Gratyfikacje finansowe dla pracowników za niepalenie tytoniu

Sponsorowanie pracownikom kursów/treningów/porad lub leków ułatwiających rzucenie palenia

Działania skierowane przeciwko używaniu narkotyków lub „dopalaczy”

28%

27%

27%

23%

23%

21%

20%

20%

20%

18%

14%

13%

10%

10%

Aktualniecookołotrzeciafirma(31%)deklaruje,iżjejzaangażowaniewsprawyzdrowiazałogizwiększasięwskalikilkuostatnichlat.


7.2. Skutki promocji zdrowia w zakładach pracy w ocenach menadżerów

Znaczącaczęśćzakładówzaangażowanychwpromowaniezdrowiapersoneluobserwujeważne,pozytywneskutkitakiejaktywności.

7.3. Powody angażowania się firm w promocję zdrowia personelu

Firmypodejmująponadobligatoryjnedziałanianarzeczzdrowiapersonelugłówniedlabudowyswojegodobregowizerunku,dobrychrelacjiiwysokiegomoralepracownikóworazuzyskaniawzrostuefektywnościpracy(około¾znich).Motywacjąprozdrowotnąkierujesięcookołodruga.Podobnieczęstopowodemjestprzeciwdziałanieskutkomstarzeniasiępersonelu.

Zwiększenie wydajności pracy

Chęć budowy dobrego wizerunku firmy

Poprawa stanu zdrowia pracowników

Chęć budowy dobrych relacji społecznych w firmie i morale pracowników

Chęć uzyskania wzrostu efektywności pracy

Chęć kontynuacji zwyczaju panującego w firmie - pracodawca od lat realizuje takie działaniaChęć ograniczenia kosztów związanych z absencją i wypadkami

Efekt osobistej postawy dyrektora/prezesa

Chęć wzmocnienia witalności, sprawności i energii pracowników

Inicjatywa ze strony pracowników

Inicjatywa wewnętrznych specjalistów np. z działu bhpOtrzymanie z zewnątrz dobrej oferty realizacji tych działań Chęć zaoferowania bonusu/benefitu dla pracowników

Wzrost identyfikacji personelu z firmą

Ograniczenie absencji chorobowej

Zmiana stylu życia pracowników na zdrowszy

Łatwiejsze pozyskiwanie nowych pracowników

50%

79%

49%

72%

69%

68%

65%

57%

56%

55%

52%

50%

46%

47%

43%

42%

40%

Skutki działań prozdrowotnych w opiniach firm (N=940)

Przyczyny angażowania się firm w promocję zdrowia pracowników (N=940)


7.4. Postawy menadżerów wobec promocji zdrowia starzejącego się personelu CookołodrugipracodawcawPolscedeklarujewiaręwsensownośćdziałańprozdrowotnych,podej-mowanychwfirmachwceluograniczaniaskutkówkryzysudemograficznego.Zgadzasię,żeodzakładuwdużymstopniuzależy,czypracownicyzachowająindywidualnązdolnośćdopracyprzezcałyokresaktywnościzawodowej.Twierdzi,żemożeskuteczniestymulowaćpozytywnezmianystylużyciaper-sonelu.Widzisenswspieraniastarszejczęścizałogiwułatwianiujejdbałościozdrowie,bodziękitemumożebyćonarówniesprawna,comłodsza.Napoziomiedeklaracjipołowamenadżerówpostrzegapromocjęzdrowiajakoważnysposóbprzeciwdziałaniakonsekwencjomkurczeniasięzasobówpracy–pomagaonawrekrutacjinowych,wartościowychpracownikówiprzywiązywaniusiępersoneludofirmy.

Tak

Tak

Tak

Nie

Nie

Nie

Chęć przeciwdziałania skutkom starzenia się załogi

Chęć dostosowania się do trendów i działań konkurencji (moda na zdrowie)

Chęć przeciwdziałania problemom ze zdrowiem, jakie zauważono u części pracowników

Efekt polityki korporacyjnej, której podlega firma

Trudno powiedzieć

Trudno powiedzieć

Trudno powiedzieć

49%

51%

56%

37%

34%

30%

45%

44%

43%

31%

14%

15%

13%

Przekonania firm na temat ich roli w umacnianiu zdrowia starzejącego się personelu (N=1000)

Od działań firmy w dużym stopniu zależy, czy pracownicy zachowają dobre zdrowie i sprawność do czasu przejścia na emeryturę

Firma, która pomaga pracownikom zdrowo się odżywiać, aktywnie spędzać czas, radzić sobie ze stresem itp. może skutecznie zmienić ich styl życia na zdrowszy

Starsi pracownicy, którzy dbają o swoje zdrowie, mogą być równie sprawni, jak młodsi

“Wydaje mi się, że promocja zdrowia łączy trochę bardziej firmę z pracownikiem.

Jest korzystna dla pracownika, a jeżeli coś jest korzystne, to pracownik dziesięć razy się zastanowi nad tym, czy z tej firmy ma odejść gdzieś indziej.

(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego, respondent nr 5, grupa G)

Jesteśmy bardziej atrakcyjni jako pracodawcy, jeśli wprowadzamy takie programy.


Takie programy to są „złote kajdany”, żeby osoba nie pomyślała o zmianie firmy czy pracodawcy.

(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego, respondent nr 8, grupa F)

To jest poprawa wizerunku firmy i postawienie na lepszą sytuację na rynku pracy.

(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego, respondent nr 6, grupa F)

Programy prozdrowotne dają większe związanie pracownika z pracodawcą, bo w tej chwili mamy rynek pracownika, a nie pracodawcy i tutaj zdecydowanie

jest to taką zaletą, która wydaje mi się jedną z ważniejszych.

(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego, respondent nr 3, grupa B)

Dzięki programom zarządzania zdrowiem w dłuższej perspektywie faktycznie można przedłużyć dobrą kondycję (…) no i utrzymać tego pracownika.

(wypowiedź menadżera podczas zogniskowanego wywiadu grupowego, respondent nr 8, grupa G)


Wobliczustarzeniasięspołeczeństwapolskiegodeklaracjedużejczęścipracodawców,żepromo-cjazdrowiapersonelujestważnymnarzędziemograniczanianastępstwtegozjawiska,mogąnapawaćoptymizmem.Jednakwiększośćpracodawców,dostrzegającproblemwspołeczeństwie,niemyślionimwkontekścieswojejfirmy.Aktualnietylko8%organizacjideklaruje,żejużdoświadczategoproblemu.

7.5. Marginalizowanie w firmach problemu starzenia się społeczeństwa Zakładynieprzygotowująsiędosprostaniawyzwaniomwynikającymzproblemustarzeniasię,aniniereagująwdostatecznymstopniunajegopierwszesymptomy.Wciągu2latprzedbadaniemwblisko¾zakładówpracynaspotkaniachkardyzarządzającejwogólenieporuszanoproblemuak-tualnychzmiandemograficznych.Temattenbyłdyskutowanytylkowcopiątym.Nawetorganizacje,którychponadpołowępracownikówstanowiąosoby50+,sąrzadkonimzainteresowane(wątektenpodjęłotylko35%znich).

Tak

Nie

Trudno powiedzieć

20%

73%

7%

Podejmowanie w firmach na spotkaniach kadry menadżerskiej tematu starzenia się społeczeństwa (N=1000)

Tak

Tak

Nie

Nie

Trudno powiedzieć

Trudno powiedzieć

55%

50%

29%

35%

16%

15%

Przekonania firm o skuteczności promocji zdrowia w miejscu pracy w zakresie przeciwdziałania skutkom kurczenia się zasobów pracy (N=1000)

Pracownicy bardziej przywiązują się do firmy, gdy pracodawca dba o zdrowie pracowników

Troska o zdrowie personelu w firmie znacząco pomaga jej w zdobywaniu wartościowych pracow-ników


7.6. Niedostateczne zainteresowanie odmiennością potrzeb zdrowotnych różnych generacji pracowników

Jednązdeterminantjakościdziałańprozdrowotnychzakładunarzeczróżnychgeneracjipersone-lujestdiagnozaszerokorozumianychproblemówzdrowotnychcharakterystycznychdlamłodszych istarszychgruppracownikóworazwynikającychznichkonsekwencjidlaorganizacji.Pozwalatobowiemnadostosowywanieinterwencjidoichspecyfiki.Jesttakżeniezbędnedoocenyskutecznościwdro-żonychprzedsięwzięć.Tymczasemzdarzasię,żefirmynierozpoznająnawetstrukturywiekuswojegopersonelu.Przykłademtegojest7%organizacjiwPolsce,któreniewiedzą,jakimająprzybliżonyudziałosób55+wśródogółupracowników(tj.czystanowiąmniejniżćwierć,odjednejczwartejdopołowy,amożewiększośćzałogi).Tylko2na5firmwPolsceprzyglądasięsytuacjizdrowotnejswoichpracownikówwsposóbwykra-czającypozaanalizęwskaźnikówabsencjichorobowejiwypadkówprzypracy(np.poszukująinformacjionajczęstszychchorobachprzewlekłychwzbiorczychwynikachbadańprofilaktycznych).Spośródnichtylkobliskococzwartabadająpodkątemróżnicmiędzymłodszymiistarszymipracownikami.Wcałejpróbiefirmjesttozaledwie15%organizacji.

Ponadtotylkobliskococzwartaorganizacjadoświadczającapierwszychsymptomówstarzeniasięspołeczeństwapodejmujedziałaniabędącereakcjąnanie.Wpytaniuokonkretneprzedsięwzięcianatympoluwymieniagłówniezatrudnianiemłodychorazpodnoszeniekwalifikacjistarszych,aleniedbałośćozdrowieróżnychgeneracjipersonelu.

Tak

w ogóle nie są zatrudnieni

Nie

stanowią pon. ¼ personelu

Trudno powiedzieć

stanowią od ¼ do ½ personelu

stanowią pow. ½ personelu

23%

9%

53%

15%

24%

27%

35%

Realizacja działań na rzecz ograniczania problemów wynikających ze starzenia się społeczeństwa w firmach doświadczających takich problemów

Podejmowanie w firmach na spotkaniach kadry menadżerskiej tematu starzenia się społeczeństwa, według udziału osób 55+ wśród załogi (N=926)

Firmy, w których pracownicy 55+


Tak

Tak

Nie

Nie

Trudno powiedzieć

Trudno powiedzieć

10%

11%

85%

83%

5%

7%

Analizowanie w firmach wskaźników absencji chorobowej w podziale na młod-szych i starszych pracowników (N=1000)

Analizowanie w firmach kosztów absencji chorobowej w podziale na młodszych i starszych pracowników (N=1000)

Tylkocodrugaorganizacjazbieraodpracownikówinformacjenatemattego,czegoonioczekująodfirmywsprawachdotyczącychzdrowia.Spośródnichtylkocotrzecia(16%wcałejpróbie)przyglądasiętymdanymprzezpryzmatwiekuzałogi.

FirmywPolscenieanalizująrównieżwskaźnikówikosztówabsencjichorobowejzuwzględnieniemwiekupersonelu.Tematamitymiinteresujesiętylkocodziesiątaorganizacja.

Tak

Tak

Nie

Nie

Trudno powiedzieć

Trudno powiedzieć

38%

33%

58%

61%

4%

6%

Analizowanie przez firmy sytuacji zdrowotnej personelu pod kątem różnic pomiędzy młodszymi i starszymi pracownikami (N=396)

Analizowanie przez firmy informacji o subiektywnych potrzebach zdrowotnych pod kątem różnic między młodszymi i starszymi pracownikami (N=494)

Wkontekściekurczącychsięistarzejącychsięzasobówpracywyzwaniemdlafirmjestpodtrzymy-waniezdolnościdopracypersonelu.Idzieoto,bypracownicybylisprawniiwydajniprzezcałyokresaktywnościzawodowej,atakżeniemieliprzeszkódwkontynuowaniupracypoosiągnięciuustawowegowiekuemerytalnego.Jednymzkluczowychczynnikówdecydującychotejzdolnościjestdobrystanzdrowia(m.in.brakpoważnychchorób,energia,witalność,dobresamopoczucie). Promocjazdrowia/zarządzaniezdrowiemwfirmachjestskutecznąiuznawanąmetodąwzmacnianiazdrowiapracownikówipodtrzymywaniaichzdolnościdopracy.Dowodzątegolicznebadanianaukoweiobserwacjepracodawców. Corazwięcejpracodawcówpodejmujedziałaniapromującezdrowieiobserwujeichpozytywneskutki. Niestety,większośćpracodawcówniepostrzegajeszczekryzysudemograficznegojakoryzykadladobregofunkcjonowaniaichzakładówpracy.Dlategonielicznefirmypromujązdrowie/zarządzajązdrowiemuwzględniajączróżnicowaniepokoleniowepersoneluidostosowująswojedziałaniadoodmiennychpotrzebmłodszychistarszychpracowników.Takiepodejścieobniżaefektywnośćtegorodzajudziałańwpodtrzymywaniuzdolnościdopracy. Promocjazdrowia/zarządzaniezdrowiemzuwzględnieniempotrzebróżnychgeneracjipersonelujestzatemistotnymwyzwaniemdlapracodawcówwPolsce.

PODSUMOWANIE 08

INFORMACJA O PRZEDSTAWIONYCH BADANIACH KRAJOWEGO CENTRUM PROMOCJI ZDROWIA W MIEJSCU PRACY 09Badaniemilościowym,przeprowadzonymnaprzełomielistopadaigrudnia2017r.,objętorepre-zentatywnąpróbę1000średnichidużychzakładówpracy,tj.zatrudniającychconajmniej50pracow-nikówzterenucałejPolski.Próbędobranowsposóbwarstwowo-losowy.Warstwywydzielonowedługkryteriówlokalizacji,wielkościzatrudnieniaistrukturybranżowej.Wylosowanefirmyreprezentowaływszystkiewojewództwa.Wkażdymznichichliczbabyłaproporcjonalnadoliczbypodmiotów50+(wprzedziałach:50-249,250-999,1000pracownikówiwięcej)zarejestrowanychnaichterenieorazdostrukturybranżowej(bezsekcji:administracjapublicznaiobronanarodowa,obowiązkoweubezpieczeniaspołeczne,edukacja,opiekazdrowotnaipomocspołeczna).

Struktura wielkości zatrudniania badanych zakładów pracy (N=1000)

Forma własności badanych zakładów pracy (N=1000)

50-99 osób

100-249 osób

250-499 osób

500-999 osób

1000 osób i więcej

prywatna krajowa

publiczna

mieszana

prywatna zagraniczna

inna lub trudna do oceny

68%

19%

10%

1%

2%

77%

8%

8%

4%

3%


Kondycja ekonomiczna w samoocenie badanych zakładów pracy (N=1000)

Branże reprezentowane przez badane zakłady pracy (N=1000)

bardzo dobra

raczej dobra

zmienna

raczej słaba

trudno ocenić

handel hurtowy i detaliczny

budownictwo

działalność profesjonalna, naukowa i techniczna

przetwórstwo przemysłowe

pozostała działalność usługowa

transport i gospodarka magazynowa

obsługa rynku nieruchomości

informacja i komunikacja

zakwaterowanie i usługi gastronomiczne

działalność finansowa i ubezpieczeniowa

kultura, rozrywka i rekreacja

rolnictwo i leśnictwo

usługi administrowania i działalność wspierająca

14%

53%

24%

2%

7%

27%

13%

11%

10%

7%

7%

6%

4%

4%

3%

3%

2%

2%

W tabeli umieszczono branże reprezentowane przez minimum 1% zakładów pracy


Badaniejakościowezostałoprzeprowadzonemetodązogniskowanychwywiadówgrupowych(FGI).Mająonenaceluzbieranieinformacjiwtrakciedyskusji/wymianypoglądówgrupyrespondentówpro-wadzonejprzezmoderatorawoparciuowcześniejprzygotowanyscenariusz.Wsumiew8wywiadachuczestniczylireprezentanci64zakładówpracy.Bylitopracodawcylubichprzedstawicielebiorącyudziałwpodejmowaniuistotnychdecyzjizwiązanychzfunkcjonowaniemiprzyszłościąswoichfirm.Każda z8grupfocusowychmiałaustaloneodrębnekryteriarekrutacyjne,cozapewniłouzyskanieinformacjiodzróżnicowanychgruppracodawców(ichreprezentantów).Warunkitedotyczyłyzarównocech,jakiemusiałspełniaćrespondent(np.pozycjawfirmie,wiek,płeć),jakijegozakład(m.in.branża,wielkośćzatrudnienia,formawłasności).

Zastosowanometodęstandaryzowanychwywiadówosobistych(bezpośrednich)zsystemowymwspo- maganiemkomputerowym(CAPI).Wkażdymzzakładówprzeprowadzonojedenwywiadzosobąre-prezentującąjegozarządlubkierownictwo,odpowiedzialnązaszerokopojętezarządzaniekwestiamizdrowiapersonelu.

Stanowiska osób udzielających odpowiedzi w badaniu (N=1000)

dyrektorzy personalni lub kierownicy działów HR/kadr 37%

samodzielni specjaliści bezpośrednio podlegli dyrekcji

19%

prezesi/dyrektorzy zarządzający lub kierownicy placówki/oddziału 15%

właściciele 12%

kierownicy działu bhp 9%

dyrektorzy/kierownicy o innym zakresie kompetencji

kierownicy działu ochrony zdrowia lub przychodni medycznej

7%

2%

AllanJ.,QuerstretD.,BanasK.,deBruinM.:Environmentalinterventionsforalteringeatingbehavioursofemployeesintheworkplace: Asystematicreview.Obes.Rev.2017,18,214–226AndersonL.M.,QuinnT.A.,GlanzK.,RamirezG.,KahwatiL.C.,JohnsonD.B.,BuchananL.R.,ArcherW.R.,ChattopadhyayS.,KalraG.P.,KatzD.L.:TaskForceonCommunityPreventiveServices.Theeffectivenessofworksitenutritionandphysicalactivityinterventionsforcontrollingemployeeoverweightandobesity:asystematicreview.AmJPrevMed.2009,Oct,37(4):340-57BaickerK.,CutlerD.,SongZ.:Workplacewellnessprogramscangeneratesavings.Prevention.2010,29:304−11BevanS.:TheBusinessCaseforEmployeeHealthandWellbeing.AreportpreparedforInvestorsinPeople.TheWorkFoundation,2010BhuiK.S.,DinosS.,StansfeldS.A.,WhiteP.D.:Asynthesisoftheevidenceformanagingstressatwork:areviewofthereviewsreportingonanxiety,depression,andabsenteeism.JEnvironPublicHealth.2012,2012:515874BrownS.A.,GarcíaA.A.,ZuñigaJ.A.,LewisK.A.:Effectivenessofworkplacediabetespreventionprograms:Asystematicreviewoftheevidence.PatientEducCouns.2018,Jun,101(6):1036-1050BurtonW.N.,ChenC.Y.,ContiD.J.,SchultzA.B.,PranskyG.,EdingtonD.W.:Theassociationofhealthriskswithon-the-jobproductivity. JOccupEnvironMed.2005,Aug,47(8):769-77CancelliereC.,CassidyJ.D.,AmmendoliaC.,CôtéP.:Areworkplacehealthpromotionprogramseffectiveatimprovingpresenteeisminworkers?Asystematicreviewandbestevidencesynthesisoftheliterature.BMCPublicHealth.2011,May,26,11,395ChapmanL.S.:Meta-evaluationofworksitehealthpromotioneconomicreturnstudies:2012update.AmJHealthPromot.2012,Mar--Apr,26(4):TAHP1-TAHP12ConenW.,vanDalenH.,HenkensK.,SchipperJ.:ActivatingSeniorPotentialinAgeingEurope:anEmployers’Perspective.NIDI,theHague,2011ConnV.S.,HafdahlA.R.,CooperP.S.,BrownL.M.,LuskS.L.:Meta-analysisofworkplacephysicalactivityinterventions.AmJPrevMed.2009,Oct,37(4):330-9DePreterH.,VanLooyD.,MortelmansD.:IndividualandinstitutionalpushandpullfactorsaspredictorsofretirementtiminginEurope: Amultilevelanalysis.JAgingStud.2013,Dec,27(4):299-307EdgeC.E.,CooperA.M.,CoffeyM.:BarriersandfacilitatorstoextendworkinglivesinEurope:agenderfocus.PublicHealthReviews.2017,38:2EngbersL.H.,vanPoppelM.N.,ChinA.PawM.J.,vanMechelenW.:Worksitehealthpromotionprogramswithenvironmentalchanges: asystematicreview.AmJPrevMed.2005,Jul,29(1):61-70EU-OSHA:Motivationforemployerstocarryoutworkplacehealthpromotion.Literaturereview.Luxembourg,2012Eurostat:Database.Populationprojections,Baselineprojections:demographicbalancesandindicators,code:proj_15ndbims.Adres:https://ec.europa.eu/eurostat/data/databaseGroeneveldI.F.,ProperK.I.,vanderBeekA.J.,HildebrandtV.H.,vanMechelenW.:Lifestyle-focusedinterventionsattheworkplacetoreducetheriskofcardiovasculardisease-asystematicreview.ScandJWorkEnvironHealth.2010,May,36(3):202-15GudzuneK.,HutflessS.,MaruthurN.,WilsonR.,SegalJ.:Strategiestopreventweightgaininworkplaceandcollegesettings:asystematicreview.PrevMed.2013,Oct,57(4):268-77GUS:Prognozaludnościnalata2014-2050.Warszawa,2014GUS:StanzdrowialudnościPolskiw2014r.–tablice.Warszawa,2016a.Adres:https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/ stan-zdrowia-ludnosci-polski-w-2014-r-,6,6.htmlGUS:StanzdrowialudnościPolskiw2014r.Warszawa,2016bKorzeniowskaE:Sposobymyśleniaipostępowaniawsferzezdrowiastarszychpracownikówśrednichidużychfirm.Med.Pr.2004,55(2):129—138IlmarinenJ.,TuomiK.,SeitsamoJ.:Newdimensionsofworkability.InternationalCongressSeries1280.2005,3–7IlmarinenJ.:TowardsaLongerWorklife!AgeingandthequalityofworklifeintheEuropeanUnion.NationalInstituteforOccupationalHealth,Helsinki,Finland,2006JoyceS.,ModiniM.ChristensenH.,MykletunA.,BryantR.,MitchellP.B.,HarveyS.B.:Workplaceinterventionsforcommonmentaldisorders:Asystematicmeta-review.Psychol.Med.2016,46,683–697NiMhurchuC.,AstonL.M.,JebbS.A.:Effectsofworksitehealthpromotioninterventionsonemployeediets:asystematicreview.BMCPublicHealth.2010,Feb,10,10:62OakmanJ.,NeupaneS.,ProperK.I.,KinsmanN.,NygårdC.-H.:Workplaceinterventionstoimproveworkability:Asystematicreviewandmeta-analysisoftheireffectiveness.ScandJWorkEnvironHealth.2018,44(2):134-146OECD:AgeingandEmploymentPolicies:Poland2015.OECDPublishing,2015PhillipsonC.,SmithA.:Extendingworkinglife:areviewoftheresearchliterature.UK:CorporateDocumentServicesLeeds,2005ProperK.I.,KoningM.,vanderBeekA.J.,HildebrandtV.H.,BosscherR.J.,vanMechelenW.:Theeffectivenessofworksitephysicalactivityprogramsonphysicalactivity,physicalfitness,andhealth.ClinJSportMed.2003,Mar,13(2):106-17PwC:PwCGoldenAgeIndex,2018.Adres:https://www.pwc.co.uk/economic-services/golden-age/golden-age-index-2018-final-sanitised.pdfReeuwijkK.G.,vanKlaverenD.,vanRijnR.M.,BurdorfA.,RobroekS.J.W.:Theinfluenceofpoorhealthoncompetingexitroutesfrompaidemploymentamongolderworkersin11Europeancountries.ScandJWorkEnvironHealth.2017,43(1):24–33RongenA.,RobroekS.J.,vanLentheF.J.,BurdorfA.:Workplacehealthpromotion:ameta-analysisofeffectiveness.AmJPrevMed.2013,Apr,44(4):406-15SchröerS.,HauptJ.,PieperC.:Evidence-basedlifestyleinterventionsintheworkplace—Anoverview.Occup.Med.(Lond.)2014,64,8–12SzubertZ.,SobalaW.:CurrentdeterminantsofearlyretirementamongbluecollarworkersinPoland.InternationalJournalofOccupationalMedicineandEnvironmentalHealth.2005,18(2):177—184vandenBergT.,SchuringM.,AvendanoM.,MackenbachJ.,BurdorfA.:TheimpactofillhealthonexitfrompaidemploymentinEuropeamongolderworkers.OccupEnvironMed.2010,Dec,67(12):845-52vanEerdD.,MunhallC.,IrvinE.,RempelD.,BrewerS.,vanderBeekA.J.,DennerleinJ.T.,TullarJ.,SkivingtonK.,PinionC.,AmickB.: Effectivenessofworkplaceinterventionsinthepreventionofupperextremitymusculoskeletaldisordersandsymptoms:anupdateoftheevidence.OccupEnvironMed.2016,Jan,73(1):62-70vanRijnR.M.,RobroekS.J.W.,BrouwerS.,BurdorfA.:Influenceofpoorhealthonexitfrompaidemployment:asystematicreview.OccupEnvironMed.2014,71(4):295–301ZUS:Absencjachorobowaw2017roku.Warszawa,2018

LITERATURA 10


na lata 2016-2020

Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy w Instytucie Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera tworzyło się pod koniec lat 80. ubiegłego stulecia. Pod obecną nazwą działa od 1996 r., zachowując część ówczesnego składu osobowego. Od 1995 r. Centrum animuje Ogólnopolską Sieć Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, skupia-jącą wojewódzkie ośrodki medycyny pracy i inne podmioty wspierające ideę promocji zdrowia, a także firmy wdrażające własne programy prozdrowotne. W 2001 r. zostało powołane przez Ministerstwo Zdrowia do peł-nienia roli narodowego punktu kontaktowego utworzonej w 1996 r. Europejskiej Sieci Promocji Zdrowia w Pracy (ENWHP). W latach 2005–2006 koordynowało projekt przyłączenia do ENWHP państw z obszaru Europy Środ-kowej i Wschodniej, a później uczestniczyło w kolejnych międzynarodowych inicjatywach tej sieci, dotyczących m.in. przedłużania zdolności do pracy starzejących się pracowników, promocji zdrowego stylu życia pracujących, profilaktyki otyłości w miejscu pracy, wzmacniania kompetencji zdrowotnych nisko wykształconego personelu, rozwiązywania w firmach problemów dotyczących palenia tytoniu, picia alkoholu, zdrowia psychicznego. Projekty realizowane w kraju dotyczyły m.in. badania przemian i uwarunkowań związanego ze zdrowiem stylu życia pracow-ników, dynamiki i uwarunkowań aktywności przedsiębiorstw w sferze promocji zdrowia personelu, oceny jakości i efektów programów prozdrowotnych w firmach, tworzenia metodologii i narzędzi wdrażania takich programów.Eksperci Centrum są autorami podręczników, monografii i artykułów oraz licznych materiałów i narzędzi doty-czących promocji zdrowia w pracy. Na zaproszenie przedsiębiorstw i wojewódzkich ośrodków medycyny pracy konsultują, wspierają i popularyzują realizowane w nich programy prozdrowotne.

W 2009 r. Światowa Organizacja Zdrowia przyznała Centrum nagrodę Państwa Kuwejt za badania w dziedzinie promocji zdrowia, w uznaniu wybitnych zasług w tym obszarze (statuetka nagrody wręczona podczas 62. Świato-wego Zgromadzenia Zdrowia w Genewie).

pracanazdrowie.plwww.facebook.com/PracaNaZdrowie/

promocjazdrowiawpracy.plwww.facebook.com/KrajoweCentrumPromocjiZdrowiaWMiejscuPracy/

Zapraszamy na nasze strony internetowe i profile na Facebook:

zarzĄdzanie zdrowiem personelu w kontekŚcie … · 3. wprowadzenie 4. wyzwania dla firm...

Documents