○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

2

Intres

Febr

eiro

2005

EQUIPO DE REDEQUIPO DE REDEQUIPO DE REDEQUIPO DE REDEQUIPO DE REDAAAAACCIÓNCCIÓNCCIÓNCCIÓNCCIÓN

Directora: Mato Salgado, Ana

Deseño Cuberta: Xabier Garabal

Equipo de redacción:Agra Mejuto, AnaIglesias Rodríguez, NataliaLaya Sánchez, ZeltiaLópez Bugeiro, JessicaLópez Coego, RocíoMouriño Pereiro, PabloMouriño Sexto, VerónicaParrado Rodríguez, CeliaPena Sánchez, BelénRodríguez Carril, NataliaRúa Castro, RobertoSánchez Caricoba, MarcosSánchez Carril, VanessaTaboada Costoya, MaríaTorreiro Martínez, BelénVarela Amboage, LorenaVarela Mejuto, Diego

SUMARIOSUMARIOSUMARIOSUMARIOSUMARIO

Intres ActuaisCastelao e o IraqAtinos ou desatinos?A globalizaciónA reflexión tardíaCanto o sentimos todos…Imaxina un paxaro… agora fóradunha gaiola!!!Día da violencia de xéneroCarme¡Non!Esa terra areosa…AsegúramoStereotypes aboutnationalitiesA bulimiaA eutanasiaCiencia e relixiónPerturbando traballosDous anos despois…As razóns do Z para pasar ágloriaMonolingüismo ouMultilingüismo

Intres DivulgativosO IPCMulleres na historia das mate-máticasMatemáticos galegosMulleres na HistoriaCamiño de SantiagoOs rusos ocultaron os restosde Hitler

Vázquez Codesido, DianaVilariño Ribadulla, MargaritaVizcaíno Fernández, CristinaX. Garabal, Manolo

Castro,Gloria RodríguezMabel PradaPaco VeigaSusana LosadaConchiBelén e alguén que nos esqueceu.

Colaboradores:Jorge.com, unha nai, LorenaVarela, Verónica Fernández, Isa-bel Sueiro, unha muller daretagarda, Albinha, VerónicaMouriño, Zeltia Laya, MarkosCarricoba, alumnado de MétodosEstatísticos e Numéricos, NataliaPenas, Marguinha (B1C), R´cyo(B1C), Bareto (B1C), Mirta Sueiro,Cristina Vizcaíno (S4B), AdriánVázquez, Pablo López, Carmen Mª

Intres de CineDiarios de motocicletaMar adentroA imaxinación disparouse no2003

Intres MusicaisSe non existise teriamos queinventalaBustedEl canto del loco

Intres CreativosMind the gap!No Magosto: á festaXa chega o NadalO carballo e o piñeiroSe eu fose...O CazatesourosAs dúas amigasA nena e o aviónSaínzaCarmeDiarioUn título difícil

Intres apaixonadosEstás moi lonxeTiPoema

Intres lendariosAs forzas máxicas impersoaisOs mitosLendasLendas piadosasLibro de San Cibrao

Intres para desconec-tarUnha opinión sobre fútbolSopa de letras deportivaEspecial test: ¿mólanche oschismes?Os Deuses Olímpicos en MelideTest de amorEncrucilladoSopa de letrasSopa de mitoloxíaSopaOs futbolistasEurovisión

Intres no Instituto¿E logo vós?Un pequeno monstroA nova “Game Boy Advance”dos Profes¿Reporteiros?As externalidades no IES deMelide: o aforro enerxéticoXeroglíficoContradicción enerxéticaFalan os famosos

Por problemas técnicos ede espacio, o equipo de re-dacción viuse obrigado asuprimir total ou parcial-mente algún artigo. Grazaspola vosa colaboración.

Blanco, Mª Jesús Lodeiro,Estefanía Segade, Óscar Mosteiro,Pablo Mouriño, Verónica Mouriño,Marta Blanco, Rosa Cabado,Raquel Currás, Miriam Blanco, An-gel Neira, Iria Arias, Marta Pája-ro, Olalla Vázquez, Beatriz Rei,Rosa Mato, Edi C.C., VanessaSánchez, Miguel López, DiegoNovás, Tania Carril, Daniel Mato,Lidia Rodríguez, Uxía Parrado,Nuria Río, Paula (B1B), Laura(B1B), Sara (B1B), Aritz (B1B),Daniel(B1B), Ana, NataliaRodríguez, Noelia Varela, GloriaCorral, Patricia Vázquez, NataliaR.C., Rafa A.P., Noelia Varela, InésRoca, María Mosquera, AlbaTorreiro, Inge M. Ándersen, Mar-ta Varela, Laura Barreiro, LorenaCastaño, Laura Lorenzo, CarmenVázquez e unha chea deanónim@s colaboradores.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

3

IntresFebreiro

2005

O outro día cando collín ANosa Terra e me puxen a lercomo vai a Galiza observeinunha páxina do xornal algo queme estremeceu, que medescolocou moito......

CASTELAO E O IRAK!!

A imaxe de Castelao,correspondente ao álbum deguerra, Galicia Mártir. Se vosdades conta semella unha au-téntica premonición do aconte-cido no Irak. Chamoume a aten-ción a coincidencia da figurapasiva, de brazos cruzados e go-rro. A lenda de Castelao dicía:

“Así aprenderána non ter ideas”

Zeltia Laya 1º bac B

SEGUE VIXENTE!!!!SEGUE VIXENTE!!!!

SASASASASACADE CONCLCADE CONCLCADE CONCLCADE CONCLCADE CONCLUSIÓNSUSIÓNSUSIÓNSUSIÓNSUSIÓNS

Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

4

Intres

Febr

eiro

2005

ΑΤΙΝΟΣ ΟΥ ∆ΕΣΑΤΙΝΟΣ?ΑΤΙΝΟΣ ΟΥ ∆ΕΣΑΤΙΝΟΣ?ΑΤΙΝΟΣ ΟΥ ∆ΕΣΑΤΙΝΟΣ?ΑΤΙΝΟΣ ΟΥ ∆ΕΣΑΤΙΝΟΣ?ΑΤΙΝΟΣ ΟΥ ∆ΕΣΑΤΙΝΟΣ?

IMAXINA UN PIMAXINA UN PIMAXINA UN PIMAXINA UN PIMAXINA UN PAXAROAXAROAXAROAXAROAXARO...............AAAAAGORA FÓRA DUNHA GAIOLA!!GORA FÓRA DUNHA GAIOLA!!GORA FÓRA DUNHA GAIOLA!!GORA FÓRA DUNHA GAIOLA!!GORA FÓRA DUNHA GAIOLA!!

O día en que os animaisfalen...¿Algunha vez meditachesniso? ¿Ou crelo tan imposíbelque por iso nunca opensaches???

Pois coa evolución das es-pecies nunca se sabe... Algúndía, quizais golpeen unha mañáa túa porta. Abrirás e ó mellorencontras un carneiro que chediga:

“Bos días, desculpe a mo-lestia, ¿é posíbel que no Nadalpasado vostede comera o meuprimo?” (preguntándoo concerta angustia mentres cheensina unha foto do seu queri-do parente) ¿Poderiamos vivircon iso?

Imaxínate a todos osanimais expresando así os seussentimentos. ¿Poderiamos miraraos ollos ó noso canario mentreslle cambiamos a auga da súapequeniña gaiola?¿Soportariamos os diarios repro-ches da nosa mascota porcastrala?..¿E que sería da triste

vida dun granxeiro? As galiñassometeríano a un desgastepsicolóxico cada vez que se lleocorrera facer unha tortilla, oua vaca leiteira quizais o denun-cie por acoso sexual no traballo.

Pero TRANQUILO, polomomento os animais non falan,mais...¿Quen nos di que por nonpoder expresalo no noso idiomanon teñen sentimentos??

O día que os animais falen,estes tratarán de humanizar amaneira de expresar os seussentimentos coa nosasensibilidade e raciocinio,loitando contra o seu gran pro-blema; NÓS MESMOS. Coseguinte poema de ChichoNovarro, un cantautor arxentino,intento darlles o don de expre-sarse no noso idioma a todos osmaltratados e queridos seresvivos, para así facervos enten-der que eles tamén, á súamaneira, aman, rin, sofren echoran....aínda que ás veces nono percibamos!!!!

CARTA DUN LEÓN A OUTRO

Perdoa, irmán, se che digoQue ganas de escribirche non tivenNon sei se é o encerro,Non sei se é a comida ou o tempoQue xa levo desta vida.

O certo é que o zoolóxico deprimeE o mal non se redime con agarimo.Se non e por eses cativos, que acheganA súa ledicia, sería máis amargadoaínda

A ti irache mellor, espero,Viaxando polo mundo enteiro,Aínda que o domador, segundo mecontas,Obrígache a traballar máis da conta.

Ti tes que entender, irmán,Que o amo ten de ruín:Ao non poder mandar a quen quixeraDescarga o seu poder sobre as feras.

Moitos irmáns son importantesCadeira mediante, fusta en man.

Pero volvendo a minnada cambiou,dende que fomos separadosHai algo, sen embargo,Que noto entre a xente,Asemella que miran diferente.

Os seus ollos perderon algún destellocoma se foran eles os presos.Eu sei o que che estou a dicir,Aposta o que queirasque fóra teñen miles de problemas

Volver á natureza seríaA súa maior riqueza.Alí poderían amarse librementee non hai ningún zoolóxico de xente.Cóidate irmán, eu non sei candoPero ese día ven chegando...

ZeLTiA

� “A fame é a máis cruel das armas de destrución masiva. Mata24.000 persoas ao día e 11 nenos por minuto”. LULA DA SILVA� O profesor mediocre di. O bo profesor explica. O profesorsuperior demostra. O gran profesor inspira. WILLIAM A. WARD� “O problema de España con Al-Qaeda comeza no século VIII”.JOSÉ MARÍA AZNAR� O verdadeiro coñecemento é: cando sabes, saber que sa-bes; cando non sabes, saber que non sabes. CONFUCIO� “Se non foses muller, dábache dúas...”. MANUEL FRAGA

� A verdadeira educación consiste en invocar dentro de vós omellor de vós mesmos. GANDHI� “Coas diferenzas socias e económicas incúmprense os prin-cipios democráticos”. VICENTE FOX� Por natureza, aproximámonos moito uns aos outros; por edu-cación, distanciámonos moito uns dos outros. ANÓNIMO� O espírito infantil non é un vaso que teñamos que encher,senón un fogar que debemos quentar. PLUTARCO� ¿Onde está o Galego? –¡ En ti !. IRIA PARRAS

Unha nai

Intres actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

6

Intres

Febr

eiro

2005

Queremos facer chegara todos os lectores, o nosodesacordo co chamado“bulling” (termo inglés que seasigna ás persoas que estánmaltratadas) e manifestarque este conto xa é vello enon só é o caso illado acon-tecido a Jokin. Segundo osdatos, un 4% dos menoresespañois sofren a diario estetipo de acoso (vexacións,humillacións, burlas,desprezo por parte doscompañeiros ata chegar a unmaltrato físico...). Cada vezmáis casos van saíndo á luze psicólogos, pais e profeso-res amósanse máis preocu-pados por este aumento naviolencia nas aulas, pero todaesta preocupación, comasempre, prodúcese despoisdun feito alarmante, que teráen vilo á sociedade un certo

A REFLEXIÓN TA REFLEXIÓN TA REFLEXIÓN TA REFLEXIÓN TA REFLEXIÓN TARDÍAARDÍAARDÍAARDÍAARDÍA

Intres actuais

tempo pero que acabarácomo todos os temas e de-bates: esquecidos nunrecuncho, xa que outrosocuparán a atención daxente.

Volvendo ó caso deJokin, ¿por que non seevitou? ¿por que os mestresnon impuxeron a súadisciplina?¿que falla no sis-tema educativo?; estas sonas preguntas que todos nosfacemos. Esta situación de-riva da reconversión desociedade: esta é cada vezmáis permisiva cosacosadores; do nefasto e ab-surdo sistema educativo, noque todos os “papás” e “ma-más” están tendo parte, xaque nin educan nin deixaneducar (pobre do profesorque lle fale mal ó seu nené).Eles mesmos sen darse contaestán creando estesacosadores protexidos, quecada día se dedican a marti-rizar a compañeiros máis in-seguros ou débiles ca eles.Desesperados ó non versedefendidos e soportando es-tas vexacións, por medo sim-

Escribo este artigo,despois dunhas cantas sema-nas de que o asunto de Jokin,un rapaz que se suicidou enFuenterrabía desesperadopolo acoso dos seuscompañeiros de clase, saíseá luz. Caso que me chamoua atención, e que segura-mente a maioría de vós xacoñecedes.

O correcto quizais sería

plemente a que non oschamen chivatos, porque osautónomos son escasos e faifalta moita seguridade nunmesmo e estar disposto asoportar as represalias.

Esperamos que esta re-flexión remova as supostasconciencias e que sirve paraalgo máis que comoentretemento literario, por-que xa non son poucos oscasos que acabaron como ode Jokin, e xa non só en sui-cidios senón tamén enanorexias, enfermidadespsicolóxicas e un longo etcé-tera. E por último, outro pun-to de desacordo coasociedade é que estes casosteñen que estar sempre pre-sentes, sen fecha decaducidade na nosa mente enon só poñer cara afectadano telexornal ou olloschorosos cando o xornalistanos “pilla” en medio da ma-nifestación en cuestión ouacendendo a veliña diante docolexio, cando previamenteconsentimos que acabase entraxedia e non fixemos nadapor evitalo.

escribilo antes dosuceso...pero nestes casos,xa se sabe...feito que agorapouco importará á xente,aínda que non podo ter a cer-teza de que así sexa, oxaláque non. Pero coñecendo apaisaxe, imaxino que haberáxa outros sucesos enovidades que ocupen aatención da xente, normal, eque no seu instituto xa

ninguén andará poñendo ve-las, nin notas conmensaxiñas, nin soltandobágoas, xa saben: rapazperdóanos, compañeiro, ami-go, colega, non soubemosdefenderte, fomos covardes,morremos deremordementos, etcétera. Enrealidade pode ser así, nondigo que non, pero o bo dosremordementos é que non

CANTCANTCANTCANTCANTO O SENTIMOS TO O SENTIMOS TO O SENTIMOS TO O SENTIMOS TO O SENTIMOS TODOSODOSODOSODOSODOS...............

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

7

IntresFebreiro

2005

teñen data de caducidade,como os iogures, porexemplo. Un acende aveliña, pon cara solemne eafectada para o telexornal,abrázase chorando ácompañeira de clase e listo.A vida segue.

O que si espero é que afamilia perdoase oimprescindíbel, e que aíndaestea buscándolles as voltasaos mozos que martirizarona Jokin, e, sobre todo, aosnon tan mozos – profesores,educadores, ou o que sexan,que deberían ter evitadoaquilo. ¿Ou quizais a culpanon fose deles?Entón...¿doscompañeiros?¿dos pais doscompañeiros?¿ou ao mellordun problema educativo nasociedade? Nonsabemos...pero o de Jokin,xa non ten solución.

O caso do rapaz acosa-do e sometido a presións po-los seus compañeiros, o seusilencio para que non o in-sultasen nin lle chamasen“chivato”, a súa desespera-ción ao non verse defendi-do por ningún compañeiroou polos profesores, é velloe repítese cada día, en nu-meroso centros escolares, edo que todos somos cómpli-ces; ¡todos! Hai casos nosque a persoa, dependendoda súa forma de ser e ac-tuar, en circunstancias simi-lares pasa o tempo gañando

cos puños o respecto doscompañeiros de clase. Todospresenciamos isto algunhavez ¿ou non? Pero isto nonsempre é posible, nin porsuposto aconsellábel. Nontodo o mundo ten a sorte,ou a desgraza, de poderconverter a súa soidade nungrito de pelexa, nin creo quesexa o máis adecuado. Nontodos os mozos son duros,nin o colexio é un patio deboxeo. Para montalo unmesmo penso que fai faltamoita seguridade nun , eestar disposto a pagar oprezo; sobre todo agora,que isto do bo rolliño, a in-tegración, os amigos a pun-ta e pala e a pandilla “guaydo paraguay” está de moda.Tampouco todos os profeso-res teñen medios paramanter a disciplina, e estesistema educativo no quenos desenvolvemos ponsecosta arriba. Antes, candoun alumno era un ignoranteda explicación da clase oufaltaba un mínimo ao res-pecto, era castigado cunhasbofetadas, procurando nondeixarlle sinais e listo. Ostempos cambiaron e o tratoalumno-profesor non debesaír do diálogo, das pala-bras. Nin unha simple colle-ja vale; míralos mal e listo.Pero os cabroncetessábenas todas. E algúnspais, nin educan nin deixaneducar. Ausencia de educa-ción e respecto...cadasociedade ten o que gaña apulso.

Pero tal como anda omundo, non sei vós, pero euxa empezo a estar farta detanta lagrimiña, tanto osiñode peluche, tanta veliña

acesa e tanto conto despoisde que sempre acontezancasos así e similares. Aquítodo o arranxamos manifes-tándonos collidos da man,moi chorosos e afectados,facendo instrumentosiluminarios e floridos, quelogo fotografan dicindo o so-lidarios que somos. Omesmo que con centos demulleres asasinadas cadadía polo seu marido ou coasvíctimas dun atentado terro-rista. Perdóanos fulaniño,d e s c ú l p a n o smenganiña...sabiamos enon fixemos nada; oímos etapamos as orellas; vimos etapamos os ollos; ulimos etapamos o nariz; fomos ami-gos, familiares, veciños,profesores, xuíces...e nonquixemos complicarnos avida.

Gobernamos todos efomos incapaces de prever,snif. Ninguén é perfecto.Pancarta, vela, rezo,bágoa...todo isto está moiben cando se sente e se re-clama como voz das milesde inxustizas que acontecencada día, pero ata certo pun-to, por favor.

Lorena Varela-1ºbac

CANTCANTCANTCANTCANTO O SENTIMOS TO O SENTIMOS TO O SENTIMOS TO O SENTIMOS TO O SENTIMOS TODOSODOSODOSODOSODOS...............

Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

8

Intres

Febr

eiro

2005

7 de maio do 2000Hoxe foi un día un pouco máxico. Ía camiñando pola rúa e tropecei cun home, mais, cal sería o meu

abraio ao erguer a cabeza e ver que era o meu vello amigo Xosé, compañeiro da escola, ao que non víadende había moitos anos.

Tras moito falar decidímonos volver ver a fin de semana, polo que lle outorguei o meu teléfono paraque me puidese chamar.

12 de maio do 2000Aínda que se faga raro, toda esta semana, botei moito de menos a Xosé, pero por fin hoxe ímonos

ver, chamoume hai un anaco e agora marcharei cara o lugar acordado. Os nervios recorren todo o meucorpo e unha estraña sensación mana polas miñas veas.

13 de maio do 2000Onte foi unha noite marabillosa, xa que, Xosé e mais eu estivemos falando e recordando bos tempos

ata altas horas da mañá.E tras moito parolar, decidimos volvernos ver, mais... na súa voz e mirada, percibín un certo ton de

misterio e inquedanza.

18 de maio do 2000¿Cómo saber que aquel ton de misterio e inquedanza me ía traer tanta felicidade? Por fin volvín

quedar con Xosé despois daquela noite misteriosa, e aquel misterio quedou resolto. Hoxe Xosé e mais eudecidimos comezar unha vida xuntos.

Da súa boca non cesavolveriamos de viaxe a un sitio moi especial.

2 de agosto do 2002Hoxe marchamos de viaxe ¡Por fin unha semana xuntos! A verdade é que ultimamente non nos

vemos moito por cuestións laborais. Sinceramente non sei a onde me leva de viaxe, pero non me importaa onde vaiamos se é con el.

10 de agosto do 2002Fun de viaxe a Roma, Xosé levoume alí, é o mellor esposo do mundo. Levoume ao mellor hotel. A

verdade é que nesta viaxe Xosé deume o mellor regalo deste mundo, pronto seremos pais.

13 de decembro do 2002Hoxe fomos coñecer o sexo da nosa meniña porque... é unha nena. A verdade é que a min non me

importaba esta cuestión. A min non, pero a Xosé si, ao chegar á casa, tivemos unha forte discusión poreste tema. El non quería unha meniña, di que son máis débiles e choronas, así que petoume, non podía

crer o que estaba pasando. Esa inmensa lediciaconverteuse en amargura durante un intre.

3 de xaneiro do 2003É o peor día da miña vida, estou no hospital e o

peor é que non é porque vaia ter a miña nena, a miñafermosa criatura, senón porque a perdín... Xosévolveume pegar, pegoume como nunca o fixo ata ago-ra, sempre me dicía que non o ía volver facer e eucríao, e por crelo, matou a miña filla. Vaime ver aohospital, axeonllouse ante min e pediume novamente

DIARIO

Intres actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

9

IntresFebreiro

2005

perdón, que esta vez era de verdade que nunca máis volvería pasar...e eu perdoeino e tomeille a súa palabra, non sei por que, pero fíxeno.

6 de xuño do 2003Parece que agora Xosé si é capaz de cumprir a promesa; des-

de que saín do hospital non me volveu pór a man enriba. As cousasagora non son como ao principio, xa non queda nada do que houboentre nós, pero aínda teño a esperanza de que todo sexa como antes.

4 de febreiro do 2004Non podo crelo, cando todo parecía recuperar a súa normalidade,

pasa isto, Xosé pegoume de novo, non sei por que, comezamos adiscutir e pasou.

Hoxe penso pedirlle o divorcio, xa non dou aguantado máis esta situación, mañá mesmo marcharei.

11 de agosto do 2004Sei que son tonta pero non lle dei pedido o divorcio a Xosé, non fun capaz, por medo quizais, medo

a que me petase de novo, pero prometo que, se me peta unha soa vez máis, voume.

O CORREO GALEGO. 12 de novembro do 2004

Unha muller de trinta anos faleceu onte a mans do seu home, Xosé F. A. Segundo nos conta unhaveciña, hai máis dun ano que esta muller estaba sendo maltratada. ¿Por que aguantou ese tormento?Agora xa todo está acabado para ela.

¿Cantas mulleres máis teñen que soportar a mesma situación? Algunhas mulleres levan casadasdoce anos, doce anos cun home que as maltrata desde o primeiro día.

Axúdalles.Laura Barreiro, Lorena Castaño, Laura Lorenzo.

O pasado día 25 de outubro foron moitos os que participaron de forma voluntaria naconfección duna gran alfombra simbólica que cubriu a su-perficie da praza do obradoiro no día Internacional de nonviolencia contra as mulleres.A iniciativa desta obra artísticaveu de man de Luz Darriba que xa hai uns anos cubriu amuralla de Lugo con libros aportados polos distintos cen-tros escolares de toda Galicia.

A alfombra foi confeccionada tanto por voluntarioscomposteláns como por numerosos voluntarios que que-rían mostrar o seu descontento contra a violencia de xénero.

Pola nosa parte esperamos que co transcurso dos anoseste días vaia desaparecendo e que chegue a súa fin.

Verónica Fernández VidalIsabel Sueiro Carrón

DÍA DA VIOLENCIA DE XÉNERODÍA DA VIOLENCIA DE XÉNERODÍA DA VIOLENCIA DE XÉNERODÍA DA VIOLENCIA DE XÉNERODÍA DA VIOLENCIA DE XÉNERO

DIARIO

Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

10

Intres

Febr

eiro

2005

Carme ten 45 anos, leva 20separada e ten dous fillos maioresque traballan na construción. Dicirque Carme traballa día e noite noné en sentido figurado, senón ensentido real. Comeza o seu traballoás nove e media da mañá comoasistenta nunha aldea próxima, áque chega andando dende a súacasa. Sae de limpar unha casa quenon é a súa ás dúas do mediodía evai directa ó bar familiar, no quetraballan o seu pai e a súa irmá.Alí bota unha man coas comidas edespois de recoller o máis gordoconsegue sentarse a comer ás catroe media ou cinco da tarde. Nonpode pararse moito, pois aínda tenque pasar pola casa a faceralgunhas cousas: recoller a roupa,pasar unha escoba, pasar o ferroás camisas do pai e dos fillos.Arránxase un pouco e colle o auto-bús para o hospital, onde está in-gresada a súa nai eivada.Tampouco pode pasar moito tempoalí, pois ten que coller outro auto-bús ó centro de Vigo para pasar anoite cunha señora maior. Polamañá colle o bus de novo para vol-ver á súa aldea, pasa pola casa acambiarse e comeza outra xornada.

Carme non conduce, aíndaque o fixese non podería ter co-che. Carme anda soa por pistas ecamiños, ás veces ve xente que nonlle gusta nada e ten medo.

Carme libra só os sábados deir durmir a Vigo, e aproveita paradurmir con Basilio, o seu mozo.Anque pareza incrible, aínda llequedaba tempo para ligar, iso si,no traballo, pois coñecéronse nobar. Daquela, Basilio, dez anos máisnovo que ela, tentaba escapar daheroína, ela íalle pola metadona eel axudábaa a subir a cadeira derodas da súa nai. Carme acabouencariñándose con el, queconseguiu saír das drogas e volveua traballar a terra.

Un xoves pola mañá do mesde setembro, Carme chega de Vigo,coma sempre, no autobús das

nove. Pasa pola casa para poñerun mandilón e sae para traballarpolas pistas do Val Miñor. Ás dúase media da tarde Carme non dáchegado ó bar e iso que hoxe haimáis xente a xantar; se cadra foiantes ó hospital a ver a nai, pensanseu pai e súa irmá, que non danabasto coas comidas. Ás seis datarde na casa de Carme a roupaestá sen tender e a vasoira senpasar, ¡isto xa non ten xeito! algotivo que pasarlle a Carme.

Gabriel e Manuel, osseus fillos, póñense a buscalae avisan á policía. Ás dúasda mañá atópana no bosqueda Rabadeira, morta, cunhaferida na cabeza e con sinaisde violación. Basilio e os seusfillos están esnaquizados. Ninguénpode explicar o que pasou, ela xanon tiña relación ningunha co seuex-marido, era unha boa rapaza etraballadora, non anda exhibíndosepor aí, vestía coma os da aldea senchamar a atención. “¿Quen vaicoidar agora da súa nai?” láiase oseu pai.

A Carme matárona an-tes de tempo, antes de quepuidera terminar o seutraballo. Quen primeiro abotou de menos foron ospratos sen lavar, a roupasen tender, avasoira sen pa-sar... e agoramarcha destemundo sendeixar atendi-da a súa nai.

A his-toria deCarme éa histo-ria demilleirosd emulleres

anónimas que co seu traballo senfin permítennos ós outros facercousas máis vistosas e mellor pa-gadas. É a historia de milleiros demulleres que pasan a súa vida naretagarda, cociñando, lavando,coidando... e só son noticia candomorren, cando as matan. Cando asmatan precisamente por sermulleres.

Unha muller daretagarda.

CARMECARMECARMECARMECARME

Intres actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

11

IntresFebreiro

2005

¡Non!- dixo el, pero nofondo, sabía que cando elatomaba unha decisión nonhabía maneira de darlle avolta ós seus pensamentos.Agarrábase firmemente á ideade que todo volvería a sercoma antes de seguido, omesmo que alguén se agarraa unha rocha, coa firmezadunha lapa,“malditos fillos deputa”, pensou. A el custáballesoster aquela situación, elapolo visto xa non era quende facelo.

El viuna, viu como seafastaba, os cabelos escurosremexidos polo vento produ-cían o son máis fermoso quepodía imaxinar, coma un arpaá que facía soarcoidadosamente o aire, emovíase sempre dese xeitodecidido, era miudiña, peroiso si, impoñente.

A súa siluetarecortábase contra avariedade de cores perfec-tas daquel tristeiro solpor,“ten máis curvas que unhaestrada..jajaja” dixera nunhaocasión o seu amigo Melchor,el sorría, e pensaba que si,que era perfecta por todo oque tiña e o que non tiña,que a súa cara era o espellode toda a fermosura existen-te no mundo, e máis tarde,deu en pensar que aínda quechegase a ser só mente,incorpórea, seguiría sendoigualmente a imaxe máis bo-nita que os seus ollospuidesen contemplar.¿e ago-ra que? Agora estaba alí apensar tristemente nesascousas mentres ela seguíaafastándose, unha manlimpaba as bágoas, mirouna,negra, unha man de cor cha-mizo, carbón, só unha cor: a

negra. Coa outra mangolpeou no chan con furia“¡hostia, un cristal!” sanguevermello que emanaba daferida, pingas grandes “¿porque sangro, mamá?” “Candofas unha ferida o corpochora, meu rei” bágoas,bágoas de sangue...bágoasespesas, como o chocolate,a cor chocolate da súapel.¿por que? ¡maldita sexa!A pigmentación escura doseu envoltorio facíao dife-rente ao resto, coma esebombón de licor que quedasempre no fondo da caixaporque a moi pouca xentelle gusta o amargo do seusabor. ¡unha pequena varia-ción xenética! pero ninguén

NONNONNONNONNON

Intres Actuais

Ti, que tes o futuro asegurado,Asegúramo a min,

Asegúrame que non volverá a haber xamais,Xa, nunca máis,

Nin unha soa mosca picando as tripasinchadas da África negra chorando,

Nin un só río de xofre que infecteAs branquias enfermas dos peixes que sofren,

Nin un só sapo de corenta anos, que gozaNo cu do cabezolo, nin un só bosque

Queimado, que me dea papel para que escribaQue non foi provocado.

Asegúramo, asegúramo, asegúramo,Nin un só idiota francés poñendo “atolóns”

De Indonesia aos seus pés, nin unhaSoa China recén nacida, tirada en cubos

De lixo podre, nin un só estúpidoAmericano con sucios bloqueos ao pobo cubano,

Nin unha soa rusa, gañando un dólarCon disfrace de puta, nin un só ario

Alemán, confundido no seu traxe deSupermán, nin un só español asasinando

Un touro co “el cara al sol”Asegúramo, asegúramo, asegúramo.

comprende iso aquí “¡volveó teu país, negro de merda!”e esas palabras golpeabancon furia na súa cabeza, peroel xa non conseguía diluílas,agora de novo se cravabanfondamente no seu peito.

Sangue no lavabo,preto, unha coitela de afei-tar oxidada, tinxida coa corvermella do sangue. Os finoscabelos escuros esparexidospolo chan, un lamento naboca, unha bágoa nos ollos.A fermosura do amor perma-nece intacta, e máis sangueque choran os pulsos, sanguevermella...a cor da intoleran-cia.

aLbInHa

ASEGÚRAMO

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

12

Intres

Febr

eiro

2005

Intres actuais

ESA TERRA AREOSAESA TERRA AREOSAESA TERRA AREOSAESA TERRA AREOSAESA TERRA AREOSA...............

Este verán, foi xenialpara min. Por moitos motivoscomo todos os veráns, peropor un en especial, coñecínunha rapaza saharauí coa quetratei moi ben. Coñecina enBoiro, cando fun devacacións. O seu nome, nono sei escribir ben, pero vounoescribir do xeito que se di:Arjiya. Ten 14 anos, e foimarabilloso coñecela. Estabacunha familia de aquí duran-te 2 meses, veu en xullo, een setembro volveu á súaterra.

Unha terra areosa, to-talmente diferente á nosa, daque vos quero falar, todo oque aprendín dela, que foi moiútil para min como persoa.

A temperatura no veránsupera os 50ºC +- á sombrae no inverno vai moito frío,¡case nunca chove!(ó con-trario de aquí, por iso gusta-ba moito da choiva)

Ultimamente a taxa demortalidade infantil vese con-trolada, grazas ásorganizacións de outros paí-ses que os están a axudar,en canto a axudas médicas ehixiénicas.

A educación dasmulleres é máis xusta que ados homes, o principal é quevaia á escola a aprender aler e escribir, pero logo odemais xa depende da súafamilia. Arjiya ata o momentosó sabe escribir e ler, pero

gustaríalle poder acudir aunha escola de secundariaque tamén existen pero enmenor parte, ademais queson como internadosafastados dos campamentosnos que Arjiya vive, e todoisto depende da súa situa-ción económica.

A nai de Arjiya foi moiafortunada, posto que estáacudindo a unha escola paraadultos na que aprende a es-cribir e ler.

Un día normal dunhamuller como a nai de Arjiya,é moi rutineiro: pola mañárezan e logo amasan o pan epreparan o té para o almorzoda familia. E logo dedícansea labores da casa comotecer, preparar o liño...ecarrexan a auga para a“jaima”.

Arjiya non naceu nunhospital como calquera denós, chegou a este mundo nasúa casa. Ós 7 días donacemento organízase unhafesta na que se elixe o nomeda criatura ó azar, escríbenonun pau e a nai cos ollos pe-chados elixe o nome do seufillo.

Unha tradicional virtudeárabe da que gusto moito, eque grazas a Arjiya fun ca-paz de experimentar, é ahospitalidade.

O té é un dos seusrituais, osutensilios doté son fixos encada “jaima”do campa-mento, fanse3 roldas, oprimeiro vasoé amargocomo a vida, osegundo é

doce como o amor e oterceiro suave como a morte.

As rapazas e mulleresárabes para poñerse guapascomo calquera muller que llegusta estar fermosa, utilizana henna, para a pel e para ocabelo, na pel ten debuxostatuados, isto sobre todofaise nas mans e nos péscando a muller casa, e nocabelo botana parafortalecelo e que estea máisbrillante, ou para tinxila, ahenna elabórana elas nacasa, con dita planta e amestura de algunha outra. Eos perfumes que utilizan, casetodos os fan elas mesmastamén.

Como vedes, foi moi in-teresante coñecer a esta ra-paza, que espero poder vol-ver ver para o verán que ven.Pero tampouco me esquezode outra nena saharauí quehabía alí con Arjiya, o seunome é Milene, ten 8 anos,non falei moito con ela, perosi lembro de que lle gustaronmoito os centros comerciaise os compact discs, comopodedes ver, non todo o mun-do é tan afortunado comonós. Aproveitade ó máximo oque tedes, pois moita outraxente non goza nin dametade do que nós temos.

Verónica Mouriño SestoB1B

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

13

IntresFebreiro

2005Intres Actuais

STEREOSTEREOSTEREOSTEREOSTEREOTYPES ABOUT NATYPES ABOUT NATYPES ABOUT NATYPES ABOUT NATYPES ABOUT NATIONALITIESTIONALITIESTIONALITIESTIONALITIESTIONALITIES

A lot of people all over theworld have a wrong idea aboutSpanish people, Britishpeople... They think thateverybody is equal, if they livein the same country.

In spite of living in thesame country we are verydifferent because our parentscould come from othercountries.

For example a lot ofpeople think that Spanishpeople have dark eyes andhair, they believe we are smalland fat because in Spain weeat a lot of pork and meat butI think that It´s only in theNorth of Spain because in theSouth they eat a lot of fish andvegetables. However there arealso thin people in the Northof Spain. In my opinion theidea of stereotypes isdisappearing because wetravel a lot and people realizethat It isn´t true.

Inmigrants away from home.

There are a lot of coutriesall over the world where peoplelive in bad conditions. Theyhave a lot of children and theydon´t have enough money toeat. There aren´t any jobs andif someone gets a job theyhave to work hard , they gethome very late in the night andvery tired, so they go straightto bed because this food isscarce and they don´t take alot of time to eat.

In these countries thereare a lot of diseases becausethe hygiene is scarce and theyinfect other people.

The children don´t receiveprimary education becausethey have to work a lot if theywant to eat a piece of bread,they start to work very early,when they are four.

That´s why many familiesdecided to emigrate to othercountries where they can livebetter. At least in these

countries children can go toschool.

People here oftendiscriminate them and theyfeel sad because their childrencan´t go to school like normalpupils and they don´t have alot of friends.

Inmigrants´children.

At present, we find a lotof different people in ourcountry, but they aren´t fromother countries, they werebornin Spain, perhaps theirparents or granparents arefrom other countries.

These people feel likeSpanish people and they saythat their country is Spain.

For example a boy calledFrancisco Lin wrote abouthimself in a newspaper. Theirparents were from China andhe is 16 years old but he wasborn in Sevilla. Now he ishelping people who come fromother countries, his parentshave a Chinese restaurant, heloves China but also Spain. Helikes Spanish people way of lifebecause they enjoy their freetime a lot , but he also likespeople from China as theydon´t work for a boss.

He admires his parentsbecause they have had to fighta lot to live in better conditions.

At moment he is learninghis parents´language tocommunicate with people fromtheir culture.

He says that his parentswill get angry if he has aSpanish girlfriend, they prefera Chinese girl. They still feel likeChinese people and they lovetheir culture.

A study made by Mar Lo-renzo Modelo reflected howSpanish population isincreasing.

Inmigrants´ children are3% of Spanish children, theirfriends are very good withthem but their parents don´t

want their children to play withpeople from othernationalities. Only 12% ofSpanish parents want peoplefrom other countries to studywith their children. 48,5% ofSpanish people say that theywill get angry if their childrenwill have an Arab or a foreigngirlfriend.

But young people told herthat people from othercountries and cultures are theirbest friends. Some of themwant these people to be hiswife or her husband.

In my opinion almost allSpanish parents are racist.Most of them lie when they say“ I am not racist, of course” butwhen their son or daughterhave a foreign girlfriend orboyfriend, they get angry.

I think that young peoplecan help them, we can learn alot with them because they willtell us about their culture. Iknow it can be difficult but theyare normal people and maybethey are good friends for us.My cousin had a colouredboyfriend, however he was thebest person I have ever seen,he was polite, out-going andhe isn´t materialistic at all, hegives you all things he has.

I believe that people fromother cultures are very braveand when they come to otherdifferent countries they are shy,but their children were bornhere, they know a lot aboutour culture and they can be ourbest friends and maybe we´llhave to copy a lot to becomeless selfish and materialistic.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

14

Intres

Febr

eiro

2005

Podemos definir oobxectivo da eutanasia comounha axuda para provocar amorte dun enfermo incurable,sen dó e sen sufrimento.

Así como eutanasia en-tendemos axudarmedicamente a que a mortesexa o menos dolorosa oumáis doce posible. Sobre istohai avances enormes grazasó progreso da medicina, peroestes mesmos avances po-den chegar a alongar a vidado paciente, sen lograr a cu-ración; isto nalgúns casosprovoca o agravamento doproblema, converténdosenunha longa agonía irreversi-ble; o que antes a mesma im-potencia da medicina resol-vía con unha morte a tempo.

Podemos dicir que haidous tipos de eutanasia:

- ACTIVA:alonga unhaagonía irreversible (tarda máisen morrer)

- PASIVA:alivian a dor,acurta a vida (morte rápida)

Dito procedementoxeralmente crea conflitosmorais sobre o que se debeou non facer; e ás veces in-cluso resulta difícil ver conclaridade as diferenzas entreeutanasia activa e pasiva.

Esta teoría foirexeitada polo ca-tolicismo, xa que aigrexa opina que sóo destino e Deusson quen debendecidir o cando,onde, como e porque debes morrer.Así mesmo,tampouco foiaceptada e legali-zada en todos ospaíses, posto que,ademais de chocarcos principiosrelixiosos carecede fundamentoxurídico.

Este tema, hoxe en día,é moi falado e debatido entodos os puntos do mundo;o que dá pé a libros escritossobre este tema ou películascomo a actual e famosa “MarAdentro”.

Nós quixemos saber oque o alumnado deste cen-tro sabía e opinaba sobre aeutanasia, e, despois defacer unha enquisa a algúnsdos nosos compañeiros, den-de os principiantes ata osmáis veteranos, podemosafirmar que unha porcentaxemoi baixa (salvo algúns doscursos máis altos) sabe conclaridade o que a eutanasiasignifica.

Despois dunha breve ex-plicación de dito tema pode-mos dicir que a totalidade dosentrevistados (100%), está afavor da eutanasia, sempree cando sexa o paciente apersoa que o decida e o pida.

Observando as diferen-tes respostas que nos deron,estas foron algunhas das quepuidemos oír entre os máiscativos ó principio daentrevista:“morte no hospi-tal”, “cando unha persoa estámoi enferma e quere morrer

e non a deixan”, “cando ma-tan a unha persoa que estámoi enferma”, “unhaenfermidade” ou simplemen-te “nada”. E entre os máisgrandes obtivemos respostascomo: “desenchufar aalguén”, “liberdade de expre-sión”, “cando estás a puntode palmala”, “cando queresmorrer e non tedeixan”…..entre outras.

Outra das preguntasque lles fixemos foi que sepensaban que se debería le-galizar en España e todosopinaron que si.

Tamén todos dixeron quesi á pregunta de que se es-tarían dispostos a practicarllea eutanasia a un familiar queestivese nun estado terminal.

Só dúas persoassouberon o que significaba aeutanasia activa e pasiva xaque o resto dos entrevista-dos nunca oíran falar sobreisto,

E xa por último outra daspreguntas que lles fixemos foique por que pensaban que aigrexa estaba en contra daeutanasia e obtivemosrespostas como: “iso é algomoi chungo, habería quepreguntarllo”. “porque o Papaé así”, “porque a igrexa nonevolucionou xunto coasociedade”, “porque é dereitodivino dar vida”….

Isto foi todo o que nosdixestes e agora que cadaquen saque as súas propiasconclusións.

A nós só nos quedadarvos as grazas ós entre-vistados por un anaquiño dovoso tempo (anque algúnsnos destes as grazas xa queasí non tiñades que aguantaro rollo dalgún profe ¿non?).

GRACIÑAS POR TODO.Marguinha, Rocyo e

Bareto.(BAC 1ºC)

A EUTA EUTA EUTA EUTA EUTANASIAANASIAANASIAANASIAANASIA

Intres actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

15

IntresFebreiro

2005

¡Os nosos miolos! ¿Queocorre? ¿onde están?. Unharata famenta está a roerneles, a nosa cabeza está apiques de ser vítima dunhaenorme mandíbula disposta aabrirlle paso cara o lugar máisprofundo e tenebroso. Unhapequena parte pasará dascélulas doutra rata semellantee a outra será depositada aoaire libre ou nun vertedoirocheirento.

Mais o peor de todo éque non facemos nada paraevitalo.Quizais non saibadesde que estou a falar e quizaisnon consiga o que quero,pero teño a oportunidade demanifestar nunhas liñas amiña indignación contra untema que está a tramar ocerebro de moita xuventudee non penso desaproveitala.

Mais non só son estaspersoas as afectadas, taménos nosos maiores padecenesta enfermidade, e todo istoestá causado poloenfrontamento entre cienciae relixión.

Ante todo quixera mani-festar e confesar que eu sonunha das persoas que asis-ten e que asistín dende amiña introdución na educa-ción a unha clase de relixión.Sei que ao ler estas liñas idespensar en non seguir lendo,poida que supoñades asmiñas ideas, poida tamén quepensedes que son unha se-guidora do cristianismo oualgo semellante. Pois ben,nada que ver ten o feito deasistir a esta materia co sig-nificado de relixión.Persoalmente son unhapersoa que confía cegamentena ciencia e que nada quenon sexa experimental entra

dentro da miña cabeza, maistamén hei de admitir que teñoas miñas dúbidas sobre a exis-tencia do máis alá. Do que siestou segura é que eu nonelixín a optativa de relixiónporque os meus pais moimpuxesen ou porque creoprofundamente nese outromundo que nos aseguran,senón precisamente para es-tablecer comparacións, parapenetrar nos máis profundospensamentos do profesor/ade ciencias e de relixión.Quizais é moi pouca a con-fianza que teño eu en min,por iso penso que a miña ex-periencia non vai ter conse-cuencias produtivas, maisson moi insistente e nonpenso deter esta actividade,porque quizais esta é a clavepara elaborar unha hipótesemoito máis coherente coa dosnosos políticos ou sacerdo-tes. Normalmente son asopinións destes señores asque nos serven de apoio, asque encabezan a lista de tandiversas opinións, aínda quetamén son as menos indica-das para facelo. Por un lado,a Igrexa é unha institución

que só serve para estafar epara enganar a xente, paraentorpecer o traballo demilleiros de científicos quepasan horas e horastraballando para chegar aunha conclusión coherente,mais a Igrexa acaba con eles,coas súas opinións, coassúas ilusións, porque é estainstitución a que cometeucentos de erros no pasado,pero tamén é esta mesma aque non aprende, a que ossegue cometendo agora e ...continuará...

Por outro lado,tampouco son os políticos aspersoas máis indicadas paramanifestar a súa opinión. Atao momento, ningún delesrespondeu a unha definiciónde persoa, están aí para or-ganizar guerras, para saír natelevisión, para dar a coñecero seu rico vocabulario quetantas horas lles levou intro-ducir na súa caixa chea decinza que teñen por cabeza,e, sobre todo, para “embol-sar”.

O que debemos facer ésacar as nosas propiasconclusións, porque se segui-

Intres Actuais

CIENCIA E RELIXIÓNCIENCIA E RELIXIÓNCIENCIA E RELIXIÓNCIENCIA E RELIXIÓNCIENCIA E RELIXIÓN

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

16

Intres

Febr

eiro

2005

mos así non sairemosendexamais do prepaleolítico.

Quixera dar a miña opi-nión sobre o tema, perotamén quixera deixar claroque é unha das moitasopinións e que ningunhadestas, por moi boa que sexa,é mellor cá nosa.

Eu son partidaria de queexista a materia de Relixión,porque, como dixen anterior-mente, serve para estable-cer comparacións que nonsempre son odiosas epoida que si sexanproveitosas.

Tamén creo que oque se precisa écambiarlle o nome á ma-teria, pois non é apropia-do. Ao longo destes anos,deime conta que esta mate-ria non comprende exclusiva-mente a relixión cristiá, senóntamén as diferentes relixiónsque existen no mundo, é,pois, unha materia de cultu-ra xeral. Outra cousa é quesexa avaliable, pero o mellorde todo é consideraravaliables ámbalas dúas:

Relixión e Actividades Alter-nativas ou ningunha, e pro-blema solucionado.

Sen embargo, eu creoque o problema que temosnon é ese, o enigma está ensaber cal é o camiño a se-g u i r . C o m o

indiquei

a ocomezo deste

relato, eu confío cegamentena ciencia, pero como resul-tado de analizar opinións pro-cedentes de persoas moi dis-tantes en canto á súamentalidade, só cheguei aunhas conclusións que

quizais dentro duns anoscambie.

Non teñen por que serincompatibles a ciencia e arelixión, quizais existan asdúas cousas e non nos da-mos conta de que estamosbuscando problemas eenfrontamentos que quizaispoderiamos aforrar.

Prefiro non estendermemáis na miña opinión, por-que preciso máis tempopara ver as cousas conmáis claridade, pero polode agora atopei certatranquilidade moral, aíndaque persisten na miñamente un mar de dúbidas

que, como ben dicíaNewton, só coñezo con cer-

teza unha gota.Mais o máis importante

para min é sabermeindependente dos demais,sentirme quen de formular amiña opinión, sexa correctaou non, pero o que xamaishei permitir é que me cheguena influenciar as ideas daspersoas mencionadas ante-riormente, porque estas nonson nin sequera rochas da rúaque pasan desapercibidas,porque as rochas conteñencerta cantidade de materiainorgánica, cousa que ditosindividuos teño as miñaspescudas sobre a súa com-posición.

Aínda así, e a pesar damiña indignación, non quixeraque ninguén se sentise mo-lesto polo dito, pois se alguéno está, pedirlle desculpas,mais precisaba deixar os meusinsignificantes pensamentosimpresos nun anaco de pa-pel.

Mirta Sueiro Costoya.B1A

Intres actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

17

IntresFebreiro

2005

A NASA acaba de en-cargar o deseño de reacto-res de fisión nuclear a va-rias empresas que seempregaran nas próximasviaxes á Lúa. Esta novatecnoloxía baseada na pro-pulsión eléctrica medianteun reactor de fisión atómicapermitirá lanzar unha son-da ás tres lúas de Xúpiterque albergan océanos deauga: Calisto, Ganímedes eEuropa. Os motores nuclea-res poderían diminuír a du-ración das viaxes ao planetavermello, abarataría oscustos e facilitaría o envío demostras e retorno dosastronautas.

Coma sempre, ten quehaber institucións en contra,e neste caso tocoulles aosecoloxistas, pero euaconsellaríalles que antes depoñer de manifesto as súasideas se asegurasen daveracidade das mesmas. Xaen outras ocasións a NASAtivo que enfrontarse a gru-pos ecoloxistas cando en1997 lanzou unha nave aSaturno cargada de Plutonio,algúns denunciaron o risco deque algo fallara e o materialradioactivo caera sobre aTerra, pero Cassini Huygensnon tivo ningún problema.

Estes grupos ecoloxistasinflúen na opinión de múlti-ples cidadáns que se poñenen contra de científicos daNASA que están a traballarsen repouso por adoptarideas sen saber nin sequerase son certas. Nós non nosdamos conta de que o queestán a facer estes gruposde científicos benefíciannosa todos. Poida que gran par-te do seu traballo se deba á

súa afección polo tema, epoida tamén que eles nonpensen en nós, nos milleirosde cidadáns que estamos áespera dunha noticia alenta-dora sobre o espacio e a vidaextraterrestre. Pero quizaissexa o noso interese o quenos leve a rexeitar estasideas. Pois ¿Non sería fasci-nante que dentro duns anospuideramos viaxar ao espa-cio e pasar alí longastempadas? Quizais o cambiode medio poida aliviar esessíntomas de depresión queestamos a padecer. ¿E sehoubera vida extraterrestre?Daquela poida que eles nosliberen desta sociedade queco paso dos anos está a com-plicarse, quizais eles nosensinen a vivir dunha maneiramáis tranquila e relaxada.

É verdade, si. Eu taménentendo que estamos a vivirnunha sociedade ondeabonda a velocidade, e queestamos acabando connosco,pero somos seres humanos,por natureza somos curiosose precisamos resolver asnosas inquedanzas. Quizais

son moitas as veces que atecnoloxía falla, pero taménson moitas as veces queacada un éxito extraordina-rio.

¿Por qué estesecoloxistas se empeñan enfrear esta actividade candoexisten no mundo outrosmoitos problemas que teñensolución e que non contan coapoio necesario? Quizais oque buscan é polémica eenfrontamentos, mais ¿porque non se ocupan de bus-car, por exemplo, novas for-mas de enerxía renovables?Isto sería máis proveitoso,porque a NASA dispón de ce-rebros privilexiados que den-tro do posible evitarán a con-taminación.

Espero que estesecoloxistas reflexionen e quese poida cumprir o proxectoPrometeo, pois grazas aestes motores poderase lan-zar un robot submarino queintente atravesar a cortezaxeada e chegar ata a augalíquida das lúas de Galileo.

Mirta Sueiro Costoya. B1A

PERTURBANDO TRABALLPERTURBANDO TRABALLPERTURBANDO TRABALLPERTURBANDO TRABALLPERTURBANDO TRABALLOSOSOSOSOS

Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

18

Intres

Febr

eiro

2005

Cúmprense xa dous anosdende que o Prestige afundiu,cargado de desgrazas, fronteas costas galegas, e non po-demos esquecernos desagran catástrofe.

Hoxe en día as costasgalegas xa están case limpas(e digo case porque aínda haialgúns restos de chapapoteen zonas rochosas) grazas aheroes anónimos que colabo-raron sen recibir nada a cam-bio. A resposta popular foi moiboa pero dende o Goberno aresposta é case nula. Porexemplo, ninguén aportou odiñeiro para cumprir a prome-sa de tratar os residuos damarea negra ( chapapote,area, algas...) que foronxuntados polos voluntarios eaínda hoxe están esperandoen balsas que sexan separa-dos. O actual Goberno pro-mete que virán os cartos epídelle á Xunta que os adiantexa que eles non “poden”

aportalos polo de agora e aXunta contrarresta istodicindo que os cartos teñenque vir do Goberno central epregunta por que para istonon hai cartos e sen embar-go outras comunidades es-tán recibindo grandesaxudas, como por exemploAndalucía. Eu non sei de quené a culpa, o único que sei éque os residuos seguen aí.

Isto é para min unha fal-ta de compromiso por partedo goberno (tanto do centralcomo do autonómico). Isto émoi grave pero aínda é peorque dous anos despois enGaliza aínda non se ideou nin-gún plan de emerxencia parasituacións como esta. Istoquere dicir que calquera día,hoxe, mañá ou dentro de dezanos..., ás costas galegaspode chegar outro Prestige evolveríase a estar nunca si-tuación de non saber quefacer.

O pasadoxa quedou atráse por moito quelamentemos acatástrofe do

Prestige nonpodemos volveratrás no tempo eafastar ese bar-co das nosascostas pero oque si podemos éloitar para queGaliza se recupe-re pronto e paraque ás nosascostas noncheguen máisPrestiges.

A voz demoitos galegos(Markos S.Carricoba)

DOUS ANOS DESPOISDOUS ANOS DESPOISDOUS ANOS DESPOISDOUS ANOS DESPOISDOUS ANOS DESPOIS...............

A miña opinión con res-pecto ó monolingüismo ou ómultilingüismo céntrase prin-cipalmente neste último.

Apoio que nun país haxamáis dunha lingua, aínda quehaxa unha oficial para todos,neste caso: o castelán.

Hai comunidades autó-nomas que teñen diferentesculturas e antepasados, e poriso teñen unha lingua que ascaracteriza; como está onoso caso, o de Galiza eoutros como o País Vasco ouCataluña.

Como galega, falogalego e defendo a nosalingua que nos fai diferentese nos distingue da xente dasdemais comunidades autóno-mas, posto que xa temos ocastelán como lingua oficialque nos distingue dos demaispaíses da Unión Europea e anivel mundial.

Non apoio omonolingüismo, xa que nonestariamos respectando anosa verdadeira cultura;sendo galegos, e sen falargalego xa nada sería omesmo sen esta lingua quenos identifica; e aínda queestivese prohibido o galego ehoubese que falar castelánpenso que unha maior parteda xente que agora falagalego o seguiría falar; por-que é a nosa lingua, a nosacultura e o noso idioma; idio-ma que como semellanza cocastelán ten que os dousproveñen do latín e comodiferenza que o galego é anosa lingua nativa e autóno-ma, só de Galiza; e o casteláné a lingua oficial de todos osespañois.

Así, como conclusión, eudefendo o multilingüismo donoso país xa que non debe-mos perder os costumes danosa GALIZA.

R´cyo(BAC 1ºC)

MONOLINGÜISMOOU MULTILINGÜISMO

Intres actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

19

IntresFebreiro

2005

¿ De que argumentosdispón o Z para mover apaixón da xente? O nomedo país leva vintecinco anosde discusión e as últimasnovas sobre anormativización de “Galiza”traen o debate definitiva-mente ao espazo público.Tal vez, ao falar destascuestións, os argumentoslingüísticos son os menos,pero os do “manifestoGaliza” apuntan cara o pa-sado, así que parece irre-mediable escarvar nas en-trañas do idioma.

En principio, as pala-bras que no latín que sefalaba na Gallaecia acababanen –cia, deben dar en galegopalabras rematadas en –za,é o que se denominan pa-labras patrimoniais. Perohoubo outras palabras queben porque non se usabanmoito ou porque entraronmáis tarde no idioma, deronen rematar en –cia, son as

denominadas cultismos esemicultismos.

Nos textos medievais,que son o que máis atrásnos podemos remontar engalego, aparecen as dúaspalabras: Galiza e Galicia.Pero nos escritos atopadosno medievo non é estrañoque unha mesma persoaempregue aquí e acolá asdúas formas, polo cal nonnos poden indicar conseguridade o que falaba axente, senón queunicamente formularhipóteses e aproximacións:os feitos demostran queestaba máis de moda es-cribir Galiza nos primeirostextos.

Cando despois dos“Séculos Escuros” se volvea escribir no noso país, apalabra que se conserva éGalicia. Ata o século XX nonse coñecía que o galegotivera unha época douradana Idade Media e sabelo deupé a que se fixeran impor-

tantes esforzos lingüísticose literarios. Nese momentocomeza a popularizarse aforma Galiza entre osintelectuais e nace a “His-toria de Galiza” de Otero, e, máis tarde, “Sempre enGaliza” de Castelao.

En 1982, dictaminouseque a forma moderna seríaGalicia. Sen embargo Galizaseguiu camiñando ao seucarón ao longo do tempoe, hoxe en día, imponsecomo unha optativa seria econ historia. Usando Galizano canto de Galiciaconseguirase restaurar anormalidade lingüística e di-ferenciarse respecto do es-pañol e, deixando atrásestes aspectos, tamén sig-nificaría reforzar a conscien-cia dos galegos sobre aespecificidade do seu país,da súa cultura e do seu idio-ma.

¿ Que lle deparará o fu-turo ao Z? Só os galegostemos a resposta.

AS RAZÓNS DO Z PAS RAZÓNS DO Z PAS RAZÓNS DO Z PAS RAZÓNS DO Z PAS RAZÓNS DO Z PARA PARA PARA PARA PARA PASAR ÁASAR ÁASAR ÁASAR ÁASAR ÁGLGLGLGLGLORIAORIAORIAORIAORIA

Intres Actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

23

IntresFebreiro

2005Intres divulgativos

Naceu en 1906.Graduouse en VassarCollege con graos enmatemáticas e físi-ca. Completou asúa mestría edoutorado en ma-temáticas en Yale.Mentres estudabacasou con VicentHooper e divorciáronse en1945. Durante a segundaguerra mundial uniuse á“Navy” onde traballou no“Bureau of OrdenanceComputation”. Traballou na

primeira computadorade automáticasecuencial dixital agran escala. No1960 mostrou porprimeira vez a súaversión do COBOL endúas computadoras.

Déuselle o premio´´home do ano nas

ciencias de cómputos´´pola Data ProcessingManagement Association. Foia primeira muller nomeadaDistinguished Fellow of theBritish Computer Society, e

MULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTORIA DORIA DORIA DORIA DORIA DASASASASASMAMAMAMAMATEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICASTEMÁTICAS

Grace Murray Hooper (1906-1992)

ademais, é a única mulleralmirante na U.S.Navy atahoxe.

*Foto de : NacionalWomen´s History Proyect /Unisys Corporation

Cristina Vizcaíno (S4A).

*Nota escrita por Grace MurrayHooper.

MAMAMAMAMATEMÁTICOS GALEGOSTEMÁTICOS GALEGOSTEMÁTICOS GALEGOSTEMÁTICOS GALEGOSTEMÁTICOS GALEGOSJuan López Soler (1871-1954)

Juan López Solernace en Ferrol o día16 de marzo de1871. Fillo de D.Juan López Lázaro,e de Dª CarmenSoler de DíazNoriega.

P r e s i d e n t eda Real SociedadeMatemática Españo-la (R.S.M.E.) dende o 2de febreiro de 1935 ata o18 de xullo de 1936 e dende o23 de maio de 1939 ata o 10de novembro de 1954.Foi membro activo de moitas evariadas sociedades científicascivís, onde ademais de ser so-cio tamén foi conferenciante emembro das correspondentesXuntas Directivas nalgunhaso c a s i ó n s .

No ano 1922, o Ministe-rio de Instrución Públicanoméao Vocal da ComisiónNacional de Xeodesia eXeofísica, e posteriormentetamén foi nomeado vocal daComisión Nacional de Xeografíae da Xunta de Bibliografía e

Tecnoloxía Científica.Ademais foi membro da

Xunta deInvestigacións Históri-cas e Bibliográficas,nomeado pola RealAcademia das Cien-cias. Foi Académico daReal Academia Galega,

e membrocorrespondente do Ins-

tituto de Coimbra, e daSociedade Xeográfica de Lis-boa.

Na Sociedade Españolade Antropoloxía, Etnografía ePrehistoria, participou coa súaconferencia sobre os hórreosgalegos da Coruña a SantaMarta de Ortigueira, posterior-mente ampliada para ser pu-blicada polo MuseoAntropolóxico Nacional na Me-moria XXXXV.

Na Real SociedadeXeográfica Nacional, impartiualgunhas conferencias; de en-tre as que temos constancia,cabe mencionar: a dada o 9 dexuño de 1.919, titulada “Os Pi-rineos Centrais”, a do 9 de

febreiro de 1.920 titulada “A Illade Tenerife, historia exeografía”, a do 14 de maio de1.924 titulada “Un viaxeintersideral”,e a do 16 de maiode 1932 titulada “Representa-ción de Galicia e os seusAlfoces na Cartografía”.

A obra de Juan LópezSoler na Sociedade Matemáti-ca Española foi un labor moiimportante, pois soubo levaras rendas en épocas de gran-des cambios políticos.

Destaca no seu laborcomo matemático a confeccióndas “escalas gráficas” presen-tadas nos Congresos da Aso-ciación para o Progreso dasCiencias, o que foi tamén pre-miado nos ámbitos científicose militares, e que, sen dúbida,xunto coas publicacións dosanos 1917 e 1918, neste cam-po, foron as precursoras dasutilizadas e famosas regras decálculo, que resultaban impres-cindibles para realizar laborio-sos cálculos numéricos, e quedende a aparición das calcula-doras deixaron de usarse.Cristina Vizcaíno (S4A).

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

24

Intres

Febr

eiro

2005

Intres divulgativos

COÑECE A MULLER QUE DESCUBRIU O RADIO

- ¿Sabes quen descubriu o radio e o polonio? Foi Marie Curie,unha científica francesa de orixe polaca.- ¿Onde naceu? En Sklodowska, Polonia.- ¿En que ano recibiu o seu primeiro premio Nobel? En 1903- ¿Sabías que foi a primeira muller galardoada con este pre-mio?- ¿Cres que tiña idea de formar unha familia e casar? Nonquería saber nada diso. Estaba sempre estudando.- ¿Cres que chegou a pasar fame? Pois si, só comía pan eovos, por iso esta muller enfermou de anemia.- ¿Sabes como se chamaba o seu home? Chamábase PierreCurie.- ¿Onde se coñeceron? Nun laboratorio.- ¿Sabes que fixeron cos cartos que lles regalaron pola voda?Comprar dúas bicicletas, nas cales pasaron os seus primeirodías de lúa de mel.- ¿En que ano descubriu o radio? En decembro de 1898.- ¿Por qué o polonio se chama así? Moi fácil, porque Marie llepuxo o nome da súa amada Polonia.- ¿Cómo morreu o seu home? Foi atropelado por un carro decabalos.- ¿Sabías que tivo un segundo premio Nobel? ¿Sabes en queano? En 1911 recibiu o premio de química.- ¿Sabes quen foi o seu asasino? O radio, o seu descubrimentocustoulle a morte.- ¿Sabes en que día e en que ano morreu? O 6 de xullo de1934.

Adrián Vázquez - AdultosPablo López- Adultos

GABRIELA MISTRAL

¿Sabedes quen é Gabriela Mistral?. Supoño que non vossona para nada ¿E si vos digo Lucila Godoy? Quedastes comaantes ¿non?

Pois a verdade é que esta muller é moi interesante.Para empezar foi premio Nobel de literatura ¿qué non sabedeso que é un premio Nobel? Pois é unha distinción que lle con-ceden a alguén cando fai algo moi importante.

Gabriela, antes e chamarse así chamouse Lucila Godoy¡vaia cambio! ¿verdade? Esta muller tivo unha vida un poucodura. Naceu en 1889 e empezou a traballar ós 15 anos nunhaescola. ¡Vaia traballo! Pensaredes, pois obtivo o título demestra e foi nomeada profesora de hixiene e inspectora xeral.¿A que é interesante?

Na súa vida tivo algo de todo. Ós once anos as súascompañeiras de clase acusárona de roubar material e sacáronada clase a pedradas ¡Que amigas! ¿non?. Logo dun temponamorouse e tres anos despois o seu amado suicidouse en

MULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTORIAORIAORIAORIAORIA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

25

IntresFebreiro

2005

condicións estrañas. Tamén o seu sobriño se suicidou ós 17anos. A partir de aí empeza a escribir os seus versos máisimportantes. Algún títulos son “Desolación”, “Poemas de lasmadres” ou “Lecturas de mujeres y niños”. Aconséllovos queleades algúns.

Gabriela tamén foi cónsul de en Nápoles e Lisboa. Fixomoitas viaxes e seguiu escribindo. En México fixéronlle unhaestatua ¡quen lle dera a algúns ter unha!

O 15 de novembro de 1945 decátase de que lle conce-den o premio Nobel de Literatura e merca unha casa. Tiña 56anos.

Morre o 10 de xaneiro de 1957, despois dunha longaenfermidade. Réndenselle numerosas homenaxes en todo omundo. Doou os dereitos das súa obras ós nenos de MonteGrande”, que eran nenos probes.

En fin, para acabar diremos que esta muller fixo algo detodo. Aínda que pensedes que non foi moi importante, despoisde ler este artigo ó mellor dádesnos a razón ¿ou non?.

Carmen Mª Blanco- AdultosMª Jesús Lodeiro- Adultos

NAI TERESA DE CALCUTA

A nai Teresa de Calcuta naceu en Albania o 27 deagosto de 1910. O seu nome orixinal era Gonxha AgnesBojaxhiu. Ós 18 anos anos de idade ingresou na orde dasIrmás da Nosa Señora de Loreto en Irlanda. Recibiu a súaformación relixiosa en Dublín, Irlanda, e en Darjeeling, naIndia.

No ano 1948 adquiriu a cidadanía hindú e neste mesmoano o papa Pío XII concedeulle permiso para deixara as súasfuncións como monxa para empezar a compartir a súa vidanas rúas de Calcuta cos máis pobres, os enfermos e osfamentos. Fundou unha congregación chamada as Misioneirasda Caridade. O seu traballo inicial foi ensinar a ler ós nenospobres da rúa. No ano 1950 comezou a axudar as persoasenfermas de lepra.

En 1965 o papa Paulo VI colocou a congregación dasMisioneiras da Caridade da caridade baixo o control do papa-do e autorizouna a expandir a orde relixiosa noutros países.En todo o mundo abríronse centros para os enfermos,fundáronse escolas e orfanatos para os pobres e os nenosabandonados. En 1979 recibiu o premio Nobel da Paz eempregou os cartos para fundar máis centros.

Ela sempre tratou de non facer distincións entre ascorrentes espirituais hidúes, musulmáns, xudeus, cristiáns...”Non importa –dicía a nai- todos son fillos de Deus”.

Morreu o 5 de setembro de 1997 dun ataque ó corazón.Estefanía Segade- Adultos

Óscar Mosteiro- Adultos

Intres divulgativos

MULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTMULLERES NA HISTORIAORIAORIAORIAORIA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

26

Intres

Febr

eiro

2005

O 30 de abril de 1945, Hitlermatouse cun tiro na cabeza, ea súa muller suicidouse utilizan-do un potente veleno. Osoficiais que quedaban nobúnker da antiga Chanceleríade Berlín decidiron subir os ca-dáveres ó xardín e queimalos.Tras uns días de busca, o 5 demaio, os oficiais soviéticosatoparon os restos carboniza-dos do ditador nazi. Stalinordenou trasladar osdespoxos humanos fóra deBerlín e organizou unha “cam-paña de desinformación” parafacer crer ós occidentais queHitler podía ter escapado deAlemaña.En 1970, o Kremlin decidiudesfacerse, por fin, dos restosno máis absoluto silencio. Asmandíbulas do ditador

OS RUSOS OCULOS RUSOS OCULOS RUSOS OCULOS RUSOS OCULOS RUSOS OCULTTTTTARON OS RESTARON OS RESTARON OS RESTARON OS RESTARON OS RESTOS DE HITLER:OS DE HITLER:OS DE HITLER:OS DE HITLER:OS DE HITLER:

¿E isto é arte? Segura-mente teredes oído ou pensa-do isto en máis dunha ocasiónao ver os diferentes estilos daarte que nos rodea hoxe endía. E pode ser que moitos devós consideredes que non, enon será de estrañar, pois a mintamén me pasou durante moitotempo, ata que, grazas ás cla-ses de debuxo do curso pasa-do, deime conta de que haicousas que expresan moito

a simple vista, non sería un grancadro, pero niso consiste preci-samente a arte contemporánea.Non se fan grandes cadros, comana época de Velázquez, con todotipo de detalles que, para min,non expresan nada, simplemen-te é unha representación dunharealidade. A arte moderna deixaa un lado os detalles, e céntrasemáis en transmitir, en que cadapersoa saque as súas ideas doque está a ver, e imaxine o quelle veña á cabeza. Por iso preci-samente, algúns artistas con-temporáneos que hoxe son con-siderados grandes representan-tes da nosa arte, nos seustempos foron postos por tolos.E non estaban tolos, non. Sim-plemente estaba a nacer unnovo tipo de arte, que, sendúbida ningunha, está a marcara historia.Raquel Currás García. B1A

ARTE CONTEMPORÁNEAARTE CONTEMPORÁNEAARTE CONTEMPORÁNEAARTE CONTEMPORÁNEAARTE CONTEMPORÁNEA

permaneceron retidas poloSMERSH (organización decontraespionaxe adscrita ásunidades e formacións doExército Vermello), mentres noNKVD (policía secreta soviéti-ca) encargábase de conservaro cranio.Recentemente, as dúas pezasóseas foron descubertas nosantigos arquivos soviéticos.Dise que o que quedaba docorpo, escondido baixoalgunha praza de armas doExército Soviético enMagdeburgo, foi esfumado eincinerado nunha noite. A cinzatirouse á rede de sumidoirosda cidade.En maio de 2002, unha expo-sición dos servizos secretosrusos presentou en Moscú unanaco do cranio do ditador nazi

no que se aprecia o burato desaída da bala que o matou.

Verónica Mouriño Sesto B1B

máis do que podía imaxinar. Averdade é que a min sempreme gustou o debuxo, pero nun-ca me centrara no que é a artecontemporánea.

¿Coñecedes a Joan Miró,por exemplo? Posiblemente amaioría dirá: “¿Quen é ese?”Pois, por se non o sabiades, éun artista español bastantefamoso, e o logotipo de “LaCaixa”, o da estrela, está sa-cado dun cadro del. ¿E sevirades, por exemplo, un cadrono que só hai o esquemadunha araña e unha cara malfeita sobre un fondo azul, quepensariades? Que iso fainocalquera e que non ten ningúnmérito, ¿non? Pero, aínda quevos pareza mentira, non seríao mesmo, porque o artista fai-no transmitindo os seussentimentos, as súasobsesións, os seus gustos, osseus pensamentos, os seussoños, ou, quizais, un feito quemarcou a súa vida. Ben sei que,

Intres divulgativos

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

27

IntresFebreiro

2005

A enerxía máis ousada,a intelixencia brillante, a re-beldía indomable de EnriquetaOtero foi vencida pola morte,que nunca se nos amosou taninexorable. Porque se alguénpodería resistir mesmo ámorte, sería esta gran muller.

Unhas muletas, unrecordo vivo. O de aquelatriste noite nos montes deLugo, en que decenas degardas civís rodearon a casana que se agochaba. Aquelanoite na que, pistola en man,saíu berrando o seu nome óexterior da mesma, para evi-tar que os seus moradoresforan feridos e, abatida,sentiu na caluga o frío canóndun revólver que por segun-dos non chegou a descargaro seu contido mortal.

Máis cunhapersonalidade única que seentregaba ás ideas conpaixón desmedida. A paixónmedráballe máis na cabezaque no corazón; era produtoda coherencia. Non foiguerrilleira por acaso senónpor convención ideolóxica; oseu comunismo era auténti-co, reclamaba incluso a vidae non dubidou en ofrecela.Por iso, cando despois de tan-tos sufrimentos e loitas, saíudo cárcere, no ano 1695, eatopou amoleza, a asimilacióne o conformismo, enfrontousecos antigos compañeiros eabandonou o partido.Enriqueta comezou a guerri-lla pola súa conta, sen casconin fusil, volveu á Galiza erabuñando a terra coas súasmans empezou facendo pozo,despois muro, e despoistellado que dera cobizo a pro-blemas alleos e que leva amarca da comunista e da fe-minista Enriqueta Otero, porexemplo ensinándolle a nenos

campesiños, ata que arecoñeceron como mestra.Aquí, mentres reencontrabaa imaxe da nai, de Cándida,“unha vítima do machismo,unha mártir”, como ela repe-tía sempre, leu e coñeceu ofeminismo, comezou a fre-cuentar as xuntanzas dasFeministas IndependentesGalegas, e así mesmo, asistira cantos encontros se cele-braban de feministasindependentes en toda a pe-nínsula. A pesar da saúdeprecaria e as dificultades quelle causaron as metralletasfascistas tempo atrás, nonfaltaba a ningunha convoca-toria. Aparecía en Donostia,Andalucía ou nas lagoas deRuidera, alí onde as feminis-tas se xuntaban, e interviñapara asombro das mulleres detoda España que nonconcibían unha forzasemellante.

ó mesmo tempo creabaasociacións culturais en Lugo.Sempre tivo a cultura comoteima. Durante a guerraorganizou as Milicias da Cul-tura, alternando o traballo dedía no Hospital co de mestranocturna para acabar coanalfabetismo.

Chegou ó feminismo,como a todo, por dignidadehumana, por coherenciaexistencial, por lucidez men-tal. Confiaba no feminismocomo revolución total. A súaperspicacia asomaba as súascompañeiras, non compren-dían como chegaba con tan-ta facilidade a conclusiónsque a moitas lles levaronanos de reconsideración eestudo e aínda hoxe leva aalgúns. Tiña a mente prepa-rada para as evidencias, tiñatal confianza nelas que esixíatoda a dedicación. A vida

mesma. E nisto radicaba asúa intransixencia, o carác-ter arisco que lle dificultabaas relacións e mesmo a co-laboración para levar a caboos proxectos. Forxaba comorebelde erguida einquebrantábel como a rocha.Non se consentía debilidades.A vida non lle permitiu culti-var os sentimentos. E esteaspecto separábaa das súasamigas feministas.Enfadábase moito con elaspor que dicía que a vida noncorrespondía aos seus escri-tos, porque non abandona-ban todo, traballo, literatu-ra, responsabilidades mater-nas e domésticas polas cau-sas feministas, pola Casa dasMulleres que era a súa obse-sión.

Ela, con muletas e todo,voaba máis alto que ninguénque non conseguíadesfacerse das atadurasvitais e materiais para seguilaao espacio onde habitan asauténticas revolucionarias. Nocaso de Enriqueta Otero eseespacio non era outro queGaliza e a loita polaLiberdade!!

Zeltia Laya 1º bac B

A ÚLA ÚLA ÚLA ÚLA ÚLTIMA GUERRILLEIRATIMA GUERRILLEIRATIMA GUERRILLEIRATIMA GUERRILLEIRATIMA GUERRILLEIRA

Intres divulgativos

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

28

Intres

Febr

eiro

2005

Intres de cine

O ano 2002, definitivamen-te, foi un ano irresistible para to-dos os adictos ao xénero fantásti-co. Pero afortunadamente o 2002non tivo nada que facer compa-rado co 2003, xa que prometeu emellorou as emocións (ou se non,xa me contaredes).

Os saltos do cómic ás gran-des pantallas seguiron acaparan-do a nosa atención. Para empe-zar, recuperamos un vello amigoao que chaman La masa (TheHulk), ese rapaciño tan “majo” quecando alguén lle tocaba a fibramáis sensible transformábasenunha auténtica besta, que ninXabier Sardá o invitou a CrónicasMarcianas (aínda que, claro, tendoa Aida, non sei o que será peor).

SUPERHEROES,A FAMILIA MEDRA.A outra gran aventura que

substitúe as viñetas para pasar áspantallas é a de Daredevil. BenAffleck, seica o actor máis sexy,segundo a revista People,enfúndase no axustado traxe decoiro vermello deste novosuperheroe neoiorquino, cego paramáis información, por culpa deunhas cantas bolsas de lixoradioactivo que alguén deixouesquecido por aí (estespersonaxes de Nova Iorque) Estáclaro que o que Derevil pretendeé unha repercusión similar áxerada por Spider-man.

MUTANTES AO PODERUnha reválida aprobada no

seu día (e con nota) por X-menque xa o tiñan todo preparado parasorprendernos coa súa segundaentrega cinematográfica. Agora otrama xira no entorno dun militarhistórico empeñado en borrar domapa a todos os mutantes e que,encima, arroxará luz sobre oescuro pasado de Lobezno (HughJackman). Ante tal ameaza, oshomes X farán causa común conMagneto e compañía. Xa se sabe,do odio ao amor só hai un pasiño(¡Ai, estas cousas do cine...!).Como na primeira entrega, X-men2 aporta un reparto de luxo no quesobresaen Dan Mckellen (Magne-to), Halle Berry (Tormenta), AnnaPaquí (Pícara) e Rebeca Romijn-Stanos (como Mística).

Pese a todos ossuperheroes que temos, ahumanidade segue en perigo. Secon anteriores oleadas de meteo-ritos non tivemos bastante, agoraresulta que a fin da terra non vaichegar do espacio exterior, senóndo interior do propio planeta. JonAmiel (A trampa) estrea unha dasbazas fantásticas máis sólidas doano: El Núcleo (The Core), conHilary Swank (Boys don´t cry) eStanley Tucci (Camiño á perdi-ción). O desenvolvemento ésinxelo e inquietante por igual. Onúcleo da Terra arrefríase,ralentízase a velocidade de rota-ción e na superficie comezan asuceder cataclismos de todo tipo.Entón un grupo de científicos viaxaata o centro do planeta para in-tentar apuntalar o adosado no quevivimos (isto é como o que se tendito: a terra ten data decaducidade).

Se o terror aínda non seinstalou baixo a pel é que necesi-tamos fortes emocións como asque só La señal (The ring) podeproporcionar. Remake made inUSA de Ringu, unha das películasxaponesas máis taquilleiras detodos os tempos, esta versión vaimoito máis alá. O terrorprecipítase ao alugar unha cintade video con imaxes atroces que,

para colmo, dá lugar a unha cha-mada telefónica na que se infor-ma ao espectador do turno da súamorte e, exactamente, en setedías.

Pero despois de La señalhoubo outras dúas películas queforon Solaris e Némesis.

Xa, xa o sei, tranquilo,¿como me vou esquecer da pelí-cula? A máis esperada, a máisansiada, a mellor de todas, a máisbuscada, a que rompeu taquilla,a que rompeu o aluguer devídeos, a película que máis llegustou aos adolescentes (e nontan adolescentes, todo o hai quedicir). Que si, que si, que xa odigo, a película máis revoluciona-ria para a xuventude foiTerminator 3: Rise of themachines. ¿Como? ¿que habíaxente que non sabía a que merefería? espero que non!Terminator narra as primeirasbatallas entre humanos e solda-dos artificiais. Os melloresquebradeiros de cabezaproporcionaránselle ao novoArnold, unha robotina sexy e moiletal ¿Que vos parece esta loira?,unha loira de armas tomar, ¿nonvos parece?

E este ano cerra con outraspelículas que non foron tanexitosas, pero si tiveron a súafama, foron: Harry Potter, el pri-sionero de Azkaban e El señor delos anillos: el retorno del Rey. Ementras este ano tan nomeadonos entretén, mellor dito, nosentretivo, seguiu errando pensan-do novas historias para este anono que estamos (2004). Películasestreadas este ano foron asseguintes: O novo Superman,Catwoman, Los cuatro fantásticos,Spiderman, la pasión, La joven dela perla, La matanza de Texas...etc.

Pois con este pequeno re-sumo da historia do cine nesteano, despídome de todos os lec-tores da nosa revista do IES deMelide, ata outra, lectores. E a ti,querida Intres, xa nos veremosna túa próxima edición.Ángel Manuel Neira Carril. B1C

A IMAXINAA IMAXINAA IMAXINAA IMAXINAA IMAXINACIÓN DISPCIÓN DISPCIÓN DISPCIÓN DISPCIÓN DISPAROUSE NO 2003AROUSE NO 2003AROUSE NO 2003AROUSE NO 2003AROUSE NO 2003

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

29

IntresFebreiro

2005Intres de cine

No 1952, Ernesto Guevara daSerna (Gael García Bernal) é unestudante de Medicina de 23anos.A punto de finalizar os seusestudos, deixa o seu fogar declase media-alta da cidade deBos Aires para iniciar unhaviaxe cun amigo da familia, Al-berto Granado (Rodrigo De LaSerna), un robusto bioquímico.Os dous amigos parten a bor-do da temperamental motoci-cleta Norton 500 de Alberto (áque lle chaman con optimismo“La Poderosa”) para cumprir osoño que comparten: explorarLatinoamérica, un continenteque neses intres ambosdescoñecen.Considerando os seus escasosfondos e o insuficiente do seuequipamento, a ruta que pla-nearon resulta ambiciosa:atravesar os Andes, viaxar ólongo da costa chilena, cruzaro Deserto de Atacama e pene-trar na Amazonía peruana. Senembargo, non se amedrentanante o seu traballoso plan.

De acordo co itinerario estable-cido, chegarán a Venezuelaxusto para celebrar o aniver-sario número 30 de Alberto.Cando finalmente chegan aVenezuela, a distancia querecorreran xa non pode sermedida en quilómetros.A viaxe cara o corazón deLatinoamérica espertou enambos dous ao home no quepoderán transformarse; expe-rimentaron as primeiraschamadas do que será o seusentimento pola xustiza, o im-pulso de mellorar as condiciónsdo mundo que os rodea. Undeles retornará a traballar naciencia con renovados propó-sitos; o outro continuará ataconverterse nun dos líderes re-volucionarios máis importantesdo século XX.Baseado nos diarios de viaxede Alberto Granado e do homeque logo será «O Che», Dia-rios de Motocicleta narra unhaviaxe de autodescubrimento,rastreando as orixes dun co-razón revolucionario!!!

ZeLTiA

Dende setembro podemosver nos cines a historia do galegoRamón Sampedro.

Alejandro Amenábar é oresponsable desta obramestra cun reparto entre osque destacan Javier Bardem eBelén Rueda entre outros,aínda que tamén está MabelRivera, a que todos coñecedespor Balbina na serie Pratos com-binados.

É unha película moi inte-resante e cremos que relatabastante ben o tema de Ra-món Sampedro, e que aíndaque xa saibamos como rema-ta, pensamos que é digna dever, xa que se nos mostra den-de un punto de vista realista.

Ademais, esta películaconta cunha banda sonora quea fai mellor, esta é levada a

cabo por Carlos Núñez.Esta película, ademais,

abriu a caixa dos tronos res-pecto á eutanasia e o dereitoá vida. Tamén serviu para quea polémica se abrise en tornoa quen foi realmente quenaxudou a morrer a RamónSampedro.

Pensamos que contar oargumento non vén ao caso,posto que a estas alturas todoo mundo sabe de que vai esabe quen é RamónSampedro.

Á película non lle faltaránrisas, pero tampouco bágoas,así que non esquezades ospanos.

Marta Blanco González,Rosa Cabado MiguélezRaquel Currás García,

Miriam Blanco Rodríguez

FICHA TÉCNICA:España, 2004 “MAR ADENTRO”Dirección: AlejandroAmenábarMúsica: Carlos Núñez, Alejan-dro AmenábarIntérpretes: Javier Bardem,Belén Rueda, Lola Dueñas,Mabel Ribera, Celso Bugallo,Clara Segura, Joan Dalmau.Duración: 125 min.

MAR ADENTROMAR ADENTROMAR ADENTROMAR ADENTROMAR ADENTRO

DIARIOS DE MODIARIOS DE MODIARIOS DE MODIARIOS DE MODIARIOS DE MOTTTTTOCICLETOCICLETOCICLETOCICLETOCICLETAAAAA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

30

Intres

Febr

eiro

2005

Busted é un grupo formadopor: Charlie, James e Matt. Haipouco que se deron a coñecer,este verán. Ao principio Matt eJames estaban a buscar unguitarrista. Puxeron un anun-cio nunha revista e despoisdun longo elenco elixiron ómellor: Charlie. Poñerémosvosuns datos persoais deles, quexa sabemos que é o que vosinteresa.Charlie: O último en entrar nogrupo é ¡¡¡¡o máis guapodeles!!!!. Naceu o 7 de xuñodo 1985 en Ipsutel, Inglaterra.O seu nome completo é CharlieRodert Simpson. A súa cor depelo é loiro escuro e os seusollos son da cor do mel. Mide1.93 e pesa 86 kg. Ademais deBusted ten outro grupo FightStar con un estilo máis indie.Toca a guitarra igual que osseus compañeiros.Matt: O seu nome completo éMathew James Willis. Naceu enLondres un 8 de Maio do 1983.A súa cor de pelo é negra e osseus ollos son cor abelá. Mide1.75 e pesa 87 kg. Tamén toca,como dixemos antes, a guita-rra. Cambiou moitas veces delook e é moi inquieto.James: O seu nome completoé James Bourne, veu ó mundoun 13 de Setembro do 1983polo que ten 21 aniños. Naceuen Rochf. O seu pelo é loiro enegro, ten uns ollazos azuis.Mide 1.78m e pesa 67kg.Tamén toca a guitarra.Estes son os rapaces que for-man Busted e ¡¡son xeniais!!

Iria Arias Pintor 3º BMarta Pájaro Varela 3º B

Olalla Vázquez Varela 3º B

BUSTEDBUSTEDBUSTEDBUSTEDBUSTED

El canto del loco é un dos grupos máis escoitados portodos nós .Son un grupo formado por catro mozos madrile-ños: Dani ,David ,Jandro e Chema. Fan musica pop-rock,aínda que hai diversidade dentro dela. Ao principio no grupohabía outro compoñente :Iván ,aínda que este abandonou ogrupo antes de que alcanzaran a fama.

Na actualidade levan gravados tres discos, aínda quefoi con este último (Estados de ánimo)co que chegaron ómáis alto das listas de venta. Contarémosvos algunhas cousaspersoais sobre eles.

Dani: É o cantante do grupo. O seu nome completo éDaniel Martín Garcia , naceu o 19 de Febreiro do 1977, poloque ten 27 aniños. A súa paixón son os coches e o fútbolaínda que lle gusta o mundo da tele, xa que foi presentadorno programa “Ponte las pilas” e tivo un pequeno papel naserie “Compañeros” e ademais en breves sairá unha peli naque participa. De pequeno imitaba a “Hombres G” e facíaplaybacks na casa.

David: É o guitarrista e tamén o benxamín do grupo, xaque naceu un 17 de Abril do 1980, apelídase Otero Martín,polo tanto¡¡é primo de Dani!!Encántalle pintar e modelar,ademais de tocar a guitarra, do surf e da música étnica.Comezou a estudar a carreira de dereito, aínda que o deixoupor xestión aeronáutica.

Chema: É o encargado de tocar o baixo. O seu verdadeironome é José María Ruiz Casares, veu ó mundo o 9 de Marzodo 1978. Os seus hobbys son: ir a concertos, comprar cómicse revistas de música, o baloncesto e o submarinismo.

Jandro: É o encargado de tocar a batería, naceu o 28de Maio do 1973. As súas afeccións son o cine, a maxia ,saírcos amigos e esquiar. Expulsárono 13 veces dos diferentescolexios ós que foi.¡¡¡chegárono a botar 3 veces no mesmoano!!!

Isto é en resumo un dos grupos máis tolos que hai nopanorama musical neste momento¡¡¡por iso gústanos tan-to!!!

Marta Pájaro Varela 3°BIria Arias Pintor 3°B

EL CANTEL CANTEL CANTEL CANTEL CANTO DEL LO DEL LO DEL LO DEL LO DEL LOCOOCOOCOOCOOCO

Intres musicais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

31

IntresFebreiro

2005

Non imaxinades o gran-de que pode chegar a ser omundo da música, ou, polomenos, iso é o que imaxino epenso eu.

Os chineses xa a utili-zaban para curar, os gregoselaboraron sete escalasmusicais ás que atribuíanunha gran influencia sobre de-terminados estados de áni-mo, e agora disque a cienciamoderna está empezando aadentrarse no centro ondereside o enigma.

As imaxes da actividadecerebral obtidas medianteescaners revelan que candoescoitamos unha canción nonsó se activa unha zona dacabeza, senón que rexións

moi afastadas entre si, emi-ten destelos de color que de-latan que se puxeron enfuncionamento. Estamultirreacción revela ben ásclaras que a música é moitomáis que un son, como to-dos ben sabedes. Demostraque é un factor que espertaos sentimentos; fainos feli-ces ou incítanos a chorar. Nonhai dúbida, xa que ela afec-ta o sistema límbico, lugaronde residen os nosossentimentos.

¡Pero agora os científi-cos descubriron que “a mú-sica fainos máis listos emellores”!

A bondade de estar encontacto coa música, nótasesobre todo en aspectos comoa intelixencia, a capacidadede asimilación, a sensibilidadeou as relacións humanas. Edebo dicir que é unha granverdade, xa que ata os cien-tíficos comparan este“descubrimento” como algoparecido ó descubrimento deAmérica ou ó da penicilina.

Segundo especialistas,cando cantamos ou facemosmúsica en grupo redúcese ahormona responsable doestrés e aumenta a daoxitocina, que fortalece asrelacións sociais. A

musicalidade da fala é a basesobre a que os nenos apren-den a dicir as súas primeiraspalabras. A miúdo fálaselleaos nenos pequenos comocantando e a maioría de nósfacémolo sen darnos conta,con melodías improvisadas.Así, os nenos imitan o ritmoe a entoación da súa linguamaterna antes de pronunciara súa primeira palabra.

Calquera tipo de músi-ca, dende Bach ata os RollingStones (por poñer unexemplo) teñen tanto efec-tos curativos comosentimentais, dependendo dapersoa.

Penso que é difícilimaxinar un mundo sen músi-ca, ou polo menos a minresúltame complicado, peropara un 1% da poboación, ascancións son algo totalmen-te alleo a eles. E non porqueo seu sistema auditivo fun-cione mal, senón porque sonos afectados por un fallo ce-rebral coñecido como amusia,é dicir, a ausencia total deoído musical. Estas persoasson incapaces de recoñecerunha melodía ou de distinguirunha canción de outra, aíndaque se trate do Cumpreanosfeliz. Iso si, se lles poñen

SE NON EXISTISE TERIAMOS QUESE NON EXISTISE TERIAMOS QUESE NON EXISTISE TERIAMOS QUESE NON EXISTISE TERIAMOS QUESE NON EXISTISE TERIAMOS QUEINVENTINVENTINVENTINVENTINVENTALAALAALAALAALA

Intres musicais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

32

Intres

Febr

eiro

2005

diante a letra desa mesmamelodía, recoñécena ao ins-tante. Pero se se lles pide querepitan retrouso dun temaque acaban de escoitar, can-tarán algo irrecoñecible pesea que eles estean convenci-dos de que están a faceloben.

A música é un fenóme-no cheo de sorpresas queafectan incluso a algúnscompositores famosos. Ocaso máis coñecido é o deBeethoven, sen dúbidaningunha, que viviu a maior

parte da súa vida cunhaxordeira parcial e quecompuxo sinfonías cando xaestaba completamente xordo.Parece que as notas seguíansoando na súa cabeza.

Outro caso chamativo éo de Tony DeBlois, un músicode jazz, que dominaba oitomil pezas musicais a pesaresde que era cego e autista.Ou o ruso Vissarion Shebalinque perdeu, por un infarto ce-rebral, a capacidade deconstruír frases e ordenar pa-labras, pero que foi capaz decompoñer sinfonías sen nin-gún tipo de problema.

A música clásica é quizáa máis agradable de todas asartes, pero escoitar música,sexa do tipo que sexa, ten,máis que calquera experien-cia humana (á parte, a deestar namorado) a forza deespertar profundas emocións.

Non existen sentimentosnin emocións novas, pero simenos ou máis comúns ecada un sente á súa maneira.E un deses sentimentos é oespertado pola música. A vozdesta é a mesma voz da almahumana, é o maioracercamento do home á per-fección e un afastamento domundo e de toda a realidade.Con ela pódese expresar todoo que un desexe, por iso noné doado de entender nin deexplicar pero séntese. Cantomáis se entende e máis seescoita, máis se quere.

É unha linguaxe univer-sal, ou non? Aínda que cadaun a fale ou entenda dunmodo especial ou diferente éa mesma para todos e cadaun de nós.

A música é a nosa fielamiga, coa que nos podemos

refuxiar sempre e que nun-ca nos decepciona por sernós, que nos enche decousas marabillosas, quenos fai incluso esquecernosdos problemas e nos incitaa adentrarnos nela.

Por iso hai que escoitalae disfrutala; sentila e vivila....

O que está bastanteclaro é que a música estápresente en tódalas culturasdo mundo e dende o tempomáis remoto, practicamentedende que o primeiro homeapareceu na Terra, pero vis-tos os brutaisacontecementos dos atenta-dos ou guerras, hai persoas(por chamarlles dalgún xeito)que ou ben nunca escoitaronunha soa nota musical ou benson a excepción dasociedade.

Custa traballo entenderque alguén que teña un míni-mo de sensibilidade,intelixencia e respecto polosdemais poida facer tal cousa,pero desgraciadamente é así.

Lamentablemente nósnon podemos facer máis quesumarnos ás moitas vocesque desprezan este tipo deactos, solidarizarnos coas fa-milias e amigos de tódalasvítimas (que son unhainfinidade) e seguir loitandocoas mellores armas que exis-ten para evitar que isto sevolva repetir: a voz,a músicae a cultura.

Para rematar, como con-clusión e a título persoal fareiunha afirmación que me pa-rece máis que lóxica:

Os planificadores eexecutores de todos os aten-tados, non eran músicos.

Lorena Varela 1º bac

Tony DeBlois

VissarionShebalin

Intres musicais

SE NON EXISTISE TERIAMOS QUESE NON EXISTISE TERIAMOS QUESE NON EXISTISE TERIAMOS QUESE NON EXISTISE TERIAMOS QUESE NON EXISTISE TERIAMOS QUEINVENTINVENTINVENTINVENTINVENTALAALAALAALAALA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

33

IntresFebreiro

2005Intres musicais

Vouvos falar de música, concre-tamente do rock, que coassúas múltiples derivacións, po-demos dicir que é o estilo quemarca, sobre todo na segun-da metade do s.XX. Estámaioritariamente cantado eninglés, xa que naceu nos EE.UUe os principais grupos e ten-dencias proveñen de alí e doReino Unido.O rock and roll, naquela épo-ca, converteuse na música dereferencia das novas xeraciónse no medio ideal para expre-sar os problemas e proclamaras insatisfaccións. Os temasposuían e posúen unha forzatipicamente xuvenil.Esta era unha música excitan-te e ruidosa que ademais tiñaa virtude de molestar aos adul-tos. Tanto a música, a forma decantar (con berros) como asletras, foron consideradas poramplos sectores sociais comoalgo inadecuado e indigno.Para acabar de complicar opanorama, o rockemparentouse dende moi cedocoa violencia ó relacionarse coadelincuencia xuvenil e co fenó-meno das bandas de adoles-centes que campaban pormoitos barrios. Por exemplo, avelocidade e o sexo chegarona ser a identificación destexénero. A adicción ás drogas eao alcohol, por necesidade oupor reflexo de certo tipo de

vida, é algo que tamén estivoasociado ao rock. As drogasson vistas como un medio queaxuda a liberar o corpo e aalma das limitacións erepresións, abrindo novas víasde percepción. Por iso, o berrode “sexo, drogas e rock androll” é coreado masivamentecomo a consigna a seguir.Deste xeito, non é estrañoatopar estupefacientes como amarihuana (especialmente noreggae), a cocaína, a morfinae a heroína en títulos decancións.Un “problema”, que algún au-tor denominou como a “síndro-me de Peter Pan”; o neno quenon quería medrar, foi ao tra-tarse dunha música xuvenil, arenovación de artistas e esti-los que impedía, na maioríados casos, a súa consolidación.Todo cambia moi rápido, aomesmo tempo que conduce aunha falta de madurez preocu-pante. Existen citas célebresque afirmaban que ter máis de20 anos xa era ser vello oucando se proclamaba comodesexable, morrer novo (feitoque fixeron bastantes artistas)para deixar un fermoso cadá-ver.A consolidación da música rocklevou aparellada a denovidosos fenómenos, como osgrandes concertos en directoe o xurdimento dos ídolos e dosseus fans.

O nacemento do rock androll e as súas tendencias

Poderiamos dicir que o intér-prete que creou en gran medi-da o rock and roll e o converteunun fenómeno de masas foi unrapaz branco de Memphis,como non, Elvis Presley! Candose consolida como cantante, oque máis impacta del é a súamaneira de moverse, provo-cando un escándalo naquelaépoca, transmitindo unha disi-mulada sensualidade que se

adaptaba perfectamente ámúsica arrebatada e furiosaque interpretaba. Estaprimeira música coñécese comorockbilly e é o resultado demesturar o country e o blues.

Os artistas negros tamén parti-ciparon no desenvolvemento dorock. Un deles, Chuck Berry.A continuación conságrase obeat británico cos Beatles queformaban un conxunto compac-to, composto por dúas guita-rras, un baixo e unha batería.Ademais do seu impresionan-te éxito comercial, o que máiscaracterizou ós Beatles foi asúa sorprendente capacidadede innovación e de produción(máis de 200 temas). Destaca-ron polo seu estilo limpo, defi-nido e propio.The Kinks tamén destacou,aínda que era unha das ban-das máis problemáticas debi-do ás conflitivas relacións en-tre os seus compoñentes.Outras bandas inspiráronse enparte na música negra comoThe Rolling Stones (nome sa-cado dunha canción de MuddyWaters, que testemuña a ad-miración polos ritmos negros)e no rhytm and blues norte-americano. Dende o inicio re-presentaron a “competencia”da imaxe dos Beatles, tanto naestética coma moralmente.O movemento mod, caracteri-zado polo fenómeno xuvenilque coidaban moito o aspec-to, vestían con elegancia, conchaquetas e admiraban orhythm and blues. O grupomáis famoso, foi The Who: asúa maneira de ser, desafian-

O ROCKO ROCKO ROCKO ROCKO ROCK

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

34

Intres

Febr

eiro

2005

te, agresiva e arrogante cunhamúsica enerxética e directareflectíase nos concertos;nalgúns deles remataban inclu-so rompendo os instrumentos.O soul supón a continuación dorhythm and blues e do gospel,xunto con algunhas influenciasdo pop e do country. Adiferenza do gospel, no soulnon se interpretan temasrelixiosos. É un estilo moitomáis elegante dentro da músi-ca negra; contribuíu á reivindi-cación da cultura e da razanegra en contra da discrimina-ción que esta aínda sufría. Éunha música de solistas, nonexisten grupos nin grandesformacións. Un rei do soul é RayCharles ou Otis Redding,James Brown foi o inventor doson “discoteca” e da música debaile, grazas ao seu magníficosentido rítmico. Aretha Franklin,deu a voz feminina. Outro granartista negro, Stevie Wonderque naceu cego e dendepequeno revelouse como untalento musical.Na costa oeste, nas praiascalifornianas, continuaba adesenvolverse un tipo de mú-sica que simbolizou á perfec-ción o ideal de vida america-na: música surf. Representabaa unha cultura xuvenil na quese cantaba á alegre vida ado-lescente, ao verán, ás praias,ao amor...Por exemplo, osBeach Boys, que baseaban asúa música nas voces.Así, tamén aparece a aporta-ción musical máis innovadoracoa música folk. Con Bob Dylannace o folk-rock, e outra parellacélebre Simon and Garfunkel.Coa aparición do movementohippy nos anos 60 e a músicapsicodélica destacan varios ar-tistas, entre eles The Doors. Uncuarteto liderado polo cantan-te Jim Morrison, que ademaisde cantar, compuña e tiñaunhas grandes inquietudesintelectuais. Posuía unhapersonalidade conflitiva e o seumodo de actuar marcaba aimaxe da banda.

Renace o blues con Jimi Hendrixnos EE.UU chegando a alcan-zar novos horizontes como ohard rock. Posuía unha técniaextraordinaria coa guitarra, ins-trumento que utilizaba comomalabarista. A súa aportaciónmáis novidosa foi adaptar amúsica branca ó rock negro.Outra intérprete destacada foiJanis Joplin; non tivo uns ini-cios doados nin unha vidaagradable, pois tivo unha ado-lescencia marxinal e problemá-tica cunha actitude provocati-va relacionada co sexo, o alco-hol e drogas. Destacaba polasúa expresividade, reforzadapor unha voz propia, ideal paraexpresar a dor e infelicidade.Eric Clapton é o prototipo deguitarrista que fixo célebre amaneira de tocar a guitarra,precisa pero emotiva e lenta.Mentres tanto, consolidábaseun novo tipo, o ‘rock urbanoliderado por músicos comoBruce Springsteen e Iggy Pop,este último destacado por sermoi dexenerado e violento,metido de cheo nas drogas eintérprete reivindicado polopunks coñecido polo nomede‘Iguana´.No glam rock, os intérpretespresentaban unha das estéti-cas máis rechamantes conroupas coloristas, plataformas,maquillaxes, etc. Un represen-tante deste tipo foi DavidBowie, coñecido como o ‘cama-león. Elton John, intérprete dopiano a quen o seu gusto polorechamante e recargado e asúa homosexualidade marcana súa carreira. Ou o míticoQueen que partindo do glam,creou un estilo inconfundible,formado por un rock duro perofluído, con espectacularesxogos de voces. A imaxe dogrupo descansaba sobre todona personalidade de FreddyMercury.No rock progresivo , baseadoen temas adultos e nunha mú-sica sinxela e sensible,emparentada con sons típicosdos setenta salientan

Supertramp, que toca unhamúsica coidada con ritmos sua-ves, amables e de voces enfalsete. Os Dire Straits,liderados con Mark Knopfler.Pink Floyd, unha banda britá-nica que a pesares de non sergrandes instrumentistas,impactan debido a unha esce-nografía imaxinativa e unhamúsica espectacular e poten-te. Ou ABBA, de orixe sueca,grazas ao seu estilo pop. A súaforma de cantar, cancións opti-mistas e bo uso de técnicas degravación foron a base do éxi-to.Ante o rock comercial e domes-ticado (música disco), virtuosoe elaborado, demasiadotecnificado ou recargado e su-perficial, sae en escena omovemento máis radical, queé o punk. Este estaba e estáformado por rapaces novosenfadados pola vida sen saídasque lles tocou vivir e polaimposibilidade de introducirsedentro dos acomodados eprofesionalizados campos dasestrelas de rock. Os punksdefenden con furia unha formade tocar simple e moi directa,opoñéndose ao excesivoprofesionalismo eaparatosidade da música. Can-tan letras radicais e as canciónsson breves, rápidas e lanzanmensaxes negativas contra asociedade, a familia, a educa-ción, o traballo, etc. Non bus-can o éxito comercial, senón sótocar. Naquela época o grupoque protagonizou isto foron osSex Pistols, ou The Clash. Nopunk británico foron osRamones.Tamén a década dos setentaé atravesada polo heavy me-tal. É unha música dura quedefine un estilo de vida orgu-lloso. Os concertos son comacerimonias onde cantan letraspoderosas e reclaman aliberdade absoluta. Asprincipais formacións chegaroncon Led Zeppelín, liderado pologuitarrista J. Page. Deep Purplesituado entre o rock sinfónico

O ROCKO ROCKO ROCKO ROCKO ROCK

Intres musicais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

35

IntresFebreiro

2005

e duro, coa famosa canción‘Smoke on the water´. BalckSabbath, creador do rock góti-co. Kiss, célebres polas súasespectaculares montaxes erechamantes maquillaxes; nasactuacións en directo utilizanlumes, explosión e sangue. AC/DC entre os pioneiros da mú-sica heavy, tamén serviron deponte entre o rock duro dossetenta e a nova onda dosoitenta. Ou Iron Maiden, entreoutros.Nos setenta, o rock comeza a

abrirse a diferentes sons sobrea aportacion de novas bases rít-micas e sensibilidades. O estiloque tivo máis fortuna foi oreggae, chegado dendeXamaica, que se espallou polomundo grazas a Bob Marley.Era un músico mestizo queposuía unha voz dúctil que es-taba arroupada por un fondoinstrumental apegadizo e sen-sual, onde se difundía oreggae, o rock e o soul. Máistarde, UB40 destacado polo

reggae con contido político.Santana, co acompañamentoda súa guitarra seguramenteo músico latino máis coñecidodeste movemento.A new wave norteamericanavén nas últimas décadas cunestilo entre a música rock e opop, e a música negra comoMichel Jackson. O seu estiloderivou a unha música funky,moi bailable.Na música alternativa, entre osoitenta e noventa xorde enSeattle, o grunge. O grupo quelidera este estilo é Nirvana, querecolle influencias do punk edo hard rock. Foi unha bandade curta vida pero intensa, naque o seu líder, Kurt Cobain, re-presenta claramente ao artis-ta inadaptado e problemáticona súa vida persoal e profesio-nal dun modo dramático.Rematando xa, varios gruposmáis actuais destacaron polasúa faceta dentro demovementos no rock como osRed Hot Chili Peppers,enmarcados no funk rock máisoleado e rítmico.Green Day que se marcaron unconxunto de melodías memo-rables e unhas guitarras cheasde ritmo desenfadado tocadasco básico conseguindo temascheos de boas vibracións ehumor. Offspring na cabeza donovo punk, incisivos, agresivose metálicos no seu son conmelodías fáciles e rápida asi-milación. Os británicos TheDarkness devolvéndolle aorock todo o excitante e diverti-do sen renunciar á calidademusical, e recordando aos anossetenta e oitenta, tanto na for-ma de tocar como de vestir.E, por suposto, non cabeesquecer grupos españoiscomo Dover, que escolleron oinglés como idioma de expre-sión e un gran gusto polas gui-tarras ruidosas, conseguindoun son propio e independente.Baron Rojo, coa súa grandeproxección no rock. Los Suaves,pasando de ser de unha ban-da maldita a unha das máis

queridas no noso país polaxuventude do rock español.Héroes del Silencio, con Enri-que Bunbury de cabeza, quenos seus tempos tiveron uncrecemento espectacular queos levou máis lonxe do queesperaban. Extremoduro, unhabanda minoritaria, marxinal,que terminou conquistando aopúblico totalmente oposto aoseu carácter e forma de vidacoa súa poesía ácida edesgarradores do rocktransgresivo. SociedadAlkoholika, impulsores dunhanova forma de facer o metalaquí, mais bruta e dura, ata aoextremo dun rock radical vas-co no que medraron. Platero ytu, cuarteto vasco definidocomo moito rocanrol debido aoseu rock directo, básico, sinxeloe cheo de frescura, cuns gran-des estribillos e historiasinspiradas.Mago de Oz, coasúa gran fusión de heavy e ele-mentos celtas e folk, foi unhadas razóns polas que se con-solidaron como unha dasmellores bandas do país. Os“cabróns”conseguiron que axente se puxera de pé e alza-ra o puño coa súa música.Así, unha longa lista de gruposespañois, entre tantos,Rosendo, Barricada, Boikot,Kaos Etílico, Fe de Ratas,Desidencia, Porretas, Ska-p, eun longo etc... demostran agran paixón por este estilo demúsica e as súas variantes.Con esta pequena e longa his-toria do rock (pido desculpaspola gran cantidade de gruposque non cheguei a nomear,debido a que son unhainfinidade) simplemente queríaamosar unha ampla visión dahistoria que este sufriu, den-de os comezos ata agorae...vou rematando, que creoque xa vos aborrecín deabondo.

Lorena Varela – 1ºBac

O ROCKO ROCKO ROCKO ROCKO ROCK

Intres musicais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

2

Intres

Febr

eiro

2005

Intres creativos

SAÍNZASAÍNZASAÍNZASAÍNZASAÍNZA

Saínza ollou de novo o reloxo cos ollos entreabertos edeixou escapar un profundo suspiro. Xa eran as dúas da ma-drugada e aínda tiña diante dela un considerable montón defolios cos seus apuntes da clase. Sentíase incapaz de memo-rizar todo iso en só unhas horas e con tanto sono como tiña.Refregou os seus ollos verdes e tentou seguir estudando parao exame dese mesmo día, pois xa pasaba de media noite.Notaba como as pálpebras lle pesaban moito, e á fin o sonoacabou vencéndoa por completo e caeu durmida sobre amontoneira de libros. Non se decatou de nada máis do quepasaba ao seu arredor ata a mañá seguinte.

Amencera un soleado día de verán. Os raios do sol atra-vesaban os cristais da súa fiestra e penetraban no cuarto darapaza, inundándoo todo coa súa luz. Ela levantouse dunchouto da cama e abriu a xanela. Logo, asomou a cabeza e oaire quentiño acaricioulle as fazulas. Era un caloroso día eSaínza decidiu saír coas amigas. Meteu nunha mochila o in-

dispensable neses casos e deixou unha nota de aviso á súa nai dicindo que volvería ánoitiña.

Media hora máis tarde, xa se atopaban todos os amigos reunidos na súa praia favorita.En realidade, só era un pequeno areal illado do resto das praias, sempre saturadas de xente.Alí estarían tranquilos e ninguén os molestaría. Todos estaban contentos, pois xa rematara ocurso escolar e eran libres, á fin, para gozar do verán. Mergulláronse na auga morniña do mare, ao pouco tempo, Saínza foi deitarse na súa toalla para tomar o sol. ¡Que ben se estabaalí, cos raios de luz acariciándolle as costas! De súpeto, notou que alguén lle rozaba unombreiro e a zarandeaba.

-¡Esperta, Saínza! ¡Esperta, que quedaches durmida! – Susurroulle ao oído unha vozagarimosa.

A moza espertou desconcertada. ¡Todo fora un soño! ¿Onde se atopaba? ¿Non eraese o seu cuarto? ¡Non podía ser! Agora comprendíao todo. Adormecera mentres

estudaba e ía suspender o exame.Mirou o reloxo. Eran as oito e cuarto e as clases comezaban ás nove. Vestiuse con

présa e foi almorzar, aínda que non foi quen de probar un só bocado de comida, pois tiñaun bulideiro de nervios no estómago.

Saíu da casa sen comer e encamiñouse cara o instituto. Se non se presentaba aoexame, o profesor poñeríalle un cero. A verdade é que ía suspender igualmente.

Xa chegaba tarde. Cando entrou no edificio xa todos os seus compañeiros estaban naaula. Petou na porta. Unha voz convidouna a sentar na súa cadeira nun recanto da clase.

Repentinamente, o mestre dixo:-Vouvos entregar as notas dos exames de onte. Hai varias persoas

que o fixeron moi ben.¿Como que o exame de onte?-pensou Saínza- ¡Se eu non fixen

ningún exame! Nonentendo nada... ¿Cantos días quedei durmida?-concluíu.Os seus pensamentos foron interrompidos polo profesor:-¡Saínza!-chamou- ¡Moi ben! Foi a mellor nota de todas. Sacaches

un sobresaínte- sentenciou.¿Como? Non o podía crer ¿Estábase a volver tola ou que?Todas estas preguntas precisaban unha resposta urxente, mais

nunca soubo a solución dese enigma.Tania Carril Vázquez. S3B