SONSABAVETVEŞEBABETDEVRİVEEĞİTİM(1):TASLAKİLKÖĞRETİMVEORTAÖĞRETİMPROGRAMLARIÜZERİNEBİRELEŞTİRİ

EmelAközer*

BugünküTBMM’dengüvenoyualmışhükümetinMilliEğitimBakanlığı’nınilköğretimve

ortaöğretimmüfredatında“reform”girişiminideğerlendirirken,TBMM’ninyaklaşık95

yılönce,1Kasım1922’degerçekleştirilentarihioturumundaGaziMustafaKemal’in

verdiğisöylevinşubölümündenyolaçıkmakyararlıolabilir:

“Eyarkadaşlar!Tanrıbirdir,büyüktür;âdatıilâhiyenintecelliyatına[“ilâhi”yasaların(yadainsanotoritesiyledeğiştirilemeyecekyasaların)işleyişine]bakarakdiyebilirizki;insanlarikisınıfta,ikidevirdemütaleaolunabilir.İlkdevirbeşeriyetinsabavet[çocukluk]veşebabet[ilkgençlik,ergenlik,yeniyetmelik,toyluk]devridir.İkincidevir,beşeriyetinrüşt[erginlik,aklıbaşındaolma]vekemal[bilgiveerdemyönündenerginlik,yetkinlik]devridir.”1

Sabavetveşebabet,eskidildeinsanın“tufulet”(erkençocukluk)ile“kühûlet”(orta

yaşlılık)vesonrada“şeyhuhet”(yaşlılık)arasındageçirdiğiikiaşamaiçindekullanılır.

MustafaKemal’insöylevindeisebuikisözcük,insanınbilişselveahlakibakımdan

vesayetemuhtaçolmahaliiçinkullanılmışgözükmektedir.Günümüzden233yılönce

aynızamandaeğitimciolanbirdüşünürün,ImmanuelKant’ın“AydınlanmaNedir?”

başlıklıünlümakalesindeyazdığıgibi,“vesayetemuhtaçlık,birbaşkasının

yönlendirmesiolmaksızınkendianlamayetisini(yadakabiliyetini)

kullanmaktanacizolmaktır.”2Birbaşkadeyişle,zihinselveahlaki(moral)açıdan

gerekliolgunluğaulaşamamak,kendiaklındanvevicdanındanbaşkamürşitlere(yol

göstericilere)ihtiyaçduymaktır.

***

1Atatürk,M.K.(1969).Nutuk(10.Basım,CiltIII:Vesikalar).İstanbul:MilliEğitimBakanlığıDevletKitapları.s.1241.2Kant,I.(1996[1784]).Whatisenlightenment?[AydınlanmaNedir?]J.Schmidt(Ed),WhatisEnlightenment?:Eighteenth–centuryanswersandtwentieth-centuryquestions(pp.58-64).Berkeley:UniversityofCaliforniaPress.

EkonomikKalkınmaveİşbirliğiÖrgütü’nün(OECD)Aralık2016’daaçıklanan

UluslararasıÖğrenciDeğerlendirmeProgramı(PISA)2015AraştırmaRaporu,

Türkiye’deonbeşyaşgrubundakiöğrencilerinfenbilimlerivematematikalanlarında

geçmişdeğerlendirmedönemlerinegörebirgelişmegösteremediğiniortayakoyuyordu.

Bugruptakiöğrenciler,“okumadayetkinlik”(İngilizce“readingliteracy,”Fransızca

“compétencesenlecture,”Almanca“Lesekompetenz“)alanındaisegerilemişlerdi.3

Türkiye’ninortayakoyduğueğitimperformansı,değerlendirilenüçalandadaOECD

ortalamasınınaltındaydı.

“Okumadayetkinlik,”PISAprojesibağlamındaokumayazmabilmektençokdaha

fazlasınıifadeetmektedir.PISA2015tanımınagöreokumadayetkinlik,hedeflerini

gerçekleştirmek,bilgivekapasitesinigeliştirmekvetoplumhayatınakatılmakiçin,

yazılımetinlerikavrayabilmek,kullanabilmek,metinlerüzerindedüşünebilmek,

metinlereodaklanabilmekanlamınagelmektedir.4Fenbilimleri,matematikveokumada

yetkinlikalanlarındadüşükperformans,verilerinyorumundavegeçerlibilimsel

sonuçlarçıkarmaktavetemelyadamutatbilimselbilgiyikullanmaktabaşarısızolmak,

örneğinfarklıbirkurdabirmalınyaklaşıkfiyatınıhesaplayamamak,yadabirmetnin

anafikrinibelirlemektezorlanmakdemektir.5

PISA2015sonuçlarınınaçıklanmasınınardındanEğitimReformuGirişimi(ERG)

DirektörüBatuhanAydagül’ün,esasolarakbilişsel(cognitive)gelişimiilgilendirenbu

üçalandadüşükeğitimperformansınınnedenleriveülkemizingeleceğiaçısından

ekonomikmaliyetikonusundakideğerlendirmeleriönemliydi.Aydagül,iktidar

partisininçoğulcuolmayanamaçoğunlukçuyaklaşımıylave“kendihedefkitlesini

memnunetme”kaygısıylagiriştiğieğitimaracılığıyla“toplummühendisliği”projesi

ilebuçerçevedeki“değerlereğitimi”nevemüfredathazırlığınadadikkatçekmişti.6

Ülkeninyurttaşlarınaötedenberisöylenenşuydu:“Kafayormanagerekyok,biz

hallediyoruz,senuy.Otoritebabansa,muhtarsa,takımdakikaptansa,camidekiimamsa

3Bkz.PISA2015,Countryoverview:Turkey[Ülkeözeti:Türkiye].http://www.compareyourcountry.org/pisa/country/TUR;PISA2015Ulusalraporu.http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2016/12/PISA2015_Ulusal_Rapor1.pdf4Bkz.OECD(2016,Mayıs).PISA2018–Draftanalyticalframeworks[Taslakanalitikçerçeveler].https://www.oecd.org/pisa/data/PISA-2018-draft-frameworks.pdf5PISA2015Countryoverview:Turkey.[Ülkeözeti:Türkiye].6Aydagül,B.(2016,12Aralık).Okulkalitesiniyukarıyaçekemedik.http://www.hurriyet.com.tr/egitim-reformu-girisimi-direktoru-batuhan-aydagul-okul-kalitesini-yukariya-cekemedik-40303837;

onlarnediyorsayap.Eleştireldüşünmeyedegerekyok,bizhallediyoruz.”7Aydagül’ün

ifadesiyle“eleştireldüşünmenin...itaatetmeyefedaedildiği”bireğitim

ideolojisininsadeceülkeekonomisiaçısındandeğil,toplumsalmaliyetinidegözardı

etmemekgerekiyordu.Böylebireğitimyaklaşımıylagelinennoktaşuydu:“[K]atı

düşünen,hiçbirşekildeeleştiriyeaçıkolmayan”insanlar,“tanımadığındankorkan,

güvenmeyen,düşmanedenbirtoplum.”8

MilliEğitimBakanlığıtarafındanyapılanaçıklamalar,sözkonusuhazırlıkların,PISA

2015sonuçlarınınortayakoyduğubaşarısızlıkveeleştirilerdikkatealınmadan

sürdürüleceğinigösteriyordu:“Eksiklerimizinfarkındayız,amageçmişegöreçokiyi

durumdayız."9Buhazırlıklarınilkürünleriolanilköğretimveortaöğretimtaslak

programları13Ocak2017’deyurttaşlartarafındandeğerlendirilmeküzereaskıya

çıkarıldı.

Taslakprogramlaresasolarak“çağdaş”öğretimprogramlarının“saltbilgidençok

bilişselbeceriler”kazandırmayıöneçıkaranhedefleriilebir“millî,manevivekültürel

değerler”yada“karakterözellikleri”paketiniuzlaştırmayaçalışan,“sınıfdüzeyi,”

“ünite,”“konu”ve“kazanım”listelerindenoluşuyor.Sözkonusuprogramlarda,Aralık

2015’teMeslekiYeterliliklerKurumutarafındanyayımlanan“TürkiyeYeterlilikler

Çerçevesi”10(TYÇ)belgesininterminolojisindenyararlanılmayaçalışıldığı,amabu

terminolojininyanlışsızvetutarlıbirbiçimdekullanılamadığıgörülüyor.Bununnedeni

büyükbirolasılıkla,programlarıtasarlayankomisyonlarındeğerliüyelerinin,söz

konusubelgeninkavramsalçerçevesindenbüyükölçüdehabersizolmalarıdır.Örneğin

TYÇbelgesinde“bilgi”ve“beceri”ilebirlikte“yetkinlik”tanımlarınayerverilmekte,

eğitiminbirbiriniizleyenseviyeleri(“yeterlilik”seviyeleri),oseviyelerdekazanılması

gerekenbilgi,beceriveyetkinliklerletanımlanmaktadır.11Belirlibiröğrenimseviyesini

tanımlayanyetkinlikdüzeyineulaşmak,sorumlulukalmaktavebağımsızkarar

verebilmektebiröncekiseviyeyegöredahayetkinolmaktır.TYÇiçinreferansalınan

7Aydagül,B.(2016,12Aralık)...8Aydagül,B.(2016,12Aralık)...9Bkz.AA.(2016,8Aralık).MilliEğitimBakanıYılmazPISAsonuçlarınıdeğerlendirdi.http://www.hurriyet.com.tr/milli-egitim-bakani-yilmaz-pisa-sonuclarini-degerlendirdi-4030112510Bkz.MeslekiYeterlilikKurumu(MYK).(2015,Aralık).TürkiyeYeterliliiklerÇerçevesi.TebliğNo:2015/1.http://www.mess.org.tr/media/filer_public/ee/31/ee31d11e-6bbb-4e5a-88eb-d7460d8382be/tyc_belgesi_020116.pdf11Bkz.MeslekiYeterlilikKurumu(MYK).(2015,Aralık)...Ek2,s.41-42;Ek3,s.44

AvrupaYeterliliklerÇerçevesibağlamındada“yetkinlik,”“sorumluluk”ve

“bağımsızlık”kavramlarıylailişkiliolaraktanımlanmıştır.12Yeterliliklerçerçevesinde

enüstyeterlilik(diplomavbresmibelge)seviyesinitanımlayanyetkinliğesahip

olmanınanlamışudur:“İşortamlarındavearaştırmayıdaiçerenöğrenme

ortamlarındayetki,inovasyon,bağımsızlık,akademikvemeslekidürüstlük;yeni

fikirlerinveyasüreçleringeliştirilmesikonusundaeksilmeyenbirkararlılık

sergilemek.”13

Birülkeninzorunluve/veyaörgüneğitimprogramlarını,ilköğretimveortaöğretim

programlarınıtasarlamakböylebiryetkinlikdüzeyinesahipolmayıgerektirir.Dahası,

sahipolduğumuzbilgivebecerilerivekuşkusuzsahipolduğumuzyeterlilik

belgelerini(diplomavd.)“etikaçıdansavunulmasımümkünolmayan”projeler

içinkullanmamakgerektiğinikavramışolmakdaönemlidir.14

AskıyaçıkarılantaslaköğretimprogramlarındaTYÇbelgesinevekavramsalçerçevesine

hiçbirreferansverilmemiştir.Programlarıntasarımınıüstlenenbürokratların,

öğretmenlerin,eğitimuzmanlarınınveakademisyenlerin,gerçektebir“yetkinlik”

kavramınadasahipolmadıklarıanlaşılmaktadır.Bütünbuprogramlarda“yetkinlik”

kavramınıngözardıedilmesiyleortayabüyükbirboşlukçıkmaktadır.Buboşluk,

toplumunenmuhafazakârkesimlerinin“itaatkültürü”ne(yada“otoriteyesaygı

kültürü”ne)uygunbiçimdeyorumlanmasınaimkânverecekölçüdemuğlakbırakılmış

bir“milli,manevivekültüreldeğerler”paketiyledoldurulmaya,sınıfdüzeyinegöre

“ünite,”“konu”ve“kazanım”tanımlarıdabuçerçeveyeuydurulmayaçalışılmıştır.

Örneğin“millî,manevivekültüreldeğerler”yada“karakterözellikleri”paketinde

“saygı”dayeralmaktadır.Bubağlamda“saygı,”“insan”a,“insanonuru”nave

“hakikat”esaygıdeğilde“otoriteyesaygı”olarakanlaşılıyorolmalı.Ortaöğretim

12Bkz.AvrupaYaşamBoyuÖğrenimYeterliliklerÇerçevesikonusundaAvrupaParlamentosuveABKonseyi’nin23Nisan2008tarihliTavsiyeKararı(2008/C111/07).http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008H0506(01)&from=EN13AvrupaYaşamBoyuÖğrenimYeterliliklerÇerçevesikonusundaAvrupaParlamentosuveABKonseyi’nin23Nisan2008tarihliTavsiyeKararı(2008/C111/06)...14Bkz.Bergan,S.,&AvrupaKonseyi(CoE).(2009,28Nisan).IntroductorystatementattheministerialmeetingoftheBolognaProcess[BolognaSüreciBakanlarToplantısıAçılışKonuşması].http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/conference/documents/CoE_address_Leuven_280409.pdf

BiyolojiDersiveOrtaöğretimFenLisesiBiyolojiDersiöğretimprogramlarının,bu

türdenbirsaygınıngereğiyerinegetirilerektasarlandığı,buaradamodernbiyolojinin

vebiyolojitarihininevrim(tekâmül)düşüncesitemizlenerektadiledildiği

anlaşılmaktadır.Taslakprogramlardabilimselaraştırmaveeğitimalanlarınındeğerleri

yerinekoyulan“milli...”değerlerarasında“dürüstlük”devardıramasözkonusu

tadilatıgerçekleştirenler,bunuyaparkenbilimseldürüstlüktenayrılabilmişlerdir.Bilim

veeğitimalanlarınındeğerleriningözardıedilmesinintaslaköğretimprogramları

açısındansonucuşöyleözetlenebilir:Tutarsızlık...tutarsızlık,tutarsızlıkvegene

tutarsızlık...15

MilliEğitimBakanlığıMüsteşarıYusufTekin,bukonudakieleştirileriyanıtlarken,

“evrimteorisininbilimselliği”konusunda“yetkin”olmadığınıitirafetmektedir.Aynı

zamandayetkinolmadığıbukonuylailgiliolarak,"MilliEğitimBakanlığıMüsteşarı”

sıfatıylaşunlarıdasöyleyebilmektedir:"...evrimteorisi,bizimeğitimverdiğimiz

çocuklarındüzeyindekonuşulacakveanlatılacakbirteorideğildir."16Gerçektenböyle

midir?Elbettehayır.17

Gerçekteevrimkonusunun,insanınbiyolojikevrimininvebunuizleyenkültürel

evriminin(tekâmülünün)çocuklaravegençokurlaraeniyinasılanlatılabileceği

konusundaengüzelörneklerdenbiritam81yılönce,1936’daAlmanya’da

yayımlananGençOkurlarİçinKısabirDünyaTarihi’dir.Bupahabiçilmezkitap,“20.

yüzyılınkültüralanındakidevi”olaraknitelendirilenünlüsanattarihçisiErnst

Gombrichtarafındanhenüz26yaşındayken,“çocuklariçinbilim”temalıbirkitap

dizisiiçinyazılmıştır.Gombrich’inbugençlikyapıtı,insanınbiyolojikevrimindensöz

ettiğiiçindeğil,konuşmayıbaşarabilen,zordaolsadüşünmeyiöğrenebilen

insanlarınsonundabarışiçindebirdünyayaratabilecekleriumudunuyaydığıiçin,

15IvanPavlov,ölümündenkısabirsüreönce,1936’daülkesiningençbiliminsanlarınavasiyetindeşöyledemektedir:“Herşeydenönce–tutarlılık...Tutarlılık,tutarlılıkvegenetutarlılık.”I.P.Pavlov,I.P.(1955[1936]).Selectedworks.Moskova:ForeignLanguagesPublishingHouse.16Tekin,Y.,vePar,K.(2017,5Şubat).MilliEğitimMüsteşarıYusufTekin:Dindarnesilyetiştiriyorlareleştirisihaksızlık.http://www.haberturk.com/gundem/haber/1379466-milli-egitim-mustesari-yusuf-tekin-dindar-nesil-yetistiriyorlar-elestirisi-haksizlik17Örneğinbkz.Bybee,R.(2006).Boostingsciencelearningthroughthedesignofcurriculummaterials[Müfredatmateryalinintasarımıyoluylafenbilimleriöğreniminincanlandırılması].http://research.acer.edu.au/research_conference_2006/7

barışçılolmasınedeniyleNazilertarafındanyasaklanmıştır.18Pekçokdile,buarada

Türkçe’yedeçevrilmiş,ölümündenbirkaçyılönce–1997’de–yazarınTürkçebasım

içinyazdığıönsözmetniyleyayımlanmıştır.BuönsözdeGombrich,yanılabileceğinin,

yanlışadüşebileceğininfarkındalığıyladavranabilen,bilgiveerdembakımındanyetkin

kişilerin“soylutevazu”suylaşunlarıyazmıştır:

“Bukitapokullardakullanılanveçokfarklıamaçlarahizmetedentarihkitaplarınınyerinialmasıiçinyazılmamıştırvebuamacadahiçbirzamanulaşmayacaktır.Benbukitabıelinealanlarınrahatlamalarınıvetarihselolayları;notlaralmadan,tarihveadlarıezberlemeyeçalışmadanokumalarınıisterim.Buaradaonlarıokuduklarındansınavaçekmeyeceğimedairsözveriyorum.”19

Gombrich’inçocuklariçinbusıradışıdoğaveuygarlıktarihi,sadeceevrimdüşüncesinin

çocuklaravegençlereanlatılmasındankaygıduyanbürokratlaraveyataslak“biyoloji

dersiöğretimprogramları”nıntasarımcılarınadeğil,aynızamandaörneğin,birtaraftan

eleştireldüşüncedensözederken,diğeryandaneleştireldüşünceninenformasyon

tufanındayokedilmesininyolunuaçan“felsefedersiöğretimprogramı”tasarımcılarına

daönerilebilir.

Kuşkusuzasılönemlisi,herhangibiröğretimprogramınıntasarımındasorumlulukalan

herkesin,oalandaeğitimveöğretimleilgilibilimselaraştırmalarıvegelişmeleri,gelişen

eğitimstandartlarını,çağcılderskitaplarınıizleyebiliyor,değerlendirebiliyorolmasıdır.

Buaynızamandaalanınileridüzeydekibilgisinesahipolmayı,“oalandanolmayı”

gerektirir.Demokrasi,MilliEğitimBakanlığıMüsteşarıTekin’indüşündüğügibi,bilen

bilmeyenherkese“Ortaöğretimbiyolojikitaplarındaevrimdüşüncesiolsunmu,olmasın

mı?”diyesormakdeğildir.“Dünyamıgüneşinetrafındadönsün,güneşmidünyanın

etrafında?”yada“2+2=4müolsun2+2=5mi?”diyeotoritesaydığıkişilere,buarada

çoğunluğunotoritesinebaşvurmaktamıdır?

Tekin,evrimdüşüncesiyleilgiliolarakşöyledemektedir.““Dünyadabütünülkelerde

okutuluyor”eleştirisinekatılmıyorum,öyleolsageriadımatmazdık.”20Tekin,bu

konudahaklıdır.Örneğin“eskikötüStalindönemi”ndeSovyetlerBirliği’ndeDarwin’in18Bkz.Conrad,P.(2005,2Ekim)Historyman.https://www.theguardian.com/books/2005/oct/02/historybooks.features119Gombrich,E.(1997[1936]).Gençokurlariçinkısabirdünyatarihi.(ÇevirenA.Mumcu).İstanbul:İnkilâpKitabevi.20Tekin,Y.,vePar,K.(2017,5Şubat).MilliEğitim[Bakanlığı]MüsteşarıYusufTekin:Dindarnesilyetiştiriyorlareleştirisihaksızlık...

TürlerinKökeniÜzerine(1859)veİnsanınTüreyişi(1871)başlıklıkitaplarındaortaya

koyduğuevrimkuramıokutulmuşmudur?21DoğrusuRusya’da,odönemdeolduğugibi

VladimirPutindöneminindeyıldızıDarwindeğil,arkasınıStalin’inotoritesine

dayayarakyükselmişbiyologTrofimLysenko’dur.22Lysenkobilimevekendi

kuramlarınıuygulamayagiriştiğitarımalanına,buaradameslektaşlarınazarar

vermiştir.BunakarşınPutin’indetercihiDarwindeğilLysenkoolmuştur.Nedeolsa

İngilizdeğilRus’tur.

LysenkoyandaşlığınınRusya’daakademikalandayenidenegemenolmasınapekihtimal

verilmemektedir.Asıltehlikenin,kamuoyununyanıltılmasıveortaöğretiminyeni

Lysenkoyandaşlarındanetkilenmesiolduğusöylenmektedir.23Rusya’daulusalcıların

10.ve11.sınıföğrencileriçinLysenko’nunbirzamanlarsavunduğugörüşlereyerveren

yenibirbiyolojikitabıürettiklerivebelirliokullardaokutulmasıiçinbaskıyaptıkları

bilinmektedir.24Buarada2012’deRusOrtodoksKilisesi’ninenönemlimanastırındada

10.ve11.sınıflariçinbirbiyolojiderskitabıyayımlanmıştır.Esasolarakdiniinançlara

dayalıbukitaptaLysenko’nungörüşlerindendeyararlanıldığıanlaşılmaktadır.25

Siyasetin,ideolojikyadadinselmüdahaleninbilimalanındayarattığıtahribat

konusunda,StalindönemindeüretilmişbirLysenkoposteri(Şekil1a)yadaPutinile

Rusbiliminsanlarınıgösterenfotoğraf(Şekil1b)yeterlifikirverebilir.

21Graham,L.(2015,14Mayıs).AriseinnationalisminPutin’sRussiathreatensthecountry’sscience–again[PutinRusyasındanasyonalizminyükselişiülkedebilimiyenidentehditediyor].http://theconversation.com/a-rise-in-nationalism-in-putins-russia-threatens-the-countrys-science-again-41403;Koerth-Baker,M.(2016,23Şubat).Whenbiologymeetsideology[Biyolojiideolojiyeçarptığında].https://www.technologyreview.com/s/600758/when-biology-meets-ideology/22Graham,L.(2015,14Mayıs).AriseinnationalisminPutin’sRussia...23Graham,L.(2015,14Mayıs).AriseinnationalisminPutin’sRussia...24Graham,L.(2015,14Mayıs).AriseinnationalisminPutin’sRussia...25Bkz.Koerth-Baker,M.(2016,23Şubat).Whenbiologymeetsideology...

Şekil1a:Kaynak:Koerth-Baker,M.(2016,Şubat,23).Whenbiologymeetsideology[Biyolojiideolojiyeçarptığında].https://www.technologyreview.com/s/600758/when-biology-meets-ideology/Şekil1b:WillRussiansciencereturntothebadolddaysofStalin?[Rusya’dabilimeskikötüStalindöneminedönecekmi?]Kaynak:Graham,L.(2015,Mayıs14).AriseinnationalisminPutin’sRussiathreatensthecountry’sscience–again[PutinRusyasındanasyonalizminyükselişiülkedebilimiyenidentehditediyor].http://theconversation.com/a-rise-in-nationalism-in-putins-russia-threatens-the-countrys-science-again-41403

Bilimalanındahakikatarayışınayönelmişbirkültürün,eleştirikültürününyerine

bir“itaatkültürü”getirmeçabalarıbilimalanınıherzamanerozyonauğratmış,böyle

birkültüreadapteolmuşbiliminsanlarınıbüyükyanlışlarasürükleyebilmiştir.Butür

çabalarıneğitimalanındakisonuçlarıdahadaürkütücüdür.İtaatkültürünedayalıbir

eğitim,bilişselveahlakigelişiminönünüaçandeğil,aklıvevicdanıköreltenbir

eğitimdir.Böylebireğitimolsaolsasabavet(çocukluk)veşebabet(ergenlik)

dönemindençıkmayıbaşaramadan,“kendianlamayetisinikullanabilmecesareti”ni

kazanamadanerişkinolmuş,kendiaklındanvevicdanındanbaşkamürşitlereihtiyaç

duyanbireylerüretir.

Aralık2016’da,birotoriteninilgisineveövgüsünemazharolmakiçinçırpındığı,

öğrencilerinidekendisuretindebiçimlendirmeyeçalıştığıanlaşılanbirilköğretim

öğretmeninin,ellerineidamipiverdiğiöğrencileriyleçektirdiğivesosyalmedya

hesabındanpaylaştığıfotoğrafkamuoyunuayağakaldırmıştır.Buneyazıkkitekilbir

vakaolmayabilir.Akıllarıvevicdanlarıköreltilen,karabasanlariçindekiçocuklardansöz

etmeyihiçistemiyorum.Birçocuğunbüyüyüncecumhurbaşkanıolupidamcezası

getireceğini,idamcezalarınıgeriyedoğrudaişletebilmekiçinanayasayıdeğiştireceğini

söyleyebildiğibirülkedeyaşıyoruz.Bizlerinasılbirgelecekbeklemektedir?

İnsanlaryanılabilirler,yanlışadüşebilirler...Ülkemizdeeğitiminböylekritikbir

noktayagelmesindesorumluluğuolanveülkemizingeleceğiniönemseyenherkesin,hiç

zamanyitirmeden,durupneredeyanlışyapıldığınıdüşünmesigerekir.Kamuoyuhenüz

enazındanülkemizinçocuklarınınakıl,ruhvebedensağlığınıilgilendirenkonularda

duyarlıykenvesuskundeğilken,yanlışınneresindendönülürsekârolacaktır.İlgili

herkesin,gelişimpsikoloji/felsefesialanınınöncülerindeneğitimciLawrence

Kohlberg’in,birbaşkaeğitimcivedüşünürden,JohnDewey’denözetleyerekaktardığı,

eğitiminanlamıüzerineşuparagrafüzerindeyeterincedüşünmesinidiliyorum.

“...gerçekanlamdaeğitim,öğretimdeğildir;[kişinin]gelişimininönünüaçmaktır...eğitiminsonmihenktaşı,ahlakigelişimileözgürvesağlambirkarakterolduğuiçin,eğitiminbaşlıcaamaçları[kişinin]bilişsel[cognitive]veahlaki(moral)gelişimidir...Ahlakikarakterkültürelnormlarauymakyadakültürelnormlarıniçselleştirilmesideğildir;ahlakigelişimözgürlüktür,esaretdeğil.”26

*EmelAközer,ÖğretimÜyesi(Emekli),BağımsızAraştırmacı

26Kohlberg,L.(1971,7Eylül).Thecontributionofmoraldevelopmentalpsychologytoeducation—Examplesfrommoraleducation[Ahlakigelişimpsikolojisinineğitimekatkısı].AddresstoAmericanPsychologicalAssociation,DivisionofEducationalPsychology,Washington.