Índice

Deliberacións

Mon Búa Soneira Terra, Territorio e Croma. Dende un apunte deleuziano (8) ...............

Sergio Cernadas LeisGemeinschaft (9) .............................................................................................

Senén Ínsua Redonda Poder, Ciencia, Foucault e outros contos... (10) .....................................

Mon Búa Soneira O Croma (11) ...................................................................................................

Fotografía

Santiago Caneda Lata ....................................................................................................................

Carlota González Diesel, Benzin / Infinito / Zombies ........................................................

Arte

Borja Santiago Arnoso El Realismo Socialista: la pintura al servicio de la política ...............

Sergio Cernadas LeisWassily Kandisnsky: a arte como expresión do mundo interior .......

Grafías Errantes

Man_Hauser O in-org@nico ...................................................................................................

Javier Turnes O arsenal dos instantes eternos ................................................................

Ignacio Castro Las estaciones del templo ............................................................................

Zoé_s

Raquel García Canosa Miñato Real (descrición e debuxo) .............................................................

Literatura

Ramón Gil SánchezVigilantes ..........................................................................................................

2-11

Presentación

Universidade Cromáticadas Virtudes

Nesta segunda edición, “Thaumazein” bota unha

ollada cara o interior, cara lugares máis cercanos e

obsesións máis cotiás.

Na selección de textos que presentamos, poderase

observar unha multiplicidade de temáticas atravesadas por

un nexo común: o desexo de atoparnos a nós mesmos. O

desexo de atopar ese lugar ou contexto dende o que tal

inclinación brota. A través da escritura. Do tanteo constante.

Nese tanteo, contamos tamén coa compaña dalgún

texto elaborado por amigos e cómplices que camiñan canda

nós, e comparten as súas obsesións con este pequeno grupo

de viaxeiros.

Non podemos esquecer que isto non é máis que o

principio, a segunda etapa deste noso camiño. E que, como

todo camiñar, supón os seus tropezos, as súas caídas e, por

que non, tamén os seus tramos nos que os nosos pasos

afanse ao ritmo da pesquisa e fan firme nese chan que

tremía.

12-13

14-19

20-23

24

24-25

26-31

32-33

34-41

42-43

44-50

51

52-56

Índice

Deliberacións

Mon Búa Soneira Terra, Territorio e Croma. Dende un apunte deleuziano (8) ...............

Sergio Cernadas LeisGemeinschaft (9) .............................................................................................

Senén Ínsua Redonda Poder, Ciencia, Foucault e outros contos... (10) .....................................

Mon Búa Soneira O Croma (11) ...................................................................................................

Fotografía

Santiago Caneda Lata ....................................................................................................................

Carlota González Diesel, Benzin / Infinito / Zombies ........................................................

Arte

Borja Santiago Arnoso El Realismo Socialista: la pintura al servicio de la política ...............

Sergio Cernadas LeisWassily Kandisnsky: a arte como expresión do mundo interior .......

Grafías Errantes

Man_Hauser O in-org@nico ...................................................................................................

Javier Turnes O arsenal dos instantes eternos ................................................................

Ignacio Castro Las estaciones del templo ............................................................................

Zoé_s

Raquel García Canosa Miñato Real (descrición e debuxo) .............................................................

Literatura

Ramón Gil SánchezVigilantes ..........................................................................................................

2-11

Presentación

Universidade Cromáticadas Virtudes

Nesta segunda edición, “Thaumazein” bota unha

ollada cara o interior, cara lugares máis cercanos e

obsesións máis cotiás.

Na selección de textos que presentamos, poderase

observar unha multiplicidade de temáticas atravesadas por

un nexo común: o desexo de atoparnos a nós mesmos. O

desexo de atopar ese lugar ou contexto dende o que tal

inclinación brota. A través da escritura. Do tanteo constante.

Nese tanteo, contamos tamén coa compaña dalgún

texto elaborado por amigos e cómplices que camiñan canda

nós, e comparten as súas obsesións con este pequeno grupo

de viaxeiros.

Non podemos esquecer que isto non é máis que o

principio, a segunda etapa deste noso camiño. E que, como

todo camiñar, supón os seus tropezos, as súas caídas e, por

que non, tamén os seus tramos nos que os nosos pasos

afanse ao ritmo da pesquisa e fan firme nese chan que

tremía.

12-13

14-19

20-23

24

24-25

26-31

32-33

34-41

42-43

44-50

51

52-56

O suxeito e o obxecto dan seus familiares elementais para

unha mala aproximación do desterritorializar o territorio (do

pensamento. Pensar non é un territorio a terra). Os movementos de

regato ou fío que está separado desterritorialización non son sepa-

entre un suxeito e un obxecto, rábeis dos territorios que ábrense

a maneira na que hai unha sobre outro lado alleo, e os procesos

relación entre un Un e Outro, de reterritorialización non son

non se trata de un Un que separábeis da terra que volve a

poderíamos chamar activo –no proporcionar territorios.

sentido de que é axente; e -A desterritorialización, estase

Outro que pasivamente é o decindo que non se pode entender

paciente, nin unha revolución separadamente dos territorios, non

de Un ao redor do Outro. Non das terras, que o que crean é

hai esa separación.aperturas sobre outro lado distinto

Pensar faise máis ben coa ao do territorio, por iso que é alleo.

forma relacionada do espazo, -Os procesos de reterritoria-

entre as súas compoñencias, lización, por outra banda –poderíase

nas cales si se pode tensar ou dicir, non se entenden separados da

destensar fíos de elementali-terra que volve a proporcionar

dade. Polo tanto, pensar dase territorios.

na relación entre territorio e

terra, non entre suxeito obxecto. Repito isto para clarexar a doble Sen separación, senón unión. A concepción de terra e territorio, terra non é nada que a miúdo debido a que o primeiro termo se poida entender exenta de reterritorialízase para dar lugar ao todos os demáis, non pode segundo; tal como se di: a terra entenderse como elemento inde- reterritorialízase para proporcio-pendente. Pois aúna todos os narnos un territorio. E o territorio seus elementos irmáns nun desterritorialízase para dar lugar ao mesmo vínculo, utilizando aos alleo como apertura –dun espazo de

terra, de aí o paso do territorio luto cando a terra penetra nun mero

a terra. Hai unha relación plano de inmanencia dun pensamen-

tensada entre terra e territorio, to. Un plano de inmanencia non é

a terra vai de re-territorializar un concepto, nin o concepto de

cara un territorio, e este último tódolos conceptos, non é un concep-

de des-territorializar cara un to pensable nin pensado, senón a

abrirse sobre outro lado alleo imaxe dun pensamento. “A imaxe

(terra). que se da a si mesmo do que

significa pensar, facer uso do pensa-Trátase de dúas compoñen-

mento, orientarse no pensamento”. cias, o territorio e a terra, con

“Non é un método”. É idóneo, e zonas de indiscernibilidade, a

crucial non confundir o plano de desterritorialización (do territorio

inmanencia e os conceptos que o a terra) e a reterritorialización

ocupan. “O plano non ten máis (da terra ao territorio).

rexións que as tribus que o habitan

en pobos e que se desprazan en él”. Antes podía entenderse alleo “Garantiza o contacto entre concep-como outro lado, ou trascen-tos”. Así, o máis importante do dencia; isto é un matiz porque asunto é o papel do pensar neste ese distinto lugar de apertura é termo de inmanencia. Pensar a mesma terra –espazo alleo, consiste en tender un plano de debido a que non esta territo-inmanencia que absorba a terra (ou rializado. Polo tanto des-(do máis ben a “adsorba”). A desterri-territorio a terra)-re-(da terra ao torialización consiste en deixar que a territorio) territorializar. Sabendo terra penetre no plano de inmanen-que estos procesos son dúas cia dun pensamento, como decíamos zonas de indescernibilidade, non ao principio do párrafo. A terra-son separadas, non son discer-p e n e t r a - u n m e r o p l a n o d e níbeis, van tensadas unha da inmanencia- dun pensamento, o outra.pensamento déixase no plano de

O desterritorializar é abso- inmanencia ser penetrado pola terra,

1 O texto que se vai presentar agora, ven dado dunha lectura ao Que é a filosofía? de Guilles Deleuze e Félix Guattari; todas as citas que aparecen entre comiñas veñen do que compoñe a primeira parte da obra: I. Filosofía, e sobre todo facendo incapé nos puntos: 1. ¿Que é un concepto?, 2. O plano de inmanencia, 4. Xeofilosofía.

Terra, Territorio e Croma.Dende un apunte deleuziano

1<<Deliberación oitava >>

- 2 - - 3 -

O suxeito e o obxecto dan seus familiares elementais para

unha mala aproximación do desterritorializar o territorio (do

pensamento. Pensar non é un territorio a terra). Os movementos de

regato ou fío que está separado desterritorialización non son sepa-

entre un suxeito e un obxecto, rábeis dos territorios que ábrense

a maneira na que hai unha sobre outro lado alleo, e os procesos

relación entre un Un e Outro, de reterritorialización non son

non se trata de un Un que separábeis da terra que volve a

poderíamos chamar activo –no proporcionar territorios.

sentido de que é axente; e -A desterritorialización, estase

Outro que pasivamente é o decindo que non se pode entender

paciente, nin unha revolución separadamente dos territorios, non

de Un ao redor do Outro. Non das terras, que o que crean é

hai esa separación.aperturas sobre outro lado distinto

Pensar faise máis ben coa ao do territorio, por iso que é alleo.

forma relacionada do espazo, -Os procesos de reterritoria-

entre as súas compoñencias, lización, por outra banda –poderíase

nas cales si se pode tensar ou dicir, non se entenden separados da

destensar fíos de elementali-terra que volve a proporcionar

dade. Polo tanto, pensar dase territorios.

na relación entre territorio e

terra, non entre suxeito obxecto. Repito isto para clarexar a doble Sen separación, senón unión. A concepción de terra e territorio, terra non é nada que a miúdo debido a que o primeiro termo se poida entender exenta de reterritorialízase para dar lugar ao todos os demáis, non pode segundo; tal como se di: a terra entenderse como elemento inde- reterritorialízase para proporcio-pendente. Pois aúna todos os narnos un territorio. E o territorio seus elementos irmáns nun desterritorialízase para dar lugar ao mesmo vínculo, utilizando aos alleo como apertura –dun espazo de

terra, de aí o paso do territorio luto cando a terra penetra nun mero

a terra. Hai unha relación plano de inmanencia dun pensamen-

tensada entre terra e territorio, to. Un plano de inmanencia non é

a terra vai de re-territorializar un concepto, nin o concepto de

cara un territorio, e este último tódolos conceptos, non é un concep-

de des-territorializar cara un to pensable nin pensado, senón a

abrirse sobre outro lado alleo imaxe dun pensamento. “A imaxe

(terra). que se da a si mesmo do que

significa pensar, facer uso do pensa-Trátase de dúas compoñen-

mento, orientarse no pensamento”. cias, o territorio e a terra, con

“Non é un método”. É idóneo, e zonas de indiscernibilidade, a

crucial non confundir o plano de desterritorialización (do territorio

inmanencia e os conceptos que o a terra) e a reterritorialización

ocupan. “O plano non ten máis (da terra ao territorio).

rexións que as tribus que o habitan

en pobos e que se desprazan en él”. Antes podía entenderse alleo “Garantiza o contacto entre concep-como outro lado, ou trascen-tos”. Así, o máis importante do dencia; isto é un matiz porque asunto é o papel do pensar neste ese distinto lugar de apertura é termo de inmanencia. Pensar a mesma terra –espazo alleo, consiste en tender un plano de debido a que non esta territo-inmanencia que absorba a terra (ou rializado. Polo tanto des-(do máis ben a “adsorba”). A desterri-territorio a terra)-re-(da terra ao torialización consiste en deixar que a territorio) territorializar. Sabendo terra penetre no plano de inmanen-que estos procesos son dúas cia dun pensamento, como decíamos zonas de indescernibilidade, non ao principio do párrafo. A terra-son separadas, non son discer-p e n e t r a - u n m e r o p l a n o d e níbeis, van tensadas unha da inmanencia- dun pensamento, o outra.pensamento déixase no plano de

O desterritorializar é abso- inmanencia ser penetrado pola terra,

1 O texto que se vai presentar agora, ven dado dunha lectura ao Que é a filosofía? de Guilles Deleuze e Félix Guattari; todas as citas que aparecen entre comiñas veñen do que compoñe a primeira parte da obra: I. Filosofía, e sobre todo facendo incapé nos puntos: 1. ¿Que é un concepto?, 2. O plano de inmanencia, 4. Xeofilosofía.

Terra, Territorio e Croma.Dende un apunte deleuziano

1<<Deliberación oitava >>

- 2 - - 3 -

na desterritorialización –déixase que fragmentario. Polo tanto,

a terra, e abárcase un territorio. decimos que o concepto é absoluto e

A través dun desplazamento relativo á vez. E fragmentario polo

nómade, dun camiñar nun para que está composto por compoñentes,

outro. que son polos que se debe coñecer

máis vehemente, non só totalidade, O movemento abarcouno xa

senón formado. Para entender isto todo, na terra como movemento

debemos saber, que este plano de in f in i t o - “ o pensamento

inmanencia que é cheo polo concep-reivindica <<só>> o movemento

to ten dúas facetas: Como Pensa-que pode ser levado ao infinito”.

mento (concepto) e pola Natureza, Sempre hai un modo no que a

como Nous e Physis, que máis desterritorialización absoluta

adiante retomaremos. “É polo que nun plano de inmanencia asu-

sempre hai moitos movementos me o relevo dunha desterrito-

infinitos, entrelazados e uns dentro rialización relativa nun ámbito

doutros”. Por isto resulta esencial determinado. Pois non é un

non confundir o plano de inmanen-desterr i tor ia l i zar completo

cia cos conceptos que o ocupan, sempre, senón pode ser un

porque nun plano existe unha modo no que a desterritoria-

multiplicidade enrizada de Pensa-lización pode non ser absoluta,

mento (creación do concepto) e e ser relativa: entón non cubre

Natureza (instauración do concepto todo plano de inmanencia senón

no territorio).un ámbito determinado. Relativo

ou absoluto, é unha forma de O concepto exprésase como

separalos, pero un pode estar acontecemento, non na esencia ou

dentro ou ser outro. na cousa; o acontecemento é

acontecer do outro, non expresa O concepto é o que chea o

unha entidade, unha pureza. Os plano de inmanencia. Debemos

compoñentes que o forman non se saber que un concepto sempre

entenden separados de él, este é ten a verdade que corresponde

incorpóreo de compoñentes hertero-en función da súa creación.

xéneos tensados entre eles, no O concepto, relacionado co

concepto. O concepto ten un papel anterior, é absoluto como

de chear o plano de inmanencia; totalidade, pero relativo en tanto

este último esta circunscrito por

ilusións, non abstractas, senón ao concepto”, <<do preconcepto>>, o

espexismos do pensamento. Se que xa había antes da creación

a Filosofía empeza coa creación filosófica, dun pensalo acontece-

de conceptos, o plano de mento histórico do ser, nun plano

inmanencia ten que ser consi- de inmanencia anterior. Isto pódenos

derado prefilosófico. A Filosofía plantexar que a Filosofía non ten

é a vez creación dun concepto e existencia, debido a súa falta de

a vez instauración. O concepto entender a preexistencia, é a súa

é o inicio da Filosofía, pero o tarefa a que propiamente impide o

plano de inmanencia é o seu seu ser concebida. Porque non é só

lugar de instauración, que unha creadora de conceptos, se así

estaba antes da filosofía mesma. fose, ela nunca puido ser creada

Isto de considerar o prefilo- como tal, necesita algo máis –un

sófico, aseméllase a invocación territorio. Decímos con Deleuze,

heideggeriana de <<comprensión entón, algo que nos cabe pensar:

preontolóxica do Ser>>, tal “Tal vez o non filosófico esté máis no

como afirma Deleuze. Nun miolo da filosofía que a propia

plano de inmanencia onde filosofía, e significa que a filosofía

habitan preconceptos (anteriores non pode contentarse con ser

a F i l o s o f í a ) d i a s í : “ E n comprendida únicamente dun modo

Descartes, tratábase dunha filosófico ou conceptual, senón que

comprensión subxetiva e implí- se dirixe tamén aos non filósofos, na

c i ta po lo Eu penso como súa esencia.” A filosofía non se pode

concepto primeiro; en Platón, entender de maneira simple como

era a imaxe virtual dun xa creadora de conceptos senón como

pensado que duplicaba calquer instauradora de planos, tamén. A

concepto actual. Heidegger filosofía non fica cerrada nun crear o

invoca unha <<comprensión concepto e representar un pensa-

preontolóxica do Ser>>, unha mento, soamente, senón en re-

comprensión <<preconceptual>> fundar e coller un territorio para o

que parece efectivamente impli- seu pensamento. Necesita algo non

car a incautac ión dunha filosófico, necesita ao territorio, o

materia do ser relacionada que podería ser “a súa esencia”.

cunha disposición do pensa- E s t e é u n d i c i r q u e a n t e s

mento.” Trátase da posible alertabamos de tomar máis adiante,

capacidade de pensar do “antes é o de que: o plano de inmanencia

- 4 - - 5 -

na desterritorialización –déixase que fragmentario. Polo tanto,

a terra, e abárcase un territorio. decimos que o concepto é absoluto e

A través dun desplazamento relativo á vez. E fragmentario polo

nómade, dun camiñar nun para que está composto por compoñentes,

outro. que son polos que se debe coñecer

máis vehemente, non só totalidade, O movemento abarcouno xa

senón formado. Para entender isto todo, na terra como movemento

debemos saber, que este plano de in f in i t o - “ o pensamento

inmanencia que é cheo polo concep-reivindica <<só>> o movemento

to ten dúas facetas: Como Pensa-que pode ser levado ao infinito”.

mento (concepto) e pola Natureza, Sempre hai un modo no que a

como Nous e Physis, que máis desterritorialización absoluta

adiante retomaremos. “É polo que nun plano de inmanencia asu-

sempre hai moitos movementos me o relevo dunha desterrito-

infinitos, entrelazados e uns dentro rialización relativa nun ámbito

doutros”. Por isto resulta esencial determinado. Pois non é un

non confundir o plano de inmanen-desterr i tor ia l i zar completo

cia cos conceptos que o ocupan, sempre, senón pode ser un

porque nun plano existe unha modo no que a desterritoria-

multiplicidade enrizada de Pensa-lización pode non ser absoluta,

mento (creación do concepto) e e ser relativa: entón non cubre

Natureza (instauración do concepto todo plano de inmanencia senón

no territorio).un ámbito determinado. Relativo

ou absoluto, é unha forma de O concepto exprésase como

separalos, pero un pode estar acontecemento, non na esencia ou

dentro ou ser outro. na cousa; o acontecemento é

acontecer do outro, non expresa O concepto é o que chea o

unha entidade, unha pureza. Os plano de inmanencia. Debemos

compoñentes que o forman non se saber que un concepto sempre

entenden separados de él, este é ten a verdade que corresponde

incorpóreo de compoñentes hertero-en función da súa creación.

xéneos tensados entre eles, no O concepto, relacionado co

concepto. O concepto ten un papel anterior, é absoluto como

de chear o plano de inmanencia; totalidade, pero relativo en tanto

este último esta circunscrito por

ilusións, non abstractas, senón ao concepto”, <<do preconcepto>>, o

espexismos do pensamento. Se que xa había antes da creación

a Filosofía empeza coa creación filosófica, dun pensalo acontece-

de conceptos, o plano de mento histórico do ser, nun plano

inmanencia ten que ser consi- de inmanencia anterior. Isto pódenos

derado prefilosófico. A Filosofía plantexar que a Filosofía non ten

é a vez creación dun concepto e existencia, debido a súa falta de

a vez instauración. O concepto entender a preexistencia, é a súa

é o inicio da Filosofía, pero o tarefa a que propiamente impide o

plano de inmanencia é o seu seu ser concebida. Porque non é só

lugar de instauración, que unha creadora de conceptos, se así

estaba antes da filosofía mesma. fose, ela nunca puido ser creada

Isto de considerar o prefilo- como tal, necesita algo máis –un

sófico, aseméllase a invocación territorio. Decímos con Deleuze,

heideggeriana de <<comprensión entón, algo que nos cabe pensar:

preontolóxica do Ser>>, tal “Tal vez o non filosófico esté máis no

como afirma Deleuze. Nun miolo da filosofía que a propia

plano de inmanencia onde filosofía, e significa que a filosofía

habitan preconceptos (anteriores non pode contentarse con ser

a F i l o s o f í a ) d i a s í : “ E n comprendida únicamente dun modo

Descartes, tratábase dunha filosófico ou conceptual, senón que

comprensión subxetiva e implí- se dirixe tamén aos non filósofos, na

c i ta po lo Eu penso como súa esencia.” A filosofía non se pode

concepto primeiro; en Platón, entender de maneira simple como

era a imaxe virtual dun xa creadora de conceptos senón como

pensado que duplicaba calquer instauradora de planos, tamén. A

concepto actual. Heidegger filosofía non fica cerrada nun crear o

invoca unha <<comprensión concepto e representar un pensa-

preontolóxica do Ser>>, unha mento, soamente, senón en re-

comprensión <<preconceptual>> fundar e coller un territorio para o

que parece efectivamente impli- seu pensamento. Necesita algo non

car a incautac ión dunha filosófico, necesita ao territorio, o

materia do ser relacionada que podería ser “a súa esencia”.

cunha disposición do pensa- E s t e é u n d i c i r q u e a n t e s

mento.” Trátase da posible alertabamos de tomar máis adiante,

capacidade de pensar do “antes é o de que: o plano de inmanencia

- 4 - - 5 -

compónse por dúas facetas, un Obxecto senón ten un territorio.

Pensamento e Natureza. O que Posee unha forma pretérita, presente

a filosofía incumbe neste dicir é e tal vez futura. Reterritorializar, re-

que ademáis de ter unha faceta fundar, ir da terra ao territorio, é

no plano como creadora de unha tarefa da conceptualización

conceptos que o chean (“o filosófica. Aínda que o pensamento,

concepto chea o plano de quede envolto no que se pode

inmanencia” ) – is to é o chamar multiplicidade e movemento

Pensamento; e tamén, ten unha infinito que reside sempre nun plano

faceta de reterritorializar, re- de inmanencia como territorio de

fundar, tomar territorio co seu seu. Neste sentido é onde imos a

propio concepto creado (no que recrear o noso pensamento cromá-

anteriormente, pódese entender, tico, máis adiante. Pero antes,

como un espazo desterrito- introduzámonos nunha lectura

rializado, ou simplemente terra) deleuziana destes “conceptos”

–Natureza. De aí que a filosofía explicados.

será productivamente reterrito-“Nos Estados imper ia is , a

rial izadora, no sentido de desterritorialización é de trascen-

“instaurarse” na terra e conver-dencia: tende a levarse a cabo ao

tila en territorio. alto, verticalmente, seguindo un

Vo l v endo ao de an t es compoñente celeste da terra. O

–uníndoo con isto, a desterrito- territorio convertiuse en terra

rialización absoluta non se deserta, pero un Extranxeiro celeste

realiza sen unha reterritoria- ven a re-fundar o territorio ou a

lización. Non se pode ir do reterritorializar a terra. Na cidade,

territorio a terra, se non se polo contrario, a desterritorialización

efectúa un da terra ao terri- é de inmanencia: libera a un

torio; aínda que non queda moi Autóctono, é dicir a unha potencia

claro cal de ambos vai antes, o da terra que segue un compoñente

principio, a causa, o precon- marítimo que pasa a súa vez por

ceptual, o porqué. A Filosofía debaixo das augas para refundar o

reterritorialízase (da terra ao territorio”.

territorio) no concepto. O As proxeccións da rigurosidade

concepto non é obxecto, senón planaria de Deleuze, arquipiélagas,

que é territorio; é dicir, non ten

dínnos que constan dunha na que asentará un novo

desterrit-rialización (do territorio pensar, como novo territorio. É

á terra) no Estado Imperial e na o Extranxeiro porque ven de

cidade. E unha reterritoria- fóra (da terra) e cun pensa-

lización nos mesmos espazos, m e n t o n o v o , f a i d e l u n

que se dan en mans de: no pensamento propio (territorio),

Estado Imperial un Estranxeiro, instaura o seu pensar nun

na cidade un Autóctono. territorio.

- No Estado Imperial é - Na cidade é de inmanencia,

de trascendencia, poderíase poderíase dicir: porque se da un

dicir: porque se da unha “dentro de” cómo inmanente “en

tendencia ao “xeral”, ao si mesmo”, máis cidade grega e

alto: celeste, intocable como unión de faceres propios,

concepto; cara ao máis alto particularidade conxunta, unha

–onde non estamos, e non cidade que nos é máis cercana,

se sabe se chegamos. O máis preto (como realidade

convertese en terra deserta, física concebida) que o Estado

isto é a desterritoriali- Imperial. Así é, que Deleuze usa

zación. Pero un Estranxeiro a “Atenas autóctona e comer-

ven a reterritorializar (da ciante” como separada dos

terra ao territorio) a terra, Estados Imperiais de Oriente e

re- fundar o terr i tor io , que pode sacárlles proveito sen

encárgase de facer propio s e g u i r o s e u m o d e l o d e

un lugar ocupado, ao xeito Trascendencia. “Atenas autóc-

dun estranxeiro cotiá (que tona e comerciante” súmase

non o é o Estranxeiro, pero nun compoñente novo, de modo

aseméllase en isto), e fai particular de desterritorialización

dela un territorio con seu por inmanencia. A desterrito-

pensamento. Ao estilo do rialización da cidade non é

antes dito, o Extranxeiro unha apertura cara o celeste e

filosofeará no sentido de trascendente como o Estado

que é quen t r a t a o s Imperial, senón inmanente. Pero

compoñentes (do concepto) un Autóctono ven a reterritoria-

de novo para a creación lizar (da terra ao territorio), ven

propia e a territorialidade a re-fundar o territorio, que

- 6 - - 7 -

compónse por dúas facetas, un Obxecto senón ten un territorio.

Pensamento e Natureza. O que Posee unha forma pretérita, presente

a filosofía incumbe neste dicir é e tal vez futura. Reterritorializar, re-

que ademáis de ter unha faceta fundar, ir da terra ao territorio, é

no plano como creadora de unha tarefa da conceptualización

conceptos que o chean (“o filosófica. Aínda que o pensamento,

concepto chea o plano de quede envolto no que se pode

inmanencia” ) – is to é o chamar multiplicidade e movemento

Pensamento; e tamén, ten unha infinito que reside sempre nun plano

faceta de reterritorializar, re- de inmanencia como territorio de

fundar, tomar territorio co seu seu. Neste sentido é onde imos a

propio concepto creado (no que recrear o noso pensamento cromá-

anteriormente, pódese entender, tico, máis adiante. Pero antes,

como un espazo desterrito- introduzámonos nunha lectura

rializado, ou simplemente terra) deleuziana destes “conceptos”

–Natureza. De aí que a filosofía explicados.

será productivamente reterrito-“Nos Estados imper ia is , a

rial izadora, no sentido de desterritorialización é de trascen-

“instaurarse” na terra e conver-dencia: tende a levarse a cabo ao

tila en territorio. alto, verticalmente, seguindo un

Vo l v endo ao de an t es compoñente celeste da terra. O

–uníndoo con isto, a desterrito- territorio convertiuse en terra

rialización absoluta non se deserta, pero un Extranxeiro celeste

realiza sen unha reterritoria- ven a re-fundar o territorio ou a

lización. Non se pode ir do reterritorializar a terra. Na cidade,

territorio a terra, se non se polo contrario, a desterritorialización

efectúa un da terra ao terri- é de inmanencia: libera a un

torio; aínda que non queda moi Autóctono, é dicir a unha potencia

claro cal de ambos vai antes, o da terra que segue un compoñente

principio, a causa, o precon- marítimo que pasa a súa vez por

ceptual, o porqué. A Filosofía debaixo das augas para refundar o

reterritorialízase (da terra ao territorio”.

territorio) no concepto. O As proxeccións da rigurosidade

concepto non é obxecto, senón planaria de Deleuze, arquipiélagas,

que é territorio; é dicir, non ten

dínnos que constan dunha na que asentará un novo

desterrit-rialización (do territorio pensar, como novo territorio. É

á terra) no Estado Imperial e na o Extranxeiro porque ven de

cidade. E unha reterritoria- fóra (da terra) e cun pensa-

lización nos mesmos espazos, m e n t o n o v o , f a i d e l u n

que se dan en mans de: no pensamento propio (territorio),

Estado Imperial un Estranxeiro, instaura o seu pensar nun

na cidade un Autóctono. territorio.

- No Estado Imperial é - Na cidade é de inmanencia,

de trascendencia, poderíase poderíase dicir: porque se da un

dicir: porque se da unha “dentro de” cómo inmanente “en

tendencia ao “xeral”, ao si mesmo”, máis cidade grega e

alto: celeste, intocable como unión de faceres propios,

concepto; cara ao máis alto particularidade conxunta, unha

–onde non estamos, e non cidade que nos é máis cercana,

se sabe se chegamos. O máis preto (como realidade

convertese en terra deserta, física concebida) que o Estado

isto é a desterritoriali- Imperial. Así é, que Deleuze usa

zación. Pero un Estranxeiro a “Atenas autóctona e comer-

ven a reterritorializar (da ciante” como separada dos

terra ao territorio) a terra, Estados Imperiais de Oriente e

re- fundar o terr i tor io , que pode sacárlles proveito sen

encárgase de facer propio s e g u i r o s e u m o d e l o d e

un lugar ocupado, ao xeito Trascendencia. “Atenas autóc-

dun estranxeiro cotiá (que tona e comerciante” súmase

non o é o Estranxeiro, pero nun compoñente novo, de modo

aseméllase en isto), e fai particular de desterritorialización

dela un territorio con seu por inmanencia. A desterrito-

pensamento. Ao estilo do rialización da cidade non é

antes dito, o Extranxeiro unha apertura cara o celeste e

filosofeará no sentido de trascendente como o Estado

que é quen t r a t a o s Imperial, senón inmanente. Pero

compoñentes (do concepto) un Autóctono ven a reterritoria-

de novo para a creación lizar (da terra ao territorio), ven

propia e a territorialidade a re-fundar o territorio, que

- 6 - - 7 -

puido ser froito dunha real e física que vése disposta

terra desterritorializada e él ao desplazamento infinito. Pero

ven a “re-facerse cómo”. Tal no sentido do supremo decimos

como se di na cita: “un dúbidativamente: Pois o lonxe

Autóctono, é dicir, unha -Estado Imperial- metafísica-

potencia da terra que segue ontoloxía-control dudamos moito

un compoñente marítimo de que exista como camiño

que pasa a súa vez por n e s t a p e q u e n a p o r c i ó n

debaixo das augas para territorial, quén sabe? ou, Deus

refundar o territorio” e saberá?

faino esquecéndose, en Unha vez entendidos os concep-

parte, de que fai parte dun tos e seguidos ata esta tensada ex-

Estado, e querendo ser plicación, de compoñentes formantes

“psicosocialmente” produc-para un concepto novo e re-fundador

tivo por si mesmo –co seu cromático, vamos a proceder co

n o v o p e n s a m e n t o r e -mesmo. Pois este apunte deleuziano,

fundador. Cando decimos sírvenos de axuda para situar a

q u e a c i d a d e é d e nosa actividade, e a nosa imaxe da

inmanencia, encontrámonos ex i s t enc i a no s eo da banda

cos tres rasgos gregos: cromática.

Inmanencia, amizade e

opinión. Neste sentido a Saber que o Croma é unha rede nosa comunidade cromática espacial de fluído sorpresivo, actuar síntese máis vinculada con co coñecemento (non só recibir), ao este tipo de cidade, pois a igual que dun artefacto mental súa maneira de actuar e creativo e volitivo faise “de repente”. vivir síntese un pouco De maneira esquecida coma un alonxada do Estado, e susto de iniciación ao facer; o que coma un dicir: -eu nunca se chama “ter unha Idea”, non é vin o Estado sequera, máis que unha necesidade de existe? A nosa actitude é desplazamento polo territorio, o cal artísticamente cidadá e leva unha dinámica como a que m e s m a n o q u e p o d e antes explicábamos. É facelo de coñecer de preto. Vivimos repente, sen máis, instintivamente, c o m u n i t a r i a m e n t e , convertir a activi-dade do pensar gemeinschaft, nunha illa

nun instinto que desemboque anima que comparto do noso irmán

na creación. Xa que instin- comunitario Keko; ademáis este

tivamente, como unha bioloxía pensamento ten unha tendencia cara

ou unha terra incrustada nun o facerse e levarse adiante de

home necesita facer diso un maneira inocente, facer creativo, sen

territorio, unha creación concep- intencións crematísticas nin de

tual que permita un círculo, recibimento- como recuperación da

eido ou comunidade de cores. Vontade de poder nietzscheana da

que nos conta a nosa irmá femenina As cores son o que hai

Vanesa; e todo isto integrado nunha dentro das formas, en tal caso

maneira de facer non xeralizante, sen formas, sen ese límite

nin mecánica, nin con porqué cerrante e determinista, tal

(exemplo: sen ideoloxía), é dicir, como a metafísica; o que nos

unha <<virtude>> que non é dos queda é a cor en si mesma, e

virtuosos senón do ser alleo, do ser non esencia : a cor como

da humildade, do ser da desper-sustrato de terra que unha

tenza, do ser que non é senón comunidade ocupa. A cor, a

acaece e fai: sucedido en boca do xente ocupa un escenario sen

meu irmán e bluseiro compadre determinismo espacial, que

Senén. acábase facendo territorio,

debido a reterritorialización. Antes de iniciar o pensamento do

que sería o Croma, no re-funda-Aínda que non só iso,

mento, e na súa creación concep-tamén é un levarse a cabo nun

tual: ambos en amalgama; quería instante para un novo crear

presentar a Comunidade Cromática surxido do pensamento mutante

–con facer de Universidade -do pobre e transformador, nun territorio

e descoñecido -non académico, e con que se transforma. Este pensa-

Virtudes de índole inxenua-delirante-mento do que falamos tanto,

creante: como presentación, por ten que ver co pensamento da

suposto, do significado e significante Reterritorialización deleuziana,

do Croma, e da súa conceptua-como dicía.

lización –filosófica. Hai unha mella

cromática nunha das súas facetas Pero ademáis, está intima-respecto as que ocupa no plano de mente unido co Thaumazéin inmanencia, na de conceptuar e na aristotélico que é narrado por

- 8 - - 9 -

puido ser froito dunha real e física que vése disposta

terra desterritorializada e él ao desplazamento infinito. Pero

ven a “re-facerse cómo”. Tal no sentido do supremo decimos

como se di na cita: “un dúbidativamente: Pois o lonxe

Autóctono, é dicir, unha -Estado Imperial- metafísica-

potencia da terra que segue ontoloxía-control dudamos moito

un compoñente marítimo de que exista como camiño

que pasa a súa vez por n e s t a p e q u e n a p o r c i ó n

debaixo das augas para territorial, quén sabe? ou, Deus

refundar o territorio” e saberá?

faino esquecéndose, en Unha vez entendidos os concep-

parte, de que fai parte dun tos e seguidos ata esta tensada ex-

Estado, e querendo ser plicación, de compoñentes formantes

“psicosocialmente” produc-para un concepto novo e re-fundador

tivo por si mesmo –co seu cromático, vamos a proceder co

n o v o p e n s a m e n t o r e -mesmo. Pois este apunte deleuziano,

fundador. Cando decimos sírvenos de axuda para situar a

q u e a c i d a d e é d e nosa actividade, e a nosa imaxe da

inmanencia, encontrámonos ex i s t enc i a no s eo da banda

cos tres rasgos gregos: cromática.

Inmanencia, amizade e

opinión. Neste sentido a Saber que o Croma é unha rede nosa comunidade cromática espacial de fluído sorpresivo, actuar síntese máis vinculada con co coñecemento (non só recibir), ao este tipo de cidade, pois a igual que dun artefacto mental súa maneira de actuar e creativo e volitivo faise “de repente”. vivir síntese un pouco De maneira esquecida coma un alonxada do Estado, e susto de iniciación ao facer; o que coma un dicir: -eu nunca se chama “ter unha Idea”, non é vin o Estado sequera, máis que unha necesidade de existe? A nosa actitude é desplazamento polo territorio, o cal artísticamente cidadá e leva unha dinámica como a que m e s m a n o q u e p o d e antes explicábamos. É facelo de coñecer de preto. Vivimos repente, sen máis, instintivamente, c o m u n i t a r i a m e n t e , convertir a activi-dade do pensar gemeinschaft, nunha illa

nun instinto que desemboque anima que comparto do noso irmán

na creación. Xa que instin- comunitario Keko; ademáis este

tivamente, como unha bioloxía pensamento ten unha tendencia cara

ou unha terra incrustada nun o facerse e levarse adiante de

home necesita facer diso un maneira inocente, facer creativo, sen

territorio, unha creación concep- intencións crematísticas nin de

tual que permita un círculo, recibimento- como recuperación da

eido ou comunidade de cores. Vontade de poder nietzscheana da

que nos conta a nosa irmá femenina As cores son o que hai

Vanesa; e todo isto integrado nunha dentro das formas, en tal caso

maneira de facer non xeralizante, sen formas, sen ese límite

nin mecánica, nin con porqué cerrante e determinista, tal

(exemplo: sen ideoloxía), é dicir, como a metafísica; o que nos

unha <<virtude>> que non é dos queda é a cor en si mesma, e

virtuosos senón do ser alleo, do ser non esencia : a cor como

da humildade, do ser da desper-sustrato de terra que unha

tenza, do ser que non é senón comunidade ocupa. A cor, a

acaece e fai: sucedido en boca do xente ocupa un escenario sen

meu irmán e bluseiro compadre determinismo espacial, que

Senén. acábase facendo territorio,

debido a reterritorialización. Antes de iniciar o pensamento do

que sería o Croma, no re-funda-Aínda que non só iso,

mento, e na súa creación concep-tamén é un levarse a cabo nun

tual: ambos en amalgama; quería instante para un novo crear

presentar a Comunidade Cromática surxido do pensamento mutante

–con facer de Universidade -do pobre e transformador, nun territorio

e descoñecido -non académico, e con que se transforma. Este pensa-

Virtudes de índole inxenua-delirante-mento do que falamos tanto,

creante: como presentación, por ten que ver co pensamento da

suposto, do significado e significante Reterritorialización deleuziana,

do Croma, e da súa conceptua-como dicía.

lización –filosófica. Hai unha mella

cromática nunha das súas facetas Pero ademáis, está intima-respecto as que ocupa no plano de mente unido co Thaumazéin inmanencia, na de conceptuar e na aristotélico que é narrado por

- 8 - - 9 -

de instaurar un territorio, na de mento que chea o p lano de

reterritorializar; aínda que a vez inmanencia e que re-funda un

vai ligada a de desterritorializar territorio. O que interesa non é a

–poidase entender cíclicamente. visión completa dos compoñentes do

concepto cromático, senón as súas Volvendo ao epicentro da

diminutas actividades alarman-tes e explicación deleuziana, atopa-

de inseguridade cara a cór que se mos un luga r no que a

cumpren no pensamento, que se explicación do Croma teña unha

“inmana” nos planos. Non é nada, coherencia. Sitúase sumerxido

que se poida pensar dende un nunha totalidade, pois como

principio, tampouco o Croma é un concepto filosófico pode enten-

pensamento en si, senón un proceso derse que chea un plano de

a pensar, un aínda non feito. inmanencia, que é froito da

filosofía, e que como tal Primeiro é unha reacción senso-

concepto ocupa un territorio. O rial coa cor máis diminuta, que con-

territorio que encara o Croma é tinúa co asombro máis escandaloso

o mesmo que calquera concep- até o coñecemento (Thaumazein),

to, un máis, onde o ser non é capaz de desenrolar unha acción (a

un, senón multiplicidade de nosa Virtude) por motivos inocentes

topos, onde non hai punto (Vontade de poder) que volva a

senón l iña e ve loc idades representar o sentido da cor inicial,

mesurables. Aí onde se sitúa o pero de maneira mutante e transfor-

Croma, é un asombrarse e madora. Iso é o Croma.

abraiarse dentro do plano de Toda esta continuidade de move-

inmanencia. Antes comentaba mento infinito como concepto que se

que o plano de inmanencia non xera na casualidade máis íntima, e

era entendido polo lugar que que ocupa un territorio de forma

ocupa o concepto, e isto é algo reterritorializante. Da terra ao

que se debe agora ter en conta. territorio, da cór (terra) ao espazo do

Surxe un susto, unha patada pensamento ou concepto (territorio)

mental cara o facer despreocu-que a cor habita , ou mel lor

padamente, isto é un pensa-2instaura . Entre este proceso de

reterritorialización, neste ir a re- proceso, un Croma nun territorio

fundar un territorio, do que i n s t au rado , un C roma como

p o d e s e r q u e p r o v e ñ a iniciativa reterritorializante, un

desterritorializado, sucede o Croma como concepto creado, un

Croma como proceso “ en posible Croma como maneira de vivir

paralelo”, cíclicamente ao ritmo –dígase, posible ética,… que non é

d a n a t u r e z a . X a q u e o máis que o que decíamos que sería

Thaumazein, pódese dicir, é o “fliparse” con: que é, en si, nada

principio da filosofía, polo tanto, máis que o que queremos facer con:

o principio da creación de O Croma.

conceptos que se instauran nun E isto sirva de escusa, de boa fé,

plano de inmanencia (territorio), para utilizar e re-fundar a filosofía

e o Croma é un proceso similar, allea, a nós –no sentido de cercanía,

en canto a mezcla, coa forma que se nos planta diante coma un

de facer filosofía con cores, pensamento familiar: sexa Aristó-

dende as cores e cara as cores teles, sexa Spinoza, sexa Nietzsche,

no territorio; estaría ben mutar-sexa Heidegger, sexa Deleuze,…

se de maneira relativa e ficar Sempre intentando dar un énfase

n o C r o m a c o m o p r o c e s o propio, que nos leve a nosa super-

conxunto (paralelo) do ir a re-vivencia sostida de creación de

fundar un territorio, co pensa-conceptos e ocupacións dos mesmos

mento desta poiesis cromática en territorios de pensamento.

cara o plano de inmanencia que

o pensa-mento do Croma chea. A crear! A instaurar!Logo, sería un Croma como

2 Respecto a cantidade de plano de inmanencia que o Croma establece en si mesmo é algo que nos despreocupa, tampouco sabemos que é cuantificar un concepto –impedimento de liberalo.

Mon Búa Soneira

- 10 - - 11 -

de instaurar un territorio, na de mento que chea o p lano de

reterritorializar; aínda que a vez inmanencia e que re-funda un

vai ligada a de desterritorializar territorio. O que interesa non é a

–poidase entender cíclicamente. visión completa dos compoñentes do

concepto cromático, senón as súas Volvendo ao epicentro da

diminutas actividades alarman-tes e explicación deleuziana, atopa-

de inseguridade cara a cór que se mos un luga r no que a

cumpren no pensamento, que se explicación do Croma teña unha

“inmana” nos planos. Non é nada, coherencia. Sitúase sumerxido

que se poida pensar dende un nunha totalidade, pois como

principio, tampouco o Croma é un concepto filosófico pode enten-

pensamento en si, senón un proceso derse que chea un plano de

a pensar, un aínda non feito. inmanencia, que é froito da

filosofía, e que como tal Primeiro é unha reacción senso-

concepto ocupa un territorio. O rial coa cor máis diminuta, que con-

territorio que encara o Croma é tinúa co asombro máis escandaloso

o mesmo que calquera concep- até o coñecemento (Thaumazein),

to, un máis, onde o ser non é capaz de desenrolar unha acción (a

un, senón multiplicidade de nosa Virtude) por motivos inocentes

topos, onde non hai punto (Vontade de poder) que volva a

senón l iña e ve loc idades representar o sentido da cor inicial,

mesurables. Aí onde se sitúa o pero de maneira mutante e transfor-

Croma, é un asombrarse e madora. Iso é o Croma.

abraiarse dentro do plano de Toda esta continuidade de move-

inmanencia. Antes comentaba mento infinito como concepto que se

que o plano de inmanencia non xera na casualidade máis íntima, e

era entendido polo lugar que que ocupa un territorio de forma

ocupa o concepto, e isto é algo reterritorializante. Da terra ao

que se debe agora ter en conta. territorio, da cór (terra) ao espazo do

Surxe un susto, unha patada pensamento ou concepto (territorio)

mental cara o facer despreocu-que a cor habita , ou mel lor

padamente, isto é un pensa-2instaura . Entre este proceso de

reterritorialización, neste ir a re- proceso, un Croma nun territorio

fundar un territorio, do que i n s t au rado , un C roma como

p o d e s e r q u e p r o v e ñ a iniciativa reterritorializante, un

desterritorializado, sucede o Croma como concepto creado, un

Croma como proceso “ en posible Croma como maneira de vivir

paralelo”, cíclicamente ao ritmo –dígase, posible ética,… que non é

d a n a t u r e z a . X a q u e o máis que o que decíamos que sería

Thaumazein, pódese dicir, é o “fliparse” con: que é, en si, nada

principio da filosofía, polo tanto, máis que o que queremos facer con:

o principio da creación de O Croma.

conceptos que se instauran nun E isto sirva de escusa, de boa fé,

plano de inmanencia (territorio), para utilizar e re-fundar a filosofía

e o Croma é un proceso similar, allea, a nós –no sentido de cercanía,

en canto a mezcla, coa forma que se nos planta diante coma un

de facer filosofía con cores, pensamento familiar: sexa Aristó-

dende as cores e cara as cores teles, sexa Spinoza, sexa Nietzsche,

no territorio; estaría ben mutar-sexa Heidegger, sexa Deleuze,…

se de maneira relativa e ficar Sempre intentando dar un énfase

n o C r o m a c o m o p r o c e s o propio, que nos leve a nosa super-

conxunto (paralelo) do ir a re-vivencia sostida de creación de

fundar un territorio, co pensa-conceptos e ocupacións dos mesmos

mento desta poiesis cromática en territorios de pensamento.

cara o plano de inmanencia que

o pensa-mento do Croma chea. A crear! A instaurar!Logo, sería un Croma como

2 Respecto a cantidade de plano de inmanencia que o Croma establece en si mesmo é algo que nos despreocupa, tampouco sabemos que é cuantificar un concepto –impedimento de liberalo.

Mon Búa Soneira

- 10 - - 11 -

Ferdinand Tönnies (1855- moito máis complexa, provocando

1936) foi un sociólogo alemán que, un deterioro dos vínculos sociais.

a pesares de non gozar, na Unha empresa na que predominen

actualidade, do suficiente prestixio as relacións formais podería ser

e recoñecemento, fixo no seu un bo exemplo de Gesellschaft, no

momento algunhas contribucións sentido de que os membros de dita

relevantes á teoría sociolóxica. sociedade fican unidos polo

Unha delas, foi a súa distinción obxectivo ou interese individual de

(algo que posteriormente tamén gañar cartos.

farán outros autores) entre a Do mesmo xeito, poderiamos

comunidade, a “Gemeinschaft”, e a considerar a Gemeinschaft como

sociedade ou “Gesellschaft”. A semellante a un grupo primario,

primeira delas ven caracterizada na medida en que os seus

por tratarse dunha asociación de membros, dalgún xeito, fican

individuos na cal estes se orientan unidos por vínculos afectivos e

á comunidade tanto ou máis que ó duradeiros. A Gesellschaft, pola

seu propio interese. Así, a súa banda, asemellaríase máis a

G e m e i n s c h a f t c o n s t i t u i r í a , un grupo secundario, xa que os

segundo Tönnies, unha “Unidade seus integrantes permanecen

de Vontade”. A escasa división do unidos únicamente pola conse-

trabal lo, os fortes vínculos cución dun f in común. As

persoais entre os membros ou a relacións entre eles posúen un

ex i s t enc i a dun s en t imen to carácter formal e conxuntural,

colectivo de pertenza e lealtade á pero non afectivo. Asimesmo, en

comunidade, son outros dos termos durkheiminianos, podemos

rasgos máis significativos da caracterizar a forma de solidarie-

Gemeinschaft.dade na Gemeinschaft como

Na Gesellschaft, pola contra, mecánica, propia dunha escasa

os intereses individuais priman división do traballo e na que a

sobre os colectivos, polo que o comunidade está por riba dos

s e n t i m e n t o d e p e r t e n z a á individuos que a compoñen; e a

comunidade ou sociedade, e polo f o rma de so l idar i edade da

tanto a cohesión social, é menor Gesellschaft como orgánica, na

que na Gemeinschaft. A división medida en que se da unha maior

do traballo, por outra banda, é división do traballo, e os intereses

individuais priman sobre os Invisible, dunha diferenciación

colectivos. f u n d a m e n t a l , a s a b e r , d a

diferenciación entre “o” político e Pois ben, a Universidade

“a” política. “O” político, por unha Cromática das Virtudes (UCV),

banda, englobaría todas aquelas adopta a forma da comunidade, da

accións encamiñadas á construción Gemeinschaft. A nosa, a de todos,

do común; en termos tiqqunianos, é unha comunidade de amigos, no

“o” político consistiría o libre xogo sentido spinoziano do termo, é

das formas de vida, é dicir, na dicir, do amigo como aquel ente,

guerra civil entendida como xogo suxeito, da-sein, ser calquera,

netamente político da construcción bloom... que, no contacto coa súa

(e destrucción) de comunidades. presenza, aumenta o meu, o teu, o

“A” política, por outra banda, sería noso poder. Intercambio de enerxía

tan só aquela porción do político, é positiva, vital, creadora!

dicir, aquela actividade levada a

cabo por especialistas (políticos) no Pero tamén da comunidade e ido do Es tado , e na que como “Unidade de Vontade”, a participan tamén os MCM, os saber, como un conxunto de sindicatos ou os movementos mentes/corpos creadores, fraca-sociais, que deviu, para dicilo sados, triunfadores... A nosa vulgarmente, nun “mercadillo” de vontade é unha vontade de poder, votos.unha vontade do facer por facer,

do crear por crear, como ben nos Nós, eses seres calquera,

di Vanessa; unha vontade sen máis situámonos fora da política, e

obxecto nin fin que o de perma-facémolo porque ficamos conven-

necer nesa espiral, nese círculo cidos de que o modo de proceder

eterno do pensamento creativo, da da mesma é só un de tantos, é

acción creadora.dicir, é unha forma de facer, pero

non a única. Asimesmo, afirmamos Mais tamén a Gemeinschaft se a nosa condición de comunidade erixe, mal que lle pese a algúns, do político, e facémolo porque, como unha comunidade política, xustamente, a afirmación do ou mellor, como unha comunidade político implica, irremediablemente, do político. En outros termos, e co a negación da política. obxecto de resolver as dúbidas que

poidesen xurdir con respecto á

afirmación precedente, a cuestión

viría plantexada do seguinte xeito:

partimos aquí, seguindo ó Comité

Sergio Cernadas Leis

Gemeinschaft.<<Deliberación novena>>

- 12 - - 13 -

Ferdinand Tönnies (1855- moito máis complexa, provocando

1936) foi un sociólogo alemán que, un deterioro dos vínculos sociais.

a pesares de non gozar, na Unha empresa na que predominen

actualidade, do suficiente prestixio as relacións formais podería ser

e recoñecemento, fixo no seu un bo exemplo de Gesellschaft, no

momento algunhas contribucións sentido de que os membros de dita

relevantes á teoría sociolóxica. sociedade fican unidos polo

Unha delas, foi a súa distinción obxectivo ou interese individual de

(algo que posteriormente tamén gañar cartos.

farán outros autores) entre a Do mesmo xeito, poderiamos

comunidade, a “Gemeinschaft”, e a considerar a Gemeinschaft como

sociedade ou “Gesellschaft”. A semellante a un grupo primario,

primeira delas ven caracterizada na medida en que os seus

por tratarse dunha asociación de membros, dalgún xeito, fican

individuos na cal estes se orientan unidos por vínculos afectivos e

á comunidade tanto ou máis que ó duradeiros. A Gesellschaft, pola

seu propio interese. Así, a súa banda, asemellaríase máis a

G e m e i n s c h a f t c o n s t i t u i r í a , un grupo secundario, xa que os

segundo Tönnies, unha “Unidade seus integrantes permanecen

de Vontade”. A escasa división do unidos únicamente pola conse-

trabal lo, os fortes vínculos cución dun f in común. As

persoais entre os membros ou a relacións entre eles posúen un

ex i s t enc i a dun s en t imen to carácter formal e conxuntural,

colectivo de pertenza e lealtade á pero non afectivo. Asimesmo, en

comunidade, son outros dos termos durkheiminianos, podemos

rasgos máis significativos da caracterizar a forma de solidarie-

Gemeinschaft.dade na Gemeinschaft como

Na Gesellschaft, pola contra, mecánica, propia dunha escasa

os intereses individuais priman división do traballo e na que a

sobre os colectivos, polo que o comunidade está por riba dos

s e n t i m e n t o d e p e r t e n z a á individuos que a compoñen; e a

comunidade ou sociedade, e polo f o rma de so l idar i edade da

tanto a cohesión social, é menor Gesellschaft como orgánica, na

que na Gemeinschaft. A división medida en que se da unha maior

do traballo, por outra banda, é división do traballo, e os intereses

individuais priman sobre os Invisible, dunha diferenciación

colectivos. f u n d a m e n t a l , a s a b e r , d a

diferenciación entre “o” político e Pois ben, a Universidade

“a” política. “O” político, por unha Cromática das Virtudes (UCV),

banda, englobaría todas aquelas adopta a forma da comunidade, da

accións encamiñadas á construción Gemeinschaft. A nosa, a de todos,

do común; en termos tiqqunianos, é unha comunidade de amigos, no

“o” político consistiría o libre xogo sentido spinoziano do termo, é

das formas de vida, é dicir, na dicir, do amigo como aquel ente,

guerra civil entendida como xogo suxeito, da-sein, ser calquera,

netamente político da construcción bloom... que, no contacto coa súa

(e destrucción) de comunidades. presenza, aumenta o meu, o teu, o

“A” política, por outra banda, sería noso poder. Intercambio de enerxía

tan só aquela porción do político, é positiva, vital, creadora!

dicir, aquela actividade levada a

cabo por especialistas (políticos) no Pero tamén da comunidade e ido do Es tado , e na que como “Unidade de Vontade”, a participan tamén os MCM, os saber, como un conxunto de sindicatos ou os movementos mentes/corpos creadores, fraca-sociais, que deviu, para dicilo sados, triunfadores... A nosa vulgarmente, nun “mercadillo” de vontade é unha vontade de poder, votos.unha vontade do facer por facer,

do crear por crear, como ben nos Nós, eses seres calquera,

di Vanessa; unha vontade sen máis situámonos fora da política, e

obxecto nin fin que o de perma-facémolo porque ficamos conven-

necer nesa espiral, nese círculo cidos de que o modo de proceder

eterno do pensamento creativo, da da mesma é só un de tantos, é

acción creadora.dicir, é unha forma de facer, pero

non a única. Asimesmo, afirmamos Mais tamén a Gemeinschaft se a nosa condición de comunidade erixe, mal que lle pese a algúns, do político, e facémolo porque, como unha comunidade política, xustamente, a afirmación do ou mellor, como unha comunidade político implica, irremediablemente, do político. En outros termos, e co a negación da política. obxecto de resolver as dúbidas que

poidesen xurdir con respecto á

afirmación precedente, a cuestión

viría plantexada do seguinte xeito:

partimos aquí, seguindo ó Comité

Sergio Cernadas Leis

Gemeinschaft.<<Deliberación novena>>

- 12 - - 13 -

Poño en dúbida que A. Comte Paralelamente ó clima acadé-

pensase en tal resultado cando mico brevemente descrito antes,

afirmou que “a liña directriz do dase unha alma social de total

ser humano era o progreso do relativismo, lugar éste, que

coñecemento” -pensamento . quizáis para moitos sempre estivo

Visionaria en certo modo, anun- rexido polo se di, se comenta…

ciaría un estadio do saber pero que hoxe torna un cariz de

paradóxicamente dualizado: veracidade e coherencia nunca

antes, salvo contadas ocasións de Por un lado supón, a día de

certa euforia social, irrumpira con hoxe, o asentamento dunha visión

tanta forza e tanto énfase por positivista por parte dos saberes

desoír todo tipo de coidado ou do\sobre o home adquirindo una

prudencia. ¿Por que?... e algo que posición de condición sine qua

desexaría, por mor da extensión, non que descalificará e etiquetará

tratar noutro artigo aparte, e coma doxa calquera desviación

centrarme neste no papel que teórica que non leve ensamblado

xoga nas humanidades o proceso un dos chamados “fundamentos

de obxectivación do seu obxecto duros”. Non conformes coa súa

(valla a redundancia) de estudo e propia condición (que para nada o

a súa relación coa conformación é), esixen gozar do carácter

de seu coma un saber científico.progresivo e novidoso herdado dos

sempre constantes esforzos das Para os meus propósitos, e a

humanidades por asemellarse ás modo de ilustración ou contex-

ciencias naturais; só serán de tualización do que considero o

interese (os saberes) para a verdadeiro target desta pequena academia en canto ó seu valor disertación: o PODER\SABER como continuación da constante dentro do propio saber, virarei r e v o l u c i ó n n a q u e e s t á n cara unha descrición contextual.

inmiscuidos; O novo pasa a ser Centrarei o meu mirar por 1rutina.tanto sobre a Ciencia Política

Poder, Ciencia, Focault e outros contos.<<Deliberación décima>>

(Politoloxía) a modo, un tanto desta nova autoritas, e súa

vago, de xenealoxía; a razón é que incidencia na formación dunha

t ra ta r t ódo l os campos das “policía do pensamento”.

“ciencias” humanas faría isto, 1º Agora ben, non entendamos

excesivamente longo e 2º unha estas escolas de pensamento, na

ardua tarefa. De certo podería ter medida en que participan e son

escollido outra, pero creo que é na atravesadas pola relación entre

Ciencia Pol í t ica onde maior poder e saber, coma institución ou

presenza adquire a relación organismos racionais con arrego a

foucaultiana antes sinalada. Como fins; non son unha posición de

un saber se conforma como tal “privilexio adquirido, se non o

nunha parte do entramado de efecto de conxunto das súas

relacións de poder é farto evidente 2posicións estratéxicas” (verase (sobre todo no presente caso),

mellor despois); de como dispón pero non por elo irrelevante; tanto

os seus medios o saber, e como máis cando pode ser útil como

plantexa usalos sobre o seu faro que posibilite a dilucidación

obxecto de estudo, na medida en do confuso e estraño poder de

que ésta queira “dominalo”. E que creación de discursos ou linguaxes

dita relación entre Poder/Saber que dotan de veracidade ás

non é disociativa-conflitiva senón formulacións intelectuais que

que “se implican directamente o un fundamentan cada “casa do saber”

ó outro […], que non existe relación particular. Un dotar que, máis

d e p o d e r s e n c o n s t i t u c i ó n que verdade, aporta autoridade. 3correlativa dun campo de saber” .Como se non exp l i car as

Sabendo isto enténdese mellor tendencias escolásticas das cien-

o porqué do reducionismo á c ias e do pensamento? Na

politoloxía. Aínda que tardaría uns politoloxía o behavioralismo, o

anos en cristalizar como saber, vai comparativismo…; na socioloxía o

da man dos orixes sociais a estruturalismo, o funcionalismo…;

apar i c ión das re lac ións de na historia a escola metódica, os

dominio, e con elas as relacións historicistas…; na filosofía os

políticas-sociais coa súa pertinente hermeneutas, os positivistas… Ou

linguaxe (ou discurso).o que é máis importante, o porqué

1 Gianni Vattimo. El fin de la modernidad. Ed. Gedisa 2007 (Introducción). 2 Michael Foucault. Vigilar y castigar: El origen de la prisión. Ed. Siglo XXI 2007

3 Ibid.

- 14 - - 15 -

Poño en dúbida que A. Comte Paralelamente ó clima acadé-

pensase en tal resultado cando mico brevemente descrito antes,

afirmou que “a liña directriz do dase unha alma social de total

ser humano era o progreso do relativismo, lugar éste, que

coñecemento” -pensamento . quizáis para moitos sempre estivo

Visionaria en certo modo, anun- rexido polo se di, se comenta…

ciaría un estadio do saber pero que hoxe torna un cariz de

paradóxicamente dualizado: veracidade e coherencia nunca

antes, salvo contadas ocasións de Por un lado supón, a día de

certa euforia social, irrumpira con hoxe, o asentamento dunha visión

tanta forza e tanto énfase por positivista por parte dos saberes

desoír todo tipo de coidado ou do\sobre o home adquirindo una

prudencia. ¿Por que?... e algo que posición de condición sine qua

desexaría, por mor da extensión, non que descalificará e etiquetará

tratar noutro artigo aparte, e coma doxa calquera desviación

centrarme neste no papel que teórica que non leve ensamblado

xoga nas humanidades o proceso un dos chamados “fundamentos

de obxectivación do seu obxecto duros”. Non conformes coa súa

(valla a redundancia) de estudo e propia condición (que para nada o

a súa relación coa conformación é), esixen gozar do carácter

de seu coma un saber científico.progresivo e novidoso herdado dos

sempre constantes esforzos das Para os meus propósitos, e a

humanidades por asemellarse ás modo de ilustración ou contex-

ciencias naturais; só serán de tualización do que considero o

interese (os saberes) para a verdadeiro target desta pequena academia en canto ó seu valor disertación: o PODER\SABER como continuación da constante dentro do propio saber, virarei r e v o l u c i ó n n a q u e e s t á n cara unha descrición contextual.

inmiscuidos; O novo pasa a ser Centrarei o meu mirar por 1rutina.tanto sobre a Ciencia Política

Poder, Ciencia, Focault e outros contos.<<Deliberación décima>>

(Politoloxía) a modo, un tanto desta nova autoritas, e súa

vago, de xenealoxía; a razón é que incidencia na formación dunha

t ra ta r t ódo l os campos das “policía do pensamento”.

“ciencias” humanas faría isto, 1º Agora ben, non entendamos

excesivamente longo e 2º unha estas escolas de pensamento, na

ardua tarefa. De certo podería ter medida en que participan e son

escollido outra, pero creo que é na atravesadas pola relación entre

Ciencia Pol í t ica onde maior poder e saber, coma institución ou

presenza adquire a relación organismos racionais con arrego a

foucaultiana antes sinalada. Como fins; non son unha posición de

un saber se conforma como tal “privilexio adquirido, se non o

nunha parte do entramado de efecto de conxunto das súas

relacións de poder é farto evidente 2posicións estratéxicas” (verase (sobre todo no presente caso),

mellor despois); de como dispón pero non por elo irrelevante; tanto

os seus medios o saber, e como máis cando pode ser útil como

plantexa usalos sobre o seu faro que posibilite a dilucidación

obxecto de estudo, na medida en do confuso e estraño poder de

que ésta queira “dominalo”. E que creación de discursos ou linguaxes

dita relación entre Poder/Saber que dotan de veracidade ás

non é disociativa-conflitiva senón formulacións intelectuais que

que “se implican directamente o un fundamentan cada “casa do saber”

ó outro […], que non existe relación particular. Un dotar que, máis

d e p o d e r s e n c o n s t i t u c i ó n que verdade, aporta autoridade. 3correlativa dun campo de saber” .Como se non exp l i car as

Sabendo isto enténdese mellor tendencias escolásticas das cien-

o porqué do reducionismo á c ias e do pensamento? Na

politoloxía. Aínda que tardaría uns politoloxía o behavioralismo, o

anos en cristalizar como saber, vai comparativismo…; na socioloxía o

da man dos orixes sociais a estruturalismo, o funcionalismo…;

apar i c ión das re lac ións de na historia a escola metódica, os

dominio, e con elas as relacións historicistas…; na filosofía os

políticas-sociais coa súa pertinente hermeneutas, os positivistas… Ou

linguaxe (ou discurso).o que é máis importante, o porqué

1 Gianni Vattimo. El fin de la modernidad. Ed. Gedisa 2007 (Introducción). 2 Michael Foucault. Vigilar y castigar: El origen de la prisión. Ed. Siglo XXI 2007

3 Ibid.

- 14 - - 15 -

Proseguindo co dito antes Mais, a medida que avanza a

desta aclaración sería esclarecedor década faise máis patente a

v e r c o m o s e a m o s a n e s e s incapacidade da ciencia para

discursos e esas relacións nun ceñirse á realidade dende esta

estrato escollido a tal efecto, da postura aséptica e elitista; sumado

evolución do pensamento dentro a toda unha nova oleada de

dunha das escolas da Ciencia críticas recriminándolle a falta de

Política: As Políticas Públicas. O utilidade real, e a torpeza que

cal, e tratando o tema “de amosou non sabendo previr a II

pasada”, demostra que á par Guerra Mundial nin os seus

dunha forza centrífuga da relación efectos na conxugación dos dous

p o d e r / s a b e r e x i s t e u n h a bloques ideolóxicos. Será entón

centrípeta. Esta escola, coma cando a ciencia, pola súa parte,

asuma ditas crít icas como todas, preséntase como nova

v e r d a d e i r a s c a r e n c i a s q u e posibilidade, como única chance. necesitaba solventar; sofre unha

Na década dos 50 a politoloxía revolución interna cara o post-

atópase nunha situación de positi-behavioralismo coma alternativa

vismo absoluto onde consideraba que achegaba (ou iso parece que

que “o coñecemento relevante das pretendía) a politoloxía e a política

leis naturais e da sociedade debía en xeral a unha realidade ora si

obterse a través dunha ciencia que, contextual e sobre a que se debía

por medio dunha abstracción operar; así as cousas, é normal

rigorosa dende o coñecemento que nun futuro próximo esta nova

común (nomotécnico), se separase perspectiva a fixese proceder coma 4do contexto de aplicación” ; pero 5unha “ciencia de laboratorio”

que, non obstante, aínda gardaba onde o home funciona como

u n h a c e r t a s i n t o n í a c o a obxecto no que verter as variables,

tecnocracia. Unha relación ésta, e as institucións e a sociedade

feble con vistas a aplicación a coma probetas nas que se contén

longo prazo, pois a actuación a mestura. E se ben isto é unha

inmediata carecía de importancia visión totalitaria que pouco ten

en aras dunha posibilidade futura que ver cos comezos da nova

de aplicación máis efectiva.tendencia, a día de hoxe si se

intúe un clima similar. En Cómo pensamos Dewey

p r o p u ñ a u n h a v i s i ó n d o Así, non nos confunda o

pensamento como máqu ina carácter laxo e f lexible dos

programada para a resolución de primeiros “revolucionarios”, posto

problemas, polo cal, aplicando que o seu aférremo seguidor e

esta capacidade á vida pública gran pioneiro Easton xa postulara

conseguirase conxurar a ciencia a incapacidade da comprensión

coa sociedade democrática activa; humana a priori, e a necesidade

Non contaba co bombardeo dunha comprobación a posteriori.

informativo confuso e contraditorio Non obstante, Easton só iniciaba

ó que estamos sometidos. Só unha proposta de acercamento da

despois advertiría que tal situa-ciencia á realidade social, pero

ción facía imposible que o público desterrando, a ésta última, de

tivese a imparcialidade necesaria toda calidade que non fose a de

para emitir xuízo, e será por iso ser unha mera “caixa negra” das

mesmo polo que “… continuou institucións políticas. Serían as

facendo advertencias sobre a 6teorías de Dewey e Merriam as necesidade dunha oligarquía de

que sentarán as bases do post- 7expertos…” á hora de afrontar os b e h a v i o r a l i s m o d e E a s t ó n ,

problemas públicos, ou o que é o Lasswell ou Lindblom. Ambos

mesmo, á hora de “atacar” o seu coinciden en pretensións: a

obxecto de estudo. O máis aplicación práctica da ciencia ó

revelador é a concepción que ten ámb i t o s o c i a l púb l i c o e a

do modo de resolución social de educación da cidadanía nunha

problemas coma proceso de erro e cultura política cívica participativa;

ensaio. Non direi nada máis. mais difiren en modos.

4 James Faar, John F. Drryzer, Stephen, T. Leonard. (Eds) La Ciencia Política en la historia.

VV.AA Itsmo 1999

5 Cada día é máis común oír falar de grupos de opinión e avaliación que serven para medir

as repercusións dun determinado programa político, de técnicas conductivistas que someten

ó individuo a determinadas variables e así medir as súas incidencias sobre a conducta de

seu, métodos de investigación participante, etc.

6 Sinalar que tanto Dewey coma Merriam son ben anteriores a época dos anos 50, o que

non incide para nada na influencia do seu pensamento.

7 James Faar, John F. Drryzer, Stephen T. Leonard (Eds) La Ciencia Política en la historia.

VV.AA Itsmo 1999

- 16 - - 17 -

Proseguindo co dito antes Mais, a medida que avanza a

desta aclaración sería esclarecedor década faise máis patente a

v e r c o m o s e a m o s a n e s e s incapacidade da ciencia para

discursos e esas relacións nun ceñirse á realidade dende esta

estrato escollido a tal efecto, da postura aséptica e elitista; sumado

evolución do pensamento dentro a toda unha nova oleada de

dunha das escolas da Ciencia críticas recriminándolle a falta de

Política: As Políticas Públicas. O utilidade real, e a torpeza que

cal, e tratando o tema “de amosou non sabendo previr a II

pasada”, demostra que á par Guerra Mundial nin os seus

dunha forza centrífuga da relación efectos na conxugación dos dous

p o d e r / s a b e r e x i s t e u n h a bloques ideolóxicos. Será entón

centrípeta. Esta escola, coma cando a ciencia, pola súa parte,

asuma ditas crít icas como todas, preséntase como nova

v e r d a d e i r a s c a r e n c i a s q u e posibilidade, como única chance. necesitaba solventar; sofre unha

Na década dos 50 a politoloxía revolución interna cara o post-

atópase nunha situación de positi-behavioralismo coma alternativa

vismo absoluto onde consideraba que achegaba (ou iso parece que

que “o coñecemento relevante das pretendía) a politoloxía e a política

leis naturais e da sociedade debía en xeral a unha realidade ora si

obterse a través dunha ciencia que, contextual e sobre a que se debía

por medio dunha abstracción operar; así as cousas, é normal

rigorosa dende o coñecemento que nun futuro próximo esta nova

común (nomotécnico), se separase perspectiva a fixese proceder coma 4do contexto de aplicación” ; pero 5unha “ciencia de laboratorio”

que, non obstante, aínda gardaba onde o home funciona como

u n h a c e r t a s i n t o n í a c o a obxecto no que verter as variables,

tecnocracia. Unha relación ésta, e as institucións e a sociedade

feble con vistas a aplicación a coma probetas nas que se contén

longo prazo, pois a actuación a mestura. E se ben isto é unha

inmediata carecía de importancia visión totalitaria que pouco ten

en aras dunha posibilidade futura que ver cos comezos da nova

de aplicación máis efectiva.tendencia, a día de hoxe si se

intúe un clima similar. En Cómo pensamos Dewey

p r o p u ñ a u n h a v i s i ó n d o Así, non nos confunda o

pensamento como máqu ina carácter laxo e f lexible dos

programada para a resolución de primeiros “revolucionarios”, posto

problemas, polo cal, aplicando que o seu aférremo seguidor e

esta capacidade á vida pública gran pioneiro Easton xa postulara

conseguirase conxurar a ciencia a incapacidade da comprensión

coa sociedade democrática activa; humana a priori, e a necesidade

Non contaba co bombardeo dunha comprobación a posteriori.

informativo confuso e contraditorio Non obstante, Easton só iniciaba

ó que estamos sometidos. Só unha proposta de acercamento da

despois advertiría que tal situa-ciencia á realidade social, pero

ción facía imposible que o público desterrando, a ésta última, de

tivese a imparcialidade necesaria toda calidade que non fose a de

para emitir xuízo, e será por iso ser unha mera “caixa negra” das

mesmo polo que “… continuou institucións políticas. Serían as

facendo advertencias sobre a 6teorías de Dewey e Merriam as necesidade dunha oligarquía de

que sentarán as bases do post- 7expertos…” á hora de afrontar os b e h a v i o r a l i s m o d e E a s t ó n ,

problemas públicos, ou o que é o Lasswell ou Lindblom. Ambos

mesmo, á hora de “atacar” o seu coinciden en pretensións: a

obxecto de estudo. O máis aplicación práctica da ciencia ó

revelador é a concepción que ten ámb i t o s o c i a l púb l i c o e a

do modo de resolución social de educación da cidadanía nunha

problemas coma proceso de erro e cultura política cívica participativa;

ensaio. Non direi nada máis. mais difiren en modos.

4 James Faar, John F. Drryzer, Stephen, T. Leonard. (Eds) La Ciencia Política en la historia.

VV.AA Itsmo 1999

5 Cada día é máis común oír falar de grupos de opinión e avaliación que serven para medir

as repercusións dun determinado programa político, de técnicas conductivistas que someten

ó individuo a determinadas variables e así medir as súas incidencias sobre a conducta de

seu, métodos de investigación participante, etc.

6 Sinalar que tanto Dewey coma Merriam son ben anteriores a época dos anos 50, o que

non incide para nada na influencia do seu pensamento.

7 James Faar, John F. Drryzer, Stephen T. Leonard (Eds) La Ciencia Política en la historia.

VV.AA Itsmo 1999

- 16 - - 17 -

Merriam, polo seu lado, ache- antes, o que pretende é formar un

gábase máis ó concepto de campo cómodo sobre o que

phronêsis aristotélica que promo- operar.

vese unha educación da cidadanía Concluíndo: o único feito

como medio de conformación dun verdadeiro fora de toda aparencia

“saber” que adquire certa trascen-é que o valor progresista e novi-

dencia, pero que non alcanza doso da ciencia só é un continuo

base suficiente como para ter a retomar do anterior aplicándolle a

mesma relevancia ca ciencia.ciruxía pertinente que o amolde

O que ven a diferencialo de ás premisas da actualidade na

Dewey é o gran énfase por un que se vexa integrada. -O mesmo

método de ensinanza correlativo ó que apreciou, a un nivel inter-

contexto político e social que pretativo moi superior ó meu,

procure o acoplamento perfecto Michel Foucault cando estuda o

ente cidadán e goberno, que pro- sistema penitenciario: non cambia

porcionase un contexto adecuado se non que adapta os seus medios

para a institucionalización dunha e saberes-.

ciencia aplicable. : non é unha cuestión de

replantexamentos absolutos senón Non extendéndome máis do

de “especifidade de mecanismos e debido só concluirei que, máis alá

modalidade”. Por moito que se do que se fai patente, a todo isto

in ten te xus t i f i ca r a t ecno-subxace unha realidade ben

c ra t i zac ión como med io de distinta ó suposto achegamento

achegamento, de ente lequia “quente” e solidario do que están

soidaria entre a ciencia e o seu a falar: o único que conseguirían

o b x e c t o , n o n e x i s t e u n h a é unha irrupción masiva da

concordancia tal polo mero feito tecnocracia que, se ben é certo

de ser isto un disfrace que oculta que achega ás dúas partes

unha perpetuación das relacións implicadas, faríao con carácter

de dominio Goberno/cidadanía, aséptico e unidireccional, polo cal

Ciencia/ obxecto, que queda o achegamento só se pode

patente nas tendencias dos xa concebir como unha relación de

citados Lasswell e Lindblom, de dominio tanto do sistema político

fomento da ciencia da adminis-co cidadán, e o correlat ivo

tración, e dunha ciencia da dominio da ciencia sobre o seu

estratexia para saír do paso.obxecto, pois, como dixemos

Quod erat demons-

trandum

Bibliografía

· James Faar

John F. Drryzer

Stephen T. Leonard

(Eds) La Ciencia Política en la historia. VV.AA Itsmo 1999.

· Michael Foucault

Vigilar y Castigar: Origen de la prisión.Siglo XXI 2007.

· John Dewey

La escuela y la sociedad. The public and its problems.

· Gianni Vattimo

El fin de la modernidad Gedisa 2007 (Introducción)

Dúas incidencias últimas: grafía que deu pé a este artigo

con intención de que certas 1ª- Se o acto de escribir xa é

cuestións que quedaron suspensas de por si discriminatorio, máis o é

podan ser aclaradas por aquel o o de intentar sintetizar un artigo

que lle interese.de apenas tres páxinas.

2ª- Non hai ética algunha Coñecendo isto adxunto a biblio-

implícita neste artigo.

Senén Ínsua Redonda

- 18 - - 19

Merriam, polo seu lado, ache- antes, o que pretende é formar un

gábase máis ó concepto de campo cómodo sobre o que

phronêsis aristotélica que promo- operar.

vese unha educación da cidadanía Concluíndo: o único feito

como medio de conformación dun verdadeiro fora de toda aparencia

“saber” que adquire certa trascen-é que o valor progresista e novi-

dencia, pero que non alcanza doso da ciencia só é un continuo

base suficiente como para ter a retomar do anterior aplicándolle a

mesma relevancia ca ciencia.ciruxía pertinente que o amolde

O que ven a diferencialo de ás premisas da actualidade na

Dewey é o gran énfase por un que se vexa integrada. -O mesmo

método de ensinanza correlativo ó que apreciou, a un nivel inter-

contexto político e social que pretativo moi superior ó meu,

procure o acoplamento perfecto Michel Foucault cando estuda o

ente cidadán e goberno, que pro- sistema penitenciario: non cambia

porcionase un contexto adecuado se non que adapta os seus medios

para a institucionalización dunha e saberes-.

ciencia aplicable. : non é unha cuestión de

replantexamentos absolutos senón Non extendéndome máis do

de “especifidade de mecanismos e debido só concluirei que, máis alá

modalidade”. Por moito que se do que se fai patente, a todo isto

in ten te xus t i f i ca r a t ecno-subxace unha realidade ben

c ra t i zac ión como med io de distinta ó suposto achegamento

achegamento, de ente lequia “quente” e solidario do que están

soidaria entre a ciencia e o seu a falar: o único que conseguirían

o b x e c t o , n o n e x i s t e u n h a é unha irrupción masiva da

concordancia tal polo mero feito tecnocracia que, se ben é certo

de ser isto un disfrace que oculta que achega ás dúas partes

unha perpetuación das relacións implicadas, faríao con carácter

de dominio Goberno/cidadanía, aséptico e unidireccional, polo cal

Ciencia/ obxecto, que queda o achegamento só se pode

patente nas tendencias dos xa concebir como unha relación de

citados Lasswell e Lindblom, de dominio tanto do sistema político

fomento da ciencia da adminis-co cidadán, e o correlat ivo

tración, e dunha ciencia da dominio da ciencia sobre o seu

estratexia para saír do paso.obxecto, pois, como dixemos

Quod erat demons-

trandum

Bibliografía

· James Faar

John F. Drryzer

Stephen T. Leonard

(Eds) La Ciencia Política en la historia. VV.AA Itsmo 1999.

· Michael Foucault

Vigilar y Castigar: Origen de la prisión.Siglo XXI 2007.

· John Dewey

La escuela y la sociedad. The public and its problems.

· Gianni Vattimo

El fin de la modernidad Gedisa 2007 (Introducción)

Dúas incidencias últimas: grafía que deu pé a este artigo

con intención de que certas 1ª- Se o acto de escribir xa é

cuestións que quedaron suspensas de por si discriminatorio, máis o é

podan ser aclaradas por aquel o o de intentar sintetizar un artigo

que lle interese.de apenas tres páxinas.

2ª- Non hai ética algunha Coñecendo isto adxunto a biblio-

implícita neste artigo.

Senén Ínsua Redonda

- 18 - - 19

Di Rilke, sobre os momentos nos da ficción dos límites e outras que o saber vese máis aló dos caralladas que os fan “ser”, no sentidos e os presentimentos… peor sentido da esencia, e que ese

é o ser que chaman “identidade”, <<…Pois aqueles son momentos en

do que nós con lexanía nos que algo novo, algo descoñecido

decimos. Pois, non é a identidade entrou en nosco; nosos sentidos isa personificación textual dunha fican mudos sobrecollidos de temor; apariencia común, con rasgos todo en nós retráese; prodúcese conxuntos, destinada á coactivizar, unha trégola, e o novo, o que nadie coaccionar, colectivizar, e outros coñece, érguese no medio e cala. >>“co” en grupo? Realmente, nós

De tan repetidas veces que isto somos xente moi soa que decidiu sucede, a cotío, aparecen meigallos xogarlle unha partida, xente que de luz mutante que dan a realizar cada día pensa máis na mudanza, iniciativas en toda orde prácticas: e se tan abertamente estamos aos revistas, ciclos de cine, xuntazas, que se identifiquen con nós, así comelladas, faladorías, lecturas, tamén nos inquedan aqueles dos debates, hipnose, éxtase, orxías, que soamente queda non poder aleacións transformantes e outros dicir por desaparición, os outros. conxuros do porvir. Así somos nós. Os que non se identifican con nós, Os que, como todos din, fanse eses son os que sempre máis pasar por uns novos rapaces con interesan. Os que por algunha moitas gañas e propostas intelec- razón non siguen a nosa horda tuais, chamándose “cromáticos” salvaxe, é dicir, á maioría. Podríase non polas cores e das virtudes non dicir que somos un grupo mino-por “Virtuosos”. O peor do asunto ritario, unha minoría. Unha non é o de que sexan unha nova actuación privada. Aínda que isto identidade de masas na Costa, tamén se refutará proximamente, senón un grupo que intenta pois non somos parte de ningún “desidentidadizar” un grupo identi- bando ou grupo no sentido de cara zadamente calqueriento. Un grupo á acción dunha maioría ou minoría no que se ve identidade pero non política: como polo xeral, enténdese calqueridade, identifícano coa minoría. A nosa acción é un “identidade” sendo él, máis que refuxio.nada, calqueriento. Con iso afastá-

Onde o miolo principal son os monos, de si a nosa raza nacida outros, os que nin sequera son, nun territorio ten unhas propie-sexamos nós eses outros que non dades culturais únicas e auténticas están, e que polo restante están no (típicas do racismo) que nos fan outro, que dixen? Sexamos nós? diferentes, e todo iso cun orgullo Quén? Eses que coma outros de ideloxía cheirante e afectiva á puideron ser, pero foi unha mera vez, que as modas máis doídas das xuntanza calquera, a modo de eiras políticas levantaron en nome

O Croma<<Deliberación última>>

actividade no guetto, ou de partida poderes principal, así é como de baralla na tasca, ou de circulan as liortas entre maiorías e chegados da Universidade capital e minorías na nosa actualidade. no pobo se preguntan, que se fai? Entón revivindo a identidade, se Isto, que se acerca máis ao sexo nós encontrámonos fóra deste ser que a nada político-sociatificante. ou non-ser, o que se nos planta é: Digo que procurando irnos dun que facer?, pois, que somos(?) iso, ser, sexa identidade, sexa masa, ou en tal caso, xa o sabemos: nin un sexa tamén minoría, polo tanto, da nin outro, ou ambos, pero menos unidade, intentamos camiñar en un que ningún outro, ou viceversa presenza de todos cunha invisi- –aurea mediocritas aristotélica; o bilidade virulenta. “que facer” vese contestado en:

para non saír da súa actividade e O mutante: a cor está en presenza

poder desvincularnos da tarefa da eterna, menos para os cegos (outra

conquista do poder o mellor é usar minoría), envolve a Urdimbre do

o disfraz dun deles, e facerse pasar real e defíneo todo, pero o mal nun

por outro. Para conseguilo, débese corpo pequeno rompe o corpo bon,

ter coidadiño e pintarse con iso é crear un cambio, muta ;

tingues de sanidade, pigmentos coma a mutación nas cores nós

visibles, e iniciativas aceptables temos unha función de envolver á

pero cun fondo de cor vírica hacia realidade, pero hai algo que na

un campo cromáticamente ines-realidade-imaxe a nivel pigmen-

perado, usamos a súa estratexia tación e percepción sensorial é

biopolítica, pero co énfase no imposiblemente visible: o croma

teatralmente descoñecido: da das virtudes, a súa mutación nos

virtude cromática. Para facerse corpos.

pasar por cromático non fai falla Resulta que falando na “caverna de “ser”, senón precísase “ser sabendo Platón” ou no recoñecido Café Bar que se é, de maneira onírica ou Sirena decatámonos de que os disfrazada”, ou a máxima de corpos grandes normalmente son Vattimo -“soñar sabendo que se sans, e os virus na súa forma de está soñando”, así sería para o pequeno tamaño e forza sobre a noso caso: actuar coma un virus totalidade encárganse de destruir o san nunha sociedade enferma. Polo seu amigo de convivencia, a saúde. tanto, ante todo recoñecer que o O que as éticas aplicadas fan hoxe, corpo é pequeno e residualmente en mans dun Estado bonito, perxudicial, nalgún sentido para o hixiénico, con cheiro a lexía seca mercadillo de poderes no conxunto porque se traballa dende moi cedo (os bos e os malos), e san porque é intentar que o “habitat” síntase aparentemente non dana ningún limpo e sexa limpado de virus e tipo de estructura social nin outras bacterias acollo-antes (do política, sempre máis preto da castelán “acojonantes”), e poida creación que da destrucción, crítica distraer o tempo en cousas que entendida coma interpretación, non resten poder ao mercadillo de dígase logo actividade creacioneira.

- 20 - - 21 -

Di Rilke, sobre os momentos nos da ficción dos límites e outras que o saber vese máis aló dos caralladas que os fan “ser”, no sentidos e os presentimentos… peor sentido da esencia, e que ese

é o ser que chaman “identidade”, <<…Pois aqueles son momentos en

do que nós con lexanía nos que algo novo, algo descoñecido

decimos. Pois, non é a identidade entrou en nosco; nosos sentidos isa personificación textual dunha fican mudos sobrecollidos de temor; apariencia común, con rasgos todo en nós retráese; prodúcese conxuntos, destinada á coactivizar, unha trégola, e o novo, o que nadie coaccionar, colectivizar, e outros coñece, érguese no medio e cala. >>“co” en grupo? Realmente, nós

De tan repetidas veces que isto somos xente moi soa que decidiu sucede, a cotío, aparecen meigallos xogarlle unha partida, xente que de luz mutante que dan a realizar cada día pensa máis na mudanza, iniciativas en toda orde prácticas: e se tan abertamente estamos aos revistas, ciclos de cine, xuntazas, que se identifiquen con nós, así comelladas, faladorías, lecturas, tamén nos inquedan aqueles dos debates, hipnose, éxtase, orxías, que soamente queda non poder aleacións transformantes e outros dicir por desaparición, os outros. conxuros do porvir. Así somos nós. Os que non se identifican con nós, Os que, como todos din, fanse eses son os que sempre máis pasar por uns novos rapaces con interesan. Os que por algunha moitas gañas e propostas intelec- razón non siguen a nosa horda tuais, chamándose “cromáticos” salvaxe, é dicir, á maioría. Podríase non polas cores e das virtudes non dicir que somos un grupo mino-por “Virtuosos”. O peor do asunto ritario, unha minoría. Unha non é o de que sexan unha nova actuación privada. Aínda que isto identidade de masas na Costa, tamén se refutará proximamente, senón un grupo que intenta pois non somos parte de ningún “desidentidadizar” un grupo identi- bando ou grupo no sentido de cara zadamente calqueriento. Un grupo á acción dunha maioría ou minoría no que se ve identidade pero non política: como polo xeral, enténdese calqueridade, identifícano coa minoría. A nosa acción é un “identidade” sendo él, máis que refuxio.nada, calqueriento. Con iso afastá-

Onde o miolo principal son os monos, de si a nosa raza nacida outros, os que nin sequera son, nun territorio ten unhas propie-sexamos nós eses outros que non dades culturais únicas e auténticas están, e que polo restante están no (típicas do racismo) que nos fan outro, que dixen? Sexamos nós? diferentes, e todo iso cun orgullo Quén? Eses que coma outros de ideloxía cheirante e afectiva á puideron ser, pero foi unha mera vez, que as modas máis doídas das xuntanza calquera, a modo de eiras políticas levantaron en nome

O Croma<<Deliberación última>>

actividade no guetto, ou de partida poderes principal, así é como de baralla na tasca, ou de circulan as liortas entre maiorías e chegados da Universidade capital e minorías na nosa actualidade. no pobo se preguntan, que se fai? Entón revivindo a identidade, se Isto, que se acerca máis ao sexo nós encontrámonos fóra deste ser que a nada político-sociatificante. ou non-ser, o que se nos planta é: Digo que procurando irnos dun que facer?, pois, que somos(?) iso, ser, sexa identidade, sexa masa, ou en tal caso, xa o sabemos: nin un sexa tamén minoría, polo tanto, da nin outro, ou ambos, pero menos unidade, intentamos camiñar en un que ningún outro, ou viceversa presenza de todos cunha invisi- –aurea mediocritas aristotélica; o bilidade virulenta. “que facer” vese contestado en:

para non saír da súa actividade e O mutante: a cor está en presenza

poder desvincularnos da tarefa da eterna, menos para os cegos (outra

conquista do poder o mellor é usar minoría), envolve a Urdimbre do

o disfraz dun deles, e facerse pasar real e defíneo todo, pero o mal nun

por outro. Para conseguilo, débese corpo pequeno rompe o corpo bon,

ter coidadiño e pintarse con iso é crear un cambio, muta ;

tingues de sanidade, pigmentos coma a mutación nas cores nós

visibles, e iniciativas aceptables temos unha función de envolver á

pero cun fondo de cor vírica hacia realidade, pero hai algo que na

un campo cromáticamente ines-realidade-imaxe a nivel pigmen-

perado, usamos a súa estratexia tación e percepción sensorial é

biopolítica, pero co énfase no imposiblemente visible: o croma

teatralmente descoñecido: da das virtudes, a súa mutación nos

virtude cromática. Para facerse corpos.

pasar por cromático non fai falla Resulta que falando na “caverna de “ser”, senón precísase “ser sabendo Platón” ou no recoñecido Café Bar que se é, de maneira onírica ou Sirena decatámonos de que os disfrazada”, ou a máxima de corpos grandes normalmente son Vattimo -“soñar sabendo que se sans, e os virus na súa forma de está soñando”, así sería para o pequeno tamaño e forza sobre a noso caso: actuar coma un virus totalidade encárganse de destruir o san nunha sociedade enferma. Polo seu amigo de convivencia, a saúde. tanto, ante todo recoñecer que o O que as éticas aplicadas fan hoxe, corpo é pequeno e residualmente en mans dun Estado bonito, perxudicial, nalgún sentido para o hixiénico, con cheiro a lexía seca mercadillo de poderes no conxunto porque se traballa dende moi cedo (os bos e os malos), e san porque é intentar que o “habitat” síntase aparentemente non dana ningún limpo e sexa limpado de virus e tipo de estructura social nin outras bacterias acollo-antes (do política, sempre máis preto da castelán “acojonantes”), e poida creación que da destrucción, crítica distraer o tempo en cousas que entendida coma interpretación, non resten poder ao mercadillo de dígase logo actividade creacioneira.

- 20 - - 21 -

Este “virus san”, con corpo de decidir de que bando está (bos ou minoría e apariencia de maioría, malos), senón que entra adecua-habita nun lugar, como nón, damente no ritmo da sociedade contradictorio: sociedade enferma. enfermada, nada a favor da A mesma é ela en si unha maioría corrente, sabendo que inconscien-c o n p r o b l e m a s , u n g r u p o temente hai un proceso que desvía heteroxéneo que intenta chamarse ao átomo na súa uniformidade homoxéneo, de aí tantos problemas lineal e comúnmente paralela, coa identidade e o racismo, pero sabendo que o desgarro da que sobre todo é un conxunto de Urdimbre é o seu camiño, sabendo ideas mesturadas que xuntas que é un virus san no seo dunha abarcan o que elas chaman un fin sociedade enferma: unha aparente práctico: a consecución de armas cor, inconsciente, facéndose pasar que os mercaderes do mercadillo por, disfrazada de, soñando que é de poderes afilan tódos os días nas minoría nunha real maioría súas ferreterías de valores éticos, perxudicada e perxudicante. A empresariais, do comercio e inter- actividade do croma grazas a un cambio xustificado polo capital teatro que matinalmente comeza co sexa igual circulante que fixo, e o thaumazein, e remata coa virtude que máis nos enloquece da cultura cromática, precedido por revela-“aplicada a”, feitos-nomes que cións clorificadas e clorificantes enchen carteis moi importantes nas nosas mercedes que son o para o estreñimento dos que se residuo máis relevante dun calque-pasan por cromáticos na Costa, na riento individuo.mísera da costa de residuos

Un, como colleríamos de Rilke contaminantes recibidos polos

“novo”, non novum a ritmo de mass media, onde o mar e as cores

Bloch nin de esperanza até á son o máis inspirante para todos

p leni tude (progreso ) , que é os que a habitan. En fin, o da

imposiblemente visible, o mesmo é sociedade enferma enténdese

dicir “descoñecido” que entra en dende miles de perspectivas mino-

nosco, e tal como xa se dixo ristas, dende calquera minoría,

anteriormente imprégnanos de cando a minoría que a critica

forma revelativa, manifestante, e tamén é un problema. Pois, na súa

acontecedora no tempo. Cando ese maioria a minoría no destino do

novo, ou ese calquera momento social é sempre unha valoración

definido por croma faise ver, o crítica ao capital dominante,

thaumazein é indudábel, a reac-sociedade enferma, e revolucionario

ción afectivo fisiolóxica tamén, vai radical de maneira consciente, o

cara ao que é o que importa: a problema de ser minoría está no

virtude iníciase. “Prodúcese unha “ser”, entón é un problema

trégola”, que no silenzo o asombro psicoloxicamente da consciencia.

e a repentividade alumbra, a un Pero é que a actividade cromática

crear de novo, pero como sempre non se lanza ao miolo das liortas

da maneira máis calquerienta, de de cabezas, collendo ticket para

xeito alter, e no tempo alteridade, conformaría unha posible ética do non como conxuro de identidades p e n s a m e n t o c r o m á t i c o , d o nin outros progresismos neomar- pensamento das explosividades xistas, senón no tempo celestial. O virtuoso-afectivas nun mar salgado que “nadie coñece” é máis ben e negrificado. Así, poderíamos unha patada divina, porque se fose concluir que o que Rilke adianta humana sería únicamente efecto- na cita da súa VIII carta a Kappus causa e describiriase pragmá- sobre os momentos nos que o ticamente dunha forma conductista saber vése máis aló dos sentidos e polos novos psicólogos do cogni- os presentimentos, como formato tivismo estresante actual, divina ou da tristeza, o croma aparécenos máis ben divinizante porque ten coma algo semellante, pero con capacidade de levar a cabo un feito tingues menos ascéticos e quizáis non real: a virtude cromática, que menos despoxados á soidade e ao sería o que conformaría toda a amor, e máis adiantados a ét ica posible do proceso; é operación comunal e emocio-social: principalmente o que nos ocorre na así como as grandes thyasas Costa. Tan pronto chega a órfico-báquicas sectarias do pitago-mercancía do coñecemento dende o rismo, nas que se procuraban ceo, ábrennos as mans as cores e g r a n d e s m o m e n t o s , d í g a s e o c h e i r o d o m a r a t a q u e cromáticos, como a salvación da instauramos a nosa praxe. O que alma, a purificación, a transmi-“érguese no medio e cala” son o gración das almas desprendidas momento no que tales formas por un pneuma infinito: isto é algo naturais do afecto (cores e outras que só co disfraz das cores revelacións), déixanse estar no enténdese, e que únicamente nun regazo do interior consciente (cara pobo de estudantes residuais, a actividade cromática) e con coma Rilke, se verte nun lixo cheo apoteose virulentamente faise de cores permufadas, chamadas: despertante: na virtude. O que gañas de foder unha cor mutante. antes díxose que podería ser o que

Afastémonos do cosmos, viaxemos xuntos;Collamos os brazos do mar e enlacémolos.No máis letargante estado é onde sou bruto;Viaxemos ao Norte a encherse, pensémoloAs cavernas son de intrusos,As cavernas son de muxosque por comer e fumarliscan de nós, os ilusos.Que por descoñecer calane logo din: somos “muitos”.Trincádeme os beizos de cores aterradas,Chupádella de canto!Pois en músicas descoñecidasEu tamén calo,E logo non digo, senón canto.

Viaxe a caverna,Imos trataloDa deliberación,Até á descripción.

Mon Búa Soneira

- 22 - - 23 -

Este “virus san”, con corpo de decidir de que bando está (bos ou minoría e apariencia de maioría, malos), senón que entra adecua-habita nun lugar, como nón, damente no ritmo da sociedade contradictorio: sociedade enferma. enfermada, nada a favor da A mesma é ela en si unha maioría corrente, sabendo que inconscien-c o n p r o b l e m a s , u n g r u p o temente hai un proceso que desvía heteroxéneo que intenta chamarse ao átomo na súa uniformidade homoxéneo, de aí tantos problemas lineal e comúnmente paralela, coa identidade e o racismo, pero sabendo que o desgarro da que sobre todo é un conxunto de Urdimbre é o seu camiño, sabendo ideas mesturadas que xuntas que é un virus san no seo dunha abarcan o que elas chaman un fin sociedade enferma: unha aparente práctico: a consecución de armas cor, inconsciente, facéndose pasar que os mercaderes do mercadillo por, disfrazada de, soñando que é de poderes afilan tódos os días nas minoría nunha real maioría súas ferreterías de valores éticos, perxudicada e perxudicante. A empresariais, do comercio e inter- actividade do croma grazas a un cambio xustificado polo capital teatro que matinalmente comeza co sexa igual circulante que fixo, e o thaumazein, e remata coa virtude que máis nos enloquece da cultura cromática, precedido por revela-“aplicada a”, feitos-nomes que cións clorificadas e clorificantes enchen carteis moi importantes nas nosas mercedes que son o para o estreñimento dos que se residuo máis relevante dun calque-pasan por cromáticos na Costa, na riento individuo.mísera da costa de residuos

Un, como colleríamos de Rilke contaminantes recibidos polos

“novo”, non novum a ritmo de mass media, onde o mar e as cores

Bloch nin de esperanza até á son o máis inspirante para todos

p leni tude (progreso ) , que é os que a habitan. En fin, o da

imposiblemente visible, o mesmo é sociedade enferma enténdese

dicir “descoñecido” que entra en dende miles de perspectivas mino-

nosco, e tal como xa se dixo ristas, dende calquera minoría,

anteriormente imprégnanos de cando a minoría que a critica

forma revelativa, manifestante, e tamén é un problema. Pois, na súa

acontecedora no tempo. Cando ese maioria a minoría no destino do

novo, ou ese calquera momento social é sempre unha valoración

definido por croma faise ver, o crítica ao capital dominante,

thaumazein é indudábel, a reac-sociedade enferma, e revolucionario

ción afectivo fisiolóxica tamén, vai radical de maneira consciente, o

cara ao que é o que importa: a problema de ser minoría está no

virtude iníciase. “Prodúcese unha “ser”, entón é un problema

trégola”, que no silenzo o asombro psicoloxicamente da consciencia.

e a repentividade alumbra, a un Pero é que a actividade cromática

crear de novo, pero como sempre non se lanza ao miolo das liortas

da maneira máis calquerienta, de de cabezas, collendo ticket para

xeito alter, e no tempo alteridade, conformaría unha posible ética do non como conxuro de identidades p e n s a m e n t o c r o m á t i c o , d o nin outros progresismos neomar- pensamento das explosividades xistas, senón no tempo celestial. O virtuoso-afectivas nun mar salgado que “nadie coñece” é máis ben e negrificado. Así, poderíamos unha patada divina, porque se fose concluir que o que Rilke adianta humana sería únicamente efecto- na cita da súa VIII carta a Kappus causa e describiriase pragmá- sobre os momentos nos que o ticamente dunha forma conductista saber vése máis aló dos sentidos e polos novos psicólogos do cogni- os presentimentos, como formato tivismo estresante actual, divina ou da tristeza, o croma aparécenos máis ben divinizante porque ten coma algo semellante, pero con capacidade de levar a cabo un feito tingues menos ascéticos e quizáis non real: a virtude cromática, que menos despoxados á soidade e ao sería o que conformaría toda a amor, e máis adiantados a ét ica posible do proceso; é operación comunal e emocio-social: principalmente o que nos ocorre na así como as grandes thyasas Costa. Tan pronto chega a órfico-báquicas sectarias do pitago-mercancía do coñecemento dende o rismo, nas que se procuraban ceo, ábrennos as mans as cores e g r a n d e s m o m e n t o s , d í g a s e o c h e i r o d o m a r a t a q u e cromáticos, como a salvación da instauramos a nosa praxe. O que alma, a purificación, a transmi-“érguese no medio e cala” son o gración das almas desprendidas momento no que tales formas por un pneuma infinito: isto é algo naturais do afecto (cores e outras que só co disfraz das cores revelacións), déixanse estar no enténdese, e que únicamente nun regazo do interior consciente (cara pobo de estudantes residuais, a actividade cromática) e con coma Rilke, se verte nun lixo cheo apoteose virulentamente faise de cores permufadas, chamadas: despertante: na virtude. O que gañas de foder unha cor mutante. antes díxose que podería ser o que

Afastémonos do cosmos, viaxemos xuntos;Collamos os brazos do mar e enlacémolos.No máis letargante estado é onde sou bruto;Viaxemos ao Norte a encherse, pensémoloAs cavernas son de intrusos,As cavernas son de muxosque por comer e fumarliscan de nós, os ilusos.Que por descoñecer calane logo din: somos “muitos”.Trincádeme os beizos de cores aterradas,Chupádella de canto!Pois en músicas descoñecidasEu tamén calo,E logo non digo, senón canto.

Viaxe a caverna,Imos trataloDa deliberación,Até á descripción.

Mon Búa Soneira

- 22 - - 23 -

Lata. Santiago Caneda

Disesel Benzin. Carlota

Infinito. Carlota

Zombies. Carlota

- 24 - - 25 -

Lata. Santiago Caneda

Disesel Benzin. Carlota

Infinito. Carlota

Zombies. Carlota

- 24 - - 25 -

<<Queremos: abstraccionismo es antihumano y hostil a todo lo que es verdade-independencia del arte – para la ramente humano. Es enemigo del revolución; la revolución – para la

1 realismo y enemigo del arte liberación definitiva del arte.>>socialista y, en general, de todo André Bretón y Diego Rivera. (La

3arte progresista y avanzado...>>firma de Diego Rivera corresponde realmente a León Trotsky) Federov Davidov

Tres enfoques; esperanza, desi-<<El arte soviético adolece,

lusión y rechazo, tres caras de un precisamente de considerable

mismo ser, el arte soviético, el descuido de la forma, acaso en su

Realismo Socialista. La faceta frustrado cuanto angustiado deseo

ilusionante, un arte transmisor del de ajustarse, primero al esquema

ideario comunista y representación socio-político impuesto por el

de la libertad revolucionaria de los partido, y, luego, a las capaci-

hombres. La desilusión, la crítica dades estéticas de lo que se ha

de un arte politizado, en el dado en llamar la “gente sencilla”,

sentido de atado y controlado, que que después de todo, no es tan

no enseña nada, que no emocio-sencilla como parece. Tan penosa

na, una simple herramienta del limitación impide, de hecho, profun-

poder que pretende ser arte y, dizar en el “fondo”, y obtener finalmente, la postura oficial, realizaciones en la “forma”. Forma controladora, despectiva y domi-y fondo, así, fluyen débiles, nante poseedora de la verdad achaparrados, descoloridos en un artística. Entre estas tres posturas país de poderoso color social y

2 se movió el Realismo Socialista político.>>marcando su desarrollo artístico

Mahfud Massis dentro y fuera de la URSS. En el seno de los países socialistas

<<El abstraccionismo es una primaba, ya sea por imposición o escuela negativa y profundamente por omisión de otras opciones, la reaccionaria del arte burgués. El visión positiva y en el resto de

El Realismo Socialista; la pintura al servicio de la política.

1 BRETON, A. ARAGON, L. Surrealismo frente a Realismo Socialista. Tusquets Edt. 1967. Pág. 332 MASSIS. M. La polémica del arte en la URSS y el formalismo. Edición Digital.3 KURZ MUÑOZ, Alberto. El arte en Rusia. La era soviética. Instituto de Historia del arte ruso y

soviético. 1991. Pág. 138.

occidente la postura negativa o gandística el valor estético no indiferente pero siempre profunda- desaparece por completo. mente crítica con el arte ruso y

El Realismo Social no fue sus autores.

enten-dido en la URSS como una <<El realismo socialista, por ser corriente sino como un método. El

el método de base a la literatura y término responde a cualquier obra de la crítica soviética, exige del realizada dentro del socialismo y artista una representación verídica, aunque se inscribe a una serie de históricamente concreta de la parámetros establecidos por el realidad en su desarrollo revolucio- Partido, son pocas las obras que nario. Además, el carácter verda- dentro del período soviético dero e históricamente concreto de puedan ser excluidas perma-dicha representación artística de la nentemente del Realismo Social. realidad debe combinarse con el Se puede tener la tentación de deber de transformación ideológica denominarlo arte oficial pero sería y de educación de las masas den- una visión simplista ya que, el

4tro del espírito del socialismo>> arte no estaba realizado por políticos sino por artistas que

Esa es la definición oficial del expresaban sus ideas y aunque

Realismo Socialista que apareció atados a un método elegían la

en los estatutos de la Unión de temática y la mostraban según

Escritores Soviéticos en 1932. Es sus ideas. Como ejemplo la obra

por lo tanto una definición ade-de Deineka Futuros Avia-dores,

cuada a la literatura pero es clara en su temática, juventud y

válida de igual modo para la pin-futuro, pero hermosa en la forma

tura. Realismo Social, Socialista o que expresa la libre creación.

Soviético son tres términos que hablan no solo de una corriente sino también de una forma de entender el arte. Una concepción ligada a una ideología y por ello se suele considerar al arte Soviético una mera propaganda del régimen antes que arte como tal. Pero lo cierto es que la propaganda está dirigida a las masas y aunque la temática de una obra pueda resultar propa-

4 BRETON, A. ARAGON, L. Surrealismo frente a Realismo Socialista. Tusquets Editor. 1967. Pág. 74

Aleksandr Deineka. Futuros aviadores

- 26 - - 27 -

<<Queremos: abstraccionismo es antihumano y hostil a todo lo que es verdade-independencia del arte – para la ramente humano. Es enemigo del revolución; la revolución – para la

1 realismo y enemigo del arte liberación definitiva del arte.>>socialista y, en general, de todo André Bretón y Diego Rivera. (La

3arte progresista y avanzado...>>firma de Diego Rivera corresponde realmente a León Trotsky) Federov Davidov

Tres enfoques; esperanza, desi-<<El arte soviético adolece,

lusión y rechazo, tres caras de un precisamente de considerable

mismo ser, el arte soviético, el descuido de la forma, acaso en su

Realismo Socialista. La faceta frustrado cuanto angustiado deseo

ilusionante, un arte transmisor del de ajustarse, primero al esquema

ideario comunista y representación socio-político impuesto por el

de la libertad revolucionaria de los partido, y, luego, a las capaci-

hombres. La desilusión, la crítica dades estéticas de lo que se ha

de un arte politizado, en el dado en llamar la “gente sencilla”,

sentido de atado y controlado, que que después de todo, no es tan

no enseña nada, que no emocio-sencilla como parece. Tan penosa

na, una simple herramienta del limitación impide, de hecho, profun-

poder que pretende ser arte y, dizar en el “fondo”, y obtener finalmente, la postura oficial, realizaciones en la “forma”. Forma controladora, despectiva y domi-y fondo, así, fluyen débiles, nante poseedora de la verdad achaparrados, descoloridos en un artística. Entre estas tres posturas país de poderoso color social y

2 se movió el Realismo Socialista político.>>marcando su desarrollo artístico

Mahfud Massis dentro y fuera de la URSS. En el seno de los países socialistas

<<El abstraccionismo es una primaba, ya sea por imposición o escuela negativa y profundamente por omisión de otras opciones, la reaccionaria del arte burgués. El visión positiva y en el resto de

El Realismo Socialista; la pintura al servicio de la política.

1 BRETON, A. ARAGON, L. Surrealismo frente a Realismo Socialista. Tusquets Edt. 1967. Pág. 332 MASSIS. M. La polémica del arte en la URSS y el formalismo. Edición Digital.3 KURZ MUÑOZ, Alberto. El arte en Rusia. La era soviética. Instituto de Historia del arte ruso y

soviético. 1991. Pág. 138.

occidente la postura negativa o gandística el valor estético no indiferente pero siempre profunda- desaparece por completo. mente crítica con el arte ruso y

El Realismo Social no fue sus autores.

enten-dido en la URSS como una <<El realismo socialista, por ser corriente sino como un método. El

el método de base a la literatura y término responde a cualquier obra de la crítica soviética, exige del realizada dentro del socialismo y artista una representación verídica, aunque se inscribe a una serie de históricamente concreta de la parámetros establecidos por el realidad en su desarrollo revolucio- Partido, son pocas las obras que nario. Además, el carácter verda- dentro del período soviético dero e históricamente concreto de puedan ser excluidas perma-dicha representación artística de la nentemente del Realismo Social. realidad debe combinarse con el Se puede tener la tentación de deber de transformación ideológica denominarlo arte oficial pero sería y de educación de las masas den- una visión simplista ya que, el

4tro del espírito del socialismo>> arte no estaba realizado por políticos sino por artistas que

Esa es la definición oficial del expresaban sus ideas y aunque

Realismo Socialista que apareció atados a un método elegían la

en los estatutos de la Unión de temática y la mostraban según

Escritores Soviéticos en 1932. Es sus ideas. Como ejemplo la obra

por lo tanto una definición ade-de Deineka Futuros Avia-dores,

cuada a la literatura pero es clara en su temática, juventud y

válida de igual modo para la pin-futuro, pero hermosa en la forma

tura. Realismo Social, Socialista o que expresa la libre creación.

Soviético son tres términos que hablan no solo de una corriente sino también de una forma de entender el arte. Una concepción ligada a una ideología y por ello se suele considerar al arte Soviético una mera propaganda del régimen antes que arte como tal. Pero lo cierto es que la propaganda está dirigida a las masas y aunque la temática de una obra pueda resultar propa-

4 BRETON, A. ARAGON, L. Surrealismo frente a Realismo Socialista. Tusquets Editor. 1967. Pág. 74

Aleksandr Deineka. Futuros aviadores

- 26 - - 27 -

Los orígenes más remotos del corte liberal y progresista la idea Realismo Social se encuentran en el de la dictadura del proletariado no origen del mismo Realismo. Desde les agradaba en absoluto. Pero no mediados del siglo XIX con el todos se marcharon. Había secto-agotamiento del romanticismo, los res innovadores y rupturistas que cambios sociales y la aparición del veían en la revolución un ejemplo positivismo, el Realismo cobra fuerza de nueva creación y de inspira-en las artes plásticas. Su premisa ción. Pensaron que la Revolución básica era representar la realidad lo y la revolución artística irían más fielmente posible, apartando lo parejas.ideal y buscando lo bello en la misma

Este fue el caso de Konstantin realidad. De hecho, muchos autores

Yuon (1875-1958). Al estallar la hicieron una transición directa de

Revolución cerró su escuela de este realismo decimonónico al

arte, estaba emocionado por los Realismo Social. Este es el caso de

acontecimientos y se dedicaría a Nesterov, que cambió a sus clientes

plasmar el momento en su arte. aristócratas por lideres del partido y

Así nace Planeta Nuevo en 1921, trabajadores.

una emotiva obra en la que Dentro del ámbito ruso, otra hombres jalean al universo el

de las influencias fueron los nacimiento de un nuevo orden. Ambulantes del siglo XIX que

tuvieron un gran impacto en al arte ruso y su influencia se dejó notar hasta los años 20. En sus obras se retrataban situaciones de denuncia social y campesinos idealizados (Fedotov, Reptin o Venetsianov). A finales del siglo XIX también aparece el grupo llamado el Mundo del Arte que tachaba a los Ambulantes de obsoletos y apostaban por un arte

Desgraciadamente para los más accesible , indiv idual y creyen-tes artístico-revolucionarios espiritual y supusieron el regreso los acontecimientos se tornaron al arte por el arte.oscuros para el arte. Se colocó a

El estallido de la Revolución Lunakarskii como Comisario Popu-Rusa provocó el exilio de muchos lar de Cultura que por su vida en de los intelectuales y artistas que el extranjero se había movido por vivían en Rusia. Aunque eran de los círculos artísticos occidentales

y conocía algunas de las vanguar- que buscaban un nuevo arte dias del momento. Si bien estas industrial de la nueva sociedad, de inicio no fueron objeto de Pímenov se situó en otra posición. crítica no tardarían en serlo, el Defendió la pintura de caballete y arte burgués no tenía cabida en la la complejidad técnica represen-

5 tando la sociedad trabajadora de nueva patria .la bulliciosa y creciente Moscú.

En 1918 Lenin comienza a exponer su preocupación por el arte y comienzan a erigirse por toda Rusia monumentos a los héroes revolucionarios. El arte comenzaba a ponerse a los pies del poder. El Departamento de Bellas Artes, dependiente del Comisariado Popular de Cultura, inspirado por las ideas de Lenin abrió por toda Rusia museos fuertemente subvencionados en los que las obras eran seleccionadas minuciosamente. También puso en marcha una reforma institucional de todas las escuelas y centros artísticos con el fin de tenerlos más próximos al poder. La temá-tica se vuelve clara, el soldado ruso, la industria, la formación del país, el culto al hombre conforme al ideal heleno y los líderes son el centro del arte.

Será Yuri Pímenov (1903- 1977) el que haga suyas estas temáticas dotándolas de una belleza idealizada. Frente a los

5 <<La pintura abstracta no empezó a cotizarse a precios elevados hasta la guerra fría cuando,

por cierto, se benefició de la hostilidad que Hitler y Stalin habían mostrado hacia ella. Y así se

convirtió en una suerte de arte oficial del “mundo libre” contra el “totalitarismo”: curioso destino

para los enemigos de los convencionalismos burgueses.>>

HOBSBAWN, Eric. A la zaga. Decadencia y fracaso de las vanguardias del siglo XX.

Ed. Crítica. Barcelona. 2009. Pág. 23

Konstantin Yuon. Planeta Nuevo

Yuri Pimenov.La expansión de los edificios de Moscú

Yuri Pimenov.Boda en la calle de mañana

- 28 - - 29 -

Los orígenes más remotos del corte liberal y progresista la idea Realismo Social se encuentran en el de la dictadura del proletariado no origen del mismo Realismo. Desde les agradaba en absoluto. Pero no mediados del siglo XIX con el todos se marcharon. Había secto-agotamiento del romanticismo, los res innovadores y rupturistas que cambios sociales y la aparición del veían en la revolución un ejemplo positivismo, el Realismo cobra fuerza de nueva creación y de inspira-en las artes plásticas. Su premisa ción. Pensaron que la Revolución básica era representar la realidad lo y la revolución artística irían más fielmente posible, apartando lo parejas.ideal y buscando lo bello en la misma

Este fue el caso de Konstantin realidad. De hecho, muchos autores

Yuon (1875-1958). Al estallar la hicieron una transición directa de

Revolución cerró su escuela de este realismo decimonónico al

arte, estaba emocionado por los Realismo Social. Este es el caso de

acontecimientos y se dedicaría a Nesterov, que cambió a sus clientes

plasmar el momento en su arte. aristócratas por lideres del partido y

Así nace Planeta Nuevo en 1921, trabajadores.

una emotiva obra en la que Dentro del ámbito ruso, otra hombres jalean al universo el

de las influencias fueron los nacimiento de un nuevo orden. Ambulantes del siglo XIX que

tuvieron un gran impacto en al arte ruso y su influencia se dejó notar hasta los años 20. En sus obras se retrataban situaciones de denuncia social y campesinos idealizados (Fedotov, Reptin o Venetsianov). A finales del siglo XIX también aparece el grupo llamado el Mundo del Arte que tachaba a los Ambulantes de obsoletos y apostaban por un arte

Desgraciadamente para los más accesible , indiv idual y creyen-tes artístico-revolucionarios espiritual y supusieron el regreso los acontecimientos se tornaron al arte por el arte.oscuros para el arte. Se colocó a

El estallido de la Revolución Lunakarskii como Comisario Popu-Rusa provocó el exilio de muchos lar de Cultura que por su vida en de los intelectuales y artistas que el extranjero se había movido por vivían en Rusia. Aunque eran de los círculos artísticos occidentales

y conocía algunas de las vanguar- que buscaban un nuevo arte dias del momento. Si bien estas industrial de la nueva sociedad, de inicio no fueron objeto de Pímenov se situó en otra posición. crítica no tardarían en serlo, el Defendió la pintura de caballete y arte burgués no tenía cabida en la la complejidad técnica represen-

5 tando la sociedad trabajadora de nueva patria .la bulliciosa y creciente Moscú.

En 1918 Lenin comienza a exponer su preocupación por el arte y comienzan a erigirse por toda Rusia monumentos a los héroes revolucionarios. El arte comenzaba a ponerse a los pies del poder. El Departamento de Bellas Artes, dependiente del Comisariado Popular de Cultura, inspirado por las ideas de Lenin abrió por toda Rusia museos fuertemente subvencionados en los que las obras eran seleccionadas minuciosamente. También puso en marcha una reforma institucional de todas las escuelas y centros artísticos con el fin de tenerlos más próximos al poder. La temá-tica se vuelve clara, el soldado ruso, la industria, la formación del país, el culto al hombre conforme al ideal heleno y los líderes son el centro del arte.

Será Yuri Pímenov (1903- 1977) el que haga suyas estas temáticas dotándolas de una belleza idealizada. Frente a los

5 <<La pintura abstracta no empezó a cotizarse a precios elevados hasta la guerra fría cuando,

por cierto, se benefició de la hostilidad que Hitler y Stalin habían mostrado hacia ella. Y así se

convirtió en una suerte de arte oficial del “mundo libre” contra el “totalitarismo”: curioso destino

para los enemigos de los convencionalismos burgueses.>>

HOBSBAWN, Eric. A la zaga. Decadencia y fracaso de las vanguardias del siglo XX.

Ed. Crítica. Barcelona. 2009. Pág. 23

Konstantin Yuon. Planeta Nuevo

Yuri Pimenov.La expansión de los edificios de Moscú

Yuri Pimenov.Boda en la calle de mañana

- 28 - - 29 -

6 suprimieron escuelas de arte y el En 1922 Kandinski , Pevser, canon socialista se impuso por Gabo y Puni se vieron obligados al doquier. El objetivo estaba claro exilio. La obra de Kandinski no en una sociedad revolucionaria, tenía cabida en la Rusia revolu-con un gobierno revolucionario era cionaria. Aunque logró inaugurar necesario crear un arte revolucio-una exposición denominada Del nario y cualquier aspecto que no impresionismo al suprematismo en encajase debía ser depurado. La la que se exhibían 163 obras temática paso a ser el héroe ruso suyas, el plan de reforma que victorioso, el trabajo, el socialismo presentó para el Instituto de y la nueva sociedad. A aquellos Cultura Artística fue “excesivo” y autores que no entraban este rechazado por todos los asociados.canon se les censuraba y se les

Los que se quedaron se acusaba de formalismo artístico. dedicaron al diseño industrial Sin embargo, a pesar de las para librarse de la represión y restricciones hubo autores que se solo unos pocos continuaron con adaptaron y compartieron las la crítica desde dentro. Malevich preocupaciones de l Part ido. rechazaba la pintura realista por Aleksandr Deineka (1899-1969) es centrarse en lo material. Por su uno de los máximos represen-par te Pe t rov -Vodk in se v io tantes del Realismo Socialista y obligado a reformar un cuadro sus obras le jos de parecer suyo de la guerra civil por no propaganda, ese fue su inicio en entrar dentro de los cánones. la pintura, adquieren personalidad Nesterov pasó de los paisajes al propia. La belleza se muestra a retrato de funcionarios. El Partido través de los cánones revolucio-puso todo su empeño en crear un narios. Durante la Segunda arte nuevo antiburgués. Los Guerra Mundial Deineka da a luz -ismos que proliferaron por todo a toda una serie de obras bélicas occidente debían desaparecer y de fervor patrio contra los agreso-con ellos un sin fin de artistas res y su arte se cargó de conte-salieron del país; Benois, Somov, nidos heróicos y épicas batallas.Dobujinski, Chejonin, Roerij, Bask,

La sorpresa estalla en el arte Korovin, Iakulev, Grigoriev... soviético con la aparición, en

Con Stal in se in ic ia un 71 9 5 4 , d e E l D e s h i e l o d e proceso de censura sin límites

Ehremburg, que junto con otras dedicado a controlar todo el arte

obras literarias, mostraron que se nacido en el seno de la URSS. Se

estaba abriendo en el régimen un

cierto margen para la creación. Se (1878-1927) que había permane-permitió una pequeña dosis de cido en el olvido por sus retratos crítica y algunos de los escritores y paisajes atípicos.del per íodo anter ior fueron

Hacia finales de los años 80 recuperados. Sin embargo, la

con la Perestroika y la política de decepción fue mayúscula en el

apertura de Gorbachov el Realis-campo de la pintura, no se

mo Socialista siguió vigente como produjo tal avance y el Realismo

estilo artístico oficial hasta la Social permaneció casi inmutable.

desaparición de la Unión Soviética. El reflejo más evidente fue la

El programa artístico se derrumbó recuperación de algunos artistas

junto al gobierno y se abrió un de la década de los 20 que habían

nuevo período artísticosido condenados con anterioridad. Ese fue el caso de Bóris Kustódiev

6 Entre 1914 y 1921 tuvo cierta libertad para expresarse desde la abstracción. A partir de 1922

se vio obligado al exilio por el desprecio de su arte desde las autoridades.

7 <<Una minoría creativa, compuesta por directores teatrales y cinematográficos, editores de

revistas, abogados, historiadores y filósofos, empezó a poner a prueba los límites de la

censura estatal, aventurándose a saltar las fronteras de la disciplina de partido en su

búsqueda de la innovación y la originalidad.>> ZUBOK, Vladislav M. Un Imperio Fallido.

Ed. Crítica. Barcelona. 2008. Pág. 252

Aleksandr Deineka. La defensa de Sebastopol

Borja Santiago

- 30 - - 31 -

6 suprimieron escuelas de arte y el En 1922 Kandinski , Pevser, canon socialista se impuso por Gabo y Puni se vieron obligados al doquier. El objetivo estaba claro exilio. La obra de Kandinski no en una sociedad revolucionaria, tenía cabida en la Rusia revolu-con un gobierno revolucionario era cionaria. Aunque logró inaugurar necesario crear un arte revolucio-una exposición denominada Del nario y cualquier aspecto que no impresionismo al suprematismo en encajase debía ser depurado. La la que se exhibían 163 obras temática paso a ser el héroe ruso suyas, el plan de reforma que victorioso, el trabajo, el socialismo presentó para el Instituto de y la nueva sociedad. A aquellos Cultura Artística fue “excesivo” y autores que no entraban este rechazado por todos los asociados.canon se les censuraba y se les

Los que se quedaron se acusaba de formalismo artístico. dedicaron al diseño industrial Sin embargo, a pesar de las para librarse de la represión y restricciones hubo autores que se solo unos pocos continuaron con adaptaron y compartieron las la crítica desde dentro. Malevich preocupaciones de l Part ido. rechazaba la pintura realista por Aleksandr Deineka (1899-1969) es centrarse en lo material. Por su uno de los máximos represen-par te Pe t rov -Vodk in se v io tantes del Realismo Socialista y obligado a reformar un cuadro sus obras le jos de parecer suyo de la guerra civil por no propaganda, ese fue su inicio en entrar dentro de los cánones. la pintura, adquieren personalidad Nesterov pasó de los paisajes al propia. La belleza se muestra a retrato de funcionarios. El Partido través de los cánones revolucio-puso todo su empeño en crear un narios. Durante la Segunda arte nuevo antiburgués. Los Guerra Mundial Deineka da a luz -ismos que proliferaron por todo a toda una serie de obras bélicas occidente debían desaparecer y de fervor patrio contra los agreso-con ellos un sin fin de artistas res y su arte se cargó de conte-salieron del país; Benois, Somov, nidos heróicos y épicas batallas.Dobujinski, Chejonin, Roerij, Bask,

La sorpresa estalla en el arte Korovin, Iakulev, Grigoriev... soviético con la aparición, en

Con Stal in se in ic ia un 71 9 5 4 , d e E l D e s h i e l o d e proceso de censura sin límites

Ehremburg, que junto con otras dedicado a controlar todo el arte

obras literarias, mostraron que se nacido en el seno de la URSS. Se

estaba abriendo en el régimen un

cierto margen para la creación. Se (1878-1927) que había permane-permitió una pequeña dosis de cido en el olvido por sus retratos crítica y algunos de los escritores y paisajes atípicos.del per íodo anter ior fueron

Hacia finales de los años 80 recuperados. Sin embargo, la

con la Perestroika y la política de decepción fue mayúscula en el

apertura de Gorbachov el Realis-campo de la pintura, no se

mo Socialista siguió vigente como produjo tal avance y el Realismo

estilo artístico oficial hasta la Social permaneció casi inmutable.

desaparición de la Unión Soviética. El reflejo más evidente fue la

El programa artístico se derrumbó recuperación de algunos artistas

junto al gobierno y se abrió un de la década de los 20 que habían

nuevo período artísticosido condenados con anterioridad. Ese fue el caso de Bóris Kustódiev

6 Entre 1914 y 1921 tuvo cierta libertad para expresarse desde la abstracción. A partir de 1922

se vio obligado al exilio por el desprecio de su arte desde las autoridades.

7 <<Una minoría creativa, compuesta por directores teatrales y cinematográficos, editores de

revistas, abogados, historiadores y filósofos, empezó a poner a prueba los límites de la

censura estatal, aventurándose a saltar las fronteras de la disciplina de partido en su

búsqueda de la innovación y la originalidad.>> ZUBOK, Vladislav M. Un Imperio Fallido.

Ed. Crítica. Barcelona. 2008. Pág. 252

Aleksandr Deineka. La defensa de Sebastopol

Borja Santiago

- 30 - - 31 -

Wassily Kandinsky:a arte como expresión do mundo interior.

pintura, e non outra, sexa a hexémonica no seu tempo, é produto do paso por unha etapa histórica dominada polas correntes materia-listas. Así, a pintura eríxese como aquela disciplina encargada de plasmar, e en definitiva de emular, o mundo visible ou perceptible. Isto é o que ocorrerá, por exemplo, nos estados socialistas como a URSS, <<A supresión dos sons interiores onde o realismo domina o espectro que constitúen a esencia das da producción artística.cores, a dispersión das forzas do

artista no vacío, é a arte pola Por realizar un pequeno achega-1arte>> mento a Marx (e ó seu pensamento),

Wassily Kandinsky atrevémonos a dicir que, en parte, é a súa concepción da conciencia como

É obxecto desta pequena mero reflexo do mundo percibido polo

exposición tratar de explorar suxeito a que posibilita este tipo de

mínimamente as críticas que pintura, unha pintura que se

recibe o materialismo, e o pensa-conforma coa plasmación do mundo

mento de Marx en particular, que podemos chamar material. O

dende o “mundo” da arte por espíritu, o que Ignacio designa no

parte de autores como o ruso seu texto como “adentro”, é neutra-

Wassily Kandinsky. O núcleo lizado, velado. O individuo concebido

desta crítica sitúase, a meu modo por Marx é un desalmado, un home

de ver, no mesmo punto no que que non posúe relación co seu

se apoia a de Ignacio, a saber, no mundo interior, co seu fondo

olvido (ou rexeitamento) marxiano sombrío, e polo tanto coa división ou

do espíritu, con todo o que iso fractura que o constitúe.

conleva.Froito deste plantexamento é o

Kandinsky, na súa loita feito de que, por dicilo dalgún xeito,

encarni-zada contra a pintura tampouco a arte se relacione con

figurativa, decátase de que o feito aquilo que na maioría dos casos non

de que esa forma de entender a é susceptible de ser racionalizado,

tasado e medido. É sinxelo inferir mente espiritual), ese mundo que, a identidade dun suxeito a como sabemos, non está composto partires das súas percepcións por figuras ou corpos, senón por económicas, do lugar que ocupa sentimentos, inquedanzas e, en na estructura económica (clase), definitiva, por fracturas e contradic-pero non en función das veces cións. Por iso a pintura ten que ser, que chora, das ocasións nas que segundo Kandinsky, abstracta. sinte ledicia, da “forma” que Nos cadros de Kand insky adoptan os seus soños, da podemos percibir como as formas, as relación que mantén ese suxeito figuras, convírtense nun mero coa súa finitude, etc; e non o é soporte das cores, unhas cores que, porque, xustamente, todas estas á súa vez, son o medio a través do situacións escapan ao cerco da cal o artista expresa os seus senti-identidade. mentos máis profundos. Parafra-

A loita de Kandinsky vai na seando ao pintor ruso, as cores dirección de recuperar o espíritu, serían as encargadas de facer chegar tanto para a arte como para o ao observador sensible da obra os propio individuo. Se dixemos que sentimientos ou inquedanzas que a pintura figurativa era a bandei- esconde ese mundo interior, un ra da arte digamos materialista, a mundo que representa para o noso pintura abstracta desempeñará o autor nada menos que a esencia mesmo papel nunha concepción verdadeira do home. da arte que él mesmo designa En toda a obra de Kandinsky como espiritual. Profundicemos está presente, como un espectro que un pouco máis nesta cuestión. recorre todos os seus cadros, unha

Para Kandinsky, e este é o mordaz crítica ao materialismo, unha gran motivo do seu rexeitamento corrente que, para o noso artista, con respecto á pintura figurativa, supón un atraso no avance do a arte non debe ter por cometido espíritu humano. Isto é o que levou, a emulación do mundo visible. entre otras cosas, a que algúns Ante todo, a pintura, as obras autores definan a súa obra como pictóricas, deben ser producto da unha tarefa guiada por un ansia de expresión do que él mesmo destrución ou devastación da designa como mundo interior do materia.artista (un “paraxe” eminente-

1 Kandinsky, Wassily, Sobre lo Espiritual en el Arte, p.25

Bibliografía:· Sociedad y Barbarie. Marx como fuente de desarraigo. Ignacio Castro

· Sobre lo Espiritual en el Arte. Wassily Kandinsky

· El Realismo Socialista; la belleza de la pintura al servicio de la política. Borja Santiago

- 32 - - 33 -

Sergio Cernadas Leis

Wassily Kandinsky:a arte como expresión do mundo interior.

pintura, e non outra, sexa a hexémonica no seu tempo, é produto do paso por unha etapa histórica dominada polas correntes materia-listas. Así, a pintura eríxese como aquela disciplina encargada de plasmar, e en definitiva de emular, o mundo visible ou perceptible. Isto é o que ocorrerá, por exemplo, nos estados socialistas como a URSS, <<A supresión dos sons interiores onde o realismo domina o espectro que constitúen a esencia das da producción artística.cores, a dispersión das forzas do

artista no vacío, é a arte pola Por realizar un pequeno achega-1arte>> mento a Marx (e ó seu pensamento),

Wassily Kandinsky atrevémonos a dicir que, en parte, é a súa concepción da conciencia como

É obxecto desta pequena mero reflexo do mundo percibido polo

exposición tratar de explorar suxeito a que posibilita este tipo de

mínimamente as críticas que pintura, unha pintura que se

recibe o materialismo, e o pensa-conforma coa plasmación do mundo

mento de Marx en particular, que podemos chamar material. O

dende o “mundo” da arte por espíritu, o que Ignacio designa no

parte de autores como o ruso seu texto como “adentro”, é neutra-

Wassily Kandinsky. O núcleo lizado, velado. O individuo concebido

desta crítica sitúase, a meu modo por Marx é un desalmado, un home

de ver, no mesmo punto no que que non posúe relación co seu

se apoia a de Ignacio, a saber, no mundo interior, co seu fondo

olvido (ou rexeitamento) marxiano sombrío, e polo tanto coa división ou

do espíritu, con todo o que iso fractura que o constitúe.

conleva.Froito deste plantexamento é o

Kandinsky, na súa loita feito de que, por dicilo dalgún xeito,

encarni-zada contra a pintura tampouco a arte se relacione con

figurativa, decátase de que o feito aquilo que na maioría dos casos non

de que esa forma de entender a é susceptible de ser racionalizado,

tasado e medido. É sinxelo inferir mente espiritual), ese mundo que, a identidade dun suxeito a como sabemos, non está composto partires das súas percepcións por figuras ou corpos, senón por económicas, do lugar que ocupa sentimentos, inquedanzas e, en na estructura económica (clase), definitiva, por fracturas e contradic-pero non en función das veces cións. Por iso a pintura ten que ser, que chora, das ocasións nas que segundo Kandinsky, abstracta. sinte ledicia, da “forma” que Nos cadros de Kand insky adoptan os seus soños, da podemos percibir como as formas, as relación que mantén ese suxeito figuras, convírtense nun mero coa súa finitude, etc; e non o é soporte das cores, unhas cores que, porque, xustamente, todas estas á súa vez, son o medio a través do situacións escapan ao cerco da cal o artista expresa os seus senti-identidade. mentos máis profundos. Parafra-

A loita de Kandinsky vai na seando ao pintor ruso, as cores dirección de recuperar o espíritu, serían as encargadas de facer chegar tanto para a arte como para o ao observador sensible da obra os propio individuo. Se dixemos que sentimientos ou inquedanzas que a pintura figurativa era a bandei- esconde ese mundo interior, un ra da arte digamos materialista, a mundo que representa para o noso pintura abstracta desempeñará o autor nada menos que a esencia mesmo papel nunha concepción verdadeira do home. da arte que él mesmo designa En toda a obra de Kandinsky como espiritual. Profundicemos está presente, como un espectro que un pouco máis nesta cuestión. recorre todos os seus cadros, unha

Para Kandinsky, e este é o mordaz crítica ao materialismo, unha gran motivo do seu rexeitamento corrente que, para o noso artista, con respecto á pintura figurativa, supón un atraso no avance do a arte non debe ter por cometido espíritu humano. Isto é o que levou, a emulación do mundo visible. entre otras cosas, a que algúns Ante todo, a pintura, as obras autores definan a súa obra como pictóricas, deben ser producto da unha tarefa guiada por un ansia de expresión do que él mesmo destrución ou devastación da designa como mundo interior do materia.artista (un “paraxe” eminente-

1 Kandinsky, Wassily, Sobre lo Espiritual en el Arte, p.25

Bibliografía:· Sociedad y Barbarie. Marx como fuente de desarraigo. Ignacio Castro

· Sobre lo Espiritual en el Arte. Wassily Kandinsky

· El Realismo Socialista; la belleza de la pintura al servicio de la política. Borja Santiago

- 32 - - 33 -

Sergio Cernadas Leis

1. Cal é a di ferenza entre o

orgánico e o in-orgánico? Seica non O in-orgánico é a terra, a

está tan clara. Mais eu quero, mate-ria sen alma.

percorrer agora a súa diferenza, ata O in-orgánico é o morto. O chegar á comunicación, ao tránsito,

s e n a l e n t o . O i n e r t e . O á ponte, á transformación, ao fluxo, corpuscular. O estrutural. O á continuidade do proceso......estrato. O estratificado.

Vida – morte. Alento sen fin, O in-orgánico é todo aquilo suspiro que é aire, gas, moléculas,

que non ten Espírito... po, minerais, terra...

O in-orgánico é aquilo onde O auga vólvese xeo, e cristaliza. caemos, onde nos desva- Corta así toda posibilidade de vida. necemos, onde descansamos, Sen embargo tamén os corpos inconscientes, é o noso soño mantéñense en xeo para conservar profundo, cando o corazón late as súas calidades vitais, orgánicas.... por si mesmo repousando nun Como? A través da morte? Do in-corpo que está... ausente, en orgánico?off, separado, brando ou duro,

Da terra xorden as plantas, os ríxido de frío ou suave da

alimentos, as flores.... Que nós calor........

comemos, que outros animais O in-orgánico do noso corpo comen, para logo devolver á terra, e

son sempre os ósos: pura facela máis rica, máis nutrinte, máis materia cálcica, mineral, terra mineralizada, mellor, máis diversa e mesma, po (o po de Quevedo...), diferente.as cinzas, o ignoto.......

O problema da reciclaxe do lixo Sen embargo, ata eses ósos nas sociedades contemporáneas

conteñen líquidos orgánicos acontece precisamente neste ámbito esenciais para a nosa vida e de coñecemento: trátase de aprender para a nosa saúde; nutrintes.... a compostar o lixo, tamén a separalo

adecuadamente. Que quere dicir “a vida é só unha variedade

separalo adecuadamente? Consiste da morte” Nietzsche, A gaia

precisamente en INTRODUCIR A ciencia.........

DIFERENZA NO IN-ORGÁNICO, no

O in-org@nico. aparentemente homoxéneo... O supremo e celestial. Se cabe é máis

in-orgánico non é algo homoxé- homoxéneo o ceo, baleiro, silencioso,

neo sen máis: como a Morte! A sen deuses nin ídolos, sempre

Terra! A Merda! Hai unha dife- ausente de resposta (así é como

renza inherente ao in-orgánico Zaratustra se atopa repetidas veces

que o percorre ao seu través o ceo, ao que lle pide e cuestiona

como surcando un corpo (sen sen resultado)... Mentres na terra,

órganos!) intensivo, potencial no po, na merda.... atopamos o

desta maneira, no que a vida principio diferencial da vida, de tal

latexa ao fondo, case invisíbel, maneira que en verdade nada-queda-

como unha forma mesma da fóra, nada-sobra, a riqueza e o

Morte, da Terra, da Merda..... I absoluto está no presunto lixo, máis

é precisamente ese diferencial que no presunto ceo... -Unha nova

que habita esa aparente homo- forma de idealismo??

xeneidade sen vida o que 2.

posibilita todo o demais; as O in-orgánico non é o obsceno formas máis excelsas.

nin o macabro; mais está moi preto O in-orgánico non é o

de ambos, pois os dous outórganlle homo-xéneo sen máis, nin o

unha especie de morte á vida, ou de non-orgánico...... Hai unha

vida á morte como veremos a organicidade implícita no in-

continuación. No macabro isto se orgánico, que é esa potencia

cadra é máis claro: no obsceno é a diferencial que atravesa a súa

des-composición do orgánico a que aparente homoxeneidade. Na

tende a un grado cero, homoxéneo merda mesma están todas as

polo cal chega a con-fundirse coa formas posíbeis da vida como

masa, como nun desexo de in-agochadas, latexando, implí-

diferenciarse... Por exemplo: todo é citas, todo un tesouro de

polla, todo é carne, todo é fluxo, riquezas........

sexo, babas... homoxeneidade na que

-Sexa o superhome o sen- a vida parece por fin acabar. Pola

tido da terra! Que quixo dicir contra, o macabro da morte cara a

Nietzsche con estas verbas? vida, cara o movemento... –caveira

Algo así como: aprendede a que ri, que chora, que sinte, á que

reciclar e compostar mellor. sentimos...

Aprendede a apreciar o máis Entre eles, o diferencial do in-

baixo, o ínfimo, en relación co orgánico, a súa potencia, non é nin

- 34 - - 35 -

1. Cal é a di ferenza entre o

orgánico e o in-orgánico? Seica non O in-orgánico é a terra, a

está tan clara. Mais eu quero, mate-ria sen alma.

percorrer agora a súa diferenza, ata O in-orgánico é o morto. O chegar á comunicación, ao tránsito,

s e n a l e n t o . O i n e r t e . O á ponte, á transformación, ao fluxo, corpuscular. O estrutural. O á continuidade do proceso......estrato. O estratificado.

Vida – morte. Alento sen fin, O in-orgánico é todo aquilo suspiro que é aire, gas, moléculas,

que non ten Espírito... po, minerais, terra...

O in-orgánico é aquilo onde O auga vólvese xeo, e cristaliza. caemos, onde nos desva- Corta así toda posibilidade de vida. necemos, onde descansamos, Sen embargo tamén os corpos inconscientes, é o noso soño mantéñense en xeo para conservar profundo, cando o corazón late as súas calidades vitais, orgánicas.... por si mesmo repousando nun Como? A través da morte? Do in-corpo que está... ausente, en orgánico?off, separado, brando ou duro,

Da terra xorden as plantas, os ríxido de frío ou suave da

alimentos, as flores.... Que nós calor........

comemos, que outros animais O in-orgánico do noso corpo comen, para logo devolver á terra, e

son sempre os ósos: pura facela máis rica, máis nutrinte, máis materia cálcica, mineral, terra mineralizada, mellor, máis diversa e mesma, po (o po de Quevedo...), diferente.as cinzas, o ignoto.......

O problema da reciclaxe do lixo Sen embargo, ata eses ósos nas sociedades contemporáneas

conteñen líquidos orgánicos acontece precisamente neste ámbito esenciais para a nosa vida e de coñecemento: trátase de aprender para a nosa saúde; nutrintes.... a compostar o lixo, tamén a separalo

adecuadamente. Que quere dicir “a vida é só unha variedade

separalo adecuadamente? Consiste da morte” Nietzsche, A gaia

precisamente en INTRODUCIR A ciencia.........

DIFERENZA NO IN-ORGÁNICO, no

O in-org@nico. aparentemente homoxéneo... O supremo e celestial. Se cabe é máis

in-orgánico non é algo homoxé- homoxéneo o ceo, baleiro, silencioso,

neo sen máis: como a Morte! A sen deuses nin ídolos, sempre

Terra! A Merda! Hai unha dife- ausente de resposta (así é como

renza inherente ao in-orgánico Zaratustra se atopa repetidas veces

que o percorre ao seu través o ceo, ao que lle pide e cuestiona

como surcando un corpo (sen sen resultado)... Mentres na terra,

órganos!) intensivo, potencial no po, na merda.... atopamos o

desta maneira, no que a vida principio diferencial da vida, de tal

latexa ao fondo, case invisíbel, maneira que en verdade nada-queda-

como unha forma mesma da fóra, nada-sobra, a riqueza e o

Morte, da Terra, da Merda..... I absoluto está no presunto lixo, máis

é precisamente ese diferencial que no presunto ceo... -Unha nova

que habita esa aparente homo- forma de idealismo??

xeneidade sen vida o que 2.

posibilita todo o demais; as O in-orgánico non é o obsceno formas máis excelsas.

nin o macabro; mais está moi preto O in-orgánico non é o

de ambos, pois os dous outórganlle homo-xéneo sen máis, nin o

unha especie de morte á vida, ou de non-orgánico...... Hai unha

vida á morte como veremos a organicidade implícita no in-

continuación. No macabro isto se orgánico, que é esa potencia

cadra é máis claro: no obsceno é a diferencial que atravesa a súa

des-composición do orgánico a que aparente homoxeneidade. Na

tende a un grado cero, homoxéneo merda mesma están todas as

polo cal chega a con-fundirse coa formas posíbeis da vida como

masa, como nun desexo de in-agochadas, latexando, implí-

diferenciarse... Por exemplo: todo é citas, todo un tesouro de

polla, todo é carne, todo é fluxo, riquezas........

sexo, babas... homoxeneidade na que

-Sexa o superhome o sen- a vida parece por fin acabar. Pola

tido da terra! Que quixo dicir contra, o macabro da morte cara a

Nietzsche con estas verbas? vida, cara o movemento... –caveira

Algo así como: aprendede a que ri, que chora, que sinte, á que

reciclar e compostar mellor. sentimos...

Aprendede a apreciar o máis Entre eles, o diferencial do in-

baixo, o ínfimo, en relación co orgánico, a súa potencia, non é nin

- 34 - - 35 -

unha nin outra cousa en si I é que o mesmo pasa cos

mesma; senón anacos de cada nómadas: en principio son aqueles

cousa que si se poden derivar... que viven no deserto, non se sabe

moi ben cómo nin de qué. Mais son 3.

precisamente eles a comunidade Cando Zaratustra chega ao escollida (por Deleuze, por exemplo,

deserto... cando o camelo se por moitos máis...)... Porque viven atopa no medio do deserto... desa transformación das enerxías. atópase presuntamente ante a Porque saben aproveitar o sutil e homoxeneidade da terra, ante a viver entre as correntes, os fluxos súa pobreza sen saída, onde un que percorren o corpo sen órganos soamente pode obedecer e do deserto. De novo, no aparente someterse ao dado, non ten homoxéneo, hai un sen fin de fluxos forzas para iniciar... subterráneos que enriquecen e for-

man a diferenza. Quizais unha Sorprendentemente, é no

diferenza máis intensa que a que medio do deserto que se produ-

atopamos noutros lugares do ce a primeira transformación: o

planeta. De certo: os grandes camelo convértese en león, des-

xacementos petroleiros... onde se tapa a súa forza, converte o seu

atopan? Tesouros in-orgánicos que resentimento, o seu nihilismo

producen enerxía máxima. O segredo en positivo, como sabemos a

da nosa época, do noso porvir: esta figura que logo dará lugar ao

mutación da enerxía. Mutación do neno. Pois ben, isto non o

homoxéneo en d i f e renza . In -podería facer se non atopase

organicidade.forzas coas que transformarse

nese deserto. Forzas que están 4.dalgunha maneira implícitas

Pero é que todo isto está nese deserto, nesa rúa sen

ademais relacionado co comezo da saída ata a que fomos condu-

1filosofía, e con Parménides . Se c i d o s . B a i x o o a p a r e n t e

investigamos un pouco na vida deste sometemento do simplemente

“filósofo” vemos que era algo máis reactivo (a materia, a masa que

que o iniciador dunha tradición é o pobo e o camelo...) xorden

lóxica baseada no principio de non-as forzas individualizantes afir-

contradicción e a racionalidade. mativas, as forzas diferenciais

Parece que Parménides, como moitos da vontade de poder que afirma

outros supostos presocráticos, era o león...

unha sorte de médica, sanador, hipnose, nun estado de durmevela,

chamán, ademais de lexislador e entre o soño e a vixía, onde

político. As súas prácticas con- propiamente ten que situarse o

sistían en permanecer durante poema de Parménides . Desta

longos períodos en lugares maneira, o poema, tantas veces

sagrados, moitos deles naturais, apropiado pola tradición lóxica e

como covas, cavernas, abruptos analítica europea... sería unha

paisaxes... Nestes lugares, a especie de cántico, un emprego

p rác t i ca da inmob i l i dade “máxico” da palabra, que a través da

consistía en permanecer, COMO repetición suxería, inducía estes

ROCHAS, como MATERIA IN- estados de tránsito... En concreto

ORGÁNICA impasíbeis ante os Parménides (Parmeneides) pensaba

avatares da conciencia. A inmo- que era a maneira de chegar nada

bilidade era unha terapia, para máis e nada menos que ao outro

atoparse cada un consigo lado: á beira da morte, do que é

mesmo, coas inquietudes da eterno, efectivamente, mais por seren

súa conciencia, cos demos da dalgunha maneira in-orgánico, corpo

súa inquietude, todas esas sen órganos da razón e da concien-

cousas que están no funda- cia, verdadeira materia BRUTA da

mento dos nosos problemas e nosa luz e luminosidade...

sobre as que edificamos logo Entón todo cambia: a aparente

sen sabelo, os nosos problemas, REPETICIÓN e tosquedade dos

as nosas feridas que se mani-versos de Parménides semellaban

festan, mais que non son senón máis a modernos e contemporáneos

consecuencia desas pequenas métodos de psicoloxía e hipnose que

gretas na “orixe”... Parménides ao rudo descoido primitivo de quen

desta maneira era como un está comezando a xogar coas verbas

coidador; a xente ía a eses (aínda que por outra banda: hai

lugares a curarse i el os tanta diferenza entre unha cousa e a

colocaba en posición fetal, o outra?). A univocidade do ser

que Kingsley (ver nota) chama excelso, o idealismo da razón que

posición de incubación, coa tanto nos ceos situamos... estaba

orella pegada á terra, os ollos nun principio, en Parménides

pechados, con certa disciplina mesmo, parece que máis preto do

de xexunar... a xente entraba in-orgánico, da materia in-móbil...

ao cabo do tempo, días quizais, que doutra cousa. Habería que ver

nunha sorte de trance, de incluso (e isto é algo que tamén teño

- 36 - - 37 -

unha nin outra cousa en si I é que o mesmo pasa cos

mesma; senón anacos de cada nómadas: en principio son aqueles

cousa que si se poden derivar... que viven no deserto, non se sabe

moi ben cómo nin de qué. Mais son 3.

precisamente eles a comunidade Cando Zaratustra chega ao escollida (por Deleuze, por exemplo,

deserto... cando o camelo se por moitos máis...)... Porque viven atopa no medio do deserto... desa transformación das enerxías. atópase presuntamente ante a Porque saben aproveitar o sutil e homoxeneidade da terra, ante a viver entre as correntes, os fluxos súa pobreza sen saída, onde un que percorren o corpo sen órganos soamente pode obedecer e do deserto. De novo, no aparente someterse ao dado, non ten homoxéneo, hai un sen fin de fluxos forzas para iniciar... subterráneos que enriquecen e for-

man a diferenza. Quizais unha Sorprendentemente, é no

diferenza máis intensa que a que medio do deserto que se produ-

atopamos noutros lugares do ce a primeira transformación: o

planeta. De certo: os grandes camelo convértese en león, des-

xacementos petroleiros... onde se tapa a súa forza, converte o seu

atopan? Tesouros in-orgánicos que resentimento, o seu nihilismo

producen enerxía máxima. O segredo en positivo, como sabemos a

da nosa época, do noso porvir: esta figura que logo dará lugar ao

mutación da enerxía. Mutación do neno. Pois ben, isto non o

homoxéneo en d i f e renza . In -podería facer se non atopase

organicidade.forzas coas que transformarse

nese deserto. Forzas que están 4.dalgunha maneira implícitas

Pero é que todo isto está nese deserto, nesa rúa sen

ademais relacionado co comezo da saída ata a que fomos condu-

1filosofía, e con Parménides . Se c i d o s . B a i x o o a p a r e n t e

investigamos un pouco na vida deste sometemento do simplemente

“filósofo” vemos que era algo máis reactivo (a materia, a masa que

que o iniciador dunha tradición é o pobo e o camelo...) xorden

lóxica baseada no principio de non-as forzas individualizantes afir-

contradicción e a racionalidade. mativas, as forzas diferenciais

Parece que Parménides, como moitos da vontade de poder que afirma

outros supostos presocráticos, era o león...

unha sorte de médica, sanador, hipnose, nun estado de durmevela,

chamán, ademais de lexislador e entre o soño e a vixía, onde

político. As súas prácticas con- propiamente ten que situarse o

sistían en permanecer durante poema de Parménides . Desta

longos períodos en lugares maneira, o poema, tantas veces

sagrados, moitos deles naturais, apropiado pola tradición lóxica e

como covas, cavernas, abruptos analítica europea... sería unha

paisaxes... Nestes lugares, a especie de cántico, un emprego

p rác t i ca da inmob i l i dade “máxico” da palabra, que a través da

consistía en permanecer, COMO repetición suxería, inducía estes

ROCHAS, como MATERIA IN- estados de tránsito... En concreto

ORGÁNICA impasíbeis ante os Parménides (Parmeneides) pensaba

avatares da conciencia. A inmo- que era a maneira de chegar nada

bilidade era unha terapia, para máis e nada menos que ao outro

atoparse cada un consigo lado: á beira da morte, do que é

mesmo, coas inquietudes da eterno, efectivamente, mais por seren

súa conciencia, cos demos da dalgunha maneira in-orgánico, corpo

súa inquietude, todas esas sen órganos da razón e da concien-

cousas que están no funda- cia, verdadeira materia BRUTA da

mento dos nosos problemas e nosa luz e luminosidade...

sobre as que edificamos logo Entón todo cambia: a aparente

sen sabelo, os nosos problemas, REPETICIÓN e tosquedade dos

as nosas feridas que se mani-versos de Parménides semellaban

festan, mais que non son senón máis a modernos e contemporáneos

consecuencia desas pequenas métodos de psicoloxía e hipnose que

gretas na “orixe”... Parménides ao rudo descoido primitivo de quen

desta maneira era como un está comezando a xogar coas verbas

coidador; a xente ía a eses (aínda que por outra banda: hai

lugares a curarse i el os tanta diferenza entre unha cousa e a

colocaba en posición fetal, o outra?). A univocidade do ser

que Kingsley (ver nota) chama excelso, o idealismo da razón que

posición de incubación, coa tanto nos ceos situamos... estaba

orella pegada á terra, os ollos nun principio, en Parménides

pechados, con certa disciplina mesmo, parece que máis preto do

de xexunar... a xente entraba in-orgánico, da materia in-móbil...

ao cabo do tempo, días quizais, que doutra cousa. Habería que ver

nunha sorte de trance, de incluso (e isto é algo que tamén teño

- 36 - - 37 -

investigado) ata qué punto Pasar ao través do home é pasar

Platón non se podería ler dunha a través da tradición esta, á que

maneira semellante. chegamos e que dalgunha maneira

se está a pechar na contem-En xeral temos que ver de

poraneidade. É a tradición do Ser, onde veñen verdadeiramente as

da Razón, da Verdade, do Deus cousas, e ser finos á hora de

xudeu-cristiá, certamente. Pasar ao sacar conclusións e definir

seu través, a través desa positi-traxectorias. A do idealismo,

vización e ontificación da diferenza como unha simple fuxida cara a

ontolóxica, como por unha meseta nada... é unha liña coa que

(in-orgánico!) inter-media, de paso... c a d a v e z e s t o u m á i s e n

Digamos que ese Deus, ese Ser foi o desacordo; pois parece, e baixo

engano da nosa hipnose: aquilo que meu punto de vista así é, que

nos permitiu estar como parvos hai unha UNIVOCIDADE orixi-

ollando para un punto fixo mentres naria e particular do ser

todo ao noso redor cambiaba... Foi humano que constitúe a súa

aquilo que permitiu concentrar a verdadeira potencia de pensa-

nosa capacidade, a nosa univocidade mento, aquilo que o arrexunta

durante o período de tempo sufi-co cosmos enteiro, co absoluto,

ciente como para pasar ao outro e isto por riba de entender un

lado... da conciencia. Claro! Agora absoluto parcial como vida,

non vale quedarse durmidos. Hai razón, etc. Senón un absoluto

que pasar! soltarse do prestidi-cada vez máis en relación co in-

xitador! Deixar a ponte e caer por orgánico tamén, coa morte, coa

fin... da outra banda do río! Pero iso merda, co lixo, máis que un

non é un desfacerse sen máis da 2cosmos un CAOSMOS . Algo así ponte. Non é un destruíla e caer o

sei que suxire nietzsche cando río de diferenza bruta. Non é perder

di iso de que o home é unha a tensión da univocidade que nos

ponte entre a besta e o super-permitiu facer o tránsito, o proceso

home: pois entón é algo preciso da hipnose. Pola contra: grazas a

e necesario. Non é un simple aqueles que permaneceron, incu-

erro sen máis, senón un paso bando, durante séculos, confiando

imprescindíbel do camiño, do en Deus, no Ser, nese punto

proceso, que non cabe obviar permanente e potente de tránsito,

totalmente, senón algo que para os que agora podemos xa

serve para pasar ao seu través.comezar a habitar a outra beira,

pasar a través deles (herme- algún tipo de referencia ao que

néutica!)... permanece, ao que se conserva...

Pois claro!: non dura o mesmo Por exemplo, cando pregunta:

o p r o c e s o d e h i p n o s e e -que é o que é o bo? Contesta:

incubación para unha persoa -aquilo que aumenta e conserva a

que para toda unha especie!! nosa vontade de poder. Onde

salienta (por exemplo no volume de 5.

A vontade de poder) que vai por iso Paradoxalmente isto ten que alén de Espinosa, quen se quedara

ver co soño e a ensoñación que na conservación, na perseveración do propón Brais. Pois como xa Ser no conatus... Mais tamén se sabedes, o soño e a ensoñación sinala como dalgunha maneira se teñen máis que ver con Apolo queda en Esp inosa , é d i c i r , que con Dionisos; máis co contempla tamén a conservación, o idealismo que co corpo, así en que permanece, o que se mantén principio... I é que o mesmo como unha calidade favorable ao Nietzsche no nacemento da tra- verdadeiro e auténtico ser, e polo xedia advertira sobre este perigo tanto unha calidade que se afirma da filosofía de Schopenhauer e no devir.o seu eloxio dunha vontade

Se vamos á lectura deleuziana do dionisíaca: o dionisos que

eterno retorno, atopamos tamén que Nietzsche reclama dende un

a permanencia, o in-móbil, o mes-principio é un dionisos que

mo... forma parte do eterno retorno, xoga, dalgunha maneira con

sutilmente, mais dunha maneira apolo, un vaivén que non se

“fundamental”. O eterno retorno é o resolve en dialéctica; aínda que

retorno do mesmo, mais a través da precisamente por isto é polo

diferenza... dito doutra maneira: para que máis tarde, ao final da súa

que haxa diferenza, ten que haber obra, recoñece “demasiado”

repetición. Soamente no seo da hegelianismo neste nacemento

repetición, do que se conserva, do da traxedia... Sabemos que a

que permanece, soamente dentro da súa fórmula final vai tendendo

U N I V O C I D A D E D O D E V I R . . . cada vez máis a unha non

podemos apreciar, comprender, oposición dos contrarios, a

EXTRAer... unha diferenza, a máis unha especie de afirmación

fundamental, a inmediata... dáse absoluta da vida, do espontá-

nese contexto.neo, da forza... máis sempre hai

- 38 - - 39 -

investigado) ata qué punto Pasar ao través do home é pasar

Platón non se podería ler dunha a través da tradición esta, á que

maneira semellante. chegamos e que dalgunha maneira

se está a pechar na contem-En xeral temos que ver de

poraneidade. É a tradición do Ser, onde veñen verdadeiramente as

da Razón, da Verdade, do Deus cousas, e ser finos á hora de

xudeu-cristiá, certamente. Pasar ao sacar conclusións e definir

seu través, a través desa positi-traxectorias. A do idealismo,

vización e ontificación da diferenza como unha simple fuxida cara a

ontolóxica, como por unha meseta nada... é unha liña coa que

(in-orgánico!) inter-media, de paso... c a d a v e z e s t o u m á i s e n

Digamos que ese Deus, ese Ser foi o desacordo; pois parece, e baixo

engano da nosa hipnose: aquilo que meu punto de vista así é, que

nos permitiu estar como parvos hai unha UNIVOCIDADE orixi-

ollando para un punto fixo mentres naria e particular do ser

todo ao noso redor cambiaba... Foi humano que constitúe a súa

aquilo que permitiu concentrar a verdadeira potencia de pensa-

nosa capacidade, a nosa univocidade mento, aquilo que o arrexunta

durante o período de tempo sufi-co cosmos enteiro, co absoluto,

ciente como para pasar ao outro e isto por riba de entender un

lado... da conciencia. Claro! Agora absoluto parcial como vida,

non vale quedarse durmidos. Hai razón, etc. Senón un absoluto

que pasar! soltarse do prestidi-cada vez máis en relación co in-

xitador! Deixar a ponte e caer por orgánico tamén, coa morte, coa

fin... da outra banda do río! Pero iso merda, co lixo, máis que un

non é un desfacerse sen máis da 2cosmos un CAOSMOS . Algo así ponte. Non é un destruíla e caer o

sei que suxire nietzsche cando río de diferenza bruta. Non é perder

di iso de que o home é unha a tensión da univocidade que nos

ponte entre a besta e o super-permitiu facer o tránsito, o proceso

home: pois entón é algo preciso da hipnose. Pola contra: grazas a

e necesario. Non é un simple aqueles que permaneceron, incu-

erro sen máis, senón un paso bando, durante séculos, confiando

imprescindíbel do camiño, do en Deus, no Ser, nese punto

proceso, que non cabe obviar permanente e potente de tránsito,

totalmente, senón algo que para os que agora podemos xa

serve para pasar ao seu través.comezar a habitar a outra beira,

pasar a través deles (herme- algún tipo de referencia ao que

néutica!)... permanece, ao que se conserva...

Pois claro!: non dura o mesmo Por exemplo, cando pregunta:

o p r o c e s o d e h i p n o s e e -que é o que é o bo? Contesta:

incubación para unha persoa -aquilo que aumenta e conserva a

que para toda unha especie!! nosa vontade de poder. Onde

salienta (por exemplo no volume de 5.

A vontade de poder) que vai por iso Paradoxalmente isto ten que alén de Espinosa, quen se quedara

ver co soño e a ensoñación que na conservación, na perseveración do propón Brais. Pois como xa Ser no conatus... Mais tamén se sabedes, o soño e a ensoñación sinala como dalgunha maneira se teñen máis que ver con Apolo queda en Esp inosa , é d i c i r , que con Dionisos; máis co contempla tamén a conservación, o idealismo que co corpo, así en que permanece, o que se mantén principio... I é que o mesmo como unha calidade favorable ao Nietzsche no nacemento da tra- verdadeiro e auténtico ser, e polo xedia advertira sobre este perigo tanto unha calidade que se afirma da filosofía de Schopenhauer e no devir.o seu eloxio dunha vontade

Se vamos á lectura deleuziana do dionisíaca: o dionisos que

eterno retorno, atopamos tamén que Nietzsche reclama dende un

a permanencia, o in-móbil, o mes-principio é un dionisos que

mo... forma parte do eterno retorno, xoga, dalgunha maneira con

sutilmente, mais dunha maneira apolo, un vaivén que non se

“fundamental”. O eterno retorno é o resolve en dialéctica; aínda que

retorno do mesmo, mais a través da precisamente por isto é polo

diferenza... dito doutra maneira: para que máis tarde, ao final da súa

que haxa diferenza, ten que haber obra, recoñece “demasiado”

repetición. Soamente no seo da hegelianismo neste nacemento

repetición, do que se conserva, do da traxedia... Sabemos que a

que permanece, soamente dentro da súa fórmula final vai tendendo

U N I V O C I D A D E D O D E V I R . . . cada vez máis a unha non

podemos apreciar, comprender, oposición dos contrarios, a

EXTRAer... unha diferenza, a máis unha especie de afirmación

fundamental, a inmediata... dáse absoluta da vida, do espontá-

nese contexto.neo, da forza... máis sempre hai

- 38 - - 39 -

6. o que queda abaixo, afirmado non se

pode dar senón como diferencial, A inversión do platonismo,

tránsito proceso. A terra é ese espa-non é un mero rexeitamento nin

zo, ese corpo sen órganos que está unha mera destrución da

no proceso de desterritorialización-tradición e do pensamento do

territorialización....ser.

A terra é unha unidade diferen-A in-versión do platonismo

cial, in-tensiva, onde o in-orgánico ten que ser unha de-constru-

contén xa en si tódalas formas ción do mesmo, e sabemos que

posteriores e pretéritas, é o máis isto é diferente a unha mera

externo i exterior certamente, soa-destrución, a un mero rexeita-

mente ao prezo de ser tamén o máis mento.

interior; é dicir, o que posúe unha A in-versión do platonismo interioridade máis marcada, máis

pasa por cambiar, por virar o acusada, o que está marcado máis foco ao que tende a nosa intimamente pola diferenza, perco-univocidade: a nosa potencia de rrido por liñas que non soamente pensamento especificamente delimitan espazos, rexións no seu humana. Trátase de enfocar en interior, senón que constitúen eses vez de cara arriba, cara o ceo, mesmos espazos: liñas é diferenzas cara abaixo, cara a terra. que son anteriores aos territorios

que delimitan, que os producen e os Agora ben, isto non significa

xeran... e non viceversa.facer da terra un Deus (nin

sequera, en principio Gaia...). Esta comprensión, esta consti-Senón que no mesmo xiro, na tución da materia, determina incluso mesma viraxe, hai outra cousa a concepción mesma, é o que que tamén cambia. A univo- posibilita o pensamento como tal: o cidade que hai que CONSER- pensamento non é outra cousa que VAR xa non se refire a unha un destes puntos do cosmos, unha unidade que EX-ista, a un máquina sintetizadora, a partir da punto externo, certamente, que cal se visualiza, se con-forma o se ontifique... universo, mais sempre relativamente,

en in-tensidade, a ese punto, a esa Trátase de enfocar, re-verter

posición, a esa perspectiva.esa univocidade cara abaixo,

deixar libre, silencioso, sen O mundo, o cosmos, o universo, ídolos o ceo, certamente... mais o in-orgánico... non é igual nin

interactúa da mesma maneira mesmo... está atravesado por unha...

para todos, senón que a partir diferenza, é diferencial, nada queda

de cada liña de forza, de fóra, nada se rexeita, nada sobra,

consciencia (e inconsciencia), de todo está incluído nun mesmo

permanencia na diferenza... se proceso de re-organización e re-

forma un mundo e un universo, sistencia... Así si que o noso

multi-verso... corazón, con esta sabedoría, pode

descansar, verdadeiramente, onde P e r o po r i s t o mesmo ,

sexa, con esa seguridade de estar, cómpre para a filosofía, un

sempre en casa, dentro, latexar in-estudo, profundo (e superficial)

organicamente...da materia, ou mellor, do in-

orgánico (“a materia é un erro 1 É moi interesante a este

c o m p a r a d o a o d e u s d o s respecto o estudio “En los oscuros 3 lugares del saber, Peter Kingsley, eléatas” ), pois en verdade,

Atlanta.estamos a dicir que o in-

orgánico non é o mesmo que a 2 Concepto Deleuze-Guattari.

materia.3 Niezsche, O gai saber, aforismo

A materia é máis ben unha 109.

consecuencia externa ao proceso

do in-orgánico, verdadeira

matriz da diferenza. A in-

organicidade, como fonte de

vida, como vida mesma, como

aquilo no que xamais atopa-

remos o homoxéneo, pois é

aquilo que por definición ex-clúe

a homoxeneidade... É a esta

univocidade irreferenciable,

i-localizable... á que nos temos

que dedicar, entregar, abrir,

dirixir...

7.

Entón o asunto é este: ata o

máis baixo, o máis ínfimo, o

máis residual e íntimo, o lixo

Man_Hauser

- 40 - - 41 -

6. o que queda abaixo, afirmado non se

pode dar senón como diferencial, A inversión do platonismo,

tránsito proceso. A terra é ese espa-non é un mero rexeitamento nin

zo, ese corpo sen órganos que está unha mera destrución da

no proceso de desterritorialización-tradición e do pensamento do

territorialización....ser.

A terra é unha unidade diferen-A in-versión do platonismo

cial, in-tensiva, onde o in-orgánico ten que ser unha de-constru-

contén xa en si tódalas formas ción do mesmo, e sabemos que

posteriores e pretéritas, é o máis isto é diferente a unha mera

externo i exterior certamente, soa-destrución, a un mero rexeita-

mente ao prezo de ser tamén o máis mento.

interior; é dicir, o que posúe unha A in-versión do platonismo interioridade máis marcada, máis

pasa por cambiar, por virar o acusada, o que está marcado máis foco ao que tende a nosa intimamente pola diferenza, perco-univocidade: a nosa potencia de rrido por liñas que non soamente pensamento especificamente delimitan espazos, rexións no seu humana. Trátase de enfocar en interior, senón que constitúen eses vez de cara arriba, cara o ceo, mesmos espazos: liñas é diferenzas cara abaixo, cara a terra. que son anteriores aos territorios

que delimitan, que os producen e os Agora ben, isto non significa

xeran... e non viceversa.facer da terra un Deus (nin

sequera, en principio Gaia...). Esta comprensión, esta consti-Senón que no mesmo xiro, na tución da materia, determina incluso mesma viraxe, hai outra cousa a concepción mesma, é o que que tamén cambia. A univo- posibilita o pensamento como tal: o cidade que hai que CONSER- pensamento non é outra cousa que VAR xa non se refire a unha un destes puntos do cosmos, unha unidade que EX-ista, a un máquina sintetizadora, a partir da punto externo, certamente, que cal se visualiza, se con-forma o se ontifique... universo, mais sempre relativamente,

en in-tensidade, a ese punto, a esa Trátase de enfocar, re-verter

posición, a esa perspectiva.esa univocidade cara abaixo,

deixar libre, silencioso, sen O mundo, o cosmos, o universo, ídolos o ceo, certamente... mais o in-orgánico... non é igual nin

interactúa da mesma maneira mesmo... está atravesado por unha...

para todos, senón que a partir diferenza, é diferencial, nada queda

de cada liña de forza, de fóra, nada se rexeita, nada sobra,

consciencia (e inconsciencia), de todo está incluído nun mesmo

permanencia na diferenza... se proceso de re-organización e re-

forma un mundo e un universo, sistencia... Así si que o noso

multi-verso... corazón, con esta sabedoría, pode

descansar, verdadeiramente, onde P e r o po r i s t o mesmo ,

sexa, con esa seguridade de estar, cómpre para a filosofía, un

sempre en casa, dentro, latexar in-estudo, profundo (e superficial)

organicamente...da materia, ou mellor, do in-

orgánico (“a materia é un erro 1 É moi interesante a este

c o m p a r a d o a o d e u s d o s respecto o estudio “En los oscuros 3 lugares del saber, Peter Kingsley, eléatas” ), pois en verdade,

Atlanta.estamos a dicir que o in-

orgánico non é o mesmo que a 2 Concepto Deleuze-Guattari.

materia.3 Niezsche, O gai saber, aforismo

A materia é máis ben unha 109.

consecuencia externa ao proceso

do in-orgánico, verdadeira

matriz da diferenza. A in-

organicidade, como fonte de

vida, como vida mesma, como

aquilo no que xamais atopa-

remos o homoxéneo, pois é

aquilo que por definición ex-clúe

a homoxeneidade... É a esta

univocidade irreferenciable,

i-localizable... á que nos temos

que dedicar, entregar, abrir,

dirixir...

7.

Entón o asunto é este: ata o

máis baixo, o máis ínfimo, o

máis residual e íntimo, o lixo

Man_Hauser

- 40 - - 41 -

Nalgún intre nalgún lugar futuro pasado; por iso todo ocorre

p r o b a b l e m e n t e a u n n e n o nun instante: aquí e agora, sen

escoiteille unha definición do elección, sen depender de que eu

tempo como aquilo que fai que non o queira. Quizá por iso os nosos

todo ocorra á vez. Sen dúbida momentos máis íntimos nos asom-

unha definición suxerente, que me bren. Porque todo ocorrer, todo

levou a pensar nunha vivencia movemento, todo ser e toda

íntima e recurrente que afirma percep-ción é un acontecemento

xustamente o contrario, é dicir: ao que asistimos: percibir o

que todo ocorre á vez. E que para mundo é un acontecemento.

nós, a vida apenas consiste en Acontecer consiste en que acaeza

deixarnos decidir pola posibilidade iso que ten lugar unha soa vez e

que nos toca e que abre todo foi e todas as veces.

todo porvir nun instante. Nun Existe algunha lei que nos

instante eterno, máxico.permita saber se somos amigos do

O f i l ó so f o G . Agamben , tempo, se a dirección que toma

comenta nun dos seus textos que noso existir é a correcta, a mellor,

“é probable que a invencible a verdadeira? Afortunadamente,

tristeza na que se precipitan ás esta cuestión non nos invade

veces os nenos xurda da concien- sempre, como dicía, senón que

cia de non ser capaces para a acontece, irrompe sen esperar na

maxia. (…) [porque] aquilo que velocidade variable dos días e as

podemos alcanzar a través dos rutinas (afortunadamente?), mais

nosos méritos ou das nosas enfróntanos ao reflexo do que

fatigas non pode, en efecto, f i xemos de nós a ta agora .

facernos verdadeiramente felices”. Sitúanos radicalmente ante o

significado máis profundo do ético, Ser Nada, ser Ninguén insére-

ante sexa o que sexa nós mesmos. nos no inicio de toda a potencia á

Neses momentos que son a imaxe que nos abre a nosa condición de

do sempre e nos que un se apea mortais e cóntanos que vivir

do tren ou ve como o tren se vai, consiste en algo así como repetir

nesas ocasións -cantas?- nas que na memoria todo o sido, en

un non pertence ao ruído do proxectar na imaxi-nación un

A Escarpadura:o arsenal dos instantes ternos.

social, nas situacións nas que a eterno, é dicir, que está fóra do

un non lle incumbe todo o que se tempo e que o fende con toda a

fai ou se di ou se pensa ou sente verdade deste mundo, con toda a

e entón un párase e entón un non verdade do amor, no fondo: ás

sabe moi ben que ou quen é persoas, ós lugares: toda a maxia

porque toda resposta, porque toda que aínda habita no universo.

decisión ou posibilidade ou contin-O neno que en nós habita

xencia queda en suspenso. É aí imaxina nun intre esa colección

cando parece que nosa historia de momentos eternos, de momen-

enteira, a nosa vida se condensa tos nos que un se pregunta se a

nun instante do que pende a súa vida ten sentido, de momen-

posibilidade de que todo ou tos que son principalmente os que

apenas algo teña sentido. E ata o pasan a formar parte do arsenal

obxecto máis cotián adquire unha dos nosos recordos e que un

presenza estrana. O agora do conserva como o máis valioso dos

enigma da existencia, o momento tesouros. Si, do arsenal ou

dos nomes secretos.almacén xeral de armas e outros

É coma se a historia dun efectos de guerra que nos permite

estivese composta exclusivamente loitar para seguir vivindo. Para

de todos e cada un deses cándos seguir amando este lugar non

condensados no instante da elexido.

decisión. Un instante que é

Javier Turnes

- 42 - - 43 -

Nalgún intre nalgún lugar futuro pasado; por iso todo ocorre

p r o b a b l e m e n t e a u n n e n o nun instante: aquí e agora, sen

escoiteille unha definición do elección, sen depender de que eu

tempo como aquilo que fai que non o queira. Quizá por iso os nosos

todo ocorra á vez. Sen dúbida momentos máis íntimos nos asom-

unha definición suxerente, que me bren. Porque todo ocorrer, todo

levou a pensar nunha vivencia movemento, todo ser e toda

íntima e recurrente que afirma percep-ción é un acontecemento

xustamente o contrario, é dicir: ao que asistimos: percibir o

que todo ocorre á vez. E que para mundo é un acontecemento.

nós, a vida apenas consiste en Acontecer consiste en que acaeza

deixarnos decidir pola posibilidade iso que ten lugar unha soa vez e

que nos toca e que abre todo foi e todas as veces.

todo porvir nun instante. Nun Existe algunha lei que nos

instante eterno, máxico.permita saber se somos amigos do

O f i l ó so f o G . Agamben , tempo, se a dirección que toma

comenta nun dos seus textos que noso existir é a correcta, a mellor,

“é probable que a invencible a verdadeira? Afortunadamente,

tristeza na que se precipitan ás esta cuestión non nos invade

veces os nenos xurda da concien- sempre, como dicía, senón que

cia de non ser capaces para a acontece, irrompe sen esperar na

maxia. (…) [porque] aquilo que velocidade variable dos días e as

podemos alcanzar a través dos rutinas (afortunadamente?), mais

nosos méritos ou das nosas enfróntanos ao reflexo do que

fatigas non pode, en efecto, f i xemos de nós a ta agora .

facernos verdadeiramente felices”. Sitúanos radicalmente ante o

significado máis profundo do ético, Ser Nada, ser Ninguén insére-

ante sexa o que sexa nós mesmos. nos no inicio de toda a potencia á

Neses momentos que son a imaxe que nos abre a nosa condición de

do sempre e nos que un se apea mortais e cóntanos que vivir

do tren ou ve como o tren se vai, consiste en algo así como repetir

nesas ocasións -cantas?- nas que na memoria todo o sido, en

un non pertence ao ruído do proxectar na imaxi-nación un

A Escarpadura:o arsenal dos instantes ternos.

social, nas situacións nas que a eterno, é dicir, que está fóra do

un non lle incumbe todo o que se tempo e que o fende con toda a

fai ou se di ou se pensa ou sente verdade deste mundo, con toda a

e entón un párase e entón un non verdade do amor, no fondo: ás

sabe moi ben que ou quen é persoas, ós lugares: toda a maxia

porque toda resposta, porque toda que aínda habita no universo.

decisión ou posibilidade ou contin-O neno que en nós habita

xencia queda en suspenso. É aí imaxina nun intre esa colección

cando parece que nosa historia de momentos eternos, de momen-

enteira, a nosa vida se condensa tos nos que un se pregunta se a

nun instante do que pende a súa vida ten sentido, de momen-

posibilidade de que todo ou tos que son principalmente os que

apenas algo teña sentido. E ata o pasan a formar parte do arsenal

obxecto máis cotián adquire unha dos nosos recordos e que un

presenza estrana. O agora do conserva como o máis valioso dos

enigma da existencia, o momento tesouros. Si, do arsenal ou

dos nomes secretos.almacén xeral de armas e outros

É coma se a historia dun efectos de guerra que nos permite

estivese composta exclusivamente loitar para seguir vivindo. Para

de todos e cada un deses cándos seguir amando este lugar non

condensados no instante da elexido.

decisión. Un instante que é

Javier Turnes

- 42 - - 43 -

Es casi un tópico decir que el hablen y se pose cerca la

periplo de Os Eidos, un libro inmensidad es uno de los logros

señero en la poética gallega desde de este libro. En otras palabras,

hace más de cincuenta años, reactivar el suelo oriental de

parte y retorna a un mítico lugar nuestra experiencia, una vida que

natal. Las rocas y la toponimia, rodea a la historia, una eternidad

igual que la rotación de las que coexiste con la más breve

estaciones, resuenan en un duración. Desde este instante que

universo poblado de ecos. Como si envuelve al tiempo, Graves dice:

fuesen estados de ánimo de un “¿Tienes miedo a la muerte? La

ser vivo llamado Tierra, giran con muerte no es nada: / el sello de

pasión viajera campos, cielos, plomo aplicado a un frasco

ramas suspendidas. En un artí- repleto”. Novoneyra respira cerca

culo que saludaba la aparición de d e e s t a máx ima , hac i endo

Os Eidos, Otero Pedrayo escribía: moderna la sabiduría popular de

“Hablan las cosas… Un gran una llaneza que tutea a lo más

silencio de montaña y yermo, de ínfimo. Recoge la música que

noche y lobos, de conciencia brota de la fragilidad de los seres

despertada… Las cosas parecen de un día. Música de la fugaci-

solas, aisladas. Bien pronto se dad, de la infancia irremediable de

advierte entre ellas, a su través, lo que muere. El denuedo y la

cómo pasa un tiempo, un viento. alegría de vivir vincula en este

No se describe la montaña y ella libro a todos lo seres, haciéndoles

toda, en marcha, está en cada hermanos del hombre. Pasolini, en

verso, en cada palabra y acorde la época en que escribía en

de silencios, con su misterio, su friuliano, hablaba de mirar duran-

levedad, su pesadumbre. El libro te horas una hoja hasta llegar a

'va', fluye, como una niebla, un comprenderla.

río, un tiempo. El anhelo total Qué duda cabe además que la

informa cada verso. Basta una montaña representa, en muy

palabra. Ninguna es banal”[1].distintas culturas, un signo privi-

Sortear la férrea identidad del legiado de la fuerza terrenal. Las

Yo para permitir que las cosas cumbres elevan a perfil sólido ese

Las estaciones del templo.<<Prólogo a la primera edición bilingüe de Os eidos.Libro del Courel, Árdora, Madrid 2010>>

magma silvestre presentido en el colía, incluso temor: “Un miedo de

laberinto interior del paisaje, en la nada que me puede matar”. Pero

mirada de cualquier criatura. De también un torrente de alegría

ahí que Os Eidos comience vigoro- antigua. Imaginemos al joven

samente con una sucesión de Novoneyra levantándose debilitado

imágenes de la tierra “alta” y de su lecho para atravesar vagua-

“sola” del Courel, que se abre das de helechos en otoño. El

empequeñeciendo al hombre: cansancio nos hace porosos,

“Delante y tras él la sierra larga”. sensibles a la epopeya de todos

La soledad de la montaña se los seres.

presenta en este libro como “Llueve para que yo sueñe”. La

escuela de la soledad del hombre, obra entera de Uxío Novoneyra

un humano que ahora escucha habla de la tierra, incluso desde

ese inmenso clamor confidencial ella. Es característico de su poesía

del que habla la carta de Ramón fundir lo “intelectual” en una

Piñeiro que abre la primera fuerte corriente de imágenes sensi-

edición de Os Eidos. La sierra bles. Ocurre como si el poeta,

parece encarnar la energía del incluso por delicadeza, no se

planeta: la herrumbre de noviem-permitiera nada que no tuviera

bre, los viejos caminos abando-una traducción en la comunidad

nados, el silencio de nieve. Y de los seres mortales. La misma

siempre esa distancia agreste, presencia física de Novoneyra, tan

libre de la “debilidad” de lo social, poderosa, personifica también la

en la que fluye una vida colmada, fuerza de esa riada terrenal que

saturada de enigmas. Es como si reúne materia y leyendas. Lo que

esta providencia poética, que el no está tan claro es que esa

hombre elabora mirando el rostro corriente se pueda entregar sin

de las cosas, conjurase el peligro una previa desprotección del

que para nosotros encierra la hombre, sin una travesía que le

naturaleza, los desastres que ponga a prueba. Más acá de toda

puedan venir de ella. En Os Eidos elaboración histórica, en un plano

nos empuja el viento de una vital común, la cronología del

mirada que acoge el milagro de hombre ya indica que la tierra no

cada ser. Lo simplemente humano le habla al oído, ni llega a la

late enmarcado por el secreto vivo precisión del lenguaje, si antes él

de un territorio. Tal vivencia de la no ha tenido una experiencia

redondez material produce melan-inquietante de las sombras, del

- 44 - - 45 -

Es casi un tópico decir que el hablen y se pose cerca la

periplo de Os Eidos, un libro inmensidad es uno de los logros

señero en la poética gallega desde de este libro. En otras palabras,

hace más de cincuenta años, reactivar el suelo oriental de

parte y retorna a un mítico lugar nuestra experiencia, una vida que

natal. Las rocas y la toponimia, rodea a la historia, una eternidad

igual que la rotación de las que coexiste con la más breve

estaciones, resuenan en un duración. Desde este instante que

universo poblado de ecos. Como si envuelve al tiempo, Graves dice:

fuesen estados de ánimo de un “¿Tienes miedo a la muerte? La

ser vivo llamado Tierra, giran con muerte no es nada: / el sello de

pasión viajera campos, cielos, plomo aplicado a un frasco

ramas suspendidas. En un artí- repleto”. Novoneyra respira cerca

culo que saludaba la aparición de d e e s t a máx ima , hac i endo

Os Eidos, Otero Pedrayo escribía: moderna la sabiduría popular de

“Hablan las cosas… Un gran una llaneza que tutea a lo más

silencio de montaña y yermo, de ínfimo. Recoge la música que

noche y lobos, de conciencia brota de la fragilidad de los seres

despertada… Las cosas parecen de un día. Música de la fugaci-

solas, aisladas. Bien pronto se dad, de la infancia irremediable de

advierte entre ellas, a su través, lo que muere. El denuedo y la

cómo pasa un tiempo, un viento. alegría de vivir vincula en este

No se describe la montaña y ella libro a todos lo seres, haciéndoles

toda, en marcha, está en cada hermanos del hombre. Pasolini, en

verso, en cada palabra y acorde la época en que escribía en

de silencios, con su misterio, su friuliano, hablaba de mirar duran-

levedad, su pesadumbre. El libro te horas una hoja hasta llegar a

'va', fluye, como una niebla, un comprenderla.

río, un tiempo. El anhelo total Qué duda cabe además que la

informa cada verso. Basta una montaña representa, en muy

palabra. Ninguna es banal”[1].distintas culturas, un signo privi-

Sortear la férrea identidad del legiado de la fuerza terrenal. Las

Yo para permitir que las cosas cumbres elevan a perfil sólido ese

Las estaciones del templo.<<Prólogo a la primera edición bilingüe de Os eidos.Libro del Courel, Árdora, Madrid 2010>>

magma silvestre presentido en el colía, incluso temor: “Un miedo de

laberinto interior del paisaje, en la nada que me puede matar”. Pero

mirada de cualquier criatura. De también un torrente de alegría

ahí que Os Eidos comience vigoro- antigua. Imaginemos al joven

samente con una sucesión de Novoneyra levantándose debilitado

imágenes de la tierra “alta” y de su lecho para atravesar vagua-

“sola” del Courel, que se abre das de helechos en otoño. El

empequeñeciendo al hombre: cansancio nos hace porosos,

“Delante y tras él la sierra larga”. sensibles a la epopeya de todos

La soledad de la montaña se los seres.

presenta en este libro como “Llueve para que yo sueñe”. La

escuela de la soledad del hombre, obra entera de Uxío Novoneyra

un humano que ahora escucha habla de la tierra, incluso desde

ese inmenso clamor confidencial ella. Es característico de su poesía

del que habla la carta de Ramón fundir lo “intelectual” en una

Piñeiro que abre la primera fuerte corriente de imágenes sensi-

edición de Os Eidos. La sierra bles. Ocurre como si el poeta,

parece encarnar la energía del incluso por delicadeza, no se

planeta: la herrumbre de noviem-permitiera nada que no tuviera

bre, los viejos caminos abando-una traducción en la comunidad

nados, el silencio de nieve. Y de los seres mortales. La misma

siempre esa distancia agreste, presencia física de Novoneyra, tan

libre de la “debilidad” de lo social, poderosa, personifica también la

en la que fluye una vida colmada, fuerza de esa riada terrenal que

saturada de enigmas. Es como si reúne materia y leyendas. Lo que

esta providencia poética, que el no está tan claro es que esa

hombre elabora mirando el rostro corriente se pueda entregar sin

de las cosas, conjurase el peligro una previa desprotección del

que para nosotros encierra la hombre, sin una travesía que le

naturaleza, los desastres que ponga a prueba. Más acá de toda

puedan venir de ella. En Os Eidos elaboración histórica, en un plano

nos empuja el viento de una vital común, la cronología del

mirada que acoge el milagro de hombre ya indica que la tierra no

cada ser. Lo simplemente humano le habla al oído, ni llega a la

late enmarcado por el secreto vivo precisión del lenguaje, si antes él

de un territorio. Tal vivencia de la no ha tenido una experiencia

redondez material produce melan-inquietante de las sombras, del

- 44 - - 45 -

trabajo solitario en lo negativo. “silencio amigo” en el que palpita

Solamente ahí se nos entrega la la silueta de las cosas. De ahí

forma, la hermandad profunda también que Os Eidos crezca en

que la distancia tensa. buena medida de un modo repen-

tino, como al dictado, durante el Es difícil la llaneza poética de

otoño de 1952 y después de la esta polifonía que se desgrana en

estancia en Compostela y en Os Eidos sin la experiencia de un

Madrid. Después, no antes: una desamparo sólo confesable por

vez que se maduró lentamente ese vías oblícuas, es decir, a través de

rodeo extenuante, esa “herida del una obra. Recordemos que este

camino” que se encarna en el “panteísmo” montañés irrumpe

pensamiento. Si esto es así, el después de un largo esfuerzo

llamado poeta del Courel, con su urbano en Galicia y en Madrid,

proverbial sensibilidad hacia la después también de una lenta

dulzura natural de los seres, no dolencia de la que quedan

estaría tan lejos de la poética más testimonios. Novoneyra, de hecho,

abstracta de un Valente, un siempre ha recordado que él

Méndez Ferrín o un Gamoneda.empezó a escribir relativamente

“tarde”. Además, la reelaboración En este aspecto, sin dejar de

constante de Os Eidos parece ser acertada, puede dar lugar a

tener la función de ajustar la equívocos la afirmación de Piñeiro,

palabra a la intrincada comple- en la carta mencionada, de una

jidad de lo vivido. Aunque se anulación de lo “personal” en

tratara de “imitar” la naturaleza, favor de lo “cósmico”. No es que

según una definición clásica, hoy deje de ser así, y además de un

sabemos que lo natural es un modo muy esencial en esta poesía

inextricable artificio, más cuántico de Novoneyra. Ahora bien, ¿se

que mecánico. La hoja de roble, la trata de un cosmos que podría

nube, el musgo en la piedra hablar sin el desgarramiento

integran una compleja mezcla de interior del logos? La primera

e n e r g í a y d e s o m b r a s . S i relación del primer hombre con la

Novoneyra intenta retratar ese tierra ya es metafórica, cargada de

infinito en acto que está en el rodeos y ambivalencias. Así pues,

borde de las facultades del tanto en poesía como en filosofía

hombre, es normal que haya de la oposición exterior-interior es

someter cada verso a la prueba de harto discutible. Más bien parece

una so ledad universa l , ese que lo personal constituye un

escalón inicial que después ha de i n v i e r n o , ¿ d e q u é t e s o y

ser anulado, la ocasión que conocido?”[2]. En Os Eidos el

permite ese salto. Bendita sea la poeta parece entender que su mal

tierra que surge al otro lado, sea sólo se cura mediante una

en Stevenson o en Eliot, en Rilke vertiginosa incursión en formas

o en Yeats. abiertas, que arden en su soledad.

Habría que pensar si en toda Tienen razón, sin embargo, los

épica de lo terrestre, sea en que se sorprenden de esta

Chéjov o en Whitman, no se da enormidad insólita que recorre Os

primero una caída, antes de que Eidos. El libro se abre a un

el hombre reencuentre el ser de lo territorio que culmina un interior

natal. Eso es lo que late en la que ya no tenía esperanza de

indisoluble mezcla de lo abstracto poder refugiarse. Lo seres que

y lo sensible en los haikus, tan palpitan fuera nos curan con su

caros a Novoneyra, en los mara-variación, con el beneficio del

villosos Pomes pennyeach de tránsito. ¿Qué se le ha dicho

Joyce, en las tardes de los siempre al melancólico, al que

campos de Machado.está devorado por su laberinto?

Haga un viaje. Tanto o más que la No sólo en la poética de

formación especializada, las con- Novoneyra se da este juego de

tingencias del camino contribuyen fatalidad histórica y optimismo

a formarnos. Al caminar nos lim- terrenal. Las saturadas imágenes

piamos, encontramos posibilidades de Sokurov en la película Madre e

que nos libran de la inercia y dan hijo provienen también de una

forma a nuestra desazón. Además vivencia de lo trágico reconciliada

de las múltiples figuras que esa con el esplendor mortal del

angustia fundacional toma en el paisaje. Escuchar la vibración de

libro de Novoneyra —el aullido del las cosas humildes, concedernos

lobo, la noche invernal, las hojas con ellas una segunda posibilidad,

que caen—, veamos cómo aparece es algo que sólo ocurre después

el dolor de la escisión en unos de romper con los límites de una

versos un poco posteriores: “No sé vida antropocéntrica, típicamente

qué es. / Sólo sé que es y que no occidental. En este punto, antes

me es ajeno / Viene como la incluso que su interés por la

lluvia en el preludio oscuro, / sabiduría oriental, Novoneyra debe

abre por dentro su estancia y me algo a la tradición pagana galaica,

hace todo remoto. / ... Viento de a esa fuerza de una remota

- 46 - - 47 -

trabajo solitario en lo negativo. “silencio amigo” en el que palpita

Solamente ahí se nos entrega la la silueta de las cosas. De ahí

forma, la hermandad profunda también que Os Eidos crezca en

que la distancia tensa. buena medida de un modo repen-

tino, como al dictado, durante el Es difícil la llaneza poética de

otoño de 1952 y después de la esta polifonía que se desgrana en

estancia en Compostela y en Os Eidos sin la experiencia de un

Madrid. Después, no antes: una desamparo sólo confesable por

vez que se maduró lentamente ese vías oblícuas, es decir, a través de

rodeo extenuante, esa “herida del una obra. Recordemos que este

camino” que se encarna en el “panteísmo” montañés irrumpe

pensamiento. Si esto es así, el después de un largo esfuerzo

llamado poeta del Courel, con su urbano en Galicia y en Madrid,

proverbial sensibilidad hacia la después también de una lenta

dulzura natural de los seres, no dolencia de la que quedan

estaría tan lejos de la poética más testimonios. Novoneyra, de hecho,

abstracta de un Valente, un siempre ha recordado que él

Méndez Ferrín o un Gamoneda.empezó a escribir relativamente

“tarde”. Además, la reelaboración En este aspecto, sin dejar de

constante de Os Eidos parece ser acertada, puede dar lugar a

tener la función de ajustar la equívocos la afirmación de Piñeiro,

palabra a la intrincada comple- en la carta mencionada, de una

jidad de lo vivido. Aunque se anulación de lo “personal” en

tratara de “imitar” la naturaleza, favor de lo “cósmico”. No es que

según una definición clásica, hoy deje de ser así, y además de un

sabemos que lo natural es un modo muy esencial en esta poesía

inextricable artificio, más cuántico de Novoneyra. Ahora bien, ¿se

que mecánico. La hoja de roble, la trata de un cosmos que podría

nube, el musgo en la piedra hablar sin el desgarramiento

integran una compleja mezcla de interior del logos? La primera

e n e r g í a y d e s o m b r a s . S i relación del primer hombre con la

Novoneyra intenta retratar ese tierra ya es metafórica, cargada de

infinito en acto que está en el rodeos y ambivalencias. Así pues,

borde de las facultades del tanto en poesía como en filosofía

hombre, es normal que haya de la oposición exterior-interior es

someter cada verso a la prueba de harto discutible. Más bien parece

una so ledad universa l , ese que lo personal constituye un

escalón inicial que después ha de i n v i e r n o , ¿ d e q u é t e s o y

ser anulado, la ocasión que conocido?”[2]. En Os Eidos el

permite ese salto. Bendita sea la poeta parece entender que su mal

tierra que surge al otro lado, sea sólo se cura mediante una

en Stevenson o en Eliot, en Rilke vertiginosa incursión en formas

o en Yeats. abiertas, que arden en su soledad.

Habría que pensar si en toda Tienen razón, sin embargo, los

épica de lo terrestre, sea en que se sorprenden de esta

Chéjov o en Whitman, no se da enormidad insólita que recorre Os

primero una caída, antes de que Eidos. El libro se abre a un

el hombre reencuentre el ser de lo territorio que culmina un interior

natal. Eso es lo que late en la que ya no tenía esperanza de

indisoluble mezcla de lo abstracto poder refugiarse. Lo seres que

y lo sensible en los haikus, tan palpitan fuera nos curan con su

caros a Novoneyra, en los mara-variación, con el beneficio del

villosos Pomes pennyeach de tránsito. ¿Qué se le ha dicho

Joyce, en las tardes de los siempre al melancólico, al que

campos de Machado.está devorado por su laberinto?

Haga un viaje. Tanto o más que la No sólo en la poética de

formación especializada, las con- Novoneyra se da este juego de

tingencias del camino contribuyen fatalidad histórica y optimismo

a formarnos. Al caminar nos lim- terrenal. Las saturadas imágenes

piamos, encontramos posibilidades de Sokurov en la película Madre e

que nos libran de la inercia y dan hijo provienen también de una

forma a nuestra desazón. Además vivencia de lo trágico reconciliada

de las múltiples figuras que esa con el esplendor mortal del

angustia fundacional toma en el paisaje. Escuchar la vibración de

libro de Novoneyra —el aullido del las cosas humildes, concedernos

lobo, la noche invernal, las hojas con ellas una segunda posibilidad,

que caen—, veamos cómo aparece es algo que sólo ocurre después

el dolor de la escisión en unos de romper con los límites de una

versos un poco posteriores: “No sé vida antropocéntrica, típicamente

qué es. / Sólo sé que es y que no occidental. En este punto, antes

me es ajeno / Viene como la incluso que su interés por la

lluvia en el preludio oscuro, / sabiduría oriental, Novoneyra debe

abre por dentro su estancia y me algo a la tradición pagana galaica,

hace todo remoto. / ... Viento de a esa fuerza de una remota

- 46 - - 47 -

mitología que permite escuchar el obra en los cuerpos. Esto permite

viento en el liquen como algo que la entrega del poeta pase de

cercano. Tal sentido no adviene a lo más abstracto a la presencia

la forma sin un precio, una crisis i nmed i a t a s i n s o luc i ón d e

a veces inconfesable, que rompe continuidad.

con la inercia naturalista de lo ¿De dónde si no este prodigio

natural.de estar escuchando la voz de las

El poeta no trabaja con la cosas, como si hablaran con su

especialidad más o menos culta simple estar ahí? En Os Eidos la

del lenguaje, sino con algo levedad brota de amar las cosas

elemental, cercano a lo incomu- en su inevitable finitud. El poeta

nicable, que conforma desde abajo sirve así un tipo de felicidad

las lenguas y brinda una comu- inédita: el vuelo que resulta de la

nicación extrema. Como si la gravedad. Todo es redimido desde

articulación de la lengua materna su propia umbría, desde su

fuera ya algo segundo en relación pobreza irremediable. No es

a esa experiencia primordial de extraño el efecto medicinal de esta

ecos quebrados, rumores y voces escritura, pues cura con la droga

vividas en la cercanía. Quizá por de vivir sin cobertura, una

esta razón Proust ha dicho que “intemperie a corazón abierto”. A

algunos hablan la lengua natal contrapelo de nuestra velocidad,

como si fueran extranjeros, como siempre alta en la línea recta que

si hubieran sufrido la extrañeza encauza al existir, alguien se

de lo familiar. Novoneyra lo demora en los meandros. Podemos

comenta así en una entrevista: “La sentirnos seguros siguiendo las

pasión por la poesía excede lo curvas de un Arca que salva a los

puramente literario... No se trata seres abrazando su perdición,

de un arte, sino de un encuen- siguiendo su clinamen, la queren-

tro”[3]. Hablamos de una marca cia de cualquier criatura hacia la

inicial que hace caer en una inocencia de su enigma mortal.

escucha primera, cercana a la del Es posible que la posición de

niño, y le descubre una natu-Novoneyra en el esquema familiar

raleza más profunda y más favoreciese esta receptividad. El

superficial que las leyes bajo las pequeño , m imado con una

cuales intentamos sepultarla. Esta anómala libertad, también con el

naturaleza incluye la ausencia, ocio solitario del pastoreo, tuvo el

una ambigüedad espectral que

privilegio de una rara contem- corazón la oye”. También en

plación. ¿Por qué alguien percibe Machado y en Rosal ía una

como los demás no lo hacen? sensibilidad trémula es la que

Porque no está colmado, sino entregaba el intenso sabor de

herido por una incógnita esencial tardes cárdenas, valles acuosos,

a la especie. El hombre adulto se paisajes con campanas. Cual-

especializa, perdiendo esa origina- quiera que haya estado en la

ria percepción de la infancia sierra del Courel puede recordar

donde las situaciones vibran una que allí se junta el azul escarpado

a una. Pero el poeta es atrapado de picos lejanos con la suavidad

continuamente por una escucha a de un manto herbáceo que no es

ras de hierba, desde la que todo fácil encontrar en otras comarcas

resulta misterioso. Un poco, nos montañosas. De una forma

decía él un día, desde ese sitio encantadora, como en miniatura,

donde se coloca el perro para se reúne un anfiteatro de cual-

dormir, buscando un cruce de quier sueño posible. Lo caracterís-

corrientes. La infancia no es tico del Courel es reunir la

entonces una etapa cronológica variedad de la montaña en una

que se pueda dejar atrás, sino un saturación cromática y climática.

coro de voces que siempre nos Del brezal violeta a la cornisa

acompaña. Según sus propias rocosa, del pelaje del ganado a la

palabras, e l Courel le hizo noche del barranco, una salvaje

“predispuesto al silencio”[4]. Esa policromía se hace visible en la

marca inicial sólo puede curarse misma mañana, desde la misma

dándole la palabra a la desar- ventana.

ticulación desde la que hablan las Desde esta revelación ele-

cosas. Para Novoneyra se cría así mental que muchos sienten y

una sensibilidad a la intemperie pocos transmiten, Novoneyra

“como la puede tener un animal mantuvo una constante intran-

desarrollado, o un hombre primi-sigencia con las reducciones

tivo que no tuviera aún dios, literarias. Se trata de escuchar y

amparo ni temor remoto”[5]. La eso no lo logra el artificio literario,

vecindad del enigma permite leer aunque sí la “gente común

en el aire. Se levanta una metafí-cuando hace lengua”[6]. De ahí

sica sin Dios, sólo necesitada de que también vuelva en Os Eidos la

cielo, alondras y viento.carga ancestral de una honda

“Habla la tarde bajito / y el historia. Recoger la danza de los

- 48 - - 49 -

mitología que permite escuchar el obra en los cuerpos. Esto permite

viento en el liquen como algo que la entrega del poeta pase de

cercano. Tal sentido no adviene a lo más abstracto a la presencia

la forma sin un precio, una crisis i nmed i a t a s i n s o luc i ón d e

a veces inconfesable, que rompe continuidad.

con la inercia naturalista de lo ¿De dónde si no este prodigio

natural.de estar escuchando la voz de las

El poeta no trabaja con la cosas, como si hablaran con su

especialidad más o menos culta simple estar ahí? En Os Eidos la

del lenguaje, sino con algo levedad brota de amar las cosas

elemental, cercano a lo incomu- en su inevitable finitud. El poeta

nicable, que conforma desde abajo sirve así un tipo de felicidad

las lenguas y brinda una comu- inédita: el vuelo que resulta de la

nicación extrema. Como si la gravedad. Todo es redimido desde

articulación de la lengua materna su propia umbría, desde su

fuera ya algo segundo en relación pobreza irremediable. No es

a esa experiencia primordial de extraño el efecto medicinal de esta

ecos quebrados, rumores y voces escritura, pues cura con la droga

vividas en la cercanía. Quizá por de vivir sin cobertura, una

esta razón Proust ha dicho que “intemperie a corazón abierto”. A

algunos hablan la lengua natal contrapelo de nuestra velocidad,

como si fueran extranjeros, como siempre alta en la línea recta que

si hubieran sufrido la extrañeza encauza al existir, alguien se

de lo familiar. Novoneyra lo demora en los meandros. Podemos

comenta así en una entrevista: “La sentirnos seguros siguiendo las

pasión por la poesía excede lo curvas de un Arca que salva a los

puramente literario... No se trata seres abrazando su perdición,

de un arte, sino de un encuen- siguiendo su clinamen, la queren-

tro”[3]. Hablamos de una marca cia de cualquier criatura hacia la

inicial que hace caer en una inocencia de su enigma mortal.

escucha primera, cercana a la del Es posible que la posición de

niño, y le descubre una natu-Novoneyra en el esquema familiar

raleza más profunda y más favoreciese esta receptividad. El

superficial que las leyes bajo las pequeño , m imado con una

cuales intentamos sepultarla. Esta anómala libertad, también con el

naturaleza incluye la ausencia, ocio solitario del pastoreo, tuvo el

una ambigüedad espectral que

privilegio de una rara contem- corazón la oye”. También en

plación. ¿Por qué alguien percibe Machado y en Rosal ía una

como los demás no lo hacen? sensibilidad trémula es la que

Porque no está colmado, sino entregaba el intenso sabor de

herido por una incógnita esencial tardes cárdenas, valles acuosos,

a la especie. El hombre adulto se paisajes con campanas. Cual-

especializa, perdiendo esa origina- quiera que haya estado en la

ria percepción de la infancia sierra del Courel puede recordar

donde las situaciones vibran una que allí se junta el azul escarpado

a una. Pero el poeta es atrapado de picos lejanos con la suavidad

continuamente por una escucha a de un manto herbáceo que no es

ras de hierba, desde la que todo fácil encontrar en otras comarcas

resulta misterioso. Un poco, nos montañosas. De una forma

decía él un día, desde ese sitio encantadora, como en miniatura,

donde se coloca el perro para se reúne un anfiteatro de cual-

dormir, buscando un cruce de quier sueño posible. Lo caracterís-

corrientes. La infancia no es tico del Courel es reunir la

entonces una etapa cronológica variedad de la montaña en una

que se pueda dejar atrás, sino un saturación cromática y climática.

coro de voces que siempre nos Del brezal violeta a la cornisa

acompaña. Según sus propias rocosa, del pelaje del ganado a la

palabras, e l Courel le hizo noche del barranco, una salvaje

“predispuesto al silencio”[4]. Esa policromía se hace visible en la

marca inicial sólo puede curarse misma mañana, desde la misma

dándole la palabra a la desar- ventana.

ticulación desde la que hablan las Desde esta revelación ele-

cosas. Para Novoneyra se cría así mental que muchos sienten y

una sensibilidad a la intemperie pocos transmiten, Novoneyra

“como la puede tener un animal mantuvo una constante intran-

desarrollado, o un hombre primi-sigencia con las reducciones

tivo que no tuviera aún dios, literarias. Se trata de escuchar y

amparo ni temor remoto”[5]. La eso no lo logra el artificio literario,

vecindad del enigma permite leer aunque sí la “gente común

en el aire. Se levanta una metafí-cuando hace lengua”[6]. De ahí

sica sin Dios, sólo necesitada de que también vuelva en Os Eidos la

cielo, alondras y viento.carga ancestral de una honda

“Habla la tarde bajito / y el historia. Recoger la danza de los

- 48 - - 49 -

elementos y e l g iro de las memoria despiertan en bloque

estaciones supone revivir un eco desde lo informe[7]. Es al final de

de las viejas voces patrimoniales. sus Cantares que Ezra Pound

Voces no gastadas a lo largo del puede decir:

tiempo porque, de alguna manera,

tocaron lo inmóvil, una perma-

nencia mortal. La música de la

toponimia, la que encierran los

nombres: si un sitio ha sido

nombrado, tiene una historia, un

espíritu. Llamar por su nombre a

las cosas es dar por supuesto que

pueden responder, como si tuvie-

ran personalidad. Ese signo de

admirac ión que en a lgunos

poemas culmina las largas series

de nombres denota una sensación

de plenitud donde monte y ojo,

hierba y oído son uno.

“La mañana limpia como el ojo

del gallo”. El hombre se rehace

desde la forma de la tierra, desde

el lenguaje de las cosas. Tras el

progreso con el que justificamos [1] Ramón Otero Pedrayo, diario La Noche, Santiago de Compostela, agosto de 1954.nuestra huida, Novoneyra estaba

entonces de vuelta de la mitología [2] Uxío Novoneyra, Elegías del Caurel y otros poemas, Rialp, Madrid, 1966, p. 69.de la superación, lo que le

permitía regresar a una vibración [3] Luzes de Galiza, n.º 22-23, Santiago, 1994.

inédita de las cosas. Bajo un [4] Uxío Novoneyra, Elegías del Caurel y otros

tiempo lineal que según Berger poemas, op. cit., p. 74.

siempre quiere dejar atrás el [5] Luzes de Galiza, op. cit.

mundo de los muer tos , se [6] Uxío Novoneyra / Emilio Araúxo, Dos soños recuperan las viejas voces de los

teimosos, Noitarenga, Santiago, 1998, pp. antepasados, como si el tiempo no 42-45.

pasara. Os Eidos reactiva así un [7] Uxío Novoneyra / Emilio Araúxo, Dos soños

pasado mítico y protector que teimosos, op. cit., p. 36.

amplía el presente. Zonas de

He intentado escribir el Paraíso

No os mováis

Dejad hablar al viento

Ése es el Paraíso.

Ignacio Castro Rey

Madrid, 4 de marzo de 2010

Descripción: 61-72 cm. Sexos semellantes en cor que é en xeral parda

arrubiada co centro das plumas negro; cabeza riscada branca; rabo moi

gallado coa parte superior arrubiada; as plumas das coxas dun tono

máis vermello; ás longas, anchas e angulosas; ollos acastañados nos

exemplares adultos e parte anterior do peteiro amarelo. En voo mostra

por abaixo unha zona branca na metade externa das ás e as puntas

destas negras. Diferénciase doutras aves de rapiña polo remate do rabo,

agás no miñato queimado que o ten menos gallado.

Distribución e status: en Galicia é estival de finais de marzo a outubro

cunha disminución da poboación dende a última década.

Hábitat: alternancia de zonas abertas con árbores espalladas e bosques

Observacións: aniña en árbores de bosques preto de zonas abertas. En

abril pon 2-3 ovos brancos, ás veces apencados en pardo arrubiado, que

choca principalmente a femia durante 28-30 días; os polos voan logo de

45-50. Aliméntase de pequenos vertebrados, invertebrados e preas.

Miñato Real

Raquel García Canosa

- 50 - - 51 -

<<Milvus milvus. (Linnaeus)>>

elementos y e l g iro de las memoria despiertan en bloque

estaciones supone revivir un eco desde lo informe[7]. Es al final de

de las viejas voces patrimoniales. sus Cantares que Ezra Pound

Voces no gastadas a lo largo del puede decir:

tiempo porque, de alguna manera,

tocaron lo inmóvil, una perma-

nencia mortal. La música de la

toponimia, la que encierran los

nombres: si un sitio ha sido

nombrado, tiene una historia, un

espíritu. Llamar por su nombre a

las cosas es dar por supuesto que

pueden responder, como si tuvie-

ran personalidad. Ese signo de

admirac ión que en a lgunos

poemas culmina las largas series

de nombres denota una sensación

de plenitud donde monte y ojo,

hierba y oído son uno.

“La mañana limpia como el ojo

del gallo”. El hombre se rehace

desde la forma de la tierra, desde

el lenguaje de las cosas. Tras el

progreso con el que justificamos [1] Ramón Otero Pedrayo, diario La Noche, Santiago de Compostela, agosto de 1954.nuestra huida, Novoneyra estaba

entonces de vuelta de la mitología [2] Uxío Novoneyra, Elegías del Caurel y otros poemas, Rialp, Madrid, 1966, p. 69.de la superación, lo que le

permitía regresar a una vibración [3] Luzes de Galiza, n.º 22-23, Santiago, 1994.

inédita de las cosas. Bajo un [4] Uxío Novoneyra, Elegías del Caurel y otros

tiempo lineal que según Berger poemas, op. cit., p. 74.

siempre quiere dejar atrás el [5] Luzes de Galiza, op. cit.

mundo de los muer tos , se [6] Uxío Novoneyra / Emilio Araúxo, Dos soños recuperan las viejas voces de los

teimosos, Noitarenga, Santiago, 1998, pp. antepasados, como si el tiempo no 42-45.

pasara. Os Eidos reactiva así un [7] Uxío Novoneyra / Emilio Araúxo, Dos soños

pasado mítico y protector que teimosos, op. cit., p. 36.

amplía el presente. Zonas de

He intentado escribir el Paraíso

No os mováis

Dejad hablar al viento

Ése es el Paraíso.

Ignacio Castro Rey

Madrid, 4 de marzo de 2010

Descripción: 61-72 cm. Sexos semellantes en cor que é en xeral parda

arrubiada co centro das plumas negro; cabeza riscada branca; rabo moi

gallado coa parte superior arrubiada; as plumas das coxas dun tono

máis vermello; ás longas, anchas e angulosas; ollos acastañados nos

exemplares adultos e parte anterior do peteiro amarelo. En voo mostra

por abaixo unha zona branca na metade externa das ás e as puntas

destas negras. Diferénciase doutras aves de rapiña polo remate do rabo,

agás no miñato queimado que o ten menos gallado.

Distribución e status: en Galicia é estival de finais de marzo a outubro

cunha disminución da poboación dende a última década.

Hábitat: alternancia de zonas abertas con árbores espalladas e bosques

Observacións: aniña en árbores de bosques preto de zonas abertas. En

abril pon 2-3 ovos brancos, ás veces apencados en pardo arrubiado, que

choca principalmente a femia durante 28-30 días; os polos voan logo de

45-50. Aliméntase de pequenos vertebrados, invertebrados e preas.

Miñato Real

Raquel García Canosa

- 50 - - 51 -

<<Milvus milvus. (Linnaeus)>>

Cuando el gordo me dijo y el matadero.

que la noche del viernes era yo –¿De dónde habrá sacado “la

el que tenía que ir al matadero bola” esa guardia? –preguntó, pero

me sorprendió. Primero porque no esperó la respuesta y se fue

no sabía que llevásemos ese diciendo algo de su noche libre. Vi

servicio y después porque eso como al llegar a la puerta se

significaba que alguien tenía cruzaba con el gordo. Samu lo dejó

que sustituirme en el museo. Lo pasar, se volvió hacia mí, hinchó los

pensé un poco y decidí subir de carrillos y llevándose el índice a la

nuevo a su despacho. Quería sien simuló un disparo. Me quedé

decirle que tenía que revisar los con una sonrisa estúpida en la cara

turnos y que yo prefería seguir mientras el gordo me decía:

con la guardia habitual, que ya –Voy a ir contigo, organizo la estaba acostumbrado al museo,

ronda y veo cómo es aquello.que tenía experiencia y que

podía hacer con la vigilancia en –B i en –d i j e s in t i empo a

el matadero lo que le viniese en quitarme la sonrisa.

gana, que llamase a otro, que Me pregunté si no tenía otra yo no iba a ir. Pero una vez en

c o s a m e j o r q u e h a c e r q u e su despacho me falló el ánimo acompañarme al trabajo. Terminé de y sólo dije: “Lo del matadero es ponerme el uniforme, me ajusté el nuevo ¿no?”. A lo que él cinturón y monté la pistola en la contestó, sin mirarme, que sí, y funda.me preguntó si tenía algún

problema. Yo le dije que no, Me tocó llevarlo en mi coche. que ningún problema, que “Después vuelvo en taxi”, había cambiaba e l arte por las dicho. Íbamos en silencio y yo vísceras y que estaba bien. Él procuraba conduc i r ráp ido y torció el gesto y siguió con el aprovechar los cambios de los cuadrante de turnos. semáforos para llegar antes.

Cuando salí de la oficina del – P a r e c e q u e t i e n e s p r i s a gordo fui directamente al –advirtió.vestuario. Allí estaba Samu

“¡Qué diablos!”, pensé, “es mi terminando de cambiarse. Le coche y voy como me da la gana”. conté por encima lo del museo

Vigilantes. Sin embargo reduje la marcha. E s t á b a m o s l l e g a n d o a l

Él se fijó en una baraja de cartas matadero. Lo primero que sentí

infanti les que estaba en el fue un olor desagradable y

salpicadero y la cogió. Era un profundo. Aparqué el coche junto

juego de hacer familias al que yo a una puerta metálica que tenía

había jugado con los niños alguna un letrero encima: Puerta C.

vez. Comenzó a cortar las cartas y Entramos y subimos hasta las

a mirar la figura que salía en el oficinas donde nos esperaba el

corte. No sé lo que veía en las gerente, un hombre joven con los

cartas y tampoco me importaba. dientes pequeños y mal dis-

La baraja llevaba ahí mucho puestos. El gordo me presentó

tiempo. Pensé en los niños y, diciendo:

después, como siempre pensé en –Éste es el vigilante.Clara, mi ex-mujer.

El gerente me miró.Creí que debía decir algo y

dije:–Debemos dar una vuelta por

el recinto para marcar los puntos –Era..., es de mis hijos.de la ronda –añadió el gordo.

–Ya –dijo él –. Continuó El otro le contestó que lo barajando y mirando las cartas

haríamos después de estudiar los una a una. Me pareció extraño lo planos de las instalaciones. que hacía el gordo. Yo sabía que Mientras los desenrollaba el gordo vivía con su madre, o al menos me lanzó una mirada que no eso era lo que creíamos todos. entendí. Tal vez quería que me Samu decía que era porque fuese pero yo estaba interesado en ninguna tía lo soportaba en la los planos, al fin y al cabo era mi cama, y al decirlo estiraba los servicio. El gerente empezó a brazos, giraba el cuello y echaba señalar los distintos espacios y la lengua simulando ser un salas: las de lavado, la de muerto. Recuerdo que una vez e l iminac ión de pe lo , la de Samu se tiró en los bancos del despiece, los depósitos de sangre, vestuario y yo me puse encima las cámaras frigoríficas... Nos como si fuese el gordo. Le dije decía en cuales no se podía entrar una obscenidad y Samu dijo otra con ropa de calle y cuales eran más fuerte. El gordo entró cuando libres. Cada espacio en el plano Samu estaba diciendo “Me matas, tenía pequeños dibujos geomé-bolita”.

- 52 - - 53 -

Cuando el gordo me dijo y el matadero.

que la noche del viernes era yo –¿De dónde habrá sacado “la

el que tenía que ir al matadero bola” esa guardia? –preguntó, pero

me sorprendió. Primero porque no esperó la respuesta y se fue

no sabía que llevásemos ese diciendo algo de su noche libre. Vi

servicio y después porque eso como al llegar a la puerta se

significaba que alguien tenía cruzaba con el gordo. Samu lo dejó

que sustituirme en el museo. Lo pasar, se volvió hacia mí, hinchó los

pensé un poco y decidí subir de carrillos y llevándose el índice a la

nuevo a su despacho. Quería sien simuló un disparo. Me quedé

decirle que tenía que revisar los con una sonrisa estúpida en la cara

turnos y que yo prefería seguir mientras el gordo me decía:

con la guardia habitual, que ya –Voy a ir contigo, organizo la estaba acostumbrado al museo,

ronda y veo cómo es aquello.que tenía experiencia y que

podía hacer con la vigilancia en –B i en –d i j e s in t i empo a

el matadero lo que le viniese en quitarme la sonrisa.

gana, que llamase a otro, que Me pregunté si no tenía otra yo no iba a ir. Pero una vez en

c o s a m e j o r q u e h a c e r q u e su despacho me falló el ánimo acompañarme al trabajo. Terminé de y sólo dije: “Lo del matadero es ponerme el uniforme, me ajusté el nuevo ¿no?”. A lo que él cinturón y monté la pistola en la contestó, sin mirarme, que sí, y funda.me preguntó si tenía algún

problema. Yo le dije que no, Me tocó llevarlo en mi coche. que ningún problema, que “Después vuelvo en taxi”, había cambiaba e l arte por las dicho. Íbamos en silencio y yo vísceras y que estaba bien. Él procuraba conduc i r ráp ido y torció el gesto y siguió con el aprovechar los cambios de los cuadrante de turnos. semáforos para llegar antes.

Cuando salí de la oficina del – P a r e c e q u e t i e n e s p r i s a gordo fui directamente al –advirtió.vestuario. Allí estaba Samu

“¡Qué diablos!”, pensé, “es mi terminando de cambiarse. Le coche y voy como me da la gana”. conté por encima lo del museo

Vigilantes. Sin embargo reduje la marcha. E s t á b a m o s l l e g a n d o a l

Él se fijó en una baraja de cartas matadero. Lo primero que sentí

infanti les que estaba en el fue un olor desagradable y

salpicadero y la cogió. Era un profundo. Aparqué el coche junto

juego de hacer familias al que yo a una puerta metálica que tenía

había jugado con los niños alguna un letrero encima: Puerta C.

vez. Comenzó a cortar las cartas y Entramos y subimos hasta las

a mirar la figura que salía en el oficinas donde nos esperaba el

corte. No sé lo que veía en las gerente, un hombre joven con los

cartas y tampoco me importaba. dientes pequeños y mal dis-

La baraja llevaba ahí mucho puestos. El gordo me presentó

tiempo. Pensé en los niños y, diciendo:

después, como siempre pensé en –Éste es el vigilante.Clara, mi ex-mujer.

El gerente me miró.Creí que debía decir algo y

dije:–Debemos dar una vuelta por

el recinto para marcar los puntos –Era..., es de mis hijos.de la ronda –añadió el gordo.

–Ya –dijo él –. Continuó El otro le contestó que lo barajando y mirando las cartas

haríamos después de estudiar los una a una. Me pareció extraño lo planos de las instalaciones. que hacía el gordo. Yo sabía que Mientras los desenrollaba el gordo vivía con su madre, o al menos me lanzó una mirada que no eso era lo que creíamos todos. entendí. Tal vez quería que me Samu decía que era porque fuese pero yo estaba interesado en ninguna tía lo soportaba en la los planos, al fin y al cabo era mi cama, y al decirlo estiraba los servicio. El gerente empezó a brazos, giraba el cuello y echaba señalar los distintos espacios y la lengua simulando ser un salas: las de lavado, la de muerto. Recuerdo que una vez e l iminac ión de pe lo , la de Samu se tiró en los bancos del despiece, los depósitos de sangre, vestuario y yo me puse encima las cámaras frigoríficas... Nos como si fuese el gordo. Le dije decía en cuales no se podía entrar una obscenidad y Samu dijo otra con ropa de calle y cuales eran más fuerte. El gordo entró cuando libres. Cada espacio en el plano Samu estaba diciendo “Me matas, tenía pequeños dibujos geomé-bolita”.

- 52 - - 53 -

tricos que representaban lo que –Ya está todo arreglado. He

allí había: las mesas, las banca- llamado a Samuel y viene para

das, los raíles... “Así deberían ser acá. Mientras me quedo contigo.

las cosas siempre”, pensé, “cada Vamos –dijo.

cosa en su sitio, limpias y Imaginé que a Samu no le

ordenadas”. Volví a pensar en habr ía hecho nada fe l i z la

Clara y los niños. llamada. Bueno, no era exac-

–Hoy el vigilante hará una tamente mi problema. Pasar la

ronda por aquí cada hora –quiso guardia con el gordo sí era mi

zanjar el gordo haciendo un problema.

círculo con la mano sobre una El último turno de los mata-

zona señalada con una A en rojo.rifes y del personal del matadero

Al gerente no le pareció bien. estaba llegando a su fin. Nos

habían dado algunas llaves y, –Él solo no puede hacerlo –dijo

todavía con la gente recogiendo y enseñando los dientes.

limpiando, comenzamos a recorrer Pasaron a discutir algo del la zona permitida. Pasamos por la

contrato, y esta vez fue el gerente sala previa a la de despiece el que me dijo que esperase fuera. donde, a través de un cristal,

vimos los canales suspendidos en Mientras esperaba los podía

ganchos. Varios operarios limpia-ver difuminados tras la mampara

ban con mangueras los cajones de que hacía de puerta. Eran sólo

la zona de aturdimiento. El olor, dos siluetas y pese a todo los

la suciedad que resbalaba al encontraba más humanos que

sumidero empujada por el agua, antes. Dibujé con la mano sus

me marearon. Me refugié en el perfiles y puse nombre mental-

plano: los cajones eran rectán-mente a las formas: “gerente” y

gulos, la canalización una sección “gordo”. Observé como la forma

de cilindro, el sumidero un “gerente” se levantaba y desapa-

pequeño círculo.recía. La forma “gordo” cogió el

teléfono y habló unos minutos. El gordo no se dio cuenta y Discutía. Colgó el teléfono, se llevó me recuperé al salir de allí. Nos una mano a la nuca y salió. Por dirigimos a la puerta C donde se un instante me había olvidado de habían encendido dos farolas que cómo era su rostro. daban una luz naranja, muy

pálida. El gordo o el gerente

habían decidido que esa sería la varias puertas y comprobé las

base. En estos casos lo normal es vallas del perímetro. Me acercaba

que mientras uno vigila el otro de nuevo a la puerta C cuando vi

pueda descansar, o incluso, a lo lejos como llegaba un coche.

dependiendo del sitio, echar un Supuse que era Samu y me

sueño. Pero claro con el gordo no alegré. El coche paró y salió Samu

era plan. Tampoco ahora sabía con un paso dubitativo. “Quizá

que decirle. Él miraba el reloj, yo esté borracho”, sospeché. Decidí

lo miraba a él y también miraba mantenerme donde estaba, prote-

el reloj. Resolví que haría la gido entre un conjunto de fardos

primera ronda por la zona que se que debían ser pieles. Samu

había marcado. Cuando volví caminaba balanceándose hacia el

estaba jugando con la baraja, gordo que lo esperaba de pie; al

juntando las familias. andar abría los brazos y los

agitaba. Dijo algo que no entendí Le tocaba a él hacer la ronda.

del todo, sólo las últimas pala-Cogió mi linterna y se fue. Al

bras: “… bola de sebo”. Cuando cabo de quince minutos más o

llegó a su altura el gordo le dio menos volvió.

un puñetazo en el pecho. Samu –Está todo tranquilo –dijo. se fue al suelo y yo cerré los ojos.

Tuve la sensación de que esa –Sí –dije –, muy tranquilo.

escena ya la había vivido. Abrí los La incineradora había dejado ojos y la sensación se mantuvo.

de funcionar aunque todavía se Pensé en la puerta C del plano, percibía aquel olor dulzón y un segmento de recta y dos óvalos desagradable. con dos equis dentro. Samu se

había levantado, hacía esfuerzos –A ver si se pasa pronto el por respirar y se mantenía incli-mal olor –dije por decir algo. nado. El gordo intentó darle otro

Él, por toda respuesta, maldijo puñetazo pero esta vez falló. Samu varias veces a Samu y lo amenazó se abrazó a él y cayeron. Era en alto como si yo no estuviese. como si simulasen un combate de

lucha. Lo mejor para mí era que su

atención se mantuviese en la Permanecían anudados entre tardanza de Samu. Me fui a hacer sí, amagando los golpes, torpes, la ronda y esta vez me demoré iracundos. Creo que Samu le mucho más que la primera. Revisé mordió porque el gordo lanzó un

- 54 - - 55 -

tricos que representaban lo que –Ya está todo arreglado. He

allí había: las mesas, las banca- llamado a Samuel y viene para

das, los raíles... “Así deberían ser acá. Mientras me quedo contigo.

las cosas siempre”, pensé, “cada Vamos –dijo.

cosa en su sitio, limpias y Imaginé que a Samu no le

ordenadas”. Volví a pensar en habr ía hecho nada fe l i z la

Clara y los niños. llamada. Bueno, no era exac-

–Hoy el vigilante hará una tamente mi problema. Pasar la

ronda por aquí cada hora –quiso guardia con el gordo sí era mi

zanjar el gordo haciendo un problema.

círculo con la mano sobre una El último turno de los mata-

zona señalada con una A en rojo.rifes y del personal del matadero

Al gerente no le pareció bien. estaba llegando a su fin. Nos

habían dado algunas llaves y, –Él solo no puede hacerlo –dijo

todavía con la gente recogiendo y enseñando los dientes.

limpiando, comenzamos a recorrer Pasaron a discutir algo del la zona permitida. Pasamos por la

contrato, y esta vez fue el gerente sala previa a la de despiece el que me dijo que esperase fuera. donde, a través de un cristal,

vimos los canales suspendidos en Mientras esperaba los podía

ganchos. Varios operarios limpia-ver difuminados tras la mampara

ban con mangueras los cajones de que hacía de puerta. Eran sólo

la zona de aturdimiento. El olor, dos siluetas y pese a todo los

la suciedad que resbalaba al encontraba más humanos que

sumidero empujada por el agua, antes. Dibujé con la mano sus

me marearon. Me refugié en el perfiles y puse nombre mental-

plano: los cajones eran rectán-mente a las formas: “gerente” y

gulos, la canalización una sección “gordo”. Observé como la forma

de cilindro, el sumidero un “gerente” se levantaba y desapa-

pequeño círculo.recía. La forma “gordo” cogió el

teléfono y habló unos minutos. El gordo no se dio cuenta y Discutía. Colgó el teléfono, se llevó me recuperé al salir de allí. Nos una mano a la nuca y salió. Por dirigimos a la puerta C donde se un instante me había olvidado de habían encendido dos farolas que cómo era su rostro. daban una luz naranja, muy

pálida. El gordo o el gerente

habían decidido que esa sería la varias puertas y comprobé las

base. En estos casos lo normal es vallas del perímetro. Me acercaba

que mientras uno vigila el otro de nuevo a la puerta C cuando vi

pueda descansar, o incluso, a lo lejos como llegaba un coche.

dependiendo del sitio, echar un Supuse que era Samu y me

sueño. Pero claro con el gordo no alegré. El coche paró y salió Samu

era plan. Tampoco ahora sabía con un paso dubitativo. “Quizá

que decirle. Él miraba el reloj, yo esté borracho”, sospeché. Decidí

lo miraba a él y también miraba mantenerme donde estaba, prote-

el reloj. Resolví que haría la gido entre un conjunto de fardos

primera ronda por la zona que se que debían ser pieles. Samu

había marcado. Cuando volví caminaba balanceándose hacia el

estaba jugando con la baraja, gordo que lo esperaba de pie; al

juntando las familias. andar abría los brazos y los

agitaba. Dijo algo que no entendí Le tocaba a él hacer la ronda.

del todo, sólo las últimas pala-Cogió mi linterna y se fue. Al

bras: “… bola de sebo”. Cuando cabo de quince minutos más o

llegó a su altura el gordo le dio menos volvió.

un puñetazo en el pecho. Samu –Está todo tranquilo –dijo. se fue al suelo y yo cerré los ojos.

Tuve la sensación de que esa –Sí –dije –, muy tranquilo.

escena ya la había vivido. Abrí los La incineradora había dejado ojos y la sensación se mantuvo.

de funcionar aunque todavía se Pensé en la puerta C del plano, percibía aquel olor dulzón y un segmento de recta y dos óvalos desagradable. con dos equis dentro. Samu se

había levantado, hacía esfuerzos –A ver si se pasa pronto el por respirar y se mantenía incli-mal olor –dije por decir algo. nado. El gordo intentó darle otro

Él, por toda respuesta, maldijo puñetazo pero esta vez falló. Samu varias veces a Samu y lo amenazó se abrazó a él y cayeron. Era en alto como si yo no estuviese. como si simulasen un combate de

lucha. Lo mejor para mí era que su

atención se mantuviese en la Permanecían anudados entre tardanza de Samu. Me fui a hacer sí, amagando los golpes, torpes, la ronda y esta vez me demoré iracundos. Creo que Samu le mucho más que la primera. Revisé mordió porque el gordo lanzó un

- 54 - - 55 -

Deliberadores: Mon Búa SoneiraTerra, Territorio e Croma. Dende un apunte deleuziano (8). O Croma (11).

Sergio Cernadas LeisGemeinschaft (9).

Senén Insua Redonda Poder, ciencia, Foucault e outros contos... (10).

Fotógrafos:Santiago CanedaLata.

Carlota GonzálezDiesel, Benzin.Infinito.Zombies.

Colaboradores:Javier Turnes O arsenal dos instantes eternos.

Man_Hauser O in-org@nico.

Ignacio Castro Las estaciones del templo.

Ramón Gil SánchezVigilantes.

Zoé_s: Raquel García CanosaMiñato Real (descrición e debuxo)

Maquetación:Gutenberg Soluciones & Servicios Gráficos (Noia)

T_ 981 822 769 M_ gutenbergsoluciones@telefonica.net

grito agudo. No lo soporté más y Aún mantenía la pistola en la

dejé de mirar. Me deslicé hacia el mano cuando lo enfoqué con la

suelo apoyando la espalda sobre linterna. La dejó caer y se dio la

los fardos. No estuve mucho vuelta. No me salía ninguna

tiempo así, tal vez unos minutos. palabra. Olía a pólvora y a

Se hizo el silencio. Me incorporé mierda. Enfoqué el cuerpo del

creyendo que todo había termi- gordo. Tenía sangre en el pecho.

nado. Me equivoqué. Estaban los Sus ojos estaban abiertos y

dos de pie. Samu tenía el arma parecían mirar la carta de papa

en la mano. El gordo le decía esquimal que estaba allí junto a

algo. Miraba el arma y le decía su cabeza, ligeramente ladeada.

algo. Yo veía dos siluetas, formas Recogí la carta y la metí en el

detrás de una mampara, una bolsillo. Fui recogiendo otras hasta

apuntando a la otra. El gordo juntar la baraja. Samu perma-

extendió el brazo hacia el arma y necía de espaldas sin decir nada.

Samu disparó.

Ramón Gil Sánchez

- 56 -

Deliberadores: Mon Búa SoneiraTerra, Territorio e Croma. Dende un apunte deleuziano (8). O Croma (11).

Sergio Cernadas LeisGemeinschaft (9).

Senén Insua Redonda Poder, ciencia, Foucault e outros contos... (10).

Fotógrafos:Santiago CanedaLata.

Carlota GonzálezDiesel, Benzin.Infinito.Zombies.

Colaboradores:Javier Turnes O arsenal dos instantes eternos.

Man_Hauser O in-org@nico.

Ignacio Castro Las estaciones del templo.

Ramón Gil SánchezVigilantes.

Zoé_s: Raquel García CanosaMiñato Real (descrición e debuxo)

Maquetación:Gutenberg Soluciones & Servicios Gráficos (Noia)

T_ 981 822 769 M_ gutenbergsoluciones@telefonica.net

grito agudo. No lo soporté más y Aún mantenía la pistola en la

dejé de mirar. Me deslicé hacia el mano cuando lo enfoqué con la

suelo apoyando la espalda sobre linterna. La dejó caer y se dio la

los fardos. No estuve mucho vuelta. No me salía ninguna

tiempo así, tal vez unos minutos. palabra. Olía a pólvora y a

Se hizo el silencio. Me incorporé mierda. Enfoqué el cuerpo del

creyendo que todo había termi- gordo. Tenía sangre en el pecho.

nado. Me equivoqué. Estaban los Sus ojos estaban abiertos y

dos de pie. Samu tenía el arma parecían mirar la carta de papa

en la mano. El gordo le decía esquimal que estaba allí junto a

algo. Miraba el arma y le decía su cabeza, ligeramente ladeada.

algo. Yo veía dos siluetas, formas Recogí la carta y la metí en el

detrás de una mampara, una bolsillo. Fui recogiendo otras hasta

apuntando a la otra. El gordo juntar la baraja. Samu perma-

extendió el brazo hacia el arma y necía de espaldas sin decir nada.

Samu disparó.

Ramón Gil Sánchez

- 56 -