wykonywanie deskowa i form 712[01].z2 › wp-content › uploads › 2020 › ... · poradnik...

„Projekt wspó finansowany ze rodków Europejskiego Funduszu Spo ecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ryszard Rozborski

Wykonywanie deskowa i form 712[01].Z2.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Pa stwowy Instytut Badawczy

Radom 2006


1

Recenzenci:

mgr in . Swiet ana Koniuszewska

mgr in . Ewa Szablewska

Opracowanie redakcyjne:

mgr in . Marzena Rozborska

Konsultacja:

mgr in . Krzysztof Wojewoda

Korekta:

Poradnik stanowi obudow dydaktyczn programu jednostki modu owej 712[01].Z2.02

,,Wykonywanie deskowa i form’’ zawartej w modu owym programie nauczania dla zawodu

betoniarz - zbrojarz.

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Pa stwowy Instytut Badawczy Radom 2006


2

SPIS TRE CI

1. Wprowadzenie 3

2. Wymagania wst pne 5

3. Cele kszta cenia 6

4. Materia nauczania 7

4.1. Deskowania ciesielskie 7

4.1.1. Materia nauczania 7

4.1.2. Pytania sprawdzaj ce 14

4.1.3. wiczenia 14

4.1.4. Sprawdzian post pów 16

4.2. Deskowania przestawne, przesuwne i lizgowe 17



4.2.3. wiczenia 23


4.3. Rusztowania 25



4.3.3. wiczenia 31


4.4. Formy 34



4.4.3. wiczenia 38


5. Sprawdzian osi gni 41

6. Literatura 46


3

1. WPROWADZENIE

Poradnik, ten b dzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat wykonywania

deskowa i form elementów betonowych i elbetowych.

Poradnik zawiera:

1. Wymagania wst pne, czyli wykaz niezb dnych umiej tno ci i wiedzy, które powiniene

posiada , aby przyst pi do realizacji jednostki modu owej ,,Wykonywanie deskowa

i form’’.

2. Cele kszta cenia tej jednostki modu owej.

3. Materia nauczania (rozdzia 4) umo liwia samodzielne przygotowanie si do wykonania

wicze i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazan

literatur oraz inne ród a informacji. Obejmuje on równie wiczenia, które zawieraj :

− pytania sprawdzaj ce wiedz potrzebn do wykonania wiczenia,

− polecenie i sposób wykonania wiczenia,

− wykaz materia ów, narz dzi i sprz tu potrzebnych do realizacji wiczenia,

− sprawdzian post pów umo liwiaj cy sprawdzenie poziomu wiedzy po wykonaniu

wicze .

4. Sprawdzian osi gni , który umo liwi sprawdzenie wiadomo ci i umiej tno ci jakie

powiniene opanowa podczas realizacji programu tej jednostki modu owej. Sprawdzian

osi gni powiniene wykona wed ug instrukcji za czonej w poradniku.

Je eli masz trudno ci ze zrozumieniem tematu lub wiczenia, to popro nauczyciela lub

instruktora o wyja nienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz dan czynno .

Po przyswojeniu materia u spróbuj zaliczy sprawdzian z zakresu jednostki modu owej.

Jednostka modu owa: ,,Wykonywanie deskowa i form’’, której tre teraz poznasz jest

konieczna do zapoznania si z procesem wykonywania elementów elbetowych zarówno

monolitycznych jak i prefabrykowanych.

Bezpiecze stwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzega regulaminów, przepisów bhp oraz

instrukcji przeciwpo arowych, wynikaj cych z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te

poznasz podczas trwania nauki.


4

Schemat jednostek modu owych

712[01].Z2.01 Organizowanie stanowiska pracy

712[01].Z2

Technologia robót betoniarskich

712[01].Z2.05

Wykonywanie elementów monolitycznych

712[01].Z2.04 Uk adanie i zag szczanie mieszanki betonowej, piel gnacja

wie ego betonu

712[01].Z2.07 Wykonywanie remontów i napraw konstrukcji betonowych

712[01].Z2.06

Wykonywanie elementów prefabrykowanych

712[01].Z2.03 Wykonywanie mieszanek betonowych i zapraw budowlanych

712[01].Z2.02 Wykonywanie deskowa i form


5

2. WYMAGANIA WST PNE

Przyst puj c do realizacji programu jednostki modu owej powiniene umie :

− stosowa terminologi budowlan ,

− odró nia technologie wykonania budynku,

− przestrzega zasad bezpiecznej pracy, przewidywa i zapobiega zagro eniom,

− stosowa procedury udzielania pierwszej pomocy,

− rozpoznawa i charakteryzowa podstawowe materia y budowlane,

− odczytywa i interpretowa rysunek budowlany,

− pos ugiwa si dokumentacj budowlan ,

− wykonywa przedmiary i obmiary robót,

− wykonywa pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,

− organizowa stanowisko sk adowania i magazynowania,

− transportowa materia y budowlane.

− dobiera odzie ochronn i sprz t ochrony osobistej do realizacji zada ,

− dobiera i zastosowa materia y pomiarowe,

− stosowa przepisy bhp i ochrony przeciwpo arowej,

− zagospodarowa odpady,

− porozumiewa si z prze o onymi i wspó pracownikami.


6

3. CELE KSZTA CENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modu owej powiniene umie :

− zorganizowa , u ytkowa i zlikwidowa stanowiska prac betoniarskich, zgodnie

z zasadami organizacji pracy, wymaganiami technologicznymi, przepisami bhp, zasadami

ergonomii i ochrony rodowiska,

− dobra narz dzia i sprz t do realizacji okre lonych zada ,

− dobra i zastosowa materia y pomocnicze,

− wykona i zdemontowa proste indywidualne deskowania elementów,

− wykona i zdemontowa deskowania przestawne,

− wykona i zdemontowa stemplowania deskowa ,

− wykona proste formy drewniane,

− przygotowa formy stalowe do betonowania,

− wykona obmiar i przedmiar robót,

− oceni jako wykonanej pracy, usun usterki,

− dobra , odpowiedni do realizowanych zada , odzie ochronn i sprz t ochrony

osobistej,

− dobra i zastosowa narz dzia pomiarowe,

− zastosowa przepisy bhp i ochrony przeciwpo arowej,

− zagospodarowa odpady,

− porozumie si z prze o onymi i wspó pracownikami,

− wykorzysta dokumentacj techniczn .


7

4. MATERIA NAUCZANIA

4.1. Deskowania ciesielskie

4.1.1. Materia nauczania

Deskowanie jest tymczasow konstrukcj z desek, p yt pil niowych twardych, sklejki lub

blachy, która ma za zadanie przenie ci ar elementu i inne obci enia oraz s u c do

nadania wymaganego kszta tu uk adanej w niej mieszance betonowej. Ponadto deskowanie

wykorzystywane jest do podtrzymania zbrojenia w czasie betonowania i utrzymania elementu

w niezmienionej postaci do czasu uzyskania przez beton niezb dnej wytrzyma o ci.

Deskowanie elementów o du ej rozpi to ci opiera si na konstrukcji pomocniczej, nazywanej

stemplowaniem. Deskowanie z drewna zastosowane jednorazowo do konstrukcji

o skomplikowanym kszta cie nazywamy deskowaniem indywidualnym lub jednorazowym.

Deskowania jednorazowe wykonuje si w taki sposób, aby po stwardnieniu betonu mo na je

by o atwo rozbiera czyli rozdeskowa konstrukcj , nie niszcz c desek i at. Istnieje

wówczas mo liwo powtórnego ich wykorzystania. Wielokrotno u ycia drewna na

budowie jest jednym z czynników wp ywaj cych na zmniejszenie kosztów. Je eli deskowanie

jest przewidziane do wielokrotnego u ycia, do ró nych cz ci konstrukcji, to nazywamy je

deskowaniem powtarzalnym lub inwentaryzowanym.

Deskowanie aw niskich, do 30cm wysoko ci, wykonuje si z pojedynczej deski

zamocowanej do ko ków wbitych w grunt (rys.1). Rozstaw ko ków, zale nie od rodzaju

gruntu i grubo ci desek, wynosi 70 - 100cm. D ugo ko ków powinna by równa co najmniej

dwukrotnej wysoko ci awy. Ca e deskowanie stabilizuje si , rozpórkami wstawionymi

mi dzy ko ki, których ko ce wi e si drutem.

awy wysokie maj deskowanie z tarcz powtarzalnych, wykonanych z desek, sklejki,

p yt lub blachy, stabilizowanych rozpórkami opieraj cymi si na ko kach wbitych w grunt

(rys.2).

Rys. 1. Deskowanie dla awy fundamentowej

wysoko ci do 30cm [8, s. 214]

Rys. 2. Deskowanie dla awy fundamentowej

wysoko ci do 100cm [8, s. 214]

Deskowanie stóp fundamentowych o przekroju prostok tnym lub kwadratowym

wykonuje si z czterech tarcz, z których dwie s wewn trzne a dwie zewn trzne. Tarcze

wzmacnia si nak adkami z desek. Tarcze wewn trzne, które opieraj si na nak adkach

przybitych od wewn trz do tarcz zewn trznych rozpiera si rozpórk . Tarcze zewn trzne

ci ga si drutem. Drut przy rozdeskowaniu pozostaje w betonie (rys.3).


8

Rys. 3. Deskowanie stopy o przekroju prostok tnym [7, s. 197]:1 – tarcza wewn trzna, 2 – tarcza

zewn trzna, 3 – ci g, 4 – rozporka, 5 – nak adka wzmacniaj ca

Stopy fundamentowe schodkowe deskuje si podobnie jak awy niskie, ogranicza si

form stopy z czterech stron, tworz c skrzyni drewnian bez dna stoj c na gruncie. Stopy

schodkowe deskuje si dwiema takimi skrzyniami na o onymi na siebie i usztywnionymi ko kami wbitymi w grunt lub rozparciem od skarpy wykopu (rys.4).

Deskowanie stopy fundamentowej trapezowej wykonuje si z dwóch cz ci: skrzyni

dolnej, jak przy stopach p askich, oraz górnej z o onej z dwóch tarcz prostok tnych i dwóch

trapezowych (rys.5). Poniewa stopy fundamentowe wyst puj zazwyczaj w wi kszej liczbie

sztuk o jednakowych wymiarach, powinny by deskowane tak, aby umo liwi wielokrotne

u ycie materia u.

Rys. 4 . Deskowanie stopy fundamentowej schodkowe

[8, s. 214]

Rys. 5. Deskowanie stopy fundamentowej trapezowej

[8, s. 214]

Drewniane deskowanie cian monolitycznych wykonuje si , tylko w razie betonowania

indywidualnych, niepowtarzalnych odcinków cian. Deskowanie takie, sk adaj ce si

z poziomych desek i pionowych s upków z bali czonych ci gami z drutu, rozparte jest

odcinkami aty odpowiadaj cymi grubo ci ciany (rys.6).

Rys. 6. Tradycyjne deskowanie cian monolitycznych [8, s. 216]


9

Deskowania cian o zarysie krzywoliniowym wykonuje si dla ma ej krzywizny desek,

z desek wygi tych na s upkach, które mog by wykonane z deski lub z kilku krótszych,

zgodnie z promieniem krzywizny. Przy du ej krzywi nie elementu deski przybija si pionowo

do kr yn poziomych (rys.7).

Rys. 7. Deskowanie cian krzywoliniowych o ma ej i du ej krzywi nie [5, s.350]

Deskowania s upów o przekroju prostok tnym s wykonywane jako tarcze z desek

zespalanych obejmami, zwanych te jarzmami, w rozstawie 50 - 80cm. Jarzma w deskowaniach

indywidualnych wykonuje si z desek, a do deskowa inwentaryzowanych stosuje si jarzma

z p askowników z otworami umo liwiaj cymi zamykanie jarzma trzpieniem stalowym

(rys.8).

Rys. 8. Tradycyjne deskowanie s upa o przekroju prostok tnym [5, s. 363]

Deskowania indywidualne s upów o przekroju okr g ym s wykonywane z listew

przybijanych do jarzma, które w tym wypadku musi mie wyci cie w kszta cie po owy ko a


10

(rys.9). Z dwóch po ówek jarzma z nabitymi listewkami sk ada si deskowanie s upa,

a jarzma czy deskami - nak adkami.

Rys. 9. Tradycyjne deskowanie s upa o przekroju okr g ym zale nie od rednicy [2, s. 365]

W cianach cienkich lub w po czeniu wie ca z gzymsem wykonuje si deskowanie oparte zwykle na wspornikach mocowanych do ciany(rys.10).

Rys. 10. Deskowanie wie ca zwyk ego i z gzymsem [5, s. 367]

P askie nadpro a ceglane, np. Kleina oraz sklepienia p askie wykonuje si na deskowaniu

z tarczy zbitej z desek grubo ci 25 ÷ 38 mm, zale nie od rozpi to ci otworu. Szeroko tarczy równa si grubo ci muru, a jej d ugo równa si szeroko ci otworu, gdy tarcz opiera si na

deskach przybitych do bocznych cian otworu lub jest 4 ÷ 6cm wi ksza, gdy tarcz opiera

si na murze. Poniewa deski maj grubo wi ksz ni spoina, cina si kraw dzie cegie

stanowi cych oparcie tarczy. W otworach o szeroko ci w wietle powy ej 1,5 m tarcze

podpiera si s upkami (rys.11). S upki stanowi w tym przypadku stemplowanie.

Rys. 11. Deskowanie nadpro a ceglanego opartego na desce wspornikowej lub s upach [5, s. 368]


11

Deskowanie p askich nadpro y elbetowych betonowanych na miejscu, sk ada si

z tarczy tworz cej dno i dwóch tarcz bocznych. Deski s zbite nak adkami. Ca o podpiera

si stemplami z p atewk wzmocnion zastrza ami. Boczne tarcze ci ga si drutem

i rozpiera deskami. Rozpórki wyjmuje si w czasie betonowania (rys.12).

Rys. 12. Deskowanie nadpro a elbetowego [5, s. 368]

Deskowanie stropów na belkach stalowych podwiesza si do tych belek. Prostopadle do

belek przywi zuje si poprzecznice z at lub desek (rys.13).

Rys. 13. Deskowanie stropu na belkach stalowych [5, s. 369]

Deskowanie monolitycznej p yty elbetowej jest pomostem z desek opartych na ryglach,

które z kolei opieraj si na stojakach na stropie ni szej kondygnacji lub na gruncie. G adkie

stropy p ytowe monolityczne wyst puj jednak w budownictwie stosunkowo rzadko, dlatego

z deskowaniem p yty stropowej wi e si zazwyczaj deskowanie eber, belek lub podci gów,

które maj kszta t koryta o dnie obni onym w stosunku do spodu p yty (rys.14).

Stemplowanie stropu stanowi stojaki drewniane oraz rygle i st enia. Obecnie coraz cz ciej

stemple drewniane zast puje si stemplami stalowymi, które stanowi s upy z mo liwo ci

regulacji ich wysoko ci.


12

Rys. 14. Deskowanie i stemplowanie stropów p ytowych [9, s. 221]

Deskowania pod stropy g sto ebrowe wykonuje si podobnie, z tym, e deskowanie

p yty mo e by a urowe, poniewa s u y jedynie jako podparcie pustaków, a nie jako forma

do uk adania mieszanki betonowej (rys.15).

Rys. 15. Deskowanie stropów g sto ebrowych [9, s. 221]

elbetowe monolityczne schody sk adaj si z biegów i spoczników. Deskowanie

spoczników nie ró ni si od deskowania p yty stropowej p askiej lub ebrowej, natomiast

deskowanie biegu, ze wzgl du na nachylenie oraz konieczno ukszta towania stopni, jest

bardziej skomplikowane (rys.16). Deskowanie biegu musi umo liwi uk adanie mieszanki

betonowej od góry i jednocze nie nie dopuszcza do jej zsuwania si po pochy ym

deskowaniu. Elementem który umo liwia takie wykonanie deskowania s deski policzkowe

z o one z dwóch na o onych na siebie równolegle desek; jedna z nich - wewn trzna - ma

wyci cie na stopnie. Do pionowych cianek wyci s przybite deski podstopni, które

kszta tuj stopnie.

Zbyt du y rozstaw stempli, niew a ciwy przekrój desek, z a jako wykonania mog by

powodem zdeformowania si deskowania, a nawet z amania pod ci arem mieszanki

betonowej.


13

Rys. 16. Deskowanie schodów [4, s.138]

Przed przyst pieniem do wykonywania deskowania brygada powinna otrzyma od

kierownictwa robót instrukcj dotycz c :

− wymaganej grubo ci stempli,

− rozstawu stempli w kierunku prostopad ym i równoleg ym do le ni,

− przekroju le ni (rygli),

− grubo ci desek do zas aniania pomostu.

Przed u anie stempli, je eli jest konieczne, wykonuje si w odleg o ci oko o 1/3 od ko ca

stempla. Sztukowanie stempli w rodku d ugo ci, czy w strefie najwi kszego zginania, jest

niedopuszczalne.

Sztukowanych stempli nie nale y ustawia obok siebie wzd u le ni, w rz dach do nich

prostopad ych, ani wzd u przek tnej prostok ta siatki ustawionych stempli; nale y ustawia je

mijankowo. Liczba sztukowanych stempli nie powinna przekracza 15%.

Po czenia le ni (rygli) ze stemplami powinny by trwa e. Je eli le nie przybija si do stempli

bez wyrobienia wr bu, nale y przybi pod nie czterema gwo dziami podpórki d ugo ci oko o

30cm. Le nie nie mog by czone mi dzy stemplami, lecz na stemplach.

Deskowanie powinno by tak wykonane, aby wszelkie przesuni cia cz ci deskowania lub

jego deformacje by y niemo liwe. W zwi zku z tym obowi zuje st anie stempli pasami poziomymi, a na wysoko ci powy ej 3m – równie zastrza ami uko nymi.

Podczas wykonywania wysokich (ponad 3m) deskowa nale y zabezpieczy pracowników

dodatkowymi tymczasowymi pomostami o szeroko ci 70cm z barierami i kraw nikami.

Narz dzia ciesielskie, jak siekiery, d uta, apy i gwo dzie, nale y nosi w specjalnie

przygotowanych do tego celu skrzynkach drewnianych.

Ze wzgl du na bezpiecze stwo pracy niedozwolone jest pozostawienie ostrych narz dzi

luzem na deskowaniu. Narz dzia takie, je eli trzeba je pozostawi , powinny by wbite ostrzem

w drewno.

Do rozdeskowania konstrukcji elbetowych mo na przyst pi po stwierdzeniu dostatecznej

wytrzyma o ci i uzyskania zezwolenia upowa nionej do tego osoby.

Materia drzewny z deskowania uk ada si w oznaczonym miejscu w taki sposób, aby

wykluczy mo liwo skaleczenia si gwo dziami.


14

4.1.2. Pytania sprawdzaj ce

Odpowiadaj c na podane pytania, sprawdzisz, czy jeste przygotowany wykonania

wicze .

1. Co nazywamy deskowaniem?

2. Kiedy stosujemy deskowania ciesielskie?

3. Jaka jest kolejno czynno ci przy wykonaniu deskowania pod nadpro e monolityczne?

4. Jaka jest kolejno czynno ci przy wykonaniu deskowania na s up o przekroju

prostok tnym?

5. Jaka jest kolejno czynno ci przy wykonaniu deskowania pod nadpro e typu Kleina?

6. Jaka jest kolejno czynno ci przy wykonaniu deskowania wie ca?

7. Z jakich elementów sk ada si deskowanie s upów o przekroju okr g ym?

8. Jak deskujemy stropy na belkach stalowych?

9. Jak deskujemy stropy p ytowe?

10. Jak deskujemy stropy g sto ebrowe?

11. Z jakich elementów sk ada si deskowanie schodów p ytowych?

12. Jak funkcj pe ni stemplowanie i w jakich przypadkach jest stosowane?

13. Jakie przepisy bhp obowi zuj przy monta u i demonta u deskowa ?

4.1.3. wiczenia

wiczenie 1

Wykonaj deskowanie stopy fundamentowej o wysoko ci 30 cm i wymiarach w rzucie

poziomym 60 x 80 cm.

Sposób wykonania wiczenia

Aby wykona wiczenie, powiniene :

1) dobra odpowiedni sprz t i narz dzia,

2) dobra materia y do wykonania tarcz deskowania,

3) wykona cztery tarcze,

4) wykona rozpórki i nak adki odpowiedniej wielko ci,

5) wstawi tarcze w wyznaczonym miejscu,

6) zmontowa rozpórki i ci gi,

7) sprawdzi sztywno konstrukcji,

8) zaprezentowa wykonane wiczenie,

9) dokona oceny poprawno ci wykonania wiczenia.

Wyposa enie stanowiska pracy:

– odzie ochronna i rodki ochrony osobistej,

– deski, kraw dziaki, drut, gwo dzie,

– pi a, siekiera ciesielska, m otek,

– ta ma miernicza, przymiar metrowy,

– poziomnica,

– apteczka,

– literatura z rozdzia u 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 2

Wykonaj deskowanie belki nadpro owej nad otworem drzwiowym szeroko ci 1,00m.

Przekrój poprzeczny belki ma wymiary 20 x 25cm.


15




2) zorganizowa stanowisko pracy,

3) rozrysowa deskowanie na podstawie podanych wymiarów,

4) wykona tarcze boczne i doln ,

5) zamontowa deski wspornikowe,

6) zmontowa ciany deskowania,

7) zamontowa konstrukcj na deskach wspornikowych,

8) sprawdzi rozpórki,





– deski, kraw dziaki, gwo dzie,



– poziomnica,

– apteczka,


wiczenie 3 Wykonaj deskowanie s upa o przekroju prostok tnym i wymiarach 20x30cm oraz

wysoko ci 250cm wraz z zabezpieczeniem i usztywnieniem.




2) zorganizowa stanowisko pracy, 3) rozrysowa deskowanie na podstawie podanych wymiarów s upa,

4) wykona tarcze wewn trzne i zewn trzne,

5) wykona ramk stabilizacyjn ,

6) wykona jarzma,

7) wykona monta ca ej konstrukcji,

8) sprawdzi pion wykonanego deskowania,








– poziomnica,

– apteczka



16

wiczenie 4

Wykonaj deskowanie wie ca elbetowego na cianie zewn trznej wykonanej, z ceg y

ceramicznej pe nej. Wysoko wie ca wynosi 25cm. Deskowanie nale y wykona na

d ugo ci 2m.





3) rozrysowa deskowanie na podstawie rysunku konstrukcyjnego,

4) wykona tarcze z desek,

5) osadzi listwy podporowe,

6) wykona osadzanie tarczy z jednoczesnym monta em wspornika,

7) wykona ci gi,








– poziomnica,

– apteczka,


4.1.4. Sprawdzian post pów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) scharakteryzowa deskowania? 2) okre li kolejno czynno ci podczas wykonania deskowania pod stropy?

3) zachowa ostro no podczas wykonywania monta u i demonta u

deskowa ? 4) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania tarcz deskowania? 5) wykona deskowanie stopy fundamentowej? 6) wykona deskowanie nadpro a? 7) wykona deskowanie s upa prostok tnego?

8) wspó pracowa z innymi w trakcie wykonywania prac ? 9) stosowa przepisy bhp podczas monta u i demonta u deskowa ?


17

4.2. Deskowania przestawne, przesuwne i lizgowe


Do deskowania fundamentów stosuje si tarcze, podobnie jak do deskowania cian,

dlatego deskowania systemowe s u do obu elementów konstrukcyjnych (rys.17).

Rys. 17. Przyk ady deskowa fundamentów [4, s. 51]

ciany wykazuj stosunkowo du o cech powtarzalno ci, sta a wysoko kondygnacji,

modularny rozstaw cian poprzecznych do deskowanej, dlatego atwo jest u ywa

powtarzalnych elementów deskowa , przeznaczonych do wielokrotnego u ycia. Elementy

takie to p yty, zwane tarczami, czone ró nego rodzaju klamrami i cznikami

umo liwiaj cymi szybki monta i rozbiórk . Zale nie od sposobu przenoszenia tarcz

z zabetonowanej cz ci ciany na inn , deskowania takie dzielimy na: przestawne, tunelowe

i lizgowe.

Deskowania przestawne wielokrotnie montowane i demontowane w trakcie wznoszenia

budynku, s u do wykonywania fragmentów lub ca o ci cian o wysoko ci jednej

kondygnacji (rys.18). Rozró nia si tego rodzaju deskowania: drobnowymiarowe,

redniowymiarowe i wielkowymiarowe. Deskowanie drobnowymiarowe jest przeznaczone

do monta u r cznego.

Rys. 18. Elementy redniowymiarowego deskowania przestawnego [9, s. 216]


18

Deskowania cian nale y montowa zgodnie z projektem, zapewniaj c ich szczelno ,

sztywno oraz bezpiecze stwo konstrukcji. Deskowania i zwi zane z nimi rusztowania

powinny by dok adnie sprawdzone pod wzgl dem prawid owo ci wykonania i odebrane

przez s u by techniczne budowy.

Przed przyst pieniem do monta u deskowa nale y je dok adnie sprawdzi pod

wzgl dem technicznym oraz usun wszystkie uszkodzenia i zanieczyszczenia.

Nast pnie zaznacza si kred na fundamentach lub stropach, zgodnie z projektem,

usytuowanie cian.

Przed przyst pieniem do monta u deskowania powleka si poszczególne jego p yty

preparatami zmniejszaj cymi przyczepno betonu do deskowania, u atwi to pó niejszy

demonta .

W a ciwy monta deskowa rozpoczyna si od naro y budynków i kraw dzi

poszczególnych cian. Szczególn uwag nale y zwróci na dok adne ustawienie cian

w stosunku do naniesionych linii oraz do pionu. Jednocze nie nale y usztywni deskowanie

w kierunku prostopad ym i równoleg ym do p aszczyzny ciany.

Je eli ciany maj by zbrojone, to monta zbrojenia wykonuje si jednocze nie

z monta em deskowania.

Deskowanie wielkowymiarowe jest przestawiane przy u yciu d wigu, gdy ma znaczn

mas (rys.19). Sk ada si ono z p yt po obu stronach betonowanej ciany o wysoko ci

kondygnacji i szeroko ci równej lub mniejszej od szeroko ci ciany.

Rys. 19. Wielkowymiarowe deskowanie przestawne [9, s. 217]


19

Zasada konstrukcji przestawnego deskowania wielkowymiarowego (rys.20) jest podobna

do deskowania drobnowymiarowego.

Rys. 20. Wielkowymiarowe deskowanie przestawne

a) fragment deskowania, b) elementy, c) czenie tarcz, d) sworznie, e) wzmocnienie [5, s. 355]

Deskowanie s upów sk ada si z tarcz, podobnie jak deskowanie cian, dlatego

deskowania systemowe s u do obu rodzajów elementów konstrukcyjnych (rys.21).

Rys. 21. System deskowy s upa o przekroju prostok tnym [4, s.102]


20

Je eli s up o przekroju okr g ym ma by wielokrotnie powtórzony, to wówczas

deskowanie powtarzalne mo na wykonywa z blachy stalowej wzmocnionej profilami

walcowanymi, a jarzma drewniane zast pi obejmami z p askownika skr canymi na ruby.

Obecnie jako deskowania s upów o przekroju ko owym stosuje si rury metalowe

(rys.22). Do wykonania s upów o przekroju okr g ym stosuje si równie deskowanie

z utwardzonej tektury.

Rys. 22. Deskowanie wraz z pomostem roboczym s upa o przekroju okr g ym [4, s. 154]

Stropy mo na deskowa arkuszami sklejki deskowaniowej uk adanej na ruszcie wykonanym

z d wigarów i wspieraj cym si na stemplach lub sztywnymi p ytami deskowaniowymi (rys.23).

Rys. 23. Deskowanie stropu z wykorzystaniem tarcz i d wigarów pod u nych [7, s. 209]

Klasycznym rodzajem deskowa cz onowych s deskowania tunelowe, których nazwa

pochodzi od kszta tu podstawowego elementu (rys.24). Tarcze formuj powierzchnie

przeciwleg ych cian i cz je ze stropem. Tarcze s po czone ze sob za pomoc zawiasów

lub specjalnych zamków umo liwiaj cych odchylenie ich do wewn trz komory w czasie

rozdeskowania. Konstrukcja usztywniaj ca ma mechanizm, zwykle rubowy, umo liwiaj cy

opuszczenie tarczy formuj cej strop w czasie rozformowania. Poniewa operowanie takimi

elementami, szczególnie podczas rozdeskowania, jest dosy trudne, zw aszcza przy du ych

rozpi to ciach p yty stropowej, elementy tunelowe zast puje si czasem elementami

k towymi, b d cymi jakby po ówkami elementu tunelowego. Operowanie nimi jest znacznie


21

atwiejsze, ale zwi kszona liczba elementów wyd u a czas monta u i demonta u deskowania.

Elementy czo owe s u do formowania ciany pod u nej, niewielkich fragmentów cian

poprzecznych i odpowiadaj cej im cz ci stropu. ciany szczytowe od strony wewn trznej

budynku s formowane w elementach tunelowych, ale od strony zewn trznej s deskowane

elementami szczytowymi.

Do otworów pozostawionych w cianach poprzecznych ni szej kondygnacji kotwi si

elementy pomostów roboczych, których zadaniem jest zapewnienie komunikacji wzd u

budynku w czasie, gdy komory wznoszonych pomieszcze s zablokowane elementami

tunelowymi i czo owymi oraz stworzenie powierzchni prze adunkowej, z której uraw zabiera

elementy tunelowe i szczytowe od czone od konstrukcji i wytaczane z znoszonych komór po

osi gni ciu przez beton odpowiedniej wytrzyma o ci.

Rys. 24. Deskowanie tunelowe [4, s. 211]

a) fragment zadeskowanego stropu, b) element tunelowy, c)element k towy, d) element czo owy,

e) element szczytowy f) pomost roboczy

Przy zastosowaniu deskowa tunelowych s betonowane jednocze nie ciany i strop

kondygnacji, co nie zawsze jest organizacyjnie wygodne. Dlatego w celu betonowania

kondygnacji w dwóch etapach, wykorzystuje si deskowanie stolikowe (rys.25). Deskowanie

stolikowe sk ada si z metalowego stela a zako czonego od do u kó kami przeznaczonymi

do przetaczania elementu a u góry wide kami, w które wmontowuje si drewniane

pod u nice. Na pod u nicach jest mocowany drewniany ruszt pokryty sklejk . W przypadku

stosowania deskowa stolikowych ciany budynku wykonuje si zwykle

w wielkowymiarowych deskowaniach rozbieralno-przestawnych


22

Rys. 25. Deskowanie stolikowe[7, s. 211]

1 – ruszt drewniany, 2 – sklejka, 3,4,5,6,7 – metalowa konstrukcja wsporcze, 8 – bariera ochronna, 9 – kó ka

Wysokie ciany o jednakowej grubo ci bardzo cz sto wykonuje si w deskowaniach

lizgowych (rys.26). Sk adaj si one z dwóch tarcz wysoko ci 1,2m, umocowanych na

specjalnych ramkach. W ryglu ramki jest umieszczony d wignik hydrauliczny po czony

w em gumowym z pomp obs uguj c d wigniki deskowania. D wignik jest nasadzony na

pr t kierunkowy ze stali okr g ej 30mm. D wignik jest tak skonstruowany, e mo e

przesuwa si po pr cie ku górze. Podniesiony ponad deskowanie podci ga je, a nast pnie

znowu unosi si po pr cie wy ej. Tarcze wykonuje si z drewna i obija blach , albo wykonuje

ca e metalowe.

Do ramki s podwieszone: pomost zewn trzny s u cy do wyko czania powierzchni

ciany i wewn trzny górny pomost roboczy, z którego betonuje si ciany, oraz wewn trzny

pomost dolny, równie do robót wyko czeniowych.

Deskowania lizgowe mog by te unoszone po drabinach metalowych przystawianych

do ciany lub podwieszane do wie y stalowej wznoszonej wewn trz betonowych cian.

Rozwi zania te umo liwiaj oszcz dno stali, poniewa zb dne staj si pr ty kierunkowe,

których nie mo na przewa nie wyj z betonu. .


23

Rys. 26. Deskowanie lizgowe [7, s.216]


Odpowiadaj c na podane pytania, sprawdzisz, czy jeste przygotowany wykonania wicze .

1) Jakie s rodzaje deskowa systemowych? 2) Jakie s rodzaje deskowa przestawnych? 3) Jakie elementy s najwa niejsze w deskowaniu przestawnym? 4) Czym charakteryzuj si deskowania przesuwne? 5) Jakie elementy s najwa niejsze w deskowaniu lizgowym? 6) Z jakich elementów sk ada si deskowanie s upów o przekroju prostok tnym? 7) Jakie przepisy bhp obowi zuj przy monta u i demonta u deskowa ? 4.2.3. wiczenia

wiczenie 1 Wykonaj monta deskowania stopy fundamentowej prostok tnej z elementów

drobnowymiarowych. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene :




24

3) dobra elementy deskowania,

4) zapozna si z instrukcj monta u deskowania,

5) ustawi tarcze w wyznaczonym miejscu,

6) zmontowa tarcze zgodnie z instrukcj ,

7) sprawdzi sztywno konstrukcji,





– zestaw deskowa systemowych,


– poziomnica,

– apteczka,


wiczenie 2

Wykonaj demonta deskowania stopy fundamentowej prostok tnej z elementów

drobnowymiarowych.





3) okre li kolejno czynno ci podczas demonta u deskowania,

4) rozpi z cza tarcz,

5) zdemontowa tarcze,

6) u o y elementy deskowania w miejscu sk adowania,





– zmontowane deskowanie drobnowymiarowe stopy fundamentowej,

– apteczka,



Czy potrafisz:

Tak Nie

1) zmontowa i zdemontowa deskowanie systemowe stopy

fundamentowej? 2) wspó pracowa z innymi w trakcie wykonywania prac? 3) zachowa ostro no podczas wykonywania monta u i demonta u

deskowa ? 4) stosowa przepisy bhp podczas monta u i demonta u deskowa ?


25

4.3. Rusztowania


Obecnie rusztowania z drewna wykonuje si do rzadko, poniewa wypar y je

rusztowania metalowe. Monta i demonta rusztowa równie metalowych, zalicza si do

robót ciesielskich. Rusztowania s u do prac wyko czeniowych tynkowania, malowania,

spoinowania wewn trz i na zewn trz budynku oraz do wznoszenia budynków metod

tradycyjn . W zwi zku z tym, oprócz podzia u na rusztowania drewniane i stalowe,

rozró niamy jeszcze rusztowania zewn trzne i wewn trzne. Do zewn trznych i drewnianych

zalicza si rusztowania stojakowe i drabinowe (rys.27, 28). Ze wzgl du na pracoch onno

i du e zu ycie drewna rusztowania stojakowe stosowane s rzadko.

Rys. 27. Rusztowanie stojakowe jednorz dowe Rys. 28. Rusztowanie drabinowe a) przekrój, b)widok [2, s. 392] a) widok, b) przekrój [2, s. 402]

Do nadbudowy lub remontów budynków albo gdy nie mo na rusztowania oprze na

gruncie, stosuje si rusztowania na wspornikach wysuni tych z wn trza budynku przez

istniej ce lub wybite do tego celu otwory (rys.29).

Rys. 29. Rusztowanie na wysuwnicach [2, s. 408]


26

Rusztowania stojakowe z rur stalowych, s obecnie najcz ciej spotykanym rodzajem

rusztowa do robót betoniarskich i murarskich (rys.30).

Szkielet konstrukcyjny rusztowania z rur sk ada si z dwóch rz dów stojaków

po czonych pod u nicami, poprzecznicami i krzy ulcami. Poszczególne elementy

konstrukcji czy si cznikami, których kszta t zale y od tego, pod jakim k tem zbiegaj si

czone rury. Mamy wi c czniki wzd u ne, krzy owe, krzy owo - obrotowe i sztywne.

Stojaki rusztowa opiera si na gruncie za po rednictwem podstawek stalowych le cych na

balach podwalinowych z drewna, grubo ci min. 50mm. Podobnie jak rusztowania drewniane

równie i rusztowania z rur mocuje si do ciany link stalow lub drutem wi zanym do haka

lub kotwy wbitej w mur.

Rys. 30.. Rusztowanie z rur stalowych [9, s.225 ]


27

Do komunikacji pionowej s u drabiny stalowe, wykonane z profili stalowych zimno

gi tych, zawieszone gór i oparte do em na poprzecznicach (rys.31).

Rys. 31.. Pion komunikacyjny [7, s.155]

1 – dabina, 2 – rama, 3,4 – p yty pomosty, 5 – por cz poprzeczna

Wszelkie rusztowania stalowe powinny by wyposa one w instalacj odgromow na

naro nikach rusztowa oraz po rednio w odst pach nie wi kszych ni 24,0m. Funkcj

przewodu odgromowego pe ni stojaki, które u góry wyposa a si w piorunochron, a do em

czy z uziemieniem.

W metalowych rusztowaniach ramowych podstawowym elementem s stojaki ramowe.

Wymagania odno nie pod o a i posadowienia s podobne jak do rusztowa z rur stalowych

(rys.32).


28

Rys. 32.. Rusztowanie ramowe [4, s.38]

1 – rama pionowa, 2 – rama pozioma lub element podestu, 3 – usztywnienia krzy owe, 4 – podstawka regulacyjna, 5 – boczne barierki ochronne, 6 – drabinki

Monta takiego rusztowania rozpoczyna si od ustawienia podstawek regulacyjnych,

nast pnie nak ada si ramy pionowe i mocuje krzy ulce (rys.33). Kolejn czynno ci jest

na o enie podestów oraz elementów zabezpieczaj cych takich jak s upki i barierki. Podobnie

montuje si nast pne segmenty a do samej góry. Demonta rusztowania nast puje

w odwrotnej kolejno ci.


29

Rys. 33.. Monta rusztowania ramowego [4, s.39]

Do prac remontowych i konserwatorskich stosowane s rusztowania przejezdne (rys.34).

Najcz ciej ich elementy wykonane s z aluminium i stali ocynkowanej a podesty ze sklejki

wodoodpornej.


30

Rys. 34. Przyk ady rusztowa przejezdnych [7, s.170,171]

Pewn popularno zyska y sobie rusztowania ramowe typu ,,Warszawa”, zwane

rusztowaniami kolumnowymi (rys.35). Sk adaj si one z ram wykonanych z rur stalowych,

które czy si parami tworz c kolumn i usztywniaj c poziomym skratowaniem po jednym

na 5 wysoko ci ram. Rusztowanie takie bardzo atwo i szybko si montuje i demontuje,

poniewa nie ma adnych z czy rubowych, a kolejne ramy wk ada si w uchwyty ram

po o onych ni ej. S u zarówno do robót elewacyjnych, jak i we wn trzach budynków.

Rys. 35. Rusztowanie typu Warszawa [7, s.174]


31

Nieprawid owe lub niedok adne ustawienie rusztowa mo e spowodowa powa ne

zagro enie zdrowia lub ycia ludzi, którzy b d na nich pracowa . Dlatego musz one by

wykonane z odpowiednich materia ów, zgodnie z projektem lub szkicem przygotowanym

przez kierownika robót oraz udost pnione pracownikom, oprócz wykonuj cych rusztowania,

którzy s odpowiednio przeszkoleni, dopiero po odbiorze technicznym. Pracownicy

wykonuj cy i rozbieraj cy rusztowania musz by wyposa eni w he my i pasy ochronne

przymocowane do sta ych cz ci konstrukcji budowli. Do robót tych nie wolno zatrudnia

m odocianych.

W czasie monta u i rozbiórki rusztowa teren robót powinien by ogrodzony lub

zabezpieczony w inny sposób przed dost pem ludzi i przed ruchem pojazdów. Teren pod

rusztowaniem ustawionym wprost na gruncie powinien by wyrównany do poziomu na

szeroko ci 1m poza zewn trzny rz d stojaków. Ponad terenem, na którym ustawia si

rusztowanie, nale y usun napowietrzne przewody elektryczne. Rusztowanie powinno by

oddalone od linii niskiego napi cia o co najmniej 2 m, od linii wysokiego napi cia do 15kV

o 5 m, od linii do 30kV o 10m i od linii powy ej 30kV o 15m.

Nie wolno prowadzi monta u ani rozbiórki rusztowa w czasie z ych warunków

atmosferycznych (mg y, burzy, silnego wiatru, ulewnego deszczu, nie ycy) ani po zmroku.

Niedopuszczalne jest wykonywanie robót ciesielskich, zwi zanych z budow lub

rozbiórk rusztowa , jednocze nie na kilku poziomach w jednym pionie. W czasie

prowadzenia tych robót na wznoszonym (lub rozbieranym) rusztowaniu mog przebywa

tylko pracownicy wykonuj cy te roboty.

Drogi komunikacyjne i przej cia piesze pod rusztowaniami trzeba os oni daszkami

ochronnymi o wysi gu co najmniej 220cm od zewn trznego rz du stojaków.

Na rusztowaniach nale y zawiesi tablic informacyjn , na której znajduj si informacje

o ich no no ci. Zabrania si obci a pomosty rusztowa ponad ich no no . Po pomostach

rusztowa nie wolno biega , gdy wywierany jest wtedy wi kszy nacisk, mog cy

spowodowa za amanie pomostu. Wchodzenie i schodzenie z rusztowa mo e odbywa si

tylko po przeznaczonych do tego celu drabinach. Rusztowanie powinno by sprawdzane

codziennie przez brygadzist brygady pracuj cej na rusztowaniu i co 10 dni przez personel

in ynieryjno - techniczny.


Odpowiadaj c na podane pytania, sprawdzisz, czy jeste przygotowany do wykonania

wicze .

1. Do czego s u rusztowania?

2. Jakie s rodzaje rusztowa ?

3. Jakie elementy sk adaj si na rusztowanie ramowe?

4. Jakie s warunki wykonania rusztowania ramowego?

5. Jakie elementy sk adaj si na rusztowanie typu Warszawa?

6. Jakie s warunki wykonania rusztowania typu Warszawa?

7. Jakie przepisy bhp obowi zuj przy monta u i demonta u rusztowa ?

4.3.3. wiczenia

wiczenie 1

Wykonaj monta jednego segmentu rusztowania ramowego.



32


1) dobra elementy rusztowania,

2) przygotowa miejsce w którym zostanie ustawione rusztowanie,

3) ustawi podstawy,

4) na o y ramy,

5) zainstalowa krzy ulce,

6) na o y podest,

7) za o y elementy zabezpieczaj ce,

8) sprawdzi poziom podestu,

9) sprawdzi stabilno rusztowania,




− elementy rusztowania ramowego,

– przymiar metrowy,

– poziomnica,

− apteczka,

− literatura z rozdzia u 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 2

Wykonaj monta rusztowania typu ,,Warszawa” na wysoko 3,5 m. Rusztowanie ma

s u y do robót elewacyjnych.



1) dobra elementy rusztowania,

2) przygotowa miejsce, w którym zostanie ustawione rusztowanie,

3) ustawi dwa pierwsze segmenty ,

4) sprawdzi stabilno rusztowania,

5) sprawdzi pion rusztowania, 6) kontynuowa monta z jednoczesn kontrol stabilno ci,




− ramy rusztowania typu ,,Warszawa”,

− drabinki, pomosty,

− st enia przek tne,

− podstawki rubowe,

− podk ady drewniane,


– poziomnica,

− apteczka,



33


Czy potrafisz:

Tak Nie

1) scharakteryzowa rusztowania ró nego typu?

2) omówi kolejno czynno ci podczas monta u rusztowa z rur

stalowych? 3) zorganizowa prace monta owe rusztowa wewn trznych? 4) wykona monta rusztowania ramowego? 5) wykona monta rusztowania typu Warszawa? 6) wspó pracowa z innymi w trakcie wykonywania prac?

7) stosowa przepisy bhp podczas monta u i demonta u rusztowa ?


34

4.4. Formy


Jako prefabrykatu zale y w du ej mierze od jako ci formy. Forma powinna zapewnia

w a ciwy kszta t elementu, dok adno wymiarów i g adko powierzchni oraz powinna by

dostatecznie sztywna, aby podczas produkcji elementu i jego przenoszenia wraz z form , nie

nast powa y zbyt du e odkszta cenia. Niezale nie od tego konstrukcja formy powinna by tak

rozwi zana, aby w mo liwie atwy sposób mo na by o j sk ada i rozk ada .

Konstrukcja formy i materia , z jakiego jest ona wykonana, zale od kszta tu, wielko ci

oraz technologii produkcji wykonywanego elementu. Na wybór materia u i konstrukcj formy

wp ywa w sposób zasadniczy wielokrotno u ycia formy. W zak adach, które produkuj

masowo elementy podlegaj ce typizacji, formy powinny by trwa e, przydatne do d ugiego

u ytkowania. Istnieje wiele ró nych rodzajów form. Najprostszym przyk adem jest skrzynia drewniana.

Form b dzie tak e urz dzenie do produkcji prefabrykowanych rur metod od rodkow ,

gdzie obracaj ca si z du szybko ci rura jest rodzajem formy. Jednocze nie form dla

pustaka silikatowego b dzie wg bienie w prasie, za dla betonu komórkowego b dzie forma

o kszta tach prostopad o cianu, która zawiera 2 – 4 m3 betonu komórkowego.

Ze wzgl du na technologi produkcji elementów formy dzieli si na:

− przeno ne stosowane s do wykonywania elementów lekkich, o wymiarach ma ych lub

rednich. Prefabrykaty po zaformowaniu przenosi si razem z form na miejsce

dojrzewania. Formy te wykonuje si z drewna lub metalu.

− sta e, w których ca o procesu produkcyjnego przebiega na jednym stanowisku, s u do

produkcji elementów ci kich o du ych wymiarach.

− do produkcji ta mowej stosuje si w zak adach prefabrykacji w razie masowego wyrobu

elementów, o wysokim stopniu zmechanizowania.

Ze wzgl du na konstrukcj oraz technologi produkcji formy dzielimy na: poziome,

pionowe i uchylne. Ze wzgl du za na liczb elementów wykonywanych w jednym cyklu

produkcyjnym na formy pojedyncze i bateryjne. Ponadto rozró niamy formy: z w asnym

podk adem i bez podk adu, z bokami otwieranymi i z bokami odejmowanymi.

Ze wzgl du na materia , z jakiego wykonuje si formy, rozró niamy formy drewniane,

metalowe, elbetowe i z tworzyw sztucznych.

Formy drewniane wyrabia si z drewna mi kkiego dla niewielkiej liczby wyrobów lub

z drewna twardego do produkcji wi kszych serii. Form drewnian mo na wykorzysta do

produkcji 50 – 200 sztuk. W celu przed u enia okresu u ytkowania formy obija si j blach

lub wzmacnia p askownikami albo kszta townikami stalowymi. Form drewnian obit

blach mo na zastosowa do produkcji 100 – 500 sztuk. Elementy form drewnianych czy

si na ruby lub zamki metalowe. W razie produkcji niewielkiej liczby mniejszych

elementów, maj cych du e dopuszczalne tolerancje wymiarów, formy mo na zamyka za

pomoc klinów drewnianych. Formy drewniane nie mog by stosowane do produkcji

elementów, których dojrzewanie przy piesza si przez nagrzewanie, gdy powoduje to

paczenie si formy.

Powierzchnie wewn trzne form drewnianych powinny by wyg adzone lub obite blach ,

zapobiega to przywieraniu mieszanki betonowej do formy. W tym celu mo na te stosowa

powlekanie powierzchni wewn trznych formy odpowiednimi rodkami chemicznymi.

Formy przeno ne s stosunkowo lekkie, mo na je przenosi na wybrane stanowiska

wytwarzania prefabrykatów; s u do niewielkich cykli produkcyjnych (rys.36).


35

Rys. 36. Forma drewniana do produkcji stopni schodowych [6, s.150]

Drewniana forma do produkcji stopni schodowych sk ada si z podk adu oraz

odpowiednio uformowanych boków spinanych klamr . Po uformowaniu elementu na stole

wibracyjnym ca o przenosi si r cznie lub za pomoc d wigu na miejsce dojrzewania;

nast pnie zdejmuje si ramki boczne w celu wykonania nast pnego elementu stopnia

schodowego (rys.37). Do produkcji p yt chodnikowych, stosuje si równie formy drewniane

odwracalne, ale wspó cze nie maj one znikome zastosowanie.

Formy sta e s przeznaczone do wielokrotnego u ycia i w zwi zku z tym wzmacnia si je blachami lub kszta tkami stalowymi.

Rys. 37. Przekrój formy drewnianej do s upów o wietleniowych [6, s.151]

1 – p askownik, 2 – stopki, 3 – klamra, 4 – zawiasy, 5 – klucze dociskowe, 6 – wk adki, 7 – ruby

Boki formy wykonuje si zazwyczaj jako jednolite. Jedynie s upy o d ugo ci ponad 10m

maj formy sk adane z dwóch lub kilku cz ci czonych na szczelny zak ad. Konstrukcja

takiej formy powinna zapewni dok adne kszta ty s upa, proste kraw dzie, jednakowe

wymiary szeroko ci cianek z zachowaniem w a ciwej dla danego typu zbie no ci cianek,

ca kowit szczelno zamkni cia oraz sztywno wymagan do wibrowania.

Formy bateryjne stosuje si przede wszystkim do elementów wyd u onych, o niewielkiej

masie jak: belki o kszta cie prostok tnym, belki nadpro owe (rys.38, 39). Do usztywnienia

form wiotkich wieloelementowych stosuje si specjalne chom ta, nak adane na pod u ne

cianki boczne nie rzadziej ni 1,5m.

Rys. 38. Bateryjna forma drewniana do produkcji jednoczesnej czterech belek [6, s.152]

1 – bok formy, 2 – przegrody, 3 – podk adka, 4 – zastawki czo owe, 5 – ruby stalowe, 6 – sworznie klinuj ce, 7 – zawiasy, 8 – uchwyty do podnoszenia formy


36

Rys. 39. Forma drewniana do produkcji stropowych belek dwuotworowych z chom tem [6, s.152]

1 – uchwyt, 2 – p askownik, 3 – wyci cie na sworze

Formy metalowe wyrabiane s z blachy stalowej i kszta towników, mog by równie

odlewane z eliwa lub stali (rys.40). Formy metalowe stosuje si wy cznie do produkcji

masowej oraz gdy wymagana jest du a dok adno wymiarów elementów prefabrykowanych.

Rys. 40. Forma metalowa do produkcji trylinka drogowego [6, s.154]

Podobnie jak formy drewniane, formy metalowe mog by przeno ne i sta e, poziome

i pionowe, pojedyncze i bateryjne. Formy metalowe maj powszechniejsze zastosowanie

w porównaniu z formami drewnianymi. Formy metalowe pozwalaj zachowa ma e

tolerancje wymiarów produkowanych elementów.

Formy sk adaj si z rdzenia oraz oddzielnego p aszcza zewn trznego z blachy

usztywnionej na obwodzie k townikami lub ceownikami( rys.41). Cz ci p aszcza

zewn trznego czone s na sworznie za pomoc rub z nakr tkami motylkowymi. Podobn

konstrukcj maj formy do produkcji rur betonowych i kr gów. Formy bateryjne stosuje si

do produkcji elementów wielkowymiarowych.


37

Rys. 41. Forma bateryjna do belek nadpro owych [6, s.157]

1 – metalowe boki typu L – owego, 2 – drewniany podk ad, 3 – przek adka, 4 – klamra spinaj ca

Ze wzgl du na konstrukcje cianek rozdzielczych rozró niamy formy:

− ze stalowymi ciankami rozdzielczymi grzejnymi,

− ze stalowymi ciankami bez nagrzewu,

− formy po rednie mi dzy wy ej podanymi rodzajami, sk adaj ce si na przemian ze cianek bez nagrzewu i cianek grzejnych.

Praca form bateryjnych odbywa si w cyklach na które sk adaj si ni ej podane

operacje:

− czyszczenie i smarowanie formy,

− zbrojenie poszczególnych kaset,

− spi cie kaset w jedn ca o konstrukcyjn ,

− nape nienie mieszank betonow i równoczesne wibrowanie,

− doprowadzenie czynnika grzejnego do cian rozdzielczych kaset w celu podwy szenia

temperatury masy w formie b d kasetach i skrócenie czasu dojrzewania betonu,

− odsuwanie poszczególnych cian rozdzielczych, otwieranie form i wyjmowanie

elementów. Formy betonowe wykonuje si ró nymi sposobami. Pierwszy sposób polega na odlaniu

w formie wzorcowej, drugi na odci ni ciu w betonie modelu elementu, trzeci na obci gni ciu wzornikiem. Formy betonowe sk adaj si z rdzenia betonowego oraz cianek bocznych, drewnianych lub metalowych, odchylanych na boki. Formy betonowe stosuje si przewa nie do wyrobu ci kich p yt dachowych, stropowych, s upów, elementów ramp itp.

Forma z tworzyw sztucznych mo e s u y w pewnych wypadkach jako kontener elementu elbetowego wykonanego w niej, a nast pnie razem z ni mo e by wmontowana w konstrukcj . Ze wzgl du na technologi produkcji elementów formy dzielimy na przeno ne, sta e i formy do produkcji ta mowej.

Decyduj cy wp yw na dok adno produkcji elementów prefabrykowanych maj nast puj ce czynniki: − konstrukcja form, − rodzaj z czy w formie i ich umiejscowienie, − sztywno ca ej formy i jej elementów, − materia formy, − technologia zag szczania i obróbki cieplnej betonu.

Formy do produkcji elementów prefabrykowanych powinny umo liwi : − atwe bez uszkodzenia odspajanie elementów prefabrykowanych, − niezawodne mocowanie ruchomych detali i rdzeni w po o eniu zgodnym z projektem

w granicach tolerancji ustanowionych przez normy przedmiotowe dla danego elementu prefabrykowanego,

− bezpieczne otwieranie boków i oparcie ich na co najmniej dwóch oporach ograniczaj cych wielko odchylenia,

− spi cie boków wykluczaj ce samoczynne otwieranie.


38

Formy rozbieralne w stosunku do form sta ych odznaczaj si mniejszym kosztem

wykonania; maj jednak krótszy okres eksploatacji, a formowane w nich elementy mniejsz

dok adno wymiarów. Dlatego wi c zaleca si stosowanie form sta ych w produkcji

elementów o wymaganej du ej dok adno ci wykonania w d ugich seriach.

Rodzaje z czy w formie s istotnym czynnikiem wp ywaj cym na dok adno produkcji.

Z cza ze wzgl du na ich sta y monta i demonta s najbardziej nara one na uszkodzenia

i odkszta cenia, dlatego obok prostej konstrukcji musz gwarantowa dok adny styk

czonych elementów formy, bez luzów i przesuni , jak równie zapewni

nieodkszta calno ca ej formy. Z cza powinny by tak e atwe do czyszczenia

i konserwacji. Z tych przyczyn po czenia rubowe nie s zalecane do stosowania w formach.

Bardziej w a ciwe ze wzgl du na atwo monta u i demonta u oraz prostot obs ugi

i czyszczenia po cze s z cza klinowe. Stosowanie po czenia zawiasowego boków formy

z podk adem usztywniaj ca form i wp ywaj korzystnie na dok adno produkcji, pod

warunkiem jednak w a ciwego obchodzenia si z form i zastosowania zawiasów

zapewniaj cych zachowanie sta o ci wymiarów form.

Po czenia samozaciskowe s jednymi z lepszych z dotychczas stosowanych; daj

sztywne nieodkszta calne po czenia, zapewniaj ce w warunkach w a ciwej eksploatacji

i konserwacji, sta o wymiarów formy w miejscu z cza.

Podstawowym czynnikiem decyduj cym o jako ci i dok adno ci produkcji jest sztywno

form i jej poszczególnych elementów. Znaczny wp yw na dok adno form ma rodzaj

zastosowanego materia u. Zale nie od stopnia danej dok adno ci stosuje si drewno, stal,

beton lub czy te materia y. Do form sta ych maj cych najmniejsze odchylenia stosuje si

stal, eliwo, beton lub elbet, a niekiedy drewno, przewa nie obite blach . Do najmniej

dok adnych nale formy drewniane stosowane obecnie tylko w produkcji bardzo krótkich

serii.

W celu zwi kszenia dok adno ci tych form stosuje si obijanie ich boków i usztywnianie

za pomoc kszta towników stalowych. Drewno nale y impregnowa , aby uodporni je na

dzia anie wilgoci.

No no i sztywno form powinna by tak zaprojektowana, aby zapewnia y one

tolerancj odkszta ce podczas uk adania, wibrowania i przenoszenia betonu wraz z form .


Odpowiadaj c na podane pytania, sprawdzisz, czy jeste przygotowany wykonania

wicze .

1. Do czego s u formy w robotach betoniarskich?

2. Jakie rozró niamy formy zale nie od materia u z którego s wykonane?

3. Jakie elementy sk adaj si na prost form drewnian do wykonania prostok tnej p yty

chodnikowej?

4. Jakie rozró niamy formy ze wzgl du na technologie produkcji?

5. Jak wykonuje si proste formy drewniane do produkcji p yt chodnikowych?

6. Jak nale y przygotowa form metalow do produkcji prefabrykatów?

7. Jakie czynniki wp ywaj na dok adno wykonania elementów w formie?

4.4.3. wiczenia

wiczenie 1

Wykonaj form drewnian p yty chodnikowej prostok tnej o wysoko ci 7cm, szeroko ci

25cm i d ugo ci 50cm.


39





3) rozrysowa elementy formy na podstawie podanych wymiarów,

4) wykona tarcze,

5) zamontowa form w postaci skrzyni,





– deski, kraw dziaki, gwo dzie,



– poziomnica,

– apteczka,


wiczenie 2

Wykonaj monta formy metalowej i przygotuj j do wykonania betonowego trylinka

drogowego.




2) dobra odpowiednie narz dzia,

3) zapozna si z instrukcj monta u,

4) wykona monta formy,

5) zaprezentowa wykonane wiczenie, 6) dokona oceny poprawno ci wykonania wiczenia.


− elementy formy metalowej,


– m otek,

− apteczka,



40


Czy potrafisz:

Tak Nie

1) scharakteryzowa formy do produkcji prefabrykatów?

2) zachowa ostro no podczas wykonywania form drewnianych? 3) zorganizowa stanowisko do wykonania formy drewnianej? 4) wykona prost form drewnian do wykonania prostok tnej p yty

chodnikowej? 5) przygotowa form metalow do robót betoniarskich? 6) wykona monta prostej formy metalowej?

7) wspó pracowa z innymi w trakcie wykonywania prac? 8) stosowa przepisy bhp podczas monta u i demonta u form metalowych?


41

5. SPRAWDZIAN OSI GNI

INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uwa nie instrukcj . 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart odpowiedzi. 3. Zapoznaj si z zestawem zada testowych. 4. Test zawiera 20 zada dotycz cych wykonywania deskowa i form.

Zarówno w cz ci podstawowej jak i ponadpodstawowej znajduj si zadania wielokrotnego wyboru (jedna odpowied jest prawid owa).

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na za czonej karcie odpowiedzi, prawid ow odpowied zaznacz X (w przypadku pomy ki nale y b dn odpowied zaznaczy kó kiem, a nast pnie ponownie zakre li odpowied prawid ow ).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy b dziesz mia satysfakcj z wykonanego zadania. 7. Kiedy udzielenie odpowiedzi b dzie Ci sprawia o trudno , wtedy od ó jego

rozwi zanie na pó niej i wró do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 8. Na rozwi zanie testu masz 45 min.

Powodzenia

ZESTAW ZADA TESTOWYCH

1. Deskowanie jest to:

a) tymczasowa konstrukcja s u ca do nadania wymaganego kszta tu mieszance

betonowej, podtrzymania zbrojenia w czasie betonowania i utrzymania konstrukcji

w niezmienionej postaci w pierwszej fazie betonowania.

b) sta a konstrukcja s u ca do nadania wymaganego kszta tu mieszance betonowej

i podtrzymania zbrojenia w czasie betonowania.

c) sta a konstrukcja s u ca do nadania wymaganego kszta tu mieszance betonowej oraz

podtrzymania jej przy betonowaniu.

d) tymczasowa konstrukcja s u ca do nadania wymaganego kszta tu mieszance

betonowej, podtrzymania zbrojenia w czasie betonowania i utrzymania konstrukcji

w niezmienionej postaci do czasu uzyskania przez beton niezb dnej wytrzyma o ci

2. Deskowanie awy fundamentowej mo na wykona z pojedynczej deski je eli wysoko awy nie przekracza:

a) 30cm.

b) 15cm.

c) 40cm.

d) 50cm.

3. Deskowanie stopy fundamentowej trapezowej sk ada si z:

a) skrzyni dolnej trapezowej oraz górnej z o onej z dwóch tarcz prostok tnych.

b) skrzyni dolnej oraz górnej z o onej z dwóch tarcz prostok tnych i dwóch

trapezowych.

c) skrzyni dolnej oraz górnej z o onej z czterech tarcz prostok tnych.

d) skrzyni dolnej trapezowej oraz górnej z o onej z dwóch tarcz trapezowych.

4. W deskowaniu cian o du ej krzywi nie:

a) poziome deski wygina si na s upach.

b) deski przybija si pionowo do kr yn poziomych.

c) deski przybija si poziomo do kr yn pionowych.

d) poziome deski wygina si na s upach.


42

5. Jarzmo jest elementem deskowania:

a) belki.

b) p yty.

c) s upa.

d) schodów.

6. Tradycyjne deskowanie s upa o przekroju okr g ym zast puje si deskowaniem z :

a) dwuteowników.

b) rur stalowych.

c) blach.

d) okr glaków.

7. Tarcze deskowania podpiera si s upkami, je eli szeroko otworu w wietle cian

przekracza:

a) 2,0m.

b) 2,5m.

c) 1,5m.

d) 3,0m.

8. Deskowanie stropu podwiesza si do belek w przypadku:

a) stropu na belkach drewnianych.

b) stropu na belkach elbetowych.

c) stropu p ytowego.

d) stropu na belkach stalowych.

9. Deskowania przestawne drobnowymiarowe s u do wykonania:

a) fragmentów lub ca o ci cian o wysoko ci dwóch kondygnacji.

b) fragmentów lub ca o ci stropów.

c) fragmentów lub ca o ci s upów o wysoko ci jednej kondygnacji.

d) fragmentów lub ca o ci cian o wysoko ci jednej kondygnacji.

10. Przy zastosowaniu deskowa tunelowych betonuje si jednocze nie: a) ciany i strop kondygnacji.

b) ciany i s upy kondygnacji.

c) strop i s upy kondygnacji.

d) awy fundamentowe.

11. Deskowanie lizgowe stosuje si do wykonania:

a) wysokich cian o jednakowej grubo ci.

b) wysokich cian o ró nej grubo ci.

c) wysokich cian o bardzo zró nicowanej grubo ci.

d) niskich cian o ma ej grubo ci.

12. Na rysunku przedstawiona jest forma:

a) drewniana do produkcji stopni schodowych.

b) metalowa do produkcji stopni schodowych.

c) drewniana do produkcji belek nadpro owych.

d) metalowa do produkcji belek nadpro owych.


43

13. Formy bateryjne stosuje si przede wszystkim do produkcji elementów :

a) masywnych o kszta cie okr g ym.

b) wyd u onych, o znacznej masie.

c) wyd u onych, o niewielkiej masie.

d) masywnych o kszta cie walca.

14. Ze wzgl du na konstrukcj formy dzielimy na:

a) poziome, drewniane i betonowe.

b) poziome, pionowe i uchylne.

c) metalowe, drewniane i betonowe.

d) bateryjne, metalowe i drewniane.

15. Rusztowania stojakowe mo na stosowa do wysoko ci:

a) 20m.

b) 30m.

c) 40m.

d) 25m.

16. Monta rusztowania ramowego rozpoczyna si od:

a) ustawienia ram pionowych.

b) ustawienia podstawek regulacyjnych.

c) ustawienia podestów.

d) zamontowania s upków i barierek.

17. Na rysunku przedstawione jest rusztowanie:

a) lizgowe.

b) stolikowe.

c) przejezdne.

d) koz owe.

18. Ze wzgl du na technologi produkcji formy dzielimy na:

a) przeno ne, sta e i do produkcji ta mowej.

b) poziome, przeno ne i do produkcji ta mowej.


44

c) metalowe, drewniane i do produkcji sta ej.

d) bateryjne, metalowe i do produkcji sta ej.

19. Je eli jest wymagana du a dok adno wykonania elementu to stosuje si formy:

a) drewniane.

b) betonowe.

c) stalowe.

d) drewniane obite blach .

20. Aby zwi kszy dok adno form drewnianych:

a) obija si je blach .

b) pokrywa warstw zaprawy.

c) maluje farb olejn .

d) obija sklejk .


45

KARTA ODPOWIEDZI

Imi i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie deskowa i form

Zakre l poprawn odpowied .

Nr

zadania Odpowied Punkty

1. a b c d

2. a b c d

3. a b c d

4. a b c d

5. a b c d

6. a b c d

7. a b c d

8. a b c d

9. a b c d

10. a b c d

11. a b c d

12. a b c d

13. a b c d

14. a b c d

15. a b c d

16. a b c d

17. a b c d

18. a b c d

19. a b c d

20. a b c d

Razem:


46

6. LITERATURA

1. Abramowicz J M.: Roboty betoniarskie – poradnik. Arkady, Warszawa1982

2. Abramowicz J M.: Roboty betoniarskie na placu budowy – poradnik. Arkady,

Warszawa1992

3. Adamiec B, Adamiec B.: Technologia- Roboty betoniarskie i zbrojarskie. WSiP,

Warszawa 1996

4. Kettler.K. Murarstwo cz.1 REA, Warszawa 2002

5. Lenkiewicz W., Zdziarska-Wis I. Technologia - Ciesielstwo WSiP, Warszawa 1998

6. Paprocki A., Szewczyk S.: Prefabrykacja budowlana cz. I WSiP, Warszawa 1976

7. Nowy poradnik majstra budowlanego-praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2004

8. S owi ski Z.: Technologia budownictwa 2 WSiP, Warszawa 1996

9. Tauszy ski K.: Budownictwo z technologi . cz. I. WSiP, Warszawa 1997

10. Wasilewski Z.: Bhp na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989

wykonywanie deskowa i form 712[01].z2 › wp-content › uploads › 2020 › ... · poradnik...

Documents